Botrytis Cinerea Archieven

30 januari 202430 januari 2024

Sensationeel Mosel

Enige tijd geleden hebben we de Moezel of Mosel al geïntroduceerd in onze blog. Maar naar aanleiding van een webinar bij Wine Scholar Guild wil ik de Mosel toch nogmaals onder de aandacht brengen vanwege de zeer steile hellingen die sensationeel en adembenemende uitzichten geven. Om te beginnen de rivier de Mosel (of Moselle zoals men de rivier in Frankrijk en Luxemburg noemt) ontspringt bij de Col de Bussang in de Vogezen. Ze slingert door Frankrijk en Luxemburg voor ze in Duitsland arriveert en uiteindelijk bij Koblenz in de Rijn stroomt. De Mosel rivier is 531km lang waarvan 231km in Duitsland kronkelt. De wijngaarden liggen aan weeszijden van de rivier, voor optimale exposie juist omdat de rivier zo kronkelt. De regio het tegenwoordig Mosel, uit commerciéle overwegingen, maar tot 2013 was dit Mosel, Saar, Ruwer vernoemd naar de drie rivieren die door het wijnbouwgebied kruisen.

Wijnbouw gaat hier ver terug. De Weingut der Vereinigten Hospitien in Trier dateert uit de 7^e eeuw, maar de wijncultuur gaat terug naar de Kelten maar vooral de Romeinen hebben deze cultivering verbeterd.

Geologie van de Mosel

Het wijnbouwgebied ligt tussen twee middelgebergten: Hunsrück en Eifel in het Rheinisches Schiefergebirge. Het klimaat in deze vallei is warmer met een optimale regenval. We vinden hier vooral leisteen, schelpkalksteen, mergel en kalksteen terwijl de valleibodem vooral puin, grind en zandafzettingen kent. Hoewel de bodemopbouw enorm uiteenlopend is, overheerst vooral leisteen.

In de Mosel liggen 14% van de wijngaarden op steile (30%) tot zeer steile (50%) heuvelruggen, waardoor hier uitsluitend handmatig gewerkt kan worden (en zelfs dat is niet altijd even veilig). Gelet op het koele klimaat, spelen deze steile hellingen een belangrijke rol. Vooral in het voorjaar kan het erg koud zijn, met vorst risico. De kou zoekt altijd zijn weg naar het laagst gelegen punt, dus de koude lucht gaat door de wijngaard naar beneden, waardoor de warme lucht omhoog geduwd wordt (thermische beweging).

Daarnaast heeft deze beweging als gevolg dat er minder bewolking ontstaat en dus meer direct zonlicht voor de druiven. Voor optimale zoninval worden wijnstokken verticaal opgebonden waardoor de plantdichtheid hoger is. De warme stijgende lucht kan daardoor beter door de wijngaard gaan, meer zonlicht in de wijngaard, maar ook vermindert deze opbinding de risico op ziektes en schimmels. Erosie is een belangrijk risico voor de wijngaarden. De neerkomende regen wordt snel opgenomen door de bodem, doordat de leisteen open is en regen er makkelijk doorheen in de onderliggende bodem doordringt. Het bladbeheer heeft ook een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Bladbeheer richt zich nu op meer lucht door de wijngaard maar tevens bescherming tegen de zon die steeds intenser wordt.

Steile wijngaarden

We vinden hier de steilste wijngaarden van Europa en mogelijk zelfs van de wereld, iets wat de Mosel zo sensationeel maakt. Mosel is hoewel niet de grootste in Duitsland met 9.000ha, is het wel de meest bekende wijnregio. De grootste is Rheinhessen met een kleine 28.000ha. Wat erg opvalt in Duitsland is dat de wijnregio’s allemaal liggen aan de oevers van rivieren. Dit is geboren uit noodzaak omdat in het koele klimaat zoals Duitsland dat kent, de reflectie van het water de wijngaarden opwarmt. De meest bekende wijngaard is Bernkasteler Doctor, in het dorpje Bernkastel. De steilste wijngaard is Bremmer Calmont wat de steilste wijngaard van Europa is. Het omvat ongeveer 54ha aan wijngaarden en kent meerdere eigenaren. Kilian Franzen, eigenaar van Weingut Franzen heeft 1.5ha in beheer op de Bremmer Calmont. De wijngaard heeft een hellingshoek van maar liefst 65 graden en staat aangeplant met 85+ jaar oude stokken.

Levert wijngaarden van steile hellingen betere wijn dan van een vlakke wijngaard? Dat is een interessante vraag en moet ook in het kader van locatie gezien worden. Steile wijngaarden in koele klimaten leveren zeker bij aan de kwaliteit van de wijn. Terwijl op de vlakte de wijnen minder uitgesproken zijn. Dit heeft te maken met betere zonexposie. Echter met de klimaatopwarming zien we ook dat de steile wijngaarden.

Riesling

Riesling is de meest aangeplante druivensoort met 63% aanplant in 2022. Mosel is een echte witte druivenstreek, waar blauwe druiven slechts voor 10% te vinden zijn (en dan met name Pinot Noir ofwel Blauburgunder). Riesling is een “edel” druivenras in Duitsland. Dat wilt zeggen dat het wordt gerekend tot de allerbeste druivenrassen met een constante hoge druivenkwaliteit. Het vindt haar oorsprong in een kruising tussen Gouais Blanc en een wilde druiven variëteit (Vitis Sylvestris). Waar de naam vandaan komt is onbekend. Mogelijk van het Duitse woord “Rus” wat vrij vertaald “donker hout” betekent en een verwijzing is naar het donkerkleurige hout. Een andere theorie is de verwijzing naar “verrieseln”, wat refereert naar het vroegtijdig vallen van de bloemen en druiven door slechte bevruchting of koele natte weersomstandigheden.

Kenmerken Riesling

De eerste keer dat er over Riesling is geschreven was 13 maart 1435 in Rheingau. Maar waarschijnlijk bestaat ze al veel langer. Typische kenmerken van Riesling is dat het hout hard van structuur is en goed tegen vorst bestand is. Ze kan makkelijk -15C aan. De druif ontluikt laat om zich zo te beschermen tegen vorst. De druiven rijpen langzaam, maar de druiven kunnen lang blijven hangen. Van bloei tot pluk gaan er wel 120 dagen overheen, wat bijzonder lang is. Maar de druif heeft dit nodig om het sensationeel en delicate aroma van deze Mosel druif te ontwikkelen.

Natuurlijk is Riesling vatbaar voor noble rot ofwel Botrytis, om weelderige zoete wijnen te maken. Doordat de druif een heel hoge zuurgraad heeft en hoog suikergehalte, kan de wijn prima weggelegd worden. Wanneer je Riesling echt lang weg legt – denk aan 100 jaar – dan heb je natuurlijk geen frisse fruitige aroma’s meer, maar denk aan gember en karamel.

Riesling is een druif die zeer gevarieerde wijnstijlen kan voortbrengen, van mousserend tot weelderig zoet. Kabinett en Spätlese wijnen zijn vaak heel licht in alcohol, denk aan 7.5 tot 8.5%. Kabinett zijn zeer lichte toegankelijke wijnen. Terwijl Spätlese iets meer diepgang hebben en beter zijn om te serveren naast gerechten. Aan het andere eind van het spectrum vinden we Trockenbeerenauslese. Deze is gemaakt van druiven die volledig zijn aangetast door Botrytis en zijn daardoor helemaal ingedroogd. Van 1ha wijngaard (en dus ongeveer 10.000 stokken) komt ongeveer 100 liter sap, wat meer te vergelijken is met siroop. Door het hoge suikergehalte is het ook erg lastig om fermentatie op gang te krijgen. Dit zijn zeldzame, bijzondere wijnen die zelden buiten Duitsland te vinden zijn.

Mousserende Riesling

Hoewel mousserende Riesling gemaakt is volgens de traditionele methode met 2^e vergisting op fles, net als champagne, kan je de wijnen toch niet vergelijken. Simpel omdat Riesling veel fruitiger en overheersender is dan de Pinot familie die de basis vormen voor champagne.

Snelgroeiend Pinot Noir

De eerste documentatie van Pinot Noir was in 884 na Christus nabij de Bodensee. Pas in de 19^e eeuw arriveerde de Pinot Noir, of Blauburgunder, in de Mosel. Echter deze druif werd vervolgens door het Nazi-regime verboden in 1933, omdat de Nazi-leider voor het Moselgebied een liefhebber van witte wijn was. Dit verbod duurde tot maar liefst 1986, doordat men deze wet was vergeten. Maar inmiddels is het enorm in opmars en vinden we hoge kwaliteit Pinot Noir wijnen in de Mosel. Er staat ongeveer 430ha (2022) aangeplant en er wordt gezegd dat er inmiddels zelfs ruim 800ha beschikbaar is!

Tips!

Het is bekend dat Mosel wijnen zeer duur kunnen zijn. Daarom hebben wij een aantal tips voor u gezocht voor meer betaalbare wijnen in de categorie tot zo’n €30.

Schloss Lieser

Probeer eens de wijn van Schloss Lieser. Deze, voor top Mosel begrippen, heeft een zeer schappelijke prijs van onder €20. De Riesling Trocken is een evenwichtige wijn met een elegante karakter. Mineraaltonen met nuances van o.a. perzik, peer, watermeloen en kumquat. In de afdronk een accent op grapefruit en nuances van kruisbes. Een pure elegante smaak. Heerlijk voor nu maar zoals met alle kwaliteits-riesling zijn de zuren zo mooi dat deze ook gerust aantal jaren kan kelderen maar waarom zou u dat doen want dit is een zeer uitnodigende wijn.

Markus Molitor

Een andere aanrader is Makus Molitor, die sensationeel mooie wijn maakt in de Mosel. Naast Kabinett (dus droge wijnen) maken ze ook geweldige spätlese. Wijn gemaakt van laat geplukte druiven dus. Deze hebben een hogere suikergehalte en zijn dus zoeter. Prijzen variëren van €15 voor Kabinett wijnen tot €30 voor spätlese.

