Chili één van de succes verhalen

Chili is één van de succes verhalen van de wereldwijde wijnlanden. Daarnaast is het ook één van de belangrijkste wijn producerende landen in Latijns Amerika. En met 12.4 miljoen hl (mhl) in 2022 tevens de grootste. Het beslaat een dunne strook langs de westkust van het continent, maar kent een breed scala aan terroirs en wijnstijlen. Het is de 6^e grootste wijn producent ter wereld. En de 4^e grootste exporteur met 8.4mhl achter de gevestigde namen Italië (21.9mhl), Spanje (21.2mhl) en Frankrijk (14.0mhl – bron: OIV).

Chileense wijngeschiedenis

Chili is in 1493 ontdekt door Christopher Columbus. In de 16^e eeuw introduceerden de Spaanse overheersers de Vitis Vinifera wijnstokken. Pais (Listan Prieto, waarschijnlijk afkomstig uit La Mancha, maar nu nog te vinden is op de Canarische Eilanden) is waarschijnlijk de eerste soort die is aangeplant.

Maar dit was niet het eerste alcoholische drankje van het land. Inheemse stammen maakten Chicha. Dit is een halfgistende zoete drank gemaakt van groente of fruit dat een geschiedenis van maar liefst 7.000 jaar kent. Toen de Spanjaarden druiven introduceerden, begonnen inboorlingen ook druiven te gebruiken om Chicha te maken.

Uiteindelijk werd koloniale Chileense wijn wereldberoemd als een goedkope exportwijn in de 17e en 18e eeuw. Toen Chili zijn onafhankelijkheid van Spanje kreeg in 1818, begonnen de dingen te veranderen. Nadat rijke Chileense landeigenaaren in 1851 naar Frankrijk reisden, werden de eerste Franse wijnstokken in Chili geïntroduceerd. Dit was een geluk bij een ongeluk, want daar waar phylloxera de halve wereld teisterde, heeft deze plaag Chili nooit aangedaan. Daarmee heeft Chili als enige land ter wereld met pre-phylloxera wijnstokken. De oudste wijngaard is waarschijnlijk Viña de Pedregal welke was opgericht in 1825.

Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Cot (Malbec), Merlot, Petit Verdot, Carmenere, Sauvignon Blanc, Chardonnay, Riesling en Gewurztraminer behoorden tot de druiven die in deze tijd uit Frankrijk werden meegebracht. Ook zouden Zwitserse immigranten Corinto (Chasselas) naar het zuiden van Chili hebben gebracht. Bovendien bracht de verwoesting van Franse wijnhuizen veel Franse wijnmakers naar Chili op zoek naar werk. Met hun kennis en kunde hielpen ze de kwaliteit van Chileense wijn te verbeteren.

Hedendaagse Chileense focus

De focus ligt op Bordeaux wijnstijlen. Maar ook Chili heeft een specifieke druivensoort omarmt. Daar waar Sauvignon Blanc floreert in Nieuw Zeeland, Syrah in Australië, Pinotage in Zuid Afrika, is het Carmenère in Chili. Van deze druivensoort, oorspronkelijk afkomstig uit Frankrijk,  werd aangenomen dat deze met de phylloxera plaag uitgestorven was. Maar in de jaren 90 van de 20^e eeuw werden Carmenère druivenstokken tussen Merlot stokken in Chili gevonden. In eerste instantie dacht men dat dit een slechter presterende Merlot-mutatie was. Toen eenmaal achterhaald was dat het Carmenère was, bleef het fruit 2 weken langer aan de stokken hangen om beter te rijpen.

Dat Chili één van de succes verhalen is, mag duidelijk zijn wanneer je naar de nummers kijkt. Het land is de tweede wijn producent van Latijns Amerika met zo’n 12,4 miljoen hectoliter in 2022 en ongeveer 130.000ha aan wijngaarden. Ruim 74% zijn blauwe druivenvariëteiten, waarvan maar liefst 39% Cabernet Sauvignon en 11% Merlot. Maar liefst 80% van de productie wordt geëxporteerd naar met name China (16%), Verenigde Staten (15%) en het Verenigd Koninkrijk (14%). Veruit het grootste deel van de export wijn is afkomstig uit Cental Valley. Niet verrassend aangezien in Central Valley ook 80% van de wijngaarden liggen.

Cabernet Sauvignon levert volle tannine-rijke wijnen die doet denken aan zwarte bessen, eucalyptus en cederhout.

Regio’s

Ook van noord naar zuid is er een groot verloop. Daar waar het noorden warm en droog is, zijn de zuidelijk gelegen gebieden koeler en nat. In Central Valley – rondom de hoofdstad Santiago – is het warm en droog met slechts 38cm regen en weinig kans op lentevorst. De nabijheid van de Andes zorgt voor grote temperatuurverschillen gedurende de dag, wat bijdraagt aan de zuurgraad. De meeste premium wijngaarden zijn afhankelijk van irrigatie – iets wat verboden is in bijvoorbeeld Frankrijk. En ze hebben het hier een stap verder gezet. Daar waar in het verleden flooding (een wijngaard laten overstromen) werd toegepast, ligt de focus nu op druppel irrigatie, waarbij elke wijnstok haar eigen vastgestelde hoeveelheid water toegediend krijgt.

