Het was weer even geleden maar het was eindelijk zover. Deze maal besloten we een proeverij te organiseren rondom de Pinot Noir uit verschillende interessante regio’s.
Pinot Noir is een veelzijdige, over het algemeen koelklimaat druif die vaak een goede expressie van het terroir kan geven. Vanzelfsprekend is Pinot Noir koningin in Bourgogne, waar we de allerbeste wijnen kunnen vinden.
Martin Schwarz – Spätburgunder-Portugieser 2017
In het diepe Duitsland ligt het kleine gebied Saksen. Hier vinden we het weingut Martin Schwarz met 6ha wijngaarden op de steile hellingen langs de Saksische Wijnroute. Wijnbeheer is hier volledig handmatig mede vanwege de steile hellingen.
Deze wijn is al aardig op leeftijd en dat zie je terug in de kleur; robijnrood met bruine tinten van een gemiddelde kleurintensiteit. In de neus bespeur je rijp fruit met een vleugje vanille. Maar in de mond is dit omgeslagen naar natte bladeren en stal wat je ziet bij verouderde wijn. De alcohol is gemiddeld en de zuurgraad is laag. Het mondgevoel is gemiddeld.
Kortom de wijn is al ver over haar datum.
Szijjarto Elod Pinot Noir 2022
Zo mooi gemaakt door de wijnmaker met de gelijknamige naam. De wijngaarden van Szijjarto Elod liggen in Eytek, nabij Budapest. De druiven zijn in één dag geplukt en naar de kelder gebracht, waar na 20% van de pluk fermenteerde in open vaten met zacht onderdompelen. Na 21 dagen zachtjes rijpen werd de wijn vervolgens 10 maanden gerijpt in Bourgondische vaten. De wijn is ongefilterd maar loep zuiver met een mooie paarse kleur. De wijn geurt zacht naar rood fruit, aardbeien, frambozen en rode bessen.
Het is een ronde volle rode wijn met een goed afgeronde smaak van kersen, peper en kruidnagel en boter. Het zachte zuur is goed geïntegreerd met de alcohol en heeft een zeer prettige body. Ze is nu nog jong, op dronk maar met enorm potentieel. Een liefde voor later.
Fernand Engel Pinot Noir Cuvée Fernand 2018
Domaine Fernand Engel ligt in de Elzas, aan de voet van het kasteel Haut-Köningsbourg, op een heuvel bij het dorp Rorschwihr. Sinds 2001 verbouwt familie Engel hun 62ha wijngaarden organisch en biodynamisch als teken van respect voor de biodiversiteit. Het land is vruchtbaar, de wijnstokken sterk en de druiven gezond. Dit werk op lange termijn verzekert de duurzaamheid van dit natuurlijke en culturele erfgoed.
Dit resulteert in deze prachtige Pinot Noir die echter wel moet decanteren. Na het openen is de neus erg onsmakelijk door overheersende aardetonen. Maar nadat de wijn even open heeft gestaan, heb je opeens een heel andere wijn voor je! Het is de meest fluweel zachte en interessante Pinot Noir uit deze proeverij die gemakkelijk wegdrinkt. De zuren, alcohol en tannine zijn goed in balans. Geen van de irritante zuurgraad die Bourgogne wel eens kenmerkt, is in deze wijn terug te vinden. Bosbessen en frambozen zijn vergezeld door zoethout, lichte kruidnagel en aardse champignons.
Bernard Rion Beaune 2020
Het was in 1896 dat de geschiedenis van Domaine Armelle en Bernard Rion begon. Het werd opgericht in Vosne Romanée en sindsdien wordt de knowhow van generatie op generatie doorgegeven. Inmiddels heeft de 3e generatie wijnmakers het overgenomen en bewerken ze de 9,5ha wijnstokken in de Côte de Nuits en Côte de Beaune.
Sinds 2018 brengt het bedrijf Bernard Rion Sarl de wijnen van Domaine Armelle en Bernard RION op de markt en oogst het met de hand druiven in de mooiste terroirs van Bourgondië.
En mooi is deze wijn. Diep paars van kleur en subtiele geur intensiteit van kersen, frambozen en cederhout met ondertoon van natte bodem. Tannine is licht aanwezig, en de alcohol is in mooi balans met de zuurgraad. De wijn heeft een mooie body met smaak aroma’s van rood fruit, aardse tonen en houtrijping. De afdronk is aangenaam en lang. Kortom een geweldige geniet wijn.
Enige tijd geleden hebben we de Moezel of Mosel al geïntroduceerd in onze blog. Maar naar aanleiding van een webinar bij Wine Scholar Guild wil ik de Mosel toch nogmaals onder de aandacht brengen vanwege de zeer steile hellingen die sensationeel en adembenemende uitzichten geven. Om te beginnen de rivier de Mosel (of Moselle zoals men de rivier in Frankrijk en Luxemburg noemt) ontspringt bij de Col de Bussang in de Vogezen. Ze slingert door Frankrijk en Luxemburg voor ze in Duitsland arriveert en uiteindelijk bij Koblenz in de Rijn stroomt. De Mosel rivier is 531km lang waarvan 231km in Duitsland kronkelt. De wijngaarden liggen aan weeszijden van de rivier, voor optimale exposie juist omdat de rivier zo kronkelt. De regio het tegenwoordig Mosel, uit commerciéle overwegingen, maar tot 2013 was dit Mosel, Saar, Ruwer vernoemd naar de drie rivieren die door het wijnbouwgebied kruisen.
Wijnbouw gaat hier ver terug. De Weingut der Vereinigten Hospitien in Trier dateert uit de 7e eeuw, maar de wijncultuur gaat terug naar de Kelten maar vooral de Romeinen hebben deze cultivering verbeterd.
Geologie van de Mosel
Het wijnbouwgebied ligt tussen twee middelgebergten: Hunsrück en Eifel in het Rheinisches Schiefergebirge. Het klimaat in deze vallei is warmer met een optimale regenval. We vinden hier vooral leisteen, schelpkalksteen, mergel en kalksteen terwijl de valleibodem vooral puin, grind en zandafzettingen kent. Hoewel de bodemopbouw enorm uiteenlopend is, overheerst vooral leisteen.
In de Mosel liggen 14% van de wijngaarden op steile (30%) tot zeer steile (50%) heuvelruggen, waardoor hier uitsluitend handmatig gewerkt kan worden (en zelfs dat is niet altijd even veilig). Gelet op het koele klimaat, spelen deze steile hellingen een belangrijke rol. Vooral in het voorjaar kan het erg koud zijn, met vorst risico. De kou zoekt altijd zijn weg naar het laagst gelegen punt, dus de koude lucht gaat door de wijngaard naar beneden, waardoor de warme lucht omhoog geduwd wordt (thermische beweging).
Daarnaast heeft deze beweging als gevolg dat er minder bewolking ontstaat en dus meer direct zonlicht voor de druiven. Voor optimale zoninval worden wijnstokken verticaal opgebonden waardoor de plantdichtheid hoger is. De warme stijgende lucht kan daardoor beter door de wijngaard gaan, meer zonlicht in de wijngaard, maar ook vermindert deze opbinding de risico op ziektes en schimmels. Erosie is een belangrijk risico voor de wijngaarden. De neerkomende regen wordt snel opgenomen door de bodem, doordat de leisteen open is en regen er makkelijk doorheen in de onderliggende bodem doordringt. Het bladbeheer heeft ook een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Bladbeheer richt zich nu op meer lucht door de wijngaard maar tevens bescherming tegen de zon die steeds intenser wordt.
Steile wijngaarden
We vinden hier de steilste wijngaarden van Europa en mogelijk zelfs van de wereld, iets wat de Mosel zo sensationeel maakt. Mosel is hoewel niet de grootste in Duitsland met 9.000ha, is het wel de meest bekende wijnregio. De grootste is Rheinhessen met een kleine 28.000ha. Wat erg opvalt in Duitsland is dat de wijnregio’s allemaal liggen aan de oevers van rivieren. Dit is geboren uit noodzaak omdat in het koele klimaat zoals Duitsland dat kent, de reflectie van het water de wijngaarden opwarmt. De meest bekende wijngaard is Bernkasteler Doctor, in het dorpje Bernkastel. De steilste wijngaard is Bremmer Calmont wat de steilste wijngaard van Europa is. Het omvat ongeveer 54ha aan wijngaarden en kent meerdere eigenaren. Kilian Franzen, eigenaar van Weingut Franzen heeft 1.5ha in beheer op de Bremmer Calmont. De wijngaard heeft een hellingshoek van maar liefst 65 graden en staat aangeplant met 85+ jaar oude stokken.
Levert wijngaarden van steile hellingen betere wijn dan van een vlakke wijngaard? Dat is een interessante vraag en moet ook in het kader van locatie gezien worden. Steile wijngaarden in koele klimaten leveren zeker bij aan de kwaliteit van de wijn. Terwijl op de vlakte de wijnen minder uitgesproken zijn. Dit heeft te maken met betere zonexposie. Echter met de klimaatopwarming zien we ook dat de steile wijngaarden.
Riesling
Riesling is de meest aangeplante druivensoort met 63% aanplant in 2022. Mosel is een echte witte druivenstreek, waar blauwe druiven slechts voor 10% te vinden zijn (en dan met name Pinot Noir ofwel Blauburgunder). Riesling is een “edel” druivenras in Duitsland. Dat wilt zeggen dat het wordt gerekend tot de allerbeste druivenrassen met een constante hoge druivenkwaliteit. Het vindt haar oorsprong in een kruising tussen Gouais Blanc en een wilde druiven variëteit (Vitis Sylvestris). Waar de naam vandaan komt is onbekend. Mogelijk van het Duitse woord “Rus” wat vrij vertaald “donker hout” betekent en een verwijzing is naar het donkerkleurige hout. Een andere theorie is de verwijzing naar “verrieseln”, wat refereert naar het vroegtijdig vallen van de bloemen en druiven door slechte bevruchting of koele natte weersomstandigheden.
Kenmerken Riesling
De eerste keer dat er over Riesling is geschreven was 13 maart 1435 in Rheingau. Maar waarschijnlijk bestaat ze al veel langer. Typische kenmerken van Riesling is dat het hout hard van structuur is en goed tegen vorst bestand is. Ze kan makkelijk -15C aan. De druif ontluikt laat om zich zo te beschermen tegen vorst. De druiven rijpen langzaam, maar de druiven kunnen lang blijven hangen. Van bloei tot pluk gaan er wel 120 dagen overheen, wat bijzonder lang is. Maar de druif heeft dit nodig om het sensationeel en delicate aroma van deze Mosel druif te ontwikkelen.
Natuurlijk is Riesling vatbaar voor noble rot ofwel Botrytis, om weelderige zoete wijnen te maken. Doordat de druif een heel hoge zuurgraad heeft en hoog suikergehalte, kan de wijn prima weggelegd worden. Wanneer je Riesling echt lang weg legt – denk aan 100 jaar – dan heb je natuurlijk geen frisse fruitige aroma’s meer, maar denk aan gember en karamel.
Riesling is een druif die zeer gevarieerde wijnstijlen kan voortbrengen, van mousserend tot weelderig zoet. Kabinett en Spätlese wijnen zijn vaak heel licht in alcohol, denk aan 7.5 tot 8.5%. Kabinett zijn zeer lichte toegankelijke wijnen. Terwijl Spätlese iets meer diepgang hebben en beter zijn om te serveren naast gerechten. Aan het andere eind van het spectrum vinden we Trockenbeerenauslese. Deze is gemaakt van druiven die volledig zijn aangetast door Botrytis en zijn daardoor helemaal ingedroogd. Van 1ha wijngaard (en dus ongeveer 10.000 stokken) komt ongeveer 100 liter sap, wat meer te vergelijken is met siroop. Door het hoge suikergehalte is het ook erg lastig om fermentatie op gang te krijgen. Dit zijn zeldzame, bijzondere wijnen die zelden buiten Duitsland te vinden zijn.
Mousserende Riesling
Hoewel mousserende Riesling gemaakt is volgens de traditionele methode met 2e vergisting op fles, net als champagne, kan je de wijnen toch niet vergelijken. Simpel omdat Riesling veel fruitiger en overheersender is dan de Pinot familie die de basis vormen voor champagne.
Snelgroeiend Pinot Noir
De eerste documentatie van Pinot Noir was in 884 na Christus nabij de Bodensee. Pas in de 19e eeuw arriveerde de Pinot Noir, of Blauburgunder, in de Mosel. Echter deze druif werd vervolgens door het Nazi-regime verboden in 1933, omdat de Nazi-leider voor het Moselgebied een liefhebber van witte wijn was. Dit verbod duurde tot maar liefst 1986, doordat men deze wet was vergeten. Maar inmiddels is het enorm in opmars en vinden we hoge kwaliteit Pinot Noir wijnen in de Mosel. Er staat ongeveer 430ha (2022) aangeplant en er wordt gezegd dat er inmiddels zelfs ruim 800ha beschikbaar is!
Tips!
Het is bekend dat Mosel wijnen zeer duur kunnen zijn. Daarom hebben wij een aantal tips voor u gezocht voor meer betaalbare wijnen in de categorie tot zo’n €30.
Schloss Lieser
Probeer eens de wijn van Schloss Lieser. Deze, voor top Mosel begrippen, heeft een zeer schappelijke prijs van onder €20. De Riesling Trocken is een evenwichtige wijn met een elegante karakter. Mineraaltonen met nuances van o.a. perzik, peer, watermeloen en kumquat. In de afdronk een accent op grapefruit en nuances van kruisbes. Een pure elegante smaak. Heerlijk voor nu maar zoals met alle kwaliteits-riesling zijn de zuren zo mooi dat deze ook gerust aantal jaren kan kelderen maar waarom zou u dat doen want dit is een zeer uitnodigende wijn.
Markus Molitor
Een andere aanrader is Makus Molitor, die sensationeel mooie wijn maakt in de Mosel. Naast Kabinett (dus droge wijnen) maken ze ook geweldige spätlese. Wijn gemaakt van laat geplukte druiven dus. Deze hebben een hogere suikergehalte en zijn dus zoeter. Prijzen variëren van €15 voor Kabinett wijnen tot €30 voor spätlese.
Clemens Busch
Weingut Clemens Busch is een pionier in de Mosel als het gaat om biodymische wijnbouw. Dit is bijzonder uitdagend in een koel klimaatgebied. Het Weingut heeft 18ha onder beheer met name in Mariënburg. In 1976 stopte Clement met het gebruik van pesticiden en in 1984 is het Weingut helemaal overgeschakeld naar biologisch wijngaard management. In 2005 zijn ze overgegaan naar biodynamisch met Europese certificering.
De meeste wijnen worden droog gevinifieerd en zijn rijk, complex en vaak krachtig. Ze verouderen heel mooi en winnen aan complexiteit en textuur. Maar ook de zoete en edele zoete wijnen van het landgoed zijn indrukwekkend en behoren tot de beste wijnen die overal aan de Moezel worden gemaakt.
Leuk detail, de kleur van de capsule op de flessen geeft het type leisteen aan (blauw, grijs of rood) van de wijngaard waaruit elke wijn komt.
De Central Coast strekt zich uit van San Francisco Bay tot aan Santa Barbara County in het zuiden. Het grenst aan de North Coast AVA met Sonoma en Napa Valley in het noorden en Central Valley in het oosten. Het omvat 6 county’s , met in totaal een 25.000ha aan wijn areaal. Chardonnay is het toonaangevende druivenras dat voor meer dan de helft staat aangeplant in Central Coast wat wijnen oplevert die prachtig zijn in het relatief koel klimaat.
Binnen deze grote AVA liggen maar liefst 40 verschillende sub-appellaties die één gedeelde factor kennen: de verkoelende invloed van de Stille Oceaan. Een belangrijke wetenswaardigheid is dat de county naam automatisch erkend wordt als wettelijke appellatie, waardoor registratie bij de Alcohol and Tobacco Taks and Trade Bureau niet vereist is. Hierdoor zijn er reeds 6 sub-appellaties te weten Contra Costa County, Monterey County, San Luis Obispo County, Santa Barbara County en Santa Clara County. Hoewel Central Coast niet dezelfde bekendheid geniet als Napa of Sonoma, produceert Central Coast toch een prachtig intrigerende wijn uit een koel klimaat!
Een stukje geschiedenis
De eerste gecultiveerde wijngaarden dateren uit het begin van de 18e eeuw, hoewel reeds toen ook wilde wijngaarden werden aangetroffen. De meeste wijngaarden waren aangelegd door Spaanse missionarissen met de Mission druivenvariëteit. Net als in andere Amerikaanse regio’s groeide de wijnindustrie gestaag, tot aan de Drooglegging. En kreeg haar revival pas in de jaren 60 en 70 van de 20e eeuw toen wijnmakers zich op terroir gingen focussen.
Terroir
De Central Coast AVA strekt zich uit over 450km en omvat enkele van de meest beroemde appellaties buiten Napa en Sonoma. Denk aan Paso Robles, Santa Cruz Mountains en Santa Maria Valley. Hoewel de verkoeling van de oceaan een gedeelde factor is, variëren topografie en microklimaat aanzienlijk. De San Andreas breuk is hier leidend – het snijdt een groot deel van de regio af van de rest van Amerika. Het bergachtige gebied is tot stand gekomen dankzij de aardverschuivingen die hier vele jaren voorkomen. Terwijl de Santa Lucia Mountains, de Galiban Range en de Santa Cruz Mountains een grote invloed hebben op de verschillen in het terroir van de sub-appellaties.
De twee toonaangevende baaien zijn natuurlijk San Francisco baai en Monterey baai. Deze laatste blaast harde wind en mist de Salinas vallei in en zorgt voor een koele wind in de landinwaartse San Benito en het zuidelijke uiteinde van Santa Clara vallei. Terwijl San Francisco baai meer invloed heeft in de noordelijke sub-appellaties (en natuurlijk de North Coast).
