Het midden van de Verenigde Staten (de Midwest) varieert van een gematigd continentaal klimaat in North Dakota met subtropische zomers en koude strenge winters tot een warm steppe klimaat in het zuidwesten van Texas. In deze aaneenschakeling van klimaten vinden we toch ook wijnbouw plaats.
Continentaal North en South Dakota
In het midden van Amerika, aan de grens met Canada ligt North Dakota. Deze staat heeft feitelijk geen AVA, naast de officiële staat-appellatie.
North Dakota ligt op dezelfde breedtegraad als beroemde Europese wijnregio’s als de noordelijke Rhone, Bordeaux, Chablis en Champagne. Desdanks kent het slechts een kleine wijnindustrie. Deze is gebaseerd op fruitwijnen en hybride variëteiten die goed tegen de extreem koude temperaturen kunnen, zoals Frontenac en Saint Croix.
De staat heeft een continentaal klimaat en is daardoor ongeschikt voor grootschalige wijnbouw. Desondanks is er kleinschalig wat wijnbouw activiteiten en is in 2006 de North Dakota Grape Growers Association opgericht om wijnbouw te promoten. Pas in 2002 is de eerste commerciële wijngaard opgericht, Pointe of View Winery.
In South Dakota, dat tussen 42 en 45 graden noorderbreedte ligt, zien we een zelfde beeld. Deze staat ligt feitelijk op dezelfde hoogte Bordeaux en Toscane. Maar de wijngeschiedenis gaat hier wel terug naar midden van de 18e eeuw. Kolonisten vestigden zich in de Black Hills-regio (daar waar we ook het beroemde Mount Rushmore monument te vinden is). Hier vestigden ze wijngaarden rondom de stad Sioux Falls. Desondanks is wijnbouw van geen betekenis en zijn er ook geen appellaties, naast de staat-appellatie.
Nebraska
Ten zuiden van South Dakota ligt Nebraska. De wijnbouwgeschiedenis van Nebraska is vergelijkbaar met die van een groot deel van Midwest. Vroege Europese kolonisten brachten wijntradities mee uit hun thuisland en vestigden een kleine maar bloeiende wijn in het midden van de late jaren 1800. Met de komst van de drooglegging in 1920 werden wijngaarden weggerukt ten gunste van lucratievere gewassen.
Hybride druivenrassen die speciaal zijn gekweekt om extreme kou te weerstaan, slaan het beste aan. De witte variëteit Edelweiss wordt het meest geteeld in de staat, en de Brianna-druif, ontwikkeld in Minnesota, is ook belangrijk. De witte wijnen kunnen nogal variëren qua restsuikergehalte.
Sunflower state Kansas
In het centrum van de Verenigde Staten ligt de staat Kansas en staat meer bekend om haar graangewassen en zonnebloemen producten dan om haar wijnindustrie. Toch in het oosten van de staat rondom de stad Kansas City, aan de Kansas-rivier, vinden we plukjes wijnbouw.
Duitse telers introduceerden de wijnbouw in deze staat in de 19e eeuw. Voordat in 1881 Kansas als eerste staat de productie en verkoop van alcohol verbood, had Kansas één van de grootste wijngaarden van het land met 2.000ha.
Ook hier is het niet verwonderlijk dat het klimaat continentaal is met lange hete vochtige zomers en koude winters. Andere risico’s zijn ook tornado’s, hagelbuien en schade door het gebruik van pesticiden in andere landhouwvormen.
Oklahoma
Gelegen tussen Kansas in het noorden en Texas in het zuiden ligt Oklahoma. Hoewel Oklahoma niet de meest logische locatie voor kwalitatieve wijnbouw is, gelet op haar liggen tussen de 32 en 37 graden noorderbreedte, vindt wijnbouw plaats sinds de eerste kolonisten. Dit is vooral in het oosten van de staat. Hier vinden we de eerste Vitis Vinifera wijndruiven in MidWest ondanks het onvoorspelbare klimaat dat vooral continentaal is. Ongeveer 80% van de aanplant is Vitis Vinifera, zoals Cabernet Sauvignon en Chardonnay, 15% is hybride zoals Chamborcin en de resterende 5% zijn Amerikaanse natives.
Naast de staat appellatie, kent Oklahoma slechts één subappellatie: Ozark Mountain AVA. Dit is een grensoverschrijdende appellatie en ligt in noordoost Oklahoma, zuid Missouri en noordwest Arkansas. Het is de 6e grootste appellatie van Amerika met 1.5 miljoen hectare. Maar is eigenlijk maar klein in Oklahoma.
Kortom
De Amerikaanse MidWest heeft mede dankzij een extreem continentaal klimaat geen echte wijnregio’s. Maar desondanks heeft de MidWest een belangrijke rol in de wijnbouw gespeeld, maar daar volgende week meer over.
Een belangrijke verschuiving vindt plaats in de wijn industrie dat de etiketten met transparante informatie moet gaan voorzien. Jarenlang was de wijn industrie de grote uitzondering in de voedsel industrie, doordat ze was vrijgesteld van het vermelden van voedingswaarde en ingrediënten. Lang was de informatie beperkt tot het alcohol percentage en vermelding van stoffen die een allergische reactie kunnen veroorzaken.
Maar nieuwe regels gaan gelden voor wijn en wijn afgeleide producten vanaf de 2024 oogst. Wijn geproduceerd voor 8 december 2023 geldt deze verplichting om de wijn van transparante informatie te voorzien niet.
Als het om een kwaliteitswijn gaat: de aanduiding BOB of BGA, met het gebied van herkomst
Naast de verplichte etiketteringsvoorschriften, mag op het wijn etiket ook aanvullende feitelijke informatie aanwezig zijn. Je kunt hierbij denken aan het zwangerschapslogo, kwaliteits- of smaakaanduidingen, het oogstjaar en/of het druivenras(sen) of de naam en/of eigenaar van het wijnhuis.
Wat is de nieuwe wetgeving
De producenten hebben de keuze om de lijst van ingrediënten en de voedingswaarde vermelding op het etiket van de wijn te vermelden. Dit mag ook via een QR-code. Allergene stoffen moeten op het etiket blijven en mogen niet alleen via een elektronische wijze beschikbaar worden gesteld.
Na het scannen van de QR-code wordt de klant doorgestuurd naar een gespecialiseerde website met de benodigde informatie. De wet is zeer streng voor deze speciale webpagina’s: ze mogen geen marketing- of verkoopmateriaal presenteren en het online gedrag van de consumenten dient beschermt te zijn tegen het volgen door middel van cookies en analyses.
Informatie over de energetische waarde moet vermeld zijn met het ‘E’-symbool en per portie van 100 ml. Alle mogelijke allergenen moeten ook duidelijk zichtbaar op het wijnetiket worden vermeld en onder het woord “Bevat” worden vermeld.
Wat betekent de productie datum
De nieuwe etiketteringsvoorschriften zijn niet van toepassing op flessen wijn die vóór 8 december 2023 zijn gebotteld en geëtiketteerd. Dit betekent dat wijnflessen die vóór deze datum zijn geproduceerd en geëtiketteerd, niet onderworpen zijn aan de nieuwe etiketteringsregels van Verordening (EU) 2021/2117.
Wat staat er uiteindelijk op dit transparante etiket van wijn
Deze Europese regelgeving geldt ook voor exporteurs naar de EU. Dus ook wijnproducenten van buiten de EU moeten aan deze regels voldoen om hun wijn in de EU te verkopen.
Voor biologische en biodynamische wijnen zijn er vanzelfsprekend nog aanvullende voorwaarden. Biologische wijnen moeten voldoen aan Verordening (EU) 848/2018 die de eisen voor biologische productie en de EU Ecolabel omvat. Biodynamische wijnen moeten voldoen aan de Demeter- of Biodyvin-normen, twee van de belangrijkste biodynamische certificeringen die in de EU worden erkend.
Uiteindelijk komt de volgende informatie op een etiket te staan
Aanduiding van de categorie wijnbouwproducten
Dit betekent dat wijncategorieën zoals stille, rode, witte, rosé wijn, mousserende wijn, gearomatiseerde wijnproducten, likeurwijn. Deze zijn weer onderverdeeld in sub-categorieën. De categorie mag achterwege worden gelaten indien de wijn een referentie aan BOB of BGA heeft.
