Een belangrijke verschuiving vindt plaats in de wijn industrie dat de etiketten met transparante informatie moet gaan voorzien. Jarenlang was de wijn industrie de grote uitzondering in de voedsel industrie, doordat ze was vrijgesteld van het vermelden van voedingswaarde en ingrediënten. Lang was de informatie beperkt tot het alcohol percentage en vermelding van stoffen die een allergische reactie kunnen veroorzaken.
Maar nieuwe regels gaan gelden voor wijn en wijn afgeleide producten vanaf de 2024 oogst. Wijn geproduceerd voor 8 december 2023 geldt deze verplichting om de wijn van transparante informatie te voorzien niet.
Als het om een kwaliteitswijn gaat: de aanduiding BOB of BGA, met het gebied van herkomst
Naast de verplichte etiketteringsvoorschriften, mag op het wijn etiket ook aanvullende feitelijke informatie aanwezig zijn. Je kunt hierbij denken aan het zwangerschapslogo, kwaliteits- of smaakaanduidingen, het oogstjaar en/of het druivenras(sen) of de naam en/of eigenaar van het wijnhuis.
Wat is de nieuwe wetgeving
De producenten hebben de keuze om de lijst van ingrediënten en de voedingswaarde vermelding op het etiket van de wijn te vermelden. Dit mag ook via een QR-code. Allergene stoffen moeten op het etiket blijven en mogen niet alleen via een elektronische wijze beschikbaar worden gesteld.
Na het scannen van de QR-code wordt de klant doorgestuurd naar een gespecialiseerde website met de benodigde informatie. De wet is zeer streng voor deze speciale webpagina’s: ze mogen geen marketing- of verkoopmateriaal presenteren en het online gedrag van de consumenten dient beschermt te zijn tegen het volgen door middel van cookies en analyses.
Informatie over de energetische waarde moet vermeld zijn met het ‘E’-symbool en per portie van 100 ml. Alle mogelijke allergenen moeten ook duidelijk zichtbaar op het wijnetiket worden vermeld en onder het woord “Bevat” worden vermeld.
Wat betekent de productie datum
De nieuwe etiketteringsvoorschriften zijn niet van toepassing op flessen wijn die vóór 8 december 2023 zijn gebotteld en geëtiketteerd. Dit betekent dat wijnflessen die vóór deze datum zijn geproduceerd en geëtiketteerd, niet onderworpen zijn aan de nieuwe etiketteringsregels van Verordening (EU) 2021/2117.
Wat staat er uiteindelijk op dit transparante etiket van wijn
Deze Europese regelgeving geldt ook voor exporteurs naar de EU. Dus ook wijnproducenten van buiten de EU moeten aan deze regels voldoen om hun wijn in de EU te verkopen.
Voor biologische en biodynamische wijnen zijn er vanzelfsprekend nog aanvullende voorwaarden. Biologische wijnen moeten voldoen aan Verordening (EU) 848/2018 die de eisen voor biologische productie en de EU Ecolabel omvat. Biodynamische wijnen moeten voldoen aan de Demeter- of Biodyvin-normen, twee van de belangrijkste biodynamische certificeringen die in de EU worden erkend.
Uiteindelijk komt de volgende informatie op een etiket te staan
Aanduiding van de categorie wijnbouwproducten
Dit betekent dat wijncategorieën zoals stille, rode, witte, rosé wijn, mousserende wijn, gearomatiseerde wijnproducten, likeurwijn. Deze zijn weer onderverdeeld in sub-categorieën. De categorie mag achterwege worden gelaten indien de wijn een referentie aan BOB of BGA heeft.
Aanduiding “beschermde oorsprongsbenaming” (BOB ofwel in Frankrijk AOC) of “beschermde geografische aanduiding” (BGA ofwel in Frankrijk IGP) en de naam ervan, voor wijnen die als geografische aanduiding zijn geregistreerd
Effectief alcohol-volumegehalte
Aanduiding van herkomst, zoals “wijn uit België”, “geproduceerd in Nederland”
Naam van de bottelaar of de naam van de producent of verkoper
Netto inhoud
Suikergehalte in het geval van categorieën mousserende wijn
VoedingswaardevermeldingL
Lijst met ingrediënten
Stoffen die allergieën of intoleranties veroorzaken
Minimale houdbaarheidsdatum voor wijnbouwproducten die een dealcoholisatie-behandeling hebben ondergaan.
Conclusie
De nieuwe EU-regels voor de etikettering van wijn zorgen voor meer transparante informatie voor de consument en vereisen een hoger niveau van informatie over alle flessen wijn die in de EU worden verkocht. Hoewel het een belangrijke verandering betekent voor de producenten, biedt het ook de mogelijkheid om de kwaliteit en specifieke kenmerken van hun wijnen te benadrukken. Maar gaan consumenten hiermee aan de slag? Dat wil ik persoonlijk betwijfelen. Er zijn zoveel keurmerken, regels en dergelijke, de doorsnee consument gaat naar verwachting niet alle details bekijken. Gaat u bij elk product wat u koopt kijken wat de voedingswaarde is?
Enige tijd geleden hebben we de Moezel of Mosel al geïntroduceerd in onze blog. Maar naar aanleiding van een webinar bij Wine Scholar Guild wil ik de Mosel toch nogmaals onder de aandacht brengen vanwege de zeer steile hellingen die sensationeel en adembenemende uitzichten geven. Om te beginnen de rivier de Mosel (of Moselle zoals men de rivier in Frankrijk en Luxemburg noemt) ontspringt bij de Col de Bussang in de Vogezen. Ze slingert door Frankrijk en Luxemburg voor ze in Duitsland arriveert en uiteindelijk bij Koblenz in de Rijn stroomt. De Mosel rivier is 531km lang waarvan 231km in Duitsland kronkelt. De wijngaarden liggen aan weeszijden van de rivier, voor optimale exposie juist omdat de rivier zo kronkelt. De regio het tegenwoordig Mosel, uit commerciéle overwegingen, maar tot 2013 was dit Mosel, Saar, Ruwer vernoemd naar de drie rivieren die door het wijnbouwgebied kruisen.
Wijnbouw gaat hier ver terug. De Weingut der Vereinigten Hospitien in Trier dateert uit de 7e eeuw, maar de wijncultuur gaat terug naar de Kelten maar vooral de Romeinen hebben deze cultivering verbeterd.
Geologie van de Mosel
Het wijnbouwgebied ligt tussen twee middelgebergten: Hunsrück en Eifel in het Rheinisches Schiefergebirge. Het klimaat in deze vallei is warmer met een optimale regenval. We vinden hier vooral leisteen, schelpkalksteen, mergel en kalksteen terwijl de valleibodem vooral puin, grind en zandafzettingen kent. Hoewel de bodemopbouw enorm uiteenlopend is, overheerst vooral leisteen.
In de Mosel liggen 14% van de wijngaarden op steile (30%) tot zeer steile (50%) heuvelruggen, waardoor hier uitsluitend handmatig gewerkt kan worden (en zelfs dat is niet altijd even veilig). Gelet op het koele klimaat, spelen deze steile hellingen een belangrijke rol. Vooral in het voorjaar kan het erg koud zijn, met vorst risico. De kou zoekt altijd zijn weg naar het laagst gelegen punt, dus de koude lucht gaat door de wijngaard naar beneden, waardoor de warme lucht omhoog geduwd wordt (thermische beweging).
Daarnaast heeft deze beweging als gevolg dat er minder bewolking ontstaat en dus meer direct zonlicht voor de druiven. Voor optimale zoninval worden wijnstokken verticaal opgebonden waardoor de plantdichtheid hoger is. De warme stijgende lucht kan daardoor beter door de wijngaard gaan, meer zonlicht in de wijngaard, maar ook vermindert deze opbinding de risico op ziektes en schimmels. Erosie is een belangrijk risico voor de wijngaarden. De neerkomende regen wordt snel opgenomen door de bodem, doordat de leisteen open is en regen er makkelijk doorheen in de onderliggende bodem doordringt. Het bladbeheer heeft ook een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Bladbeheer richt zich nu op meer lucht door de wijngaard maar tevens bescherming tegen de zon die steeds intenser wordt.
Steile wijngaarden
We vinden hier de steilste wijngaarden van Europa en mogelijk zelfs van de wereld, iets wat de Mosel zo sensationeel maakt. Mosel is hoewel niet de grootste in Duitsland met 9.000ha, is het wel de meest bekende wijnregio. De grootste is Rheinhessen met een kleine 28.000ha. Wat erg opvalt in Duitsland is dat de wijnregio’s allemaal liggen aan de oevers van rivieren. Dit is geboren uit noodzaak omdat in het koele klimaat zoals Duitsland dat kent, de reflectie van het water de wijngaarden opwarmt. De meest bekende wijngaard is Bernkasteler Doctor, in het dorpje Bernkastel. De steilste wijngaard is Bremmer Calmont wat de steilste wijngaard van Europa is. Het omvat ongeveer 54ha aan wijngaarden en kent meerdere eigenaren. Kilian Franzen, eigenaar van Weingut Franzen heeft 1.5ha in beheer op de Bremmer Calmont. De wijngaard heeft een hellingshoek van maar liefst 65 graden en staat aangeplant met 85+ jaar oude stokken.
Levert wijngaarden van steile hellingen betere wijn dan van een vlakke wijngaard? Dat is een interessante vraag en moet ook in het kader van locatie gezien worden. Steile wijngaarden in koele klimaten leveren zeker bij aan de kwaliteit van de wijn. Terwijl op de vlakte de wijnen minder uitgesproken zijn. Dit heeft te maken met betere zonexposie. Echter met de klimaatopwarming zien we ook dat de steile wijngaarden.
Riesling
Riesling is de meest aangeplante druivensoort met 63% aanplant in 2022. Mosel is een echte witte druivenstreek, waar blauwe druiven slechts voor 10% te vinden zijn (en dan met name Pinot Noir ofwel Blauburgunder). Riesling is een “edel” druivenras in Duitsland. Dat wilt zeggen dat het wordt gerekend tot de allerbeste druivenrassen met een constante hoge druivenkwaliteit. Het vindt haar oorsprong in een kruising tussen Gouais Blanc en een wilde druiven variëteit (Vitis Sylvestris). Waar de naam vandaan komt is onbekend. Mogelijk van het Duitse woord “Rus” wat vrij vertaald “donker hout” betekent en een verwijzing is naar het donkerkleurige hout. Een andere theorie is de verwijzing naar “verrieseln”, wat refereert naar het vroegtijdig vallen van de bloemen en druiven door slechte bevruchting of koele natte weersomstandigheden.
Kenmerken Riesling
De eerste keer dat er over Riesling is geschreven was 13 maart 1435 in Rheingau. Maar waarschijnlijk bestaat ze al veel langer. Typische kenmerken van Riesling is dat het hout hard van structuur is en goed tegen vorst bestand is. Ze kan makkelijk -15C aan. De druif ontluikt laat om zich zo te beschermen tegen vorst. De druiven rijpen langzaam, maar de druiven kunnen lang blijven hangen. Van bloei tot pluk gaan er wel 120 dagen overheen, wat bijzonder lang is. Maar de druif heeft dit nodig om het sensationeel en delicate aroma van deze Mosel druif te ontwikkelen.
Natuurlijk is Riesling vatbaar voor noble rot ofwel Botrytis, om weelderige zoete wijnen te maken. Doordat de druif een heel hoge zuurgraad heeft en hoog suikergehalte, kan de wijn prima weggelegd worden. Wanneer je Riesling echt lang weg legt – denk aan 100 jaar – dan heb je natuurlijk geen frisse fruitige aroma’s meer, maar denk aan gember en karamel.
