In september hadden we reeds aangegeven dat de productie van de grootste landen stagneert. Vooral de Zuid-Europese landen hebben veel last gehad van extreme weersomstandigheden. Daar waar Italië en Spanje grote dalingen laten zien (12 respectievelijk 20%) en Frankrijk (slechts) 2%, is het nu bekend dat de productie in Nederland met sprongen vooruit gaat. Ondanks de natte zomer van 2023, hebben de Nederlandse wijnboeren een record oogst binnen gehaald.
Productie 2023
Volgens de Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO) is er 12.774hl wijn geproduceerd door Nederlandse wijnboeren, dat is een nieuw record oogst voor 2023 na het record in 2022 van 9.837hl. Dit is goed voor ongeveer 1,7 miljoen flessen wijn!
Het seizoen in Nederland startte goed met weinig nachtvorst en een droge periode in juni. Dat is belangrijk voor de bloei wat resulteerde in grote trossen. Echter juli was behoorlijk wisselvallig met bovengemiddelde regenval. Dit resulteert in uitdagingen in de wijngaard zoals verhoging van de schimmeldruk. Gelukkig dankzij de zonnige nazomer kunnen de wijngaarden toch een record oogst in 2023 noteren. Deze stijging is toe te wijzen aan twee redenen; de opbrengst per hectare is omhoog gegaan van 36hl tot 42hl en het areaal is tot 302ha gegroeid.
De gebruikte druivenrassen zijn zowel Vitis Vinifera zoals Auxerrois, Chardonnay en Pinot Noir, als PiWi’s zoals Johanniter, Solaris en Regent.
Witte wijn is veruit populair, wat ook geen verbazing opwekt gelet op het koele klimaat. Blauwe druiven hebben veel meer zonlicht en warmte nodig om de tannine goed te laten rijpen. Maar liefst 76% van de wijnproductie is witte wijn, waarvan ongeveer 14% mousserend is. De meeste wijngaarden vinden we in Gelderland, gevolgd door Limburg. Maar inmiddels hebben we wijngaarden in alle provincies.
De komende maanden worden naar verwachting vooral rosé en witte wijnen van oogst 2023 gebotteld en op de markt gebracht. Dus we kunnen binnenkort gaan proeven hoe goed de wijnen zijn! De verwachtingen zijn hoog gelet op de hoge cijfers die in productiejaar 2022 zijn behaald.
In januari van dit jaar kwam de World Health Organization (WHO) met de publicatie van een speciaal onderzoek dat geen enkele vorm van alcohol veilig is voor onze gezondheid. De basis van dit onderzoek gaat terug naar een rapport gepubliceerd in januari 2023. Dat is interessant omdat andere studies juist aantonen dat gematigd alcohol gebruik juist goed kan zijn voor onze gezondheid. Wat is er aan de hand?
Recent onderzoek
Dat alcohol het risico op kanker vergroot is al langer bekend bij het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek, wat gelieerd is aan de WHO. Alcohol kan minstens 7 verschillende vormen van kanker veroorzaken en is geclassificeerd als groep 1 kankerverwekkende stoffen, in hetzelfde illustere lijstje van asbest, straling en tabak. Ethanol (alcohol) veroorzaakt kanker via biologische mechanismen omdat de verbinding in het lichaam wordt afgebroken, ongeacht de hoeveelheid.
Het risico op kanker neemt aanzienlijk toe, naarmate meer alcohol wordt geconsumeerd. Dit is natuurlijk niet verrassend. Uit onderzoek blijkt dat de helft van alcohol-verwijsbare kankergevallen in de EU veroorzaakt wordt door “licht” en “matig” alcoholgebruik. Dit houdt in minder dan 1,5lt wijn of minder dan 3,5lt bier of minder dan 450ml sterke drank per week. En dit laatste doet zeker mijn wenkbrauwen fronsen, 2 wijnflessen (ofwel 12+ glazen) per week noemt men blijkbaar licht tot matig gebruik.
Schokgolf door wijnwereld
Dat de WHO met een statement komt dat geen alcohol veilig zou zijn voor de volksgezondheid gaf een schokgolf door de wijnwereld.
We gaan niet bagatelliseren dat (teveel) wijn ongezond is. Ook niet dat alcohol het risico op kanker kan vergroten. Daar is voldoende onderzoek naar gedaan. Maar toch wil ik hier een kanttekening te plaatsen.
De grootste doodsoorzaak is nog steeds hartaandoening en beroertes. Zie ook het onderzoek door dezelfde WHO. Longkanker komt op plaats 6, maar heeft geen relatie tot alcohol consumptie.
En aan de andere kant hebben vele wetenschappelijke onderzoeken uitgewezen dat alcohol juist het risico op hartaandoeningen en beroertes kan verminderen, zo schrijven gerenommeerde onderzoekers als Arthur Klatsky, maar ook British Heart Foundation en publicaties in British Medical Journal.
Natuurlijk gaan wij hier niet verkondigen dat alcohol gezond is en juist risico op ziektes vermindert. Er zijn altijd plussen en minnen. Bedenk, wijn bevat naast alcohol ook suikers. En je moet niet alleen kijken naar één aspect. De hele leefstijl moet gericht zijn op gezond eten en bewegen. Af en toe een glaasje zal dan niet direct averechts werken. Maar wees bewust en geniet met mate.
Genieten en beleven
Genieten, daar gaat het allemaal om. Wees bewust wat je inneemt en proef wat je drinkt. Daar gaat het ook om in onze proeverijen.
Interesse om deze proeverijen te ervaren? Neem dan contact met ons op of boek direct.
We hebben de belangrijkste wijnregio’s van Noord Amerika reeds besproken; van New York, Oregon, Washington tot aan California. Maar in bijna alle staten van de VS maakt men wijn. Laten we de andere staten met hun wijnen de revue passeren.
Grensoverschrijdend Idaho
Zoals we reeds hebben aangestipt in de grensoverschrijdende wijnen van Oregon, heeft Idaho geen AVA die volledig binnen haar eigen grenzen ligt. Snake River Valley ligt deels in Oregon, maar ook de andere appellatie Lewis Clark Valley AVA voor wijnen wat deels in één van de andere staten, Washington, ligt. Dit is de derde appellatie in Idaho, na Snake River Valley en Eagle Foothills en kreeg haar erkenning in 2016. Ze strekt zich uit langs de lopen van de Clearwater en Snake rivieren. Van de 124.000ha dat is toegewezen als appellatie is slechts 40ha aangeplant. Door de lagere heuvels van het rivierengebied is het hier warmer is in de zomer. In de winter kan het hier tot -20C gaan, waardoor vorstschade een reëel risico vormt.
We vinden hier aanplant van een 14tal rode en 9tal witte druiven. Natuurlijk de “bekende”rassen die we ook in Columbia Valley tegenkomen, zoals Cabernet Sauvignon en Chardonnay. Maar wat meer bijzonder is zijn Baufränkisch die we vooral in Oostenrijk tegenkomen, Carmenère vooral bekend uit Chili en Gewurztraminer (uit de Elzas) en de onbekende Georgische druif Rkatsitelli.
Wanneer je in de buurt bent, probeer eens een Colter’s Creek GSM of Rivaura Estate Cabernet Sauvignon! Helaas zijn de wijnen zelden buiten de regio te verkrijgen.
Bergachtig Montana
Montana, gelegen ten oosten van Idaho, kent slechts 8 wijnmakers. Maar opvallend is dat men hier wijn maakt van diverse fruitsoorten en nagenoeg geen druiven. Dientengevolge is er ook geen officiële appellatie, ofwel AVA.
Mormoonse invloeden in Utah en continentaal Wyoming
Gelet op de geheelonthouding van de Mormonen, zien we in Utah nauwelijks destilleerderijen of wijnmakers. Inmiddels zijn er een aantal whiskey-stokerijen in zowel Utah als Wyoming.
Nevada, whiskey en wijn
De staat kan in tweeën worden opgedeeld. Het noordelijke deel bereikt grotere hoogten en staat bekend om Riesling, Chardonnay en Pinot Gris. Terwijl in het woestijnachtige zuidelijke deel juist druiven als Barbera, Syrah en Zinfandel het beter doen.
Wijnmakers zijn overtuigd dat het terroir hier net zo goed geschikt is voor wijnbouw als in Columbia Valley, Washington. De weinige wijnmakerijen van Nevada zijn te vinden op relatief grote hoogte langs de westelijke grens van de staat, grenzend aan de Sierra Nevada. Aan de andere kant van deze bergketen vinden we de Sierra Foothills AVA van California.