De bodem aan de westkant van de San Andreas breuklijn kenmerkt zich door rijkheid aan kalksteen. Het gebied maakte ooit deel uit van een zeebodem. De kalkrijke bodem is dan ook een resultaat van gefossiliseerde zeedieren. In de Salinas-vallei in Monterey vinden we vooral leisteen en leem, terwijl rond de baai van San Francisco natuurlijk een hoge mate van zand en grindachtige bodems te vinden zijn. De bergachtige gebieden zijn armer zijn waardoor wijnstokken harder moeten werken en dus uitermate geschikt zijn voor kwaliteitdruiven. En de vruchtbare alluviale valleien beter geschikt zijn voor hoge opbrengsten en dus bulkproductie.
Druivenrassen
Het koele klimaat is ideaal voor Bourgondische druivenrassen als Chardonnay en Pinot Noir. En dat terwijl Central Coast met 37 graden noorderbreedte bij de San Francisco Baai en op 34 graden bij Santa Barbara ruim 10 graden dichterbij de evenaar ligt dan Bourgogne (Dijon ligt op 47 graden en Lyon op 46)! Je kan het vergelijken met Sevilla in Spanje tot aan Fez in Marokko.
De meer landinwaartse appellaties waar het warmer is zoals San Benito en Paso Robles, staat ook Zinfandel aangeplant. Terwijl in de hoger gelegen Santa Cruz gebergte ook Cabernet Sauvignon te vinden is.
Sub-appellaties
Central Coast AVA is op te delen in een aantal sub-appellaties die vervolgens weer verder onder te verdelen zijn.
San Francisco Bay
Central Coast ligt direct ten zuiden van de stad San Francisco. Door de grootte is er een breed scala aan wijnstijlen voor handen van koel klimaat Pinot Noir tot rustieke Zinfandel van oude wijnstokken. Er staat ongeveer 1.700ha aangeplant. Het noordelijkste puntje ligt nabij de Golden Gate Bridge in de stad, terwijl Contra Costa County en Livermore Valley in het oosten van de baai liggen. De Santa Cruz Mountains en Santa Clara Valley vormen de zuidelijke grens met San Benito county.
Toen San Francisco een belangrijke haven werd in 1850 onder invloed van de goudzoekers, kregen ook wijngaarden voet aan de grond. Echter met de Drooglegging werden veel wijngaarden gerooid en vervangen door meer lucratieve gewassen. Na de revival in de jaren 60 remde de groei van de stad de wijnindustrie af. Veel grote producenten trokken naar Napa en Sonoma, en de kleinere producenten trokken de heuvels in.
De effecten van de warme zon worden getemperd door de koele oceaanwind. Vooral de kustgebieden van Santa Cruz en Contra Costa County profiteren hiervan, maar ook de meer inlandse gelegen als Livermore Valley en Santa Clara Valley zijn onderhevig aan deze invloed. De warme zonneschijn levert wel een lang rijpingsseizoen waardoor druiven complexe aroma’s kunnen ontwikkelen met behoud vna de zuurgraad.
Cabernet Sauvignon is de meest aangeplante variëteit van de Baai van San Francisco, gevolgd door Merlot, Zinfandel, Pinot Noir en Chardonnay. Variëteiten in de regio zijn echter net zo divers als de geografie.
Monterey
Monterey AVA ligt ten zuiden van San Francisco Bay en strekt zich uit tot Paso Robles in het zuiden. Het Galiban-gebergte ligt in het oosten en het Santa Lucia-gebergte loopt langs de kust van de Stille Oceaan. Het omvat ongeveer 16.000ha aan wijngaarden. De AVA’s in Monterey County kunnen worden onderverdeeld in drie groepen. Het Santa Lucia-gebergte, de Salinas-vallei en het Galiban-gebergte in het binnenland.
De Salinas vallei, vernoemd naar de gelijknamige rivier, geeft de grootste productie. Het koele klimaat hier is uitstekend geschikt voor Pinot Noir, Chardonnay, Sauvignon Blanc en Riesling. Het Santa Lucia-gebergte langs de zuidwestelijke rand van de county heeft verschillende sub-AVA’s waar hoogte meer effect heeft op het terroir dan de Salinas-winden. Hierdoor is de temperatuur hoger en zijn Cabernet Sauvignon, Syrah en Merlot meer geschikte druiven. Hoogte is net zo belangrijk in het Galiban-gebergte, aan de andere kant van de vallei dan de Santa Lucia Highlands. Hier hebben de Salinas-winden invloed waardoor de regio iets koeler aandoet dan het Santa Lucia-gebergte.
San Benito
De San Benito County AVA ligt meer in het binnenland. Het ligt ingeklemd tussen de Gabilan-bergketens in het westen en het zuidelijke uiteinde van de Diablo Mountains in het oosten. Landinwaarts van de kust van Monterey County AVA, begint het wijngaardgebied slechts een paar kilometer ten zuidwesten van de stad Hollister. Er is ongeveer 1.000ha aangeplant. Het heeft een mediterraan klimaat, hoewel dit bijzonder gematigd is in de noordelijke helft, waar de meeste wijngaarden zich bevinden. Pacifische winden vinden hun weg naar de vallei van de San Benito-rivier vanuit Monterey Bay en door openingen in de Gablian Ranges. Hierdoor koelen de wijnstokken op warme zomerdagen af.
De belangrijkste druivensoorten zijn Pinot Noir en Chardonnay,
Paso Robles
Paso Robles AVA ligt ingeklemd tussen Monterey en San Luis Obispo. Vaak wordt het gezien als een sub-appellatie van deze laatstgenoemde AVA. De westelijke rand wordt bepaald door de kustbergen van Santa Lucia, waarachter de kustlijn van de Stille Oceaan ligt. Tot 2013 was Paso Robles de grootste AVA van California dat niet in sub gebieden was onderverdeeld. In 2013 is deze onderverdeling wel gemaakt en zijn er 11 sub-appellaties in het leven geroepen, gebaseerd op hoogte, bodemopbouw en maritieme invloed.
Ondanks de nabijheid van de Stille Oceaan is het klimaat van Paso Robles opmerkelijk warm en continentaal. Dit is grotendeels te danken aan de heuvels die tussen de belangrijkste wijngaardgebieden en de kust liggen. Daardoor zijn Paso Robles-wijnen rijke, rijpe rode wijnen op basis van variëteiten met een warm klimaat, zoals Zinfandel, Cabernet Sauvignon, Merlot en het Rhônevallei-trio Grenache, Syrah en Mourvedre.
San Luis Obispo
De San Luis Obispo ligt nabij de Stille Oceaan maar is gescheiden door de Santa Lucia heuvelrug. Het heeft veel overeenkomsten met Sonoma en Napa Valley in de North Coast. Het is één van de koelste wijngebieden van California dankzij de verkoelende oceaanwind. De regio brengt frisse lichte witte wijnen voort van hoge kwaliteit. De beste wijnen zijn een mousserende blend van Chardonnay en Pinot Noir. Mist is hier een veelvoorkomend verschijnsel, wat de wijngaarden afkoelt van de warme zon.
Santa Barbara
Santa Barbara county heeft een lange geschiedenis van wijnproductie met de eerste wijngaarden geplant in 1782. De Stille Oceaan vormt de grens in het zuiden en westen van de county. Daarom bestaat de regio vooral uit kustheuvels en riviervalleien en ontstaat er een veelzijdig terroir en dus diversiteit aan druivensoorten. De kustvalleien liggen van oost naar west en brengen koele oceaanwind en mist oostwaarts door de valleien. Deze factoren houden de wijngaarden in de westelijke regionen van de provincie koel met een gematigd klimaat. Terwijl de wijngaarden in het oosten door de warmte grotere dagelijkse temperatuurschommelingen ervaren. Over het algemeen heeft Santa Barbara County een kustklimaat met een lang groeiseizoen, waardoor de druiven langer kunnen hangen om rijpe smaken en een goede balans van suikers en zuren te ontwikkelen.
In de koelere Santa Maria-vallei neigt de voorkeur duidelijk naar variëteiten met een koeler klimaat – Pinot Noir en Chardonnay . En in de warmere Happy Canyon van Santa Barbara Cabernet Sauvignon, Syrah en Grenache gedijen.
Napa Valley is waarschijnlijk het meest bekende wijnbouwgebied van California., zeker binnen de grotere North Coast AVA. Het zal voor altijd worden geassocieerd met de blinde proeverij van het Oordeel van Parijs in 1976. Hierbij beoordeelden enkele van ‘s werelds beste fijnproevers Napa Cabernet Sauvignon van Stag’s Leap Wine Cellars boven de geclassificeerde Bordeaux. Zie ook in de geschiedenis van California hoe Napa in één klap de meest bekende en begerenswaardige wijnenter wereld werden. In de daaropvolgende 40 jaar is Napa Valley van enkele tientallen wijnmakerijen naar enkele honderden gegaan. Handelsorganisatie Napa Valley Vintners heeft 500 leden, maar werd in 1944 opgericht door slechts zeven wijnboeren.
De regio ontving in 1981 de aanduiding AVA, waarmee het de eerste appellatie van Californië is en de tweede van het land. In de decennia daarna hebben de telers en wijnmakers in de regio gewerkt aan een beter begrip van het klimaat en de bodemsoorten binnen de AVA. Ze hebben daarbij geleerd dat de regio eigenlijk veel verschillende meso- en microklimaten herbergt. Elk geschikt voor specifieke druivensoorten en wijnbereidingsstijlen. Dit heeft geresulteerd in de toekenning van 16 afzonderlijke sub-appellaties.
Napa ligt ten oosten van Sonoma County. De zuidelijk gelegen provincie hoofdstad met gelijknamige naam Napa ligt ongeveer op 55km afstand van San Francisco. Het is één van de kleinere counties binnen California, maar omvat met 200.000ha aan aangeplante wijnstokken. Dit is slechts 4% van de totale Californische wijnproductie. Toch, dankzij de premiumprijzen, is het goed voor 30% van de wijneconomie van California.
Napa-weetjes
In Napa Valley heerst een mediterraan klimaat met warme zomers (33C) en koele, natte winters (met een gemiddelde temperatuur van 2.8C). Napa ligt op dezelfde hoogte als Setúbal in Portugal, het Spaanse Alicante, Calabrië in Italië en de GriekseIonische eilanden. Naarmate je verder naar het noorden gaat, wordt het steeds warmer. Daarom dat er een ruime keus aan wijnstijlen te vinden zijn.
Van de ongeveer 40 druivensoorten die in Napa Valley zijn aangeplant, is Cabernet Sauvignon de meest productieve. Het is goed voor meer dan 50% van de wijngaarden die hier zijn aangeplant. Het is de kenmerkende wijn van Napa Valley. Daarnaast vindt je ook Chardonnay, Merlot, Pinot Noir, Sauvignon Blanc en Zinfandel.
Wanneer op de fles “Napa County” staat vermeld, dient minimaal 75% van de gebruikte druiven in Napa County verbouwd te zijn. Bij de vermelding van “Napa Valley AVA”, dient minimaal 85% van de druiven uit de Napa Valley AVA afkomstig te zijn. Daarmee heeft Napa Valley AVA dus strengere eisen. Indien binnen Napa Valley AVA het druivenras op het etiket staat vermeld, betekent dit dat minimaal 75% van dat ras gebruikt is voor de wijn. Tenslotte kan op een fles “Napa Valley Estate staan vermeld. Dit betekent dat 100% van de wijn afkomstig is van druiven die op het land van de wijnmakerij zijn geteeld. En de wijnbereiding ook in Napa Valley heeft plaatsgevonden.
Napa Valley nader onderzocht
Napa Valley heft 16 sub-regio’s die elk haar eigen kwaliteiten hebben. Je kan deze opdelen in drie hoofdcategorieën, te weten de vlakke vallei, het hoger gelegen berggebied en de baai. Uit het vallei gebied komen vooral wijnen die weelderig en verfijnd zijn. Uit het berggebied zijn de wijnen vooral krachtig en gedurfd zijn. Terwijl nabij de baai vooral mousserende wijnen en Pinot Noir wijnen te vinden zijn.
De vallei regio van Napa Valley
De acht subregio’s in de vallei van de Napa-rivier staan bekend om het produceren van weelderige en verfijnde stijlen. Waarbij Cabernet Sauvignon de belangrijkste druivensoort is.
Hoog gelegen Calistoga AVA
Deze AVA heeft niet alleen een van de warmste klimaten van de regio, het is ook het meest geologisch uniforme in heel Napa Valley. Hoewel de zomertemperaturen kunnen oplopen tot 38C, kunnen ze ‘s nachts ook in de 30 graden dalen. De oorzaak ligt in een koele bries uit de Stille Oceaan die door de Chalk Hill-bergkloof wordt getrokken. Deze dagelijkse temperatuurverschillen zijn de droom van elke druiventeler, Omdat het resulteert in volledig rijpe druiven die in evenwicht worden gehouden door frisse zuren.
Daarnaast is het het hoogst gelegen appellatie variërend tussen 90 en 370m van De valleien regio’s. De belangrijkste variëteiten hier zijn Cabernet Sauvignon, Zinfandel, Syrah en Petite Sirah. Maar ook de zeldzame Charbono (die in Argentinië bekend staat als Bonarda). Een ander kenmerk zijn de vulkanische bodems. Dit deel van de vallei heeft de meeste vulkanische oorsprongsbodems. Voor liefhebbers van mineraal gedreven wijnen met spanning tussen fruit en aarde, is dit the place to be.
St. Helena AVA
St Helena wordt gezien als de geboorteplaats van de commerciële wijnindustrie van Napa Valley. Napa’s oudste wijndomein, Charles Krug, werd hier in 1861 opgericht. St. Helena is de thuisbasis van 2.750ha aangeplante druiven en 400+ wijngaarden. Dit laatste is meer dan enige andere AVA in de Napa Valley. Er zijn 21 verschillende bodems op St. Helena. Ontstaan door eeuwenlange erosieafvoer van berghellingen en een voorheen krachtigere Napa-rivier en zijn oude zijrivieren. Met een warmer klimaat dan andere AVA’s, produceert de regio rijpe maar gestructureerde Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Zinfandel en Sauvignon Blanc. De regio organiseert ook een jaarlijkse wijnproeverij en foodpairing-wedstrijd genaamd BASH.
Bekend om Cabernet Sauvignon met mineraliteit, kracht en elegantie, maar ze verbouwen ook Malbec, Merlot, Zinfandel. De wijnen zijn opvallend maar zachte en zijdezachte tannines.
“Stoffige” wijn uit Rutherford AVA
Gelegen ten noorden van Oakville ligt Rutherford in het geologische en historische centrum van de Napa Valley. De verkoelende mist in de Bay Area verlaagt het warme klimaat. Rutherford ligt vooral op de bodem van de vallei met wijngaarden die reiken van de voet van de Mayacama’s tot de Silverado Trail.
Sommige wijnmakerijen in de regio dateren uit de late jaren 1800, toen tarwe het belangrijkste gewas van Napa Valley was. Thomas Rutherford, naar wie de AVA is vernoemd, vestigde zich en begon druiven te planten. Tegenwoordig vinden bezoekers rijke, rijpe wijnen gemaakt van Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc en Zinfandel, met ook wat Sauvignon Blanc. Het meest bekende kenmerk van Napa’s Rutherford is haar “stoffige” imago. Rond de oogsttijd wordt de regio bedekt met een laagje fijne stof. Het moet nog worden bewezen of dat het stof dat zich op de druiven verzamelt ook daadwerkelijk in fermentatietanks terechtkomt. Waardoor het de wijnen op smaak brengt.
Cabernet Sauvignon van Rutherford lijkt van alles een beetje te hebben. Het is fruitig, zoet, rokerig, leerachtig en uniek ‘stoffig’. Alsof je een studeerkamer binnenloopt en een oud leren boek afstoft.
Rutherford maakt ook een aantal zeer complexe Sauvignon Blanc en nog zeldzamere Sauvignon Gris. De vulkanische bodems geven deze witte wijnen een uitgesproken leisteenachtige textuur. Af en toe mengt de wijnmaker de Sauvignon die op RVS en op eikenhout gerijpte vaten om een rijke en romige wijn te creëren die een betere textuur oplevert. Zeker de moeite waard om dat uit te zoeken.
Cabernet uit Oakville AVA
Oakville is vernoemd naar de bosjes inheemse eikenbomen die het gebied in de jaren 1800 bedekten. Tegenwoordig behoren wijnen uit Oakville tot de meest erkende en gewilde ter wereld. Grote namen als Opus One, Screaming Eagle en Harlan hebben bijgedragen aan het creëren van het concept van “Cult Cabernet”. Dat is een synoniem met de appellatie Oakville. Terwijl andere kleinere, familie gerunde producenten in het gebied hun uitstekende reputatie voor wijnen en gastvrijheid van wereldklasse blijven behouden.
De druiven staan aangeplant op de alluviale uitlopers in de buurt van de valleien brengen kracht en structuur samen met frisheid. En de druiven van klei bodems brengen weelde en zachtheid. Dit samen krijg je alles wat je wilt in een Cabernet die uitstekend kan rijpen. Aroma’s variëren van rijpe braam en bosbessen, met hints van kruiden, tabaksblad en leer.