Riesling is een druif die zeer gevarieerde wijnstijlen kan voortbrengen, van mousserend tot weelderig zoet. Kabinett en Spätlese wijnen zijn vaak heel licht in alcohol, denk aan 7.5 tot 8.5%. Kabinett zijn zeer lichte toegankelijke wijnen. Terwijl Spätlese iets meer diepgang hebben en beter zijn om te serveren naast gerechten. Aan het andere eind van het spectrum vinden we Trockenbeerenauslese. Deze is gemaakt van druiven die volledig zijn aangetast door Botrytis en zijn daardoor helemaal ingedroogd. Van 1ha wijngaard (en dus ongeveer 10.000 stokken) komt ongeveer 100 liter sap, wat meer te vergelijken is met siroop. Door het hoge suikergehalte is het ook erg lastig om fermentatie op gang te krijgen. Dit zijn zeldzame, bijzondere wijnen die zelden buiten Duitsland te vinden zijn.
Mousserende Riesling
Hoewel mousserende Riesling gemaakt is volgens de traditionele methode met 2e vergisting op fles, net als champagne, kan je de wijnen toch niet vergelijken. Simpel omdat Riesling veel fruitiger en overheersender is dan de Pinot familie die de basis vormen voor champagne.
Snelgroeiend Pinot Noir
De eerste documentatie van Pinot Noir was in 884 na Christus nabij de Bodensee. Pas in de 19e eeuw arriveerde de Pinot Noir, of Blauburgunder, in de Mosel. Echter deze druif werd vervolgens door het Nazi-regime verboden in 1933, omdat de Nazi-leider voor het Moselgebied een liefhebber van witte wijn was. Dit verbod duurde tot maar liefst 1986, doordat men deze wet was vergeten. Maar inmiddels is het enorm in opmars en vinden we hoge kwaliteit Pinot Noir wijnen in de Mosel. Er staat ongeveer 430ha (2022) aangeplant en er wordt gezegd dat er inmiddels zelfs ruim 800ha beschikbaar is!
Tips!
Het is bekend dat Mosel wijnen zeer duur kunnen zijn. Daarom hebben wij een aantal tips voor u gezocht voor meer betaalbare wijnen in de categorie tot zo’n €30.
Schloss Lieser
Probeer eens de wijn van Schloss Lieser. Deze, voor top Mosel begrippen, heeft een zeer schappelijke prijs van onder €20. De Riesling Trocken is een evenwichtige wijn met een elegante karakter. Mineraaltonen met nuances van o.a. perzik, peer, watermeloen en kumquat. In de afdronk een accent op grapefruit en nuances van kruisbes. Een pure elegante smaak. Heerlijk voor nu maar zoals met alle kwaliteits-riesling zijn de zuren zo mooi dat deze ook gerust aantal jaren kan kelderen maar waarom zou u dat doen want dit is een zeer uitnodigende wijn.
Markus Molitor
Een andere aanrader is Makus Molitor, die sensationeel mooie wijn maakt in de Mosel. Naast Kabinett (dus droge wijnen) maken ze ook geweldige spätlese. Wijn gemaakt van laat geplukte druiven dus. Deze hebben een hogere suikergehalte en zijn dus zoeter. Prijzen variëren van €15 voor Kabinett wijnen tot €30 voor spätlese.
Clemens Busch
Weingut Clemens Busch is een pionier in de Mosel als het gaat om biodymische wijnbouw. Dit is bijzonder uitdagend in een koel klimaatgebied. Het Weingut heeft 18ha onder beheer met name in Mariënburg. In 1976 stopte Clement met het gebruik van pesticiden en in 1984 is het Weingut helemaal overgeschakeld naar biologisch wijngaard management. In 2005 zijn ze overgegaan naar biodynamisch met Europese certificering.
De meeste wijnen worden droog gevinifieerd en zijn rijk, complex en vaak krachtig. Ze verouderen heel mooi en winnen aan complexiteit en textuur. Maar ook de zoete en edele zoete wijnen van het landgoed zijn indrukwekkend en behoren tot de beste wijnen die overal aan de Moezel worden gemaakt.
Leuk detail, de kleur van de capsule op de flessen geeft het type leisteen aan (blauw, grijs of rood) van de wijngaard waaruit elke wijn komt.
Zoals in een eerdere blog aangegeven, laat wijnbouw een redelijk grote CO2-voetafdruk achter. Dat gebeurt al in de wijngaard door het gebruik van kunstmest, pesticiden en dergelijke. In de wijnmakerij met het energieverbruik maar ook in de verpakking. En wat te denken van transport vanaf de wijnmakerij totdat het bij u op tafel staat! Nu zijn er al grootschalige initiatieven in biologische wijngaard management en nog een stap verder, het biodynamische wijngaard management. Echter dit beperkt zich vooral tot het werk in de wijngaard. Ook in de wijnindustrie speelt het sustainability aspect een steeds grotere rol. Regenerative wine is het nieuwe buzz-word maar zal dit alles brengen of niet? En wat is regenerative wine eigenlijk?
Regenerative wine culture
Regenereren is het herstellen van iets wat kapot gemaakt is. Regenererative wine cultuur is het goed en verantwoord verbouwen van druiven waarbij men het wijngaardbeheer ziet als een onderdeel van een groter ecosysteem. En dat dit een zelfvoorzienend systeem is zodat het toekomstbestand is. Dat is een stap verder dan biologisch of biodynamische wijnbouw. De huidige wijnbouw cultuur is vaak gebaseerd op het gebruik van chemicaliën en een monocultuur (namelijk druivenranken). Kunstmest wordt gebruikt om de groei te bevorderen, chemicaliën tegen schimmels (denk aan valse meeldauw), ziektes (zoals echte meeldauw) en insecten (bijvoorbeeld dwergcicaden of druivenbladrollers). En het verbouwen van slechts één ras (druivenranken) is niet bevorderlijk voor de biodiversiteit, maar put ook de bodem uit waardoor vervolgens weer kunstmest nodig is. Hierdoor blijf je in een vicieuze cirkel.
Belang van bodem
De kern van regenerative wine cultuur ligt niet persé in de wijngaard, dan wel in de bodem. Wijnbouwers gaan ervanuit dat de bodem een evenwichtige, zelfvoorzienende habitat is en laat de natuur via een gezond ecosysteem haar werk doen. Het grote verschil tussen (re)generative wine cultuur en biologische/biodynamische cultuur is dat het gericht is op een zelfvoorzienend systeem in de toekomst, en niet slechts voor de jaarlijkse oogst. De bodem moet zichzelf in stand houden en menselijk ingrijpen is niet wenselijk. Dus bijvoorbeeld het omploegen is not-done. En wanneer het gedaan wordt, alleen oppervlakkig. Ploegen helpt om beschoeiing in de hand te houden, maar hakt ook wortels af en haalt het bodemleven overhoop.
Daarnaast drukken zware machines de grond in elkaar en wordt deze dus compact gemaakt. Iets wat ook niet goed is voor het bodemleven. Tevens is het van belang bij regenerative wine cultuur dat de bodem niet onbedekt is.
Biodiversiteit
Afhankelijk van de omgeving en klimaat kan men binnen het wijngaard management verschillende planten en gewassen inzetten. De planten gebruikt men niet om te oogsten, maar voorzien de bodem van stikstof en andere voedingsstoffen. Door het vergroten van de biodiversiteit verbetert de bodemstructuur, trekken insecten aan (voor verstuiving en het gezond houden van de wijngaard), voorkomen grondverschuivingen bij grote regenval, gaan zandverstuiving tegen en houden water vast.
Het is van belang dat de planten geen concurrentie aangaan met de druiven. Dus in vruchtbare gebieden moeten de planten de groei van de druif in toom houden. Terwijl in droge gebieden de planten niet teveel water nodig mogen hebben. Terwijl door het afdekken van de bodem water juist vastgehouden wordt en niet kan verdampen. Zo kan het aanplanten van tuinbonen stikstof in de bodem vasthouden, of rogge en gerst die als deklaag ingezet kunnen worden. Zo helpt een deklaag in warme gebieden de temperatuur in de bodem te beheersen, vochtverdamping te voorkomen en overdaad aan begroeiing te beperken.
Daarnaast halen planten CO2 uit de lucht en slaan dit op in de bodem. Zolang de bodem met rust wordt gelaten, kan het helpen de stijgende temperatuur te verminderen. Ook kunnen bomen worden aangeplant rondom de wijngaard om meer biodiversiteit te verkrijgen en flora en fauna uit te breiden. Daarnaast kunnen bomen fungeren als windvangers of kan juist vocht vast houden op droge plaatsen.
Impact van wijnbouwbeheer
Wijnbouw gericht op kwantiteit of maximale opbrengst resulteert in een monocultuur. Dat wilt zeggen dat er alleen wijnstokken staan aangeplant. Het wijngaardbeheer is gericht om de kwantiteit of de kwaliteit zoveel mogelijk te verhogen. Echter een monocultuur verarmt de bodem, waardoor de kans op ziektes toeneemt. En ziektes bestrijden we met pesticiden, koper (toegestaan in biologische wijnbouw maar is vervolgens slecht voor het bodemleven) of natuurlijke middelen. Biodiversiteit kan de nadelen van een monocultuur opvangen.
Wanneer in een wijngaard 30% is aangeplant met andere planten, ontstaat er een ideale balans waarbij de kwaliteit van de bodem maar ook de druivenstokken vooruit gaan. Zoals reeds hierboven aangegeven, is het afhankelijk van de locatie wat voor soort planten gebruikt kunnen worden. Maar ook dieren zoals schapen en kippen dragen bij in het concept van regenarative wine cultuur. Ze houden de planten groei kort zonder dat er zware maaimachines door de wijngaard gaan. Tijdens het grazen wroeten ze in de grond waardoor ploegen overbodig is en bemesten ze de wijngaard op een natuurlijke wijze.
Is regenerative wine nieuw?
Sommige wijnmakers zijn erg offensive tegen regenerative wine. Omdat zij de filosofie al lang uitdragen. Er hoeft dan niets hersteld te worden, want er is in eerste instantie niets “kapot” gemaakt – iets wat het woord regenerative wel suggereert. Goede voorbeelden zijn Rosa Kruger uit Zuid Afrika (wijn consulent), Claude en Lydia Bourguignon met hun Domaine Laroque d’Antan in de Cahors of Johan Reyneke uit Zuid Afrika. En mogelijk een verrassing, ook Cheval Blanc, een icoon op de rechteroever van Bordeaux, heeft in 2021 aangekondigd regenerative wine cultuur te omarmen. Zij passen de filosofie om te het land te doorgronden en begrijpen reeds vele jaren toe. Bij de aanleg van een wijngaard moet gelet worden op de contouren van de helling en gebruik maken van de topografie. Op deze wijze voorkom je grondverschuivingen of verstuivingen, maar ook stroomt water beter naar beneden.
Regenerative wine cultuur is echt gebruik maken van de mogelijkheden die de natuur ons te bieden heeft en niet de bestaande cultuur omvormen naar wat wij mensen denken nodig te hebben.
Certificering
Of er straks ook certificeringen komen voor (re)generative agromanagement in een breder perspectief is nog niet bekend. Er zijn tenslotte al een grote hoeveelheid aan verschillende certificeringen. Denk aan biologisch, biodynamisch, CO2 neutraal of FairTrade. De wijnboeren die zich op dit moment bezig houden met regenerative wine cultuur doen het meer uit overtuiging en sustainability. Overigens bestaat er in de Verenigde Staten reeds een certificeringsprogramma vanuit de Regenerative Organic Alliance, waarbij de Tables Creek Vineyard uit Paso Robles in November 2019 als eerste wijngaard deze certificering ontving.
Jackson Family Estates als rolmodel
Maar het is wel een ontwikkeling die volop in beweging is. Zo wil Jackson Family Estates in 2030 alle estate wijngaarden omvormen tot regeneratieve wijnbouw. Jackson is de 9e grootste wijnmakerij in de US. In een interview deelde Katie Jackson, 2e generatie eigenaar en Senior Vice President Corporate Social Responsibility bij Jackson, dat ze sinds 2015 $19 miljoen in sustainability en infrastructuur. Door deze investeringen hebben ze een kostenreductie van $26 miljoen behaald. Door renewable energy, efficiency en lichtere (glazen) flessen. Hierdoor hebben ze $4 miljoen return on investment gerealiseerd. Dit bewijst dat ook met regeneratieve wijnbouw ook resultaat te behalen valt. Uiteindelijk, wanneer je goed bent voor het land, zal het land ook goed zijn voor jou! Reeds in 2018 hebben La Canne & Lundgren een onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat regeneratieve wijnbouw zeker winstgevend kan zijn.