Hooggelegen wijngaarden in Colorado
De wijngaarden van Colorado behoren tot de hoogste ter wereld en met een hoogte van tot 2.135m in de Rocky Mountains. Hierdoor doen ze niet onder voor de beroemde verheven Andes-wijngaarden van Argentinië. De wijnindustrie van Colorado is te vinden in het westen, in de Rocky Mountains. Hier helpt de hoogte om het klimaat te matigen en de rotsachtige, zanderige bodems zijn zeer geschikt voor wijnbouw. De beperkte regenval stelt telers in staat om de groeikracht en opbrengsten zorgvuldig te controleren door spaarzaam gebruik te maken van irrigatie. De druivenrassen zijn zorgvuldig geselecteerd omdat ze de strenge winters moeten doorstaan. Denk daarbij aan Cabernet Sauvignon, Merlot en Riesling.
De meeste wijngaarden zijn te vinden binnen de grenzen van Grand Valley AVA rondom de stad Palisade. Terwijl de hoogst gelegen wijngaard van het noordelijk halfrond, Terror Creek op 1.950m, in West Elks AVA ligt. Maar verspreidt over de hele staat vind je wijngaarden.
Onverwacht Arizona
In het zuidwesten, ten oosten van de zuidelijke punt van California, ligt Arizona. Wijn wordt hier reeds 400 jaar verbouwt, dankzij de Spaanse missionarissen. Desondanks heeft Arizona zich niet ontwikkeld, zoals California bijvoorbeeld. Simpelweg omdat het klimaat te heet en droog is, waardoor het groeiseizoen te kort is. Druiven behalen hun fenolische rijpheid niet. Hierdoor is de tannine droger en bitter en hebben de druiven te veel suiker en een te laag zuurgraad.
Echter de hoger gelegen gebieden profiteren van een fellere zon welke getemperd wordt door koele nachten. Er zijn drie appellaties. Sonoita AVA waar kwaliteitswijnen gemaakt worden in de stijl van de zuidelijke Rhone. Willcox AVA in het zuidoosten en Verde Valley is de derde AVA welke meer in het midden van Arizona ligt. Maar er zijn nog zeven andere regio’s. De belangrijkste druivenrassen zijn Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Chardonnay, Riesling en Viognier.
Met meer dan 150 wijnmakers en zelfs 10 urban wineries in Denver, is er altid iets te proeven!
New Mexico
De laatste staat voor deze week is New Mexico met Arizona in het westen en Texas in het oosten. De wijncultuur gaat terug naar 1629 toen Spaanse missionarissen wijngaarden aanlegden voor de miswijn. Hoewel dat vooral Mission (ook bekend als País) was, staat er nu vooral Syrah, Viognier, Cabernet Sauvignon, Riesling en Zinfandel.
Vanwege het woestijnklimaat, hebben de druiven het lastig om hun fenolische rijpheid te behalen. Daarom vinden we de betere wijnen op een hoogte van 1.800m waar de nachten de belangrijke verkoeling met zich meebrengen.
Vanaf de woestijnstad Albuquerque langs de Rio Grande naar het zuiden ligt Middle Rio Grande Valley AVA. Wijngaarden liggen hier variërend van 1.500m tot 2.000m hoogte. Vanwege het woestijnklimaat, is irrigatie van de nabijgelegen Rio Grande van grot belang.
Verder naar het zuiden vanaf Radium Springs aan dezelfde Rio Grande tot aan Ciudad Juarez in Texas strekt Mesilla Valley AVA zich uit. In deze droge hete regio staan slechts 20ha aangeplant met Cabernet Sauvignon, Zinfandel en Syrah.
Tenslotte ligt de grootste appellatie Mimbres Valley AVA in het zuidwesten. Hier domineren Cabernet SAuvignon en Syrah, maar ook Tempranillo, Sangiovese en Dolcetto. Het zijn vooral lokale wijnen die niet buiten New Mexico komen. Mimbres Valley wijnen hebben veel overeenkomsten met Mendoza in Chili, dus mogelijk zien we de wijnen internationaal verschijnen.
We sluiten de wijnbouwgebieden van California af met het ontdekken van de South Coast AVA. De South Coast AVA strekt zich uit van net ten noordoosten van Los Angeles tot aan de Mexicaanse grens. De grote appellatie omvat vijf counties en kent meerdere sub-appellaties. De belangrijkste druivensoorten zijn Syrah, Pinot Noir, Chardonnay, Grenache en natuurlijk Californische favoriet Zinfandel.
Gelet op de zuidelijkere ligging, geniet de South Coast van aanzienlijk meer zonuren en warmere temperaturen. Daar waar dit laatste getemperd wordt door de invloed van de Stille Oceaan. Ook doorkruist een bergketen de regio, maar daar straks meer over.
Wat er aan vooraf ging
De South Coast AVA is de zetel van de Californische wijnindustrie. De Franciscaner monnik pater Junipero Serra richtte in 1769 de eerste missiepost op in San Diego county en plantte de van oorsprong Spaanse druivensoort Mission aan. Deze druivensoort staat in Argentinië bekend als Criolla of País en werd gebruikt voor sacramentele wijnen.
Eigenlijk is het verrassend dat de noordelijke buren Napa en Sonoma er van door zijn gegaan als meest bekende wijnregio’s van de VS. Dat heeft alles te maken dat in de afgelopen 50 jaar de verstedelijking grote invloed heet gehad op de wijnbouw activiteiten van South Coast. Steden als Los Angeles en San Diego zijn natuurlijk enorm gegroeid. De nekslag kwam met de Ziekte van Pierce (ook bekend als Anaheim).
Waar South Coast AVA lang bekend stond voor haar bulkwijnen, is daar na de jaren 90 van de vorige eeuw een omslag in gekomen. Naar aanleiding van de uitbraak van de Ziekte van Pierce, is men gaan nadenken over het herplanten van rassen die beter geschikt zijn voor het klimaat.
Sub-appellaties
Je kan in California de regio South Coast ontdekken op een aantal plaatsen. Tussen LA en San Diego ligt de grote regio, maar er zijn een aantal sub-appellaties die verspreid in de andere counties liggen. Vergeet hierbij niet dat elke county haar eigen appellatie mag voeren.
Een stukje ten zuiden van San Joaquin Valley en ten noordoosten van LA liggen de sub-appellaties Leona Valley AVA en Sierra Pelona Valley AVA. Terwijl we rond Malibu de Malibu-Newton Canyon AVA en Saddle Rock Malibu AVA vinden. Tenslotte ten oosten van het grotere aaneengesloten South Coast AVA ligt Cucamonga Valley AVA.
Woestijnklimaat
In het noordelijke deel van South Coast AVA vinden we Antelope Valley of the Californian High Desert AVA. Ze heeft haar appellatie pas in mei 2011 gekregen. Deze subregio ligt in de Mojave woestijn en de Tehachapi-gebergte markeert de noordelijke westelijke deel van deze appellatie. In het zuiden ligt onder andere het Sierra Pelona gebergte. Deze laatste voorkomt maritieme invloeden waardoor de vallei een continentaal klimaat heeft. Wijnbouw is natuurlijk niet mogelijk in een woestijn gebied. Maar hoogte speelt hier een belangrijke rol. Zonder de koelere temperaturen die op grotere hoogte worden aangetroffen, zou het klimaat waarschijnlijk nooit de AVA-status hebben gekregen. Er zijn een handvol wijnmakerijen, zoals Golden Star Vineyards, een zelfbenoemde ‘microwijngaard op grote hoogte’ op bijna 915m en Triassic Legacy Vineyards op1.230m.
Recent Tehachapi-Cummings Valley
Het hete, droge Tehachapi-Cummings Valley is pas in 2020 erkend als eigen appellatie. Het klimaat is zeer geschikt voor rijke rijpe Zinfandel-wijnen. De vallei ligt dichter bij de Mojave woestijn dan bij de Stille Oceaan. Maar het Tehachapi gebergte in het oosten beschermt de appellatie tegen de hete woestijnwind. Het heeft een continentaal klimaat met grote temperatuurschommelingen.
Er zijn niet veel wijnen met de Tehachapi AVA, omdat de appellatie zo recent is en ook slechts kleine hoeveelheden wijn wordt geproduceerd.
Houdt Leona Valley in de gaten
Gescheiden van de Mojave woestijn door het San Gabriel Mountains, ligt Leona Valley AVA te zuiden van Antelope Valley. Ook hier heerst een warm droog klimaat, waardoor rode wijnen domineren. De alluviale bodems van de vallei zijn afgezet door de nabijgelegen meren en hebben een aanzienlijk kleigehalte. Deze bodems zijn matig goed doorlatend en zitten vol voedingsstoffen, ideaal voor de kwaliteitsteelt van druiven. Houdt deze appellatie in de gaten. Het zal niet lang duren voordat wijnen op de markt komen onder Leona Valley AVA.
