Vernietiging van Franse wijn

We hebben het er al eerder over gehad. De Franse wijn productie heeft record hoogtes bereikt, maar de afzetmarkt krimpt. De Franse overheid is aan het kijken of ze de vernietiging van wijngaarden en dus wijn productie kan steunen.

Vorige maand heeft de Franse overheid aangekondigd om 30.000ha te ontwortelen en op deze wijze de vraag en aanbod meer in evenwicht te brengen. De regering trok €120 miljoen uit om 30.000ha een nieuwe bestemming te geven, ofwel €4.000 per ha. Dit dekt net aan de kosten van het verwijderen van de wijnstokken. Er hebben 5.418 telers zich aangemeld die bijna 27.500ha hebben aangemeld. Zij krijgen hun compensatie wanneer ze op zijn vroegst in 2029 geen wijnstokken op het land heraanplanten. Daarnaast moet het ontwortelingsproces zijn voltooid op 2 juni 2025 om in aanmerking te komen voor de compensatie.

Waarom deze uitkoopregeling?

Uit cijfers van de Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijnbereiding (OIV) blijkt dat de overproductie van wijn in 2023 maar liefst 10% is. China is als belangrijk exportland kleiner geworden na COVID. Daarnaast is China zelf meer wijn gaan produceren en is de focus van import verschoven naar Italië en Spanje waar een betere “value for money” te vinden is.

Ook speelt de internationale handel een rol. Sinds het conflict tussen Boeing en Airbus in 2019, heeft Trump belastingen op Franse wijn verhoogd. En natuurlijk ook door het verleggen van de focus op Amerikaanse producten (America First), zal ongetwijfeld een rol hebben gespeeld.

De oogst van 2024 zal aanzienlijk lager zijn vanwege de zware regenval, hagel, vorst en meeldauw die de wijngaarden in heel Frankrijk hebben getroffen. Zal dit niet genoeg zijn om het probleem van overaanbod aan te pakken.

Kijken we naar de vraagkant, zien we dat de Franse consumptie gedaald is naar 40lt per persoon per jaar in 2023. En dat terwijl in de jaren 1960 dit volgens de ODTF (Obervatoire Francais des Drogues et des Tendances addictives) nog 120lt was. Dus de interne markt wordt kleiner. Maar ook de exportmarkt wordt getroffen. Doordat ook de wereldwijde consumptie daalt, daalde de Franse wijn export met 9.4%

Al deze trends heeft geresulteerd dat de Franse overheid de vernietiging van wijn subsidieert. Met als doel om de prijzen te stabiliseren. Nochtans is deze actie een druppel op een hete plaat. Frankrijk heeft maar liefst 800.000ha aan wijngaarden, dus met dit initiatief zal de totale wijngaard areaal met slechts 3.5% verminderen.

Zo ook het initiatief om overtollige wijn op te kopen om te destilleren voor industriële toepassingen. Structureel is er 4 tot 5 miljoen hl aan teveel wijn. De vraag is of Franse auto’s binnenkort op bio-ethanol van wijn gaan rijden.

Natuurlijk zal dit de premium wijnen niet zomaar beïnvloeden, maar vooral de mindere kwaliteit wijngaarden zullen profiteren van deze regeling.

Er is een aanvraag ingediend bij de Europese Commissie om tegemoet te komen in deze investering. Echter het is reeds bekend dat de Common Agricultural Policy, daar waar de steun voor de agrarische sector vandaan komt, niet toestaat om vernietiging van Franse wijn te financieren. Het geld zal dan uit de Ukraine Emergency Fund moeten komen, wat natuurlijk ook discutabel is.

Maar wat met Bordeaux en Bourgogne

Zullen de premium gebieden, zoals Bordeaux en Bourgogne ook getroffen worden? Het korte antwoord is ja. Ook in Bordeaux zal 8.000ha gerooid worden. Alles om de prijsstabiliteit terug te krijgen en de overproductie naar beneden te krijgen.

Maar aan de andere kant op het hoge kwaliteitsniveau heeft Bordeaux zijn dominantie opnieuw geclaimd. Met 30% van de verhandelde waarde nam Bordeaux de eerste plaats in, op de voet gevolgd door Bourgogne met 27,7%. Vooral Château Mouton-Rothschild en Château Angelus 2012 waren zeer populair in de handel.

Domaine de la Romanée-Conti was de drijvende veer in Bourgogne. De zeldzame verpakking van één fles Romanee-Conti en La Tâche, naast twee flessen Échezeaux en Romanee-Saint-Vivant was bijzonder populair. En bedroeg bijna 30% van het handelsvolume in Bourgogne.

Champagne had een dip te verwerken en lande met 15,6% op de derde plaats. Hierna volgt een groot gat met Spaanse wijnen die slechts 4,2% van het handelsvolume omvatte. Dit werd gedragen door Vega Sicilia. Een opmerkelijke afname van het Amerikaanse handelsvolume werd ook genoteerd. Een daling van 6 naar 3%. Dit heeft waarschijnlijk alles te maken met de Amerikaanse verkiezingen, waar alle aandacht naar uitging.

De Oscars onder wijnen

Aan een kant heeft de wijnmarkt het internationaal steeds moeilijker. In de afgelopen artikelen hebben we breeduit stil gestaan bij de uitdagingen van de 2024 oogst in Champagne, Frankrijk, Italië en Duitsland. Maar we konden ook de conclusie trekken dat de kwaliteit van de druiven uitzonderlijk goed waren. We signaleren een optimisme in vooral de premium regio’s zoals Champagne, Bourgogne en Piemonte. Ook de Golden Vine Awards, ookwel de Oscars onder de wijnen genoemd, lijken veel belovend te zijn.

Wat is het Golden Vines Report

Dit rapport onthult de inzichten van meer dan 1.200 professionals uit de wijn industrie uit meer dan 100 landen. Maar liefst 64% van de respondenten zijn optimistisch voor de wijn markt in 2025. Terwijl slechts 22% en negatieve trend verwachten en 14% verwacht een stabiele markt. Het positivisme komt vooral voort uit de focus op high-end Italiaanse wijnen zoals Barolo en Barbaresco. Piemonte is het nieuwe Bourgogne, aangezien deze laatste dankzij haar prijzen zichzelf uit de markt prijst. Daarnaast staat het Golden Vines Awards stil bij de allerbeste wijnen (en bijzondere likeuren) ter wereld door een soort van Oscars onder de wijnen uit te reiken.

Best Fine Wine Producer Award

Het zeer bekende Vega Sicilia uit de Ribera del Duero in Spanje heeft de nominatie van de Best Fine Wine Producer Award ontvangen. Vega Sicilia heeft in een eeuw tijd een enorme reputatie opgebouwd als meest prestigieuze wijndomein van Spanje. Daarnaast drukt Vega Sicilia haar nadrukkelijke stempel op de wereldwijde markt voor bijzonder goede wijnen. Dankzij hun zorgvuldige blik op kwaliteit en terroir.

Best Rising Star Award

Misschien dat het niet verbazingwekkend is, heeft Eben Sadie Family Wines de nominatie voor best rising star binnen gehaald. Eben Sadie zet viticultuur in het midden van de aandacht als het om goede wijn gaat. De nominatie voor Rising Star is het resultaat van zijn toewijding en drang naar uitmuntendheid.

Best Fine Wine Producer Award

In deze categorie van de Oscars onder de wijnen is opgedeeld in een nominatie voor Europa, Amerika en rest van de wereld.

In Europa is dit Domaine de la Romanée-Conti. Volgens Clive Coates, Master of Wine, is dit “de puurste, meest aristocratische en meest intenste voorbeeld van Pinot Noir die je maar kan voorstellen”.