Clemens Busch

Weingut Clemens Busch is een pionier in de Mosel als het gaat om biodymische wijnbouw. Dit is bijzonder uitdagend in een koel klimaatgebied. Het Weingut heeft 18ha onder beheer met name in Mariënburg. In 1976 stopte Clement met het gebruik van pesticiden en in 1984 is het Weingut helemaal overgeschakeld naar biologisch wijngaard management. In 2005 zijn ze overgegaan naar biodynamisch met Europese certificering.

De meeste wijnen worden droog gevinifieerd en zijn rijk, complex en vaak krachtig. Ze verouderen heel mooi en winnen aan complexiteit en textuur. Maar ook de zoete en edele zoete wijnen van het landgoed zijn indrukwekkend en behoren tot de beste wijnen die overal aan de Moezel worden gemaakt.

Leuk detail, de kleur van de capsule op de flessen geeft het type leisteen aan (blauw, grijs of rood) van de wijngaard waaruit elke wijn komt.

6 december 202218 december 2022

Prachtig Tokaj en krachtig Stierenbloedwijn

Nadat we twee weken geleden Hongarije hebben geïntroduceerd gaan we de regio’s nu verder verdiepen. We beginnen in het noordoosten van Hongarije waar we naast de wijnen uit prachtig Tokaj, ook de krachtig en volle Stierenbloedwijn vinden. Deze week gaan we ons verder verdiepen in deze subgregio’s.

Prachtig Tokaj

De eerste wijnen waar menig wijnliefhebber aan denkt wanneer Tokaj wordt gezegd, zal ongetwijfeld de prachtig zoete dessertwijnen uit Tokaj zijn. Dankzij deze nectarachtige wijn gebotrytiseerde wijn is Tokaj lang het meeste gerespecteerde wijngebied van Hongarije geweest. Leuk feitje is dat zelfs in het Hongaarse volkslied men refereert aan deze wijnstreek; “Tokaj szolovesszein nektárt csepegtettél” (in de wijngaarden van Tokaj druppelde je zoete nectar). De regio ligt in het noordoosten tegen Slowakije aan. Ooit maakte het Slowaakse Tokaj deel uit van deze regio. Tokaj beslaat ongeveer 30 dorpen en heeft ongeveer dezelfde omvang als de Côte d’Or in Bourgondië. De belangrijkste centra voor de wijnhandel zijn de steden Mad, Tarcal en Tokaj zelf. Het gebied dat geschikt is voor wijnbouw in het wijngebied is 11.149 hectare, maar er is momenteel slechts 5.803 hectare onder wijnstokken.

Tokaj is ’s werelds tweede oudste wijnregio, die met koninklijk besluit in 1757 werd bevestigd. De eerste is Chianti in 1716. Maar de eerste aanwijzing van wijnbouw dateert reeds uit de 12^e eeuw, maar er zijn aanwijzingen van eerdere activiteiten. Daar waar vroeger ook rode druivensoorten aangeplant waren, zijn nu alleen witte druivenvariëteiten toegestaan.

Klimaat en geologie

Tokaj kent een continentaal klimaat met hete zomers en koude winters. Het wordt beschermd door het Karpatengebergte dat in een halve maan vorm om het gebied heen ligt. De vele zonneschijn in combinatie met mistvorming in de herfst vormen ideale omstandigheden voor de vorming van botrytis. De bodem is bijzonder divers. Op de hoger gelegen wijngaarden vinden we vulkanisch klei, terwijl de lager gelegen hellingen vooral bedekt zijn met löss. Dichterbij de oevers van de Bodrog heersen zanderige bodems. De regio omvat ongeveer 5.720ha aan wijnbouwgebied. Overigens is Tokaj in 2002 tot Werelderfgoed benoemd. Documentatie bewijst dat de wijnteelt hier terug gaat naar 1561 en nog steeds (deels) op dezelfde authentieke wijze plaatsvindt. Hiermee is Tokaj aszu ’s werelds oudste gebotrytiseerde wijn!

Een ander uniek gegeven is dat in de periode 1400 tot 1600 na Christus een uitgebreid systeem van kelders is uitgehouwen uit massief gesteente. Ze zorgen voor een constante temperatuur van 10-12C. De kelders zijn bedekt met de kenmerkende schimmel die zich voedt met alcohol die tijdens het rijpen verdampt.

Dr druivensoorten voor Tokaj zijn Furmint, Hárslevelú, Sárga Muskotály (Muscat Blanc) en Kabar. Furmint is de dominante druivensoort, deze levert de hoge zuurgraad en suiker niveau die zo belangrijk zijn voor de lange bewaarpotentieel en het kruidenachtige aromaprofiel. Met het aroma profiel onderscheid deze wijn zich van de andere dessertwijnen.

Hoe wordt Tokaj gemaakt?

De aszú (gebotrytiseerde) wijn is dus gemaakt van de druiven die geïnfecteerd zijn met de botrytis schimmel. Deze schimmel droogt de druif uit waardoor de suikers concentreren.

De zoetheid van de wijn wordt uitgedrukt in “puttonyos”. Een puttonyo is een grote mand die men gebruikt voor de oogst. De traditionele wijze om de zoetheid van de wijn te meten wordt berekend door het aantal manden dat toegevoegd wordt aan een vat van 136lt basiswijn.

Tegenwoordig meet men dit meer precies. De dessertwijn begint bij 3 puttonyos wat ook op de fles vermeld staat en omvat 25gr/lt restsuiker. Elke extra puttonyos voegt 5gr/lt restsuiker toe. Deze schaal gaat tot 6 puttonoys. Daarna komt nog de Aszu Aszencia. Dit is een zeer zeldzame aszu wijn in de allerzoetste stijl. Met maar liefst 800gr/lt restsuiker is ze zeer laag in alcohol (5%). Het is onverdunde nauwelijks gefermenteerde druivensap van gebotrytiseerde bessen. Dit is dan ook wijn dat meer dan 200 jaar kan rijpen.

Vanzelfsprekend zijn niet alle bessen geïnfecteerd, dus is er ook een niet-zoete Tokaj wijn. Dit is de Szamorodni, wat letterlijk “zoals het werd geteeld” betekent. Deze wijn is echter pas sinds het nieuwe millennium in beeld gekomen. Het zijn vaak raszuivere wijnen zoals Tokaj Furmint, Tokaj Hárslevelu of Tokaj Zeta (Oremus). Binnen deze stijl zijn er droge (száraz) tot zoete (édes) varianten beschikbaar. Om een vergelijking met de aszu wijnen te trekken. De édes kan je vergelijken met 2 tot 3 puttonyos. Doordat deze wijnen vaak geoxideerd rijpen, krijgen ze vaak een sherry-achtig karakter.

Opper Hongarije

Tussen Budapest en Tokaj ligt het district Opper Hongarije. Dit bestaat uit drie belangrijke regio’s Mátra, Bükk en Eger. De wijngaarden staan aangeplant op de hellingen van Bükk en Mátra, wat de hoogste bergen van Hongarije zijn, en bestrijken 13.000ha. Wat deze regio uniek maakt is dat de wijngaarden meestal op een hoogte tussen 200 en 300m liggen, terwijl aan de kant van Nagy-Eged heuvel deze op 500m hoogte liggen. Ook hier ondervinden de wijngaarden bescherming van de Noordelijke Centrale bergen.

Bükk

Ten zuidwesten van Tokaj vinden we Bükk. Hier vind je vooral knisperend frisse en fruitige rode en witte wijnen. De belangrijkste druivensoorten zijn Kékfrancos (Blaufränkisch), Leányka, Olaszrizling (Welschriesling), Zweigelt, Chardonnay en lokale Cserszegi Fuszeres en Zenit. Vooral de experimenten met Zenit zijn veelbelovend! Het is niet verwonderlijke dat de Oostenrijkse druivenrassen zeer populair zijn, gelet op de innige historische band die de twee landen hebben gehad.

Het totale productiegebied omvat ongeveer 17.600ha en is onderverdeeld in twee klassen; Klassiek Bükk en Terroir Bükk. Voor de klassieke variant moeten de druiven uit de Bükk regio afkomstig te zijn. Chaptilisatie is niet toegestaan en het gebruik van houten chips is verboden. Het alcoholpercentage dient tussen de 11.5% en 14% te liggen na een rijpingsperiode van 6 maanden. De terroir gedreven wijn is afkomstig van druiven van Eerste Klasse wijngaarden waar deze handmatig geselecteerd moeten worden. Wijngaard beheer behoort biologisch te zijn. De wijn moet 6 maanden te rijpen op vat om vervolgens nog 6 maanden te rijpen op fles.

Het klimaat in Bükk wordt vooral bepaald door het Bükk-gebergte in het noorden dat de bescherming biedt. Echter de winters kunnen toch erg koud zijn. De lente heeft de neiging om pas laat haar intrede te doen, terwijl de eerste vorst zich vaak al in oktober meldt. Dit maakt het seizoen dus erg kort.

De geschiedenis van wijnbouw gaat terug naar een publicatie uit 1313. In de 18^e eeuw bloeide de wijnproductie en de wijnhandel, mede onder invloed van Tokaj. Terwijl in de 20^e eeuw Bükk vaak in de schaduw van Eger heeft gestaan. Maar eigenlijk is dit allemaal zeer onterecht. Bükk produceert zelf ook heel prettige wijnen.

Een Chardonnay uit Bükk kenmerkt zich kruidige wijnen met aroma’s van appel, rijpe peer en perzik. Aangenaam zacht romig met een prettige lange afdronk. Vooral lekker als aperitief of bij een romig vegetarisch gerecht. Maar vooral de rode wijnen zijn buitengewoon lekker. Neem bijvoorbeeld Medea van Sandor Zsolt. Deze biologische wijn die 14 maanden houtrijping geniet is een kruidenbom die gedomineerd is door zwarte bessen, kruidnagel en kaneel. Aanbevolen bij stevige gerechten als een stoofpotje. Helaas genoeg worden de meeste wijnen lokaal geconsumeerd en zijn dus internationaal lastig verkrijgbaar.