Sierra Pelona Valley
In het hart van het Sierra Pelona gebergte ligt de Sierra Pelona Valley AVA. Leona Valley ligt in het westen en Antelope Valley in het noorden. Ook hier vormt het hoge gebergte een belangrijke barrière voor de koele oceaanlucht en de hete droge hoogte van de California High Desert. De Santa-Clara rivier doorkruist deze regio is levert het broodnodige water. De wijngaarrden staan aangeplant met een hele reeks druivensoorten, zoals Syrah, Zinfandel, Malbec maar ook Viognier en Muscat. De wijnmakers zijn verenigt in de Sierra Pelona Valley Vintners Association.
Ooit één van de grootste wijnbouwgebieden
Ten oosten van Los Angelos, nabij de stad San Bernardino ligt de Cucamonga Valley AVA. Dit was ooit één van de grootste wijnbouwgebieden van California en beslaat officieel bijna 45.000ha. Echter door de nabijheid van LA, liggen de kleine wijngaarden met in totaal 400ha nu verspreid tussen de verder oprukkende huizen, fabrieken en luchthavens.
Slechts een paar wijnmkers zien er nog brood in en produceren een rijke wijn die goed kan ouderen van Zinfandel, Mourvèdre en Syrah, naast een versterkte wijn in Sherry-stijl.
De bodem in de hete, woestijnachtige vallei is rotsachtig en zanderig met een uitstekende waterafvoer. Het gebrek aan water in combinatie met de hitte zorgen ervoor dat de druiven kleiner zijn dan normaal, met een dikkere schil (als bescherming tegen de hitte) en meer geconcentreerde smaken. Dit leidt tot een typische Cucamonga Valley-wijnstijl die groot en gedurfd is met stevige, rijpe tannines.
Stads wijngaarden
Ondanks de verstedelijking van Los Angeles, zijn er toch nog plukjes wijngaarde overgebleven. Zo is Malibu Coast AVA de overkoepelende appellatie in de Santa Monica Mountains. Hierbinnen liggen Saddle Rock en Newton Canyon.
Saddle Rock Malibu AVA, gelegen aan de westelijke rand van LA in de Santa Monica Mountains, in 2006 verheven tot appellatie. Saddle Rock Malibu staat bekend om haar schoonheid en filmscene’s. Maar ook rijke aardse wijnen van Cabernet Sauvignon, Syrah en Merlot. De ligging van wijngaarden op zuidelijke hellingen is van belang gelet op de significante koelere nachten.
Malibu Newton Canyon AVA ligt iets verder landinwaarts en ontving in 1996 haar AVA-status. Dit dankzij de lobby van de enige wijngaard Rosenthal Estate. Wijngaarden liggen op een hoogte tussen 430 en 850m, waardoor ze ruim boven de mist liggen die het lager gelegen land bedekt. De bergkammen die de kloof omringen zijn hoog genoeg om de wijngaarden te beschermen tegen de meest extreme maritieme invloeden. Maar laag genoeg om nevel en wind in de vallei toe te laten. Dit is van groot belang voor de dagelijkse temperatuurverschillen en dus de zuurgraad en frisheid van de wijn.
Het aaneengesloten South Coast
Het grootste deel van South Coast AVA ligt in een gordel langs de Stille Oceaan, ten zuiden van Los Angeles. En strekt tot voorbij San Diego. Binnen deze grote appellatie liggen drie sub-appellaties.
Temecula Valley
De naamsverwijzing van deze appellatie wijst naar een lokale Indiaanse term voor “het land van zonneschijn en mist”. En dat is precies wat het klimaat van Temecula Valley AVA beschrijft. Wanneer de vallei in de ochtend opwarmt, stijgt de warme lucht. De koele lucht van de Stille Oceaan glijdt naar binnen wat vervolgens condenseert. Hierdoor koelen de wijngaarden. Hoogte speelt hier ook een rol voor verkoeling van de wijngaarden.
Tempranillo-wijnen vallen op door hun complexe aroma’s van pruimen en bessen. Terwijl Sangiovese-wijnen vette, rijpe tannine hebben en smaken die beslist rijper zijn dan hun Italiaanse tegenhangers.
San Pasqual Valley
Ten noorden van San Diego geniet San Pasqual Valley AVA van een warm en droog klimaat geschikt voor typisch Rhone-druiven. Het is één van de eerste Californische gebieden die een AVA-status kreeg in 1981. Het ligt in een smalle vallei op 33 graden noorderbreedte. Dit is dichterbij Marokko dan enig Europees wijngebied. Het klimaat is droog met een lange, hete zomer, gevolgd door een milde winter. De Stille Oceaan draagt bij aan verkoeling van de hete dag temperaturen.
De druiven zijn over het algemeen kleine geconcentreerde bessen met een dikke schil ter bescherming tegen de felle zon. Dit resulteert in wijnen met stevige tannine structuur.
Boetiek wijngaarden in Ramona Valley
In Ramona Valley AVA zijn er met name kleine boetiekwijngaarden die of verenigt of onafhankelijk zijn. Het klimaat in Ramona Valley is heet en droog, en de gelijke afstand tot de Stille Oceaan in het westen en de Colorado-woestijn in het oosten betekent dat het klimatologische effecten van beide voelt. Wijnen worden geproduceerd in een reeks verschillende stijlen van zoal Cabernet Sauvignon, Petite Sirah, Tempranillo, maar ook Viognier, Marsanne en Rousanne.
Conclusie
Hoewel een stuk zuidelijker, zien we veel overeenkomsten met de Rhône in Frankrijk. Dankzij het warmere klimaat, zijn de wijnen ook voller, robuuster en vaak met stevige tannine. Dit is iets waar men van moet houden, en lijkt tegendraads met de huidige trend van juist lichtere wijnen met minder alcohol.
Daarentegen bij een goed vleesgerecht misstaat de wijnen uit South Coast van California zeker niet en zijn ze het ontdekken waard.
Het begint allemaal in 2023 toen de wetgever besloten heeft om een officiële classificatie van afzonderlijke wijngaarden toe (“Rieds”) te kennen. Percelen kunnen geïdentificeerd worden als Erste Lage (Premier Cru) of Grosse Lage (Grand Cru). Dit is bereikt dankzij vele jaren van verschillende particuliere initiatieven. Echter “wass ist löss im Österreich”, niet alle regio’s omarmen deze nieuwe classificatie.
De nieuwe classificatie
De Erste Lage is het eerste niveau dat een wijngaard kan bereiken. Na het verstrijken van minimaal vijf jaar kan de wijngaard zich Grand Cru gaan noemen.
Echter doordat de betekenis van individuele wijngaarden per regio verschillen, is het aan de wijnbouwregio om de wijngaarden ofwel Rieds in te delen. Hiervoor is wel een standaard lijst van criteria opgesteld waar de wijngaard aan moet voldoen.
Het decreet schetst de algemene voorwaarden voor de classificatie van een wijngaard. Het gebruik van “Erste Lage” en “Große Lage” is bijvoorbeeld alleen toegestaan op DAC-wijnen van single vineyard wijngaarden. Bovendien moet het wijnbouwgebied waar de wijn vandaan komt, de drie DAC-niveaus Gebietswein (regionale wijn), Ortswein (dorpswijn) en Riedenwein (wijn met één wijngaard) hebben gedefinieerd. In het decreet staat ook dat “Erste Lage” en “Grosse Lage” alleen mogen worden gebruikt als de wijn met de hand is geoogst en een lagere maximale opbrengst per hectare dan de wettelijke limiet wordt gehaald.
De gebruikte druivenvariëteiten zijn van ondergeschikt belang voor de klassering, echter de druivenrassen moeten wel toegestaan zijn volgens de heersende DAC regelgeving. Een opvallende andere vereisten is dat de druiven met de hand moeten worden geplukt. En tevens dient de opbrengst per hectare minder te zijn dan de maximale waarde binnen de DAC-regels.
Vervolgens moet een men een dossier aanleveren waarom een wijngaard tot Erste Lage verheven moet worden. Waarbij geologische en historische geschiedenis een rol speelt.
Er zijn op het moment 109 Erste Lage Rieden.
Waarom een meningsverschil?
Maar wass ist löss im Österreich waar het normaal zo gemüdlich und ruhig ist. Met name in het deeldistrict Burgenland zijn zowel het wijnmarketing bureau en het regionale comité zijn van mening dat de classificatie niet past bij Burgenland. Het ÖTV bepaald de indeling voor Erste en Grosse Lagen op basis van historische belangrijkheid. En dat is het struikelblok voor Burgenland. Die willen een classificatie systeem voor alle wijnbouwers.
Burgenland geniet een groot aanzien. Dus dit soort kritische geluiden uit de regio die qua bekendheid zeer succesvol is, is dit wel een domper. Maar het ÖTV is vooral gedomineerd door wijnmakers uit Nieder-Österreich. En daar hebben we meteen een gevoeligheid. Burgenland voelt zich niet gehoord in hun opvatting en noemt het zelfs “een elitaire ideologie om posities op wijnmarkten te verbeteren”.