De kustgebieden zijn het meest geschikt voor koele klimaatdruiven zoals Pinot Noir en Chardonnay. Sauvignon Blanc groeit hier ook goed! De valleien in het binnenland zijn het warmst en staan bekend om hun zachte en soepele Bordeaux Blends. De hooggelegen Andes, met haar overvloedige smeltwaterrivieren, creëert wijnen met meer structuur (tannine en zuurgraad) en dit heeft geleid tot intrigerende Syrah, Cabernet Franc, Malbec en Cabernet Sauvignon.

De wijngaarden van Chili liggen tussen 32 en 28 graden zuiderbreedte, wat overeenkomt met Zuid Spanje en Noord Afrika op het noordelijk halfrond. Echter het klimaat in Chili is veel gematigder dan de noordelijke tegenhangers. Over het algemeen kan je aannemen dat het klimaat mediterraan is.

Overeenkomsten tussen Chili en Frankrijk

Hoewel zeer uitgerekt en divers, is het terroir toch niet geheel uniek te noemen. Pedro Parra, een expert in bodemsamenstellingen, stelt dat Chili gezegend is met diverse terroirs die de karakters van zijn topwijnen sterk beïnvloeden. Toch zijn deze terroirs niet helemaal uniek voor Chili, aldus Parra. Hij suggereert dat sommige van de beste terroirs van Chili vergelijkbaar zijn met die in enkele van ‘s werelds meest geprezen wijnregio’s. “Neem Chileens graniet en graniet uit Hermitage in Frankrijk… de rotsen zijn ongeveer even oud, hebben dezelfde kleur en hebben dezelfde breuken”, zegt Parra. “Maar de Syrah wijnen uit Chili en de noordelijke Rhône zijn heel verschillend. Het klimaat is niet hetzelfde, dit is waar, en er zijn andere verschillen. Zo zijn er ook grote overeenkomsten met de bodem in Leyda Valley in Chili en Sonoma in Californië.

Classificatie

De wijnwetgeving in Chili lijkt niets op die van Frankrijk. Het heeft meer overeenkomsten met Amerikaanse appellatie systeem. Het systeem werd in 1995 ingevoerd en stelde naast de grenzen van de wijngebieden ofwel Denominación de Origen (DO; waarvan er zes zijn) ook de voorschriften voor het etiket vast.

Er zijn geen beperkingen qua druivenras of wijnbouwtechnieken. Voor lokale wijnen geldt dat indien het druivenras op het etiket staat vermeldt, de wijn minimaal 75% van dit ras moet bevatten. Ditzelfde geldt voor het vermelden van het oogstjaar (vintage-wijn). Indien de wijn voor export is bestemd, gaat dit percentage in beide gevallen omhoog naar 85%. Voor export wijn geldt ook een minimum alcoholpercentage: voor wit is dit 12%ABV en voor rode wijn 11.5%ABV. ABV staat voor Alcohol By Volume, het alcohol percentage uitgedrukt in volumeprocent. Om een bepaald wijngebied op het etiket te mogen zetten, dient ook 85% van de druiven afkomstig te zijn uit het gebied.

Verder kom je soms andere verwijzingen tegen op een etiket, zoals “Reserve Especial”. Maar hier is geen wettelijke definitie voor. Er zijn echter wel rijpingsvereisten voor wijnen.

• Especial – betekent dat de wijn 2 jaar gerijpt heeft
• Reserva – de wijn rijpt 4 jaar
• Gran Vino – de wijn rijpt minimaal 6 jaar.

Chileense krachtpatsers

Kortom Chili is in korte tijd zich gaan profileren als een belangrijk wijnland. Binnen de nieuwe wereld landen is Chili één van de grote succes verhalen. Chili gaat met de mainstream mee, met de focus op Bordeaux-blends. Maar kan zich onderscheiden door haar warme wijnen. Door de warmere temperaturen bereikt de wijn een vollere body of mondgevoel en maakt de tannine zachter dan die in Bordeaux. Vooral voor de jongere wijnen. Een Chileense Cabernet Sauvignon kent kruidige aroma’s met haar natuurlijke zwarte fruitsmaken zoals bramen en vijgen. Samen met haar zijdeachtige textuur maakt het een enigszins exotische Cabernet. Daarnaast zijn er verschillende stijlen: licht, met een grotere structuur, meer of juist minder eikenhout, of om meteen te drinken of jarenlang te rijpen.

Dan zijn er de Carmenère wijnen met hun opvallende aroma’s van frambozensaus, zure kers, groene peperkorrel en een granietachtige minerale structuur. De meer betaalbare wijnen hebben een fruitige rode bessenaroma’s en zure smaken van framboos met een subtiel bittere smaak vergelijkbaar met boerenkool. In het duurdere segment (en denk dan rond de 20€) gaan de kruidachtige, bittere tonen naar de achtergrond ten gunste van zoete bessen, geraffineerde lichte tannine en een bitterzoete noot, zoals cacaopoeder. Je kan stellen dat Carmenère qua body en textuur veel overeenkomsten heeft met Merlot.