Onderscheidend Yountville AVA
De Yountville AVA heeft een rijke geschiedenis in Napa. Geourge Yount, naar wie de stad is vernoemd, plantte in 1836 de eerste wijngaarden in de regio in het gebied. Deze wijngaard staat nu bekend als Dominus Estate. De AVA, opgericht in 1999, strekt zich uit van de Mayacama’s in het westen tot het Vaca-gebergte in het oosten. Het vertoont een breed scala aan microklimaten en bodemsoorten die het mogelijk maken om veel verschillende druivensoorten te verbouwen. Hiermee onderscheid Yountville zich van de andere subappellaties. De wijngaarden liggen op slechts 60m hoogte met een gravelrijke leemachtige bodem en strekken zich 1.600ha uit. In Youthville staan vele variëteiten aangeplant, in tegenstelling tot het noordelijk gelegen Oakville. De diversiteit aan wijnstijlen is ingegeven door de klimaatverschillen, warmer in het noorden en koeler onder invloed van de San Pablo-baai, in het zuiden. Daarmee is het één van de koelere appellaties in Napa Valley.
Merkwaardig Stags Leap Palisades
Het potentieel van de Stags Leap District AVA gaat terug naar 1973. Toen de Cabernet Sauvignon van Stag’s Leap Wine Cellars de beruchte Judgement of Paris-proeverij won. Beschouwd als een “vallei in een vallei”, heeft de appellatie slechts 500ha aan wijngaarden en beplant met voornamelijk Bordeaux-variëteiten. Het is een warme regio die ‘s nachts wordt gemodereerd door koele baaiwinden. De rotsvormige palisades weerkaatsen het zonlicht en warmte op de wijngaarden eronder. Waardoor de temperatuur in de wijngaarden nog sneller stijgt dan in andere appellaties. De bodem van de regio bestaat uit leem- en kleisedimenten, samen met vulkanische afzettingen. Daarmee is het de eerste AVA die was goedgekeurd op basis van het onderscheidend vermogen van de bodem.
Door de warme dagtemperaturen en koele nachten bereiken de druiven hun maximale rijpheid terwijl ze hun zuren behouden. Het resultaat zijn weelderige, rijke wijnen met een minerale noot door de vulkanische bodeminvloed.
Oak Knoll District AVA
Dit district ontving haar AVA-status in 2004 als gevolg van de gezamenlijke inspanningen van lokale wijnmakers om het koele klimaat en het relatief lange groeiseizoen van de regio te erkennen. Het is het werkpaard van Napa Valley aangezien de grootste aanplant (met 1.750ha) hier te vinden is. Direct ten noorden van de stad Napa waaiert de vallei breedt uit. De opkomende korrelige bodem dwingt wijnstokken om diep te graven op zoek naar water. Wat resulteert in kleine, sterk geconcentreerde druiven en elegante, intens geparfumeerde wijnen gemaakt van de meest uiteenlopende druivensoorten in de Napa Valley. De wijngaarden vinden we tot 240m hoogte.
De bewolking in de baai houdt Oak Knoll overdag koel, waardoor Cabernet Sauvignon lang kan hangen. Rode wijnen van Oak Knoll hebben nog steeds een geweldige tannine en structuur zoals in de hele Napa Valley. Maar vaak met meer delicate kruidige en bloemige aroma’s. Samen met Chardonnay maakt Cabernet Sauvignon ongeveer 60% van de aanplant.
Potentieel uit Coombsville AVA
De nieuwste AVA van Napa Valley, Coombsville, kreeg in 2011 de status van appellatie en is 600ha groot. Dit gebied, in de zuidoostelijke hoek van de Napa Valley, ligt slechts tien minuten buiten het centrum van Napa. De wijngaarden liggen variërend van 30 tot 300m hoogte en bevatten vooral vulkanisch gesteente. Het wijnbouwgebied ligt op een oude ingestorte vulkaan met rivier afzetting. Het weer wordt aanzienlijk gekoeld door de nabijheid van de baai van San Pablo. Hierdoor brengt Coombsville elegante voorbeelden van Cabernet Sauvignon, Syrah, Pinot Noir en Chardonnay voort.
Napa Valley Mountains
De zeven subregio’s in de bergketens Mayacamas en Vaca staan bekend om hun krachtige en gedurfde rode wijnen.
Howell Mountain AVA
Gelegen aan de noordoostelijke kant van het Vaca-gebergte net boven St. Helena, is dit de eerste gevestigde sub-AVA van Napa Valley en één van de meest prestigieuze. Velen roemen de concentratie en kenmerkende “wildheid” van Howell Mountain-wijnen. Dit onderscheidende karakter is het resultaat van het warme, droge klimaat en de rotsachtige, poreuze bodems van de regio. Allemaal dankzij de ligging ver boven de valleibodem. De 600ha aangeplante wijngaarden liggen op 425 tot 760m hoogte. Dit betekent dat alle wijngaarden boven de mist liggen die vele dagen van het jaar de valleibodem bedekt. Samen met de goed doorlatende rode, ijzerrijke bodems en de vulkanische as bodems, zorgt dit voor een krachtige Cabernet Sauvignon.
De bessen van deze druiven zijn klein met een zeer dikke schil. Door het hoge kleurpigment krijg je diep gekleurde wijnen met geconcentreerde aroma’s. Ze bevatten ook veel tannine, hoewel de tannine de neiging hebben zijdezacht te zijn. Smaken variëren van rijpe bramen, kruidige en bloemige tonen, sigarenkistje en intense mineraliteit. Of probeer eens een Malbec, Zinfandel, Petite Sirah of Cabernet Franc.
Diamond Mountain AVA
Op een hoogte van 125 tot 670m vinden we de verbluffende wijnen van Diamond Mountain die voornamelijk zijn gemaakt van Cabernet Sauvignon. De regio werd in 2001 tot AVA benoemd. Gelegen in het warmere noordwestelijke deel van de Napa Valley, werd ze vernoemd naar de scherven van reflecterend vulkanisch glas die in de bodem worden aangetroffen. De regio werd voor het eerst geplant in 1868 door Jacob Schram van Schramsberg Vineyards. De wijnen worden geassocieerd structuur en onmiskenbare intensiteit van bergfruit met een groot rijpingspotentieel.
De temperaturen op Diamond Mountain zijn vergelijkbaar met die van Calistoga voor het behoud van de zuurgraad en rijpe aroma’s. Terwijl de hoogte de UVstraling verhoogt waardoor een diepere kleur en betere tannine structuur krijgen voor het rijpingspotentieel.
Spring Mountain District AVA
Gelegen boven St. Helena aan de oostkant van de Mayacama’s en aansluitend op de grens van Sonoma County in het noorden, dankt de regio zijn naam aan de vele natuurlijke bronnen die het gebied markeren. Spring Mountain District kent een rijke geschiedenis. Men beweert dat de eerste wijngaard van de regio, geplant in 1874, de Drooglegging heeft doorstaan. Simpelweg omdat ze zo afgelegen lag. Tegenwoordig levert het uitdagende bergterroir complexe wijnen op, gemaakt van Bordeaux-variëteiten en andere unieke druiven zoals Riesling, Sémillon, Gewürztraminer en zelfs traditionele Portugese druiven.
De rode wijnen leveren rijke, pure smaken van zwart fruit, samen met een verfijnde aardse mineraliteit, zoals zwarte peper of vers gebrande koffieboon.
Expressief Zinfandel van Chiles Valley District AVA
Chiles Valley, opgericht in 1999 en gelegen in de oostelijke heuvels van Napa Valley, is een van de kleinste AVA’s. Op ongeveer 350m hoogte bereikt de mistige bries die de valleibodem afkoelt dit gebied niet, dus het kan behoorlijk warm worden. De nachten in de vallei zijn echter koel op deze hoogte. Waardoor een dagelijkse variatie ontstaat die de druiven enorm ten goede komt. Interessant is dat vanwege het relatieve isolement van de Chiles-vallei veel van de vroegste wijngaarden gespaard bleven van phylloxera. Als zodanig is de AVA ook de thuisbasis van enkele zeer oude zinfandel-wijnstokken.
Hooggelegen Atlas Peak AVA
Opgericht in de vroege jaren 1990, is deze koele, hooggelegen AVA op de westelijke hellingen van het Vaca-gebergte de meest prominente piek in Napa. Door de hoge ligging blijft het ongeveer 10-15 graden koeler dan de valleibodem. Dit resulteert in heldere, expressieve wijnen met een hogere zuurgraad dan andere appellations in Napa Valley. Atlas Peak is een van de bergbenamingen van Napa Valley die boven de ochtendmistlaag liggen.
Het kleine hoogteverschil maakt het een uitstekende plek voor gedurfde rode wijnsoorten, waaronder Cabernet Sauvignon, Zinfandel en zelfs Sangiovese. De hoogte brengt kleur en textuur doordat de blootstelling aan UV vele malen hoger is. Dit verhoogt de ontwikkeling van polyfenonen wat de kleur en textuur (tannine) verhoogt. Terwijl de rotsachtige bodems de bloemige aroma’s meebrengen en de vulkanische kenmerken juist de unieke minerale en umami tonen levert.
Het unieke aan de wijnen van Atlas Peak is de levering van rijpe donkere fruitsmaken die worden gecontrasteerd door gedurfde tannines en subtiele umami-tonen. De hartige kwaliteit die je proeft in Atlas Peak is vooral prominent aanwezig in de wijngaarden met roodachtige bodems. Telers uit deze appellatie leveren premium fruit aan tientallen wijnmakerijen in Napa en Sonoma.
Mount Veeder AVA op
De appellatie Mount Veeder (op 150 tot 800m hoogte), gevormd uit een oude zeebodem, heeft een van de langste groeiseizoenen en de laagste opbrengsten in de Napa Valley. Het is ook de enige appellatie op een heuvel die grenst aan de koele, aan de baai gelegen Carneros. In 1993 kreeg Mount Veeder haar AVA status. Slechts 400ha staat aangeplant terwijl slechts 5ton opbrengst per hectare is toegestaan. De combinatie van maritieme invloed van de baai van San Pablo, in combinatie met de hoge ligging en het zuidoostelijke aspect, betekent dat het groeiseizoen voor Cabernet Sauvignon bijzonder lang is. Door de ruige omstandigheden dient men handmatig te oogsten. Dit leidt tot diep gekleurde Cabernets met een hoog gehalte aan fijnkorrelige tannine, delicate bramen en zelfs bloemige karakters. Kracht en elegantie in een fles. Daarnaast vinden we ook Chardonnay, Malbec en Sangiovese.
Obscuur Wild Horse Valley AVA
Hoewel Wild Horse Valley als 3e AVA werd opgericht in 1988, blijft ze één van de meest obscure van Napa Valley. Met 1.300ha aan wijnbouwgebied is slechts 40ha aangeplant. Ze strekt zich uit in zowel Napa als Solano county. Vanwege de hoogte (tot 650m hoogte) en de nabijheid van San Pablo Bay is het de koelste AVA van Napa Valley.
In tegenstelling tot de meeste andere AVA’s in Napa Valley, levert de regio druiven aan andere telers, dan voor de productie van eigen wijn. Dankzij het koele en ondiepe vulkanische bodems staat er vooral Pinot Noir, Chardonnay en Syrah aangeplant.
Koeler Napa Valley baai
Een enkele regio, Los Carneros, ligt naast de baai van San Pablo. De verkoelende bries maakt het mogelijk om uitzonderlijke Chardonnay, Pinot Noir en mousserende wijn te verbouwen.
Los Carneros AVA
Los Carneros, opgericht in 1983, is een van de coolste plekken vanwege de nabijheid van koel water in de baai van San Pablo. Deze AVA, die zich uitstrekt over de provincies Napa en Sonoma, is een van de meest bekende appellaties van Napa. Tevens is het één van de weinige regio’s die zich niet richt op Cabernet Sauvignon. Simpelweg omdat het te koel is om goed te rijpen. In plaats daarvan heeft Carneros het perfecte klimaat voor vroegrijpe variëteiten zoals Pinot Noir en Chardonnay. Deze Bourgondische variëteiten voelen zich hier perfect thuis, met enkele wijngaarden op slechts anderhalve kilometer van de baai. De koele middagbries en ochtendmist zorgen ervoor dat het hier zelden boven de 26C komt . Dit maakt de weg vrij voor elegante stijlen van Pinot Noir en Chardonnay, beiden met verfrissende zuren en potentieel om te bewaren.
Pinot Noir en Chardonnay zijn ook het perfecte paar voor het produceren van mousserende wijnen. Als je op zoek bent naar iets dat kan wedijveren met champagne, kijk dan eens naar Los Carneros. Deze wijnen, gemaakt volgens de traditionele methode, hebben een fijne mousse, een aroma van rode en groene appel, lemon curd, bakkruiden en briochetonen met een frisse lange afdronk.
Het beste wijnjaar 2023
Na jaren van rampen is er eindelijk goed nieuws uit het meest bekende Napa Valley. Zelfs zo goed dat de Napa-wijnmakers het hebben over “de vintage van je leven”. Dat is nogal een boude uitspraak.
In 2020 was Napa in de ban van de “Glass Fire” waardoor de lucht in de wijngaarden zich vulde met bijtende rook. In 2021 leverde de historisch droogte een kleine productie van zeer hoge kwaliteit op. Maar de hoeveelheid bleef dus achter. Terwijl 2022 enkele hittegolven bracht die het rijpingsproces versnelden. Hierdoor moesten de telers de druiven vroeger plukken dan normaal. Maar in augustus 2023 liep de rijpheid nog 2 weken achter van het gemiddelde. En het zachte weer hield aan, geen bosbranden, geen hittegolf, geen overdadige regen. Pas in november werden de druiven geplukt, een maand later dan normaal. Deze “verlengde” hangtijd zal bijdragen aan nieuwe aroma’s voor de 2023 wijnen.
Het zal even wachten zijn voordat wij hiervan kunnen genieten, pas over drie jaar zullen de flessen op de markt komen. Maar volgens de wijnmakers is het het wachten waard.
Sonoma county is qua wijnregio belangrijk en veelzijdig. Het kent een ononderbroken band met wijn maken, op de periode van de Drooglegging na dan. Wijnstokken worden verbouwd sinds 1812. Sonoma kan in drie wijngebieden worden opgedeeld, Northern Sonoma, Sonoma Coast en Sonoma Valley. Elk van deze gebieden heeft ook haar eigen appellatie ofwel AVA. Daarnaast omvatten deze AVA’s hun eigen sub-appellaties. De county strekt zich uit van de Pacifische kust in het westen tot het Mayacamas-gebergte met daaropvolgend Napa Valley in het oosten. Er zijn bijna 60.000ha wijngaarden en meer dan 425 wijnmakerijen. En inmiddels produceert Sonoma 2x meer wijn dan Napa Valley. Het ligt ten noorden van San Francisco en strekt zich uit langs de ruige kustlijn van de Stille Oceaan.
Qua druivenrassen kent Sonoma geen verschil met de andere Californische appellaties. Cabernet Sauvignon domineert als rode variëteit met een plukje Cabernet Franc op de koelere berghellingen. Het Amerikaanse icoon Zinfandel (Primitivo) vinden we vooral op de warmere plekken in Sonoma. Terwijl in de koele subklimaten Chardonnay en Pinot Noir volop staan aangeplant. Sauvignon Blanc biedt een lichter en verfrissender alternatief voor Chardonnay.
Vanzelfsprekend is één van de grootste risico’s de bosbranden die de recente jaren veelvuldig hebben gewoed. Dit kan een oogst volledig vernietigen door rookschade of verbranding.
Met meer dan 60 verschillende druivensoorten en zo’n 200.000 ton druivenmost (in 2021) bewijst Sonoma des te meer hoe belangrijk en veelzijdig ze is.
Hoe het begon
In 1812 werden de eerste wijnstokken aangeplant in Fort Ross door de missionaris Jose Altimira. Reeds in 1854 waren wijnstokken een vast onderdeel van de landbouwcultuur. In de jaren 1920 waren er 256 wijnmakerijen in Sonoma County, met meer dan 8.900ha in productie. Tijdens de drooglegging nam de commerciële wijnbereiding echter af. Bij het opheffen van het verbod in 1933 waren er slechts minder dan 50 wijnmakerijen. Zelfs in de jaren 1960 waren slechts 4.900ha wijngaarden. In de jaren die volgden groeide de wijnconsumptie in Amerika. In 1999 waren er meer dan 19.800ha wijngaarden die in eigendom waren van meer dan 750 telers en 180 wijnmakerijen. Van de 250 wijnhuizen die in 2007 bestonden, is ruim de helft minder dan 20 jaar oud. Ruim 70% van de landbouwactiviteit in Sonoma Country het verbouwen van wijndruiven.
Het klimaat en geologie
Sonoma County is gezegend met een ideaal lang groeiseizoen, met zonnige dagen en bijna geen regen van mei tot september. De gemiddelde hoge temperaturen in de zomer variëren van 20 tot 30C en is ideaal voor het rijpen van druiven. Terwijl in de avond de temperatuur daalt naar 4 tot 10C, zelfs in de warmere binnenlanden van Alexander Valley en Knights Valley. Deze grote dagelijkse temperatuurverschillen zijn essentieel voor het behouden van de zuurgraad.
De wijngaarden van Sonoma County variëren van zeeniveau tot 800m boven zeeniveau. De verscheidenheid aan valleien, bergen en hellingen hebben een grote invloed op de vruchtbaarheid van de bodem en de rijpingstijden van druiven. De Stille Oceaan zorgt voor een verkoelende maritieme invloed en levert de nodige koele lucht. De doorgangen zoals Petaluma Gap, Russian River en San Pablo Bay verkoelen de westelijke en zuidelijke regio’s. De dagelijkse mistpatronen in de zomer zijn ideaal voor variëteiten met een koel klimaat.
Er wordt gezegd dat Sonoma County meer bodemtypes kent dan heel Frankrijk. Dit is vooral veroorzaakt doordat de bodem veel in beweging is geweest met invloeden van de voormalig oceanische Fallon-plaat, vulkanische activiteiten en alluviale afzettingen.