In Zuid Afrika werd in 1982 een ouderwetse gilde opgericht om de kwaliteitswijnen te bevorderen. Door de internationale competitie te onderzoeken en kennis te delen over het hele wijnmaakproces van wijngaard tot fles, wilden de Zuid-Afrikaanse wijnmakers hun wijnen bijzonder en onderscheidend te maken, waaronder Pinotage, Syrah, Chardonnay en vele anderen.
Het Cape Winemakers Guild is opgericht door een achttal toentertijd zeer beroemde en vooruitstrevende wijnmakers. Oprichters van de eerst dag zijn Achim von Arnim (Haute Cabrière), Billy Hofmeyr (voormalig Welgemeend), Braam van Velden (Overgaauw), Etienne le Riche (Le Riche), Jan “Boland” Coetzee (Kanonkop), Kevin Arnold (Waterford Estate), Peter Finlayson (Bouchard Finlayson) en Walter Finlayson (Glen Carlou). Inmiddels is het gilde uitgegroeid tot meer dan 40 leden met zeer befaamde namen als Mullineux, Jordan, Spier, Badenhurst en Paul Cluver.
In oktober vindt een veiling plaats en hier bieden de leden hun de top cuvées aan in beperkte oplage. Dit is een exclusieve veiling, en je kan slechts deelnemen wanneer je voorgedragen bent. Anders kan je niet eens mee bieden! Tevens zijn er slechts enkele flessen geproduceerd en dat maakt deze wijnen een collector item. Deze exclusiviteit en in het achterhoofd meegenomen dat de opbrengst naar een goede doel gaat, drijft de prijs natuurlijk aardig op.
Boekenhoutskloof winery
De Cape Winemaker’s Guild (CWG) Boekenhoutskloof is afkomstig van Marc Kent van Boekenhoutskloof winery. Deze wijnmakerij was in 1776 opgericht in de verste uithoek van Franschhoek. Het refereert aan een inheems Kaapse beukenboom die men veelvuldig gebruikt voor het maken van meubelen, zoals een boekenkast. De Syrah afkomstig van deze Zuid-Afrikaanse wijngaard is zeer bijzonder en prijswinnend. De CWG 2017 ontving 94 uit 100 punten van WineENthusiast. Maar ook de Chocolate Block afkomstig van dezelfde wijnmaker doet het erg goed.
CWG Boekenhoutskloof 2017
Ter ere voor de CWG, zijn slechts 2 vaten gereserveerd. In één vat rijpte de wijn van een klein uniek perceel van de Porseleinberg wijngaard waar de bodem vooral afgebroken leisteengrond. Het andere vat bevat de wijn van één van de beste oude wijngaarden in Stellenbosch. De wijn is spontaan vergist (dus met wilde gisten en geen gecultiveerde gisten) in betonnen Nico Velo vaten. Waarna ze 18 maanden hebben gerijpt op frans barrique vaten. En het resultaat mag er zijn!
Deze mooie rode wijn is diep van kleur en mooi donker paars. In de intense neus bespeur je typische Syrah aroma’s zoals peper, kruidigheid en gestoofde zwarte bessen.
In de wijn bespeur je een zachte tannine gecombineerd met een hoge zuurgraad. Al alcohol is goed geïntegreerd en is niet overdreven aanwezig. Het is genieten van aroma’s als pruimen, zwarte bessen, vanille en zachte chocolade. De wijn heeft een lange afdronk waarbij je overspoeld wordt door de verschillende aroma’s.
Kortom de wijn heeft een fantastische balans met een lengte die lang gedragen wordt door fruit en vanille. De tannine komt meer naar voren komt in de afdronk en heeft een aanhoudende heerlijke intensiteit van zowel neus en mond.
Een heerlijke wijn die geschonken werd bij een bijzonder diner met beenham waarbij de Zuid-Afrikaanse kruidige Syrah enorm goed tot haar recht kwam.
Aan de voet van de Sierra Nevada in California, tegen Central Valley AVA aan, vinden we een wijnregio die in 1987 tot stand is gekomen, de Sierra Foothills AVA. De regio omvat acht counties en kent ongeveer 1 miljoen ha aan wijnbouwgebied. Daarmee is het tevens één van de grootste wijnbouwgebieden in California. En dankzij de groeiende populariteit van de Sierra Foothills, is de mogelijkheid van uitbreiding een goed verhaal.
Geschiedenis
Wijnbouw is geïntroduceerd in de 19e eeuw met de opkomst van de Californische Goudkoorts. Eenmaal de gouddelvers zochten ook vertier en drank. En wijn en bier waren van betere kwaliteit dan water in die tijd. Kolonisten waren vooral Zuid Europeanen, en met name Italianen. Wat tevens een verklaring is voor de druivenrassen die we hier tegenkomen. Tijdens de jaren 1860 bloeide de wijnbouw industrie als nooit te voren. Dit stuwde de groeiende populariteit van de wijnen uit Sierra Foothills. Echter lag de focus op kwantiteit en niet kwaliteit. Wat leidde tot meer wijngaarden en wijnmakerijen dan Napa en Sonoma samen!
Met de Drooglegging werden veel wijngaarden vervangen door fruitgaarden. Vandaar dat de regio bekend werd onder de naam “Fruitmand van de Natie”. Tot de jaren 1960 bleef deze status onveranderd.
Druivenrassen
Ondanks de grote oppervlakte van Sierra Foothills AVA, staat er slechts 2.300ha aangeplant met vooral Zinfandel (900ha) en Cabernet Sauvignon (200ha). Chardonnay is de meest gewilde witte druivensoort met (slechts) 100ha. De meeste wijngaarden zijn te vinden tussen 450 en 900m hoogte op de bergrug van de Sierra Nevada. Hierdoor kan de regio genieten van een mediterraan klimaat. De ondiepe, bergachtige zanderig leem en gebroken graniet bodems zorgen voor matige stress op de wijnstokken, wat lage tot matige opbrengsten en een hoge kwaliteit oplevert.
Zinfandel staat bekend om zijn jammy, frisse en soms rijke en hartige karakter. Barbera, dat ooit bekend stond als een eenvoudige tafelwijn, maakt nu indruk op de wijnwereld met zijn vermogen om complexiteit, peper en scherp kersenfruit te bereiken. Sangiovese, ook een geliefde Italiaanse druif, is in staat om structuur en diepte van smaak te ontwikkelen in de uitlopers. Ben je liefhebber van stevige wijnen, dan kom je zeker aan je trekken in de Sierra Foothills wat meteen de groeiende populariteit verklaard.
Ontdek Sierra Foothills
De regio kenmerkt zich door haar overwegend kleine familie wijnhuizen. Dat maakt een bezoek aan deze regio ook zo interessant, doordat het kleinschaliger en intiemer is en de wijngaarden minder commercieel opgezet zijn in vergelijking met een Lodi AVA of Napa AVA.
Zoals aangegeven kent de regio een mediterraan klimaat, maar daarbinnen zijn veel verschillende micro-klimaten en bodemtypes. Sierra Foothills onderschrijft haar groeiende populariteit dankzij het onderscheidende vermogen wat vooral te vinden is in de betrokkenheid en de focus op duurzaamheid. Duurzaamheid of meer regenerative wijnbouw is hier gebruikelijk. Naast het niet irrigeren, is ook biologische wijnbouw een standaard. Maar uiteindelijk energie en maatschappelijke betrokkenheid staan hoog in het vaandel. Wijngaarden in de hele regio zijn beplant met glooiende heuvels, steile hellingen en rivierdalen, die allemaal een ander karakter in de wijn beïnvloeden.
De zonnige dagen dragen bij aan de aroma ontwikkeling. Terwijl de koele berglucht die ’s avonds naar beneden komt, de verkoeling levert die bijdraagt aan het behoud van de zuurgraad. De regenval is hier overvloediger, waardoor we de impact op het milieu minimaliseert omdat irrigatie niet nodig is. Maar het beschermt de wijnstokken ook tegen brand en droogte. Tenslotte zorgen de goed doorlatende bodems ervoor dat de wijnstokken diep in de aarde kunnen wortelen, waardoor deze gezonder zijn. Hierdoor ontstaan wijnen met een dieper karakter.
En toch, door de groeiende populariteit voor de wijnen uit Sierra Foothills AVA, zie je ook dat de interesse van commerciële bedrijven uit een Napa of Sonoma toenemen. Mogelijk mede omdat Sierra Foothills beter bestand is tegen droogte en brandschade wat schering en inslag is in de meer westelijke gebieden. En dat tast het authentieke karakter van de wijnen daar aan.
Sub regio’s van Siera Foothills AVA
Net als in de rest van Amerika geldt dat een county een eigen AVA bezit. Zo valt binnen de Sierra Foothills een aantal counties.