Matra

Het dichtst bij Budapest vinden we Mátra wat gelegen is tegen de lager liggende uitlopers van het Mátra gebergte. Hier produceert men aromatische witte wijnen, en in beperkte volume, mooi gestructureerde rode wijnen. Een hele reeks witte aromatische druivensoorten zijn toegestaan zoals Olaszriesling (Welschriesling), Müller-Thurgau en Muscat Ottonel. Maar ook Kékfrancos (Blaufränkisch), Cabernet Sauvignon en Zweigelt.

Hoewel het productiegebied 32.500ha omvat, waarvan 24.200ha als Eerste Klasse is aangemerkt, is slechts 6.000ha aangeplant. Deze beperkte aanplanting is gelegen op vulkanisch gesteente, op naar het zuiden gelegen hellingen. Eigenlijk vond er een grote omslag plaats na de phylloxera-plaag. Daarvoor stond er vooral de rode Kadarka aangeplant. Maar na de plaag kwamen vooral witte druivensoorten terug.

De bodem is significant anders, bosgronden, arm aan kalk en humusrijk. Dit maakt de wijnen zo mooi complex in combinatie met de rijke aromatische druivensoorten die aangeplant staan.

Serveer de kruidige witte, ronde wijn bij gevogelte of lamsvlees gerechten.

Eger

Wanneer Tokaji de meest onevenaarde wijn van Hongarije is, dan is Eger Bikavér wel de beroemdste rode wijn van het land. Deze stijl, wat een complexe blend van verschillende druiven met een donkere schil is, werd voor het eerst gemaakt eind 19^e eeuw in Szekszard. De doorbraak kwam in de jaren 70 toen het staatsbedrijf Egervin de stijl monopoliseerde en internationaal op de kaart zette. Deze blend kent maar liefst negen druivenvariëteiten, te weten Kadarka, Kékfrankos, Zweigelt, Blauburger, Kekmedoc, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Merlot en Pinot Noir. Geen van deze variëteiten mag meer dan 50% bedragen, maar Kadarka en Kékfrankos nemen samen wel vaak een groot deel van de blend voor hun rekening. Een goede Bikavér is diep paars-karmozijnrood van kleur met zachte tannine een gemiddelde body met aangename zuurgraad en kruidige primaire aroma’s.

Ook vind je beperkte hoeveelheid witte wijn van vooral Olaszrizling (Welschriesling), Leanyka en Hárslevelyu. Maar deze benaderen de Bikavér geenszins. Het productiegebied omvat maar liefst 22.000ha waarvan 18.300ha tot de eerste klasse behoort. Echter de totale aanplant is slechts 5.700ha.

Eger heeft een redelijke bescherming van het Bükk gebergte in het noordoosten en de uitlopers van de Mátra in het westen. Daarom hebben de koude winden van het Karpatengebergte weinig invloed. Hoewel de zomers zeer heet kunnen zijn (ook wel boven de 40C), compenseert de barre winters de gemiddelde temperatuur. Hierdoor is de regio één van de koelste van Hongarije met een gemiddelde temperatuur 10C. De regio ligt op dezelfde breedtegraad als het bekende Oostenrijkse Neusiedlersee. Ook in deze regio vinden we de Kékfrankos en Bordeaux-variëteiten hetgeen natuurlijk geen toeval is. Geniet van deze wijn naast een rijk (wild) vleesgerecht, gevogelte in (licht) pikante saus) of stoofvlees.

De wijnlegende van Bikavér

De geschiedenis van Eger gaat terug tot in de 10^e eeuw. Koning Stefanus I stichtte de stad en bisdom in Eger. Dit ondersteunde de verdere ontwikkeling van wijnbouw. Vervolgens branchten de Waalse kolonisten in de 11^e eeuw de Franse wijnkennis. De beroemdste wijngaard, Eged-hegy, is vernoemd naar St Egyed. Eén van de patroonheiligen van een benedictijns abdij in Frankrijk.

Echter in de 16^e eeuw vielen de Turken het land binnen. Toen de Turkse troepen de stad Eger belegerden, stuitten ze op een heftige weerstand. Hierdoor dachten de Turken dat de inwoners zich versterkt hadden door het drinken van het bloed van de stieren (bikavér). En zo ontstond de bijnaam voor de wijn Bikavér of wel “Stierenbloed”. Ondanks de alcohol onthouding van de Turken, werd de wijnproductie niet stopgezet omdat de belasting op wijn een goede inkomstenbron vormde.

Ben je nu ook nieuwsgierig geworden naar deze prachtig zoete wijn uit Tokaj of de krachtig en volle Stierenbloedwijn? Kijk dan ook eens op www.tokajwijnen.nl of neem even contact met ons op.

23 november 202115 september 2024

Bio een hippe trend of serieus alternatief

Reeds enige jaren zijn biologische producten enorm in opkomst. Ook in de wijn industrie vind je dit terug. De wijnbouw industrie is er één waar veel externe invloeden zijn. Je werkt eenmaal met een natuur product (druiven) die je via chemische processen omvormt in een geheel ander product (wijn). Op het eerste gezicht denk je misschien dat dit een geheel natuurlijke werkwijze is. Echter niets minder is waar. Het is namelijk ook de industrie die al jaren lang lobbyt om niet alles op het etiket te vermelden. Want in de wijngaard wilt men de opbrengst maximaliseren. Dus men dient de druiven te beschermen tegen schimmels en andere infecties. In de wijnkelder dient een juiste vergistingstemperatuur zijn. Maar de consument wilt natuurlijk wel heldere wijn, dus dient men de wijn te klaren. Dus is bio een hippe trend of een serieus alternatief? Bekijk nu onze bio wijnen.

Eigenlijk is het gebruik van chemische toevoegingen iets wat pas in de jaren 60 van de vorige eeuw is ontstaan. Na de Tweede Wereldoorlog hebben de ontwikkeling van chemische middelen een toevlucht genomen. Uit gemak en vanzelfsprekend om hoger rendement te behalen namen wijnmakers massaal de toevlucht tot deze middelen. Het bracht een goed rendement, stabiele kwaliteit en dus nagenoeg gegarandeerd inkomen, waarbij ook de kwaliteit met sprongen omhoog was gegaan. Maar wat zijn de risico’s waar aan je moet denken?

Risico’s in het wijngaard management

Er zijn verschillende soorten risico’s. Deze variëren van natuurlijke risico’s tot ongedierte en ziekten.

Natuurlijke risico’s

Water

Zoals met alle landbouwproducten is een wijnboer erg afhankelijk van weersomstandigheden. Een overvloed aan water geeft weelderige groei van loten en bladeren. Hierdoor blijven minder suikers over voor de druiven en is een waterige wijn het resultaat. Daarnaast vergroot veel nattigheid de kans op schimmels. Terwijl op de arme gronden en te weinig water kunstmeststoffen noodzakelijk kunnen zijn om een goede groei te bevorderen.

Vorst

Een ander risico is natuurlijk vorst, zeker ten tijden van het groeiseizoen. Wanneer de bloesem bevriest, zal het geen druiven voortbrengen. Hier zijn geen chemische middelen voor. Maar bij veelvoorkomende maatregelen tegen vorstschade moet je denken aan kachels in de wijngaard (warmte geeft luchtcirculatie) of windmachines en helikopters (wederom ter bevordering van luchtcirculatie). Andere methoden zijn besproeiing zodat het water op de plant bevriest. Dit geeft warmte af aan het plantweefsel wat dus de plant beschermt. Maar ook doordachte wijngaardmanagement speelt van groot belang. Koude lucht zakt naar het laagste punt, dus goten in de wijngaard vangen deze kou op. Tegelijkertijd wanneer de wijnboer de wijnstokken opbindt, is de kans op vorst schade ook kleiner.

Hagel

Ook hagel kan veel schade opleveren. Zo is in het voorjaar van 2021 nog laat veel hagel gevallen in Frankrijk, waardoor veel wijngaarden geraakt zijn. Schade kan men voorkomen door de val van hagel te voorkomen. Wanneer men een chemische substantie (zilverjodide, kaliumjodide, calciumchloride of droogijs) de hagelwolk inschiet, voorkomt men de val. Dit noemt men cloud seeding. Dit is vanzelfsprekend bijzonder discutabel. Een simpele alternatief is hagelnetten ophangen in de wijngaard. Echter dit is niet altijd toegestaan binnen de wet- en regelgeving van de regio.

Ongedierte

Je werkt eenmaal met een natuurproduct in de open natuur. Dus vanzelfsprekend ben je vatbaar voor ongedierte. Aantasting door dieren vermindert de opbrengst, schade aan bladeren vermindert de fotosynthese en beperkt het groeipotentieel.

Vogels en zoogdieren

Vogels en zoogdieren eten van de druiven (dus vermindering van de oogst) of beschadigen de druiven wat een verhoogd risico op schimmelziektes geeft. Belangrijkste bescherming hier zijn netten tegen vogels en hekwerken tegen bijvoorbeeld konijnen.

Insecten

De meest fameuze is toch wel de druifluis, ofwel Phylloxera. Deze luis die zich nestelt in de wortelstok, heeft bijgedragen aan het bijna uitroeien van de wijn cultuur. Phylloxera is een insect uit Noord-Amerika die door globalisering naar Europa is gebracht in de 19^e eeuw. Eén van de stadia is dat het insect zich voedt van de wortelstok. Via deze beetwondjes dringen infecties binnen die de plant na verloop van jaren verzwakt en uiteindelijk dood laat gaan. Amerikaanse wijnstokken hebben hier geen last van, omdat deze zijn “opgegroeid” met het insect en een resistentie tegen ontwikkeld hebben.

Andere insecten kunnen zich voeden met druiven en bladeren. En bestrijding met insecticiden heeft jarenlang voor de hand gelegen. Een geïntegreerde ongediertebestrijding speelt een belangrijke rol als alternatief. Door de wijngaard niet met uitsluitend wijnstokken aan te planten, ontstaat er een divers habitat dat ook natuurlijke vijanden van de ongedierte aantrekt.

Nematoden

Nematoden zijn microscopisch kleine wormen die de wortels van de wijnstok aantasten en de opname van water en voedingsstoffen verstoren. Ook kunnen ze virussen overdragen. Het is zaak om regelmatig de bodem te ontsmetten voordat men kan beginnen met herplanting. Een perceel ligt vaak ongeveer 3 jaar braak voor de herplanting om de bodem goed te laten herstellen.