Voor Amerika is dit het Californische Harlan Estate winery uit Napa Valley. Dit is één van de meest prestigieuze “new wave” wijndomeinen uit Napa. Ze hebben meerdere prijzen gewonnen en maar liefst 9x bekroond met 100 punten van Robert Parker. De wijnen zijn uitzonderlijk krachtig en rijk.

En de Australische Henschke heeft de award voor Rest of the World in de wacht gesleept. Als één van de oudste familie-domeinen in Australië produceert Henschke fruitige wijnen met volle body en die lang kunnen worden weggelegd.

Golden Vines Innovation Award

Het zeer bekende Familia Torres wijnhuis heeft de nominatie voor innovatie ontvangen. En dat zal niet verwonderlijk zijn, gelet hun leidende rol in regeneratieve wijnbouw, zie ook ons eerdere artikel hierover.

Miguel Torres produceert wijnen van uitzonderlijke kwaliteit waarbij het sociaal aspect voorop staat. Het bedrijf richt zich op biologische wijnbouw en Fair Trade-certificering voor verschillende wijnen. Dit zijn ontwikkelingen die het bedrijf hebben verduurzaamd. In 2024 hebben ze gepionierd in het gebruik van elektrische tractoren en zijn ze de uitdaging van klimaatverandering aangegaan door nieuwe systemen te implementeren waarmee ze geregenereerd water kunnen gebruiken. Hierdoor is het verbruik met 18% verminderd. Naast het aanpassen aan klimaatverandering, zet Familia Torres zich in om haar CO2-uitstoot te verminderen. In het laatste gecontroleerde jaarrapport heeft de wijnmakerij een vermindering van 37% in CO2-uitstoot per fles bereikt van 2008 tot 2023, gemeten van wijngaard tot consument. En dat horen consumenten graag!

Trends om in de gaten te houden voor 2025

Misschien wel één van de opvallendste conclusies van de recensenten is dat de vraag naar goede wijn zal groeien. Vooral dankzij de toenemende interesse voor kwaliteitswijnen. De filosofie “drink minder, maar beter” draagt hier enorm aan bij. Daarnaast is er een verschuiving naar vakmanschap, single-vineyard, inheemse druivensoorten en duurzame praktijken. Vooral millenials hechten meer waarde aan transparantie (ook op het etiket), lager alcohol gehalte, biologische en natuurlijke wijnen.

Andere opkomende trends zijn betere kennis van wijn inclusief de geschiedenis en producenten, gedreven door gezondheidsbesef de interesse in alcohol arme en -vrije wijnen, wijn investeringen (met bijgaande risico’s natuurlijk) en de groei van direct-to-consumer en digitale kanalen.

Zoals aangegeven neemt met name Piemonte naar verwachting een bijzondere plaats in, vooral voor de betere wijnen uit Barolo en Barbaresco. Hiermee is ze Champagne en Bourgogne voorbij gestreefd. Een andere opvallende verwachting is dat de respondenten aangeven dat Bordeaux zal worstelen met de prijsdruk.

Beste wijngaarden 2024

Naast de “Oscars” is een andere belangrijke uitreiking onder wijnen de William Reed’s beste wijngaarden in 2024. Dit is een jaarlijkse prestigieuze lijst met de beste wijngaard ervaringen op onze wereld.

De Spaanse Marqués de Riscal, die de afgelopen 3 jaar op de 2e plaats was geëindigd, is nu de grote winnaar. Deze wijngaarden bieden een unieke ervaring, van adembenemende landschappen en rijke geschiedenissen tot buitengewone restaurants en rondleidingen door wijngaarden.

Marqués de Riscal heeft meer dan 500 hectare wijnstokken in de omgeving van zijn geboortedorp Elciego, dat in het hart van Rioja Alavesa ligt. Tempranillo en Graciano zijn de belangrijkste druivensoorten en de oudste wijnstokken worden gebruikt om het vlaggenschip Barón de Chirel Reserva te produceren.

De Chileense producent VIK claimde de tweede plaats voor zijn wijngaard, die deel uitmaakt van een natuurreservaat van 4.300 ha in de Millahue-vallei. Bezoekers kunnen genieten van rondleidingen door de wijngaard en wijnproeverijen voordat ze het natuurgebied te paard verkennen.

De derde plaats ging naar Creation in Zuid-Afrika, dat bekend staat om zijn gastronomische degustatiemenu’s en educatieve rondleidingen.

Lastige oogst 2024 Frankrijk

Frankrijk is zwaar getroffen door hevig regenval gedurende het hele oogst jaar 2024 waardoor het een lastige opbrengst zal zijn. De verwachtingen van de wijnproductie zijn verder naar beneden bijgesteld.

Vorige week hadden we Champagne regio al belicht. Naar verwachting daalt de opbrengst met 33%. Maar Champagne staat helaas niet alleen. Volgens Agreste, het statistisch instituut van de landbouw in Frankrijk, daalt de wijnproductie in 2024 naar 37.5 miljoen hl als gevolg van een lastige oogst. Een verlaging van maar liefst 22% ten opzichte van vorig jaar. En een daling van 15% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde. De belangrijkste oorzaak is het slechte weer.

Veel wijnstokken bloeiden tijdens koel, vochtig weer, wat leidde tot bloesemval (ook bekend onder coulure) en millerandage. Zware regenval, vorst, meeldauw en hagel veroorzaakten ook in heel Frankrijk problemen, en de oogst werd vervroegd in de Loire-vallei en andere regio’s om verdere verliezen te voorkomen.

Wijngaard Pascal Gonthier

Is een kleine oogst een probleem?

Volgens de Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijn (OIV) overtrof de wereldwijde wijnproductie de vraag in 2023. In 2023 bedroeg de productie 237 miljoen hl terwijl de consumptie “slechts” 221 miljoen hl was. Dit drukt de prijzen voor wijn en bedreigt het levensonderhoud van de telers. Natuurlijk zal je denken, maar niet alle geproduceerde wijn is voor directe consumptie. En een deel van de wijn (25-35 miljoen hl) wordt gebruikt voor industriële toepassingen. Maar door de vele jaren van overproductie, zal de verlaging van de wijnproductie in 2023 en 2024 waaronder door Frankijk, een nieuw evenwicht brengen.

De Franse regering heeft een plan van 200 miljoen euro voorgesteld om ongeveer 30.000 hectare wijngaarden te verwijderen in een poging de crisis aan te pakken.

Een rondje langs de regio’s

Elzas

De oogst van de Elzas zal naar verwachting ook met 13% afnemen als gevolg van meeldauw en verstoorde bloei. De oogst is later dan normaal geweest om goede rijpheid te bereiken. En goed nieuws, vooral de Gewürztraminer en Riesling beloven mooie droge en zachte witte wijnen op te leveren met rijke aroma’s!

Jura

Maar de zwaarst getroffen regio zal de Jura zijn, waar vorst en meeldauw naar verwachting de oogst lokaal tot wel 75% zullen verminderen in vergelijking met vorig jaar. Men verwacht slechts 35.000hl, waar gemiddeld 80.000hl normaal is. Maar verrassend is ook dat er dieven actief zijn die de wijngaarden leeg plukken. Zo is Paul Bonin zijn hele oogst kwijt geraakt in één nacht. En is ook Catherine Hannoun van Domaine de la Loue 2 ton druiven gestolen.

Loire

Terwijl een daling van 30% is voorspeld in de Loire-vallei, zijn de witte wijnen naar verwachting elegant met delicate aroma’s en de rode wijnen licht en fruitig. Ideaal bij een lichte maaltijd.