Noordelijk Yuba County
In het noorden van Sierra Foothills vinden we Yuba County met de appellatie North Yuba AVA die in 1985 haar eigen status heeft gekregen. Met wijngaarden op 600m hoogte staat de appellatie vooral bekend om haar zeer geconcentreerde, aromarijke Cabernet Sauvignon.
Nevada en Placer AVA
In de noordelijke uitlopers van Sierra Foothills AVA ligt het warme, bergachtige Nevada County AVA. Dit is de thuisbasis van vele boetiekwijnmakerijen die elegante, geconcentreerde rode wijnen produceren op basis van Syrah, Zinfandel en Cabernet Sauvignon. Maar ze zijn ook niet bang om te experimenteren. In de hele regio zijn verschillende Italiaanse variëteiten te vinden, waaronder Aglianico, Barbera en Pinot Grigio.
Ingeklemd tussen Nevada County en El Dorado County ligt Placer County waar een handvol boetiekwijnmakerijen te vinden zijn.
Nevada is de Spaanse woord voor ‘met sneeuw bedekt’. Dit is een toepasselijke naam gezien de nabijheid van de bergen van de Sierra Nevada.
Het onderscheidende van Pacer County is de hoogte. Wijngaarden liggen op een hoogte tussen 250 en 600m waar ze genieten van verschillende meso-klimaten dankzij verscbil in helling en aspect. Vooral Zinfandel, Syrah en Barbera staan aangeplant.
Hoog gelegen El Dorado County
Zelden zien we de El Dorado County AVA op een etiket. Eerder zien we El Dorado AVA die nagenoeg dezelfde grenzen kent. Maar vooral maakt men gebruik van de Sierra Foothills AVA.
Vanzelfsprekend is de signatuur-wijn van Zinfandel. Maar ook zien we Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah en Barbera hier. Wijngaarden liggen hier tussen de 400 en 1.100m waardoor dit één van de hoogst gelegen wijngaarden van California zijn.
In 2001 heeft Fair Play AVA haar eigen status ontvangen. Het heeft de hoogst gemiddelde ligging van bijna elk wijnbouwgebied in California met 600 tot 900m. De Fair Play Zinfandel toont frisse smaken van rode bessen met hints van kruiden en indrukwekkende diepte.
Rijke historie van Amador County
In Amador County kan je enkele van de oudste wijngaarden van Amerika. Niet alle wijnen komen op de markt onder Amador County AVA. Velen kiezen voor de meer bekende Sierra Foothills AVA or voor de niche-classificaties als CaliforniaShenandoah Valley AVA of Fiddletown AVA, indien de wijngaard en makerij binnen deze AVA-grenzen valt.
We vinden hier veel oude Zinfandel-stokken die rijpe, robuuste, aardse en kruidige wijnen voortbrengen met een vleugje chocolade en zwarte bessen. Daarnaast vinden we in beperkte mate ook Sangiovese, Barbera, Syrah en Viognier. Barbera-wijnen uit Amador County zijn meestal vol en rond, met tonen van zwarte kersen, pruimen en bosbessen, zijdezachte tannines en geroosterde, nootachtige karakters. Syrah heeft de neiging rijp en jamachtig te zijn, en lijkt meer op Australische Shiraz dan op klassieke Rhône Syrah.
De wijngaarden van CaliforniaShenandoah Valley AVA verschillen zich van Amardor County AVA door hun lagere ligging. De bergen van de Sierra Nevada beïnvloeden het klimaat minder waardoor het er significant warmer is. Hierdoor zijn de wijnen rijker en complexer dan hun hoger gelegen buren. Hier vinden we ook de oudste wijngaard van Amerika, de Original Grandpère Vineyard met wijnstokken die er sinds 1869 staan! Deze wijngaard is in eigendom van vier families; Andis Wines, Scott Harvey Wines, Vino Noceto en Machecca (vanuit Lodi).
Ten oosten van Shenandoah Valley ligt Fiddletown AVA. Door de hogere ligging zijn de wijnen helderder en eleganter van stijl. Door de granieten en vulkanische bodems zijn de bodems arm en moeten wijnstokken harder werken. Hierdoor is de opbrengst lager maar zijn de bessen van hogere kwaliteit. De zuurgraad is hoger dan gemiddeld in Amador County. Naast Zinfandel vinden we hier vooral Syrah, Grenache, Viognier en Alicante Bouschet.
Zuidelijk Sierra Foothills
Het zuidelijke deel van de Sierra Foothills worden gevormd door Calaveras County AVA, Tuolumne County AVA en Mariposa County AVA. Waarbij Mariposa County als enige een koel klimaat kent.
We hebben het onlangs over trends gehad en vanzelfsprekend hoort (een overdaad aan) alcohol niet bij een gezonde levensstijl die we tegenwoordig graag nastreven. Dus rijst de vraag hoe lekker is alcoholvrij? Een vaak gehoorde mening is dat wijn geen body hebben. Maar in welke mate is dit waar? Dat gaan we uitzoeken door een gevarieerde proeverij van een aantal gerenommeerde merken.
Om te beginnen is alcoholvrije wijn niet altijd geheel zonder alcohol. Een wijnmaker mag alcoholvrij op het etiket zetten wanneer de wijn minder dan 0.5% alcohol bevat. Dus goed om te weten wanneer je zwanger of geheelonthouder bent. Alcoholvrije wijn is wijn wat volgens het normale proces gemaakt wordt, maar waarbij de ethanol, verantwoordelijk voor alcohol, via een industrieel proces zoals omgekeerde osmose uit de wijn wordt gedestilleerd. Het kan hierdoor anders ruiken en smaken. Veel gehoord verschil is het gebrek of vermindering van body, het mondgevoel van wijn. Bij omgekeerde osmose drukt de wijn op volle kracht tegen een membraan waardoor de alcohol en water zich scheiden van de rest van de wijn. Door middel van destillatie (verwarming) haalt men de alcohol uit het water waarna het gedealcoholiseerde water met de rest van de wijn weer wordt samengevoegd.
Overigens om wijn te maken heb je grofweg 16 gram suiker per liter most nodig om de alcohol met 1% te laten stijgen.
Dr Loosen
Een andere grote naam in de wijnwereld is de Duitse Weingut Dr Loosen. Dit ruim 200 jaar oude wijndomein staat bekend om haar wijnen die een perfecte uitdrukking zijn van bodem, klimaat en druivensoort. In de midden-Mosel, rondom Bernkastel, maakt Ernst Loosen complexe wijnen van wereldklasse en staat bekend om de herontdekking van de Duitse Riesling.
Dr Loosen the Teetotaler Riesling
Een geweldig gekozen naam voor een verrassend goede alcoholvrije wijn. Teetotaler betekend geheelonthouder en welke andere naam zou beter zijn voor deze wijn.
De wijn heeft flinke zuren, maar ook behoorlijk wat suikers (44,5 gram per liter), waardoor hij perfect in balans is en je de alcohol niet mist. Dit suikergehalte staat gelijk aan een wijn met als smaaktypering “Liebliche”, was net onder “Suss” ligt waarvoor de grens op 45 gram suiker per liter is. Je proeft fruitige tonen van citrus, appel en tropisch fruit. Dankzij het rijke suikergehalte geeft de wijn een body gevoel. En daarnaast zit er een zeer verfijnd bubbeltje in (petillant), wat het mooi afmaakt.
Schenk hem als aperitief of in combinatie met pittige gerechten uit de Aziatische keuken. Ook lekker bij salades, gerechten met vis of bij schaal- en schelpdieren.
Familia Torres
De Torres familie is al vijf generaties bekend met hoog kwaliteit wijnen. De geschiedenis gaat terug naar 1870 toen de familie het wijnhuis oprichtte in Penedès. Echter de eerste verwijzingen naar de familie als wijnbouwers gaan terug naar 1559.
Torres staat bekend als pionier, zo getuige de introductie van Franse druivensoorten in Spanje. Maar ook is de huidige bestuurder, Miguel A Torres, voorvechter van sustainanility en oprichter van de stichting International Wineries for Climate Action (IWCA). Deze stichting stelt tot doel òm de CO2 uitstoot binnen wijnbouw terug te dringen.
Zo ook nu Natureo 0.0 serie. Deze bestaat uit witte, rode en mousserende wijn afkomstig van wijngaarden uit Catalunya in Spanje.
Natureo White
De Natureo White is gebaseerd op de Muscat druif. Het is een zeer uitgebalanceerde wijn waarbij de restsuiker en goede zuurgraad het gebrek aan alcohol verbergt. Ondanks het gebrek aan alcohol behoudt het zijn fruitige en verleidelijke essentie en boeit het de zintuigen vanaf de eerste slok.
In de neus biedt het de kenmerkende en betoverende aroma’s van een authentieke Muscat vol met bloemen en rijp fruit. De Natureo White is een lichte, frisse goudkleurige wijn met een rijke, uitbundige geur van groene appels en bloemen. De body is slank tot waterig met impressies van perzik, citrusvruchten en peer. De afdronk is matig en overheerst door de expressieve aroma’s.