Ziekten

Er zijn verschillende soorten ziekten die invloed uitoefenen. Denk aan schimmels, virussen en bacteriën. Niet alles is funest, soms zijn schimmels juist gewenst en creëren unieke wijnen!

Grijze rot

Ook nabijgelegen wateroppervlaktes kunnen een funeste uitwerking hebben. Daar waar ochtendmist ontstaat kan de mooiste zoete wijnen opleveren door aantasting van de Botrytis Cinerea schimmel. Andere benamingen zijn grijze rot of edele rot. Zie bijvoorbeeld de fameuze Sauternes uit Bordeaux. Dit komt vooral voor op witte druivenrassen zoals Sauvignon Blanc, Sémillon, Muscadelle, Chenin, Riesling, Gewürztraminer en Furmint.

Echter indien niet de juiste klimatologische voorwaarden aanwezig zijn voor de aanwezige druivenrassen, dan is grijze rot funest. De druif is bedekt met een grijze laag en de infectie verspreidt zich zeer gemakkelijk door de wijngaard. Dit is dan ook vijand nummer 1 in een wijngaard. Bestrijding kan door het gebruik van koperspray maar natuurlijke ventilatie in de wijngaard is een goed alternatief. En wanneer bessen geïnfecteerd zijn, deze zo snel mogelijk verwijderen om verspreiding te voorkomen.

(Valse) Meeldauw

Dit zijn schimmels die goed gedijen in warme, vochtige omgeving en taste de groene delen van de wijnstok aan, inclusief bladeren en bessen. De aangetaste druiven verliezen hun fruitige smaak en geven de wijn een schimmelige bittere bijsmaak.

Echte meeldauw is een schimmelpluis aan de bovenkant op het blad. En voelt zich thuis in een wijngaard waar het warm en beschaduwd is. Vochtigheid speelt hier van ondergeschikt belang. Na verloop van tijd verkleurd de witte schimmel donkerder en krullen de bladeren. Bestrijding van echte meeldauw kan met bestrijdingsmiddelen op basis van koper (ofwel Bordeauxse pap). Als milieuvriendelijk alternatief kan gekozen worden voor een bladermanagement systeem waarbij de groene delen zoveel mogelijk bloot zijn gesteld aan zonlicht.

Terwijl valse meeldauw zich hecht aan de onderkant van het blad. Op de bovenzijde van het blad ontstaan gele vlekken die bruin kunnen verkleuren. Bestrijding van valse meeldauw met middelen gebaseerd op zwavel werken goed. Echter dit is natuurlijk minder goed voor de plant en bodem. Alternatieve zijn gelijkmatige temperaturen, goede luchtcirculatie, voldoende plantafstand, en het gebruik van meststoffen met voldoenden calcium.

Bacteriële ziekten

Een groot aantal bacteriën kunnen de wijnstok aantasten. Velen verminderen de kwaliteit en kwantiteit van de druiven, maar er zijn een aantal bacteriën die dodelijk zijn voor de wijnstok. Deze bacteriën worden verspreid door een klein insect van de soort sharpshooter, zoals de dwergcicade. Insecticiden werken effectief om het risico op sharpshooters te verminderen.

Virussen

Virussen op planten werken niet anders dan virussen op mensen. Ze zijn hardnekkig en heel besmettelijk. Over het algemeen zijn ze niet dodelijk, maar verminderen wel kwaliteit en kwantiteit. Er is nog geen middel gevonden tegen virussen. Wanneer een wijngaard besmet is geraakt, is er maar één mogelijkheid; de wijngaard rooien en de grond te ontsmetten

Wijnmaaktechniek

Ook in het wijn maken zijn er vele stoffen die worden toegevoegd. Helaas is het zo dat in de wijnindustrie dat alle toegevoegde middelen niet vermeld hoeven te worden van de warenwet, eigenlijk best vreemd toch!

Gist

Tijdens het wijnmaken is het gebruik van gisten zeer gebruikelijk. Men kan uit een reeks gisten kiezen die het beste bij de druivenras en het klimaat past. Echter bedenk dat gist ook van nature voorkomt op de druivenschil. Dit is echter een “wilde gist”. De wijnmaker kan niet met zekerheid voorspellen hoe de wijn uit zal pakken. Dit in tegenstelling tot het gebruik van gistklonen. Feitelijk kan de wijnmaker van te voren bedenken welke aroma’s een rol moeten spelen in de wijn, en het gistgebruik daarop afstemmen.

Sulfiet

Het zal u ongetwijfeld wel eens zijn opgevallen op een etiket, “dit product bevat sulfiet”. Sulfiet is een natuur product dat de druif reeds van zichzelf heeft. Dus een wijn zonder sulfiet bestaat simpelweg niet! Maar sulfiet kan men toevoegen om de houdbaarheid van de wijn te verlengen. Voor biologische wijn is dit ook toegestaan, echter het gebruik is beperkt met 30-50 gram minder dan “reguliere” wijn.

Wat is biologische wijn

Biologische wijn is wijn dat gemaakt is van biologisch geteelde druiven. Dit betekent dat geen kunstmest gebruikt is, maar ook giftige onkruidverdelgers of insecticiden en fungiciden. Het is 100% milieubewust. Daarmee komen we meteen tot de crux van dit artikel. Er zijn nogal wat risico’s die druiventeelt met zich mee brengt. Wanneer dat volledig biologisch geschiedt, heb je nog een aantal uitdagingen extra. Met name wanneer je de invloed van bacteriën en virussen neemt, is er eigenlijk geen middel beschikbaar. In het geheel genomen hangt veel af van locatie, ligging t.o.v. waterpartijen en klimaat, maar ook resistentie. Gelukkig zijn er veel alternatieven voor meststoffen, maar ook voor het detecteren van schimmels. Er staan rozen aan het begin van een rij wijnstokken voor een reden. Deze geven een alarm af wanneer zich een schimmel in de wijngaard heeft ontwikkeld. Doordat de schimmel zich vaak het eerst kenbaar maakt op de rozenstruik, kan de wijnboer anticiperen.

Weet wel, dat zelfs in biologische landbouw een beperkt aantal traditionele bestrijdingsmiddelen in kleine hoeveelheden zijn toegestaan. Simpelweg omdat er geen alternatief is. Maar omdat de wijngaard en druivenstok in principe gezond zijn, heb je geen middelen nodig, zo is de gedachte.

Biologische wijn kan je herkennen aan het keurmerk op de achter etiket van de wijnfles. Dit keurmerk bestaat uit een afbeelding van een blad dat uit sterren wordt gevormd.

Biologisch of biodynamisch?

Voor het produceren van een biodynamische wijn gaat men echter verder. In de biodynamische cultuur gaat men uit dat elk levend wezen een voortvloeisel is van de totale kosmos. Grondlegger van deze principes is Rudolf Steiner (1924).

De studie en de invloeden van de kosmische stralingen staan centraal in deze cultuur. Met behulp van een hemelkaart stemt men de werkzaamheden in en rond de wijngaard en bij de vinificatie af op de stand van de hemellichamen en op de levensritmes. Bovendien wordt in de wijngaard gebruik gemaakt van diverse biodynamische preparaten (soort van homeopathie).

De resultaten van deze ingrepen komen tot uiting zowel in de wijngaarden als in het eindproduct. Ziektes komen naar eigen zeggen niet voor in deze teelt. De planten zijn hiervoor quasi immuun. De wijn is steeds van een bijzondere finesse en behoort tot het beste dat in de wijnwereld aangeboden wordt. Een biodynamische wijn is voorzien van een Demeter kenmerk.

Is wijn veganistisch?

Wijn is een natuur product, daar zijn we het overeens. Echter, is wijn veganistisch? Nou het antwoord zal je mogelijk verbazen, maar is nee. Uitgegiste wijn is troebel, er zweven o.a. minuscule stukjes druivenschil in de wijn, afgestorven gisten en kleurstoffen. Om wijn sneller helder te maken dan rustig af te wachten tot alles naar beneden is gezakt, voegen wijnmakers meestal eiwit (van eieren of uit melk) toe om de vertroebelende deeltjes te laten zakken. Dit heet klaren van de wijn. Gelukkig gebruiken steeds meer wijnmakers niet-dierlijke producten met hetzelfde effect, zoals bentoniet (een soort kleipoeder).

De wijn wordt vervolgens meestal gefilterd. Bij de filtering van de wijn worden door veel wijnmakers nog producten met een dierlijke oorsprong gebruikt, zoals varkensvet, visslijm en gelatine. Vegan is de wijn hierdoor dan dus niet. Ook zijn er nog andere dierlijke toevoegingen die wijnmakers wel gebruiken om de kwaliteit van de wijn te beïnvloeden.

Bij veganistische wijn wordt niets gebruikt van dierlijke oorsprong, dus ook geen melkproducten of eieren. Goed nieuws, er zijn alternatieven zoals het gebruik van bentoniet (een kleipoeder) voor het klaren. Veganistische wijnen kan je herkennen aan het logo van veganisme.

Is bio nu een hippe trend of een serieus alternatief?

Ook hier geldt preventie is beter dan genezen. Dit tegeltje kan je eigenlijk overal op plakken. De mensheid is bezig met een nieuw bewustzijn. Klimaat verschrikkingen horen we overal. Roofbouw ten behoeve van menselijk voedsel zie je overal. Maar is dit een proces wat we door kunnen blijven zetten? Dat is een grote vraag. Persoonlijk ben ik heel blij dat dit bewustwordingsproces ook in de wijn is ingezet. Zijn we er al? Nee dat zeker niet. Check nu onze biologische wijnen!

De top wijnen die lang houdbaar zijn, zijn over het algemeen niet biologisch gemaakt. Nu werkt in het voordeel dat de consument meer in het hier en nu leeft. Dus wanneer men een fles wijn koopt, wilt men deze direct consumeren. Echter er geen ook genoeg stemmen op dat wanneer je juist wel biologisch werkt en dus gebruik maakt van de natuurlijke gisten die in een gebied aanwezig zijn, je juist op een natuurlijke wijze de wijn lang kan weg leggen.