Wijn regio’s nader bekeken
Zoals al aangegeven bestaat Sonomo County uit drie verschillende regio’s; Northern Sonoma, Sonoma Coast en Sonoma Valley. Elk is weer onderverdeeld in een aantal sub-appellaties die we hieronder nader beschouwen.
Bron: Sonoma AVA-kaart, met dank aan Sonoma County Vintners
Veelzijdig Northern Sonoma
De Northern Sonoma AVA is één van de grootste appellatie van California en beslaat de valleien van Alexander, Dry Creek en Russian River. Waarbij deze laatste de belangrijkste invloed heeft op het gebied. De oprichting van Northern Sonoma AVA in 1986 is meer praktisch dan geologisch. In het midden van de jaren 1980 verordonneerde de Amerikaanse regering dat wijnen met het label ‘estate-bottled’ moesten worden verbouwd en gevinifieerd binnen de grenzen van een enkele AVA. De oprichting van een grote, overkoepelende AVA zoals Northern Sonoma bracht dus aanzienlijke voordelen met zich mee voor die Sonoma-wijnmakerijen met wijngaarden in meerdere subregionale AVA’s. Zo kan een wijn die gevinifieerd is bij een wijnmakerij in Russian River, maar afkomstig van een wijngaard uit Knights Valley gebotteld worden als “Northern Sonoma AVA Estate bottled”.
Grensoverschrijdend Pine Mountain-Cloverdale Peak AVA
Er zijn grote verschillen tussen de zuidelijk gelegen wijnbouwgebieden, die koeler zijn dankzij de mist invloed vanaf de baai van San Pablo, en de noordelijke gebieden een veel warmer klimaat hebben. In het uiterste noordoosten ligt het grensoverschrijdende Pine Mountain-Cloverdale Peak AVA. Over het algemeen wordt dit beschouwd als een sub-appellatie van Sonoma County, terwijl het merendeel in Clear Lake AVA ligt. Wijnbouw vond hier reeds in de 19e eeuw plaats maar ontving haar AVA status pas in 2011. Er zijn maar een paar wijnbouwers op het 2.000ha grote bergachtige gebied. Maar met Francis Ford Coppola en Jackson Wine Family wel twee zeer bekende. Het distantieert zich van het zuidelijk gelegen Alexander Valley AVA door de minimale hoogte van 500m waardoor het boven de mist ligt. Het is het hoogste wijnbouwgebied in Noord California. Vooral fruitgedreven, Cabernet Sauvignon wijnen met gestructureerde tannine zijn zeer kenmerkend.
Warm Alexander Valley
In het zuidwesten van Pine Mountain-Coverdale Peak vinden we Alexander Valley AVA die zich uitstrekt langs de oevers van de Russian River. Dit is één van de warmere regio’s van California. Naast Napa Valley is Alexander Valley één van de meest belangrijke regio’s voor Cabernet Sauvignon en tevens rijke Chardonnay. Echter het grote verschil met de oostelijk gelegen zuster hebben de wijnen minder aardse tonen. Hoewel het verder landinwaarts ligt, is de regio bevattelijk voor de mist die door de Russian River gedragen wordt. Terwijl de dagen warm en droog zijn, wat een ideale omstandigheid is om wijnen goed te laten ontwikkelen terwijl ze haar zuurgraad behouden. De alluviale steenrijke bodem zijn diep en laten het water goed door. Waardoor de druivenstokken dieper moeten wortelen wat goed is voor de uiteindelijke druivenkwaliteit.
Kwaliteit Zinfandel uit Dry Creek Valley
Over de westelijke heuvel van Alexander Valley ligt Dry Creek Valley AVA. Dit is één van de beste gebieden voor hoge kwaliteit Zinfandel en Sauvignon Blanc. Maar er zijn ook nog diverse andere druivensoorten te vinden. Het klimaat wordt beïnvloed door de Stille Oceaan in het westen en Baai van San Francisco in het zuiden. De fameuze Californische mist heeft hier grote invloed, terwijl de hoge dagtemperatuur bijdraagt aan de rijping van de druiven. De bodemopbouw is divers. Rotsachtige en grindachtige bodems die rijk zijn aan ijzer strekken zich uit tot in de heuvels en vormen een vrij drainerende bodem voor de wijnstokken. Deze droge bodems zijn perfect voor de rotgevoelige Zinfandel, omdat hij zijn wortels diep in de ondergrond kan graven op zoek naar water en voedingsstoffen zonder gevaar voor ziekten. Op de bodem van het dal daarentegen zijn de alluviale bodems vruchtbaarder dan die op de heuvels.
Lake Sonoma invloed in Rockpile
Noordelijk van Dry Creek, gelegen op en richel boven Lake Sonoma, ligt Rockpile AVA, gecreëerd in 2002. Hoewel de AVA 6.000ha beslaat, is er slechts een klein deel aangeplant met Cabernet Sauvignon, Zinfandel, Petite Sirah, Merlot en Syrah. De aanwezigheid van het meer is ook bepalend voor deze wijnbouwregio. Vanzelfsprekend de mistvorming, maar ook trekt het meer de koude luchtstroom aan, waardoor warmere lucht opstijgt. De Rockpile AVA ligt hoog genoeg om niet beïnvloedt te zijn door de mistvorming, maar profiteert wel van de warmere lucht en lange zonnige dagen. Verder is ook de bodemopbouw, gebaseerd op zandsteen en schalie op een kleibasis, uniek binnen Sonoma County.
Prestigieus Knight Valley
Ten zuidoosten van Alexander Valley ligt het prestigieuze Knight Valley AVA en slaat een brug tussen Russian River Valley en Napa Valley. Hier zorgen de goed doorlatende bodems, warme temperaturen en veel zonneschijn ervoor dat de meest aangeplante druivensoort, Cabernet Sauvignon, de volle, rijpe chocoladesmaken bereikt waar de regio bekend om is geworden. Het druivenras is goed voor ongeveer tweederde van de geproduceerde wijn. Daarnaast zijn ook Merlot, Syrah, Zinfandel en Mourvèdre toegestaan. Tevens mag een kleine hoeveelheid Chardonnay, Sémillon en Sauvignon Blanc onder de AVA-titel geproduceerd worden.
De appellatie wordt gedomineerd door de oude vulkaan Mount Saint Helena die haar beschermt tegen de koele invloeden van de Stille Oceaan. Daarmee is Knight Valley één van de warmste regio’s. Miljoenen jaren geleden liep de Russian River dwars door wat nu Knights Valley is, maar de loop werd omgeleid door een enorme uitbarsting. Hierdoor bleven vulkanische afzettingen en alluviale grindbodems achter op de valleibodem. Deze bodems verminderen de ziektedruk in de wijngaarden en houden de groeikracht en opbrengst laag, wat leidt tot intenser gearomatiseerde, geconcentreerde druiven.
Koel Russian River
Russian River AVA is natuurlijk een zeer bekende appellatie van California. Binnen Sonoma County is dit een belangrijk en veelzijdig wijn producerende regio. Het is één van de koelste en meest mistigste wijnbouwgebieden van California en is perfect voor Pinot Noir en Chardonnay. Reeds in 1983 heeft ze haar appellatie gekregen. In de sub-appellatie Green Valley Russian River AVA dat langs de Green Valley Creek ligt, is dit koele effect het meest gelijkmatig en consistent. Deze sub-appellatie is in 2007 toegekend. In het noorden van Russian River AVA is het heuvelachtiger, waardoor de koele zeebries minder invloed heeft. Hierdoor kent ze een warmer klimaat en op de westelijk expositie staat vooral Zinfandel aangeplant. In de noordoostelijke hoek, rond de stad Winsor, is het het warmst. Vandaar dat de Pinot Noir hier vervangen is door Cabernet Sauvignon. Terwijl Chardonnay nog steeds aangeplant staat maar rijkere en meer tropische wijnen voortbrengt.
Om deze reden heeft deze regio de Chalk Hill AVA toegekend (ook) in 1983. De naam is enigszins misleidend omdat de bodem is gebaseerd op poederachtige witte vulkanische as, in plaats van echt krijt. Ook vinden we hier Sangiovese en Semillon.
Koel Sonoma Coast
Sonoma Coast AVA is ook een groot gebied van maar liefst 200.000ha. Echter ook hier geldt dat slechts een klein deel staat aangeplant, met vooral Pinot Noir en Chardonnay. Net als Northern Sonoma AVA, is ook Sonoma Coast in 1987 opgericht voor commerciële redenen. Ondanks zijn naam strekt de Sonoma Coast AVA zich vrij ver landinwaarts uit, aangezien het de grens met Marin County in het zuiden volgt. De grenzen buigen scherp landinwaarts net ten oosten van Bodega Bay en spreiden zich zuidwaarts en oostwaarts uit in het stroomgebied van Petaluma, dat het zuidelijke punt van de Russian River Valley omhelst.
Klimatologisch gezien is Sonoma Coast AVA beslist maritiem en koeler en natter dan de rest van Sonoma County. Dit komt door de nabijheid van de Stille Oceaan en de verkoelende mist die in de zomer via de Petaluma Gap de kustvalleien binnensluipt. Als gevolg van het koele klimaat zijn het Pinot Noir en Chardonnay die zijn samen goed voor meer dan 75% van de wijnen in tegenstelling tot de andere sub-regio’s. Er zijn ook aanplantingen van Pinot Gris, Zinfandel en Syrah in Sonoma Coast, maar dit zijn de duidelijke uitzonderingen.
Winderig Petaluma Gap
Net ten noorden van San Fransisco ligt Petaluma Gap AVA en is in 2017 erkend als een eigen wijnbouwgebied. Het omvat 1.600ha aan aangeplante wijngaarden. De sterke kust invloed van zowel de Stille Oceaan als de Baai van San Pablo leveren de nodige wind en mist op. Hierdoor is 75% in de sub-appellatie gewijd aan een koel-klimaat Pinot Noir en de overige 25% aan Chardonnay en Syrah.
Nieuw West Sonoma Coast
Het nieuwste wijnbouwgebied is West Sonoma Coast AVA dat in 2022 werd erkend. Het ligt in het meest westelijke deel van Sonoma County, dat het steile, wilde terrein van de kustlijn van Sonoma omhelst. Deze regio bestaat uit drie sub-AVA’s, waaronder Annapolis, de Fort Ross-Seaview AVA en Freestone-Occidental, en staat bekend om zijn aparte stijl van wijnen met een koel klimaat, gehinderd door de nabijheid van de Stille Oceaan. Van pinot noir tot chardonnay tot syrah, de wijnen uit West Sonoma hebben de neiging om de nadruk te leggen op heldere zuren, puur raskarakter en een matig alcoholgehalte.
Fort Ross-Seaview AVA is een van de meest westelijke wijnbouwgebieden in California en ligt op de heuvels ten westen van de Russian River Valley. Vanwege de grote omvang van Sonoma Coast AVA is gezocht naar specifiekere sub-appellaties. Daar is Fort Ross Seaview uit voortgekomen in 2011.
Het omvat 11.000ha maar de appellatie is alleen van toepassing op gronden die 280m boven zeeniveau ligt, waardoor er slechts 220ha werkelijk kan worden toegewezen. Het is deze hoogte die de sub-appellatie onderscheidt van het grote Sonoma Coast, opdat mist geen vat krijgt. Het bergachtige terroir van Fort Ross-Seaview betekent dat de bodem, die grotendeels uit zandsteen bestaat, dun, rotsachtig en goed doorlatend is. De wijnstokken moeten hard werken om te overleven op deze laagvruchtbaarheidsbodems en produceren als reactie daarop lage opbrengsten van kleine druiven met geconcentreerde smaken, wat zorgt voor wijnen van hoge kwaliteit. Er is ook weinig dreiging van ziekten zoals rot en meeldauw, omdat de bodem niet veel water vasthoudt.
Opvallend Sonoma Valley
Sonoma Valley is één van de meest opvallende wijnregio’s van California en ligt in het zuidelijke deel van Sonoma County. Je vindt hier vooral Cabernet Sauvignon, Zinfandel en Chardonnay in het warme en zonnige klimaat. Het wijnbouwgebied strekt zich uit van de kust van de Baai van San Pablo tot net ten zuiden van de stad Santa Rosa. De regio beslaat een deel van de zuidoostelijke hoek van Sonoma County met ongeveer 2.200ha onder wijnstokken. Het wordt gezien als het gebied waar Californische wijnindustrie is ontstaan.
Sonoma Valley ligt tussen de Mayacamas Mountains in het oosten en Sonoma Mountains in het westen, waarbij de Sonoma Creek het water afvoert naar de Baai van San Pablo. Het is deze rivier die de appellatie volgt. Het is het droogste gebied in heel Sonoma County dankzij de beschutting van de Sonoma Mountains. Dit was een onderscheidend punt voor de oprichting van de AVA in 1982. Het klimaat van het gebied wordt beïnvloed door de beschutte ligging tussen de heuvels, maar ook door de nabijheid van de baai van San Pablo in het zuiden, die zorgt voor een gematigde temperatuur in de wijngaard. Sonoma Valley heeft een koeler klimaat aan de zuidkant, waar mist uit de baai de wijngaarden in de vroege ochtend omhult en het rijpingsproces vertraagt.
Koel en warm in Sonoma Mountains
In het westen op de Sonoma Mountains ligt de gelijknamige Sonoma Mountains AVA met slechts 320ha. Dit is één van de weinige sub-appellaties waar het warmebloedige Zinfandel en Cabernet Sauvignon naast Pinot Noir en Chardonnay onder dezelfde appellatie groeien. De bodem is vulkanisch van aard wat een belangrijke reden is voor haar eigen AVA in 1985.
Koel en vulkanisch Bennet Valley
Ten noorden van Sonoma Mountains AVA in een kleine vallei ligt Bennet Valley AVA met slechts 265ha. Pas in 2003 heeft ze haar erkenning ontvangen. De vallei profiteert van de zeldzame combinatie van vulkanische, rotsachtige grond en matig koele mariene invloeden. In de nacht stroomt koele lucht de vallei in, waardoor er vaak mist ontstaat die de volgende dag blijft hangen totdat de zon het oplost. Een opening in de bergen laat ook koude kustwinden door in Bennett Valley, waardoor ook de temperaturen worden gematigd. Hier vinden we verrassend genoeg vooral koel-klimaat Syrah, Merlot en Sauvignon Blanc. Bijzonder is dat de telers ook de eigenaren zijn van de diverse wijnmakerijen.
Bordeaux in Fountaingrove
De meeste wijngaarden in het Fountaingrove District liggen tussen de uitlopers van het Mayacama-gebergte. Verspreid over 38.000ha hebben een handvol producenten 200ha verbouwt met klassieke Bordeaux-rassen. Hier kunnen ze hoogten bereiken tot 700m boven zeeniveau. De hellingen hebben een zonnig zuidwestelijk aspect en profiteren toch van verkoelende wind. Hierdoor hebben de wijngaarden een koeler klimaat dan die van lager gelegen wijngaarden in het zuiden. Het zorgt voor een langer groeiseizoen met dagelijkse temperatuurvariatie waardoor de druiven op tot volle rijpheid kunnen komen. De ijzerrijke vulkanische bodems bevorderen de gezondheid van de wijnstok en zorgen voor een goede afwatering en veel voedingsstoffen voor de wijnstok.
Intens Moon Mountain
In het oosten van Sonoma Valley, tegen het grensoverschrijdende Carneros AVA aan ligt Moon Mountain AVA. Deze regio produceert rijke, intens smakende wijnen van Cabernet Sauvignon en Syrah. Het beslaat 7.100ha langs de westelijke hellingen van het Mayacamas gebergte. De vulkanische oorsprong van Moon Mountain gaf de wijnmakers van het gebied aanleiding om op zoek te gaan naar een aparte AVA-titel, die in 2013 werd gegeven. De ijzerrijke vulkanische bodems van de regio verschillen sterk van de sedimentaire bodems van het omliggende gebied. Deze rode, rotsachtige bodems zijn dun, goed gedraineerd en daarom zeer geschikt voor wijnbouw. De beroemde Monte Rosso-wijngaard van Louis M. Martini, een 120 jaar oude wijngaard binnen de appellatie, is vernoemd naar deze rode bodems.
De AVA is een van de warmere delen van Sonoma County vanwege de ligging in het binnenland. De winden van zowel de Stille Oceaan als de Baai van San Pablo brengen verkoelende maritieme invloeden naar de wijngaarden. Maar tegen de tijd dat de wind over de valleibodem is gereisd, zijn ze aanzienlijk opgewarmd. De meeste wijngaarden in de regio liggen op het westen, waardoor ze worden blootgesteld aan sterker middagzonlicht. Het warmere klimaat betekent dat Moon Mountain een langer groeiseizoen kent en de druiven hebben een goed balans tussen suiker en zuurgraad.
Carneros uit Sonoma
Carneros – Sonoma is een onofficiële benaming voor wijnen uit de Sonoma County-helft van de Los Carneros AVA, gewoonlijk gewoon Carneros genoemd. Het Carneros-gebied is ongeveer 50/50 verdeeld tussen de teeltgebieden Napa Valley en Sonoma Valley. De wijnen uit het oostelijke deel van Carneros zullen de producenten labellen als Napa – Carneros. In het algemeen ziet men Carneros AVA als een sub-appellatie van Napa Valley. Het is het eerste Californische wijngebied dat wordt bepaald door klimaat en niet politieke grenzen.
Wat dit gebied uniek maakt, is de nabijheid van zowel de Stille Oceaan als de baai van San Pablo. Hierdoor bereiken mist en wind de druiven. De meeste invloed op het microklimaat van Caneros is de Petaluma Wind Gap, die een constante stroom van verkoelende lucht binnenbrengt en de warmte van de zon compenseert. Hier domineren pinot noir en chardonnay de aanplant, en de resulterende wijnen zijn delicaat met kenmerken in Bourgondische stijl. Gezien de koele omstandigheden is het ook een spectaculaire plek voor de productie van mousserende wijn.