Bordeaux en zuidwest Frankrijk

Eind augustus was het oogsten gestart in de Bordeaux. Men verwacht dat de productie met 14% zal dalen als gevolg van hagel, meeldauw en problemen met coulure. Desondanks is men optimistisch gestemd. Omdat vooral de Merlot en Cabernet-variëteiten goed gerijpt zijn en rijke aroma’s beloven.

Bourgogne

Vooral de oogst in Bourgondië zal naar verwachting 35% dalen. Dit dankzij het extreem natte jaar en verergerd door plaatselijke strenge vorst en hagel. Hierdoor was veel werk in de wijngaarden nodig om het gewas te beschermen tegen de schimmeldruk. Een warme en droge augustus maand heeft wel wat goed gemaakt, maar toch is het oogstverlies aanmerkelijk. De rijping is niet consistent. Maar wat geselecteerd is, lijkt prima te zijn. De Chardonnay is erg goed om Crémant de Bourgogne te maken, terwijl de Pinot Noir zeer veelbelovend lijkt te zijn.

De Beaujolais daarentegen hadden een stuk minder te lijden onder de uitdagende weersomstandigheden. Inter Beaujolais, het informatiebureau van de Beaujolais, geeft aan dat het een lastige oogst voor 2024 in Frankrijk is, maar ook en kansen kent. Een koel en nat voorjaar, gevolgd door een milde maar regenachtige juli, leidde tot een ongelijke rijping van de druiven en een verhoogde gevoeligheid voor ziekten. Desondanks verwachten wijnmakers een goede kwaliteit omdat augustus warm en droog was. De oogst vereist echter zorgvuldige selectie van de trossen vanwege de grote verschillen in rijpheid tussen percelen.

In de Chablis is het allemaal minder rooskleurig. Na het natuurgeweld brak in augustus de meeldauw uit. Deze schimmel beschadigt de wijnstokken ernstig. Het leidt tot verminderde groei en zelfs tot verlies van de oogst met 60%. Voor de Chablis kan deze uitbraak een groot probleem vormen voor de beroemde frisse witte wijnen. Wijnboeren moeten hun wijngaarden steeds op andere manieren beschermen, maar strenge regels van de appellaties, samengekomen in het Cahier des Charges, zijn niet zomaar aan te passen.

Languedoc Roussillon

In de regio Languedoc-Roussillon is de oogst bijna voltooid en wordt voorspeld dat deze met 13% op jaarbasis zal dalen als gevolg van droogte in sommige gebieden en meeldauw in andere. De oogst startte 8 dagen later dan in recente jaargangen. Dat heeft alles te maken met de rijpheid van de druiven.

Bedenk dat dit de regio van de massaproductie is voor Frankrijk. En ondanks de lagere opbrengst, verwacht men dat het aromatisch profiel interessant zal zijn. Maar het gevaar schuilt in de zuurgraad. Die moet goed in de gaten worden gehouden.

Côtes du Rhône

De Côtes du Rhône lijkt meer begenadigd te zijn. De regio bekend van haar fruitige en kruidige wijnen, had het minst te lijden onder het grillige weer. Het is een prima wijnjaar dankzij volledig gerijpte druiven met dikke schillen waar veel kleur uit te halen is.

Provence

Voor rosé liefhebbers, opgelet. Reeds op 21 augustus is men begonnen met de oogst in deze regio zeer bekend voor haar rosés. Dankzij de lenteregens, is de Provence de hittegolf goed doorgekomen. Echter de opbrengst is een beetje gemengd doordat late hagel en vorst verschillende percelen heeft verwoest.

Coulure

Dit is een verschijnsel dat zich tijdens de bloei van de wijnrank voordoet. Door hevige regen kan een grote hoeveelheid stuifmeel van de bloesem aflopen. Doordat achteraf slechts weinig stuifmeel overblijft worden dus minder bloesems bevrucht dan tijdens droge seizoenen, waardoor dus ook minder druiven aan de rank groeien. De plant zal dan alle extracten uit de bodem concentreren in deze vruchten. Hierdoor verkrijgt men wijn van hoge kwaliteit, maar vaak met een premium prijs.

Millerandage

Dit is een potentieel wijnbouwgevaar waarbij druiventrossen bessen bevatten die sterk verschillen in grootte. Hierdoor loopt de wijnmaker het risico dat er verschillen in rijpheid tussen de druiven plaatsvindt. De meest voorkomende oorzaak is koud, regenachtig of anderszins slecht weer tijdens de bloeifase van de wijnstokken. Maar ook andere factoren, zoals een tekort aan voedingsstoffen (vooral boor) of virale infecties, kunnen een rol spelen.

Millerandage is niet altijd slecht. Het is afhankelijk van het druivenras  of de wijnkwaliteit beïnvloedt wordt. Bij Sangiovese, Zinfandel en Gewürztraminer kan millerandage groene aroma’s opleveren doordat er onrijpe druiven in de tros zitten. Deze rassen zijn namelijk erg gevoelig voor ongelijke rijping van een druiventros. Voor andere variëteiten, zoals Pinot Noir of de Mendoza-kloon van Chardonnay, zou de wijnkwaliteit kunnen verbeteren vanwege de kleinere totale besgrootte en de hogere schil-sapverhouding.

Eerste wijnfeest Domein Buitendijks

Brabant heeft er een nieuw wijn domein bij, Domein Buitendijks in Raamsdonk, nabij de oude vestingstad Geertruidenberg. Nou ja, in Raamsdonk, het ligt toch echt wel een stuk in de polder, bijna tegen het Oude Maasje aan en nabij de Biesbosch. De naam is afkomstig van de polder waar het domein ligt, de Buitendijksche Polder en heeft naast een wijngaard ook een kersengaard. In 2023 zijn de eerste wijnen van Domein Buitendijks verschenen en natuurlijk waren wij nieuwsgierig naar het eerste wijnfeest.

In 2021 zijn Hubert en Janny Verschure gestart met het aanplanten van 5 verschillende druivenrassen. Eigenlijk is bij toeval gekozen voor moderne rassen, en dat bleek een goede greep in ons vochtige land. Omdat de bodem alluviaal van aard is en dus zeer rijk aan voedingsstoffen, doen de druivenranken het zeer goed. Daarnaast heeft de bodem een kalkhoudende laag met dank aan de Grote Waard (wat nu dus Biesbosch is). De ranken staan aangeplant in noord-zuid opstelling om zoveel mogelijk zonlicht te vangen in de ochtend en avond. Van de beperkte oogst 2022 is er geen fles meer verkrijgbaar.

De wijnstokken van domein Buitendijks tijdens het eerste wijnfeest

In de wijngaard wordt goed gekeken naar mogelijkheden en veel gebeurd handmatig. Het maaien is weliswaar vaak machinaal, waardoor de wijnstokken iets verder uit elkaar staan gepland. Maar ontbladeren en plukken is echt handmatig. Wel is er een irrigatiesysteem aangebracht dat ten tijde van vorst bijdraagt aan de bescherming van de druiven.

Buitendijks wijnfeest

Afgelopen zondag, 22 september, was het eerste wijnfeest van Domein Buitendijks. We vinden hier de aangeplante druiven Johaniter, Souvignier Gris, de geurende Muscaris en de Cabernet Cortis en Cabernet Cantor. Tijdens een rondleiding over het 8ha tellende domein, mochten we ook genieten van 3 van de 7 wijnen. De wijnen zijn in samenwerking gemaakt met Diederik Beeker van het Betuws Wijndomein.