Maar de wijnen die vandaag de dag op de markt beschikbaar zijn, zijn toch overwegend wijnen om nu te drinken. Is dat omdat men inspeelt op de “dorstige ongeduldige” consument, dat is mij nog niet geheel duidelijk!

25 mei 202130 mei 2021

De twee verrassende werelden van Bordeaux

Van de linkeroever in de Bordeaux schuiven we langzaam naar het oosten. Hier komen we Entre-Deux-Mèrs tegen. Ook hebben we vorige week niet stil gestaan bij de dessertwijnen van de linkeroever, omdat deze een speciale plaats innemen. Dit spiegelt de twee verrassende werelden van de Bordeaux.

Mooie langlevende dessertwijnen

Eén van ’s werelds mooiste dessertwijnen komt uit de Bordeaux, Château d’Yquem. Maar wie geen €200+ kwijt wilt zijn voor een flesje dessertwijn van 375ml, zijn er zeker alternatieven.

Maar hoe komen deze wijnen in het flesje? De wijn is gemaakt van druiven die geinfecteerd zijn met de schimmel Botrytis Cinerea. Doordat deze schimmel kleine gaatjes perforeert in de druivenschil, verdampt het vocht uit de druif. Hierdoor krijg je een druif die nog geconcentreerder is dan anders. Echter tevens gaat de opbrengst fors naar beneden, er is immers minder druivensap! Dit in combinatie met de handmatige pluk, waarbij plukkers meerdere malen door de wijngaard moeten gaan, drijven de prijzen aanzienlijk omhoog.

Pessac Léognan en Graves zijn vorige week reeds aanbod gekomen. Hier komen hele mooie droge witte en rode wijnen vandaan. Maar terug naar de dessertwijnen. Wie aan Franse dessertwijn denkt, komt vaak uit bij Sauternes. Echter, ook voor een goede Sauternes leg je al snel tientallen euro’s neer. Maar er zijn ook nog andere mooie gebieden. Dat hebben we gezien in het artikel over de Loire. Maar ook in de Bordeaux heb je subregio’s die verrassende verschillende werelden laat zien.

Sauternes en Barsac

Maar natuurlijk eerst de meest belangrijke appellatie, Sauternes. Grofweg gelegen tussen Barsac in het noorden en Sauternes in het zuiden, langs de rivier de Ciron, strekt zich de appellatie Sauternes AOC en Barsac AOC zich uit. Overigens mogen wijnen uit Barsac ook onder de naam Sauternes AOC op de markt gebracht worden.

Sauternes

Sauternes is gekenmerkt door een bodem van krijt, kalksteen, zand, klei en grind op een alluviale ondergrond. Er zijn zacht glooiende heuvels. Door de ligging langs de Ciron die uitmondt in de Gironde ontstaat een microklimaat dat ideaal is voor Botryttis Cinerea geïnfecteerde druiven. Een unieke condensatie draagt bij aan mistvorming in de herfstochtenden waarna mooie zonnige middagen volgen. Hier gedijt de schimmel het best. De oogst kan wel 3 maanden duren, waarbij alleen die druiven worden geplukt die goed aangetast zijn door de schimmel. Vervolgens vindt er wel 3 tot 5 sorteer rondes plaats. Men perst de druif langzaam en voorzichtig. Waarna de wijn gefermenteerd wordt in RVS tanks. Hout is zelden gebruikt omdat men de nadruk wilt leggen op het fruitige karakter.

Jonge Sauternes is bijzonder fruitig – citrus, wilde perzik en accacia bloessem. Wanneer je de wijn weglegt zal je merken dat de kleur naar amber gaat en het pallet aanzienlijk complexer wordt – gekonfijt en gedroogd fruit. Voor goede Sauternes, is er een eis van minimaal 13% alcohol en de wijn dient duidelijk zoet te moeten zijn. Echter is er geen regulering omtrent restsuikers (zoals bij de Duitse dessertwijnen en indirect ook bij Hongaarse Tokaji. Sauternes relatief makkelijk herkennen aan hun nootachtige ondertoon. Dit is een typerend karakteristiek van de Sémillon druif die overwegend aanwezig is met de blend van Sauvignon Blanc, Gris en/of Muscadelle. Wanneer je een fles hebt van een goed huis, uit een goed jaar en bewaard onder de juiste condities, kan de wijn wel meer dan 100 jaar oud worden!

Barsac

Overigens het grote verschil tussen Barsac en Sauternes is dat wijnen uit Barsac over het algemeen lichter en verfrissender zijn dan de romigere en ronde wijnen uit Sauternes. Dit komt door de ziltige aluviale ondergrond die specifiek is voor Barsac.

Carmes de Rieussec – Sauternes 2014

Deze wijn uit het fantastische jaar 2014 gedronken. Strogeel van kleur. Bijzonder fruitig gedragen door de hoge zuurgraad. Citrus, abrikoos, accacia bloessem. Maar ook rozijntjes, geconfijte sinaasappel, honing, vijgen en kaneel en natuurlijk hazelnoot. In de afdronk een verfrissend grapefruit-bittertje na. De wijn is vol en zoet maar door de aanhoudende frisheid is dat niet vervelend. Kortom, alles wat een Sauternes behoort te zijn!

Graves Supérieures en Cérons

De andere twee overgebleven gebieden zijn Graves Supérieures en Cérons. Wijnen gelabeld Graves Supérieures kunnen geproduceerd worden van druiven die uit het hele gebied komen. De mini-appellatie Cérons kan alleen zijn toegewezen aan wijnen gemaakt van druiven uit de dorpen Cérons, Podensac and Illats. Château de Cérons bijvoorbeeld heeft nog maar 5ha gereserveerd voor haar dessertwijn. De kwaliteit is fantastisch (en prijzen zijn bijzonder betaalbaar), maar deze appellatie is helaas tanende. Deze wijnen zijn overigens niet zo lang houdbaar als Sauternes; max ongeveer 5 jaar.

De Graves Supérieures daarentegen is een lichtzoete wijn gemaakt door het voortijdig stoppen van de vergisting zodat er restsuikers achterblijven in de wijn of door het gebruik van overrijpe druiven. Dat is ook de reden dat deze wijn aanzienlijk beter betaalbaar is. Ook deze wijn is beperkt houdbaar.

Entre-Deux-Mèrs

Dan steken we de Garonne over en komen terecht in het gebied tussen de Garonne en de Dordogne; het Entre-Deux-Mèrs. Hier vind je rode wijn met als label Bordeaux AOC of Bordeaux Supérieur AOC, of witte wijn welke ook haar eigen gemeente appellatie mag dragen.

Tevens vind je zoete wijnen uit de gemeenten Cadillac, Loupiac of Sante-Croix-du-Mont. Primair zijn de witte wijnen gemaakt van Sémillon, geblend met Sauvignon Blanc en Muscadelle. Met haar 6.000ha is dit tevens één van de grootste wijngebieden van de Bordeaux en goed voor bijna de helft van de Bordeaux wijn. Hoewel de meeste wijn uit de regio rood is, is de appellatie Entre-Deux-Mèrs AOC alleen voor witte wijn! De regio is significant anders dan Bordeaux aangezien er een ruime variëteit aan ondergrond is.

Entre-Deux-Mèrs stond bekend voor haar half-zoete witte wijnen tot de jaren 50 van de vorige eeuw. Deze behoorden tot de slechtste Bordeaux wijnen. Hierdoor leek een lokale economische ramp te gaan ontstaan, totdat de wijnboeren omschakelden naar het aanplanten van rode druiven. Deze wijn is nog steeds volop verkrijgbaar als Bordeaux AOC of Bordeaux Supérieur AOC. Enkele decennia later zijn er een aantal voortrekkers geweest om droge witte wijnen te herintroduceren met moderne vinificatietechnieken. Hierdoor werd de wijn fris en fruitig. De toegestane druiven zijn vanzelfsprekend Sémillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle (gezamenlijk minimaal 70%). Maar daarnaast ook Merlot Blanc, Colombard, Mauzac en Ugni Blanc.

Chateau Marjasse, Entre-Deux-Mèrs 2019

Dit landgoed is in eigendom van M. Lurton die ook werkzaam is geweest als manager bij Chateau Chéval Blanc (een 1^er Cru wijngaard) en Chateau d’Yquem. Toch niet de minste referenties!

De wijn is een blend van 44% Sauvignon Blanc, 20% Sauvignon Gris, 32% Sémillon en 4% Muscadelle. De druiven apart geplukt (in de koele ochtend) en hebben hin eigen vinificatie. Dit geeft een bleekgouden wijn met een intense neus van wilde perzik, steenfruit en vlierbloesem. Het volle mondgevoel is gedragen door een stevig alcohol percentage en licht hogere zuren. De lengte is wat aan de korte kant, maar desalniettemin bijzonder aangenaam. Kortom, een heerlijke wijn voor een zonnige aangename dag!

Tevens zijn er een aantal kleinere appellaties;

Haut-Benauge

In het zuiden ligt Haut Benauge. Deze relatief onbekende regio is onder te verdelen in 2 sub regio’s; Bordeaux Haute Benauge en Entre-Deaux-Mèrs-Haute-Benauge. Rode wijn voort hier de boventoon (ongeveer 80% rood of rosé). En komt onder de generieke AOC Bordeaux op de markt. Het terroir varieert van krijtsteen, gravel, zand en klei gronden.

De droge wijn dient jong gedronken te worden en gaat prima samen met oesters, vis of geitenkaas.

Bordeaux Haute Benauge

De droge witte wijn is gemaakt van Sémillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle, welke op een kalkrijke bodem staan. Mede door de vergisting op lage temperatuur, geeft dit levendige frisse wijnen met toetsen van citrusfruit, gele bloemen en exotische vruchten.

Ook vind je hier mooie halfzoete wijn (moulleux) van dezelfde druiven. Hiervoor staan de stokken eerder aangeplant op klei-kalkstenen bodems. Dit brengt elegante wijnen voort met een lange geurige afdronk, vol citrus en exotisch fruit.

