Het Duitse Wijn Instituut verwacht dat de druiven oogst in Duitsland een dalende trend zal vertonen. De oogstvolume zal naar verwachting 7.9 miljoen hectoliter druivenmost zijn, een daling van 9% t.o.v. vorig jaar en 10% onder het 10-jarig gemiddelde. De daling geldt voor alle druivenrassen, inclusief de belangrijke rassen Riesling, Pinot Noir, Grauburgunder (Pinot Gris) en Müller Thurgau.
Het is ook een oogst die te boek staat als een zeer lange oogst. In Saksen begon men eind augustus met de pluk voor de mousserende basiswijn, terwijl men in de Moezel, Saar en Ruwer in oktober nog bezig waren. Maar geduld is ook beloond,
Spelbreker
We hebben er al over geschreven in Frankrijk en Italië, maar ook in Duitsland speelde het weer parten. Een warme winter, gevolgd door late vorst, veel regenval met als gevolg ziektes, onrijpe druiven en wisselende omstandigheden tijdens de oogst in Duitsland vroegen om veel inzet en flexibiliteit met als gevolg dalende opbrengsten.
Door de warme winter, ontluikten de druivenknoppen vroeg. Waarna door de vorst grote schade werd aangericht. Maar de tweede ontknopping bracht verlichting. Aan de andere kant waren wijngaarden omgeven door bossen of nabij grote water oppervlaktes kwamen er beter vanaf.
Toen de vorst voorbij was en de tweede ontknopping zichtbaar werd, werd het warmer en kwam de regen. Bakken met regen waardoor wijngaarden weken lang nat bleven. Daarom moest men reeds vroeg maatregelen nemen om schimmeldruk te minimaliseren. Daarnaast omdat sommige percelen bevroren waren en andere niet, rijpten de druiven op verschillende momenten. En resulteerde dus is een zeer arbeidsintensieve zomer.
De Ahr blijft alsmaar getroffen. Nog niet hersteld van de overstromingen in 2021, wacht de Ahr nu haar volgende tegenslag. Door de vorst in het voorjaar ontstond onomkeerbare schade aan de druivenstokken. Ook bleek gedurende het jaar dat de vorst de vitaliteit van de stokken heeft aangetast, waardoor druiven ongelijkmatig rijpten. Maar liefst 64% van de oogst kan worden afgeschreven door vorst en schimmelschade. Terwijl de kwaliteit van de overgebleven druiven verrassend goed is, vooral van de laat rijpende druivenrassen. De koele nachten in de nazomer en herfst leidden tot een langzame rijping, waardoor de druiven een goede balans tussen suiker en zuurgraad kregen.
Moezel
In de Moezel of Mosel verminderden heftige hagelbuien in mei de opbrengsten met 30%. Naar verwachting is de opbrengst de laagst in 50 jaar, met slechts 510.000hl. Hier zien we lokaal verschillen. Langs de Moezel was er een goede opbrengst van de oogst, maar bij de Saar en Ruwer was de opbrengst als gevolg van vorst zeer karig.
Rijn en Nahe
De april vorst heeft ook sporen nagelaten op de hellingen van de Rijn en de Nahe. Door de overvloedige regen tierde het loof weelderig, terwijl bessen beperkt te vinden waren. Schimmelbestrijding (valse meeldauw) en nauwkeurige handmatige selectie speelde hier een belangrijke rol. Maar ook in delen van Franken (-19%) en Württemberg (-25%). In Franken heeft zorgvuldig handwerk en nauwkeurige selectie geresulteerd in wijnen die indruk zullen maken met hun diepte en kracht, vooral bij Silvaner.
Rheinhessen en Pfalz
Maar het is niet alleen kommer en kwel. De twee grootste Duitse wijnbouwgebieden, Rheinhessen en de Pfalz, zijn grotendeels bespaard van de vorst. Meer dan de helft van de Duitse opbrengst komen uit deze twee regio’s. Pfalz ligt naar verwachting 4% onder de opbrengst van vorig jaar, terwijl Rheinhessen een mooie +&5 noteert.
Wat kunnen we verwachten?
Maar wat kunnen we verwachten van deze dalende oogst uit Duitsland? De vele regen had ook een positief effect op de ontwikkeling van de wijnstokken. Zo sloegen de druiven veel mineralen op en dat zullen we naar verwachting terug proeven in de wijnen. Maar ook heeft de lange rijpingsperiode naar verwachting een positief effect op de smaakontwikkeling. Dus we kunnen wijn van kwalitatief goede druiven verwachten.