En een feest mocht het ook zijn, want maar liefst 3 wijnen zijn bekroond tijdens de wijnkeuring van de Lage Landen in 2024. Dit zijn de Buitendijks Bubbels rosé 2022, Cuvée Elisabeth 2023 en Souvignier Gris 2023.

Mousserende Rosé

We beginnen met de eerste bekroonde wijn, de mousserende rosé van de witte Johanniter en de rode Cabernet Cantor en een vleugje Cabernet Cortis. De wijn is gemaakt op de traditionele wijze gemaakt, net zoals een Champagne. En ze is bekroond met een bronzen medaille.

De wijn heeft een mooie heldere lichtroze kleur. Naast een kruidige neus bespeur je ook iets van meloen in de wijn. De wijn heeft een aangename zuurgraad en zachte mousse. Alcohol is gemiddeld en tannine is zeer zacht. Body is verfrissend dankzij de bubbels en de zuurgraad. Op het pallet overheerst vooral het citrusfruit en in de afdronk is dit snel naar de achtergrond terwijl de zuurgraad nazingt.

Cuvée Elisabeth

De Cuvée Elisabeth is een ode aan de grootouders alswel een verwijzing naar de Sint Elisabethsvloed uit 1421 die het gebied deed overstromen.

De wijn is een blend van Johanniter en Muscaris en dat merk je meteen. De wijn heeft een zeer expressieve neus dat zo kenmerkend is voor de Muscaris. De goudgele wijn geeft een aroma af van tropisch fruit en muskaat. Terwijl in de mond de Johanniter de zuurgraad brengt. Een mooi balans tussen zuur en alcohol met een goede body met een zoete hint. Op het pallet rollen muskaat tonen over ananas en gebrande noten. De afdronk is prettig.

Souvignier Gris

Souvignier Gris is een lichtroze druivenvariëtiet doordat het een kruising is tussen de rode Cabernet Sauvignon en de witte Bronner.

De Souvignier Gris is droog en fris van smaak met fruitige tonen van rijpe peren. Met een pallet van bloemige tonen en steenfruit. Body is prettig dankzij het gemiddelde alcohol percentage. De afdronk is aangenaam.

Proeven bij eerste wijnfeest Domein Buitendijks

Kom zelf maar eens kijken en proeven. Domein Buitendijks is een jong wijnbedrijf waar zeker potentie in zit. Dankzij de ervaring van Diederik leren ze veel over het beheer in de wijngaard en Diederik zit er bovenop als het gaat om kwaliteit. Wij zijn erg nieuwsgierig naar de ontwikkeling van deze wijnen in de komende jaren!

Wat is wijn fraude

Reeds in mei dit jaar kwam er onrust onder de Taiwanese elite. Dit kwam in juli naar buiten. Wat blijkt, er zouden wijn nep-transacties (ofwel wijn fraude) hebben plaatsgevonden op grote schaal. Maar wat is wijn fraude nu eigenlijk voor iets? Daar willen wij dieper op ingaan.

Wat is er gebeurd in Taiwan

Maar even terug naar Taiwan. Eind 2023 bracht een ondernemer een fles witte wijn van Coche-Dury’s Premier Cru wijngaard Perrières naar een diner. Hier was ook de exclusieve agent van het domein bij aanwezig. Deze wist direct aan te geven dat er mogelijk wijn fraude in het spel zou zijn omdat de smaak en de flesdetails afweken. Domaine Coche-Dury is één van de meest geroemde domeinen uit Meursault, in de Côte de Beaune. De wijnen worden wereldwijd tot de absolute top van Bourgogne gerekend. Het domein bevat 11ha waarvan ongeveer 4ha van de wijngaarden in Meursault liggen, verspreid over meerdere Lieu-Dits, zoals de Perrières-wijngaard.

Wat is wijn fraude

Er zijn veel verschillende vormen van wijn fraude. Wijn kan aangelengd zijn met water, illegale toevoeging van alcohol, glycerol (zoals het bekende schandaal in Oostenrijk uit 1985), maar ook het blenden met wijnen van mindere kwaliteit of gewoonweg verkeerd labelen. Zo ook in Napels (Italië) waar het Openbaar Ministerie een onderzoek is gestart naar fraude met EU-landbouwfinanciering om over te gaan op biologische wijnbouw. Maar ook legde Report in een documentaire op de Italiaanse tv zender Rai3 naar buiten dat druiven verbouwt in Pulgia naar het noordelijke Veneto waren getransporteerd om als Veneto wijnen gebotteld/geblend te worden. Wijnen uit Veneto zijn aanzienlijk duurder dan die uit Puglia, en dan is de rekensom snel gemaakt natuurlijk.

Er zijn manieren om fraude te herkennen. Is het etiket van een oude fles wijn verlijmd met synthetische wijn? Is het label gedrukt met een moderne printer? Is het etiketpapier echt zo oud? Of een (chemische) analyse van de wijn zelf. Echter dit soort analyses zijn tijdrovend en kostbaar. Vandaar dat wijn fraude vooral bij dure wijnen pas interessant is.

®Love4Wine

De meest bekende wijnfraude

Aan het begin van het nieuwe millennium vergaarde Rudy Kurniawan een fortuin met handel in zeldzame wijnen. Echter, hij bottelde en labelde deze wijnen zelf. Dit kon doorgaan, mede doordat in de US, dankzij de dotcom revolutie, Silicon Valley meer geld had dan verstand van wijn.

Na verloop van tijd verschenen er echter discrepanties in de markt. Flessen Clos St Denis van Domaine Ponsot, van jaargangen tussen 1945 en 1971, begonnen op te duiken. Laurent Ponsot, het hoofd van het huis, vond dit verrassend omdat zijn familie pas in 1982 begon met het maken van de wijn.

Tegelijkertijd huurde een Amerikaanse miljardair, Bill Koch, een privé detective in omdat hij nepflessen in zijn verzameling had ontdekt.

Al met al resulteerde dit in een FBI onderzoek waarbij in 2012 Kurniawan werd ontmaskerd. Over deze wijn fraude is in 2016 de film Sour Grapes gemaakt.

Hoe groot is wijn fraude eigenlijk

Op de vraag hoe groot wijn fraude nu is, is eigenlijk geen antwoord te geven. De aard van illegale markten betekent dat het moeilijk is om een nauwkeurig inzicht te krijgen. Volgens een artikel op de website van Jane Anson gaat er al 10 jaar een cijfer van 20%  van  de totale wijnmarkt rond. Dit betekent een waarde van $67.9 miljard in 2020.

Technologie zal steeds zich steeds verder ontwikkelen en zal ongetwijfeld een rol gaan spelen om wijn fraude te beperken. Denk aan watermerken op het etiket, elektronische tags, unieke serie nummers, UV toepassingen, noem maar op. Maar gaat dit het probleem oplossen? Waarschijnlijk niet, omdat men altijd probeert een voordeel uit te slaan.

Moderne druivenrassen in Midwest

We kijken naar het oostelijke deel van het Midwest in Amerika. Midwest kent een zeer koud klimaat in het noorden en zeer vochtig in het zuiden, waarbij de rivier de Mississippi een leidraad is. Wijnbouw is al zeer uitdagend door de klimatologische invloeden. Maar toch zijn er een aantal pionieren die volharden. Vandaar dat dit deel van Midwest vooral moderne druivenrassen staan aangeplant.