Entre-Deux-Mèrs-Haute-Benauge

Deze appellatie omvat uitsluitend droge witte wijnen. Je zal daarom ook zien dat de droge wijnen eerder deze appellatie op het etiket voeren. De wijnen worden vaak gezien als een iets betere kwaliteit dan de Entre-Deux-Mèrs AOC. Tevens kan je mousserende wijn vinden uit deze regio!

Loupiac

Is een sub regio dat in 1936 is gecreëerd, gelegen ten oosten van de Gironde en ten zuidwesten van Cadillac. Ongeveer 70 huizen produceren dessert wijn. Je ziet de wijngaarden van Barsac aan de andere kant van de rivier liggen. Het terroir en sub klimaat is ongeveer hetzelfde als in Barsac.

De wijnstokken zijn overwegend ouder waardoor ze nog geconcentreerdere wijnen opleveren. De prijzen zijn hier wat vriendelijker dan aan de overkant van de Gironde, onder de 20 euro kan je hier al goede wijn vinden!

Cadillac

Is een kleine appellatie gelegen naast Loupiac. Terwijl de bodem (grind, kalksteen en klei) een andere samenstelling kent dan de overbuur, profiteert ze van dezelfde ochtend mist. Vandaar dat ook hier mooie zoete wijnen te vinden zijn onder de naam Cadillac AOC. De wijnen hebben een neus van acacia, honing, vanille, citrus en abrikoos. Jonge wijnen hebben een lekkere pit maar naar gelang ze ouderen krijgen ze meer room en zijn ze ronder van smaak.

Côtes de Bordeaux

In 2009 opgezet door vier subregio’s samen te voegen; Premièr Côte de Blaye, Côtes de Castillon, Côtes de Francs en de rode wijn van Côtes de Cadillac. In 2016 is Sante Foy Bordeaux toegevoegd. Deze samenvoeging is commercieel gedreven om meer eenheid te creëren en de appellatie structuur te vereenvoudigen. Hierbij liggen eigenlijk alleen Cadillac en Sante Foy in Entre-Deux-Mèrs. Hier komen rode wijnen vergelijkbaar met Bordeaux, witte wijnen, rosé en dessertwijnen vandaan.

Premièrs Côtes de Bordeaux

Is nu alleen nog maar een appellatie voor witte wijn. Deze zijn overwegend fruitig en bloemig met tonen van citrusfruit, gekonfijt fruit en kweepeer. De klei en kalksteenrijke bodem geeft de wijn haar frisse zuren.

Cadillac Cotes de Bordeaux

Tot 1973 viel dit onder Premières Cotes de Bordeaux om vervolgens in 2009 op te gaan in Côtes de Bordeaux AOC. Hier vind je alleen rode wijn in Bordeaux stijl tegen een betere prijs-kwaliteit verhouding. Het terroir bestaat uit krijtsteen en gravel op mooie hellingen. De wijngaarden op het plateau heeft een kleibodem, terwijl onderaan de helling vooral zandgronden liggen. Dit verklaart meteen de uiteenlopende wijnen. Merlot is hier de dominante druif gevolgd door Cabernet Sauvignon en Franc en Malbec. De wijnen zijn elegant en vlezig met een neus van rood fruit en specerijen. Het zijn soepele wijnen met een rond mondgevoel. Bijzonder aangenaam en zeker een aanrader!

Sainte Foy Bordeaux Côtes de Bordeaux

Tenslotte Sainte Foy Bordeaux. Deze is sinds 2016 toegetreden tot de Côtes de Bordeaux. De regio ligt aan de oostelijke grens van de Bordeaux, dicht tegen Bergerac aan. Hoewel Sainte Foy bekend is om haar witte Bordeaux, is men sinds 1990 begonnen met rode wijn productie. Tevens is Sainte Foy de “speeltuin” van de Bordeaux, waar men een wijde range van druiven toestaat die op zijn minst zeer bijzonder te noemen zijn voor de regio! Natuurlijk het bekende drietal staat hier, maar ook Colombard, Mauzac, Merlot Blanc en Ugni Blanc.

De droge witte wijn is zijdezacht en mineralig met aroma’s van perzik en vanille. Een aanrader, zeker om jong te drinken.

De zoete wijn, ofwel Sainte Foy Liquoreux, is gemaakt van druiven geïnfecteerd met Botrytis Cinerea. Deze is rond, romig, maar toch ook fris en fruitig met een lange aromatische afdronk. Je ontdekt tonen van witte bloemen, honing, brood en subtiele hint van muskus.

De rode wijn is stevig (bijna boers te noemen), complex met diepe structuur. Duidelijk rood fruit zoals kers is aanwezig, maar ook leer en hout zijn goed te onderscheiden.

Cotes de Bordeaux St. Macaire

Net ten oosten van de Premièrs Côtes de Bordeaux vind je St Macaire. De naam is afgeleid van een druivenvariëteit met een heel donkere schil. Helaas vind je deze druivenvariëteit nagenoeg niet meer en dat terwijl deze oorspronkelijk hier vandaan komt! De druif heeft inmiddels een weg gevonden naar Californië en NewSouthWales, maar is nog steeds een zeldzaamheid.

Vandaag de dag vind je hier vooral Sauvignon Blanc, Sémillon en Muscadelle, vooral voor de zoete witte wijn. Toch vind je ook beperkt droge witte wijn. Het terroir is vooral een mix van zand met kalksteen (vooral droge wijn) of klei met kalksteen (voor zowel zoete als droge wijn). Het brengt fruitige volle wijn voort.

De zoete wijn is gemaakt van Sémillon en Muscadelle en mondt uit in wijn met een neus van muskus, geroosterde amandelen, groene appel en vanille. Terwijl het pallet eerder tonen van honing en gekonfijt fruit geven.

De droge wijn is een blend van Sauvignon Blanc en Sémillon. Dit geeft sterk aromatische wijnen met de frisheid van ceder en zoetheid van gedroogde abrikoos en marsepijn.

Graves de Vayres

Dit is een klein sub gebied in het grotere Entre-Deux-Mèrs en beslaat twee gemeenten; Vayres en Arveyres.Hoewel de naam het zou doen vermoeden, is er geen relatie met de Graves. Dit is een referentie aan de grindachtige bodem. Hier vind je zoete, droge witte wijnen en rode wijnen (vooral Merlot). Ook Merlot Blanc is hier toegestaan. Deze relatief neutrale druif is gelimiteerd tot maximaal 30% in de blend en is bedoeld om de blend te ondersteunen.

Op de lichte grindbodem staan de Muscadelle, Sauvignon Blanc en Sémillon aangeplant voor de droge witte wijn. Deze hebben aroma’s van hazelnoot, citrus en wit fruit en met een elegante soepel geurig mondgevoel. Drink deze wijn jong.

In de zoete wijn kom je het bekende drietal druiven weer tegen. Deze staan vooral aangeplant op de grindrijke bodems van de wijngaarden. Het levert soepel volle wijnen waarin je abrikoos, acacia en exotisch fruit in herkent.

De rode wijn tenslotte is een op Merlot-gebaseerde wijn, waarbij Cabernet Sauvignon de tannine voorziet en de Sauvignon Franc de body. Het zijn zachte fluweelachtige wijnen met milde tannine structuur en duidelijk herkenbaar framboos en kersen tonen. Deze doen zeker niet onder voor de wijnen van de rechteroever, echter de prijzen zijn een stuk vriendelijker.

Sainte Croix du Mont

In Cadillac en ten zuiden van Loupiac ligt Sainte Croix du Mont. Aan de overkant van de rivier ligt dus Sauternes. Het terroir onderscheidt zich duidelijk van de andere gebieden door de grote hoeveelheid oesterschelpen en fossielen in de bodem. Deze zijn vermengd met klei, kalksteen en grind. Hier zijn alleen zoete witte wijnen toegestaan, die optimaal profiteren van het microklimaat dat hier is ontstaan. Dit levert krachtige levendige en complexe dessertwijnen met een lange afdronk. Naast het bekende abrikoos en perzik, ontdek je ook aroma’s van druiven, vijg, acacia en kamperfoelie in de wijn! Zeker de moeite waard om te ontdekken.

Afsluiting van de twee verrassende werelden van de Bordeaux

Natuurlijk zegt iedereen rode wijn, wanneer naar Bordeaux wordt gevraagd. Tenslotte is 90% van de wijn rood! Maar nu heb je ook gezien dat er veel meer is, zowel droog wit als weelderige zoete wijn. Maar ook dat prijstechnisch er nogal wat verschillen zijn. Ja de top producenten hebben hun naam hoog te houden, zowel in kwaliteit als in prijs. Duik eens wat dieper in Bordeaux en ga op zoek naar de pareltjes. Verder is het duidelijk dat Entre-Deux-Mèrs een overgangsgebied is, het heeft veel weg van de linkeroever, de fameuze Médoc. Maar neigt ook al duidelijk naar de stijl op de rechteroever met haar Pomerol. Daar gaan we volgende week verder in duiken.

6 april 202120 mei 2021

Chenin de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur

We zakken de Loire verder af en verlaten de Touraine bij Bourgeuil. Hier komen we in het land waar de Chenin de ongetroonde koningin is, Anjou-Saumur. Welkom in het grootste wijngebied van de Loire, met haar indrukwekkende 19.300ha, 1.000 wijnboeren, 60 handelaren en zo’n 120 miljoen flessen per jaar.

Anjou-Saumur heeft een gematigd oceaan klimaat in de Anjou, maar in de valleien kan lokaal een specifiek warmer klimaat ontstaan (mesoklimaat). Terwijl in de Saumur een meer continentaal klimaat geldt. De bodem bestaat voornamelijk uit leisteenschist, zandsteen en vulkanisch gesteente, afkomstig van het Armoricaans massief. Hier heersen Chenin Blanc en Cabernet Franc. En met ongeveer 30 herkomstbenamingen (of appellaties) is de keuze reuze!

Chenin Blanc, ook genaamd Pineau de la Loire, geeft mooie verfrissende droge tot betoverende dessert wijnen afkomstig van Coteaux du Layon. De grottenkelders, die zo typerend zijn voor deze regio, zijn ideale locaties om de Crémant de Loire, de l’Anjou Fine Bulles of de Saumur Brut te bewaren.