Daarnaast heeft de VDP een noodverordening uitgeroepen. Wijnhuizen die door de vorst zijn aangetast, mogen druiven van andere VDP-aangesloten wijnhuizen kopen. Dit is normaal streng verboden. Deze wijnen zijn te herkennen aan de woorden “Een wijn van de VDP-solidariteitsgemeenschap” op het achteretiket. Op deze manier kan de schade voor een wijnhuis beperkt worden.
Kortom 2024 zal de boeken ingaan als frisse levendige wijnen met uitgesproken aroma’s. Dankzij de gematigde temperatuur gedurende het jaar, zal het alcoholpercentage lager liggen. En dat is juist waar de markt vandaag de dag om vraagt, gelet op de gezondheidfocus.
Enige tijd geleden hebben we de Moezel of Mosel al geïntroduceerd in onze blog. Maar naar aanleiding van een webinar bij Wine Scholar Guild wil ik de Mosel toch nogmaals onder de aandacht brengen vanwege de zeer steile hellingen die sensationeel en adembenemende uitzichten geven. Om te beginnen de rivier de Mosel (of Moselle zoals men de rivier in Frankrijk en Luxemburg noemt) ontspringt bij de Col de Bussang in de Vogezen. Ze slingert door Frankrijk en Luxemburg voor ze in Duitsland arriveert en uiteindelijk bij Koblenz in de Rijn stroomt. De Mosel rivier is 531km lang waarvan 231km in Duitsland kronkelt. De wijngaarden liggen aan weeszijden van de rivier, voor optimale exposie juist omdat de rivier zo kronkelt. De regio het tegenwoordig Mosel, uit commerciéle overwegingen, maar tot 2013 was dit Mosel, Saar, Ruwer vernoemd naar de drie rivieren die door het wijnbouwgebied kruisen.
Wijnbouw gaat hier ver terug. De Weingut der Vereinigten Hospitien in Trier dateert uit de 7e eeuw, maar de wijncultuur gaat terug naar de Kelten maar vooral de Romeinen hebben deze cultivering verbeterd.
Geologie van de Mosel
Het wijnbouwgebied ligt tussen twee middelgebergten: Hunsrück en Eifel in het Rheinisches Schiefergebirge. Het klimaat in deze vallei is warmer met een optimale regenval. We vinden hier vooral leisteen, schelpkalksteen, mergel en kalksteen terwijl de valleibodem vooral puin, grind en zandafzettingen kent. Hoewel de bodemopbouw enorm uiteenlopend is, overheerst vooral leisteen.
In de Mosel liggen 14% van de wijngaarden op steile (30%) tot zeer steile (50%) heuvelruggen, waardoor hier uitsluitend handmatig gewerkt kan worden (en zelfs dat is niet altijd even veilig). Gelet op het koele klimaat, spelen deze steile hellingen een belangrijke rol. Vooral in het voorjaar kan het erg koud zijn, met vorst risico. De kou zoekt altijd zijn weg naar het laagst gelegen punt, dus de koude lucht gaat door de wijngaard naar beneden, waardoor de warme lucht omhoog geduwd wordt (thermische beweging).
Daarnaast heeft deze beweging als gevolg dat er minder bewolking ontstaat en dus meer direct zonlicht voor de druiven. Voor optimale zoninval worden wijnstokken verticaal opgebonden waardoor de plantdichtheid hoger is. De warme stijgende lucht kan daardoor beter door de wijngaard gaan, meer zonlicht in de wijngaard, maar ook vermindert deze opbinding de risico op ziektes en schimmels. Erosie is een belangrijk risico voor de wijngaarden. De neerkomende regen wordt snel opgenomen door de bodem, doordat de leisteen open is en regen er makkelijk doorheen in de onderliggende bodem doordringt. Het bladbeheer heeft ook een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Bladbeheer richt zich nu op meer lucht door de wijngaard maar tevens bescherming tegen de zon die steeds intenser wordt.