Aanduiding “beschermde oorsprongsbenaming” (BOB ofwel in Frankrijk AOC) of “beschermde geografische aanduiding” (BGA ofwel in Frankrijk IGP) en de naam ervan, voor wijnen die als geografische aanduiding zijn geregistreerd
Effectief alcohol-volumegehalte
Aanduiding van herkomst, zoals “wijn uit België”, “geproduceerd in Nederland”
Naam van de bottelaar of de naam van de producent of verkoper
Netto inhoud
Suikergehalte in het geval van categorieën mousserende wijn
VoedingswaardevermeldingL
Lijst met ingrediënten
Stoffen die allergieën of intoleranties veroorzaken
Minimale houdbaarheidsdatum voor wijnbouwproducten die een dealcoholisatie-behandeling hebben ondergaan.
Conclusie
De nieuwe EU-regels voor de etikettering van wijn zorgen voor meer transparante informatie voor de consument en vereisen een hoger niveau van informatie over alle flessen wijn die in de EU worden verkocht. Hoewel het een belangrijke verandering betekent voor de producenten, biedt het ook de mogelijkheid om de kwaliteit en specifieke kenmerken van hun wijnen te benadrukken. Maar gaan consumenten hiermee aan de slag? Dat wil ik persoonlijk betwijfelen. Er zijn zoveel keurmerken, regels en dergelijke, de doorsnee consument gaat naar verwachting niet alle details bekijken. Gaat u bij elk product wat u koopt kijken wat de voedingswaarde is?
In september hadden we reeds aangegeven dat de productie van de grootste landen stagneert. Vooral de Zuid-Europese landen hebben veel last gehad van extreme weersomstandigheden. Daar waar Italië en Spanje grote dalingen laten zien (12 respectievelijk 20%) en Frankrijk (slechts) 2%, is het nu bekend dat de productie in Nederland met sprongen vooruit gaat. Ondanks de natte zomer van 2023, hebben de Nederlandse wijnboeren een record oogst binnen gehaald.
Productie 2023
Volgens de Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO) is er 12.774hl wijn geproduceerd door Nederlandse wijnboeren, dat is een nieuw record oogst voor 2023 na het record in 2022 van 9.837hl. Dit is goed voor ongeveer 1,7 miljoen flessen wijn!
Het seizoen in Nederland startte goed met weinig nachtvorst en een droge periode in juni. Dat is belangrijk voor de bloei wat resulteerde in grote trossen. Echter juli was behoorlijk wisselvallig met bovengemiddelde regenval. Dit resulteert in uitdagingen in de wijngaard zoals verhoging van de schimmeldruk. Gelukkig dankzij de zonnige nazomer kunnen de wijngaarden toch een record oogst in 2023 noteren. Deze stijging is toe te wijzen aan twee redenen; de opbrengst per hectare is omhoog gegaan van 36hl tot 42hl en het areaal is tot 302ha gegroeid.
De gebruikte druivenrassen zijn zowel Vitis Vinifera zoals Auxerrois, Chardonnay en Pinot Noir, als PiWi’s zoals Johanniter, Solaris en Regent.
Witte wijn is veruit populair, wat ook geen verbazing opwekt gelet op het koele klimaat. Blauwe druiven hebben veel meer zonlicht en warmte nodig om de tannine goed te laten rijpen. Maar liefst 76% van de wijnproductie is witte wijn, waarvan ongeveer 14% mousserend is. De meeste wijngaarden vinden we in Gelderland, gevolgd door Limburg. Maar inmiddels hebben we wijngaarden in alle provincies.
De komende maanden worden naar verwachting vooral rosé en witte wijnen van oogst 2023 gebotteld en op de markt gebracht. Dus we kunnen binnenkort gaan proeven hoe goed de wijnen zijn! De verwachtingen zijn hoog gelet op de hoge cijfers die in productiejaar 2022 zijn behaald.
In januari van dit jaar kwam de World Health Organization (WHO) met de publicatie van een speciaal onderzoek dat geen enkele vorm van alcohol veilig is voor onze gezondheid. De basis van dit onderzoek gaat terug naar een rapport gepubliceerd in januari 2023. Dat is interessant omdat andere studies juist aantonen dat gematigd alcohol gebruik juist goed kan zijn voor onze gezondheid. Wat is er aan de hand?
Recent onderzoek
Dat alcohol het risico op kanker vergroot is al langer bekend bij het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek, wat gelieerd is aan de WHO. Alcohol kan minstens 7 verschillende vormen van kanker veroorzaken en is geclassificeerd als groep 1 kankerverwekkende stoffen, in hetzelfde illustere lijstje van asbest, straling en tabak. Ethanol (alcohol) veroorzaakt kanker via biologische mechanismen omdat de verbinding in het lichaam wordt afgebroken, ongeacht de hoeveelheid.
Het risico op kanker neemt aanzienlijk toe, naarmate meer alcohol wordt geconsumeerd. Dit is natuurlijk niet verrassend. Uit onderzoek blijkt dat de helft van alcohol-verwijsbare kankergevallen in de EU veroorzaakt wordt door “licht” en “matig” alcoholgebruik. Dit houdt in minder dan 1,5lt wijn of minder dan 3,5lt bier of minder dan 450ml sterke drank per week. En dit laatste doet zeker mijn wenkbrauwen fronsen, 2 wijnflessen (ofwel 12+ glazen) per week noemt men blijkbaar licht tot matig gebruik.
Schokgolf door wijnwereld
Dat de WHO met een statement komt dat geen alcohol veilig zou zijn voor de volksgezondheid gaf een schokgolf door de wijnwereld.
We gaan niet bagatelliseren dat (teveel) wijn ongezond is. Ook niet dat alcohol het risico op kanker kan vergroten. Daar is voldoende onderzoek naar gedaan. Maar toch wil ik hier een kanttekening te plaatsen.
De grootste doodsoorzaak is nog steeds hartaandoening en beroertes. Zie ook het onderzoek door dezelfde WHO. Longkanker komt op plaats 6, maar heeft geen relatie tot alcohol consumptie.
En aan de andere kant hebben vele wetenschappelijke onderzoeken uitgewezen dat alcohol juist het risico op hartaandoeningen en beroertes kan verminderen, zo schrijven gerenommeerde onderzoekers als Arthur Klatsky, maar ook British Heart Foundation en publicaties in British Medical Journal.
Natuurlijk gaan wij hier niet verkondigen dat alcohol gezond is en juist risico op ziektes vermindert. Er zijn altijd plussen en minnen. Bedenk, wijn bevat naast alcohol ook suikers. En je moet niet alleen kijken naar één aspect. De hele leefstijl moet gericht zijn op gezond eten en bewegen. Af en toe een glaasje zal dan niet direct averechts werken. Maar wees bewust en geniet met mate.
Genieten en beleven
Genieten, daar gaat het allemaal om. Wees bewust wat je inneemt en proef wat je drinkt. Daar gaat het ook om in onze proeverijen.
Interesse om deze proeverijen te ervaren? Neem dan contact met ons op of boek direct.
We hebben het onlangs over trends gehad en vanzelfsprekend hoort (een overdaad aan) alcohol niet bij een gezonde levensstijl die we tegenwoordig graag nastreven. Dus rijst de vraag hoe lekker is alcoholvrij? Een vaak gehoorde mening is dat wijn geen body hebben. Maar in welke mate is dit waar? Dat gaan we uitzoeken door een gevarieerde proeverij van een aantal gerenommeerde merken.
Om te beginnen is alcoholvrije wijn niet altijd geheel zonder alcohol. Een wijnmaker mag alcoholvrij op het etiket zetten wanneer de wijn minder dan 0.5% alcohol bevat. Dus goed om te weten wanneer je zwanger of geheelonthouder bent. Alcoholvrije wijn is wijn wat volgens het normale proces gemaakt wordt, maar waarbij de ethanol, verantwoordelijk voor alcohol, via een industrieel proces zoals omgekeerde osmose uit de wijn wordt gedestilleerd. Het kan hierdoor anders ruiken en smaken. Veel gehoord verschil is het gebrek of vermindering van body, het mondgevoel van wijn. Bij omgekeerde osmose drukt de wijn op volle kracht tegen een membraan waardoor de alcohol en water zich scheiden van de rest van de wijn. Door middel van destillatie (verwarming) haalt men de alcohol uit het water waarna het gedealcoholiseerde water met de rest van de wijn weer wordt samengevoegd.
Overigens om wijn te maken heb je grofweg 16 gram suiker per liter most nodig om de alcohol met 1% te laten stijgen.
Dr Loosen
Een andere grote naam in de wijnwereld is de Duitse Weingut Dr Loosen. Dit ruim 200 jaar oude wijndomein staat bekend om haar wijnen die een perfecte uitdrukking zijn van bodem, klimaat en druivensoort. In de midden-Mosel, rondom Bernkastel, maakt Ernst Loosen complexe wijnen van wereldklasse en staat bekend om de herontdekking van de Duitse Riesling.