Moderne druivenrassen in Midwest

Kaasland Wisconsin

Ten westen van Lake Michigan ligt de staat Wisconsin. Hoewel de wijnindustrie reeds sinds midden 19e eeuw actief is, is deze nog steeds erg klein. De focus in dit deel van Midwest ligt op de kou-resistente hybride of moderne druivenrassen. Vooral Valiant, Edelweiss, La Crosse en Frontenac zijn erg in trek. Maar ook wijn gemaakt van fruit, zoals bosbessen, bramen en kersen. Interessant weetje is dat Wisconsin de onbetwiste nummer 1 bekend staat als kaasland van Amerika. En wat gaat nu beter bij kaas dan wijn?

Binnen Wisconsin liggen drie subappellaties. Dit zijn Upper Mississippi Valley, de grensoverschrijdende appellatie en tevens grootste appellatie van Amerika, Lake Wisconsin en Wisconsin Ledge.

De Upper Mississippi Valley ligt langs de Mississippi rivier. De topografie van de appellatie is grotendeels bepaald door glaciale activiteit van de laatste IJstijd.  Ondanks de enorme omvang, is de wijnbouw activiteit maar beperkt.

Lake Wisconsin AVA

Binnen dit grote Upper Mississippi Valley vinden we ook Lake Wisconsin AVA. In tegenstelling tot de grote zus, vinden we hier vooral de hybride Marechal Foch en Seyval Blanc druivenrassen. Daar waar het in Upper Mississippi Valley vaak onbestendig warm of ongelooflijk koud kan zijn dankzij het continentale klimaat, kent Lake Wisconsin AVA een juist gematigd klimaat. Dankzij de grote watermassa profiteren de wijngaarden van een uniek mesoklimaat. Daatentegen is het risico op vochtigheid, en dus schimmeldruk, wel groter. Wijngaarden in Lake Wisconsin liggen op hellingen op het zuiden en zuidwesten, waar de zanderige en grindachtige leembodems zorgen voor een goede afwatering van de wijngaarden. De hellingen leveren meerdere voordelen. Zo is er een betere blootstelling aan zonlicht en de luchtcirculatie laat de koude lucht zakken naar het diepste punt. Hierdoor is er minder kans op vorstschade.

Wisconsin Ledge AVA aan de Niagara Escarpment

In het uiterste noordoosten van de staat ligt Wisconsin Ledge AVA. Recht aan het water van Lake Michigan en Niagara Escarpment. Ondanks de grootte van de appellatie (wel 10.000km2), zijn er slechts 44 wijndomeinen. Hier liggen de wijngaarden vooral op het oosten om optimaal te profiteren van de luchtstroming vanaf Lake Michigan. Het groeiseizoen is langer als gevolg van het opwarmen en vasthouden van deze warmte van de grote watermassa.  De bodem bestaat uit arme, goed waterdoorlatende kalksteen met grind, zand en klei. Hierdoor ontstaan kleine maar zeer geconcentreerde druiventrossen. Dit in combinatie met de waterschaarste in de grond, levert kwalitatief zeer goede druiven.

Snelgroeiend Illinois

Illinois is mogelijk de snelst groeiende wijnstaat van Amerika.  Het ligt ingeklemd tussen Missouri in het westen en Idaho in het oosten. Met Wisconsin in het noorden en Tennessee in het zuiden. Hoewel Illinois op dezelfde hoogte ligt als noord Californië, zorgen de onvoorspelbare en strenge winters van de Midwest ervoor dat wijnbouw niet zo wijd bedreven wordt als in Napa Valley of Sonoma County. Om deze zelfde reden vinden we de meeste wijndomeinen in het zuiden van de staat, waar het warmer is.

Hoewel de wijnindustrie snel groeit, is het nog steeds zeer klein met slechts 400ha. Ook hier geldt dat moderne druivenrassen het meest geliefd zijn. Denk aan Chambourcin, Seyval Blanc en Marcheval Foch. Terwijl Niagara, Frontenac Gris en Saint Pepin vaak verwerkt worden tot halfzoete tot dessertachtige wijnen.

Binnen Illinios zijn er twee subappellaties; Shawnee Hills AVA en Upper Mississippi Valley in Illinios, waar we al veel over geschreven hebben.

Shawnee Hills AVA

Zoals de naam zich doet vermoeden, onderscheidt deze appellatie zich door haar heuvels tot ongeveer 300m hoogte. De appellatie is in 2006 toegekend en was daarmee de eerste van Illinois. Shawnee Hills AVA is tevens onderdeel van het grensoverschrijdend Illinois Ozarks regio met Missouri. De zomers kunnen vochtig zijn, waarbij de luchtafvoer van groot belang is om de schimmeldruk te beperken. Tevens spelen de heuvels een belangrijke rol om de ergste kou uit het noorden buiten de deur te houden. Er zijn ongeveer 50 wijngaarden (en 20 wijnmakerijen) binnen deze appellatie.

Wie Tennessee zegt, zegt whisky

Tennessee is zeer bekend terrein voor whisky liefhebbers. Maar ook vinden we hier en daar een klein plukje wijngaard. Interessant genoeg was Tennessee erg groot in de wijnindustrie dat begon toen de Europese kolonisten begin 19e eeuw het land verkenden. Maar na de eeuwwisseling nam whisky een vogelvlucht en overschaduwde de wijnindustrie volkomen.

Er zijn een paar wijndomeinen, vooral rondom de stad Nashville en enkele hoger in de Appalachen. Dit ligt in het westen van de staat in de sub-appellatie The Appalachian High Country AVA. Deze strekt zich nog verder uit over North Carolina en Virginia. De enige andere sub-appellatie is het noordelijke puntje van de met Louisiana grensoverschrijdende Mississippi Delta AVA. Het vochtige sub-tropische klimaat maakt het uitdagend voor druiventelers. En door de koude winters zijn vorstresistente druivensoorten nodig. Vandaar dat we hier hybride soorten als Vidal en Chambourcin tegen komen die naast vorstbestendigheid ook goed tegen vochtig klimaat kunnen.

Muscadine uit lastig Mississippi

Dankzij het hete vochtige klimaat is het lastig om in Mississippi druiven te laten groeien. Alleen de Muscadine, die inheems is aan deze regio, weet haar weg te vinden. Schimmelziekten zoals valse meeldauw en de ziekte van Pierce komen hier veel voor, en onvoorspelbaar weer uit de Golf van Mexico is een gevaar tijdens het groeiseizoen. Vandaar ook dat er slechts drie commerciële wijndomeinen zijn. Muscadine wordt veelal gebruikt voor druivensap, gelei en jam. En dus ook een beetje wijn.

Naast het uitdagende klimaat is er ook een andere reden waarom wijn niet echt van de grond komt. Reeds 13 jaar voor de Drooglegging, besloot Mississippi om in 1907 alcohol uit te bannen. Omdat men de opvatting had dat alcohol gezinnen zou destabiliseren en ruineren. Daarnaast was Mississippi de laatste staat om de Drooglegging terug te draaien in 1966.

Er is slechts één appellatie binnen de staatsgrenzen, de Mississippi Delta AVA, die ook in delen van Tennessee en Louisiana ligt. Deze ligt 260km langs de Mississippi River en profiteert van de alluviale afzetting. Ondanks de grote appellatie, vind er bijzonder weinig wijnbouw plaats. De producenten neigen naar Muscadine en Norton, vanwege hun schimmelresistentie. De wijn is ook niet buiten de staatsgrenzen te verkrijgen.

Tot slot

Ook in dit deel van Midwest Amerika vinden we vooral moderne druivenrassen vanwege de extremen in het klimaat. De Mississippi rivier speelt een hoofdrol voor de watervoorziening. En omdat wijnbouw zeer beperkt is, zijn de wijnen nauwelijks buiten de staten te verkrijgen. Dus ben je in de buurt, ga zeker eens de winetrails na die in de staten lopen.