Steile wijngaarden
We vinden hier de steilste wijngaarden van Europa en mogelijk zelfs van de wereld, iets wat de Mosel zo sensationeel maakt. Mosel is hoewel niet de grootste in Duitsland met 9.000ha, is het wel de meest bekende wijnregio. De grootste is Rheinhessen met een kleine 28.000ha. Wat erg opvalt in Duitsland is dat de wijnregio’s allemaal liggen aan de oevers van rivieren. Dit is geboren uit noodzaak omdat in het koele klimaat zoals Duitsland dat kent, de reflectie van het water de wijngaarden opwarmt. De meest bekende wijngaard is Bernkasteler Doctor, in het dorpje Bernkastel. De steilste wijngaard is Bremmer Calmont wat de steilste wijngaard van Europa is. Het omvat ongeveer 54ha aan wijngaarden en kent meerdere eigenaren. Kilian Franzen, eigenaar van Weingut Franzen heeft 1.5ha in beheer op de Bremmer Calmont. De wijngaard heeft een hellingshoek van maar liefst 65 graden en staat aangeplant met 85+ jaar oude stokken.
Levert wijngaarden van steile hellingen betere wijn dan van een vlakke wijngaard? Dat is een interessante vraag en moet ook in het kader van locatie gezien worden. Steile wijngaarden in koele klimaten leveren zeker bij aan de kwaliteit van de wijn. Terwijl op de vlakte de wijnen minder uitgesproken zijn. Dit heeft te maken met betere zonexposie. Echter met de klimaatopwarming zien we ook dat de steile wijngaarden.
Riesling
Riesling is de meest aangeplante druivensoort met 63% aanplant in 2022. Mosel is een echte witte druivenstreek, waar blauwe druiven slechts voor 10% te vinden zijn (en dan met name Pinot Noir ofwel Blauburgunder). Riesling is een “edel” druivenras in Duitsland. Dat wilt zeggen dat het wordt gerekend tot de allerbeste druivenrassen met een constante hoge druivenkwaliteit. Het vindt haar oorsprong in een kruising tussen Gouais Blanc en een wilde druiven variëteit (Vitis Sylvestris). Waar de naam vandaan komt is onbekend. Mogelijk van het Duitse woord “Rus” wat vrij vertaald “donker hout” betekent en een verwijzing is naar het donkerkleurige hout. Een andere theorie is de verwijzing naar “verrieseln”, wat refereert naar het vroegtijdig vallen van de bloemen en druiven door slechte bevruchting of koele natte weersomstandigheden.
Kenmerken Riesling
De eerste keer dat er over Riesling is geschreven was 13 maart 1435 in Rheingau. Maar waarschijnlijk bestaat ze al veel langer. Typische kenmerken van Riesling is dat het hout hard van structuur is en goed tegen vorst bestand is. Ze kan makkelijk -15C aan. De druif ontluikt laat om zich zo te beschermen tegen vorst. De druiven rijpen langzaam, maar de druiven kunnen lang blijven hangen. Van bloei tot pluk gaan er wel 120 dagen overheen, wat bijzonder lang is. Maar de druif heeft dit nodig om het sensationeel en delicate aroma van deze Mosel druif te ontwikkelen.
Natuurlijk is Riesling vatbaar voor noble rot ofwel Botrytis, om weelderige zoete wijnen te maken. Doordat de druif een heel hoge zuurgraad heeft en hoog suikergehalte, kan de wijn prima weggelegd worden. Wanneer je Riesling echt lang weg legt – denk aan 100 jaar – dan heb je natuurlijk geen frisse fruitige aroma’s meer, maar denk aan gember en karamel.
Riesling is een druif die zeer gevarieerde wijnstijlen kan voortbrengen, van mousserend tot weelderig zoet. Kabinett en Spätlese wijnen zijn vaak heel licht in alcohol, denk aan 7.5 tot 8.5%. Kabinett zijn zeer lichte toegankelijke wijnen. Terwijl Spätlese iets meer diepgang hebben en beter zijn om te serveren naast gerechten. Aan het andere eind van het spectrum vinden we Trockenbeerenauslese. Deze is gemaakt van druiven die volledig zijn aangetast door Botrytis en zijn daardoor helemaal ingedroogd. Van 1ha wijngaard (en dus ongeveer 10.000 stokken) komt ongeveer 100 liter sap, wat meer te vergelijken is met siroop. Door het hoge suikergehalte is het ook erg lastig om fermentatie op gang te krijgen. Dit zijn zeldzame, bijzondere wijnen die zelden buiten Duitsland te vinden zijn.