Dr Loosen the Teetotaler Riesling
Een geweldig gekozen naam voor een verrassend goede alcoholvrije wijn. Teetotaler betekend geheelonthouder en welke andere naam zou beter zijn voor deze wijn.
De wijn heeft flinke zuren, maar ook behoorlijk wat suikers (44,5 gram per liter), waardoor hij perfect in balans is en je de alcohol niet mist. Dit suikergehalte staat gelijk aan een wijn met als smaaktypering “Liebliche”, was net onder “Suss” ligt waarvoor de grens op 45 gram suiker per liter is. Je proeft fruitige tonen van citrus, appel en tropisch fruit. Dankzij het rijke suikergehalte geeft de wijn een body gevoel. En daarnaast zit er een zeer verfijnd bubbeltje in (petillant), wat het mooi afmaakt.
Schenk hem als aperitief of in combinatie met pittige gerechten uit de Aziatische keuken. Ook lekker bij salades, gerechten met vis of bij schaal- en schelpdieren.
Familia Torres
De Torres familie is al vijf generaties bekend met hoog kwaliteit wijnen. De geschiedenis gaat terug naar 1870 toen de familie het wijnhuis oprichtte in Penedès. Echter de eerste verwijzingen naar de familie als wijnbouwers gaan terug naar 1559.
Torres staat bekend als pionier, zo getuige de introductie van Franse druivensoorten in Spanje. Maar ook is de huidige bestuurder, Miguel A Torres, voorvechter van sustainanility en oprichter van de stichting International Wineries for Climate Action (IWCA). Deze stichting stelt tot doel òm de CO2 uitstoot binnen wijnbouw terug te dringen.
Zo ook nu Natureo 0.0 serie. Deze bestaat uit witte, rode en mousserende wijn afkomstig van wijngaarden uit Catalunya in Spanje.
Natureo White
De Natureo White is gebaseerd op de Muscat druif. Het is een zeer uitgebalanceerde wijn waarbij de restsuiker en goede zuurgraad het gebrek aan alcohol verbergt. Ondanks het gebrek aan alcohol behoudt het zijn fruitige en verleidelijke essentie en boeit het de zintuigen vanaf de eerste slok.
In de neus biedt het de kenmerkende en betoverende aroma’s van een authentieke Muscat vol met bloemen en rijp fruit. De Natureo White is een lichte, frisse goudkleurige wijn met een rijke, uitbundige geur van groene appels en bloemen. De body is slank tot waterig met impressies van perzik, citrusvruchten en peer. De afdronk is matig en overheerst door de expressieve aroma’s.
Natureo red
De Torres Natureo is in 2008 geïntroduceerd als de serie van alcoholvrije wijnen. De Natureo Red is een blend van Garnacha (ofwel Grenache) en Syrah.
De wijn is gemaakt van de beste druiven, met duidelijke aroma´s van granaatappel en rode bessen. Ze heeft een prachtige kersenkleur en aangename neus van rood fruit. De zuurgraad is subtiel en tannine goed geïntegreerd. Helaas ook hier mis je in de mond de body en de wijn voelt meer waterig aan. De kruidige aroma’s die zo kenmerkend zijn bij een Grenache of ,Syrah zijn niet te bespeuren.
Deze alcoholvrije wijn kan goed gaan bij pastagerechten die geen roomsaus hebben, maar mogelijk beter als aperitief op een warme zomerdag mits gekoeld.
Weingut Leitz
Weingut Leitz is een eeuwenoud familiebedrijf uit de Rheingau. Er is documentatie dat uitwijst dat de Leitz familie reeds in 1744 wijn maakten! In de Tweede Wereldoorlog werd het bedrijf geraakt door een bombardement en moest het van de grond toe opnieuw opgebouwd worden. Sinds 1985 draait alles om kwaliteit en raakte Weingut Leitz in zwang. De omvang van het wijnbedrijf is inmiddels gegroeid van 2,9 in de jaren 80 naar 140 hectare. En Johannes wordt inmiddels geroemd als ‘Spitzenwinzer’, een sterren wijnmaker. Niet in de laatste plaats vanwege zijn bekroonde alcoholvrije wijnen.
Deze zijn in 2007 geïntroduceerd onder het label Eins-Zwei-Dry en inmiddels is Motiv erbij gekomen. Maar, deze wijnen bevatten wel een miniem alcohol van max 0.5%. Een tijdje geleden door De Grote Hamersma omschreven als ‘De eerste alcoholvrije wijn ooit die ik lekker vind!’
Leitz Motiv Pinot Noir
De Motiv geeft een beetje het karakter van de druif prijs. In de neus rood fruit. Terwijl de wijn aroma’s geeft van zachte, rijpe kersen, wat gewelde pruim, iets aards en milde zuren. Tannine is nauwelijks te bespeuren en de structuur is licht. De afdronk is gemiddeld maar heeft een weeïg en wrange nasmaak wat de wijn onaangenaam maakt.
Conclusie
Het proefpanel is geheel unaniem. We zien een verbetering van de kwaliteit van alcoholvrije wijn, maar we missen toch nog steeds de structuur. Alcoholvrij is lekker, zeker als je je waant op een zomers terras. Maar we missen structuur, het mondgevoel en zeker ook aroma’s. Misschien is het verkeerd om alcoholvrije wijn met wijn te vergelijken. Het is eenmaal een ander soort product. Maar ook in de categorie “druivensap” past het niet vanwege de droge structuur. Wanneer je druivensap drinkt van wijndruiven (en dus niet de doorsnee druivensap uit de supermarkt), maar vaak is suikergehalte hier hoger omdat het alcoholproces niet bestaat. Dat geeft een andere structuur aan de wijn.
De alcoholvrije wijn komt soms waterig over. Wat opvalt is wanneer het suikergehalte hoger is, krijg je het mondgevoel, beperkt, terug. Maar dat schiet natuurlijk het doel voorbij om “gezond” te zijn. Je mag dan geen alcohol hebben, maar de suiker compensatie maakt de drank niet gezonder. En de prijs is er ook naar. Persoonlijk kiezen we dan toch voor de ongezonde optie, de wijn met alcohol.
Zoals in een eerdere blog aangegeven, laat wijnbouw een redelijk grote CO2-voetafdruk achter. Dat gebeurt al in de wijngaard door het gebruik van kunstmest, pesticiden en dergelijke. In de wijnmakerij met het energieverbruik maar ook in de verpakking. En wat te denken van transport vanaf de wijnmakerij totdat het bij u op tafel staat! Nu zijn er al grootschalige initiatieven in biologische wijngaard management en nog een stap verder, het biodynamische wijngaard management. Echter dit beperkt zich vooral tot het werk in de wijngaard. Ook in de wijnindustrie speelt het sustainability aspect een steeds grotere rol. Regenerative wine is het nieuwe buzz-word maar zal dit alles brengen of niet? En wat is regenerative wine eigenlijk?
Regenerative wine culture
Regenereren is het herstellen van iets wat kapot gemaakt is. Regenererative wine cultuur is het goed en verantwoord verbouwen van druiven waarbij men het wijngaardbeheer ziet als een onderdeel van een groter ecosysteem. En dat dit een zelfvoorzienend systeem is zodat het toekomstbestand is. Dat is een stap verder dan biologisch of biodynamische wijnbouw. De huidige wijnbouw cultuur is vaak gebaseerd op het gebruik van chemicaliën en een monocultuur (namelijk druivenranken). Kunstmest wordt gebruikt om de groei te bevorderen, chemicaliën tegen schimmels (denk aan valse meeldauw), ziektes (zoals echte meeldauw) en insecten (bijvoorbeeld dwergcicaden of druivenbladrollers). En het verbouwen van slechts één ras (druivenranken) is niet bevorderlijk voor de biodiversiteit, maar put ook de bodem uit waardoor vervolgens weer kunstmest nodig is. Hierdoor blijf je in een vicieuze cirkel.
Belang van bodem
De kern van regenerative wine cultuur ligt niet persé in de wijngaard, dan wel in de bodem. Wijnbouwers gaan ervanuit dat de bodem een evenwichtige, zelfvoorzienende habitat is en laat de natuur via een gezond ecosysteem haar werk doen. Het grote verschil tussen (re)generative wine cultuur en biologische/biodynamische cultuur is dat het gericht is op een zelfvoorzienend systeem in de toekomst, en niet slechts voor de jaarlijkse oogst. De bodem moet zichzelf in stand houden en menselijk ingrijpen is niet wenselijk. Dus bijvoorbeeld het omploegen is not-done. En wanneer het gedaan wordt, alleen oppervlakkig. Ploegen helpt om beschoeiing in de hand te houden, maar hakt ook wortels af en haalt het bodemleven overhoop.