Natureo red
De Torres Natureo is in 2008 geïntroduceerd als de serie van alcoholvrije wijnen. De Natureo Red is een blend van Garnacha (ofwel Grenache) en Syrah.
De wijn is gemaakt van de beste druiven, met duidelijke aroma´s van granaatappel en rode bessen. Ze heeft een prachtige kersenkleur en aangename neus van rood fruit. De zuurgraad is subtiel en tannine goed geïntegreerd. Helaas ook hier mis je in de mond de body en de wijn voelt meer waterig aan. De kruidige aroma’s die zo kenmerkend zijn bij een Grenache of ,Syrah zijn niet te bespeuren.
Deze alcoholvrije wijn kan goed gaan bij pastagerechten die geen roomsaus hebben, maar mogelijk beter als aperitief op een warme zomerdag mits gekoeld.
Weingut Leitz
Weingut Leitz is een eeuwenoud familiebedrijf uit de Rheingau. Er is documentatie dat uitwijst dat de Leitz familie reeds in 1744 wijn maakten! In de Tweede Wereldoorlog werd het bedrijf geraakt door een bombardement en moest het van de grond toe opnieuw opgebouwd worden. Sinds 1985 draait alles om kwaliteit en raakte Weingut Leitz in zwang. De omvang van het wijnbedrijf is inmiddels gegroeid van 2,9 in de jaren 80 naar 140 hectare. En Johannes wordt inmiddels geroemd als ‘Spitzenwinzer’, een sterren wijnmaker. Niet in de laatste plaats vanwege zijn bekroonde alcoholvrije wijnen.
Deze zijn in 2007 geïntroduceerd onder het label Eins-Zwei-Dry en inmiddels is Motiv erbij gekomen. Maar, deze wijnen bevatten wel een miniem alcohol van max 0.5%. Een tijdje geleden door De Grote Hamersma omschreven als ‘De eerste alcoholvrije wijn ooit die ik lekker vind!’
Leitz Motiv Pinot Noir
De Motiv geeft een beetje het karakter van de druif prijs. In de neus rood fruit. Terwijl de wijn aroma’s geeft van zachte, rijpe kersen, wat gewelde pruim, iets aards en milde zuren. Tannine is nauwelijks te bespeuren en de structuur is licht. De afdronk is gemiddeld maar heeft een weeïg en wrange nasmaak wat de wijn onaangenaam maakt.
Conclusie
Het proefpanel is geheel unaniem. We zien een verbetering van de kwaliteit van alcoholvrije wijn, maar we missen toch nog steeds de structuur. Alcoholvrij is lekker, zeker als je je waant op een zomers terras. Maar we missen structuur, het mondgevoel en zeker ook aroma’s. Misschien is het verkeerd om alcoholvrije wijn met wijn te vergelijken. Het is eenmaal een ander soort product. Maar ook in de categorie “druivensap” past het niet vanwege de droge structuur. Wanneer je druivensap drinkt van wijndruiven (en dus niet de doorsnee druivensap uit de supermarkt), maar vaak is suikergehalte hier hoger omdat het alcoholproces niet bestaat. Dat geeft een andere structuur aan de wijn.
De alcoholvrije wijn komt soms waterig over. Wat opvalt is wanneer het suikergehalte hoger is, krijg je het mondgevoel, beperkt, terug. Maar dat schiet natuurlijk het doel voorbij om “gezond” te zijn. Je mag dan geen alcohol hebben, maar de suiker compensatie maakt de drank niet gezonder. En de prijs is er ook naar. Persoonlijk kiezen we dan toch voor de ongezonde optie, de wijn met alcohol.
Enige tijd geleden hebben we de Moezel of Mosel al geïntroduceerd in onze blog. Maar naar aanleiding van een webinar bij Wine Scholar Guild wil ik de Mosel toch nogmaals onder de aandacht brengen vanwege de zeer steile hellingen die sensationeel en adembenemende uitzichten geven. Om te beginnen de rivier de Mosel (of Moselle zoals men de rivier in Frankrijk en Luxemburg noemt) ontspringt bij de Col de Bussang in de Vogezen. Ze slingert door Frankrijk en Luxemburg voor ze in Duitsland arriveert en uiteindelijk bij Koblenz in de Rijn stroomt. De Mosel rivier is 531km lang waarvan 231km in Duitsland kronkelt. De wijngaarden liggen aan weeszijden van de rivier, voor optimale exposie juist omdat de rivier zo kronkelt. De regio het tegenwoordig Mosel, uit commerciéle overwegingen, maar tot 2013 was dit Mosel, Saar, Ruwer vernoemd naar de drie rivieren die door het wijnbouwgebied kruisen.
Wijnbouw gaat hier ver terug. De Weingut der Vereinigten Hospitien in Trier dateert uit de 7e eeuw, maar de wijncultuur gaat terug naar de Kelten maar vooral de Romeinen hebben deze cultivering verbeterd.
Geologie van de Mosel
Het wijnbouwgebied ligt tussen twee middelgebergten: Hunsrück en Eifel in het Rheinisches Schiefergebirge. Het klimaat in deze vallei is warmer met een optimale regenval. We vinden hier vooral leisteen, schelpkalksteen, mergel en kalksteen terwijl de valleibodem vooral puin, grind en zandafzettingen kent. Hoewel de bodemopbouw enorm uiteenlopend is, overheerst vooral leisteen.
In de Mosel liggen 14% van de wijngaarden op steile (30%) tot zeer steile (50%) heuvelruggen, waardoor hier uitsluitend handmatig gewerkt kan worden (en zelfs dat is niet altijd even veilig). Gelet op het koele klimaat, spelen deze steile hellingen een belangrijke rol. Vooral in het voorjaar kan het erg koud zijn, met vorst risico. De kou zoekt altijd zijn weg naar het laagst gelegen punt, dus de koude lucht gaat door de wijngaard naar beneden, waardoor de warme lucht omhoog geduwd wordt (thermische beweging).
Daarnaast heeft deze beweging als gevolg dat er minder bewolking ontstaat en dus meer direct zonlicht voor de druiven. Voor optimale zoninval worden wijnstokken verticaal opgebonden waardoor de plantdichtheid hoger is. De warme stijgende lucht kan daardoor beter door de wijngaard gaan, meer zonlicht in de wijngaard, maar ook vermindert deze opbinding de risico op ziektes en schimmels. Erosie is een belangrijk risico voor de wijngaarden. De neerkomende regen wordt snel opgenomen door de bodem, doordat de leisteen open is en regen er makkelijk doorheen in de onderliggende bodem doordringt. Het bladbeheer heeft ook een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Bladbeheer richt zich nu op meer lucht door de wijngaard maar tevens bescherming tegen de zon die steeds intenser wordt.
Steile wijngaarden
We vinden hier de steilste wijngaarden van Europa en mogelijk zelfs van de wereld, iets wat de Mosel zo sensationeel maakt. Mosel is hoewel niet de grootste in Duitsland met 9.000ha, is het wel de meest bekende wijnregio. De grootste is Rheinhessen met een kleine 28.000ha. Wat erg opvalt in Duitsland is dat de wijnregio’s allemaal liggen aan de oevers van rivieren. Dit is geboren uit noodzaak omdat in het koele klimaat zoals Duitsland dat kent, de reflectie van het water de wijngaarden opwarmt. De meest bekende wijngaard is Bernkasteler Doctor, in het dorpje Bernkastel. De steilste wijngaard is Bremmer Calmont wat de steilste wijngaard van Europa is. Het omvat ongeveer 54ha aan wijngaarden en kent meerdere eigenaren. Kilian Franzen, eigenaar van Weingut Franzen heeft 1.5ha in beheer op de Bremmer Calmont. De wijngaard heeft een hellingshoek van maar liefst 65 graden en staat aangeplant met 85+ jaar oude stokken.
Levert wijngaarden van steile hellingen betere wijn dan van een vlakke wijngaard? Dat is een interessante vraag en moet ook in het kader van locatie gezien worden. Steile wijngaarden in koele klimaten leveren zeker bij aan de kwaliteit van de wijn. Terwijl op de vlakte de wijnen minder uitgesproken zijn. Dit heeft te maken met betere zonexposie. Echter met de klimaatopwarming zien we ook dat de steile wijngaarden.