Mousserende Riesling
Hoewel mousserende Riesling gemaakt is volgens de traditionele methode met 2e vergisting op fles, net als champagne, kan je de wijnen toch niet vergelijken. Simpel omdat Riesling veel fruitiger en overheersender is dan de Pinot familie die de basis vormen voor champagne.
Snelgroeiend Pinot Noir
De eerste documentatie van Pinot Noir was in 884 na Christus nabij de Bodensee. Pas in de 19e eeuw arriveerde de Pinot Noir, of Blauburgunder, in de Mosel. Echter deze druif werd vervolgens door het Nazi-regime verboden in 1933, omdat de Nazi-leider voor het Moselgebied een liefhebber van witte wijn was. Dit verbod duurde tot maar liefst 1986, doordat men deze wet was vergeten. Maar inmiddels is het enorm in opmars en vinden we hoge kwaliteit Pinot Noir wijnen in de Mosel. Er staat ongeveer 430ha (2022) aangeplant en er wordt gezegd dat er inmiddels zelfs ruim 800ha beschikbaar is!
Tips!
Het is bekend dat Mosel wijnen zeer duur kunnen zijn. Daarom hebben wij een aantal tips voor u gezocht voor meer betaalbare wijnen in de categorie tot zo’n €30.
Schloss Lieser
Probeer eens de wijn van Schloss Lieser. Deze, voor top Mosel begrippen, heeft een zeer schappelijke prijs van onder €20. De Riesling Trocken is een evenwichtige wijn met een elegante karakter. Mineraaltonen met nuances van o.a. perzik, peer, watermeloen en kumquat. In de afdronk een accent op grapefruit en nuances van kruisbes. Een pure elegante smaak. Heerlijk voor nu maar zoals met alle kwaliteits-riesling zijn de zuren zo mooi dat deze ook gerust aantal jaren kan kelderen maar waarom zou u dat doen want dit is een zeer uitnodigende wijn.
Markus Molitor
Een andere aanrader is Makus Molitor, die sensationeel mooie wijn maakt in de Mosel. Naast Kabinett (dus droge wijnen) maken ze ook geweldige spätlese. Wijn gemaakt van laat geplukte druiven dus. Deze hebben een hogere suikergehalte en zijn dus zoeter. Prijzen variëren van €15 voor Kabinett wijnen tot €30 voor spätlese.
Clemens Busch
Weingut Clemens Busch is een pionier in de Mosel als het gaat om biodymische wijnbouw. Dit is bijzonder uitdagend in een koel klimaatgebied. Het Weingut heeft 18ha onder beheer met name in Mariënburg. In 1976 stopte Clement met het gebruik van pesticiden en in 1984 is het Weingut helemaal overgeschakeld naar biologisch wijngaard management. In 2005 zijn ze overgegaan naar biodynamisch met Europese certificering.
De meeste wijnen worden droog gevinifieerd en zijn rijk, complex en vaak krachtig. Ze verouderen heel mooi en winnen aan complexiteit en textuur. Maar ook de zoete en edele zoete wijnen van het landgoed zijn indrukwekkend en behoren tot de beste wijnen die overal aan de Moezel worden gemaakt.
Leuk detail, de kleur van de capsule op de flessen geeft het type leisteen aan (blauw, grijs of rood) van de wijngaard waaruit elke wijn komt.
We gaan weer even terug naar Duitsland. Nadat we Rheinhessen, Pfalz, Baden en Württemberg hebben verkend, komen we nu aan in de welbekende Mosel. Hier vinden we wijngaarden op de steile hellingen van de Mosel. Het wijngebied strekt uit vanaf de Luxemburgse grens in het zuiden tot Koblenz in het noorden en ligt strak aan de oevers van de Mosel, de Saar en de Ruwer. Vooral de eerste rivier levert typerende steile hellingen waar de wijngaarden op zijn aangeplant. Vandaag de dag ligt de helft van de aanplant op hellingen met en stijgingspercentage boven de 30, al dan niet in terrasvorm.
Het wijngebied aan de Moezel strekt zich uit van tegen de Luxemburgse grens tot aan Konstanz, waar de Moezel samenkomt met de Rijn. Het omvat de loop van natuurlijk de Moezel, maar ook de Saar en de Ruwer en strekt uit over 125 dorpen, 5.000 actieve wijnboeren en 8.800ha.