Daarnaast drukken zware machines de grond in elkaar en wordt deze dus compact gemaakt. Iets wat ook niet goed is voor het bodemleven. Tevens is het van belang bij regenerative wine cultuur dat de bodem niet onbedekt is.
Biodiversiteit
Afhankelijk van de omgeving en klimaat kan men binnen het wijngaard management verschillende planten en gewassen inzetten. De planten gebruikt men niet om te oogsten, maar voorzien de bodem van stikstof en andere voedingsstoffen. Door het vergroten van de biodiversiteit verbetert de bodemstructuur, trekken insecten aan (voor verstuiving en het gezond houden van de wijngaard), voorkomen grondverschuivingen bij grote regenval, gaan zandverstuiving tegen en houden water vast.
Het is van belang dat de planten geen concurrentie aangaan met de druiven. Dus in vruchtbare gebieden moeten de planten de groei van de druif in toom houden. Terwijl in droge gebieden de planten niet teveel water nodig mogen hebben. Terwijl door het afdekken van de bodem water juist vastgehouden wordt en niet kan verdampen. Zo kan het aanplanten van tuinbonen stikstof in de bodem vasthouden, of rogge en gerst die als deklaag ingezet kunnen worden. Zo helpt een deklaag in warme gebieden de temperatuur in de bodem te beheersen, vochtverdamping te voorkomen en overdaad aan begroeiing te beperken.
Daarnaast halen planten CO2 uit de lucht en slaan dit op in de bodem. Zolang de bodem met rust wordt gelaten, kan het helpen de stijgende temperatuur te verminderen. Ook kunnen bomen worden aangeplant rondom de wijngaard om meer biodiversiteit te verkrijgen en flora en fauna uit te breiden. Daarnaast kunnen bomen fungeren als windvangers of kan juist vocht vast houden op droge plaatsen.
Impact van wijnbouwbeheer
Wijnbouw gericht op kwantiteit of maximale opbrengst resulteert in een monocultuur. Dat wilt zeggen dat er alleen wijnstokken staan aangeplant. Het wijngaardbeheer is gericht om de kwantiteit of de kwaliteit zoveel mogelijk te verhogen. Echter een monocultuur verarmt de bodem, waardoor de kans op ziektes toeneemt. En ziektes bestrijden we met pesticiden, koper (toegestaan in biologische wijnbouw maar is vervolgens slecht voor het bodemleven) of natuurlijke middelen. Biodiversiteit kan de nadelen van een monocultuur opvangen.
Wanneer in een wijngaard 30% is aangeplant met andere planten, ontstaat er een ideale balans waarbij de kwaliteit van de bodem maar ook de druivenstokken vooruit gaan. Zoals reeds hierboven aangegeven, is het afhankelijk van de locatie wat voor soort planten gebruikt kunnen worden. Maar ook dieren zoals schapen en kippen dragen bij in het concept van regenarative wine cultuur. Ze houden de planten groei kort zonder dat er zware maaimachines door de wijngaard gaan. Tijdens het grazen wroeten ze in de grond waardoor ploegen overbodig is en bemesten ze de wijngaard op een natuurlijke wijze.
Is regenerative wine nieuw?
Sommige wijnmakers zijn erg offensive tegen regenerative wine. Omdat zij de filosofie al lang uitdragen. Er hoeft dan niets hersteld te worden, want er is in eerste instantie niets “kapot” gemaakt – iets wat het woord regenerative wel suggereert. Goede voorbeelden zijn Rosa Kruger uit Zuid Afrika (wijn consulent), Claude en Lydia Bourguignon met hun Domaine Laroque d’Antan in de Cahors of Johan Reyneke uit Zuid Afrika. En mogelijk een verrassing, ook Cheval Blanc, een icoon op de rechteroever van Bordeaux, heeft in 2021 aangekondigd regenerative wine cultuur te omarmen. Zij passen de filosofie om te het land te doorgronden en begrijpen reeds vele jaren toe. Bij de aanleg van een wijngaard moet gelet worden op de contouren van de helling en gebruik maken van de topografie. Op deze wijze voorkom je grondverschuivingen of verstuivingen, maar ook stroomt water beter naar beneden.
Regenerative wine cultuur is echt gebruik maken van de mogelijkheden die de natuur ons te bieden heeft en niet de bestaande cultuur omvormen naar wat wij mensen denken nodig te hebben.
Certificering
Of er straks ook certificeringen komen voor (re)generative agromanagement in een breder perspectief is nog niet bekend. Er zijn tenslotte al een grote hoeveelheid aan verschillende certificeringen. Denk aan biologisch, biodynamisch, CO2 neutraal of FairTrade. De wijnboeren die zich op dit moment bezig houden met regenerative wine cultuur doen het meer uit overtuiging en sustainability. Overigens bestaat er in de Verenigde Staten reeds een certificeringsprogramma vanuit de Regenerative Organic Alliance, waarbij de Tables Creek Vineyard uit Paso Robles in November 2019 als eerste wijngaard deze certificering ontving.
Jackson Family Estates als rolmodel
Maar het is wel een ontwikkeling die volop in beweging is. Zo wil Jackson Family Estates in 2030 alle estate wijngaarden omvormen tot regeneratieve wijnbouw. Jackson is de 9e grootste wijnmakerij in de US. In een interview deelde Katie Jackson, 2e generatie eigenaar en Senior Vice President Corporate Social Responsibility bij Jackson, dat ze sinds 2015 $19 miljoen in sustainability en infrastructuur. Door deze investeringen hebben ze een kostenreductie van $26 miljoen behaald. Door renewable energy, efficiency en lichtere (glazen) flessen. Hierdoor hebben ze $4 miljoen return on investment gerealiseerd. Dit bewijst dat ook met regeneratieve wijnbouw ook resultaat te behalen valt. Uiteindelijk, wanneer je goed bent voor het land, zal het land ook goed zijn voor jou! Reeds in 2018 hebben La Canne & Lundgren een onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat regeneratieve wijnbouw zeker winstgevend kan zijn.
Familia Torres als voortrekker
Miguel Torres, president van Familia Torres, is door Time Magazine uitgeroepen tot één van de 100 meest invloedbare mensen die klimaat acties op wereldwijd niveau voert, binnen de innovatie categorie. Zijn betrokkenheid in het opzetten van de Stichting International Wineries for Climate Action is geroemd. Deze stichting promoot het terugbrengen van CO2 uitstoot in de wijnindustrie.
Daarnaast spant dhr Torres zich ook in op het gebied van ecologische duurzaamheid door middel van onderzoeksprojecten, als SmartCrops 5.1, die technologie toepast om de wijnbouw aan te passen aan de huidige klimaatcontext.
Tenslotte lanceerde dhr Torres in 2008 een programma om het familiebedrijf aan te passen aan de klimaatverandering en de impact te minimaliseren door de ecologische voetafdruk te verminderen. In 2022 heeft het wijnhuis een vermindering van 36% van de directe en indirecte CO2-uitstoot per fles bereikt ten opzichte van 2008 en heeft het zich ten doel gesteld om tegen 2030 een reductie van 60% te bereiken en tegen 2040 een Net Zero-emissie wijnmakerij te worden.
Domaine Mirabeau
Een ander goed voorbeeld is Stephan Cronk die als druivenkoper onder het Mirabeau-label rosé wijnen produceert in de Provence. In 2019 heeft hij zijn eigen wijngaard aangekocht. Hij wilde de wijngaard niet biologisch beheren, omdat dat “just doing less of the bad stuff” is. In 2022 is hij mede-oprichter van de Regenerative Viticulture Foundation. Zijn Mirabeau La Reserve, afkomstig van zijn eigen wijngaard, is de eerste wijn van het domein dat gemaakt is volgens de regenerative methode.
Kan je dit in wijn proeven?
Nu natuurlijk de belangrijkste vraag, kan je dit verschil van wijnbouw in de uiteindelijke wijn proeven? Die vraag is niet direct te beantwoorden, door een gezondere wijngaard krijg je druiven van betere kwaliteit die ook een goede of zuivere expressie van de bodem kunnen weergeven. En natuurlijk zullen de druiven geen opname kennen van chemische middelen waardoor de smaak zuiverder is. Volgens Robert Hall Winery in San Luis Obispo is er wel verschil. In 2020 zijn ze begonnen met het omvormen naar regenerative farming op een perceel van 5ha na. Na slechts 2 jaar beweert partner Thomas dat druiven smakelijker zijn en de wijnen fruitiger en lager in alcohol. Kan je dit in zo een korte periode al concluderen? In mijn optiek zal dit minder in de wijn te bespeuren zijn en zeker niet voor de gemiddelde wijngenieter.