De North Coast AVA is één van de belangrijkste regio’s in California met de meest bekende appellaties en daarboven hebben we ook nog de Far North. Maar kijken we voorbij Napa en Sonoma Valley, zien we nog meer appellaties in de North Coast die als geweldig bestempeld kunnen worden. Wat je hier tegenkomt is echte passie voor druiven met als resultaat ongelooflijk goede wijnen die de concurrentie aankunnen met de wereldklasse uit Frankrijk. Zoals we wel vaker zien in Amerika, volgen de appellaties de grenzen van de counties. De North Coast kent zes appellaties ten noorden van geweldig mooi Napa. In het noordwesten ligt Mendocino met ten oosten Lake County. Onder Mendocino vinden we Sonoma County met ten oosten Napa County. In het uiterste zuidoosten van Napa ligt Solano County. Tenslotte ligt ten noordwesten van de fameuze Golden Gate Bridge Marin County. Echter hier vinden we geen aparte sub-appellaties.
Gezien de ligging is het niet verwonderlijk dat Mendocino dezelfde wijnstijl heeft als haar zuidelijke zuster Sonoma. Terwijl Lake County juist dezelfde wijnstijl kent als Napa.
Koel in Far North
Grenzend aan Oregon vinden we niet officiële regio Far North wat zich uitspreidt over de noordelijke counties Trinity, Humboldt, Shasta en Siskiyou. We vinden hier in de North Coast dezelfde druiven als in Napa maar dan koeler dus geweldig genuanceerder van smaak.
Koel Seiad Valley
In het uiterste noorden tegen Oregon aan ligt Siskiyou county. Seiad Valley AVA kreeg in 1994 de AVA-status, ondanks het feit dat er slechts één commercieel gebonden wijnmakerij in bedrijf was, Seiad Valley Vineyards. Helaas zijn de activiteiten gestaakt. De bodem van de vallei is bedekt met het uitgegraven gesteente dat is achtergelaten als residu van goudwinning. De blootgestelde rotsen absorberen en houden de warmte van de zon vast, waardoor de effecten van een koel bergvallei klimaat worden gematigd. Er wordt ongeveer 1ha Riesling verbouwd binnen de geografische grenzen van de AVA.
Ingetogen Pinot Noir uit Trinity Lakes
Trinity county ligt slechts 105km van de grens met Oregon in het noorden en grenst aan Mendocino county in het zuiden. Humboldt county ligt in het westen en scheidt Trinity van de Stille Oceaan. De afgelegen, bergachtige county staat beter bekend om kamperen en vissen dan om de wijnbouw, maar ongewone, ingetogen stijlen van Pinot Noir, Chardonnay en Riesling beginnen de aandacht op de regio te vestigen.
De wijnmakerijen die hier bestaan, zijn te vinden rond de Hyampom-vallei in het westen en rond de Trinity Lakes in het noordoosten met haar eigen Trinity Lakes AVA die in 2005 is toegekend. Hoogte is hier de bepalende factor, de meeste wijngaarden liggen rond 360m met uitschieters naar 760m. De warme dagen worden getemperd door koude lucht uit de omliggende bergen die de wijngaarden ‘s avonds doordringt. Maar dit vormt ook een belangrijk risico op vorstschade. De belangrijkste druivenrassen zijn niet verbazingwekkend Pinot Noir, Chardonnay en Riesling.
Mediterraan Willow Creek
Willow Creek AVA is de tweede sub-appellatie en ligt in zowel Humboldt als Trinity county rond de stad Willow Creek zelf. Deze sub-appellatie heeft een warmer meer mediterraan klimaat dan de omringende gebieden. De bodem is vooral opgebouwd uit rotsachtige leisteen en kalksteen. Dit resulteert in sterke, gezonde wijnstokken die druiven van hoge kwaliteit produceren. Belangrijkste druivensoorten zijn Cabernet Sauvignon, Syrah, Merlot en Chardonnay.
Wat verder afgelegen, zelfs ten oosten van Central Valley, vinden we twee kleine sub-appellaties die behoren tot Far North. Dat zijn de Inwood Valley AVA en Manton Valley AVA gelegen in Shasta en deels Tehama county. Manton Valley AVA is in 2014 erkend als eigen appellatie vanwege de ondiepe bodem , arm van voedingsstoffen maar vulkanisch van oorsprong. Dit geeft de wijnen een bijzondere mineraliteit wat vooral de grondslag is voor de benoeming. De wijngaarden liggen op 600 tot 1.000m hoogte. Hoewel de dag temperatuur flink kan oplopen, zorgt de hoogte voor de nodige verkoeling. Ongeveer 80ha staat aangeplant met maar liefst zes verschillende druivensoorten, waaronder Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah en Sauvignon Blanc. Inwood Valley AVA beslaat ook zo’n 80ha en is in 2012 opgericht ten faveure van Anselmo Winery.
Elegantie en biologische wijnen uit Mendocino county
Traditioneel gezien werden wijnen uit Mendocino county alleen lokaal gedronken. Echter dankzij moderne distributiemogelijkheden mag de rest van de wereld ook van deze wijnen genieten. Mendocino county strekt zich uit over verschillende smalle valleien en kent één van de meest ruige, ongerepte kustlijnen van Californië. Opvallend is dat de algemene appellatie, Mendocino AVA, niet voor de hele county geldt. Het is één van de grootste wijnregio’s in California, maar qua aanplant allesbehalve. De meeste wijngaarden vinden we in het zuiden van de county. De wijnindustrie gaat terug naar de tijd van de Californische goudkoorts. Daarnaast is ze bepaald door de vroege Italiaanse immigrantenfamilies en mensen die San Francisco hebben achtergelaten voor het rustige leven van leven op het platteland.
De regio is verdeeld in twee klimaatzones, gescheiden door de Mendocino Ranges, een bergketen die deel uitmaakt van de Pacific Coast Ranges. Opvallend is dat de meeste appellaties aan de oostzijde ligt van de Ranges, beschut tegen de verkoelende invloed van de Stille Oceaan en dus warmer en droger. Wat deze regio zo bijzonder maakt is dat er heel veel 100% biologische wijngaarden zijn binnen de 11 verschillende sub-appellaties.
De regio bevat een derde van alle biologische wijngaarden in de hele staat California. Gezien het vochtige, koelere klimaat aan de westzijde van de Ranges is dit een hele prestatie. En dat terwijl de valleien de beste Pinot Noir- en Chardonnay-wijnen produceren. Elzasser witte druivensoorten – Riesling, Gewürztraminer en Pinot Gris – vinden we ook in het koelere klimaat. Terwijl ten oosten van de Ranges we meer robuustere druivenvariëteiten vinden, waaronder Cabernet Sauvignon, Petite Sirah, Syrah en Zinfandel.
Koel klimaat appellaties in Mendocino
De koelere AVA’s zijn Mendocino Ridge, het welbekende Anderson Valley en Yorkville Highlands AVA. Mendocino Ridge AVA ligt op de bergkam tussen de Stille Oceaan en Anderson Valley. Hoewel Mendocino Ridge een omvang heeft van 100.000ha, behoort slechts een derde tot de appellatie. Alleen de gebieden boven 365m mogen zich Mendocino Ridge AVA noemen. Pinot Noir en Zinfandel zijn de meest aangeplante soorten, omdat op deze hoogte de mist weinig invloed heeft terwijl het profiteert van de vroege ochtendzon. Verkoeling komt tot stand onder invloed van de hoogte en wind invloeden. De hoge regenval draagt bij aan een langer groeiseizoen dat zorgt voor heldere gestructureerde wijnen. Uniek aan Mendocino Ridge AVA is dat het niet één aansluitend gebied vormt, maar verspreid rondom de pieken van de bergtoppen.
Anderson Valley
Met name in Anderson Valley AVA speelt mist een belangrijke rol in de verkoeling van de wijngaarden. De lager gelegen smalle vallei met overwegend leemachtige kleigrond is ideaal gepositioneerd om de zeebries en mist naar binnen te leiden. Het is één van de koelste regio’s in California. De Pinot Noir van Anderson Valley heeft een ongecompliceerde en unieke stijl. Ook Chardonnay doet het bijzonder goed en er worden enkele uitstekende voorbeelden van Riesling en Gewürztraminer geproduceerd. Hier worden ook mousserende wijnen van uitzonderlijke kwaliteit gemaakt. De zuidelijke helft van de AVA ligt iets verder van de kust af waardoor het warmer is. Daarom vinden we hier ook Cabernet Sauvignon en Zinfandel.
Yorkville Highlands
De Yorkville Highlands liggen in het verlengde van Anderson Valley AVA, maar de onderscheidende bodemopbouw heeft het in 1998 haar eigen appellatie toegekend gekregen. De rotsachtige bodems van Yorkville Highlands AVA hebben een overwegend hoog grindgehalte. Deze zeer poreuze bodems zorgen voor een superieure waterafvoer, waardoor de wortels van wijnstokken diep moeten graven naar water. Het resultaat zijn wijnstokken met een lage groeikracht die geconcentreerd fruit opleveren. De gematigde temperaturen van de AVA zijn geschikt voor Sauvignon Blanc, maar zijn ook veelbelovend voor bordeauxrode wijnen zoals Cabernet Sauvignon en Merlot.
Verschillen in Mendocino AVA
Zoals reeds aangegeven volgen de county grenzen niet de Mendocino appellatie grens. Naast Anderson Valley en Yorkville Highlands AVA, liggen er nog vijf andere sub-appellaties binnen Mendocino AVA. De appellatie omvat ruim 110.000ha en was opgericht in 1984. Het kenmerkt zich door veel kleine wijngaarden die verspreid liggen over de heuvels en dalen van de ruige regio. Deze oude wijngaarden uit het immigrantenverleden van Mendocino geven de regio zijn identiteit als thuisbasis van Zinfandel, mediterrane rode variëteiten, waaronder Syrah, Petite Sirah, Carignane, Charbono en Grenache. De appellatie ligt verder landinwaarts waardoor het warmer is, maar kan nog steeds genieten van de koele invloeden van de oceaan. Het terroir varieert enorm, maar de gedeelde factor is de bergachtige topografie.
Potter Valley
In het noordoosten ligt het ongeveer 60m hoger gelegen Potter Valley AVA. Grote temperatuurschommelingen overdag en ‘s nachts onderscheiden Potter Valley van andere teeltgebieden in Mendocino. Halverwege de dag kan het in deze vallei in het binnenland erg heet zijn, maar ‘s nachts dalen de temperaturen. Onder dergelijke omstandigheden gedijen variëteiten als Sauvignon Blanc, Chardonnay, Riesling en Pinot Noir en ontwikkelen ze een sterk maar verfijnd karakter. Een van de belangrijkste kenmerken van Potter Valley is de bodem van verwegend gesteente, bedekt met een alluviale laag van slib, zand en klei. De hoge grondwaterspiegel en regenval verhogen de luchtvochtigheid in sommige gebieden, waardoor de kans op de ontwikkeling van edelrot toeneemt. Hierdoor is het mogelijk om dessertwijnen te produceren van Riesling, Sémillon en Sauvignon Blanc.
Redwood Valley
Ingeklemd tussen Potter Valley in het oosten en Eagle Peak in het westen ligt Redwood Valley AVA. De omringende heuvels zijn de thuisbasis van de bovenloop van de Russian River. Een aanzienlijk aantal wijnmakerijen in Redwood Valley beoefenen biologische landbouwtechnieken. Naast rijke, volle rode wijnen, is de AVA ook de thuisbasis van voorbeelden van Chardonnay en Sauvignon Blanc. Het terroir kenmerkt zich door haar 245m hoogte waardoor de appellatie profiteert van intense zonlicht gevolgd door koude nachten onder invloed van de koele wind en mist afkomstig van de Stille Oceaan. Door deze temperatuurschommelingen verlengt het groeiseizoen en behouden druiven hun fruitige karakter en behouden ze haar zuurgraad.
De rode, rotsachtige bodems zijn een van de meest onderscheidende kenmerken van het terroir. Ze zijn goed doorlatend en rijk aan ijzer. Door het kleigehalte houdt het beperkt water vast, waardoor wortelstokken diep moeten gaan voor voedingsstoffen. Dus ideaal voor de productie van premium stokken met kleine, geconcentreerde druiven.
Cole Range en McDowell Valley
In het midden van Mendocino AVA, aan de westkant ligt het kleine Cole Range AVA. Dit is tevens de kleinste sub-appellatie van Amerika met slechts 24ha aanplant van Cabernet Sauvignon, Merlot en Riesling. De wijngaarden liggen in de hoger gelegen heuvels op 425 tot 490m hoogte. Deze zijn in beheer door de Sterling familie die bekend zijn van de Esterlina winery. Het verschil met andere hoger gelegen appellaties is dat Cole Range van schaduw geniet in de vroege ochtend en namiddag. De combinatie van minder direct zonlicht en significante koelere temperaturen door de hoogte, verlengt het groeiseizoen aanzienlijk. Waardoor de oogst soms wel een maand later is dan in de omringende appellaties.
In het zuidoosten vinden we het hoger gelegen McDowell Valley AVA. Het strekt uit over 220ha en ligt aan de voet van het Mayacamas Mountin-gebergte op een hoogte van ongeveer 300m. De in het westen langsstromende Russian River heeft een verkoelende werking dat in combinatie met de samenwerking met het verwarmde effect van de bergen een mediterraan klimaat creëert. De bodem bestaat vooral uit kleiachtig leem. Vandaar dat Syrah hier uitstekende wijnen voortbrengt. Ook andere Rhône druivenrassen als Marsanne en Viognier zijn populair. McDowell Valley Vineyard beheert de wijngaarden in deze appellatie sinds 1970.
Daarnaast ligt in het uiterste zuidoosten de grensoverschrijdende Pine Mountain Cloverdale Peak, die grotendeels in Napa valt. Maar rondom deze piek vindt wijnbouw in beide counties plaats.
Appellaties buiten Mendocino AVA
Naast de Mendocino Ridge AVA zijn er nog een drietal sub-appellaties die buiten de Mendocino AVA vallen. In het noordoosten vinden we Covelo AVA en omvat Round Valley, Williams Valley en andere uitlopers. Het komvormige bekken van Round Valley verschilt duidelijk van de andere langgerekte smalle valleien in Mendocino county. De bodems bevatten diepe leemlagen en de hoge bergtoppen die eromheen liggen blokkeren elke kustinvloeden. Hierdoor kent Covelo AVA als enige sub-appellatie in California een echt landklimaat. De warme dagen bieden de mogelijkheid voor optimale rijpheid van de druiven, maar het groeiseizoen is korter omdat de druiven anders overrijp dreigen te worden. In 2006 kreeg Covelo haar AVA status met maar slechts 1ha wijngaard dankzij het werk door amateur vigneron Ralph Carter. Maar er vindt tot op heden geen commerciële wijnbouw plaats. De reden dat een AVA was aangevraagd is het unieke terroir.
Dos Rios
Ten westen van Covelo AVA ligt Dos Rios AVA, vernoemd naar de twee belangrijke rivieren die door de appellatie stromen, de Eel River en de Middle Fork of the Eel River. Dit is de thuisbasis van het enige domein Vin de Tetis die zich richt op rode variëteiten, waaronder Cabernet Sauvignon, Merlot, Zinfandel, Cabernet Franc, Syrah, Petit Verdot en interessant genoeg Charbono, beter bekend als Bonarda. Dos Rios is een overgangsgebied met continentale kenmerken. Ten westen ligt het gebied met de verkoelende invloed van de Stille Oceaan en ten oosten ligt het continentale Covelo AVA. De wijngaarden liggen op steile, onvruchtbare hellingen bezaait met stenen die opwarmen in de hete zomerzon en hun warmte vasthouden gedurende de koude nachten. Dankzij dezelfde Carter heeft ook Dos Rios haar AVA status ontvangen.
Eagle Peak
Tenslotte ligt ten westen van Redwood Valley AVA, net buiten de grenzen van Mendocino AVA het Eagle Peak AVA. Het ontleent haar naam aan de nabijgelegen Eagle Peak bergtop en beslaat een bergachtig gebied in de Coastal Range. De sub-appellatie omvat 50ha verdeeld over slechts een handvol producenten. In 2014 is het verheven tot haar eigen sub-appellatie vanwege het heuvelachtige terrein dat tot 975m hoogte reikt. De wijngaarden op het zuiden en oosten genieten van zonnige locaties en profiteren tegelijkertijd van een koel, door de zee beïnvloed klimaat. Dit draagt bij aan een lang groeiseizoen en een verfijnde zuurgraad in de druiven.
De steile hellingen helpen bij de luchtbeweging, waardoor de kans op vorst sterk wordt verminderd. Van deze omstandigheden profiteert vooral Pinot Noir die evenwichtige en weelderige wijnen voortbrengt in vergelijking tot de warmere zuidelijke appellaties. Daarnaast profiteert Eagle Peak van de dunne, grindachtige bodems waardoor water snel uit de wijngaard worden afgevoerd. Schimmeldruk vermindert hierdoor en bladgroei vermindert. Echter soms is irrigatie nodig omdat er te weinig water voorhanden is.