Riesling
Riesling is de meest aangeplante druivensoort met 63% aanplant in 2022. Mosel is een echte witte druivenstreek, waar blauwe druiven slechts voor 10% te vinden zijn (en dan met name Pinot Noir ofwel Blauburgunder). Riesling is een “edel” druivenras in Duitsland. Dat wilt zeggen dat het wordt gerekend tot de allerbeste druivenrassen met een constante hoge druivenkwaliteit. Het vindt haar oorsprong in een kruising tussen Gouais Blanc en een wilde druiven variëteit (Vitis Sylvestris). Waar de naam vandaan komt is onbekend. Mogelijk van het Duitse woord “Rus” wat vrij vertaald “donker hout” betekent en een verwijzing is naar het donkerkleurige hout. Een andere theorie is de verwijzing naar “verrieseln”, wat refereert naar het vroegtijdig vallen van de bloemen en druiven door slechte bevruchting of koele natte weersomstandigheden.
Kenmerken Riesling
De eerste keer dat er over Riesling is geschreven was 13 maart 1435 in Rheingau. Maar waarschijnlijk bestaat ze al veel langer. Typische kenmerken van Riesling is dat het hout hard van structuur is en goed tegen vorst bestand is. Ze kan makkelijk -15C aan. De druif ontluikt laat om zich zo te beschermen tegen vorst. De druiven rijpen langzaam, maar de druiven kunnen lang blijven hangen. Van bloei tot pluk gaan er wel 120 dagen overheen, wat bijzonder lang is. Maar de druif heeft dit nodig om het sensationeel en delicate aroma van deze Mosel druif te ontwikkelen.
Natuurlijk is Riesling vatbaar voor noble rot ofwel Botrytis, om weelderige zoete wijnen te maken. Doordat de druif een heel hoge zuurgraad heeft en hoog suikergehalte, kan de wijn prima weggelegd worden. Wanneer je Riesling echt lang weg legt – denk aan 100 jaar – dan heb je natuurlijk geen frisse fruitige aroma’s meer, maar denk aan gember en karamel.
Riesling is een druif die zeer gevarieerde wijnstijlen kan voortbrengen, van mousserend tot weelderig zoet. Kabinett en Spätlese wijnen zijn vaak heel licht in alcohol, denk aan 7.5 tot 8.5%. Kabinett zijn zeer lichte toegankelijke wijnen. Terwijl Spätlese iets meer diepgang hebben en beter zijn om te serveren naast gerechten. Aan het andere eind van het spectrum vinden we Trockenbeerenauslese. Deze is gemaakt van druiven die volledig zijn aangetast door Botrytis en zijn daardoor helemaal ingedroogd. Van 1ha wijngaard (en dus ongeveer 10.000 stokken) komt ongeveer 100 liter sap, wat meer te vergelijken is met siroop. Door het hoge suikergehalte is het ook erg lastig om fermentatie op gang te krijgen. Dit zijn zeldzame, bijzondere wijnen die zelden buiten Duitsland te vinden zijn.
Mousserende Riesling
Hoewel mousserende Riesling gemaakt is volgens de traditionele methode met 2e vergisting op fles, net als champagne, kan je de wijnen toch niet vergelijken. Simpel omdat Riesling veel fruitiger en overheersender is dan de Pinot familie die de basis vormen voor champagne.
Snelgroeiend Pinot Noir
De eerste documentatie van Pinot Noir was in 884 na Christus nabij de Bodensee. Pas in de 19e eeuw arriveerde de Pinot Noir, of Blauburgunder, in de Mosel. Echter deze druif werd vervolgens door het Nazi-regime verboden in 1933, omdat de Nazi-leider voor het Moselgebied een liefhebber van witte wijn was. Dit verbod duurde tot maar liefst 1986, doordat men deze wet was vergeten. Maar inmiddels is het enorm in opmars en vinden we hoge kwaliteit Pinot Noir wijnen in de Mosel. Er staat ongeveer 430ha (2022) aangeplant en er wordt gezegd dat er inmiddels zelfs ruim 800ha beschikbaar is!
Tips!
Het is bekend dat Mosel wijnen zeer duur kunnen zijn. Daarom hebben wij een aantal tips voor u gezocht voor meer betaalbare wijnen in de categorie tot zo’n €30.
Schloss Lieser
Probeer eens de wijn van Schloss Lieser. Deze, voor top Mosel begrippen, heeft een zeer schappelijke prijs van onder €20. De Riesling Trocken is een evenwichtige wijn met een elegante karakter. Mineraaltonen met nuances van o.a. perzik, peer, watermeloen en kumquat. In de afdronk een accent op grapefruit en nuances van kruisbes. Een pure elegante smaak. Heerlijk voor nu maar zoals met alle kwaliteits-riesling zijn de zuren zo mooi dat deze ook gerust aantal jaren kan kelderen maar waarom zou u dat doen want dit is een zeer uitnodigende wijn.
Markus Molitor
Een andere aanrader is Makus Molitor, die sensationeel mooie wijn maakt in de Mosel. Naast Kabinett (dus droge wijnen) maken ze ook geweldige spätlese. Wijn gemaakt van laat geplukte druiven dus. Deze hebben een hogere suikergehalte en zijn dus zoeter. Prijzen variëren van €15 voor Kabinett wijnen tot €30 voor spätlese.
Clemens Busch
Weingut Clemens Busch is een pionier in de Mosel als het gaat om biodymische wijnbouw. Dit is bijzonder uitdagend in een koel klimaatgebied. Het Weingut heeft 18ha onder beheer met name in Mariënburg. In 1976 stopte Clement met het gebruik van pesticiden en in 1984 is het Weingut helemaal overgeschakeld naar biologisch wijngaard management. In 2005 zijn ze overgegaan naar biodynamisch met Europese certificering.
De meeste wijnen worden droog gevinifieerd en zijn rijk, complex en vaak krachtig. Ze verouderen heel mooi en winnen aan complexiteit en textuur. Maar ook de zoete en edele zoete wijnen van het landgoed zijn indrukwekkend en behoren tot de beste wijnen die overal aan de Moezel worden gemaakt.
Leuk detail, de kleur van de capsule op de flessen geeft het type leisteen aan (blauw, grijs of rood) van de wijngaard waaruit elke wijn komt.
Zoals in een eerdere blog aangegeven, laat wijnbouw een redelijk grote CO2-voetafdruk achter. Dat gebeurt al in de wijngaard door het gebruik van kunstmest, pesticiden en dergelijke. In de wijnmakerij met het energieverbruik maar ook in de verpakking. En wat te denken van transport vanaf de wijnmakerij totdat het bij u op tafel staat! Nu zijn er al grootschalige initiatieven in biologische wijngaard management en nog een stap verder, het biodynamische wijngaard management. Echter dit beperkt zich vooral tot het werk in de wijngaard. Ook in de wijnindustrie speelt het sustainability aspect een steeds grotere rol. Regenerative wine is het nieuwe buzz-word maar zal dit alles brengen of niet? En wat is regenerative wine eigenlijk?
Regenerative wine culture
Regenereren is het herstellen van iets wat kapot gemaakt is. Regenererative wine cultuur is het goed en verantwoord verbouwen van druiven waarbij men het wijngaardbeheer ziet als een onderdeel van een groter ecosysteem. En dat dit een zelfvoorzienend systeem is zodat het toekomstbestand is. Dat is een stap verder dan biologisch of biodynamische wijnbouw. De huidige wijnbouw cultuur is vaak gebaseerd op het gebruik van chemicaliën en een monocultuur (namelijk druivenranken). Kunstmest wordt gebruikt om de groei te bevorderen, chemicaliën tegen schimmels (denk aan valse meeldauw), ziektes (zoals echte meeldauw) en insecten (bijvoorbeeld dwergcicaden of druivenbladrollers). En het verbouwen van slechts één ras (druivenranken) is niet bevorderlijk voor de biodiversiteit, maar put ook de bodem uit waardoor vervolgens weer kunstmest nodig is. Hierdoor blijf je in een vicieuze cirkel.
Belang van bodem
De kern van regenerative wine cultuur ligt niet persé in de wijngaard, dan wel in de bodem. Wijnbouwers gaan ervanuit dat de bodem een evenwichtige, zelfvoorzienende habitat is en laat de natuur via een gezond ecosysteem haar werk doen. Het grote verschil tussen (re)generative wine cultuur en biologische/biodynamische cultuur is dat het gericht is op een zelfvoorzienend systeem in de toekomst, en niet slechts voor de jaarlijkse oogst. De bodem moet zichzelf in stand houden en menselijk ingrijpen is niet wenselijk. Dus bijvoorbeeld het omploegen is not-done. En wanneer het gedaan wordt, alleen oppervlakkig. Ploegen helpt om beschoeiing in de hand te houden, maar hakt ook wortels af en haalt het bodemleven overhoop.
Daarnaast drukken zware machines de grond in elkaar en wordt deze dus compact gemaakt. Iets wat ook niet goed is voor het bodemleven. Tevens is het van belang bij regenerative wine cultuur dat de bodem niet onbedekt is.