De opbrengst misstaat niet met zo’n 1.16 miljoen hl. Maar kwaliteit compenseert dit ruim. De geschiedenis gaat ver terug. In grootse stijl introduceerden de Romeinen de wijnbouw aan de Moezel. Talloze vondsten, waaronder diverse pershuizen uit de Romeinse tijd, getuigen van een grote wijnbouwtraditie.
Klimaat
De Moezel kent een zeer koel, noordelijk landklimaat. Deze hellingen zijn zeer effectief in het optimaliseren van de blootstelling van de wijnstokken aan de zon, waardoor de rijping van de druiven vergemakkelijkt. De beste locaties profiteren ook van de zonnestraling die weerkaatst van het oppervlak van de rivieren en op de wijnstokken, en het vermogen van de donkere leisteenbodem om overdag warmte te absorberen en ‘s nachts terug te stralen naar de wijnstokken.
In de zomer is het warmer, met een gemiddelde temperatuur in juli van rond de 18ºC (hetzelfde als voor Nederland). Een lang groeiseizoen helpt bij het ontwikkelen van de intense smaken in de Riesling-druiven terwijl het potentiële alcoholgehalte laag blijft.
In de winter spoelt regen leisteen van hoog op de heuvels naar de rivieren, en wijngaardarbeiders moeten het verzamelen en terugbrengen naar de wijngaarden, waar de warmtevasthoudende eigenschappen vereist zijn. Veiligheid op het werk is een groot probleem op de zeer steile locaties en er zijn dodelijke slachtoffers onder wijngaardarbeiders bekend.
Deze condities leveren heerlijk fruitige lichte wijnen voort die laag in alcohol zijn. Ze kunnen intens geuren met verleidelijke bloemige en minerale tonen en een prachtig balans tussen zuurgraad en zoetheid.
Geschiedenis aan der Mosel
Al in de oudheid wisten de Kelten wijn reeds 500 voor Christus te waarderen. Het is onbekend of ze ook wijnstokken cultiveerden. Rond 50 voor Christus veroverden de Romeinse legioenen de Moezelstreek en stichtten Augusta Treverorum, het huidige Trier. Trier, de eerste stad in het huidige Duitsland, ontwikkelde zich tot een keizerlijke residentie en kosmopolitische stad. De vraag naar wijn was hoog omdat Kelten en Romeinen de drank op waarde schatten.
Romeinse invloeden
Na het einde van het Romeinse Rijk speelden de kloosters, als grootste landeigenaren, een centrale rol in de verdere ontwikkeling van de wijnbouw. In de hoge middeleeuwen, met de cisterciënzer monniken uit Bourgondië, kwam hun kennis van de wijnbouw ook naar de Moezelstreek en gaf de regio een aanzienlijk kennisvoordeel.
Kwaliteitsbesef
In de 18e eeuw nam aartsbiscchop Clemens van Trier een belangrijke beslissing om de kwaliteit te kunnen waarborgen. Inferieure wijnstokken werden ontruimd en vervangen door betere kwaliteiten, vooral Riesling. De gevolgen van die beslissing zie je nog steeds; bijna 5.500ha staat vandaag de dag nog steeds aangeplant met Riesling, ofwel 62.5% van alle aanplant.
Crisis en hoogtij aan der Mosel
Na de ups kwamen de downs; na het einde van het Napoleontische tijdperk in 1815 bracht de repressieve handelspolitiek van het koninkrijk Pruisen in de jaren 1830 veel wijnbouwers aan de rand van het bestaan.
Tegen het eind van de 19e eeuw ontstond een nieuwe bloeiperiode. De steile Rieslings van Moezel, Saar en Ruwer waren de meest gewilde en dure witte wijnen ter wereld. Ze waren dronken aan de hoven van de vorsten van Londen tot Sint-Petersburg. De beste Rieslings van de Moezel waren tot vijf keer duurder dan de topwijnen uit Bourgondië.
Na de Tweede Wereldoorlog leidde de grote vraag naar fruitige witte wijnen en de uitbreiding van de wijnbouw naar vlakke valleien Dit leidde tot een enorme toename van de wijnproductie – vaak ten koste van de kwaliteit. Het wijngaardgebied groeide van 7.500 hectare in de late jaren 1950 tot 12.300 hectare in de vroege jaren 1990. Sindsdien is het areaal afgenomen tot de huidige omvang.