Warm Lake county
Ten oosten van Mendocino county ligt het Lake county. Het ontleent haar naam aan het Clear Lake, het grootste niet-vergane natuurlijke meer in California met haar 180km2 oppervlakte. Het is een 480.000 jaar oud meer naast de Mount Konocti vulkaan. In 1960 leefde de wijnindustrie weer op en groeide van 100ha tot de huidige 3.800ha. Lake county ligt in de regenschaduw van het Macayama gebergte, waardoor het een warm en droge regio is. Terwijl in het oosten het Vaca Range gebergte ligt. Het grote wateroppervlakte van het meer en de 400m hoogte dragen bij aan de verkoeling en het realiseren van de rijpheid van de druiven. Hierdoor krijgen druiven een dikkere schil als bescherming tegen de zonintensiteit waardoor er meer smaak afgegeven kan worden. Daarnaast kent de regio de schoonste luchtkwaliteit van Amerika.
De regio heeft een zeer interessante groeipotentieel van met name Cabernet Sauvignon, Merlot, Petit Verdot, Syrah, Tempranillo maar ook Sauvignon Blanc. Dezelfde druiven vinden we terug in het zuidelijk gelegen Napa Valley wat ook onderdeel uitmaakt van North Coast maar de stijl is geweldig anders. Wijnbouw vindt vooral plaats langs het zuidelijke deel van het meer en profiteren van de voornamelijk vulkanische bodem waarbij dan ook nog eens 25% duurzaam is. Een paar zeer bekende Amerikaanse wijnmakers hebben deze appellatie ook ontdekt, waaronder Kendall Jackson en E&J Gallo.
Westenlijk Clear Lake
Het hele gebied rondom Clear Lake behoort tot de Clear Lake AVA. Maar er zijn een aantal sub-appellaties te vinden. Ten zuiden van Lakeport en ten noorden van Mount Konocti ligt Big Valley – Lake District AVA dat in 2013 haar eigen appellatie toegekend kreeg. Het staat bekend om haar dunne droge Sauvignon Blanc wijnen. Het beslaat het vlakkere deel van de vallei en omvat 4.500ha. Aangrenzend in het zuiden ligt Kelsey Bench AVA met slechts 365ha. Dit ligt op hoger gelegen terrassen en is dus warmer dan Big Valley. De belangrijkste druivenrassen zijn Sauvignon Blanc, Chardonnay, Viognier en Riesling. Daarnaast vinden we nog Zinfandel, Merlot en Cabernet Franc. Rosa d’Oro is het enige huis wat hier te vinden is.
Ten zuidoosten van Kelsey Bench en aan de zuidelijke kant van Mount Konocti ligt Red Hills Lake County AVA. Dit is één van de grotere sub-appellaties met 1.500ha. Het is de laatste vulkanische formatie in deze regio en de naam refereert naar de rode lava bodem. De meeste wijngaarden liggen boven de 600m waar de lucht zeer zuiver is en daardoor zijn de druiven blootgesteld aan meer UV straling. De druivenschillen zijn daarom dikker, hebben meer tannine en leveren zeer fruitige wijnen. Vooral Cabernet Sauvignon wijnen zijn bijzonder goed.
Upper Lake Valley
In het noorden ligt Upper Lake Valley AVA die pas in 2022 haar eigen appellatie toegewezen kreeg en is met 7.000ha tevens de grootste. Echter er staat slechts 300ha aangeplant. De reden dat Upper Lake haar eigen appellatie toegewezen heeft gekregen hangt samen met de bodemstructuur met hoog grondwaterpeil. Een groot deel van het gesteente bestaat uit schalie en zandsteen, terwijl de bovengronden omvatten combinaties van slib, grind, klei en leem. Het is tevens iets koeler dan in de andere appellaties door de noordelijke en hogere ligging.
Oostelijk Clear Lake
Ten oosten van Clear Lake vinden we ook nog twee sub-appellaties. High Valley en Long Valley AVA. De hooggelegen vallei van High Valley AVA is omringd door steile vulkanische hellingen en produceert fruit met veel kleur en structuur. Gelegen boven de noordoostelijke oevers van Clear Lake, wordt deze sub-appellatie bepaald door steile bergruggen die tot 900m stijgen. De meeste wijngaarden liggen tussen de 500 en 750m. De baksteenrode vulkanische sintels en puimsteenachtig grind zorgen voor een goede afwatering waardoor worstelstokken diep moeten graven om bij voedingsstoffen te komen. De westelijke rand en het midden van High Valley bestaan uit grindachtige leem. Donkere, soepele rode wijnen gemaakt van Petite Sirah, Syrah en Grenache zijn een bijzondere specialiteit van de regio.
De meest recente aanwinst is Long Valley AVA, zij heeft pas in juli 2023 haar status ontvangen. Om dit te bewerkstelligen is de grens van North Coast AVA uitgebreid, zodat de hele Long Valley binnen de appellatie zou vallen. De vallei bestaat uit een langgerekte valleibodem op 400m hoogte omringd door de High Valley Ridge en Rocky Ridge bergen. De reden voor een eigen appellatie is de lagere hoogte ten opzichte van High Valley AVA en Red Hills Lake County AVA. Ook de bodemopbouw verschilt, de basis is een fossielafzetting uit het Jura-tijdperk. Minerale tonen zijn dus een belangrijk verschil met andere appellaties. Hoewel de appellatie 3.000ha beslaat, is er slechts 60ha aangeplant en beheert door drie wijnmakers; Noggle Vineyards and Winery, Cache Creek Vineyards and Winery en Stonehouse Cellars.
Verdwaalde Benmore en Guenoc
Tenslotte zijn er twee buitenbeentjes, Benmore Valley wat veel dichter bij McDowell Valley AVA ligt en Guenoc Valley wat Howell Mountain AVA in Napa Valley ligt. De Benmore Valley AVA is een klein wijngebied op een bergtop met een oppervlakte van slechts 583ha in het zuidwesten van Lake County. Sinds 1991 geniet ze van haar eigen appellatie-status. Het is hier significant koeler met beperkte oceaaninvloed en geen mist. Vorst is een reëel gevaar voor wijnstokken, en de koele zomers en het korte groeiseizoen betekenen dat het een strijd was voor druiven om hun volledige fenolische potentieel te bereiken. Chardonnay was de druivensoort bij uitstek, echter op het moment is er geen aanplant meer bekend.
Ondanks dat Guenoc Valley AVA een groot gebied van ongeveer 1.800ha beslaat, herbergt de Guenoc-vallei slechts een handvol wijngaarden. Sinds 1981 is ze onderscheden met de AVA-status en er is slechts één wijnmakerij – Langtry Estate. Hier worden volle, geconcentreerde wijnen van een grote verscheidenheid aan druiven geproduceerd, waarbij Petite Sirah, Cabernet Sauvignon, Sauvignon Blanc en Chardonnay het populairst zijn. Dit bergachtige wijngebied is een van de warmste van Californië. Het Mayacamas-gebergte dat tussen de vallei en de Stille Oceaan ligt, creëert een regenschaduw, waardoor de Guenoc-vallei droger en heter is dan de regio’s aan de westkant van de bergen. Daarom dat de wijngaarden op 425m hoogte staan aangeplant, dit is relevant om de benodigde verkoeling te verkrijgen. Hitte en suikerniveau zijn hier de grootste risico’s.
De grootste en belangrijkste wijnregio van Amerika is natuurlijk California. Volgens het California Wine Institute is de staat verantwoordelijk voor 81% van de Amerikaanse wijnen. En is daarmee de 4e grootste wijn producerende regio achter Frankrijk, Italië en Spanje. Er staat 187.000ha onder wijnstokken, een lichte daling die reeds in 2015 is ingezet. Met een duizelingwekkende jaarproductie van 2.3 miljard liter wijn in 2022! De wijnstijlen variëren van koel tot zondoorstoofd en er is een breed scala van druivensoorten. Amerika is ook een beetje de speeltuin voor Californische wijnmakers; er wordt volop geëxperimenteerd.
Desondanks zijn de grootste troeven en winstpakkers Cabernet Sauvignon en Chardonnay. Maar andere druivenrassen winnen langzaam terrein. Zoals Zinfandel die lang in het verdomhoekje heeft gezeten omdat de wijnen zwaar en hoog alcoholisch waren. Weet dat Zinfandel, samen met Petite Sirah, Alicante en Carignan aan de basis stonden van de Californische wijnindustrie. Maar in handen van creatieve wijnmakers begint de “bedreigde” Zinfandel aan een opmars dankzij de Californische speeltuin. Vooral als basiswijn van oude wijnstokken (lees zo’n 60 jaar) in een “fieldblend” met Petite Sirah en Carignan die net dat beetje extra’s toevoegen. De oude wijngaarden hebben minder stokken per hectare zodat er voldoende water beschikbaar is, maar ook genoeg waterstress om de kwaliteit te verhogen. Daardoor kan de Zinfandel haar zuren behouden in het warme klimaat.
Bijzonder is dat ongeveer 80% van de wijn afkomstig is uit biologisch gecertificeerde wijnmakerijen. En meer dan de helft van de wijngaarden zijn gecertificeerd voor een duurzaamheidsprogramma.
Wat er aan vooraf ging
De Californische wijnproductie kent een rijke geschiedenis dat terug gaat naar 1860. De Spaanse Jezuïten-missionnarissen wijnstokken uit het Middellands Zeegebied in California aanplantten voor de miswijn. De Californische Goudkoorts in het midden van de 19e eeuw gaf een nieuw impuls aan de wijnindustrie. Dit kwam doordat zowel de bevolking als de vraag toenamen. Met name de provincies Sonoma en Napa profiteerden hiervan.
De eerste commerciële wijnmakerij, Buena Vista Winery opende in 1857 haar deuren. Aan het eind van de 19e eeuw brak ook in California de phylloxera-plaag uit. Hoewel zwaar getroffen, herstelde California zich snel dankzij het enten op Amerikaanse onderstokken. Tegen deze tijd waren er ruim 800 wijnmakerijen actief die 300 verschillende druivensoorten te verwerken kregen. Reeds in 1919 leek California wereldwijde erkenning te gaan krijgen, totdat de Drooglegging werd afgekondigd. Wijngaarden moesten worden ontworteld en kelders werden vernietigd. Sommige wijngaarden en wijnmakerijen konden overleven door over te schakelen op de productie van tafeldruiven of druivensap. Nog een aantal waren in staat om in bedrijf te blijven om kerken sacramentele wijn te blijven verstrekken. Productie van miswijn was een toegestane uitzondering op de verbodswetten. De meesten gingen echter failliet. Tegen het einde van de Drooglegging waren er nog slechts 140 wijnmakerijen die gestaag begonnen te groeien.
Tweede helft 20e eeuw
In de jaren 1960 was California vooral bekend om haar zoete portwijnen gemaakt van Carignan en Thompson pitloze druiven en om de goedkope tafelwijnen genaamd “jugwines”. Echter nieuwe wijnboeren stonden op die zich meer gingen toeleggen op kwaliteit. Naarmate deze verbeterde, begon de regio internationale aandacht te krijgen. Tot 1976 waar tijdens een internationale proeverij in Parijs de Californische wijnen (van Chardonnay en Cabernet Sauvignon) in een blindproeftest hoger gewaardeerd werden dan de Franse wijnen. Het resultaat was een schok in de wijnwereld, die altijd de Franse wijnen als superieur achtte. Dit is meer dan een groot compliment voor de Amerikaanse wijnmakers. Met als gevolg dat de prijs fors ging stijgen. De verkoop is altijd redelijk stabiel gebleven, maar export is zeer beperkt en vaak voor stevige prijzen.
Klimaat en geologie
California kent geologisch een zeer divers gebied dat sterk varieert aan klimaten en terroirs. De meeste wijnregio’s liggen tussen de Pacifische kust en Central Valley. Vanzelfsprekend is de watermassa van de Stille Oceaan en de baaien, zoals de Baai van San Francisco van grote invloed op de temperatuur. Dit levert een koele wind en mist om de intense zonneschijn en hitte te verminderen.
Hoewel droogte een gevaar kan zijn voor wijnbouw, valt er in principe voldoende regen en is irrigatie toegestaan. Een belangrijk risico is vorst, ondanks de milde winters. Het gebruik van windmachines, sproeiers (om de druiven te bevriezen) en smudge-potten beperken dit risico. Smudge-potten leveren vuur dat de wijngaard verwarmd en daardoor luchtcirculatie geeft in de wijngaard. Bergketens zorgen ervoor dat deze verkoelende invloeden geblokkeerd worden, waardoor gebieden als Sonoma en Napa warmer zijn.
Tenslotte kent de staat een zeer gevarieerde geologie door het platentektoniek van de Noord-Amerikaanse en Pacifische platen. In sommige gebieden kunnen de bodems zo divers zijn dat wijngaardbeheerders besloten hebben om percelen aan te leggen om het unieke karakter van een variëteit te benadrukken. Terwijl dezelfde variëteit op het perceel ernaast met een andere bodemstuctuur andere karakters kan vertonen.
Wijnregio’s
California heeft meer dan 187.000ha aan wijnbouwgebied. Er zijn maar liefst 149 erkende wijnbouwgebieden of te wel AVA’s verdeelt over vijf grote regio’s. Waarbij Central Valley veruit de grootste regio is. California verbouwt meer dan 100 druivenvariëteiten waarbij Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Merlot, Pinot Noir, Sauvignon Blanc, Syrah en Zinfandel (Primitivo) de belangrijkste zijn. Maar er zijn ook diverse Italiaanse en Spaanse druivensoorten aangeplant, zoals Barbera en Sangiovese.
Californische wijnmakers wijnen maken een wijnstijl dat meer affiniteit heeft met de “Oude Wereld”. Toch zijn de meeste Californische wijnen meer eenvoudig, fruitdominante wijnen, zoals je die uit de Nieuwe Wereld ziet. Het warme weer draagt bij om zeer rijp fruit te produceren. Hiermee verschilt de wijn van Europese stijlen doordat ze meer fruitig zijn in plaats van aardse of minerale wijnstijl. Tevens liggen de alcoholgehaltes hoger, vaak meer dan 13,5 procent voor rode wijn.
Californische Sauvignon blancs zijn niet zo kruidachtig als wijnen uit de Loire-vallei of Nieuw-Zeeland en zijn zuurder. Sommige Sauvignon blanc worden opgevoed op eikenhout, waardoor de stijl verandert. Dit wordt vaak Fume blanc genoemd.
In 1998 passeerde Zinfandel de Cabernet Sauvignon als de meest aangeplante rode wijndruif in Californië. Dit was mede te danken aan de grote populariteit van White Zinfandel. Mogelijk verwarrend, maar White Zinfandel wordt ook gemaakt van de rode druivenvariëteit. Zinfandel is een krachtige, fruitige wijn met een hoge zuurgraad en een jamachtige smaak. Witte Zinfandel is een dunne, lichtzoete blush-wijn. Hoewel de druif van Europese (Italiaanse) oorsprong is, wordt Zinfandel beschouwd als een unieke druif in Amerikaanse stijl.
Wijds North Coast met bekende AVA’s
Dit omvat het grootste deel van de noordkust van California en strekt met 1.2 miljoen hectare uit tot aan de Baai van San Francisco. Van noord naar zuid meet North Coast 120km en oost naar west 60km. Ondanks de grote van deze regio, verwacht niet dat hier alleen bulkwijn vandaan komt.
Hoewel de belangrijkste appellatie North Coast AVA is, waar met name blends van massaproductie afkomstig zijn, omvat ze maar liefst 57 kwaliteit appellaties. Waaronder een paar zeer bekende zoals Napa Valley AVA, Sonoma County AVA, Rutherford AVA en Russian River AVA. Het is gebruikelijk om de sub-appellaties in te delen naar administratieve grenzen (county grenzen). Maar dat is hier niet het geval. Er wordt echt gekeken naar terroir wat van invloed is op de wijnkwaliteit. De regio kenmerkt zich als een bergachtig gebied nabij de kust. Hierdoor is de temperatuur aanmerkelijk lager in de zomer en milder in de winter dan verder landinwaarts. Verkoelende kustbriesjes, verfrissende mist en frisse berglucht zijn allemaal belangrijke ingrediënten van het terroir aan de noordkust. Deze factoren brengen een evenwicht tegen de warme, heldere Californische zonneschijn.
De gebruikelijke Californische druivenrassen die staan aangeplant in North Coast zijn Cabernet Sauvignon en Chardonnay. Deze nemen ongeveer de helft van de hele aanplant voor hun rekening. Andere belangrijke druivenrassen zijn Zinfandel (in de warmere regio’s), Pinot Noir (juist in de koelere regio’s), Merlot en Sauvignon Blanc.
Cult wijn uit Central Coast AVA
Direct aan de zuidelijke zijde van de Baai van San Francisco begint de regio Central Coast en strekt langs de kust tot aan Santa Barbara County. De eerste gecultiveerde wijngaarden waren begin 18e eeuw aangeplant. Ook hier geldt dat Central Coast AVA de belangrijkste wijnbouwgebied is, met enkele kleine maar ook grote gerespecteerde producenten. Central Coast AVA kent 56 subregio’s waarvan San Antonia Valley AVA en het eerste wijnbouwgebied San Luis Obispo Coast AVA de meest bekende zijn.
Het klimaat en de topografie variëren enorm in deze immense regio. Hierdoor is het moeilijk om te generaliseren over de wijnbouwomstandigheden. De ruige, bergachtige topografie van het gebied is tot stand gekomen door jaren van tektonische verschuivingen. De beroemde San Andreas-breuk deelt de regio van de rest van de Verenigde Staten. Deze breuklijn is tevens de oorzaak aan een brede reeks bodemsoorten. Aan de westzijde van de breuk is er overwegend veel kalksteenrijke bodem aanwezig omdat het ooit deel maakte van een oude zeebodem. Ook zijn er gebieden met leisteen en leem in de Salinas-vallei in Monterey, en zanderige, grindachtige bodems rond de Baai van San Francisco. Over het algemeen kan je stellen dat de bergachtige streken meer kwaliteitswijnen voortbrengen. Terwijl de alluviale vlaktes meer gericht zijn op hoge opbrengsten en dus bulkwijn.