Biodiversiteit
Afhankelijk van de omgeving en klimaat kan men binnen het wijngaard management verschillende planten en gewassen inzetten. De planten gebruikt men niet om te oogsten, maar voorzien de bodem van stikstof en andere voedingsstoffen. Door het vergroten van de biodiversiteit verbetert de bodemstructuur, trekken insecten aan (voor verstuiving en het gezond houden van de wijngaard), voorkomen grondverschuivingen bij grote regenval, gaan zandverstuiving tegen en houden water vast.
Het is van belang dat de planten geen concurrentie aangaan met de druiven. Dus in vruchtbare gebieden moeten de planten de groei van de druif in toom houden. Terwijl in droge gebieden de planten niet teveel water nodig mogen hebben. Terwijl door het afdekken van de bodem water juist vastgehouden wordt en niet kan verdampen. Zo kan het aanplanten van tuinbonen stikstof in de bodem vasthouden, of rogge en gerst die als deklaag ingezet kunnen worden. Zo helpt een deklaag in warme gebieden de temperatuur in de bodem te beheersen, vochtverdamping te voorkomen en overdaad aan begroeiing te beperken.
Daarnaast halen planten CO2 uit de lucht en slaan dit op in de bodem. Zolang de bodem met rust wordt gelaten, kan het helpen de stijgende temperatuur te verminderen. Ook kunnen bomen worden aangeplant rondom de wijngaard om meer biodiversiteit te verkrijgen en flora en fauna uit te breiden. Daarnaast kunnen bomen fungeren als windvangers of kan juist vocht vast houden op droge plaatsen.
Impact van wijnbouwbeheer
Wijnbouw gericht op kwantiteit of maximale opbrengst resulteert in een monocultuur. Dat wilt zeggen dat er alleen wijnstokken staan aangeplant. Het wijngaardbeheer is gericht om de kwantiteit of de kwaliteit zoveel mogelijk te verhogen. Echter een monocultuur verarmt de bodem, waardoor de kans op ziektes toeneemt. En ziektes bestrijden we met pesticiden, koper (toegestaan in biologische wijnbouw maar is vervolgens slecht voor het bodemleven) of natuurlijke middelen. Biodiversiteit kan de nadelen van een monocultuur opvangen.
Wanneer in een wijngaard 30% is aangeplant met andere planten, ontstaat er een ideale balans waarbij de kwaliteit van de bodem maar ook de druivenstokken vooruit gaan. Zoals reeds hierboven aangegeven, is het afhankelijk van de locatie wat voor soort planten gebruikt kunnen worden. Maar ook dieren zoals schapen en kippen dragen bij in het concept van regenarative wine cultuur. Ze houden de planten groei kort zonder dat er zware maaimachines door de wijngaard gaan. Tijdens het grazen wroeten ze in de grond waardoor ploegen overbodig is en bemesten ze de wijngaard op een natuurlijke wijze.
Is regenerative wine nieuw?
Sommige wijnmakers zijn erg offensive tegen regenerative wine. Omdat zij de filosofie al lang uitdragen. Er hoeft dan niets hersteld te worden, want er is in eerste instantie niets “kapot” gemaakt – iets wat het woord regenerative wel suggereert. Goede voorbeelden zijn Rosa Kruger uit Zuid Afrika (wijn consulent), Claude en Lydia Bourguignon met hun Domaine Laroque d’Antan in de Cahors of Johan Reyneke uit Zuid Afrika. En mogelijk een verrassing, ook Cheval Blanc, een icoon op de rechteroever van Bordeaux, heeft in 2021 aangekondigd regenerative wine cultuur te omarmen. Zij passen de filosofie om te het land te doorgronden en begrijpen reeds vele jaren toe. Bij de aanleg van een wijngaard moet gelet worden op de contouren van de helling en gebruik maken van de topografie. Op deze wijze voorkom je grondverschuivingen of verstuivingen, maar ook stroomt water beter naar beneden.
Regenerative wine cultuur is echt gebruik maken van de mogelijkheden die de natuur ons te bieden heeft en niet de bestaande cultuur omvormen naar wat wij mensen denken nodig te hebben.
Certificering
Of er straks ook certificeringen komen voor (re)generative agromanagement in een breder perspectief is nog niet bekend. Er zijn tenslotte al een grote hoeveelheid aan verschillende certificeringen. Denk aan biologisch, biodynamisch, CO2 neutraal of FairTrade. De wijnboeren die zich op dit moment bezig houden met regenerative wine cultuur doen het meer uit overtuiging en sustainability. Overigens bestaat er in de Verenigde Staten reeds een certificeringsprogramma vanuit de Regenerative Organic Alliance, waarbij de Tables Creek Vineyard uit Paso Robles in November 2019 als eerste wijngaard deze certificering ontving.
Jackson Family Estates als rolmodel
Maar het is wel een ontwikkeling die volop in beweging is. Zo wil Jackson Family Estates in 2030 alle estate wijngaarden omvormen tot regeneratieve wijnbouw. Jackson is de 9e grootste wijnmakerij in de US. In een interview deelde Katie Jackson, 2e generatie eigenaar en Senior Vice President Corporate Social Responsibility bij Jackson, dat ze sinds 2015 $19 miljoen in sustainability en infrastructuur. Door deze investeringen hebben ze een kostenreductie van $26 miljoen behaald. Door renewable energy, efficiency en lichtere (glazen) flessen. Hierdoor hebben ze $4 miljoen return on investment gerealiseerd. Dit bewijst dat ook met regeneratieve wijnbouw ook resultaat te behalen valt. Uiteindelijk, wanneer je goed bent voor het land, zal het land ook goed zijn voor jou! Reeds in 2018 hebben La Canne & Lundgren een onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat regeneratieve wijnbouw zeker winstgevend kan zijn.
Familia Torres als voortrekker
Miguel Torres, president van Familia Torres, is door Time Magazine uitgeroepen tot één van de 100 meest invloedbare mensen die klimaat acties op wereldwijd niveau voert, binnen de innovatie categorie. Zijn betrokkenheid in het opzetten van de Stichting International Wineries for Climate Action is geroemd. Deze stichting promoot het terugbrengen van CO2 uitstoot in de wijnindustrie.
Daarnaast spant dhr Torres zich ook in op het gebied van ecologische duurzaamheid door middel van onderzoeksprojecten, als SmartCrops 5.1, die technologie toepast om de wijnbouw aan te passen aan de huidige klimaatcontext.
Tenslotte lanceerde dhr Torres in 2008 een programma om het familiebedrijf aan te passen aan de klimaatverandering en de impact te minimaliseren door de ecologische voetafdruk te verminderen. In 2022 heeft het wijnhuis een vermindering van 36% van de directe en indirecte CO2-uitstoot per fles bereikt ten opzichte van 2008 en heeft het zich ten doel gesteld om tegen 2030 een reductie van 60% te bereiken en tegen 2040 een Net Zero-emissie wijnmakerij te worden.
Domaine Mirabeau
Een ander goed voorbeeld is Stephan Cronk die als druivenkoper onder het Mirabeau-label rosé wijnen produceert in de Provence. In 2019 heeft hij zijn eigen wijngaard aangekocht. Hij wilde de wijngaard niet biologisch beheren, omdat dat “just doing less of the bad stuff” is. In 2022 is hij mede-oprichter van de Regenerative Viticulture Foundation. Zijn Mirabeau La Reserve, afkomstig van zijn eigen wijngaard, is de eerste wijn van het domein dat gemaakt is volgens de regenerative methode.
Kan je dit in wijn proeven?
Nu natuurlijk de belangrijkste vraag, kan je dit verschil van wijnbouw in de uiteindelijke wijn proeven? Die vraag is niet direct te beantwoorden, door een gezondere wijngaard krijg je druiven van betere kwaliteit die ook een goede of zuivere expressie van de bodem kunnen weergeven. En natuurlijk zullen de druiven geen opname kennen van chemische middelen waardoor de smaak zuiverder is. Volgens Robert Hall Winery in San Luis Obispo is er wel verschil. In 2020 zijn ze begonnen met het omvormen naar regenerative farming op een perceel van 5ha na. Na slechts 2 jaar beweert partner Thomas dat druiven smakelijker zijn en de wijnen fruitiger en lager in alcohol. Kan je dit in zo een korte periode al concluderen? In mijn optiek zal dit minder in de wijn te bespeuren zijn en zeker niet voor de gemiddelde wijngenieter.
Zal je dit merken in de prijs van wijn? Ook zo een goede vraag. Doordat er andere gewassen staan aangeplant, is de dichtheid van wijnranken kleiner en dus de opbrengst minder. Aan de andere kant, door verminderde kans op ziektes, schimmels en bacteriën, is de opbrengst hoger. Streept dit tegen elkaar weg? De tijd zal het moeten leren en wijnmakers moeten het lef hebben deze overstap te maken. Door de hogere kwaliteit zal betere wijn geproduceerd worden en dat zal zeker iets zijn dat in de portemonnee te merken is.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