Hoe nu verder…
Vandaag keert een nieuwe generatie wijnbouwers terug naar de oorspronkelijke sterke punten van de regio. Op de steile hellingen die lange tijd niet zijn gebruikt, plant men Riesling- en Bourgogne-variëteiten die men met de hand onderhoudt. De internationale opleiding van de ambitieuze jonge wijnbouwers en de karakteristieke combinatie van leisteenrots, microklimaat en druivensoort produceren opnieuw wereldwijd gewilde minerale wijnen met een uniek karakter en uitgesproken elegantie.
De wijnbouwgebieden
De Mosel is onder te verdelen in 6 Bereiche. Hier zijn 19 Grosslagen en maar liefst meer dan 500 Einzellagen! Ongeveer 40 procent van de wijngaarden aan de Moezel, Saar en Ruwer liggen op de steile hellingen van de rivierdalen. Wijngaarden met een helling van meer dan 30 procent worden beschouwd als steile hellingen en die zijn er in de Mosel. Met ongeveer 3.400 hectare wijngaarden op steile hellingen is de Moezelstreek het grootste steile wijnbouwgebied ter wereld. De Calmont wijngaard tussen Bremm en Ediger-Eller, met een helling tot 68 graden wordt vaak de steilste wijngaard ter wereld genoemd. Echter Engelsfelden in de Bühler vallei in Baden is met 75 graden echt de steilste. Op dergelijke steile en terrasvormige locaties is de verzorging van de wijnstokken alleen met de hand mogelijk en zeer tijdrovend.
Zuidelijke Moezel
Geologisch, landschappelijk en wijnbouw toont de Moezel in het zuidwesten van de Moezelstreek een bijzonder gezicht. Het dal is breder, de hellingen minder steil dan op de bredere loop van de rivier. In het drielandenpunt van Duitsland, Frankrijk en Luxemburg groeien de wijnstokken op dolomietgesteente, dat werd gevormd uit kalksteenafzettingen. De totale aanplant beslaat zo’n 860ha. Het opvallende is dat je hier Riesling zelden ziet. Daarvoor in de plaats is de oude druivensoort Elbling. Ooit was deze druiven variëteit in heel Duitsland te vinden. Nu slechts op 450ha in dit gebied. Verder nemen de Bourgondische variëteiten een toevlucht, aangezien deze goed gedijen op kalksteenbodems.
De Elbling is één van de oudste wijndruiven in Europa en was reeds geliefd bij de Romeinen. De witte variant leveren pittige ongecompliceerde wijnen op. Als gevolg van een mutatie kan op één stok zowel witte als rode druiven voorkomen. Vandaar dat aparte oogst noodzakelijk is en de rode Elbling apart gevinifieerd wordt tot rosékleurige wijn of mousserende wijn. Echter de wijnwet beschouwd de rode Elbling als een witte wijn.
Op de kalksteengronden van de Bovenmoezel en op leisteen groeien interessante Pinot Noir, die tevens in barriques gerijpt is. Ze gaan heel goed samen met aromatische en sterke gerechten zoals rundvlees of wild.
Bereich Moseltor
Moseltor is het kleinste Bereich in het Moezelgebied met slechts 126 ha. Hierin ligt de Grosslage Bübinger Schloss met maar liefst zes Einzellagen; Perler Hasenberg (13ha), Perler St Quirinusberg (27ha), Sehndorfer Klosterberg (17ha), Sehndorfer Marienberg (29ha), Nenniger Schlossberg (27ha) en Nenninger Römerberg (10ha).
Bereich OberMosel
Het wijnbouwgebied Boven-Moezel in Rijnland-Palts met 750 ha strekt zich uit van Palzem, waar de deelstaten Rijnland-Palts en Saarland aan elkaar grenzen, tot de dorpen Wasserliesch en Igel bij Trier.
Saar
Aan de Saar beoefent men wijnbouw tussen Serrig en Konz. De wijngaarden liggen vaak op de zuidelijke hellingen van zijdalen. De bodem bestaat voornamelijk uit donkere Devoon leisteen. Op sommige locaties is er ook gesteente van vulkanische oorsprong.