Druivenrassen
Het koele klimaat in een groot deel van de Central Coast AVA is uitstekend geschikt voor de Bourgondische variëteiten Pinot Noir en Chardonnay. Ondanks het feit dat het noordelijkste deel van de regio maar liefst 10 graden dichter bij de evenaar ligt dan Bourgondië. De hetere, meer landinwaartse gebieden van de Central Coast zijn ook goed voor Zinfandel, die is geplant in San Benito County en Paso Robles. Cabernet Sauvignon doet het goed in de hoger gelegen delen van de AVA, met name in het Santa Cruz-gebergte ten noorden van Monterey Bay.
Befaamde cultwijn
Veel van de cult-wijn Sine Qua Non zijn geëtiketteerd onder Central Coast AVA. Elaine en Manfred Krankl brachten in 1994 voor het eerst hun wijn op de markt. Elk jaar gebruikt Manfred Krankl zijn eigen kunstwerken om etiketten te maken voor de verschillende wijnen. Daarmaast brengen ze elk jaar wijnen uit onder een nieuwe naam. De filosofie van Sine Qua Non is om perfect rijpe, volle en smaakvolle wijnen te maken, die het unieke karakter van elk oogstjaar uitdrukken. Witte wijn rijpt 40 tot 60% op nieuwe eiken vaten. En rode wijnen 60 tot 100%. Verder filtert men de wijnen niet of nauwelijks.
Soms brengt Sine Qua Non ook een rosé uit, gemaakt van Grenache-druiven. De gemiddelde jaarlijkse productie van alle wijnen is ongeveer 3.500 kisten. Maar aangezien er een wachtlijst is voor nieuwe consumenten, kan het tot 10 jaar duren voordat men enkele flessen in handen krijgt. Meerdere wijnen kregen de volle 100 punten van Robert Parker.
Heet South Coast AVA
Wanneer we verder naar het zuiden afzakken, begint de Zuidkust bij Los Angeles tot aan de grens met Mexico. De regio wordt doorkruist door bergketens en biedt een hete, droge omgeving voor de wijnbouw. Hier ligt de oorsprong van de Californische wijnbouw. De Franciscaner monnik pater Junipero Serra richtte in 1769 de eerste missie op in Californië in San Diego County en plantte wijngaarden om sacramentele wijn te maken van de druivensoort Mission. In de periode voor de Drooglegging had (het huidige) South Coast AVA veruit de grootste wijnindustrie, die nog vele malen groter was dan de provincies Napa en Sanoma overtrof. De verstedelijking heeft diepe sporen achtergelaten in de wijnindustrie. Doordat in de jaren 90 de bacteriële ziekte Pierce in de wijngaarden woedde, waardoor wijnmakers nu meer nadenken over terroir en de meest geschikte druivenrassen.
De meeste van de 12 wijnbouwgebieden liggen ten westen van het Sierra Pelona-gebergte en de Peninsula Ranges, waardoor ze kunnen profiteren van verkoelende invloed van de Stille Oceaan. Enkele gebieden uitgezonderd die meer op hoogte liggen om de hete temperaturen te verminderen. Ook de bodem is hier divers, in het noorden hebben de bergen een meer rotsachtige schaliebodem, terwijl in het zuiden dichter bij Mexico meer graniet aanwezig is. In de lager gelegen gebieden overheerst zand.
Tegenwoordig worden in de regio veel hoogwaardige wijnen gemaakt van Cabernet Sauvignon, Syrah en Chardonnay geproduceerd. Het is echter Zinfandel die hier gedijt en dichte, braamachtige rode wijnen produceert van enkele zeer oude wijnstokken.
Vruchtbaar Central Valley AVA
Ten oosten van de North Coast AVA en Central Coast AVA liggen de Coastal Mountain Ranges, een heuvelachtig gebied dat de verkoelende wind van de Stille Oceaan tegenhoudt. Central Valley, wat ten oosten van deze bergketen ligt, is de broedkamer van de landbouw van de staat. Technisch gezien bestaat Central Valley uit twee valleien, de Sacramento Valley in het noorden en de San Joaquin Valley in het zuiden. Ze komen samen in de Sacramento-San Joaquin River Delta. De aanwezigheid van zo een grote watermassa is van belang voor verkoeling maar ook de nodige irrigatie voor de 20 gevestigde subregio’s
De Central Valley produceert meer dan de helft van de druiven van de staat. De hete, droge omstandigheden die hier heersen, zijn bevorderlijk voor hoge opbrengsten, waarbij het grootste deel van de oogst naar de bulkwijnmarkt gaat. In geselecteerde subregio’s worden ook steeds meer wijnen van hoge kwaliteit geproduceerd. Druiven met een hogere natuurlijke zuurgraad, zoals Chenin Blanc, Colombard, Barbera en Chardonnay, presteren het best.
Sierra Foothills
De Sierra Foothills beslaat ruim 1 miljoen hectare van Yuba Country in thet noorden tot Mariposa County in het zuiden. De regio ligt langs de noordwestelijke uitlopers van het Sierra Nevada-gebergte dat Californië scheidt van de staat Nevada in het oosten. De wijngaarden liggen meestal op een hoogte tussen 300 en 900 meter. De uitgestrekte, agrarische Central Valley ligt ten westen van de uitlopers. Toen vignerons in 1970 het wijnbouwpotentieel van de Sierra Foothills kwamen verkennen, stuitten ze op veel oude Zinfandel-wijnstokken met extreme lage opbrengsten maar van zeer hoge kwaliteit. De 140-jaar oude Grandpere-wijngaard in Shenandoah-vallei zou de oudste nog producerende wijngaard zijn.
Het warme, hooggelegen terroir is hier zeer geschikt voor de productie van grote, rijpe, rode wijnen gemaakt van Zinfandel, Syrah en Italiaanse variëteiten zoals Barbera. De rotsachtige bodems kenmerken zich door hun een lage vruchtbaarheid. De wijnstokken graven hun wortels diep in de grond om water en voedingsstoffen te vinden met als eindresultaat een kleine opbrengst van druiven met intense, geconcentreerde smaken. De warme, zonnige dagen in het binnenland worden gevolgd door veel koelere nachten als gevolg van de neerdalende koele bergwind van de Sierra Nevada. Deze dagelijkse temperatuurvariatie zorgt ervoor dat druiven langzamer rijpen, wat leidt tot de ontwikkeling van rijke, complexe smaken en aroma’s die niet ten koste gaan van de zuurgraad. En deze combinaties leiden dus tot hoogwaardige kwaliteitswijnen.
Oogst 2023
Voor Californische wijnboeren is jaargang 2023 uitzonderlijk. De winter was ongewoon koud en nat, maar dit droeg bij aan het herstel van de vochtbalans in de bodem en stimuleerden een gezonde bladgroei, terwijl koelere temperaturen in heel Californië in het voorjaar en de zomer ervoor zorgden dat druiven zich geleidelijk ontwikkelden. Hierdoor konden de druiven genieten van een langere rijpingstijd. Veel wijnboeren voorspellen dat de jaargang 2023 een van de beste in jaren zal zijn, met wijnen met prachtige smaken, levendige zuren en een opmerkelijke balans. De oogst begon laat in heel Californië en liep twee weken tot een volledige maand achter. Veel rassen bereikten tegelijkertijd de volwassenheid, wat leidde tot een gecompliceerde oogst.
De Sauvignon Blanc van dit jaar toont een helder en schoon karakter terwijl Merlot een vroege smaakontwikkeling, uitgebalanceerde suikers en heldere zuren vertonen. Hartige tannine en complexe smaken zijn kenmerken van de Cabernet Sauvignon van dit jaar. Dit duidt allemaal op koeler dan gebruikelijk klimaat. De wijnen zijn elegant en puur, met uitgebalanceerde alcohol en uitgesproken aroma’s. En terroir zal hier een grotere rol in spelen, appellatie en bodemtype zal meer tot hun recht komen.
Amerika, het land met onbegrensde mogelijkheden. Ook dat zien we terug in de wijnindustrie. Hoewel het land nog maar jong is in het wijn maken, bezet het inmiddels de 4e plek in de wereldproductie. Elke staat kent wel een vorm van wijnbouw. Maar eigenlijk is vooral California echt bekend. Met op gepaste afstand volgen Oregon, Washington, New York met Finger Lake gebied en Virginia. Deze vijf staten zijn de enige staten waar eigenlijk noemenswaardige wijn vandaan komt. Daarentegen is Amerika de 4e grootste wijnproducent ter wereld met zo’n 18.5 miljoen hl
Californië heeft een klimaat dat vergelijkbaar is met de Middellandse Zee, waardoor het ideaal is voor volle rode wijnen. Dat gezegd hebbende, gebieden dichter bij de Stille Oceaan hebben invloed van mist waardoor de warme temperaturen getemperd worden. Hierdoor vinden we zeer goede Sauvignon Blanc en Pinot Noir met koel klimaat kenmerken. In Washington staan de wijngaarden voornamelijk aan de oostkant van de staat aangeplant aangezien deze droog en zonnig is. Dit gebied biedt fruitige rode wijnen met mooie zuren. Oregon’s Willamette Valley is ideaal voor Pinot Noir, Pinot Gris en Chardonnay. New York teelt voornamelijk Concord (meestal voor sap, niet voor wijn). Echter de staat wordt snel bekend om Riesling, elegante op Merlot gebaseerde blends en rosé.
Geschiedenis
Eigenlijk hebben er altijd druivenranken gegroeid op veel plaatsen langs de oostkust van Noord-Amerika. Het is mede daarom dat, toen de Vikingen rond het jaar 1000 voor Christus in Noord-Amerika landden, ze het huidige New Brunswick in Canada Vinland noemden.
In 1620 arriveerden Franciscaner missionarissen uit Europa. Zij brachten Vitis Vinifera-stokken mee. Deze werden met name in Virginia en Massachusetts aangeplant, maar kende vrijwel geen succes. Een toevallige ontdekking in 1740 wees uit dat men kon kruisen tussen Vitis Vinifera en Vitis Labrusca. Het resultaat was de Alexander-variëteit, die beter bestand was tegen ziekten en plagen. De Alexander druif was de basis voor de eerste prominente Noord-Amerikaanse ondernemer Jean Jaques Dufour. Hij boekte in 1802 succes in de buurt van het hedendaagse Indiana. Ziektedruk dreef uiteindelijk wijn producenten uit het midwesten. En verhuisden richting het noorden naar gebieden met een lagere luchtvochtigheid. Men streek neer nabij de Grote Meren en de Finger Lakes-regio van de staat New York. Daar begon de onbegrensde mogelijkheden van de wijnindustrie in de vroege jaren 1860 in Amerika.
Inmiddels aan de westkust in Baja California plantten de Franciscaanse missionarissen aan het begin van de 17e eeuw Mission. Deze druif is ook bekend onder de naam País in Argentinië. Deze vond haar weg naar wat nu New Mexico is en naar Californië tegen het einde van de jaren 1600.
Hoe Californië groot werd
Het was in 1769 wanneer de Franciscaanse missionaris Junipero Serra de eerste wijngaard en wijnmakerij van Californië oprichtte in San Juan Capistrano, in de buurt van het huidige San Diego. Waarna in de jaren 1830 de eerste commerciële wijnhuizen van Californië in Sonoma het licht zagen. Terwijl de eerste druiven in Napa Valley werden aangeplant. Met het begin van de Californische goudkoorts in 1849 migreerden 300.000 mensen naar de regio op zoek naar hun fortuin. Druiven werden snel geplant in wat nu de Sierra Foothills zijn om aan hun vraag naar wijn te voldoen. Zie hier wederom het onbegrende staaltje wijn-werk waar Amerika toe in staat is. Toen de goudkoorts wegebde richtten de Europeanen om de kustgebieden te verkennen en een kwaliteitsimpuls te geven de wijnbereidingsvaardigheden.
In 1861 werd Charles Krug opgericht, de oudste wijnmakerij van Napa. Ondertussen richtte graaf Agoston Haraszthy Sonoma’s Buena Vista-wijnmakerij op. Hij importeerde meer dan 100.000 stekken van 350 verschillende soorten wijnstokken die Haraszthy in Europa had verzameld. De stekken arriveerden in San Francisco en verplaatste zich meer naar het noorden. Hij staat bekend als de “vader van de Californische wijn”. Napa en Sonoma bleven veelbelovend en in 1879 richtte Gustav Niebaum Inglenook Winery op in de stad Rutherford. Niebaum richtte zich op de eerste Bordeaux-stijl wijnen uit de VS en staan bekend voor hun internationale bekendheid.
Phylloxera impact
Rond die tijd begon phylloxera de wijngaarden van de wereld te verwoesten, en Californië was geen uitzondering. De bladluis zou de wortelsystemen van Vitis vinifera-wijnstokken vernietigen en er kon weinig worden gedaan om ze te redden. Slechts op enkele plekken in de wereld vinden we nog Vitis Vinifera wijnstokken op hun eigen onderstam.
In 1908 begonnen Amerikaanse steden met het zuiveren van drinkwater. Hierdoor waren de populaire alcoholische dranken als bier, cider en wijn niet meer de enige veilige dranken. Hoewel de Drooglegging in de jaren 1920 inging begon de onderliggende beweging reeds midden 19e eeuw. Gedurende 13 jaar was er een verbod om alcoholische dranken te produceren en te verkopen. Voor de Drooglegging waren er ruim 2.500 wijnhuizen in de VS. Maar daarna bleven er niet meer dan 100 over. Het duurde wel tot 1960 dat dankzij haar onbegrensde veerkracht, Amerika een vorm van betekenis werd in wijn productie.
Het Amerikaanse appellatie-systeem
Tegenwoordig zijn er ongeveer 250 AVA’s (American Viticultural Areas), waarvan er ruim 140 in Californië te vinden zijn. Opvallend is dat het eerste wijnbouwgebied (AVA) niet in Californië ontstond, maar in 1980 in Missouri. Augusta AVA is vernoemd naar de gelijknamige stad in Missouri. Natuurlijk niet te verwarren met Augusta, Georgia, bekend van de US Masters golf toernooi. Wijnen van Augusta AVA zijn echter niet meer buiten Missouri te vinden. Mocht dit sporadisch gebeuren, zal het waarschijnlijk hybride variëteiten zoals Seyval Blanc, Chambourcin of Norton (ook bekend als Cynthiana) zijn.
Wat echter veel verwarring oplevert is dat naast de officiële (federale) AVA, zijn er ook staat en provincie benamingen. Hierdoor ontstaat een mengelmoes van afgebakende en overlappende regionale wijnbouwgebieden. Bijvoorbeeld Oakville AVA is een sub-appellatie van Napa Valley AVA welke op haar beurt weer een (zij zeer bekende) sub-appellatie van het grotere North Coast AVA is.
Daarnaast wat extra verwarring oplevert is dat de AVA-wetgeving onder de Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau (TTB) valt. Dit een voortvloeisel is van het Amerikaanse Ministerie van Financiën. En is uiteindelijk meer gericht op belasting inning en geen terroir-expert. Dus hoe kan zo een instantie een duidelijk oordeel vormen over kwaliteit en oorsprong?
Vereisten aan AVA
Een regionale grens kan een de landsgrens (wine of USA), een staatgrens (Wine of California) of een county (Wine of Sonoma County) zijn. Hiervoor dienen ten minste 75% van de wijn te bestaan uit druiven uit de vermelde regio. Om in aanmerking te komen om AVA moet de wijn dus gemaakt zijn van ten minste 85% van de druiven uit de genoemde AVA. Columbia Valley AVA is daar een goed voorbeeld van. Terwijl de sub-AVA, een niet officiële term in het systeem, refereert aan een AVA binnen een AVA. Zoals Oakville River AVA of Russian River Valley AVA.
Voor Oregon zijn specifieke eisen. Zo is minimaal 90% vereist voor Pinot Noir en Pinot Gris. Wanneer de wijn gelabeld is als estate wijn, moet de wijn zijn gemaakt van druiven die afkomstig zijn van de wijngaard van het domein.
Echter deze AVA eisen zeggen niets over terroir, wijnstijl, herkomst van de resterende druiven of beperkingen in opbrengst per hectare. De consument kan een bepaald beeld qua wijnstijl hebben bij een Napa Valley Cabernet Sauvignon, Willamette Valley (Oregon) Pinot Noir of Finger Lakes (New York) Riesling. Maar een wijnmakerij in één van deze appellaties zou regelmatig azijn kunnen bottelen en TTB zou het niet schelen. Het zou nog steeds kwaliteit zijn voor de AVA terwijl consumenten de werkelijke kwaliteit pas na hun aankoop weten komen.
Druivenvariëteiten
Hoewel het begon met Mission (of Pais), zijn het de bekende Franse druivenrassen die nu domineren. Denk vooral aan Chardonnay (~14%) en Cabernet Sauvignon (~15%). Maar ook Colombard (~8%), vooral bestemd voor bulkproductie, Pinot variëteiten en Merlot. Zinfandel (verwant aan de Italiaanse Primitivo) doet het erg goed. Al deze druivenrassen nemen ongeveer 80% van de aanplant voor hun rekening.
Opvallend is dat Californië een groot aandeel inneemt, vooral met Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Merlot en Zinfandel. Terwijl in het koelere Oregon uitmuntende Pinot wijnen te vinden zijn. Terwijl in Finger Lakes AVA vooral prachtige wijnen voortbrengt van Riesling. Dit dankzij het microklimaat wat beïnvloed wordt door de grote diepe meren.