Familia Torres als voortrekker
Miguel Torres, president van Familia Torres, is door Time Magazine uitgeroepen tot één van de 100 meest invloedbare mensen die klimaat acties op wereldwijd niveau voert, binnen de innovatie categorie. Zijn betrokkenheid in het opzetten van de Stichting International Wineries for Climate Action is geroemd. Deze stichting promoot het terugbrengen van CO2 uitstoot in de wijnindustrie.
Daarnaast spant dhr Torres zich ook in op het gebied van ecologische duurzaamheid door middel van onderzoeksprojecten, als SmartCrops 5.1, die technologie toepast om de wijnbouw aan te passen aan de huidige klimaatcontext.
Tenslotte lanceerde dhr Torres in 2008 een programma om het familiebedrijf aan te passen aan de klimaatverandering en de impact te minimaliseren door de ecologische voetafdruk te verminderen. In 2022 heeft het wijnhuis een vermindering van 36% van de directe en indirecte CO2-uitstoot per fles bereikt ten opzichte van 2008 en heeft het zich ten doel gesteld om tegen 2030 een reductie van 60% te bereiken en tegen 2040 een Net Zero-emissie wijnmakerij te worden.
Domaine Mirabeau
Een ander goed voorbeeld is Stephan Cronk die als druivenkoper onder het Mirabeau-label rosé wijnen produceert in de Provence. In 2019 heeft hij zijn eigen wijngaard aangekocht. Hij wilde de wijngaard niet biologisch beheren, omdat dat “just doing less of the bad stuff” is. In 2022 is hij mede-oprichter van de Regenerative Viticulture Foundation. Zijn Mirabeau La Reserve, afkomstig van zijn eigen wijngaard, is de eerste wijn van het domein dat gemaakt is volgens de regenerative methode.
Kan je dit in wijn proeven?
Nu natuurlijk de belangrijkste vraag, kan je dit verschil van wijnbouw in de uiteindelijke wijn proeven? Die vraag is niet direct te beantwoorden, door een gezondere wijngaard krijg je druiven van betere kwaliteit die ook een goede of zuivere expressie van de bodem kunnen weergeven. En natuurlijk zullen de druiven geen opname kennen van chemische middelen waardoor de smaak zuiverder is. Volgens Robert Hall Winery in San Luis Obispo is er wel verschil. In 2020 zijn ze begonnen met het omvormen naar regenerative farming op een perceel van 5ha na. Na slechts 2 jaar beweert partner Thomas dat druiven smakelijker zijn en de wijnen fruitiger en lager in alcohol. Kan je dit in zo een korte periode al concluderen? In mijn optiek zal dit minder in de wijn te bespeuren zijn en zeker niet voor de gemiddelde wijngenieter.
Zal je dit merken in de prijs van wijn? Ook zo een goede vraag. Doordat er andere gewassen staan aangeplant, is de dichtheid van wijnranken kleiner en dus de opbrengst minder. Aan de andere kant, door verminderde kans op ziektes, schimmels en bacteriën, is de opbrengst hoger. Streept dit tegen elkaar weg? De tijd zal het moeten leren en wijnmakers moeten het lef hebben deze overstap te maken. Door de hogere kwaliteit zal betere wijn geproduceerd worden en dat zal zeker iets zijn dat in de portemonnee te merken is.
Het hing al een tijdje in de lucht, maar de Elzas is verdeeld met een hoofdrol voor Riesling. De grote controverse is dat deze edele druivenras mag binnen de AOC Alsace geen zoete wijnen meer produceren. Dat wilt zeggen wijnen met meer dan 4mg restsuiker.
INAO, de organisatie die over herkomstbenamingen gaat in Frankrijk, heeft de bedoeling om de beschermde oorsprongsbenaming duidelijker te maken. Maar het gevolg is dat er gepassioneerde debatten en diepe meningsverschillen zijn ontstaan. Riesling is in staat om een wijde range van stijlen te produceren afhankelijk van terroir, expositie en rijpheid. Hierdoor is er veel onduidelijk hoe zoet de uiteindelijk wijn eigenlijk is. Men kent eenmaal geen classificatie zoals in Duitsland. INAO had de keuze uit drie opties; wijn mag niet meer dan 4gr/l suiker bevatten, de Europese richtlijn volgen om de wijn te etiketteren met het smaakpatroon: droog (sec), halfdroog (demi-sec), halfzoet (moulleux) of zoet (doux; zoals bijvoorbeeld in Duitsland). Of de gewenste Riesling te definiëren op basis van het rijpheidsniveau. Overigens de eerste optie geldt voor alle Franse wijnen, behalve in de Elzas.
Wat ging er aan vooraf
Overigens sinds 2021 werden producenten verplicht om op het etiket aan te duiden in welk smaakpatroon hun wijn viel. De bedoeling hiervan was om voor de consument meer duidelijkheid te brengen. Het zou de verkoop ten goede komen, omdat nogal wat mensen in de veronderstelling waren dat Alsace-wijnen vooral zoet waren. Iets wat ten onrechte is want de producenten kijken naar waar de markt om vraagt. Dus eigenlijk al voordat de consument goed en wel gewend is aan deze verandering, komt de volgende er al bovenop. Overigens blijft deze regel wel van kracht voor andere druivenrassen zoals Gewürztraminer, Pinot Blanc, Pinot Gris of Sylvaner.
Sinds 1 augustus 2023 is binnen de appellatie Alsace gereserveerd voor droge wijnen van Riesling. Echter vooral onafhankelijk wijnboeren betwijfelen of dat druiven die volle rijpheid bereiken wel kunnen voldoen aan deze gestelde eisen. Elzas heeft eenmaal microklimaten waar druiven zeer rijp kunnen worden en dus een hoger suikergehalte hebben. Het ligt ook deels in de traditie dat de Elzas verschillende wijnstijlen voortbrengt dankzij het gevarieerde terroir. Dit is dus het twistpunt, daar waar de AOC de bedoeling heeft om meer duidelijkheid voor de consument te verschaffen door te vereenvoudigen, zien wijnproducenten juist een aanval op de diversiteit en identiteit van de Elzas wijnen.
Uiteindelijk is “gekozen” voor de derde optie. De naam “Riesling” mag worden toegevoegd aan de AOC Alsace indien de wijn, na gisting, maximaal 4gr/lt restsuiker voor gechaptaliseerde wijn, tot max 9gr/lt voor niet-gechaptaliseerde wijn indien de zuurgraad niet meer dan 2gr/lt lager is dan het restsuikergehalte. Echter is er een uitzondering voor de Vendanges Tardives of Sélection de Grains Nobles en ook op de AOC Alsace met extra village- of wijngaardbenaming. Verder kunnen deze suiker en zuurgraad gehaltes elk jaar aangepast worden.
Na de publicatie in augustus, was er 1 maand om protest aan te tekenen. Deze hebben uiteindelijk geen verandering aangebracht en dus
Conclusie
Uhm snapt u het nog? Dit is zeker zeer duidelijk voor een consument. Daarnaast blijven de hogere kwaliteitswijnen (Vendanges Tardives en village/wijngaardbenamingen) vooralsnog buiten beschouwing, waardoor de suggestie wordt gewekt dat deze zoeter zijn dan de gewone AOC wijnen. Wanneer voor optie twee was gekozen, vermoed ik dat er veel meer duidelijkheid zou zijn ontstaan voor de consument. De naam Riesling mag op het etiket staan voor AOC Alsace wijnen indien de wijn voldoet aan de bovenstaande voorwaarden. Anders mag de referentie naar Riesling niet vermeld worden, neemt niet weg dat een AOC Alsace wijn dus wel van Riesling gemaakt is.
Nieuwe blik op oude wijn
Een Duits-Oostenrijks onderzoeksteam vonden een enorme hoeveelheid grafgiften bij het graf van koningin Merit-Neith van de 1e Dynastie in de necropolis Umm el Qa’äb. De archeologen vonden honderden oude potten met overblijfselen van 5.000 jaar oude wijn. Veel kruiken zijn nog in goede staat en hebben soms zelfs nog stoppen op de kruiken. De potten bevatten organische resten van 5.000 jaar oude wijn en een grote hoeveelheid goed geconserveerde druivenpitten.
De ontdekking van deze oude wijn draagt aanzienlijk bij aan het gebied van archeologie en de studie van oude beschavingen. Archeologen hebben lang volgehouden dat wijnproductie en -consumptie integrale componenten waren van oude samenlevingen, vooral onder de elite. Wijn was niet alleen een gekoesterde drank, maar ook een symbool van status en macht.
Vooral de koningen van Egypte stonden bekend om hun voorliefde voor wijn, die ze tijdens rituelen consumeerden en aan de goden offerden. De vondst van deze 5000 jaar oude wijn bewijst dat deze samenlevingen geavanceerde kennis hadden van het maken van wijn. Het bewaren van de wijnresten gedurende zo’n lange periode is een bewijs van hun vaardigheden en technieken. Het biedt ook een unieke blik op de methoden en praktijken van wijnproductie duizenden jaren geleden.
2023 een moeilijk jaar in Spanje
2023 was een zeer moeilijk jaar voor de Spaanse wijn industrie. Het jaar is gekenmerkt door zeer extreme droogte en een uitzonderlijk natte september maand met regen, hagel en wind. De verzekeraar Agroseguro verwacht dat het jaar ingaat als het grootste schadejaar met ruim € 100 miljoen aan schade uitkeringen, sinds de oprichting van het landbouwverzekeringssysteem in 1978. Het gevolg is dat Spanje de kleinste productie in zes jaar zal hebben, met geschat 33 miljoen hl. Dat is een daling van ongeveer 20%! Klimaatverandering is uiteindelijk de grootste boosdoener. En uiteindelijk is er geen regio bespaard gebleven.
Tijdens mijn verblijf in de Beaujolais-streek kon ik het niet nalaten om even een ommetje te maken om zo te genieten van het fantastische Bourgogne. Het is en blijft een gebied waar unieke wijnen vandaan komen. Nergens zie je op zo een kleine km2 zoveel verschillende wijnstijlen. Dit vloeit allemaal voort uit het lokale terroir. Het is verbazingwekkend dat ligging zoveel te weeg kan brengen. Mijn keuze is uiteindelijk gevallen op een kleine “cave” in het schattige plaatsje Nuits-St-Georges waar ik van een adembenemende proeverij heb genoten. In Nederland zou dit, oneerbiedig gezegd, een wijnspeciaalzaak zijn, maar dan natuurlijk heel anders.
Het voordeel van een “cave” is dat ze wijnen van verschillende producenten uit de verschillende subregio’s in de Bourgogne hebben. Daarnaast zijn kleine “degustation”, ofwel proeverijen, volledig gratis.
Een korte recap
Even een korte recap. Bourgogne ligt in het oosten van Frankrijk, grofweg tussen Dijon en Lyon. En het zal Frankrijk niet zijn wanneer er tenminste één uitzondering is. Voor deze regio is dat de Chablis wat ten oosten van Auxerre, net onder de Champagne-streek ligt. Naast Chablis bestaat de Bourgogne uit de Côte d’Or, Côte Chalonnaise en Mâconnais.
De Côte d’Or ofwel “gouden helling” ookwel “goudkust” wordt zo genoemd omdat je hier de allerbeste wijnen van de regio zult vinden. Deze regio is onder te verdelen in de noordelijke Côte de Nuits waar de focus ligt op Pinot Noir en de zuidelijke Côte de Beaune wat meer gericht is op Chardonnay. De Côte de Nuits heeft maar liefst 24 grand cru en 10 Premier Cru-wijngaarden en vormen een lappendeken op de oostelijke hellingen met uitzicht op de vallei en de rivier de Saône. De overige wijngaarden hebben een “gewone” cru-status. Ze beginnen bij het dorp Gevrey-Chambertin en eindigt bij Nuits-St-Georges. De meeste wijngaarden zijn klein en hebben veel eigenaars vanwege de structuur van het erfrecht na de Franse Revolutie.