Weelderige wijnfles vormen

Vorige week hebben we gekeken naar de anatomie van de wijnfles. En nu vragen we ons af, wat is de overeenkomst tussen wijnfles en mensen? Ja, ze zijn beiden verschillend, hebben een stoere buitenkant, hebben diverse kleuren en zijn moeilijk te openen. Maar binnenin zit de nektar. Wanneer je een wijnwinkel binnen stapt geef je ogen eens te kost (en nee niet naar de wijn) en geniet van de vele soorten flessen. Maar waarom al die verschillende vormen – van weelderige tot strakke – en kleuren voor een wijnfles?

Geschiedenis

Waarom er zoveel verschillende weelderige vormen voor de wijnfles zijn, is eigenlijk niet meer bekend. Meest waarschijnlijke antwoord ligt in het feit dat vroeger mensen maar beperkte afstanden reisden, en dus binnen een bepaalde wijnregio het voor de hand liggend is dat men dezelfde flesvorm gebruikt.

Grofweg kan je de flessen in 3 vormen definiëren; de Bourgogne fles, de Bordeaux fles en de Rhône fles. Het is niet toevallig dat we dezelfde flessen wereldwijd terugvinden voor dezelfde druivenrassen. In Bordeaux is dit Cabernet Sauvignon en Merlot. In Bourgogne de Chardonnay en Pinot Noir en voor Rhône de Grenache, Syrah en Mouvèrdre.  

Waarom er verschillende kleuren zijn voor wijnflessen

De kleur van wijnflessen speelt ook een rol. Het is u wellicht opgevallen dat voor het grootste deel wijnflessen donker gekleurd zijn. Een donkere fles beschermt de wijn beter tegen licht, aangezien licht de wijn kan beschadigen. Dit geldt natuurlijk vooral bij bewaar-wijnen die langdurig weggelegd worden. Bij rode wijnen werden bijna altijd donkergroen gekleurde flessen gebruikt, omdat de donkerdere vloeistof gemakkelijk door het donkere glas te zien is. Witte wijnen en de meeste rosé-wijnen gebruiken echter doorzichtige flessen. De lichtere kleur vloeistof komt beter tot zijn recht door helder glas en de kleur van wijn, vooral bij lichtere wijnen, kan een belangrijke aanwijzing zijn voor hoe het zal smaken. Omdat dit wijnen zijn die vroeg gedronken worden en dus niet bewaard worden, speelt de invloed van licht een mindere rol.

Elke regio haar eigen vormen voor de wijnfles

Uiteindelijk kunnen de vormen van de wijnfles een idee geven van de wijn die in de fles zit van weelderige tot strakke wijn. Maar besef dat de wijnfles vormen niet gereguleerd is, elke wijnmaker kan kiezen welke vorm men wilt gebruiken. Even een kort overzicht.

Weelderige wijnfles vormen

De Bordeaux fles

Ookwel Frontignan genaamd. Deze fles is cilindervormig, met vierkante schouders en een recht lichaam. Dit is mogelijk wel de meest gebruikte wijnfles ter wereld. Vooral Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Malbec,     Sauvignon Blanc, Chenin Blanc en Semillon vinden we terug in deze flessen.

De Bourgondische fles

Er is een miniem maar belangrijk verschil tussen de Bourgondische en Bordelaise fles. Daar waar de Bordelaise fles dus een abrupte overgang heeft in de schouder, is die uit de Bourgogne zacht en elegant. De lijn is sierlijk en vloeiend. Deze flessen vorm wordt vaak gebruikt voor Pinot Noir, Chardonnay en Aligote.

De Rhône-fles

Deze fles heeft heel veel weg van de Bourgondische fles. Wat niet zo vreemd is aangezien ze in elkaars verlengde liggen. Maar in de Rhône hebben de wijnflessen de bijzonderheid dat hij de woorden “Côtes du Rhône” en het zegel of wapenschild op de schouders gegraveerd draagt. Daarnaast zijn de flessen iets hoger doordat de hals iets langer is.

De Elzasser fles

In de Elzas in Frankrijk en de Moezel in Duitsland vinden we de volgende markante fles. Ze zijn elegant en fijn,  en worden vaak Elzasser fluit genoemd want het is een van de hoogste flessen wijn. Er zijn veel overeenkomsten met de fles uit het Duitse Rijn gebied. Maar het belangrijkste verschil zit in de kleur van het glas. Deze is vaak lichtgroen of zelfs helder/doorzichtig. In de nieuwe wereld zien we ook vaak zoete wijn in deze fles.

De Loire-fles

De Val de Loire-fles lijkt sterk op de Bourgondische fles, maar met een dunner lichaam.

Champagne fles

Natuurlijk heeft Champagne haar eigen categorie fles vorm. Qua uiterlijk zijn er veel overeenkomsten met de Bourgogne fles, maar ze is dikker en zwaarder. Vanwege de druk van de mousserende wijn is de standaard dikte niet genoeg en zullen de flessen zeker kapot springen. Een leuk feitje is dat een ontplofte champagne kurk wel bijna 50km per uur kan vliegen!

De Provençaalse fles

in de Provence zijn er twee soorten flessen. De eerste, specifiek voor de appellatie Côtes de Provence, is een korsetfluit met een smalle basis. Helaas is deze niet meer zo gebruikelijk en zie je veelal de Bordelaise fles voor de rosé en witte wijnen uit de Provence.

Clavelin du Jura

De Jura is een beetje de onbekende regio. De Vin Jaune wordt geserveerd uit een 62cl fles met een reed lichaam en korte hals. Bij wet mag alleen deze fles alleen gebruikt worden voor Vin Jaune.

Bocksbeutel

De naam bocksbeutel is afgeleid van “bierzak”, maar bevat wijn. Hoewel de inhoud hetzelfde is als de meest gangbare flessen (75cl), heeft de bocksbeutel een epileptische vorm. Het heeft een korte hals en is gekenmerkt door een badge in reliëf op de linkerschouder. Deze badge vertegenwoordigt het wijndomein. De reden voor de afgevlakte vorm is simpel; het is makkelijker te vervoeren en voorkomt dat deze wegrolt.

Chianti fles

Tenslotte in de Chianti Classico vullen ze de wijn in een typische Chianti fles. Dit is een rondbuikige fles die bedekt is door een rieten mand. De fles werd in de late Middeleeuwen ontwikkeld om het risico op breuk te verminderen. De fles wordt ook wel fiasco genoemd, nadat bij een mislukte clown act in de 18e eeuw de fles kapot viel. Vanwege de hoge productiekosten zien we de meeste Chianti wijnen in de traditionele Bordeaux fles.

Tot slot

Veel van de fles vormen zijn historisch bepaald. Voor glasblazers was het makkelijker om rond flessen te maken, dus vandaar de vorm. Maar tegenwoordig heb je ze in alle soorten en maten. Maar veelal blijft wijn in ronde of cilindrische flessen.

De flessenvorm zelf draagt niet bij aan de wijn, het is puur esthetisch. Maar er zit wel een praktische kant aan. De meeste (wijn)koelkasten zijn gebouwd op de standaard Bordeaux en Bourgogne fles. En dus een Elzas of Loire fles is niet altijd even handig. En let op, deze laatste kunnen ook makkelijker uit de koelkast glijden wanneer de fles plat ligt, vanwege de slanke hals!

Wijnfles anatomie

Vorige week hebben we uitgebreid stil gestaan bij de vele fles formaten. En om vooruit te lopen op de wijnfles vormen, is het misschien goed om eens stil te staan bij de anatomie van de wijnfles. Want er gaat meer in de vorm van de fles zitten dan het op het eerste gezicht lijkt.