Zal je dit merken in de prijs van wijn? Ook zo een goede vraag. Doordat er andere gewassen staan aangeplant, is de dichtheid van wijnranken kleiner en dus de opbrengst minder. Aan de andere kant, door verminderde kans op ziektes, schimmels en bacteriën, is de opbrengst hoger. Streept dit tegen elkaar weg? De tijd zal het moeten leren en wijnmakers moeten het lef hebben deze overstap te maken. Door de hogere kwaliteit zal betere wijn geproduceerd worden en dat zal zeker iets zijn dat in de portemonnee te merken is.
Het einde van 2023 nadert en blikken we vooruit welke wijntrends ons in 2024 zullen verrassen. Zo zullen we zien dat Prowein, één van de grootste wijn vakbeurzen in Europa, op het debuut van no-and-low (No-Lo of NABLAB) alcohol wijn in 2023, voortborduren. Vooral met “Dry-January” voor de deur en de steeds betere kwaliteit van de low-and-no alcohol wijnen én natuurlijk de bewustwording van een gezondere leefstijl. Persoonlijk ben ik van mening dat ondanks de No-Lo wijnen beter worden, ze nog niet kunnen tippen aan de “gewone”, alcoholische wijnen. Dit met name doordat ik de body, het mondgevoel, mis.
Wijn productie en consumptie
Eén van de wijntrends die ons doet verrassen voor 2024 is misschien we de shift weg van rode wijn. In de afgelopen 20 jaar is aanbod en vraag naar rode wijn dalende. De 2021 productie was maar liefst 25% lager dan de piek in 2004. Natuurlijk mogen we hierbij niet de impact van Corona uitvlakken die de pluk aanzienlijk bemoeilijkte. Aan het begin van deze eeuw was 48% van de wijnproductie rood, terwijl in 2021 dit daalde naar 43%. Europa toont hierin de grootste daling, waarbij in Frankrijk maar liefst een daling van 50% incasseerde. Niet-Europese wijn producerende landen, zoals Chili, Argentinië, Amerika, Australië en Zuid Afrika vertonen nog wel stijging. Ook qua consumptie zien we parallellen, Europa laat een dalende trend zien terwijl de consumptie in landen als China, Rusland, US en Brazilië juist een hogere consumptie rapporteren.
Daarentegen zien we een 13% stijging in de witte wijn productie ten opzichte van het laagste niveau in 2002. De witte wijn productie is van 46% begin van deze eeuw tot 49% in 2021 gestegen, wat met name veroorzaakt wordt door mousserende wijn. Vooral Italië met haar Prosecco, Amerika, Zuid Afrika en Australië laten een goede groei zien. Terwijl de nummer 2 en 3 van de wereldwijde witte wijn producerende landen (Frankrijk en Spanje) een stabiele groei rapporteren. Wanneer we naar consumptie kijken zijn er drie belangrijke mousserende markten: Amerika, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
De uitspatter daarentegen is rosé. De wereldwijde productie is met 25% gestegen. Deze markt is vooral in handen van Frankrijk, lees de Provence. Maar ook Zuid Afrika en Chili zien een duidelijke groei. Gelet op consumptie is het ook Frankrijk die de lijst aanvoert met maar liefst 66% van de wereldwijde consumptie. Ook het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Amerika zijn belangrijke markten.
Biologisch en natuurlijke wijn
Daarnaast blijft de interesse in biologische en duurzaam geteelde wijnproductie groeien. Meer wijnmakers streven naar duurzaamheid en het werken met organische methoden. Met oog op het behouden van de kwaliteit van het milieu én de wijn. Biologische wijnhuizen gebruiken geen synthetische pesticiden en chemicaliën waardoor de wijnen puur en natuurlijk zijn.
Ook natuur wijnen zijn mateloos populair vooral bij de millennials. Deze wijn wordt op een minimale interventie-manier geproduceerd. In tegenstelling tot de traditionele wijze waarbij gecultiveerde gisten het aroma sturen, maakt de wijnmaker gebruik van wilde gisten die in de wijngaard voorkomen. Ook wordt geen sulfieten toegevoegd. Sulfiet staat voor de stof zwaveldioxide en is een conserveermiddel. Het zorgt ervoor dat een wijn niet voortijdig veroudert (oxideert) en dat micro-organismen zoals gisten en bacteriën, die altijd in wijn aanwezig zijn, niet meer actief zijn. Natuurwijnen staan bekend om hun levendige smaken en complexiteit.
Nieuwe wijnregio’s en wijntoerisme
Jarenlang hebben landen als Frankrijk, Italië en Spanje de ranglijsten aangevoerd, maar we zien nu een duidelijk kentering. Naast het feit dat “nieuwe wereld wijnen” een prominentere rol in nemen zien we dat ook andere regio’s zich profileren als producenten van hoogwaardige wijnen. Engeland begint een grotere rol te spelen in mousserende wijnen. Zie ook de oogst van 2023 van meer dan 20 miljoen flessen. Maar vergeet ook ons eigen Nederland niet, waar steeds meer professionelere wijngaarden bestaan met kwalitatief goede wijnen. We hoeven het dus niet ver weg te zoeken!
Ook zien we steeds vaker in bestaande wijnlanden dat, onder invloed van premium prijzen, de aangelegen gebieden zich ontwikkelen tot goede en meer betaalbare alternatieven. Vaak gaat gepaard met de focus op wijntoerisme. Zeker in landen als Zuid Afrika, Chili en Amerika is dit zeer sterk ontwikkeld.
Maar één ding blijft nog overeind, en eigent zich een eigen klasse toe: de superpremium wijnen. Denk aan de top cuvées in Bourgogne, Bordeaux, Piemonte, Toscane en Rioja. Dit zijn wijnen die voor honderden euro’s van de hand gaan en dankzij schaarste en gewildheid ook mogelijk is.
Glas, plastic of karton
Zoals ook aangestipt in onze blog over de prijs van wijn en de CO2 footprint speelt verpakking een grote rol. Gelet op de bewustwording bij consumenten zal ook de verpakking een blijvende rol spelen. Het is inmiddels achterhaald dat consumenten denken dat indien wijn in een zware fles zit, deze beter van kwaliteit zou zijn. Maar wat wel een feit is dat dit een grotere CO2 footprint achterlaat. Ten eerste om de fles te maken is extra energie nodig, maar denk ook eens aan het transport. Meer gewicht betekent meer brandstof.
Maar glas is nog steeds de ideale verpakking wanneer het gaat om het rijpen van een wijn. Dit is dus niet weggelegd voor de bulk van de verkoop, wijn die jong en snel (lees binnen 1 jaar) gedronken moet worden. Dat is toch vooral waar het de consument om gaat. De wijnboxen, plastic flessen, noem maar op zijn in opkomst. Maar een andere trend die we zien is de wijn in tanks vervoeren om ter plekke gebotteld te worden. Wanneer je dit wilt doortrekken, kan je zelfs de wijn op vat kopen. Samen met de wijnboer stel je je eigen wijn samen en het betreffende fust, goed voor 300 flessen, is dan geheel voor jou. Ook een ander nieuw product, het keykeg fust, is op de markt gekomen. Het wijnvat van KeyKeg, mét handige tapkraan, is vooral heel duurzaam. Eén KeyKeg van 20 liter staat gelijk aan 27 flessen wijn. Het vermindert het transportgewicht, de uitstoot en het glasafval. Het behoud de kwaliteit en frisheid van stille en mousserende wijnen en is herbruikbaar. Zo zie je dat er nogal wat innovatie is op dit vlak.
Wijn en food pairing
Doordat mensen steeds meer verdiepen en kennis opdoen, speelt de wondere wereld van wine & dine of te wel food pairing een grotere rol. Wijn en eten kunnen elkaar prima versterken of juist breken. Het geheim van de chef is voor iedereen voor handen. Het is niet meer zo dat je bij vis altijd wit serveert, en bij vlees altijd rood. Natuurlijk is dit een “veilige” combinatie, maar mensen willen vaak wat meer gedurfd zijn en verrassen vandaar dat dit ook een nieuwe één van de nieuwe wijntrends voor 2024 is.