@Love4Wine@Love4Wine
Het dorp waar ik op bezoek was, Nuit-St-Georges, is een dorpsappellatie binnen Côte de Nuits. Maar ik heb hier verschillende wijnen uit de hele Côte d’Or geproefd.
Maison Chanzy, Rully 2018
Ik begon met een witte wijn uit Rully van het wijnhuis Maison Chanzy. Rully is een dorp dat ligt nog iets zuidelijker in de Côte Chalonnaise, net tegen de Côte de Beaune aan. Deze wijnen zijn prijstechnisch zeker een stuk interessanter. Maison Chanzy is opgericht in 1928 en begon in Bouzeron, een plaatsje wat net boven Rully ligt. Tegenwoordig is de onderneming in handen van een investeringsmaatschappij en het omvat 80ha, waarvan 66ha beplant zijn met Aligoté, Chardonnay en Pinot Noir. De wijngaarden liggen verspreid over Côte Chalonnaise, Côte de Beaune en Côte de Nuits.
De wijn kent een mooie goudgele kleur en heeft een expressieve neus met citrus, tropisch fruit (zoals ananas) en karamel. Ze heeft een prettige body waarbij de hoge zuurgraad en gemiddeld (13%) alcohol goed aanvoelt. Desondanks komt de wijn een beetje waterig over, alsof de body zich niet geheel heeft ontwikkeld. De kruidachtige hints met boter-tonen van de malolactische omzetting, wisselen af met steen- en tropisch fruit getuige de warmere regio in het zuiden. De afdronk is gemiddeld. Kortom de wijn is sappig, recht toe recht aan maar mist de bijzonderheid.
Geniet van deze wijn bij een visgerecht, zonder een overdaad aan (romige) saus. Omdat dit de wijn tekort zal doen. Bij een iets hardere kaas komt de wijn beter uit de voeten.
Domaine Collotte Marsannay les Boivins 2021
De volgende wijn was afkomstig van Domaine Collotte, gelegen in Marsannay. Marsannay AOC ligt tegen Dijon aan en is de eerste dorpsappellatie van de Côte de Nuits en wordt daarom vaak Porte d’Or (de Gouden Poort) genoemd. Het is de enige dorpsappellatie in de Bourgogne waar zowel rode, witte als rosé wijn zijn geclassificeerd. Vooral rosé is bijzonder omdat die normaal de classificatie Bourgogne Passe-tous-grains of Cremant de Bourgogne krijgen. Er zijn ongeveer 300ha aan wijngaarden beheerd door 40 producenten. Domaine Collotte werkt met relatief oudere wijnstokken en de druiven worden met de hand geselecteerd en volledig van stokjes ontdaan. Na een koude inweking van 7 dagen fermenteert de wijn en dompelt men de schillen 2x per dag onder in het sap voor de kleurextractie. In de volgende lente volgt de botteling. Overigens is het huis bezig om het certificaat voor organische wijn maken te verkrijgen.
De wijn is paars van kleur met een lichte kleurintensiteit. In de neus bespeur je frisse bosvruchten, kersen maar ook vanille en kruidnagel. De wijn heeft een gemiddelde geurintensiteit. De mond geeft hardere tannine, beetje vlezig met hoog zuur. Verder komen natuurlijk het fruit duidelijk naar voren met een lange afdronk. Persoonlijk vind ik de wijn niet in balans vanwege de hardere tannine en hoge zuur. Misschien had de wijn gewoon nog wat langer moeten blijven liggen.
Maison Chanzy Mercurey 2019 premier cru clos Voyens
De tweede wijn die ik van Maison Chanzy proefde kwam uit Mercurey. We dalen dus weer af naar de Côte Chalonnaise. Mercurey ligt onder Rully als één van de vijf dorpsappellaties in de Côte Chalonnaise en is één van de toonaangevende appellaties van Côte Chalonnaise (voorheen genaamd Région de Mercurey). Dit omdat de productie vele malen hoger ligt dan in de andere appellaties mede dankzij de royale 650ha aan wijngaarden. Mercurey richt zich met name op Pinot Noir (75%) terwijl slechts 25% Chardonnay is. De rode wijnen zijn dieper van kleur en voller van body dan in de andere subregio’s in Côte Chalonnaise. Dit is mede veroorzaakt door het uitstekende terroir en de strenge appellatiewetten die meer bij de Côte d’Or dan die van Chalonnaise liggen. Ongeveer een kwart van de wijngaarden hebben een Premier Cru status.
Deze wijn is afkomstig van de wijngaard Clos Voyens, welke een Premier Cru-status heeft. Omdat dit op het etiket vermeldt staat moet de druiven van deze specifieke wijngaard afkomstig zijn en dus niet geblend met andere druiven elders uit de appellatie. Het feit dat naar een “clos” gerefereerd wordt, wilt zeggen dat de wijngaard ommuurd is. Ook deze wijn heeft een koude schilweking gehad gedurende 10 dagen met regelmatige onderdoping van de schillen. De wijn heeft gedurende 10 maanden gerijpt op eikenhouten vaten van 228lt, waarna ze nog gedurende 5 maanden hebben gerust in RVS vaten.
Deze mooie wijn heeft een robijnrode kleur met lichte intensiteit. In de gemiddeld intense geur herken je vooral naast rood fruit een stal en natte bosgrond lucht wat toch wel typerend is voor Bourgogne wijnen. Het complexe palet van rood fruit en specerijen en humus wisselt zich af met een volle body. De alcohol is nog wat scherp terwijl de zuurgraad bovengemiddeld is. De wijn mag nog verder ontwikkelen en kan gerust nog 10 jaar weggelegd worden.
De wijn is heerlijk bij een vleesplankje, geroosterd varkensvlees of ravioli met groente.
Christophe Chevaux Nuits Saint Georges 2020
Van het kleine domein van Christophe Chevaux is maar weinig te vinden. En dat is toch wel zonde, want de wijn is van uitmuntende kwaliteit terwijl ze nog erg jong is – slechts 2020. Hoewel gebotteld in Vosne-Romanée, ligt de wijngaard in Nuits-St-Georges waar deze wijn bijdroeg aan de adembenemende proeverij.
De wijn is mooi robijnrood met een gemiddelde geurintensiteit. Het is een zeer complexe geur van aardbeien, frambozen, iets gistachtig, het vegetale aroma van de Bourgondische Pinot Noirs en koffie. De body is vol en de zuurgraad is mooi geïntegreerd met het alcohol. Tannine is merkbaar, maar niet storend of overheersend. Het pallet is net zo complex als de geur. Met primaire fruit aroma’s, champignons en natte bosgrond. Maar ook secundaire aroma’s van brioche (door de vergisting), boter (MLF) en vanille (van de rijping op eikenhout). En ondanks de jeugdigheid zelfs tertiaire aroma’s van koffie en karamel. De wijn begint zich al aardig te ontwikkelen maar kan nog zeker 10 jaar liggen. De afdronk is simpelweg genieten. Kortom een zeer goede wijn.
Absoluut een eet-wijn. Heerlijk bij wild of gevogelte maar ook een kaasplankje met mooi gerijpte kazen misstaat niet bij deze wijn.
Kortom
Deze eerste proeverij was absoluut een smaakmaker. Waarbij de laatste twee wijnen zeer verrassend waren. Het is nog steeds ongelooflijk dat op zo een klein stukje land zoveel verschillende wijnen te vinden zijn. Er is maar één advies, ga er zelf heen en probeer zoveel mogelijk te proeven!
Als er één streek in de wereld bijzonder is, is dat wel Champagne. Deze streek die in het noorden van Frankrijk ligt is veel omvattend en is blootgesteld aan veel veranderingen. Denk alleen maar aan de opwarming van de aarde. Gelegen tussen 49 en 49.5 graden noorderbreedte kent Champagne een koel klimaat. Het ligt eigenlijk op de grens waar wijnbouw mogelijk wordt geacht (dit is tussen 30 en 50 graden noorderbreedte). Dit koele klimaat levert druiven met een subtiel balans tussen zuren en suikers, dankzij de juiste hoeveelheid zonneschijn en regenval. Echter in de afgelopen 50 jaar is de temperatuur met meer dan 1C gestegen. Tot op heden nog geen dramatische impact, maar wel iets om rekening mee te houden. Daarom verdient het dat de Champagne nader wordt verklaard.
Wie Champagne zegt, denkt meteen aan het bekendste merk-wijn ter wereld. En dat zo een merk-wijn zo lang de top aanvoert, geeft wel aan dat de wijn ieder jaar opnieuw uitmuntend moet zijn. Maar natuurlijk is niet alle Champagne fantastisch.
Wat Champagne een bijzondere streek maakt
Het begint natuurlijk al bij de ligging van de streek. Het noorden van Frankrijk, voor lange tijd een gebied waar druiven niet tot volledige rijping kunnen komen. Toch zijn er gebieden waar dat anders is. En daarnaast, heb je voor elke wijn wel volledig rijpe druiven nodig? Hier is het antwoord “nee” op. En dan zijn we terug in de mousserende wijnen uit de Champagne. Dit nodigt mogelijk uit om nader verklaard te worden. Doordat de druiven niet een volledige rijpheid behalen, leveren de druiven een hogere zuurgraad en lagere suikers. Hierdoor zijn de (basis)wijnen lichter en dunner ofwel meer waterig. De lagere suikers zijn nodig om te voorkomen dat de wijn te hoog in de alcohol schiet. Terwijl die zuren zo belangrijk zijn voor de levendigheid en de mogelijkheid om de wijn te laten rijpen.
Appellatie
Een andere bijzondere kenmerk is dat de Champagne streek geen classificatie kent op basis van een wijngaard (zoals in Bourgogne) of wijnhuis (zoals in Bordeaux). Hier is gericht op de dorpen. Van de 319 gemeenten in de Champagne die cru genoemd worden, hebben 44 de premier cru status en slechts 17 grand cru. Dit is een hiërarchie van kwaliteit die van oudsher bestaat en zegt dus eigenlijk niets over de kwaliteit van het heersende terroir. Eenmaal een wijngaard op een zuidelijke of noordelijke helling kan toch een heel ander micro klimaat hebben, terwijl het binnen dezelfde dorpsgrenzen ligt.
La Tradition Champenoise
Een ander karakteristiek is dat binnen “la tradition champenoise” het gebruikelijk is om te blenden van de wijn. Blenden zegt u? Dat zien we toch overal! Dat klopt, het blenden van verschillende druivensoorten wel ja. Maar in de Champagne blenden ze wijn van verschillende jaargangen. Zo heeft Krug Grande Cuvée maar liefst 120 wijnen uit 12 verschillende jaargangen.
Een andere manier om jaargangen te blenden is het toepassen van het solera-systeem zoals dat bij Sherry wordt toegepast. Dan ontstaat er feitelijk een blend van oudere jaargangen met de wijn van de meest recente jaargang. De wijn uit een ouder jaargang wordt reservewijn genoemd. Hoe meer reservewijn gebruikt wordt, hoe minder het vintage-karakter, ofwel de specifieke aroma’s die typerend zijn voor de huidige jaargang. Echter dit blenden gebeurd om andere redenen. Op deze wijze behoudt de wijn haar huissignatuur. Maar ook dat verschillende druiven, herkomst en jaren elkaar aanvullen en meer complexiteit kunnen geven.
Daarnaast is het gebruikelijk om druiven in te kopen om de wijn te maken, in tegenstelling tot de meeste wijnstreken in de (oude) wereld van grote reputatie, waar de druiven van wijngaarden uit eigen beheer komen.
Eén voor allen, allen voor één
Tenslotte is het de enige appellatie waar de classificatie gelijk is aan de merknaam van de wijn!
Hiërarchie binnen de appellatie
In veel gebieden zien we binnen de appellatie een hiërarchie ontstaan. Zo staan Chateau Petrus uit Pomerol, Chateau Lafitte of Chateau Margaux uit Bordeaux en Chateau Clôs Vougeot of Chateau de Pommard uit de Bourgogne in hun regio’s zeer hoog aangeschreven. Echter in de Champagne is een dergelijke hiërarchie niet toegestaan. De druiven worden tegen een vaste kiloprijs ingekocht en deze hangt weer samen met de kwaliteitsindeling ofwel of de druiven uit een Cru, Premier Cru of Grand Cru wijngaard afkomstig zijn.