De anatomie van een wijnfles

De wijnfles heeft een aantal kenmerken. De ring, stop, capsule, het lichaam, bodem en uitsparing.

Anatomie van een wijnfles

Het uiteinde van de fles is de ring en is gekoppeld aan het sluitsysteem. Dit bestaat uit de stop, zoals een kurk of schroefdop en de capsule. De stop kan gemaakt zijn van kurk, plastic, glas of metaal in geval van een schroefdop. Dit sluit de fles af. Terwijl de capsule ofwel dop genaamd, zowel de kurk als de hals van de fles beschermd. Deze voorkomt dat de kurk van zijn plaats afkomt zodat de wijn niet kan uitdrogen of verdampen.

Waar komt de capsule vandaan?

De geschiedenis gaat terug tot 1760, toen tonnen wijn vanuit Bordeaux in Wenen aankwamen. Naarmate de tijd verstreek, verloren de wijnen hun kwaliteiten en begonnen ze zuur te worden, dus begon men te bottelen. De rechtbank realiseerde zich dat er gelegenheden waren waarbij de wijn producent de kurk koon manipuleren om stoffen in de wijn te infiltreren. Om namaak of geknoei met de wijnen te voorkomen, voerde de vorst een wet in waarbij alle flessen wijn moesten worden verzegeld met zegellak.

De moderne capsules arriveerden echter in de 18e eeuw, toen Hongaarse wijn producenten loden capsules gebruikten. De wijnen die beter van kwaliteit en luxueuzer waren, kregen een capsule. De capsules werden vervolgens gebruikt als identiteitszegel.

Tegenwoordig heeft de wijncapsule twee hoofdfuncties. De eerste is in feite esthetisch, om de fles aantrekkelijker te maken. Het helpt consumenten om een bepaald wijnmerk te identificeren, omdat het een aanvulling is op het etiket en uiteindelijk iets karakteristieks wordt voor elke wijn.

De tweede functie is hygiënisch. De capsules beschermen de hals van de fles en de kurk tegen stof, bederf of uitdroging. Het garandeert ook dat de fles wijn nooit is geopend. Zou je een fles wijn kopen zonder capsule?

Kleurrijke capsules in Frankrijk

Misschien is het je wel opgevallen, maar in Frankrijk zie je verschillende kleuren capsules. Stille en mousserende wijnen die binnen een AOC of AOP vallen krijgen een groene capsule. De blauwe capsules voor lokale wijnen of wijn met IGP classificatie. De oranje capsules verwijzen naar zoete en likeurwijnen, terwijl de rode capsules onder dezelfde regels als groen (m.u.v. mousserende wijn) en blauw valt (maar vaak gebruikt men deze alleen rode wijnen).

Marianne op de capsule

Om dan meteen een andere vraag te beantwoorden. Op Franse wijn zie je op de stop/capsule een afbeelding van “Marianne”. Dit refereert aan het feit dat belasting is afgedragen over de fles aan de Franse staat. Deze verplichting is overigens in 2019 afgeschaft door de Franse belastingdienst.

Onderste deel van de fles

Om verder te gaan met de anatomie van een wijnfles, komen we aan bij de hals. Dit is het bovenste, smalle deel van de fles, net onder de ring. De fles verbreedt zich vervolgens en dit heet de schouder. Dit dient als verbinding tussen de hals en het lichaam van de fles. Bij zeer oude wijnen wordt gesproken of de fles nog gevuld is tot bovenin de hals, halverwege de hals of tot de schouder. In principe hoe lager de vloeistof is (dus meer op de hoogte van de schouder), hoe waarschijnlijker de wijn niet goed meer is.

Dan krijgen we het lichaam of de loop of buikje van de fles. Hier is de ruimte voor het etiket.

Tenslotte krijgen we de bodem. Deze is plat zodat de fles overeind gehouden kan worden. Hier vinden we tevens het lek of punt. Dit is de uitsparing onder de fles. Nu is dit een interessante discussie, waarom zit hier eigenlijk een uitsparing? En nee het is niet om de consument op te lichten zodat er minder volume in de fles kan.

De originele reden kan waarschijnlijk gevonden worden in het glasblazen. Zonder deze holte konden flessen niet goed overeind blijven staan. Maar nu de flessen dikker en steviger zijn, is dit lek eigenlijk overbodig geworden. Maar toch zijn er nog drie functies. Allereerst helpt de uitsparing bij het verstevigen van de fles. Daarnaast helpt bij het inschenken van een glas. Door de duim in de holte te steken en de fles vast te houden, kan men professioneel schenken waarbij het etiket toonbaar is aan de consument. Daarnaast, en belangrijker, wanneer de wijn oudert, ontstaat er residu, bezinksel dat neerslaat op de bodem. Zodat wanneer je schenkt, dit residu achter blijft.

Tot slot

Nu we een idee hebben van de anatomie van de wijnfles, gaan we volgende week dieper in op de vele vormen en kleuren van flessen.

Wat is het nut van grote wijnflessen

Wijnflessen, waarom komen ze in zoveel soorten en maten? Wat doen al deze verschillende soorten flessen en maten.  En wat is het nut van grote wijnflessen?

Wat voor flessen zijn er allemaal?

Laten we eerst eens kijken wat voor flessen er op de markt zijn. Op dit moment, ja want dat is ook aan verandering onderhevig, varieert de inhoud van 187ml (piccolo) tot aan 18lt. Echter binnen de EU is er een limiet gesteld tot 10lt voor wijn en 9lt voor mousserende wijn.

Piccolo

Deze fles, ook wel “split” of “quarter”/ “kwart” genoemd, heeft een inhoud van slechts 187ml. Het doel van dit flesje is een eenpersoons drankje ideaal voor leisure, reis en horeca doeleinden. Vaak zie je dat Champagne in dit soort flesjes zitten.

Chopine

Een Chopine kom je vooral in Bordeaux tegen. Dit is een flesje met 250ml inhoud en wordt gezien als een traditioneel flesje om wijn in te serveren.

Demi

Zoals de naam al doet vermoeden, is dit een fles van 375ml, de helft van een reguliere fles. Andere benamingen die je tegenkomt zijn “Half” of “Filette”.

Jennie

Het nut van de Jennie wijnflessen is dat deze speciaal voor zoete wijn en sherry is. Deze fles van 500ml zijn vooral gevuld met Sauternes en Tokaj wijn, naast sherry. Ze komen ook in de namen “Demie” of “Pinte” in Champagne.

Clavelin

Deze term was reeds geïntroduceerd in onze blog over de Jura. En dat is eigenlijk de enige plaats waar je de Clavelin met een inhoud van 620ml tegenkomt. De fles wordt uitsluitend gebruikt voor de Vin Jaune.

De grotere formaten

Vanzelfsprekend komen we eindelijk bij de standaard fles van 75cl aan. Maar dan zijn we er nog niet. Wat het nut van grotere flessen is, naast een mooie presentatie, komen we straks op terug.

De Magnum is mogelijk wel de meest bekende en favoriete maat fles. Dit is een 1.5lt fles en daarmee bevat het dus de dubbele inhoud van een normale fles. Het volgende formaat is de Double Magnum. En het zal je niet verbazen, die is 2x een magnum inhoud. Hier tussen zit de zeldzame Marie Jeanne of Tregnum. Dit is een fles van 2,25lt. Wanneer de fles een gebogen knop heeft, dan refereert men ook naar Tikkip. De fles is ongeveer even hoog als een standaard fles, maar heeft een dikkere hals en de lichaam van de fles is groter van omvang. Je komt port in dit soort flessen tegen. Maar door de grootte en de vorm van de fles is zorgvuldige behandeling en opslag nodig. Daarom zijn ze minder geliefd.