Saar Riesling wijnen kenmerken zich door fijnheid en mineraliteit. Ze worden beschouwd als een bijzondere bewaarwijn en verrassen vaak na tientallen jaren door hun frisheid. De wijnen vertonen vaak aroma’s uit het assortiment van licht fruit zoals appel en citrus, maar ook bloemen en kruiden. Het wijnbouwgebied aan de Saar is de laatste jaren weer gegroeid door de herbouw van oude steile hellingen. 791 hectare is beplant met wijnstokken, waarvan bijna 83 procent met Riesling. De Scharzhofberg is een van de beroemdste Rieslinglocaties ter wereld aan de Saar.
Ruwertal
Het Ruwertal ten oosten van Trier is met 177 ha wijngaarden de kleinste subregio van het wijnbouwgebied. Het riviertje Ruwer slingert zich een weg door een smal dal vanuit de Hunsrück, omzoomd met weiden, wijnstokken en bossen, en mondt bij Trier uit in de Moezel.
De wijngaarden liggen op de zuidelijke hellingen tussen het dorp Sommerau en het Trierse district Ruwer. De wijngaardbodems van de Ruwer werden uitsluitend gevormd op gesteente van Devoons leisteen. Net als aan de Saar liggen de wijngaarden hier hoger dan aan de Moezel. De fruittonen van de wijnen doen vaak denken aan zwarte bessen, frambozen en bramen, evenals kruidentonen zijn niet zeldzaam. Bovendien hebben de steile hellingen van de Ruwer ook een hoge mineraliteit en worden ze als delicaat, delicaat en ronduit subtiel beschouwd.
Het wijnbouwgebied van Ruwer heeft met bijna 88 procent het hoogste Riesling-aandeel in het hele wijnbouwgebied. Daarnaast worden Pinot Blanc en Pinot Noir geteeld op de Ruwer.
Mittel-Mosel ook bekend als Bernkastel
Aan de Midden-Moezel, het hart van het teeltgebied, liggen veel van de beroemdste wijndorpen, steile hellingen en wijnhuizen van het teeltgebied opgesteld langs bijna 100 rivierkilometers. Hier vind je dus Bernkastel en Piesport Klimatologisch gezien wordt de wijnbouw begunstigd door de beschermde valleilocatie en de warmteopslag van de Moezel. De jaarlijkse zonuren is bijna 1.400 uur. Het is ook niet voor niets dat je hier de grootste hoeveelheid wijngaarden ziet, wel 5.646ha!
Voldoende regenval en de bossen op de hoogten zorgen voor een goede watervoorziening voor de wijngaarden. De wijnen zijn fruitiger en iets sterker dan saar en Ruwer. De wijnstokken groeien op de steile hellingen op blauwe, grijze en rode leisteen en in de valleien op terrasvormige sedimenten van grind, zand en klei afgezet door de Moezel door de millennia. Een geologisch kenmerk zijn de bodems van het Rotliegend bij Ürzig, waar de Moezel het rode vulkanische gesteente van de Eifel ontmoette.
Terrassenmosel of Kasteel
Vanaf Zell wordt het Moezeldal steeds smaller. In veel gevallen zijn de hellingen zo steil dat de wijnstokken alleen te vinden zijn op smalle terrassen die zijn beveiligd door droge stenen muren. De benedenmoezel wordt daarom de Terrassenmosel genoemd. Qua wijnrecht heet het gebied “Burg Cochem”. De terrassen die door de eeuwen heen door de mens zijn aangelegd, bijvoorbeeld in de buurt van Winningen, zijn een indrukwekkend cultureel monument.
Hier vindt u dus de steilste wijngaard van Europa, de Calmont. De bodems zijn gemaakt van klei leisteen en kwartsiet zandsteen. De terrassen met hun warme microklimaat zijn niet alleen gunstig voor de Riesling-wijnstokken, ze bieden ook een thuis aan zeldzame planten en dieren zoals de gouden aaster, de Apollo-vlinder en de zwaluwstaart. De Rieslingwijnen zijn hier vaak weelderiger in fruit en body dan in andere delen van de Moezelstreek.
Riesling-wijnen heeft de regio de afgelopen jaren een nieuwe impuls gegeven. Tussen Zell en Koblenz wordt 1.190 hectare wijngaarden gecultiveerd. Naast Riesling kom je hier ook regelmatig Pinot Noir tegen.