Echter het is een de wijnmaker hoe hier mee om te gaan. Een rijke, ronde vettige champagne is te verkrijgen wanneer de druiven afkomstig zijn van heel zonnige dorpen/percelen met zanderige kleibodem. Voor frisse wijnen zijn dorpen in de vlakte met een sterk krijthoudende bodem gewenst (bedenk dat de bodem in de Champagne afkomstig is uit het Bekken van Parijs. Zo kan de wijnmaker dus spelen of sturen met de wijn.
Op persoonlijk niveau kan men wel verschillen tussen Grand Cru wijngaarden maken, maar dit is meer gerelateerd aan de ouderdom van de wijnstokken. Oude stokken produceren minder, maar meer geconcentreerde bessen. Ook kijkt men verschillend naar gehuurde percelen dan naar percelen die in eigendom zijn. En tenslotte ziet men de hoger gelegen dorpswijngaarden als beter dan de lager gelegen percelen. Hoger gelegen hebben meer kans op zon en dus betere fenolische rijping van de druiven. Hierdoor ontstaan rijpere smaken wat de wijn dus ten goede komt.
Blenden
Zoals ook in een eerder artikel aangegeven, is het zeer gebruikelijk om druivensap te blenden om tot Champagne te komen. De toegestane druivenrassen zijn Chardonnay, Pinot Noir, Pinot Meunier, maar ook de minder bekende Arbane, Petit Meslier en Pinot Blanc. Doordat de meeste Champagnes zijn gemaakt van ingekochte druiven, kunnen de druiven afkomstig zijn van verschillende wijngaarden uit de regio komen. Zo kan de wijnmaker dus spelen om tot de gewenste smaak te komen. Denk aan bodemopbouw (de hierboven beschreven klei versus kalkbodems), volrijpe druiven versus minder rijpe druiven om zuren en groene tonen in de aroma te verkrijgen, noem maar op.
Gewilde Cru’s
Natuurlijk zijn ook in de Champagne de meest gewilde en beroemdste wijnen Cru’s. Dat is natuurlijk niet zo heel vreemd wanneer hele dorpen Premier of Grand Cru-status hebben. En dan te bedenken dat er “slechts” 319 dorpen in de Champagne streek liggen, waarvan, zoals eerder vermeld, 61 een Cru-status hebben (ofwel 20%). Hoewel er dus 17 gemeenten de hoogste Grand Cru-status hebben en deze eigenlijk gelijkwaardig zouden zijn, is er toch een onderscheid. Over het algemeen vindt men champagnes uit Avize (Côte des Blancs), Aÿ en Cramant (Vallée de la Marne), Bouzy en Verzenay (Montagne Reims) beter dan de andere Grand Cru-dorpen.
Wanneer we kijken naar het hele assortiment, valt op dat veel champagnes millésimés (ofwel vintage) zijn. Dit houdt in dat de wijn afkomstig is van de druivenoogst van één jaar. Daarnaast zien we ook een groei in de single vineyard wijnen (ofwel champagnes parcellaires).
Blends blijven onmisbaar
De ontwikkeling van hoogwaardige champagne van zowel champagnes parcellaires als millésimés is logisch. Steeds meer mensen interesseren zich in herkomst en originaliteit van de drank. Het biedt een uitgelezen mogelijkheid om individuele wijngaarden beter te leren kennen als het gaat om terroir en dus herkomst. Echter de complexiteit en compleetheid van blends zijn en blijven een belangrijke factor. Indien wijn van één wijngaard en van één jaar afkomstig is, staat de wijn meer blootgesteld aan externe invloeden als regenval en warmte die van jaar tot jaar kunnen fluctueren. Een stabiele wijn die jaar na jaar eenzelfde smaakprofiel geeft, geeft meer stabiliteit voor de consument en verhoogt dus de interesse.
Ten oosten van Chili ligt Argentinië, gescheiden door het Andes gebergte. Argentinië is na Italië, Frankrijk, Spanje en de Verenigde Staten het 5e wijnland ter wereld. Samen met Chili is het het grootste wijnland in Zuid Amerika. Vooral dankzij de hooggelegen woestijnen in het oostelijke Andes gebergte heeft Argentinië zich ontpopt als hoogwaardig wijnland. Vooral Malbec is alom omarmt door de Argentijnse wijnmakers. Deze wijn is karakteristiek helder en intens, met bloemige tonen en een palet van donker fruit. Er is in totaal ongeveer 207.000ha verspreid over zo’n 23.000 wijngaarden in beheer van 1.241 wijnhuizen. De opbrengst in 2022 was 11.5 miljoen hl.
In Mendoza vindt 75% van alle Argentijnse wijn productie plaats en maar liefst 85% van de aangeplante Malbec staat in Mendoza. Dat is niet verwonderlijk omdat de woestijnlandschappen en grote hoogte (tot wel 1.500m) een terroir creëren voor intense aromatische rode wijnen. Verder staat Cabernet Sauvignon, Chardonnay, zo andere zo typerende druivensoort Torontés en Bonarda aangeplant. Terwijl recentelijk Cabernet Franc en Spaanse Tempranillo zijn toegevoegd aan het wijnarsenaal.
In de afgelopen jaren hebben progressieve producenten de wijngrens naar het westen verlegd – de hoogte in – en naar het zuiden en oosten, op zoek naar de koelere temperaturen van de zuidelijke breedtegraden of de invloed van de oceaan. De meeste wijngaarden liggen boven de 600m en soms wel tot 2.000m hoogte, maar gemiddeld toch al snel op 900m. Dat is in Europa ondenkbaar waar de hoogste wijngaard in Zwitserland op 1.150m ligt.
Argentijnse wijnzone’s
Er zijn vijf zones; North met regio’s Jujuy, Salta, Tucuman en Catamarca. Er is ongeveer 15.000ha aan wijnbouwgebied. Het klimaat is droog, met zeer hoge gemiddelde temperaturen, grote dagelijkse temperatuurverschillen en intense zon versterkt door de hoogte, en lange zomers. De bodems zijn over het algemeen zandleem of zanderig met een hoog aandeel fijn zand voor optimale drainage.
Productief Cuyo
Productief Cuyo met regio’s La Rioja, San Juan en Mendoza. Cuyo betekent “woestijnland” in het inheems dialect. Het is een dorre en vruchtbare regio aan de voet van het Andesgebergte. Met 455.000 hectare wijngaarden beschikt Cuyo over 95% van het totale areaal dat in het land is geplant. Dit maakt Argentinië tot het 5e wijnland ter wereld. De regio heeft een semi-aride klimaat met schaarse vegetatie. Het is koud in de winter en warm in de zomer, versterkt door de invloed van de Andes, die hier de hoogste hoogten bereikt en de belangrijkste bron van irrigatie vormt.
Koeler Patagonië
Verder in het zuiden ligt Patagonië met regio’s La Pampa, Neuguén, Rio Negro en Chubut met ongeveer 9.000ha aan wijngaarden. Hier spelen de rivieren een belangrijke rol. Wijngaarden liggen op aanzienlijk lagere niveaus dan in North of Cuyo. Hoewel Malbec de meest aangeplante druivensoort is, is het Merlot dat zich onderscheidt door wijnen met een milde, evenwichtige smaak met aromatische intensiteit. En Pinot Noir dat gebruikt wordt voor de meeste mousserende wijnen met een uitstekende elegantie. Sauvignon Blanc produceert een wijn van superieure kwaliteit wanneer de kracht wordt gecontroleerd en de druiven op volle rijpheid worden geoogst, terwijl de Chardonnay een harmonieus, fruitig aroma krijgt met een goede body.
Kustgebied Atlantic
En tenslotte Atlantic met Buenos Aires en haar subregio’s Chapadmalal en Médanos. Het is een kleine zone van slechts 400ha. Het is de zoektocht naar nieuwe terroirs dat heeft geleid naar de rand van Argentinië aan de Atlantische Oceaan. De laaggelegen golvende vlaktes met vochtig klimaat dragen bij aan frisse elegante wijnen met een sterke aromatische complexiteit. De nadruk ligt vooral op witte wijn van Sauvignon Blanc, Chardonnay en mousserende wijnen van Pinot Noir.
Wijngaard risico’s
Doordat de meeste wijngaarden in de regenschaduw van de Andes liggen, is irrigatie met smeltwater van de Andes noodzakelijk. Doordat de wijngaarden zo dicht bij de evenaar liggen, zijn hoogte en koele berglucht zeer belangrijke factoren om de frisse zuurgraad in de wijnen te behouden. Het onder water laten lopen van de wijngaarden is een veelgebruikte irrigatiemethode. Maar door waterschaarste is druppelirrigatie in nieuwe wijngaarden meer gebruikt. Dankzij het droge klimaat zijn er weinig problemen met rot of meeldauw, mede daardoor is Argentinië een belangrijke producent van biologisch geteelde druiven. Daarnaast wordt waterschaarste ook ingegeven door minder sneeuwval in de bergen, waardoor er minder water naar beneden stroomt. Wijngaarden zullen serieus rekening moeten houden met alternatieve methoden om aan het zo nodige irrigatiewater te komen. Ook vorst en hagel zijn grote risico’s op deze hoogte. Net als de zonda, een verzengende droge noordoostenwind.
Vanwege de hitte werd in het verleden in de meeste wijngaarden het pergola systeem gebruikt, lokaal bekend als parral. De druiven hangen beschermd tegen de intense zon onder een dak van bladeren, maar ook weg van de verschroeiende aarde. Parral is nog steeds gangbaar voor Torrontès, terwijl de meeste blauwe druivensoorten met verticale geleidingssysteem met bladerdek afgeschermd worden tegen het zonlicht.
Wijngeschiedenis
Argentinië kent een lange wijngeschiedenis. Nadat de eerste Spaanse missionarissen midden 16e eeuw de druiventeelt hadden geïntroduceerd, hebben latere Italiaanse kolonisten meer ervaring gebracht en ook de variëteit Bonarda. Echter deze druivensoort lijkt niet op de Bonarda uit Emilia Romagna, maar meer op Douce Noir uit de Savoie. Ook bekend als Charbono uit California.
Lange tijd waren Argentijnse wijnen gericht op binnenlandse consumptie gemaakt van hoogproductieve variëteiten als Criolla Grande en Cereza. Franse immigranten brachten Malbec mee. Tegen het eind van de 19e eeuw begon Argentijnse wijn enige vorm van waardering te krijgen. Toen kwam echter de economische en sociale crisis. Export was beperkt en productie van kwaliteitswijn voor de interne markt was niet haalbaar, dus lag de focus op de productie van tafelwijn. Maar sinds de eeuwwisseling is de kwaliteit omhoog gegaan onder invloed van het openen van de grenzen en heeft Argentinië de 5e plek verovert als wijnland op de internationale kaart. Daarnaast heeft de devaluatie van de Argentijnse pesos bijgedragen aan verlaging van de productiekosten en nam het toerisme enorm toe. Hierdoor werd plaats gemaakt voor een nieuw concept: enotoerisme. Dit is toerisme dat gericht is op het bezoeken van wijngaarden, proeven en aankoop van wijn.
Terroir gerichte wijnwetgeving
De Argentijnse wetgeving is in 1999 aangepast om meer de nadruk van het terroir uit te drukken. Voor de gemiddelde consument zal dit niet even duidelijk zijn, omdat de specifieke gebieden niet duidelijk op het vizier staan. De wetgeving staat drie kwaliteitsniveaus toe:
Indicacion de Procedencia (IP) omvat tafelwijn waarbij de druiven tenminste 80% uit de regio dienen te komen
Indicacion Geografica (IG) omvat wijnen van hogere kwaliteit die worden geteeld, gevinifieerd en gebotteld in een aangewezen gebied
DOC zijn de wijnen van topkwaliteit.
De wijnen van één druivenras (single variety) moeten minstens 85% van dat ras bevatten. Daarnaast hebben rode wijnen gelabeld als Reserva ten minste 12 maanden gerijpt op hout. Voor witte en rosé Reserva wijnen geldt 6 maanden rijping.