De Cabernet Franc, samen met Gamay, worden gebruikt voor zowel rode als rosé wijnen. Met name de rosé’s hebben befaamheid gekregen.

Saumur

Saumur is dé regio voor mousserende wijn. De wijngaarden staan geplant op kalkstenen bodems. Deze zijn nog een verlengstuk van het Bekken van Parijs. Hier geven de druiven de heldere zuurgraad die ze nodig hebben om uitstekende mousserende wijnen te maken. Onder de wijngaarden liggen kilometerslange tunnels en grotten “troglodytes” genaamd. Deze uit de kalksteen gehouwen grotten zijn de perfecte plek om heerlijke bubbels te laten ouderen. Naast mousserend, vind je hier ook witte wijn van Chenin Blanc, rood en rosé van Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon en Pineau d’Aunis. De mousserende wijn kan ook onder de appelatie Brut Saumur op de markt gebracht worden.

Saumur Champigny

Champigny kent een heel specifiek microklimaat welke in de zomer bijzonder warm kan worden. Hierdoor krijgen de wijnen een meer ontwikkeld pallet. Je vindt hier alleen rode wijn met een fruitige neus van rood en zwart fruit. Het zijn lichte wijnen met een mooi balans en zijdezachte tannine. Dit zijn wijnen die je rustig 5 tot zelfs 20 jaar kan bewaren!

Saumur Puy Notre Dame

Even ten zuiden van Saumur ligt Puy Notre Dame. Het kent een ongekend droog klimaat doordat het afgeschermd gelegen is door het Massif des Mauges. De Cabernet profiteert daardoor van een goede fysiologische rijpheid. De rode wijnen van Cabernet Franc en Sauvignon leveren diep robijnrode wijnen met zwart fruit op. Verder hebben deze een volle body, zijn krachtig en hebben een fantastisch balans. Dit zijn echte Vin de garde, wijnen met een enorm bewaarpotentieel.

Anjou

Daar waar Saumur voornamelijk kalkstenen bodem kent, domineert het graniet, schist en leisteen van het Armoricaans Massief in het westelijke deel van de Anjou. Deze bodem is heel verschillend en is afkomstig van het stollingsgesteente van het schiereiland Bretagne. Deze donkere schist gesteente noemt men ook wel Zwarte Anjou (“Anjou Noir”) en draagt bij aan mooi gestructureerde en krachtige wijnen. Een ander verschil met Saumur is dat door deze granieten bodem niet heen te komen is, en de kelders daarom bovengronds liggen.

Naar het oosten toe, tegen de Saumur aan verandert de bodem naar meer kalksteen met oestervlekken, beter bekend als “tuffeau blanc”. Dit valt gemakkelijk uit elkaar waardoor je hier dus wel veel kelders kan vinden voor de meest fantastische mousserende wijn.

De Anjou strekt zich uit over 128 gemeenten en kent 980ha voor rode wijn, 500ha voor witte wijn en 80ha voor mousserend. Hier hebben de kloosters een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van de wijngaarden. Reeds sinds de 12^e eeuw zijn de Loire wijnen erg in trek bij Britse en Franse koningshuizen. Door deze interesse is de populariteit erg gestegen.

Anjou Noir

De wijnen uit het westelijke deel worden vaak Anjou Noir genoemd terwijl die uit het oosten Anjou Blanc genoemd wordt. De toegestane rode druiven zijn Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Pineau d’Aunis en Grolleau (max 10%) of 100% Gamay voor de Anjou Gamay AOC. Voor witte wijnen zijn dit Chenin Blanc (min 80%), Sauvignon Blanc en Chardonnay.

Je hebt hier frisse fruitige wijnen en licht toegankelijk. De witte wijnen van Chenin kunnen weelderig met tonen van honing en abrikoos hebben.

De Cabernet d’Anjou AOC zijn elegante rosé’s met rijp rood fruit en soms een hint van tropisch fruit. De Rosé d’Anjou AOC welke wereldfaam hebben zijn lichte verfrissende rosé’s met toegankelijk rood fruit.

Anjou Coteaux de la Loire

De Anjou Coteaux de la Loire AOC is een integraal deel van Anjou Noir met uitsluitend Chenin Blanc. Vaak vindt de pluk handmatig plaats. Een ideaal aperitief met haar delicate exotische aroma’s. Deze regio is vergelijkbaar met Savennieres maar heeft een lager suikergehalte.

Anjou Village

Binnen het grote Anjou AOC, vind je Anjou Village AOC; 46 gemeenten mogen dit label dragen vanwege beter terroir en betere expositie. De bodem is vooral bezaaid met schist. Dit zijn rode wijnen van Cabernet Franc en Cabernet Sauvignon en mogen pas gebotteld worden vanaf 1 september in het jaar volgend op de pluk. Dit om de kwaliteit te verhogen door rijping in het voorjaar. Deze wijnen hebben een diepere kleur, zijn voller van smaak en de structuur is beter in vergelijking tot de Anjou AOC. Anjou Village Brissac AOC is de crème de la crème. Deze wijn heeft een fantastisch bewaarpotentieel van 5 tot 15 jaar. Waarbij dan ook tonen van leer en bosgronden zich ontwikkelen bij het verouderen. Heerlijk bij gegrild rood vlees.

Savennieres

Deze regio is het waard apart te melden. Savennieres ligt ten zuidwesten van Angers, op de rechterbank van de Loire. De uitzonderlijke natuurlijke omstandigheden van het gebied werden waarschijnlijk voor het eerst vastgesteld tijdens de Romeinse invasies. De wijnbouw ontwikkelde zich in de tijd van de grote kloosters en werd vervolgens voortgezet door landeigenaren en vervolgens, in de 19e eeuw, door de middenklasse van Angers. Het levert diep gekleurde wijnen van Chenin Blanc op. Je hebt hier droge tot zoete wijnen, allen van Chenin Blanc. Jonge wijnen hebben een intens en complexe neus, met de soms sobere kruidenaroma’s van varen en jasmijn. Aroma’s van limoenbloesem, anijs, grapefruit, peer, honing en kweepeerpasta volgen, en ontwikkelen witte perziken en bloemen op een basis van bijenwas en gedroogd fruit. De wijn is sappig en vol van smaak met een levendige, frisse afdronk en een duidelijk randje van mineraliteit.

Savennieres Roche aux Moines en Coulée de Serrant nemen een speciale plaats in. Door hun bijzondere ligging komen hier hoog kwalitatieve wijnen vandaan.

Wijnen uit Savennieres zijn echt wijnen voor aan tafel; riviervis in botersaus, vette paling of gegrilde zalm.

Haut Poitou

Nabij Poitiers ligt outlayer Haut Poitou in de Loire vallei. Hier worden rode, witte en rosé wijnen gemaakt op slechts 90ha. De kalkrijke kleigrond steekt af bij de andere regio’s binnen Anjou-Saumur. Verfrissende makkelijk drinkbare wijnen komen hiervandaan die uitstekend als apperitief genuttigd kunnen worden.

Zoete wijnen

Coteaux de Saumur

Hier vind je de zoete wijnen van Chenin Blanc. De wijnen zijn pittig en heerlijk in hun jeugd, terwijl de wijnen ook een decennium kunnen rijpen. De wijngaarden liggen op goed geventileerde en blootgestelde hellingen. Waardoor vroege plantengroei en de productie van extreem rijp fruit bevorderen. Oogst met edele rot is zeer gebruikelijk, waardoor de pluk tevens vaak handmatig is. De wijnen zijn diep goud van kleur, met een neus van subtiele aroma’s van wit fruit en bloemen. De wijnen zijn luchtiger en levendiger dan de wijnen afkomstig van Coteaux de Layon.

Bonnezeaux

Bonnezeaux wijnen profiteren van een bijna mediterraans microklimaat langs de Layon. Hier komen dan ook mooie volle zoete wijnen vandaan. Mede dankzij de lager gelegen Loire, ontstaat een vochtig klimaat wat ideaal is voor Botrytis Cinerea.

Het levert complexe wijnen van Chenin Blanc. Daar waar jonge wijnen tonen van acacia en sinaasappelschil vertonen, geven de oudere wijnen rijpe kweepeer, gekookte abrikoos, karamel en tropisch fruit en een onderliggend laagje kruiden.

Coteaux du Layon

Even ten zuiden van Angers, langs de Layon ligt de Coteaux de Layon. Reeds in de 16^e eeuw ontdekten de Nederlandse handelaren dit gebied voor de versterkte wijnen aangezien deze bij uitstek gebruikt konden worden op de lange zeereizen.

Chenin Blanc de koningin van Anjou-Saumur

Hoewel het klimaat maritiem is, profiteren de druiven van hun zuidelijke expositie en ventilatie door de wijngaard waardoor de druiven hoge fysiologische rijpheid halen. Dat in combinatie met blootstelling aan botrytis, geven mooie zwoele zoete wijnen als resultaat. Dit zijn complexe wijnen met volle body en tonen van acacia honing en gedroogd fruit. Vooral deze regio verklaart waarom Chenin de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur is.

Er zijn 6 gemeenten en 1 dorp die kwalitatief uitstijgen en daarom de kwalificatie Coteaux du Layon Village mogen dragen. Tenslotte heb je de enige echte premier cru in de Loire; de Coteaux du Layon Premier Cru Chaume. Deze worden vaak (deels) op hout gerijpt; zacht van structuur, filmend mondgevoel en hoge concentratie. Aroma’s van rijp fruit en sinaasappelschil, gedragen door notige tonen en een hint perzik en tutti-fruti.

Quarts de Chaume Grand Cru

Na de Premier Cru, dan nu de enige Grand Cru in de Loire; Quarts de Chaume. Deze naam leidt terug naar de Middeleeuwen toen boeren een kwart (quart) van hun inkomsten aan de Heer moesten afstaan. Dit is altijd één van de meest prestigieuze AOC’s geweest in de Anjou.

De bloemige, citrus- en tropische aroma’s van de jeugd maken plaats voor een overvloed aan gedroogd en gekonfijt fruit, abrikoos, honing en kruiden. De Quarts de Chaume is sappig en fluweelzacht, met een prachtig glad, afgerond mondgevoel. Goed uitgebalanceerd krachtig en fris; een wijn met een oneindige complexiteit.