Federweisser
Graag wil ik de Federweisser onder de aandacht brengen. Dit is een licht zoete, alcoholische mousserende wijn van 5%. En feitelijk alcoholische vruchtensap of erg jonge wijn. Federweisser is verkrijgbaar met een alcohol percentage vanaf 4% tot aan 13%, wanneer de gisting langer is doorgegaan. Deze wijnen zijn dan ook donkerder van kleur, tegen amberkleurig aan. Ook is er Federroter wanneer deze wijn van rode druiven gemaakt wordt. Deze wijnen zijn alleen verkrijgbaar in de maanden september en oktober.
Vanwege de snelle vergisting, is deze wijn na het openen niet lang houdbaar. Omdat de wijn constant koolzuur produceert, kunnen de flessen niet luchtdicht worden afgesloten. Vandaardat ze een doorlatend deksel hebben (ze zouden anders barsten). Ze moeten rechtop worden opgeslagen om het gas continu uit de fles te laten ontsnappen en morsen te voorkomen.
De voortschrijdende gisting was ook een uitdaging bij het transport van gebottelde Federweisser. Vóór de komst van het moderne commerciële verkeer en koelwagens, om het metabolisme van de gist tijdens het transport te vertragen, was vervoer een uitdaging. Daarom was Federweisser vroeger bijna uitsluitend beschikbaar (en voor het grootste deel bekend) in en rond wijnbouwgebieden.
Afhankelijk van de datum van de druivenoogst is het beschikbaar van begin september tot eind oktober en wordt het over het algemeen samen met hartig voedsel geserveerd. De klassieke combinatie is Federweißer en Zwiebelkuchen, hoewel Federweisser en kastanjes of flamkuchen ook populair zijn.
Conclusie
Hoewel het één gebied is met een voorkeur voor één druivenvariëteit, levert de Moezel toch verschillende wijnen op. Er zijn 2 primaire soorten leisteengronden gevonden in het Moezeldal: blauwe leisteen en rode leisteen. Hoewel beide bodems relatief arm zijn, hebben de rode bodemgebieden over het algemeen meer klei die een rijkere, weelderigere stijl van Riesling produceert, terwijl blauwe leisteenwijnen over het algemeen bloemiger zijn. Verwacht niet van Mosel Rieslings dat ze krachtig zijn, het zijn wijnen met finesse en elegantie.
Hoewel de blog mogelijk laat doorschemeren dat er alleen Riesling gevonden kan worden, is dat absoluut niet waar. De andere belangrijkste druif is de Müller Thurgau (ofwel Rivaner), maar met slechts 10% aanplant en zo eerder besproken Elbling en Pinot Noir (Spätburgunder) met beiden 5%. De resterende 18% is verdeeld over een ruime reeks van druiven variëteiten.
Omdat de Moezel wijnen maar beperkt geëxporteerd worden, is het absoluut de moeite waard om in de auto te springen en die 4 uur te rijden naar de Moezel. De aanblik van de steile hellingen in de Mosel is zeker de moeite waard!
Wist je al dat het Duits Wijninstituut een wedstrijd organiseert om de mooiste uitzichten over de Duitse wijngebieden te nomineren? Onlangs heeft deze stemming plaatsgevonden. Dit is de derde keer dat dit heeft plaats gevonden; eerder in 2012 en in 2016.
Zoals vermeld in de blog van vorige week, kent Duitsland 13 wijngebieden. Voor de meeste Nederlanders zijn Baden, Pfalz, Mosel en Nahe de meest aansprekende gebieden. Maar er zijn dus meer gebieden te bewonderen en te ontdekken.
Door regionale wijnadverteerders zijn 48 uitzichten ingezonden voor deze nominatie. In totaal hebben 10,000 mensen gereageerd en hun online stemming uitgebracht. De locaties met het mooiste uitzicht in elk gebied worden geëerd met een kunstwerk van Ulrich Schreiber. Nu vraag je je misschien af, wat zijn deze uitzichten dan? Nu deze kan je vinden op de website van het Duits Wijninstituut. Je kan tevens genieten van de mooiste uitzichten van de andere jaren.
Vanuit een toeristisch oogpunt is het Duits Wijninstituut ook hard aan de weg aan het timmeren. Want je kan tevens een mooie wandeling maken door deze gebieden en het uitzicht zelf bewonderen. Op de website staat een korte beschrijving en je kan een GPX bestand downloaden!
Hieronder een paar mooie voorbeelden van de mooiste uitzichten over Duitse wijngebieden;
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