De volgende gebieden zijn erkend als IG’s: Valle de Uco (ten zuiden van Mendoza), Alto Valle de Rio Negro, Patagonië, Calles Calchaquies (Cafayate en omgeving) en Cuyo.
Hoe zuidelijker je komt hoe koeler het wordt, want op het zuidelijk halfrond zak je af naar de zuidpool. In ontkurk het zuiden van Chili gaan we op zoek naar de koelere en prachtig mooie wijnregio’s. Dit zijn de regio’s Southern Chile of kortweg The South en de Austral. Zuidelijk van Cauquenes begint The South en dit strekt zich uit tot aan Los Angeles (en nee, niet L.A. in California). Waar het vervolgens in de Austral overgaat en strekt tot aan de stad Osorno. Dit gebied strekt zich uit over zuiderbreedte 35 tot 40 graden (wat gelijk staat aan het noorden van Nieuw Zeeland of de lijn van Napels/Madrid – 40 graden noorderbreedte – tot Tanger in Marokko/Limasol op Cyprus – 35 graden noorderbreedte). Zowel de ligging is gespiegeld als ook het klimaat. Op het noordelijk halfrond zijn dit hete tot zeer hete klimaten. Terwijl op het zuidelijk halfrond dit juist veel koelere gebieden zijn.
The South waar traditionele wijnbouw in ere wordt gehouden
De wijnregio Southern Chile omvat een schat aan oude wijnstokken, waar traditionele wijnbouw in ere wordt gehouden. Hier richt men zich onder andere op de druivensoorten die het eerst werden aangeplant door de kolonisten. Denk daarbij aan Sémillon, een druivenras die prachtig mooie wijnen uit het zuiden van Chili voortbracht. Deze druivensoort bereikte een aanplant van 30.000ha in de jaren 1960. Hiermee was Sémillon verantwoordelijk voor de beste witte wijnen uit Chili in die tijd. Helaas werd deze druif vanaf de jaren 80 vervangen door het commercieel sterkere Sauvignon Blanc en Chardonnay. Vandaag de dag is er nog ongeveer 950ha Sémillon te vinden in Maule (Central Valley regio) met wijnstokken van meer dan 70 jaar oud.
Een andere zuid-Franse druivenras die we in Chili zien is Cinsault. Deze staat vooral in de Maule en Itata valleien. Zij is lang gebruikt als bijrol in blends, maar onlangs heeft Cinsault een nieuwe leidende rol gekregen.
País is de meest traditionele en authentieke druivensoort in Chili. Dit ras staat ook bekend onder de namen Listan Prieto in Spanje, Criolla in Argentinië of Mission in Mexico en de Verenigde Staten. Geïntroduceerd door Spaanse kolonisten, afkomstig uit La Mancha, is País de basis voor pipeños (jonge ongefilterde wijn), chichas (een traditionele gefermenteerde drank) en asodealos del sur (een zoete wijn). Hoewel lang genegeerd door de internationale wijnmarkt, voegt País iets unieks toe. Te weten de aanwezigheid van vers fruit met een fantastisch balans verfijnde smaakprofiel en mooie tannine.
Tenslotte Muscat d’Alexandrie, die gelijktijdig met País in Chili arriveerde. Met name in Itata en Bio Bio valleien staat dit druivenras aangeplant. Muscat wordt gebruikt voor pisco, een weelderig zoete maar droge wijn en daarnaast voor pajarete, welke afkomstig is uit de DO Coquimbo en DO Atacama.
Valle del Itata
De historische, koele klimaatregio Valle del Itata wordt gedomineerd door Carignan, Muscat van Alexandrië en País, hoewel producenten modernere druivenrassen zoals Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Pinot Noir en Chardonnay beginnen te planten. Hoewel de grenzen van de Denominación de Originen 10.000km2 beslaat, is de dichtheid van wijngaarden bijzonder laag. En concentreert zich vooral rondom de rivieren Itata en Nuble. De eerste wijnstokken zouden in 1550 gearriveerd zijn en tegen de 20e eeuw was bulkproductie de belangrijkste bron van inkomsten met grote hoeveelheden Muscat d’Alexandrie en País. Toen de Chilenen vanaf de jaren 1980 kwaliteit boven kwantiteit gingen stellen, raakte Valle del Itata uit de mode.
Het klimaat is vochtig mediterraan met aanzienlijk lagere temperaturen dan in de meer noordelijke valleien. Er zijn grote verschillen in dag- en nachttemperaturen, wat de balans en zuurgraad te goede komt. De bodems zijn zanderig, graniet en mineraalrijk, waardoor ze goed gedraineerd zijn. Wat een basis vormt voor een hoge productiviteit. Daarom dat País, Muscat en Carignan zich hier goed thuis voelen. Maar vandaag de dag proberen wijnhuizen deze oude wijnerfenis die was vergeten te redden door fijne soorten Cabernet Sauvignon, Carménère, Merlot, Tintórera, Semillón, Chardonnay en Sauvignon Blanc te cultiveren, waarbij de nadruk komt te liggen op biologische productie en hoge kwaliteitsnormen.
Stijgende populariteit van Valle del Bio Bio
Juist vanwege de zuidelijke ligging en koeler klimaat vinden we in Valle del Bio Bio frisse aromatische wijnstijlen. Hierdoor is de populariteit van Valle del Bio Bio DO enorm gestegen. We vinden hier dan ook voornamelijk aromatische druivenrassen als Riesling, Viognier en Gewürztraminer.
De Bío Bío vallei is een van de meer extreme wijnproducerende regio’s van Chili en ervaart meer wind-, regen- en klimatologische variatie dan het grootste deel van de rest van het land. Het koele klimaat – en het verlengde groeiseizoen dat het mogelijk maakt – is veel beter geschikt voor de ontwikkeling van complexe aromaten in witte wijn dan de hete, droge klimaten van de Maipo-vallei of Cachapoal verder naar het noorden. Hoogte speelt hier geen rol, het is koel genoeg in de vallei.
Uitdagend Valle del Malleco
Vooral de klimatologische omstandigheden maken het uitdagend in Valle del Malleco DO. Deze zuidelijkste DO van The South kent een hoge regenval (1.300mm per jaar), een kort groeiseizoen en gematigd klimaat. Ter vergelijking, in Nederland valt er op jaarbasis ongeveer 900mm. Dus de schimmeldruk is erg hoog in deze regio. De productie van wijn van hoge kwaliteit is mogelijk dankzij dit klimaat en een bodem van glaciale en vulkanische aard – welke overigens zeer goed waterdoorlatend is. En dat laatste is nodig gelet op de hoeveelheid regen die hier valt! De frisse, mineraalachtige wijnen van Sauvignon Blanc, Chardonnay en meer en meer Pinot Noir, verdienen de internationale aandacht. Desondanks is de schaalgrootte nog erg beperkt, slechts 40ha aan wijnbouwgebied.
Zuidelijk gelegen Austral regio
Tenslotte de laatste regio in Chili ligt het meest zuidelijk gelegen wijnbouwgebied van Chili. Opgericht in 1994 is vastgelegd dat wijnen ten minste 75% uit deze regio dient te komen om gelabeld te worden als Austral. Het bestaat uit twee wijnregio’s; Valle del Cautin en Valle del Osorno. Het is een kleine regio van in totaal 25ha aan wijngaarden.
We zien een toenemende interesse van een aantal grote namen, zoals Casa Silva die experimenteren met Sauvignon Blanc, Chardonnay, Riesling of Pinot Noir. Tevens produceert men mousserende wijnen. Grote namen zijn zoekende om echte koele klimaten te vinden vanwege de opwarming van de aarde. Mogelijk tegen 2050 kan Austral een belangrijke koel klimaat regio zijn voor Chileense wijnen.
De Austral-regio heeft de aandacht getrokken voor de productie van koelklimaatvariëteiten, zoals Pinot Noir, Chardonnay en Sauvignon Blanc, die gedijen in deze omstandigheden en wijnen produceren met een uitzonderlijke aromatische complexiteit en mineraliteit. De regio teelt ook minder bekende variëteiten zoals Gewürztraminer en Riesling, wat de innovatieve geest van het gebied weerspiegelt.
Valle de Cautin
Direct ten zuiden van Malleco ligt Valle de Cautin DO in de Austral regio. Hier liggen twee belangrijke subregio’s te weten Perquenco en Galvarino, afgeleid van gelijknamige dorpsnamen. Te midden van het Mapuche gebied in het La Araucanía gebied ligt de wijngaard Viña Aynco. Gelegen in Galvarino, wat een relatief droog gebied is in het zuiden, is 2.5ha aangeplant met Pinot Noir, Riesling en Chardonnay. Viña Aynco redde bijna niet-geïrrigeerde 30 tot 70 jaar oude wijnstokken van bosbouwactiviteiten. Het zijn ongefilterde wijnen met natuurlijke zuren en relatief laag alcohol.
Valle de Osorno
Verder ten zuiden ligt Valle de Osorno. Ook hier zijn twee subregio’s namelijk Lago Ranco en Valle del Bueno. Ondanks de 1.500mm regenval, is wijnbouw toch mogelijk, doordat dankzij klimaatverandering het warmer en de regenval minder wordt.
Michel Torres, een zeer bekende naam in Chili, ziet in Osorno een enorme potentie voor de productie van mousserende wijn. Dit vooral dankzij het koele klimaat en de mix van vulkanische en alluviale bodem.
Ook Casa Silva is actief in deze regio. In 2006 plantte zij de eerste wijnstokken in Lago Ranco onder de Austral DO. De Casa Silva ‘Lago Ranco’ Riesling is een unieke en heerlijke uitdrukking van de klassieke Riesling druif. De wijn heeft verbazingwekkende aroma’s, sappige limoen en geel fruit, samen met minerale tonen en een elegante afdronk. Deze wijn is afkomstig van Casa Silva’s Futrono Estate in Lago Ranco. De wijngaarden zijn geplant op hellingen gelegen tussen twee bergen die voor het Ranco-meer vallen. De bodem is 100% vulkanische as wat de minerale tonen onderstreept.
Tot slot
Dit laatste artikel in de serie van Chili bracht ons van het woestijnachtige noorden naar het koele zuiden. We hebben een hele schakeling aan variëteiten gezien, maar vooral Bordeaux-blend en Carmenère zijn toch wel top favoriet.
In het koele zuiden zijn we een groot potentie. Naast het feit dat het nu prachtig mooie wijnen in het zuiden van Chili te vinden zijn van vooral koel klimaat druivenrassen, is de verwachting toch wel dat met een jaar of 30-50 het er flink opgewarmd is. Ja ook hier is de global warming duidelijk aanwezig. We vinden een Sauvignon Blanc en Chardonnay ook noordelijker, komen ze hier toch echt het best tot hun recht. De wijnen zijn toch crispier, frisser, en aromatischer dan aan de westkust.
Bent u geïnteresseerd in de prachtig mooie wijnen uit deze regio’s in het zuiden van Chili? Neem dan even contact met ons op, want ze zijn niet altijd goed verkrijgbaar.
Ten zuiden van de Atacama en Coquimbo wijn regio’s ligt de Aconcagua zone met haar regio’s Aconcagua, Casablanca en San Antonio. Aconcagua regio maakt onderdeel van het grotere Valparaiso regio. Het is vernoemd naar de gelijknamige rivier die van Mount Aconcagua, die het zo belangrijke smeltwater naar de Stille Oceaan brengt. Deze berg is met 6.956m de hoogste berg in de Andes en op de twee Amerikaanse continenten. Dit brengt een enorm hoogte verschil met zich mee. In de Andes liggen de wijngaarden op zo’n 1.000m terwijl naar de kust deze op slechts 50m boven zeeniveau liggen. We gaan onderzoeken waarom Aconcagua in staat is echt fantastische kwaliteitswijnen voort te brengen.
Aconcagua is één van de vijf meest belangrijke wijnregio’s van Chili. Rode druiven rassen domineren de aanplant. Met name Syrah heeft zich goed aan de hete temperaturen en lange rijpingsseizoen aangepast en levert één van de echt fantastische kwaliteitswijnen van Aconcagua op.