Amerikaanse wijn consumptie en productie
Ook in Amerika zien we een langzame wijziging in het drink gedrag van mensen. De consument is meer op zoek naar kwaliteitswijn en wijnen onder de $10 zien daardoor een sterke daling. De oudere, vaak prijsbewuste, consumenten nemen een stapje terug. Terwijl Generatie X en Millenials (die slechts 30% van de populatie zijn), juist 60% van de markt bepalen. Hierdoor zien we ook een gestage verandering van de gevestigde namen naar meer experimentele wijnstijlen, mousserende wijnen en no/low alcohol wijn.
De productie vertoont een gelijksoortig beeld. Sinds 2014 zien we het wijngaard areaal afnemen tot ongeveer 50.000ha in 2022, waarvan 75% te vinden is in Californië. Deze afname wordt vooral veroorzaakt door de overproductie in California in de voorbijgaande jaren. De productie voor wijn bedraagt 3 miljoen hl, een afname van maar liefst 10%. Hier neemt Californië met 2.3 miljoen hl een prominente plaats in (ofwel 80%).
Bij Brazilië denken we aan het Amazone woud, aan carnaval in Rio, aan de Coco Cabana en aan mooie stranden. Het is het 5e grootste wijn producerende land op het zuidelijk halfrond, na Argentinië, Zuid Afrika, Australië en Chili. Wat minder bekend is, is dat Brazilië ook groots en mooie, maar onbekende wijnen voortbrengt. Het is eenmaal het 3e grootste wijnproductie land van Zuid Amerika. Echter deze zijn nog niet zo bekend op de internationale markt, mede doordat Brazilië vooral tafelwijnen produceert. Het klimaat is subtropisch, dat houdt in warm met veel neerslag. Hierdoor zijn grote delen van het land niet geschikt voor wijnbouw. Maar toch zijn er een paar verrassende regio’s te vinden. Rode en mousserende wijnen zijn de trots van Brazilië met een speciale plaats voor Espumante.
Braziliaanse wijnen drukken de persoonlijkheid en cultuur van het land uit. Daarom zijn wijnen gemakkelijk te drinken, licht en fris, fruitig en lager in alcohol voor elke gelegenheid.
Ruim 80% van de aangeplante druivenvariëteiten (zo’n 80.000ha) zijn Amerikaanse variëteiten zoals Isabella, een dikhuidige druif die zich goed thuis voelt in lastige streken. Deze druif levert vooral tafelwijnen op. Dankzij continue focus op het verbeteren van technieken, zijn er ook druiven van de Vitis Vinifera-familie te vinden. Echter deze zijn nog in grote minderheid (zo’n 10%), waardoor de hele wijnbouwindustrie nog steeds in kinderschoenen staat. Dit wilt echter niet zeggen dat er een enorme wijnproductie is. Maar liefst 50% van de oogst wordt gebruikt voor de productie van druivensap. Er zijn twee classificaties vastgesteld door Emprada Grape and Wine; Denominacion Originale (DO) en Indicacion Geografica Protega (IP). Er zijn in totaal 10 IP’s en 2 DO’s aangewezen.
Wat er vooraf ging
Wijnbouw is in Brazilië geïntroduceerd door de kolonisten, net als in de andere Latijns Amerikaanse landen als Chili, Argentinië en Uruguay. In 1532 waren het de Portugese kolonisten die de wijncultuur introduceerden rondom de stad Sao Paulo. De eerste wijngaard werd aangelegd door Brás Cubas op de hellingen van de Serra do Mar, in het toenmalige dorp Santos. De wijnbouw sloeg niet aan door een combinatie van klimaat en schimmelziektes. In 1626 branchten Jezuïten Spaanse druivenstokken mee en vestigden zich rondom de Rio Grande do Sul. En in de 18e eeuw kwamen kolonisten afkomstig van de Azoren die stokken van Madeira meebrachten. In 1860 werden Isabella-stokken geïntroduceerd en dit werd gezien als de eerste succesvolle druiven aanplantingen. Tenslotte arriveerden de Italiaanse immigranten in 1880 die zich thuis voelden in de Serra Gaucha regio.
Er zijn twee zeer bepalende factoren geweest voor de Braziliaanse wijnbouw: het gebruik van de Vitis Labrusca druivenvariëteit Isabella, die beter bestand zijn tegen het vochtige klimaat, en het vormen van coöperaties waardoor een duidelijke organisatiestructuur ontstond, productietechnieken verbeterden en de waarde van de druiven verhoogde. Pas in de jaren 20 van de 20e eeuw kwamen de Vitis Vinifera druiven weer op de radar, waardoor de wijnen een kwaliteitsslag maakten. Lang bleef Braziliaanse wijnbouw relatief onbekend en kleinschalig. Tot in 1970 Moët & Chandon en Baccardi moderne wijnbouwtechnieken naar het land brachten. Dit zorgde voor een ommekeer, waarbij de wijn van Vitis Labrusco vooral als tafelwijn werden gebruikt.
Pas in 2002 ontving Vale do Vinhedos als eerste wijnregio de geografische oorsprong status (“IP”) en in 2012 de eerste oorsprongsbenaming (“DO”). Zo zie je dat een groots land als Brazilië internationaal nog ontdekt moet worden met haar onbekende wijnen.
Veelzijdige wijnregio’s
De invloeden van de immigranten zien we ook terug in de gekozen druivenrassen. Voor rode wijn is het vooral Barbera, die we kennen uit Piemonte in Italië, Bonarda die vooral in Argentinië staat aangeplant, Cabernet, Merlot en Alicante Bouschet (afkomstig uit Castilla la Mancha in Spanje). Voor witte wijn gebruikt men vooral Trebbiano (die je ook overal in Italië vindt), Peverella (bekend uit Le Marche als Verdicchio Bianca), Malvasia (vooral bekend van versterkte wijn als Madeira en zoete wijn uit het Middellandse Zee gebied), Riesling, Sémillon en Chardonnay. Sinds de jaren 1970 is de heuvelachtige en koelere regio Serra Gaúcha uitgegroeid tot een land van mousserende kwaliteitswijnen. Het brengt mousserende wijn voort op basis van Chardonnay, Riesling Italico en Pinot Noir. Maar liefst 80% van de wijnproductie betreft mousserende wijnen, waarbij de Espumante een speciale plaats inneemt.
Brazilië kent twee belangrijke regio’s met in totaal ruim 80.000ha aangeplante wijngaarden. In de provincie Rio Grande do Sul komt veruit het leeuwendeel van de productie vandaan. Maar liefst 80% van de Braziliaanse wijn ofwel 65.000ha is afkomstig uit Serra Gaucha en de Vale dos Vinhedos. Daarnaast is dankzij irrigatie wijnbouw mogelijk in het woestijnachtige microklimaat van Vale de São Francisco. Van de 600ha wijngaarden is wijn afkomstig die zich kan meten met de beste Europese wijngaarden.
De regio’s liggen vooral in het zuiden tegen Uruguay aan. Behalve Vale do São Francisco dat in het uiterste noorden ligt, vernoemd naar de gelijknamige rivier die door de provincie loopt.
Mysterieus IP Vale do São Francisco
In de provincie Bahia, nabij de evenaar op slechts 9 graden zuiderbreedte, ligt de regio Vale do São Francisco. Dat maakt dat klimaat en topografie zeer ongebruikelijk is voor wijnbouw. De bodem is een mix van graniet, kalksteen en klei, zonder voedingsstoffen en met een hoge zuurgraad. De heuvelachtige, semi-aride vallei heeft 300 van de 365 dagen zon en slechts 3-5 centimeter regen per jaar. Bij deze combinatie van arme bodem en heet klimaat verwacht je geen wijnbouw.
Maar toch is deze regio zeer belangrijk voor de productie van tafelwijn. Dankzij het microklimaat en de grote hoeveelheden irrigatie water afkomstig van de rivier São Francisco is het zelfs mogelijk om twee plukken te realiseren per jaar. Verrassend genoeg vinden we hier Pinot Noir, Syrah, Malbec, Cabernet maar ook Chardonnay, Sauvignon Blanc en Muscat. Smaken zijn misschien niet de meest gedurfde of pittigste uit deze regio, maar wijnen zijn fruitig en gemakkelijk te drinken.
Rio Sol Parallel Premium
Deze wijn van het huis Rio Sol is een mooi voorbeeld van een blend van meerdere druivensoorten, waaronder Syrah, Alicante Bouschet en Touriga Nacional. Een zeer internationale blend met Franse, Spaanse en Portugese wortels. Naast een mooie diepe kleur heeft de wijn een overweldigende neus van rijp fruit. Denk hierbij aan guave, aardbeien en bessen. De wijn heeft een prettige body met een aangename zuurgraad. Tannine is zacht en ook in de mond overheersen de fruittonen, naast balsamico en een lichte toets van houtrijping. De afdronk is gemiddeld.
Geniet van deze wijn bij rood vlees of volle kazen.
Nadat ik verder gereden was kwam ik langs Aloxe-Corton. Dit is een klein dorp ten noorden van de stad Beaune en de Côte de Beaune. Het is gelegen op de vlakten onder de Cote d’Or-helling, in een van de meest dicht beplante gebieden van de regio. De focus ligt hier op de productie van wijn van Pinot Noir. Corton is ook de enige rode Grand Cru in de Côte de Beaune, en van alle Grand Cru’s in de Bourgogne één van de goedkoopste. Ik heb op Chateau Aloxe-Corton C onverwacht mogen genieten van een persoonlijke proeverij met wijnen die indrukwekkend waren.
Classificatie nader toegelicht
De wijnbouwgeschiedenis van Aloxe-Corton gaat terug tot het jaar 775, toen keizer Karel de Grote de wijngaard op de heuvel Corton, gelegen achter het Château, schonk aan Saint-Andoche van Saulieu. Als teken van dankbaarheid zijn de wijnstokken naar hem vernoemd. De naam is een verwijzing naar de heuvel van Corton welke de sinds 1937 enige Grand Cru voor rode wijn in de Côtes de Beaune is. De Aloxe-Corton wijngaarden zijn in 1982 geclassificeerd toen ongeveer een derde van de wijngaarden Premier Cru status verkregen. Voor witte wijnen uit Aloxe-Corton bestaat de Grand Cru Corton-Charlemagne. Onder de twee Grand Cru-statussen vinden we de Aloxe-Corton Premier Cru en Aloxe Corton Village. Wijngaard of dorp (Aloxe-Corton, Ladois-Serringy of Pernand-Vergelesses) maken dan niet uit.
Waarom is Aloxe-Corton dan zo een goede wijn (sommigen beweren zelfs één van de mooiste wijnen van Bourgogne)? Op de beste plekken tegen de heuvel is de kalksteenbodem wat lichter. Verder vind je vulkanische afzetting, klei en kiezelsteen in de bodem. De bodem is dus bijzonder gevarieerd en goed afwaterend. Dit maakt de hoogst gelegen delen van de heuvel het meest geschikt voor de Chardonnay. Hoe lager tegen de heuvel, des te meer er klei in de bodem zit en komt de Pinot Noir het best tot zijn recht. Bodem is hier dus alles bepalend. Wijngaarden in het noorden geven zachte en fruitige wijnen en in het zuiden juist krachtige en gestructureerde wijnen.
De Aloxe-Corton rode wijnen zijn vrij donker van kleur, hun schakeringen variëren van diep robijnrood, tot granaatrood. Wanneer de win nog jong is, suggereert het aroma’s van klein rood fruit (framboos, aardbei) en zwart fruit (zwarte bes, braam). Deze worden intenser met de leeftijd en evolueren naar pioenroos en jasmijn, geconserveerd fruit en brandewijnfruit, pistache, pruim, leer, truffel, paddenstoel en kaneel. De diepe grond brengt een krachtige, volle Pinot Noir voort, robuust en toch verfijnd. Mals en fruitig, deze wijn bereikt zijn hoogtepunt na 3 tot 5 jaar in de kelder, onthult een stevig en goed gebouwd lichaam, rijkelijk taai en met aangename tannine.
Chateau Corton C.
Één van de bekendste wijnhuizen in deze appellatie is Château Corton C. Dit stond tot voor kort bekend onder de naam Château de Corton-André, vernoemd naar de voormalige eigenaar. Het kasteel van Corton dateert uit de 19e eeuw en was jaren in bezit van wijnbouwer Pierre André. In 2002 kwam het domein in handen van de Ballande-groep uit Bordeaux. Maar door verouderde productiemethoden was de omzet in 10 jaar tijd gehalveerd en nam het handelshuis Bejot Vins & Terroirs het domein over in augustus 2014. Om het vervolgens door te verkopen aan de Zwitserse familie Frey in oktober.
Sindsdien is Caroline Frey de wijnmaker (vandaar de ‘C.’?). Zij bracht het domein in een transitie tot biologische wijnbouw, met 2021 de certificering. Nu is ze bezig met de volgende stap naar biodynamische wijnbouw. Het kasteel, met zijn typische geglazuurde gekleurde dakpannen, dat aan de voet van de bekende heuvel ligt, is een blikvanger.
Het domein omvat drie Grand Cru’s: van de monopole Clos du Château, Les Chaumes en Les Renardes. Tevens kent Aloxe Corton C een witte Corton-Charlemagne. Daarnaast zijn er meerdere Premier Cru’s en village-wijnen. Het domein omvat 7ha eigen wijngaarden, waarbij het grootste slechts 0,9ha groot is. Dit geeft direct aan hoe schaars de wijnen zijn.
Ik kon het niet nalaten dit mooie chateau te bezoeken. Ik viel er met mijn neus in de boter en kreeg een diepte proeverij van 4 wijnen en zeker niet de minste.
®Love4Wine
Aloxe Corton village 2019
De Village 2019 van Aloxe Corton C is een redelijk simpele wijn. In de neus overheerst het zwarte fruit van bramen en zwarte bessen. Terwijl de smalle body en het hoge zuur nog niet veel indruk maken. Het pallet is vooral fruitig met een lichte toon van kruidigheid. Maar het ontbreekt aan diepte en lengte. Hoewel vier jaar oud, maakt de wijn nog geen indruk. En ik twijfel of de wijn beter wordt wanneer deze wordt weggelegd. De wijn gaat goed met een charcuterie of kaasplankje met jongere kazen.
Aloxe-Corton C Premier Cru Les Petites Lolieres 2018
Les Petites Lolières is een Premier Cru climat van 1.6ha groot die meerdere eigenaren heeft. De wijn heeft een robijnrode kleur. De rijke bijna jamachtige frambozen- en aardbeien aroma’s worden gedragen door aardse tonen van natte bladeren en paddenstoelen. Het palet is zacht met een gemiddelde body, zachte tannine en gemiddeld alcohol. In de mond proef je rood fruit dat neigt naar zwart fruit zoals bramen en zwarte bessen met een zweem van truffel. In delange afdronk is het genieten van het prettige fruit en zuurgraad geïntegreerd met cederhout.
Naast een mooi wild of rundvlees gerecht komt deze wijn nog beter tot uiting. Verwacht dat de prijs rond de 70€ ligt en kan zeker nog een jaar of 10 ouderen.
Premier Cru Les Paulands 2018
Net iets lager dan het climat Les Petites Lolières ligt het climat Les Paulands. Het is één van de weinige wijngaarden waarbij verschillende secties de drie classificaties beslaat. De wijngaard ligt aan de voet van de Corton-heuvel waarbij het meest noordelijke deel valt onder Corton Grand Cru appellatie, terwijl het middelste deel de Premier Cru-sectie beslaat en het zuidelijke deel een Village-appellatie heeft. Dit toont meteen de complexiteit van de Bourgondische wijnwetgeving.
De bodem bestaat uit ijzerrijke, kiezelachtige kalksteen. Drainage is goed, en dus kunnen wijnstokken uitgebreide wortelstelsels ontwikkelen om te profiteren van voedingsstoffen diep in de grond. Dit versterkt de wijnstokken en vermindert de kracht , waardoor bessen van hoge kwaliteit ontstaan, die op hun beurt geconcentreerde wijn produceren. Les Paulands Premier Cru zijn zeldzaam omdat de meeste druiven gebruikt worden voor de Aloxe-Corton Premier Cru wijnen.
Deze mooie robijnrode wijn onthult in de neus een perfecte balans tussen de aangename aroma’s van bramen en frambozen. De smaak is vol met aroma’s van kersen en zoethout gevolgd door bijna rijpe tannine. Vergelijking tot de Les Petites Lolières heeft deze wijn iets hardere tannine wat de wijn helaas overschaduwd.
Grand Cru Clos du Chateau Monopole 2017
Recht aan het château ligt een ommuurde wijngaard binnen de Corton Grand Cru appellatie. Dit is de fameuze Clos du Chateau. Het is één van de weinige monopole, een clos die volledig in eigendom is van één eigenaar en het enige van Château Aloxe-Corton C. Een clos is een ommuurde wijngaard. Deze zijn vaak beter beschermd tegen diefstal van druiven in vroeger tijden maar belangrijker het kan een mesoklimaat creëren waardoor druiven beter rijpen en dus van hogere kwaliteit zijn.
De wijn krijgt 20 maanden houtrijping waardoor deze wijn echt Grand Cru waardig is. En dit proef je duidelijk. Deze wijn maakt het bezoek aan Aloxe-Corton zeker onverwacht en indrukwekkend. De wijn is mooi diep robijnrood met een neus van rood fruit, tabak, leer en de aangename zoete tonen van zoethout. De smaak is boterzacht met heel zachte tannine. De zuurgraad is bijzonder harmonieus met de tannine en het alcohol percentage. Het heerlijke rode en zwarte fruit wisselt zich af met tertiaire aroma’s van tabak en leer. Terwijl in de lange prettige afdronk zoethout en vanille worden begeleid door aangename kruidige tonen. Dit is kortom een topper, maar dat mag ook wel voor die prijs die boven de 200€ ligt (en ja dat is voor één fles!)
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