De flessen groter dan 3lt hebben de namen met een bijbels thema – de koningen van Israël. Waarom dit is is eigenlijk onduidelijk. Maar de eerste fles begint bij 3lt en heet Jeroboam. Om het makkelijk te maken, gebruikt men in Bordeaux de term dubbele magnum voor een 3lt fles. Daar hanteert men de term Jeroboam voor 5lt flessen, hoewel dat in het verleden 4.5lt was. In Bourgogne en Champagne noemen ze een 4.5lt fles Rehabeam.

Daarna volgen Methusalem of Impériale voor 6lt, Salmanazar of Mordechai voor 9lt, Balthazar voor 12lt, Nebukadnezar voor 15lt, Melchior voor 18lt. En als dat nog niet genoeg is hebben we ook nog Solomon voor 20lt, Sovereign voor 22,5lt, Primato voor 26,25lt (ofwel 35 standaard flessen), Goliath voor 27lt en Melchizedek voor 30lt.

Goliath staat ook bekend als Primat of Paramount. Terwijl Melchizedek ook wel Midas wordt genoemd.

Het nut van grote wijnflessen

Waarom een grote wijnflessen

Nu dan de belangrijke vraag, waarom zouden we ze een grote fles willen kopen of drinken? Natuurlijk is het aankomen zetten met zo een grote fles een goede binnenkomer bij een feest. Het is anders en heeft iets glamerous. En natuurlijk is het ook beleving. Men onthoudt de ervaring met zo een grote fles makkelijker, simpelweg omdat het anders is dan een standaard fles. Maar het heeft ook serieus een meer toegevoegde waarde.

Het nut van grotere wijnflessen is dat het een andere werking van zuurstof heeft op de wijn in de fles. Voornamelijk vanwege de grote verhouding tussen de wijn en zuurstof.  Er zit eenmaal minder zuurstof in zo een grote fles ten op zicht van de hoeveelheid wijn. Hierdoor evolueert en rijpt de wijn langzamer en worden de aroma’s harmonieuzer. Laten we voorop stellen, de (basis)wijn is niet van een betere kwaliteit. Maar doordat de wijn anders op de fles rijpt, heeft de ingeschonken wijn een beter balans.

Helaas zien we ook dat de kosten van grotere wijnflessen niet evident is aan de inhoud. Een Magnum fles bijvoorbeeld is vaak duurder dan 2x een standaard fles en dat terwijl de inhoud het dubbele is. Dit zit wederom in ronding van de wijn. Omdat het verouderingspotentieel zoveel beter is, prijst men de wijn hoger.

En nu verder

Leuk het nut van al deze grote wijnflessen, maar al dat glas is niet goed voor onze moeder Aarde. Zie ook het artikel over de CO2 afdruk van de wijnindustrie. En hoe groter en zwaarder de fles, hoe groter de CO2 afdruk. Daarom zien we steeds meer wijn in een box of zelfs in plastic flessen. Maar zit het dan? In een box is de wijn vaak vacuüm verpakt, er kan dus geen zuurstof bij en kan zich daardoor niet verder ontwikkelen. Daarom is wijn die jong gedronken moet worden uitermate geschikt hiervoor. Wat plastic flessen gaan doen, moeten we nog afwachten. Deze ontwikkeling staat nog in kinderschoenen. Maar één ding is zeker. De beleving is zeker anders bij wijn uit een plastic of een glazen fles!

Uitdaging voor Spaanse wijnbouw

Onlangs kende het noord Spanje een nieuwe uitdaging, zoals zeer extreem weer voor de Spaanse wijnbouw. Hagelstenen zo groot als pingpongballen kwamen uit de lucht vallen en hebben grote schade veroorzaakt in DO Bierzo en DO Valdeorras. Eerder kende ook het Spaanse Catalonië extreem weer met funeste gevolgen voor de wijnbouw.

Uitdaging voor Spaanse wijnbouw
Bron: Demencia Wines

Op 25 juni trof een storm de omgeving van Valtuille de Abajo. Ongeveer 500 tot 600ha van de best gelegen wijngaarden van DO Bierzo werden geteisterd met hagelstenen. Met als gevolg dat druiven zijn geplet, de bladeren van wijnstokken afgescheurd en zelfs stokken en blijvend hout zijn beschadigd. Dit is de tweede hagelbui voor de regio. Op 18 juni trok een andere storm over het nabijgelegen Cacabelos, waarbij ongeveer 250ha wijngaarden rond de stad waren getroffen. De gebeurtenis trof ook de nabijgelegen provincie Ourense, waarbij wijngaarden in DO Valdeorras werden weggevaagd.

Omdat de oogst nog maar 2 maanden verwijderd is, zitten de wijnbouwers met hun handen in het haar. Wat leek op een zeer succesvolle oogst, zijn er nu twijfels over wat er nog te redden valt. Daarnaast heeft de schade op de wijnstokken natuurlijk ook gevolgen voor de oogst van volgend jaar.

DO Bierzo impact

In DO Bierzo is de schade het grootst in Valtuille de Abajo en Valtuille de Ariba, waar we tevens 50% van de belangrijkste wijngaarden van de appellatie vinden. De hagelbui kwam tevens op een zeer ongelegen moment. De wijnstokken waren net, na de bloei, aan de vruchtzetting begonnen. De bessen zijn tot aan de véraison gevoelig voor schimmeldruk. En momenteel is er een verhoogd risico op Valse Meeldauw, Zwartrot en Echte Meeldauw, als gevolg van de natte omstandigheden en de hoge temperaturen.

Conclusie

Terwijl de Spaanse telers door moeten gaan en hopen er het beste van te maken, is het zaak dat de beschadigde wijnstokken zo spoedig mogelijk te behandelen om de schade en wonden van het extreme weer te beperken.

Het huidige jaar 2024 zal naar waarschijnlijkheid snel vergeten zijn terwijl de telers 2025 nauwlettend in de gaten zullen houden.

Oude wijnstokken behouden

Daarnaast speelt er nog een andere belangrijke uitdaging zich af voor de Spaanse wijnbouw in het noordoosten. In het kader van een EU-programma om wijngaarden te herstructureren, wilt de Spaanse regering en lokale autoriteiten oude wijnstokken vervangen voor productievere wijnstokken.

Nu schuilt hieronder een dieper probleem. In DO Bierzo zijn vele wijngaarden in eigendom van kleine families. Deze hebben wijnstokken van wel 70+ jaar. Denk hierbij aan Godello, Mencia, Alicante Bouschet, Palomino, Bastarda, Malvasia en Dona Blanca. De overdracht en regulering eigendom en pacht van deze kleine minifundio was vroeger vaak onder mondeling afspraken. Doordat de lokale autoriteiten hebben geregistreerd, komen deze niet voor in het wijnbouwregister waardoor regulering lastig is. Terwijl dezelfde lokale autoriteiten nu oproepen tot het rooien en herplanten met Europees geld.

Nu zijn de toonaangevende Raul Perez en Demencia Wine opgestaan en hebben een petitie gestart voor het behouden van deze oude wijnstokken.

Eenmaal, de oude wijnstokken van Bierzo zijn al meer dan een eeuw bewaard gebleven door traditie en de liefde en inspanningen van wijnbouwers en families. Deze moeten het unieke genetische wijnerfgoed van Bierzo behouden.