Coteaux de l’Aubance

Is het resultaat van erosie door de Loire en Aubance, de zijrivier, die een groot aantal kleine hellingen creëerde, in verschillende richtingen, op ondiepe schistgrond. Dit geeft goudgele wijnen met een zweem van groen. Een neus van perzik en nectarine en witte bloesem. Maar ook volle soepele wijnen, vol frisheid en mineraliteit. Kortom heerlijke aperitief wijnen!

Conclusie

Ook hier is het aanbod zeer divers. Grote naduk ligt toch wel op rosé wijnen, maar Chenin blijft echt de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur. Haar veelzijdigheid om droge tot zoete weelderige wijnen, met hoog zuur is en blijft verbluffend. En vergeet ook niet de mousserende wijnen uit deze regio!

Uiteindelijk is het leeuwendeel rosé; Cabernet d’Anjou of Rosé d’Anjou zijn de grote drijvers, gevolgd door de mousserende wijnen. Echter ga je je verdiepen in de vele kleine niche gebieden kan je je laten verrassen door de mooie veelzijdige droge wijnen die echt terroir spreken. En tenslotte de dessertwijnen, waar eigenlijk geen woorden voor zijn, zo subliem!

5 januari 20212 mei 2021

Dessertwijn door de suiker concentratie verhogen

Vorige week zijn we gestart met dessert wijnen door middel van het versterken van de wijn. Deze week gaan we kijken naar andere mogelijkheden om dessert wijn te produceren; dessertwijn door de suiker concentratie te verhogen.

Suiker concentratie verhogen door de druiven langer te laten hangen

De wijnmaker kan kiezen om de suikers meer te laten concentreren terwijl de vrucht nog aan de rank hangt. Echter dit brengt ook risico’s met zich mee. Wanneer het weer omslaat en er veel neerslag valt, is er een vergrote kans op rotting bijvoorbeeld. Maar niet alle rot is schadelijk, zoals je hieronder zal zien.

Edele rotting (Botrytis Cinerea)

Suiker concentratie verhogen Bottrytis Cinerea

Ofwel de grijze rot. Dit is een schimmel die zich nestelt tijdens de bloei van de druif en houdt zich gedeisd. Pas in het najaar gaat de schimmel een stof produceren dat de druivenschil aantast. Hierdoor ontstaan gaatjes in de schil waarlangs vocht ontsnapt en verdampt. Hierdoor kunnen andere druiven aan de tros ook geïnfecteerd raken. De schimmel manifesteert zich door een grijze as laag op de druif – vandaar ook de naam grijze rot. Door het indrogen zal de suiker concentratie verhogen, maar ook de concentratie van zuren en aromastoffen. Maar de schimmel zorgt ook voor nieuwe bestandsdelen; zoals een viskeus (stroperig) mondgevoel, zoetzure smaak en iets van honing, karamel, crème brulée.

Bekende wijnen gemaakt door edele rotting zijn de Sauternes, uit het Franse Bordeaux, de Hongaarse Tokaj of de Duitse (trocken)beerenauslese.

Sauternes

Deze wijn is een blend van Semillon, Sauvignon Blanc en Muscadelles. De wijn is gekenmerkt door een mooi balans tussen zoetheid en zuurgraad met aroma’s van honing, abrikoos en een beetje noot in de afdronk. Het meest exclusieve huis is Chateau d’Yquem uit de Graves (Bordeaux). Prijzen kunnen zelfs oplopen tot honderden euro’s voor een halve fles. De klassieke combinatie voor een Sauterne is met foie gras.

Tokaji Aszú

Aan de voet van het Karpatengebergte kan je de regio vinden waar Tokaj wordt geproduceerd. De geïnfecteerde druiven worden handmatig (individueel) geselecteerd en geplukt. De wijn is gecategoriseerd in suiker gehalte van 3 puttonyos (60 gram restsuiker per liter) tot 6 puttonyos (150 gram per liter). Daarboven is het Aszú Eszencia gelabeld. Tokaji Eszencia is uiterst zeldzaam. Deze wijn heeft slechts 5% alcohol en 450 g/lt rest suiker. Deze wijn is houdbaar voor meer dan 100 jaar! De Tokaji Aszú is amber kleurig, hoog zuurgehalte en intense aroma’s van marmelade, abrikoos en honing. Ook hier geldt de klassieke combinatie met ganzenlever. Mogelijk beïnvloedt omdat dit ook een geliefd Hongaars gerecht is. Maar ook blauwschimmelkaas of fruit gerechten zijn een goede combinatie.

(Trocken)Beerenauslese

Het verschil tussen Beerenauslese en Trockenbeerenauslese ligt in de infectie met botrytis. Voor TBA zijn alle druiven aangetast, bij BA zijn de meeste druiven aangetast, terwijl ook overrijpe druiven zijn toegestaan. Deze selectie zorgt er dus reeds voor dat beiden met de hand moeten worden geplukt en dus meer arbeidsintensief is. Deze wijnen zijn niet te misstaan bij een mooi kaasplankje met wat rijpere (blauwader) kazen.

Drogen voor de oogst (passillerage of late harvest)

Passillerage of late oogst houdt in dat druiven langer aan de wijnstok blijven hangen opdat ze indrogen en tot rozijnen beginnen te vormen. Hierdoor zal de de suiker concentratie in de vrucht verhogen . Het klimaat moet hiervoor warm en droog zijn, aangezien anders rotting kan ontstaan.

Spätlese

Dit betekent letterlijk “late oogst”. Hierdoor zijn aroma’s meer geconcentreerd met rijper fruit zoals citrus en steenfruit. Let wel op, er bestaan ook droge Spätlese wijnen, dit staat dan op het etiket vermeld (“Spätlese trocken”). De zoete variant gaat goed samen met pittiger chinese of indische gerechten. En ook bij fruit salades.

Samos Anthemis

De Anthemis refereert aan de late oogst wijnen. Dit is tevens vaak de hogere kwaliteitswijn van Samos met aroma’s van honing, kersen, karamel en cacao. Deze laatste zijn vaak veroorzaakt door oxidatieve rijping op houten fusten. Combineert uitstekend met gebak.

Vendage Tardive

Ook in de Elzas in Frankrijk kennen ze late oogst wijnen. Hier mag de zoete wijn slechts van vier edele druivenrassen gemaakt worden; Riesling, Muscat, Pinot Gris en Gewurztraminer. De Elzas is een gebied dat gekenmerkt wordt door dalen die door de bergruggen van de Vogezen beschermd worden tegen neerslag. En met expositie op het zuidwesten, een ideale ligging voor druivenstokken. Hierdoor ontstaat een microklimaat dat warm en zonnig is op een breedtegraad waar je het niet verwacht. Ook hier geldt de klassieke combinatie met ganzenlever. Maar wanneer je het spannender wilt maken, probeer eens crème brulée of tarte tatin naast een mooi glas VT!

Suiker concentratie verhogen door bevriezing of ijswijn

Naast de late oogst, kan de wijnmaker ook kiezen om de druiven aan de stok te laten bevriezen, indien dit klimatologisch mogelijk is. Dit betekent dat de druiven nog langer moeten blijven hangen. Dit verhoogt het risico op verrotting enorm en tevens de gevoeligheid voor vogels, insecten etc. En men kan alleen maar gezonde druiven gebruiken (verrotte of botrytis geïnfecteerde druiven beïnvloeden de wijn). De druiven dienen minimaal bij -7C (in Duitsland en -8C in Canada) bevroren te zijn.

Door de bevroren druiven te persen, blijven de ijskristallen achter in de pers en ontstaat een hoog suiker geconcentreerde most. Hierdoor ontstaat een wijn met de karakteristieken van het druivenras. Deze wijnen hebben overwegend laag alcohol. De meest bekende ijswijnen zijn afkomstig uit VS/Canada (Vidal en Riesling). In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland vooral Riesling en natuurlijk in Oostenrijk ook haar lieveling Grüner Veltliner. Tevens zie je een rode ijswijn gemaakt van Cabernet Franc. Overigens zie je meer landen ijswijn maken, denk aan Rusland, Slovenië en zelfs China!

Ook de technologie heeft niet stil gestaan. Door gebruik te maken van cryoconcentratie in het wijnmaak proces waar geplukte druiven worden bevroren, creëert men hetzelfde effect.

IJswijn gaat prima samen met het dessert, vooral tarte tatin, roomijs, crème brulée of blauwader kaas. Overigens een veel gehoorde misopvatting…. Drink dit niet te koud! Bij een temperatuur van +8C komen de aroma’s het beste tot haar recht.

Drogen na de oogst

Gezonde druiven ingedroogd vaak op een bed van stro, nadat ze zijn geoogst. In Italië is dit gedaan in speciaal ontworpen droogkamers, “fruttaio” genaamd. Het moet warm en droog zijn om dit te kunnen doen. Doordat de druiven aan het absolute eind van de oogsttijd worden geplukt, neemt het suikergehalte in de wijn toe. Om de kwaliteit te waarborgen, dient men met de hand te plukken. Als er rotte druiven tussen zitten, moeten die één voor één worden verwijderd, omdat ze de andere druiven kunnen besmetten. Deze methode heet “appassimento”. Het beroemdste voorbeeld is natuurlijk Recioto della Valpolicella (vergeet niet dat Ripasso of Amarone droge wijnen zijn!). Deze wijnen hebben een rozijn-achtig karakter.

Deze methode is niet wijd toegepast, je moet echt zoeken. Voorbeelden zijn de Zuid-Afrikaanse ‘Heaven on Earth‘, waar de wijnmaker de wijn op stro en rooibosthee laat indrogen. Maar ook het Australische Chalmers brengt een appossimento wijn op de markt.

Conclusie voor het maken van dessertwijn door de suiker concentratie te verhogen

Zoals je wellicht wel begrepen hebt, zijn grote prijsverschillen gelegen in de wijze van oogst (handmatig plukken) en het risico dat de wijnmaker loopt (denk aan late harvest en ijswijn). Vanzelfsprekend is het een niche markt wat de prijs vanzelfsprekend automatisch opdrijft.