Gelet op de ligging nabij de evenaar, is wijnbouw hier alleen mogelijk vanwege de oceanische invloed. Het creëert een onderscheidend klimatologisch kenmerk. Naarmate het warme, droge land van de regio in de loop van de middag opwarmt, stijgt de hete lucht in het oosten snel omhoog en zuigt koelere lucht uit de Stille Oceaan naar het westen aan. Dit proces wordt omgekeerd als het land ‘s avonds afkoelt. Deze dagelijkse briesjes matigen de anders hoge temperaturen in de Aconcagua-vallei en verminderen het risico op wijnstokziekte. De Antarctische ‘Humboldt-stroom’ die langs de westkust van Chili stroomt, helpt dit effect in stand te houden. Dit mediterrane klimaat heeft 215 mm regen per jaar. Deze bijzondere klimatologische en geografische omstandigheden zijn ervoor verantwoordelijk dat in Aconcagua echt fantastische kwaliteitswijnen geproduceerd worden.
Hoe het begon
Wijnpionier Don Maximiano Errazuriz plantte hier in de hete droge vallei de eerste wijnstokken en werd daarvoor belachelijk gemaakt. Maar vandaag de dag domineert het wijnhuis gestart door Errazuriz het gebied en produceert kwaliteit Cabernet Sauvignon, Syrah en Merlot.
Inmiddels staat er ruim 8.500ha aan wijngaarden aangeplant in deze regio.
DO Valle de Aconcagua
De Valle de Aconcagua is het meest bekend voor haar hoge kwaliteitswijnen met echt fantastische uitgesproken aroma’s. De wijngaarden worden natuurlijk geïrrigeerd door het smeltwater uit de Andes die de rivier meebrengt. Hier hebben Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc en Merlot een lange traditie in het binnenland van de vallei.
Verder landinwaarts in de Entre Cordilleras en Andes regio’s is de invloed van de zee minder en is het warmer. Je krijgt ook veel meer zon in het binnenland, wat erg goed is voor het rijpen van Bordeaux en mediterrane variëteiten, zoals Grenache en Syrah. Een mengsel van alluviale en granieten rotsen met diverse hellingen zorgen voor een aanzienlijke variatie aan microklimaten. Ook zijn deze klimatoligische omstandigheden goed voor de klassieke Bordeaux druivensoorten. Vanwege de hogere temperaturen, meer zonuren en drogere omstandigheden hebben wijnen meer structuur, hoger alcohol en strakkere tannine.
De rotsachtige bodem biedt veel weerstand voor de wortelstok. Deze moet daardoor harder werken hetgeen ideaal is voor een Cabernet Sauvignon. De stenen die de bodem bedekken voorkomen dat zonlicht het water verdampt, wat zeer welkom is in een heet klimaat. Tegelijk geven ze in de nacht de warmte af, zodat de koude nacht temperatuur weer gematigd wordt.
Ruim 40% van de wijnproductie betreft Bordeaux-blend terwijl vervolgens nog eens 15% Cabernet Sauvignon is. Dit wordt gevolgd door Pinot Noir (12%) en Sauvignon Blanc en Chardonnay (beiden 8%).
Aconcagua Costa DO
De Aconcagua Costa, een kleinere subregio van de grotere Aconcagua-vallei, is een onderscheidend wijnbouwparadijs. Genesteld in het meest westelijke deel van de vallei en niet ver van de Stille Oceaan, beschikt de regio over een uniek terroir dat de koele, maritieme invloeden benut. Deze laatste toevoeging in 2012 kent een koeler klimaat vanwege de invloed van de kustbries uit de Stille Oceaan en daarnaast spelen de zeemist en wolken een belangrijke verkoelende rol. Koelklimaat druivenrassen als Sauvignon Blanc en Chardonnay komen langzaam tot rijping waardoor de unieke aroma’s en zuurgraad verbeteren. Het is daarom dat het grote verschil met Valle de Aconcagua is dat in de Costa overwegend witte wijnen te vinden zijn. Vooral Sauvignon Blanc slaat hier goed aan. Het bodemprofiel is ook heel anders met leisteen en metamorf gesteente.
Wanneer je langzaam verder landinwaarts gaat, kom je eerst Pinot Noir tegen dat goed gedijt in deze koelere microklimaten. Ze heeft een reputatie opgebouwd dat dit wijnen met opmerkelijke diepte en complexiteit zijn. Maar ondanks dat is Syrah toch wel het kroonjuweel. Het koele klimaat en granieten bodem levert een Syrah op met peperige tonen, frisse zuren en fluweelzachte tannine.
Binnen de huidige Aconcagua Costa DO vinden we een aantal zones die in aanmerking kunnen komen voor een eigen DO, zoals Zapallar en Quillota. Opvallend detail is dat wijnmakers de Aconcagua Costa DO ook mogen gebruiken wanneer druiven uit Casablanca, San Antonio en/of Leyda geblend worden.
De grootste en meestbekende wijnhuizen van Chili, Errazuriz, Arboleda en Montes zijn hier goed vertegenwoordigd.
Montes Outer Limits Sauvignon Blanc
Viña Montes is opgericht door de Montes familie in 1987. Met hun Outer Limit-reeks zoeken zij nieuwe gebieden en grenzen op voor de wijnbouw. Zo ook deze Sauvignon Blanc uit Zapallar in Valle de Aconcagua. Op Slechts 7km van de Stille Oceaan genieten de wijngaarden optimaal van de verkoeling vanaf de Stille Oceaan.
Naast de typische tonen van passievrucht, biedt het aroma’s van limoen en grapefruit met een vleugje asperges op de achtergrond. Het is fris, knapperig en droog in de mond, met een zeer goed bereikte zuurgraad. Het lichaam is licht, maar blijft lang hangen, waardoor het koude klimaatkarakter nog verder wordt benadrukt.
Drink de wijn licht gekoeld en serveer bij salade, vis gerechten zonder romige saus of als nagerecht eventueel bij een kaasplankje met lichte kazen.
Pas in 1980, tijdens de revitalisering van de Chileense wijnindustrie, zagen de eerste wijngaarden het licht in Valle de Casablanca. De koele Pacifische winden zijn toegankelijk voor de laaggelegen valleien, waardoor prachtige Chardonnay, Sauvignon Blanc en toenemende hoeveelheden Gewürztraminer en Pinot Gris verbluffende resultaten behalen. Naast het koelere klimaat is de regenval iets frequenter en hebben witte wijnen de neiging om een minerale afdronk te hebben dankzij de zachte klei- en zandgronden in de regio. Het heeft veel investeringen aangetrokken van wijnbedrijven die hun witte wijnportefeuille wilden vergroten. En daar heeft Casablanca optimaal van geprofiteerd. Verder is Casablanca ook voorloper in Chili van biologische wijnen.
Doordat Casablanca op slechts 30km van de Stille Oceaan ligt, heeft de Humboldt-stroom grote invloed op het gebied. Deze koude stroming vanaf Antarctica brengt veel verkoeling. Vanwege de langere rijpingstijd, hebben witte druivenrassen meer tijd om hun smaakcomplexiteit te ontwikkelen terwijl zuren en suikers in balans blijven. Echter het grote risico hier zijn de voorjaarsvorsten. Deze kan grote schade toebrengen in de wijngaard.
De bodem bestaat vooral uit zanderig kleigrond wat goed waterdoorlatend is. Hier komt een ander risico om de hoek kijken. In dit soort bodems groeien nematoden weelderig. Dit zijn microscopische wormen die de wortelstokken van de wijngaard aanvreten en daarmee de groeikracht ondermijnen waardoor de druivenstok afsterft. Om deze reden hebben telers veel van hun wijngaarden op nematode-bestendige wortelstokken moeten enten – gelijkwaardig aan de phylloxera-bestendige wortelstokken in de Europese wijngaarden.
Waarom Casablanca zo uniek is
Wat Casablanca zo uniek maakt in Chili is de combinatie van de verkoelende oceaanwind met het hete klimaat en zanderige bodems. Dit is niet ergens anders te vinden. In het noorden (Coquimbo en Atacama) hebben een woestijnklimaat, terwijl Central Valley wat in het zuiden ligt vooral een continentaal klimaat kent. Slechts in het zuiden vinden we een gelijksoortig koeler klimaat, echter daar is de zon minder intens en valt er meer regen.
Montes Alpha Chardonnay
Of wat dacht u van die andere krachtpatser van Montes. Een schitterende Chardonnay uit de Alpha serie.
Complexiteit en subtiliteit gaan hand in hand. Met een heldere, goudgele kleur. Verleidelijke geuren en smaken van tropisch rijp fruit (ananas, banaan, mango), zacht pitfruit (perzik, abrikoos) en frisse grapefruit. In de verte iets van asperges, karakteristiek voor Chardonnay wijnen uit Casablanca. Tevens bespeur je iets van toast, als gevolg van het feit dat 40% is gerijpt op Frans eiken hout voor 12 maanden. Rijkheid en frisheid, waarbij alles in balans is.
Dit is een veelzijdige alleskunner. Past prima bij sushi of vis gerechten. Maar gaat ook prima samen bij gevogelte, pasta of een kaas plank.
Neg ten zuiden van Casablanca ligt het kleinere San Antonio. DO Valle de San Antonio biedt wijnboeren een meer temperamentvol klimaat vanwege de ligging aan de kust. Het gebied staat vooral bekend om haar Sauvignon Blanc, Chardonnay en Pinot Noir die een prettig lichte body heeft met een minerale verfrissende aroma. Syrah is hier de in het oog springende druivensoort omdat je die eerder in het warmere noorden verwacht. Wijnbouw is hier mogelijk dankzij de koele zee wind van de Stille Oceaan die het hete klimaat matigt.
De bodem is meer granietachtig met een bovenlaag van klei en water uit de Maipo rivier is noodzakelijk (vanwege de te geringen regenval) om rijpe gezonde druiven voort te brengen. Deze arme, goed gedraineerde bodems zorgen ervoor dat wijnstokken gedwongen worden om diepe wortelsystemen te laten groeien op zoek naar voedingsstoffen en water. Dit leidt tot gezonde planten die druiven van hoge kwaliteit produceren.
Valle de San Antonio omvat ook meerdere subregio’s waarvan alleen DO Leyda Valley haar eigen classificatie heeft gekregen. Maar ook San Rosario Valley kan worden gezien als een eigen regio, hoewel dat meer te maken heeft met Matetic Vineyards die hier domineert met hun biologische en biodynamishe wijngaarden.
Verwar Valle de San Antonio (San Antonio Valley) niet met AVA San Antonio Valley in California!
Juweeltjes uit DO Valle de Leyda
De enige officiële subregio van San Antonio is Valle de Leyda. DO Valle de Leyda is mogelijk nog bekender dan San Antonio vanwege de juweeltjes van wijnen die de subregio voortbrengt. Het kent een koel constante temperatuur waardoor druiven langzaam rijpen en tot hun volledige rijpheid komen. Hoewel vooral bekend voor haar Sauvignon Blanc en Pinot Noir, is er ook veel lof voor Chardonnay en Syrah.
Leyda stond van oudsher bekend om de productie van tarwe en gerst, maar heeft in korte tijd een grote reputatie opgebouwd voor wijnbouw. In de late jaren 1990 trokken wijntelers naar Leyda vanwege haar unieke terroir dat goed geschikt is voor premium druiventeelt. Er was echter één uitdaging, de waterschaarste. Leyda is, nog meer dan San Antonio, afhankelijk van de watertoevoer van de Maipo rivier. Deze is beschikbaar dankzij pijpleidingen. Echter door de beperkte capaciteit van deze leidingen geeft dit automatisch een rem op de groei en ontwikkeling van Leyda Valley.