Vanzelfsprekend zijn wij u ter dienst met geheel kosteloos advies. Maar begrijp ook goed wanneer uzelf hier meer kennis in wilt ontwikkelen. Neem even contact met ons op indien u vragen heeft.
In het noordoosten van Amerika, ten zuiden van Lake Ontario in de staat New York vinden we Finger Lake AVA. Hier komt 80% van de wijnproductie van de staat New York vandaan. De andere wijnregio’s in de staat zijn Lake Erie region, Niagara Escarpment, Hudson River region en Long Island region. De Finger Lakes is een overweldigend en uitgestrekt gebied waar met name Duitse wijn invloeden te vinden zijn. Riesling is één van de belangrijkste commerciële gewassen. Maar daarnaast vinden we hier ook andere Europese rassen, hybride druiven soorten en inheemse Amerikaanse soorten.
De Finger Lakes AVA werd opgericht in 1982 en omvat de elf vingervormige meren. Dit zijn natuurlijk gevormde meren. Volgens indiaanse overleving “keek de Schepper met speciale gunst naar het land en reikte naar beneden om het te zegenen, waarbij hij de afdruk van zijn hand achterliet”. Geologisch wijst uit dat toen de laatste ijstijd eindigde, trokken gletsjers zich terug. De enorme slijpdruk als gevolg van de terugtrekkende gletsjers lieten diepe sporen achter, wat nu de Finger Lakes zijn.
Het omvat in totaal 11 meren. Waarbij de grootste aanplant te vinden is nabij Canadaigua, Keuka, Seneca en Cayuga Lakes. In totaal beslaat Finger Lakes AVA ongeveer 4.500ha aan wijngaarden.
Geschiedenis
De eerste vermelding van wijngaardbeheer dateert uit 1829 toen een bisschoppelijke predikant in Hammondport Vitis Labrusca-scheuten in de pastorietuin aanplantte. De eerste commerciële wijnbouw dateert van 1862 met de oprichting van de Hammondsport en Pleasant Valley Wine Companies.
De regio werd beroemd om haar mousserende wijnen waarbij zelfs Europese prijzen werden behaald. Deze successen stimuleerden de industrie waardoor de aanplant groeide tot meer dan 10.000ha. In het begin van de 20e eeuw ontstond er echter een daling, ingegeven door de Drooglegging, de groei van de Californische wijn industrie en de phylloxera-plaag. Na de opheffing van de Drooglegging in 1933 kwam de productie slechts beperkt op gang. Toen de soldaten terugkeerden aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, waren de Europese droge wijnen meer in trek. Terwijl de wijnen van de inheemse Amerikaanse wijnstokken meer suikers bevatten. Echter door het barre klimaat in Finger Lakes ondervond men veel problemen met de verbouwing van Vitis Vinifera druivenstokken. De wijnbouwers begonnen te experimenteren met een kruising tussen Franse en Amerikaanse wijnstokken met beperkt succes.
Pas in 1962 bewees Dr Frank dat het enten van Vitis Vinifera druivenrassen op een winterharde Amerikaanse onderstok weldegelijk succesvol kan zijn. Hij plantte de Duitse Riesling, Chardonnay, Pinot Noir, Gewürztraminer en Cabernet Sauvignon wijn stokken met overweldigend succes aan in het Finger Lakes district. Dit zorgde voor revitalisering van de wijnindustrie.
Bedreiging
Naast de vanzelfsprekende vorst risico’s is in 2020 de Gevlekte Lantaarnvlieg ontdekt. Dit is een invasieve insectenplaag uit Azië die zich voornamelijk voedt met onder andere wijnstokken, hop, esdoorn, walnoot en fruitbomen. Hoewel de volledige effecten van dit insect onbekend zijn, zal het, volgens de DEC, een negatieve invloed hebben op de landbouw- en toerisme-industrie en kan het de bossen van New York beïnvloeden.
Terroir
De diepe meren helpen het klimaat te matigen. De zomerse warmte wordt opgeslagen in het water en komt in de winter vrij. Hierdoor blijft het klimaat mild en heeft de anders zo strenge vorst minder impact op de wijngaarden. De wijngaarden staan op steile hellingen aangeplant met uitzicht op de meren, zodat ook de reflectie van het water zonlicht tot onder het bladerdek kan brengen (en dus vorst vermindert) en voorziet in goede afwatering.
Het gesteente is op sommige plaatsen kalkhoudend en op andere niet-kalkhoudend. De kalksteenbodem is te vinden in het noorden van de regio met zuurdere bodems in het zuiden. In de gebieden met kalksteenbodems lekt zure regen calciumcarbonaat uit het gesteente en zet het af in de bodem en het meer. Dit calciumcarbonaat fungeert als een buffer tegen de pH van de bodem, waardoor de bodem ideaal is voor de druiventeelt. In de niet-kalksteenzones moet gemalen kalksteen aan de bodem worden toegevoegd om dit bufferende effect te creëren.
Overweldigend Finger Lakes AVA wijn
Er zijn inmiddels ongeveer 150 wijndomeinen te vinden binnen deze AVA, die over een breed assortiment beschikken. De toekenning van AVA is in 1982 gebeurd. In totaal valt maar liefst 1 miljoen hectare onder de AVA regulering. Riesling wijn, van Duitse herkomst, is vanzelfsprekend de signatuur voor de Finger Lakes regio met ongeveer 25% van de totale productie. Maar er zijn ook voortreffelijke Chardonnay, Pinot Noir en Cabernet Sauvignon te vinden. New York mag de derde grootste wijnproducerende staat van Amerika zijn, maar 80% van het wijngaarden staan aangeplant met Vitis Labrusca voor druivensap, zoals Concord, Niagara en Catawba. Ook staat er een wijde variëteit aan hybride of moderne druivenrassen, waarvan Vidal Blanc de meest bekende is voor ijswijn.
Gelet op het koele klimaat is er tevens mousserende wijn voorhanden, van de traditionele Champagne stijl maar ook verrassend en ongebruikelijke mousserende wijn van Riesling. Binnen de AVA zijn twee subregio’s die een eigen AVA hebben toegekend, dat zijn Cayuga AVA in 1988 en Seneca AVA in 2003.
De wijnstijlen variëren van droog, mousserend tot zoet en ook ijswijn. De wijnen zijn overwegend licht en verfrissend – heel anders dan de Californische tegenhangers. Ook gelet op het koelere klimaat is het niet verrassend dat de alcohol percentages lager liggen.
Cayuga AVA
Cayuga Lake was het eerste individuele meer van de Finger Lakes dat in 1988 de AVA-status verwierf. Met haar Veertig mijl lengte is Cayuga Lake de langste van de elf Finger Lakes. Net als het Seneca-meer zijn de wijngaarden op steile hellingen geplant, waardoor luchtpatronen mogelijk zijn die een microklimaat creëren waarin koude lucht van de wijngaarden naar het meer stroomt waar het opwarmt en stijgt, waardoor een vacuüm ontstaat dat meer koude lucht van het land trekt. Ongeveer 500ha is aangeplant met overwegend Riesling, Cabernet Franc, Chardonnay, Gewürztraminer, Pinot Gris. Het gesteente van het Cayuga-meer is schalie.
Seneca AVA
Seneca Lakes is de diepste van de 11 Finger Lakes. Met een maximale diepte tot 188m bevriest dit 35 mijl lange water zelden. De diepte van het meer beïnvloedt het mesoklimaat van de regio door zowel de winter- als de zomertemperaturen te matigen. Het is de meest productieve region binnen Finger Lakes met 3.700ha aangeplante wijngaarden met vooral Riesling, Cabernet Franc, Chardonnay, Pinot Noir, Gewurztraminer. Rond het Seneca-meer bestaat het gesteente voornamelijk uit schalie, terwijl de zuidelijke regio een mix is van zandsteen en schalie.
Nadat ik verder gereden was kwam ik langs Aloxe-Corton. Dit is een klein dorp ten noorden van de stad Beaune en de Côte de Beaune. Het is gelegen op de vlakten onder de Cote d’Or-helling, in een van de meest dicht beplante gebieden van de regio. De focus ligt hier op de productie van wijn van Pinot Noir. Corton is ook de enige rode Grand Cru in de Côte de Beaune, en van alle Grand Cru’s in de Bourgogne één van de goedkoopste. Ik heb op Chateau Aloxe-Corton C onverwacht mogen genieten van een persoonlijke proeverij met wijnen die indrukwekkend waren.
Classificatie nader toegelicht
De wijnbouwgeschiedenis van Aloxe-Corton gaat terug tot het jaar 775, toen keizer Karel de Grote de wijngaard op de heuvel Corton, gelegen achter het Château, schonk aan Saint-Andoche van Saulieu. Als teken van dankbaarheid zijn de wijnstokken naar hem vernoemd. De naam is een verwijzing naar de heuvel van Corton welke de sinds 1937 enige Grand Cru voor rode wijn in de Côtes de Beaune is. De Aloxe-Corton wijngaarden zijn in 1982 geclassificeerd toen ongeveer een derde van de wijngaarden Premier Cru status verkregen. Voor witte wijnen uit Aloxe-Corton bestaat de Grand Cru Corton-Charlemagne. Onder de twee Grand Cru-statussen vinden we de Aloxe-Corton Premier Cru en Aloxe Corton Village. Wijngaard of dorp (Aloxe-Corton, Ladois-Serringy of Pernand-Vergelesses) maken dan niet uit.
Waarom is Aloxe-Corton dan zo een goede wijn (sommigen beweren zelfs één van de mooiste wijnen van Bourgogne)? Op de beste plekken tegen de heuvel is de kalksteenbodem wat lichter. Verder vind je vulkanische afzetting, klei en kiezelsteen in de bodem. De bodem is dus bijzonder gevarieerd en goed afwaterend. Dit maakt de hoogst gelegen delen van de heuvel het meest geschikt voor de Chardonnay. Hoe lager tegen de heuvel, des te meer er klei in de bodem zit en komt de Pinot Noir het best tot zijn recht. Bodem is hier dus alles bepalend. Wijngaarden in het noorden geven zachte en fruitige wijnen en in het zuiden juist krachtige en gestructureerde wijnen.
De Aloxe-Corton rode wijnen zijn vrij donker van kleur, hun schakeringen variëren van diep robijnrood, tot granaatrood. Wanneer de win nog jong is, suggereert het aroma’s van klein rood fruit (framboos, aardbei) en zwart fruit (zwarte bes, braam). Deze worden intenser met de leeftijd en evolueren naar pioenroos en jasmijn, geconserveerd fruit en brandewijnfruit, pistache, pruim, leer, truffel, paddenstoel en kaneel. De diepe grond brengt een krachtige, volle Pinot Noir voort, robuust en toch verfijnd. Mals en fruitig, deze wijn bereikt zijn hoogtepunt na 3 tot 5 jaar in de kelder, onthult een stevig en goed gebouwd lichaam, rijkelijk taai en met aangename tannine.
Chateau Corton C.
Één van de bekendste wijnhuizen in deze appellatie is Château Corton C. Dit stond tot voor kort bekend onder de naam Château de Corton-André, vernoemd naar de voormalige eigenaar. Het kasteel van Corton dateert uit de 19e eeuw en was jaren in bezit van wijnbouwer Pierre André. In 2002 kwam het domein in handen van de Ballande-groep uit Bordeaux. Maar door verouderde productiemethoden was de omzet in 10 jaar tijd gehalveerd en nam het handelshuis Bejot Vins & Terroirs het domein over in augustus 2014. Om het vervolgens door te verkopen aan de Zwitserse familie Frey in oktober.
Sindsdien is Caroline Frey de wijnmaker (vandaar de ‘C.’?). Zij bracht het domein in een transitie tot biologische wijnbouw, met 2021 de certificering. Nu is ze bezig met de volgende stap naar biodynamische wijnbouw. Het kasteel, met zijn typische geglazuurde gekleurde dakpannen, dat aan de voet van de bekende heuvel ligt, is een blikvanger.
Het domein omvat drie Grand Cru’s: van de monopole Clos du Château, Les Chaumes en Les Renardes. Tevens kent Aloxe Corton C een witte Corton-Charlemagne. Daarnaast zijn er meerdere Premier Cru’s en village-wijnen. Het domein omvat 7ha eigen wijngaarden, waarbij het grootste slechts 0,9ha groot is. Dit geeft direct aan hoe schaars de wijnen zijn.
Ik kon het niet nalaten dit mooie chateau te bezoeken. Ik viel er met mijn neus in de boter en kreeg een diepte proeverij van 4 wijnen en zeker niet de minste.
®Love4Wine
Aloxe Corton village 2019
De Village 2019 van Aloxe Corton C is een redelijk simpele wijn. In de neus overheerst het zwarte fruit van bramen en zwarte bessen. Terwijl de smalle body en het hoge zuur nog niet veel indruk maken. Het pallet is vooral fruitig met een lichte toon van kruidigheid. Maar het ontbreekt aan diepte en lengte. Hoewel vier jaar oud, maakt de wijn nog geen indruk. En ik twijfel of de wijn beter wordt wanneer deze wordt weggelegd. De wijn gaat goed met een charcuterie of kaasplankje met jongere kazen.
Aloxe-Corton C Premier Cru Les Petites Lolieres 2018
Les Petites Lolières is een Premier Cru climat van 1.6ha groot die meerdere eigenaren heeft. De wijn heeft een robijnrode kleur. De rijke bijna jamachtige frambozen- en aardbeien aroma’s worden gedragen door aardse tonen van natte bladeren en paddenstoelen. Het palet is zacht met een gemiddelde body, zachte tannine en gemiddeld alcohol. In de mond proef je rood fruit dat neigt naar zwart fruit zoals bramen en zwarte bessen met een zweem van truffel. In delange afdronk is het genieten van het prettige fruit en zuurgraad geïntegreerd met cederhout.
Naast een mooi wild of rundvlees gerecht komt deze wijn nog beter tot uiting. Verwacht dat de prijs rond de 70€ ligt en kan zeker nog een jaar of 10 ouderen.
Premier Cru Les Paulands 2018
Net iets lager dan het climat Les Petites Lolières ligt het climat Les Paulands. Het is één van de weinige wijngaarden waarbij verschillende secties de drie classificaties beslaat. De wijngaard ligt aan de voet van de Corton-heuvel waarbij het meest noordelijke deel valt onder Corton Grand Cru appellatie, terwijl het middelste deel de Premier Cru-sectie beslaat en het zuidelijke deel een Village-appellatie heeft. Dit toont meteen de complexiteit van de Bourgondische wijnwetgeving.
De bodem bestaat uit ijzerrijke, kiezelachtige kalksteen. Drainage is goed, en dus kunnen wijnstokken uitgebreide wortelstelsels ontwikkelen om te profiteren van voedingsstoffen diep in de grond. Dit versterkt de wijnstokken en vermindert de kracht , waardoor bessen van hoge kwaliteit ontstaan, die op hun beurt geconcentreerde wijn produceren. Les Paulands Premier Cru zijn zeldzaam omdat de meeste druiven gebruikt worden voor de Aloxe-Corton Premier Cru wijnen.
Deze mooie robijnrode wijn onthult in de neus een perfecte balans tussen de aangename aroma’s van bramen en frambozen. De smaak is vol met aroma’s van kersen en zoethout gevolgd door bijna rijpe tannine. Vergelijking tot de Les Petites Lolières heeft deze wijn iets hardere tannine wat de wijn helaas overschaduwd.
Grand Cru Clos du Chateau Monopole 2017
Recht aan het château ligt een ommuurde wijngaard binnen de Corton Grand Cru appellatie. Dit is de fameuze Clos du Chateau. Het is één van de weinige monopole, een clos die volledig in eigendom is van één eigenaar en het enige van Château Aloxe-Corton C. Een clos is een ommuurde wijngaard. Deze zijn vaak beter beschermd tegen diefstal van druiven in vroeger tijden maar belangrijker het kan een mesoklimaat creëren waardoor druiven beter rijpen en dus van hogere kwaliteit zijn.
De wijn krijgt 20 maanden houtrijping waardoor deze wijn echt Grand Cru waardig is. En dit proef je duidelijk. Deze wijn maakt het bezoek aan Aloxe-Corton zeker onverwacht en indrukwekkend. De wijn is mooi diep robijnrood met een neus van rood fruit, tabak, leer en de aangename zoete tonen van zoethout. De smaak is boterzacht met heel zachte tannine. De zuurgraad is bijzonder harmonieus met de tannine en het alcohol percentage. Het heerlijke rode en zwarte fruit wisselt zich af met tertiaire aroma’s van tabak en leer. Terwijl in de lange prettige afdronk zoethout en vanille worden begeleid door aangename kruidige tonen. Dit is kortom een topper, maar dat mag ook wel voor die prijs die boven de 200€ ligt (en ja dat is voor één fles!)