Geologie in Leyda
De regio ligt op een reeks glooiende heuvels aan de zeezijde van het kustgebied dat een groot deel van centraal Chili beschermt tegen oceanische invloeden. Het ligt net ten zuiden van het koele wijngebied van Casablanca Valley, en de aanzienlijke Maipo-vallei ligt in het oosten. De Pacifische kust ligt 12km ten westen van Leyda Valley. Deze nabijheid van de kust is wat telers naar Leyda drijft. Koude zeebries en ochtendmist matigen de algehele temperaturen en de vallei is daarom aanzienlijk koeler dan de lage breedtegraad doet vermoeden. Deze koele temperaturen worden aangevuld met warme zonneschijn tijdens het lange groeiseizoen, waardoor druiven volledig rijpen en complexiteit ontwikkelen met behoud van zuurgraad.
De bodem heeft een unieke mix van klei- en leemachtige structuur over een granieten ondergrond met beperkte drainage. Deze bodems met een lage vruchtbaarheid zijn goed voor de productie van premium druiven omdat ze de wijnstokken laten vechten om te overleven. Dit resulteert in wijnstokken die al hun energie steken in het produceren van kleine, geconcentreerde druiven in plaats van bladachtig gebladerte. Hierdoor zijn de wijnen zeer complex met uitgesproken aroma’s en mineralen.
Uitgesproken wijnstijlen
Over het algemeen kan je zeggen dat vooral de kwaliteitswijnen van Bordeaux-blends uit Aconcagua zeer populair zijn met hun echt fantastische felgekleurde kersenrode verfrissende wijn met aroma’s van theebladeren, zachte rooksmaak en een lichte chocoladetoets. Maar juist Merlot en Syrah leveren meer gedurfde wijnen op. De zijn robijnrood van kleur met een volle body en onderscheidende kersen, roodfruit en een mild bloemig aroma.
De witte wijnen vallen minder op. Maar de Sauvignon Blanc kenmerkt zich door haar groengele kleur met kenmerkende citrus aroma en hints van kruiden en passievrucht.
Chili is één van de succes verhalen van de wereldwijde wijnlanden. Daarnaast is het ook één van de belangrijkste wijn producerende landen in Latijns Amerika. En met 12.4 miljoen hl (mhl) in 2022 tevens de grootste. Het beslaat een dunne strook langs de westkust van het continent, maar kent een breed scala aan terroirs en wijnstijlen. Het is de 6e grootste wijn producent ter wereld. En de 4e grootste exporteur met 8.4mhl achter de gevestigde namen Italië (21.9mhl), Spanje (21.2mhl) en Frankrijk (14.0mhl – bron: OIV).
Chileense wijngeschiedenis
Chili is in 1493 ontdekt door Christopher Columbus. In de 16e eeuw introduceerden de Spaanse overheersers de Vitis Vinifera wijnstokken. Pais (Listan Prieto, waarschijnlijk afkomstig uit La Mancha, maar nu nog te vinden is op de Canarische Eilanden) is waarschijnlijk de eerste soort die is aangeplant.
Maar dit was niet het eerste alcoholische drankje van het land. Inheemse stammen maakten Chicha. Dit is een halfgistende zoete drank gemaakt van groente of fruit dat een geschiedenis van maar liefst 7.000 jaar kent. Toen de Spanjaarden druiven introduceerden, begonnen inboorlingen ook druiven te gebruiken om Chicha te maken.
Uiteindelijk werd koloniale Chileense wijn wereldberoemd als een goedkope exportwijn in de 17e en 18e eeuw. Toen Chili zijn onafhankelijkheid van Spanje kreeg in 1818, begonnen de dingen te veranderen. Nadat rijke Chileense landeigenaaren in 1851 naar Frankrijk reisden, werden de eerste Franse wijnstokken in Chili geïntroduceerd. Dit was een geluk bij een ongeluk, want daar waar phylloxera de halve wereld teisterde, heeft deze plaag Chili nooit aangedaan. Daarmee heeft Chili als enige land ter wereld met pre-phylloxera wijnstokken. De oudste wijngaard is waarschijnlijk Viña de Pedregal welke was opgericht in 1825.
Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Cot (Malbec), Merlot, Petit Verdot, Carmenere, Sauvignon Blanc, Chardonnay, Riesling en Gewurztraminer behoorden tot de druiven die in deze tijd uit Frankrijk werden meegebracht. Ook zouden Zwitserse immigranten Corinto (Chasselas) naar het zuiden van Chili hebben gebracht. Bovendien bracht de verwoesting van Franse wijnhuizen veel Franse wijnmakers naar Chili op zoek naar werk. Met hun kennis en kunde hielpen ze de kwaliteit van Chileense wijn te verbeteren.
Hedendaagse Chileense focus
De focus ligt op Bordeaux wijnstijlen. Maar ook Chili heeft een specifieke druivensoort omarmt. Daar waar Sauvignon Blanc floreert in Nieuw Zeeland, Syrah in Australië, Pinotage in Zuid Afrika, is het Carmenère in Chili. Van deze druivensoort, oorspronkelijk afkomstig uit Frankrijk, werd aangenomen dat deze met de phylloxera plaag uitgestorven was. Maar in de jaren 90 van de 20e eeuw werden Carmenère druivenstokken tussen Merlot stokken in Chili gevonden. In eerste instantie dacht men dat dit een slechter presterende Merlot-mutatie was. Toen eenmaal achterhaald was dat het Carmenère was, bleef het fruit 2 weken langer aan de stokken hangen om beter te rijpen.
Dat Chili één van de succes verhalen is, mag duidelijk zijn wanneer je naar de nummers kijkt. Het land is de tweede wijn producent van Latijns Amerika met zo’n 12,4 miljoen hectoliter in 2022 en ongeveer 130.000ha aan wijngaarden. Ruim 74% zijn blauwe druivenvariëteiten, waarvan maar liefst 39% Cabernet Sauvignon en 11% Merlot. Maar liefst 80% van de productie wordt geëxporteerd naar met name China (16%), Verenigde Staten (15%) en het Verenigd Koninkrijk (14%). Veruit het grootste deel van de export wijn is afkomstig uit Cental Valley. Niet verrassend aangezien in Central Valley ook 80% van de wijngaarden liggen.
Cabernet Sauvignon levert volle tannine-rijke wijnen die doet denken aan zwarte bessen, eucalyptus en cederhout.
Regio’s
Chili is een dunne strook land ingeklemd tussen de Stille Oceaan en het Andesgebergte. De ligging creëert een enorm airconditioner-effect – het zuigt koele oceaanlucht landinwaarts. Elk wijngebied heeft 3 unieke teeltzones: de Costas (koelere kustgebieden), Entre Cordilleras (warme valleien in het binnenland) en Los Andes (de bergachtige gebieden).
Ook van noord naar zuid is er een groot verloop. Daar waar het noorden warm en droog is, zijn de zuidelijk gelegen gebieden koeler en nat. In Central Valley – rondom de hoofdstad Santiago – is het warm en droog met slechts 38cm regen en weinig kans op lentevorst. De nabijheid van de Andes zorgt voor grote temperatuurverschillen gedurende de dag, wat bijdraagt aan de zuurgraad. De meeste premium wijngaarden zijn afhankelijk van irrigatie – iets wat verboden is in bijvoorbeeld Frankrijk. En ze hebben het hier een stap verder gezet. Daar waar in het verleden flooding (een wijngaard laten overstromen) werd toegepast, ligt de focus nu op druppel irrigatie, waarbij elke wijnstok haar eigen vastgestelde hoeveelheid water toegediend krijgt.
De kustgebieden zijn het meest geschikt voor koele klimaatdruiven zoals Pinot Noir en Chardonnay. Sauvignon Blanc groeit hier ook goed! De valleien in het binnenland zijn het warmst en staan bekend om hun zachte en soepele Bordeaux Blends. De hooggelegen Andes, met haar overvloedige smeltwaterrivieren, creëert wijnen met meer structuur (tannine en zuurgraad) en dit heeft geleid tot intrigerende Syrah, Cabernet Franc, Malbec en Cabernet Sauvignon.
De wijngaarden van Chili liggen tussen 32 en 28 graden zuiderbreedte, wat overeenkomt met Zuid Spanje en Noord Afrika op het noordelijk halfrond. Echter het klimaat in Chili is veel gematigder dan de noordelijke tegenhangers. Over het algemeen kan je aannemen dat het klimaat mediterraan is.
Overeenkomsten tussen Chili en Frankrijk
Hoewel zeer uitgerekt en divers, is het terroir toch niet geheel uniek te noemen. Pedro Parra, een expert in bodemsamenstellingen, stelt dat Chili gezegend is met diverse terroirs die de karakters van zijn topwijnen sterk beïnvloeden. Toch zijn deze terroirs niet helemaal uniek voor Chili, aldus Parra. Hij suggereert dat sommige van de beste terroirs van Chili vergelijkbaar zijn met die in enkele van ‘s werelds meest geprezen wijnregio’s. “Neem Chileens graniet en graniet uit Hermitage in Frankrijk… de rotsen zijn ongeveer even oud, hebben dezelfde kleur en hebben dezelfde breuken”, zegt Parra. “Maar de Syrah wijnen uit Chili en de noordelijke Rhône zijn heel verschillend. Het klimaat is niet hetzelfde, dit is waar, en er zijn andere verschillen. Zo zijn er ook grote overeenkomsten met de bodem in Leyda Valley in Chili en Sonoma in Californië.
Classificatie
De wijnwetgeving in Chili lijkt niets op die van Frankrijk. Het heeft meer overeenkomsten met Amerikaanse appellatie systeem. Het systeem werd in 1995 ingevoerd en stelde naast de grenzen van de wijngebieden ofwel Denominación de Origen (DO; waarvan er zes zijn) ook de voorschriften voor het etiket vast.
Er zijn geen beperkingen qua druivenras of wijnbouwtechnieken. Voor lokale wijnen geldt dat indien het druivenras op het etiket staat vermeldt, de wijn minimaal 75% van dit ras moet bevatten. Ditzelfde geldt voor het vermelden van het oogstjaar (vintage-wijn). Indien de wijn voor export is bestemd, gaat dit percentage in beide gevallen omhoog naar 85%. Voor export wijn geldt ook een minimum alcoholpercentage: voor wit is dit 12%ABV en voor rode wijn 11.5%ABV. ABV staat voor Alcohol By Volume, het alcohol percentage uitgedrukt in volumeprocent. Om een bepaald wijngebied op het etiket te mogen zetten, dient ook 85% van de druiven afkomstig te zijn uit het gebied.
Verder kom je soms andere verwijzingen tegen op een etiket, zoals “Reserve Especial”. Maar hier is geen wettelijke definitie voor. Er zijn echter wel rijpingsvereisten voor wijnen.
Especial – betekent dat de wijn 2 jaar gerijpt heeft
Reserva – de wijn rijpt 4 jaar
Gran Vino – de wijn rijpt minimaal 6 jaar.
Chileense krachtpatsers
Kortom Chili is in korte tijd zich gaan profileren als een belangrijk wijnland. Binnen de nieuwe wereld landen is Chili één van de grote succes verhalen. Chili gaat met de mainstream mee, met de focus op Bordeaux-blends. Maar kan zich onderscheiden door haar warme wijnen. Door de warmere temperaturen bereikt de wijn een vollere body of mondgevoel en maakt de tannine zachter dan die in Bordeaux. Vooral voor de jongere wijnen. Een Chileense Cabernet Sauvignon kent kruidige aroma’s met haar natuurlijke zwarte fruitsmaken zoals bramen en vijgen. Samen met haar zijdeachtige textuur maakt het een enigszins exotische Cabernet. Daarnaast zijn er verschillende stijlen: licht, met een grotere structuur, meer of juist minder eikenhout, of om meteen te drinken of jarenlang te rijpen.
Dan zijn er de Carmenère wijnen met hun opvallende aroma’s van frambozensaus, zure kers, groene peperkorrel en een granietachtige minerale structuur. De meer betaalbare wijnen hebben een fruitige rode bessenaroma’s en zure smaken van framboos met een subtiel bittere smaak vergelijkbaar met boerenkool. In het duurdere segment (en denk dan rond de 20€) gaan de kruidachtige, bittere tonen naar de achtergrond ten gunste van zoete bessen, geraffineerde lichte tannine en een bitterzoete noot, zoals cacaopoeder. Je kan stellen dat Carmenère qua body en textuur veel overeenkomsten heeft met Merlot.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