Als er één streek in de wereld bijzonder is, is dat wel Champagne. Deze streek die in het noorden van Frankrijk ligt is veel omvattend en is blootgesteld aan veel veranderingen. Denk alleen maar aan de opwarming van de aarde. Gelegen tussen 49 en 49.5 graden noorderbreedte kent Champagne een koel klimaat. Het ligt eigenlijk op de grens waar wijnbouw mogelijk wordt geacht (dit is tussen 30 en 50 graden noorderbreedte). Dit koele klimaat levert druiven met een subtiel balans tussen zuren en suikers, dankzij de juiste hoeveelheid zonneschijn en regenval. Echter in de afgelopen 50 jaar is de temperatuur met meer dan 1C gestegen. Tot op heden nog geen dramatische impact, maar wel iets om rekening mee te houden. Daarom verdient het dat de Champagne nader wordt verklaard.
Wie Champagne zegt, denkt meteen aan het bekendste merk-wijn ter wereld. En dat zo een merk-wijn zo lang de top aanvoert, geeft wel aan dat de wijn ieder jaar opnieuw uitmuntend moet zijn. Maar natuurlijk is niet alle Champagne fantastisch.
Wat Champagne een bijzondere streek maakt
Het begint natuurlijk al bij de ligging van de streek. Het noorden van Frankrijk, voor lange tijd een gebied waar druiven niet tot volledige rijping kunnen komen. Toch zijn er gebieden waar dat anders is. En daarnaast, heb je voor elke wijn wel volledig rijpe druiven nodig? Hier is het antwoord “nee” op. En dan zijn we terug in de mousserende wijnen uit de Champagne. Dit nodigt mogelijk uit om nader verklaard te worden. Doordat de druiven niet een volledige rijpheid behalen, leveren de druiven een hogere zuurgraad en lagere suikers. Hierdoor zijn de (basis)wijnen lichter en dunner ofwel meer waterig. De lagere suikers zijn nodig om te voorkomen dat de wijn te hoog in de alcohol schiet. Terwijl die zuren zo belangrijk zijn voor de levendigheid en de mogelijkheid om de wijn te laten rijpen.
Appellatie
Een andere bijzondere kenmerk is dat de Champagne streek geen classificatie kent op basis van een wijngaard (zoals in Bourgogne) of wijnhuis (zoals in Bordeaux). Hier is gericht op de dorpen. Van de 319 gemeenten in de Champagne die cru genoemd worden, hebben 44 de premier cru status en slechts 17 grand cru. Dit is een hiërarchie van kwaliteit die van oudsher bestaat en zegt dus eigenlijk niets over de kwaliteit van het heersende terroir. Eenmaal een wijngaard op een zuidelijke of noordelijke helling kan toch een heel ander micro klimaat hebben, terwijl het binnen dezelfde dorpsgrenzen ligt.
La Tradition Champenoise
Een ander karakteristiek is dat binnen “la tradition champenoise” het gebruikelijk is om te blenden van de wijn. Blenden zegt u? Dat zien we toch overal! Dat klopt, het blenden van verschillende druivensoorten wel ja. Maar in de Champagne blenden ze wijn van verschillende jaargangen. Zo heeft Krug Grande Cuvée maar liefst 120 wijnen uit 12 verschillende jaargangen.
Een andere manier om jaargangen te blenden is het toepassen van het solera-systeem zoals dat bij Sherry wordt toegepast. Dan ontstaat er feitelijk een blend van oudere jaargangen met de wijn van de meest recente jaargang. De wijn uit een ouder jaargang wordt reservewijn genoemd. Hoe meer reservewijn gebruikt wordt, hoe minder het vintage-karakter, ofwel de specifieke aroma’s die typerend zijn voor de huidige jaargang. Echter dit blenden gebeurd om andere redenen. Op deze wijze behoudt de wijn haar huissignatuur. Maar ook dat verschillende druiven, herkomst en jaren elkaar aanvullen en meer complexiteit kunnen geven.
Daarnaast is het gebruikelijk om druiven in te kopen om de wijn te maken, in tegenstelling tot de meeste wijnstreken in de (oude) wereld van grote reputatie, waar de druiven van wijngaarden uit eigen beheer komen.
Eén voor allen, allen voor één
Tenslotte is het de enige appellatie waar de classificatie gelijk is aan de merknaam van de wijn!
Hiërarchie binnen de appellatie
In veel gebieden zien we binnen de appellatie een hiërarchie ontstaan. Zo staan Chateau Petrus uit Pomerol, Chateau Lafitte of Chateau Margaux uit Bordeaux en Chateau Clôs Vougeot of Chateau de Pommard uit de Bourgogne in hun regio’s zeer hoog aangeschreven. Echter in de Champagne is een dergelijke hiërarchie niet toegestaan. De druiven worden tegen een vaste kiloprijs ingekocht en deze hangt weer samen met de kwaliteitsindeling ofwel of de druiven uit een Cru, Premier Cru of Grand Cru wijngaard afkomstig zijn.
Echter het is een de wijnmaker hoe hier mee om te gaan. Een rijke, ronde vettige champagne is te verkrijgen wanneer de druiven afkomstig zijn van heel zonnige dorpen/percelen met zanderige kleibodem. Voor frisse wijnen zijn dorpen in de vlakte met een sterk krijthoudende bodem gewenst (bedenk dat de bodem in de Champagne afkomstig is uit het Bekken van Parijs. Zo kan de wijnmaker dus spelen of sturen met de wijn.
Op persoonlijk niveau kan men wel verschillen tussen Grand Cru wijngaarden maken, maar dit is meer gerelateerd aan de ouderdom van de wijnstokken. Oude stokken produceren minder, maar meer geconcentreerde bessen. Ook kijkt men verschillend naar gehuurde percelen dan naar percelen die in eigendom zijn. En tenslotte ziet men de hoger gelegen dorpswijngaarden als beter dan de lager gelegen percelen. Hoger gelegen hebben meer kans op zon en dus betere fenolische rijping van de druiven. Hierdoor ontstaan rijpere smaken wat de wijn dus ten goede komt.
Blenden
Zoals ook in een eerder artikel aangegeven, is het zeer gebruikelijk om druivensap te blenden om tot Champagne te komen. De toegestane druivenrassen zijn Chardonnay, Pinot Noir, Pinot Meunier, maar ook de minder bekende Arbane, Petit Meslier en Pinot Blanc. Doordat de meeste Champagnes zijn gemaakt van ingekochte druiven, kunnen de druiven afkomstig zijn van verschillende wijngaarden uit de regio komen. Zo kan de wijnmaker dus spelen om tot de gewenste smaak te komen. Denk aan bodemopbouw (de hierboven beschreven klei versus kalkbodems), volrijpe druiven versus minder rijpe druiven om zuren en groene tonen in de aroma te verkrijgen, noem maar op.
Gewilde Cru’s
Natuurlijk zijn ook in de Champagne de meest gewilde en beroemdste wijnen Cru’s. Dat is natuurlijk niet zo heel vreemd wanneer hele dorpen Premier of Grand Cru-status hebben. En dan te bedenken dat er “slechts” 319 dorpen in de Champagne streek liggen, waarvan, zoals eerder vermeld, 61 een Cru-status hebben (ofwel 20%). Hoewel er dus 17 gemeenten de hoogste Grand Cru-status hebben en deze eigenlijk gelijkwaardig zouden zijn, is er toch een onderscheid. Over het algemeen vindt men champagnes uit Avize (Côte des Blancs), Aÿ en Cramant (Vallée de la Marne), Bouzy en Verzenay (Montagne Reims) beter dan de andere Grand Cru-dorpen.
Wanneer we kijken naar het hele assortiment, valt op dat veel champagnes millésimés (ofwel vintage) zijn. Dit houdt in dat de wijn afkomstig is van de druivenoogst van één jaar. Daarnaast zien we ook een groei in de single vineyard wijnen (ofwel champagnes parcellaires).
Blends blijven onmisbaar
De ontwikkeling van hoogwaardige champagne van zowel champagnes parcellaires als millésimés is logisch. Steeds meer mensen interesseren zich in herkomst en originaliteit van de drank. Het biedt een uitgelezen mogelijkheid om individuele wijngaarden beter te leren kennen als het gaat om terroir en dus herkomst. Echter de complexiteit en compleetheid van blends zijn en blijven een belangrijke factor. Indien wijn van één wijngaard en van één jaar afkomstig is, staat de wijn meer blootgesteld aan externe invloeden als regenval en warmte die van jaar tot jaar kunnen fluctueren. Een stabiele wijn die jaar na jaar eenzelfde smaakprofiel geeft, geeft meer stabiliteit voor de consument en verhoogt dus de interesse.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
