Kleinste wijngebied in Frankrijk de Jura

Op zo’n 7.5 uur rijden vanaf Utrecht vinden we het kleinste wijngebied in Frankrijk, de Jura. Een die ook vaak overgeslagen wordt, mede omdat het letterlijk in de schaduw van de Bourgogne ligt. Het gebergte de Jura ligt ingeklemd tussen de Bourgogne en de Zwitserse grens en is vernoemd naar de periode in het mesozoïcum. De wijnbouwzone ligt op de eerste heuvels van de Jura.

Niet verwonderlijk vertonen de wijnen enige gelijkenis met de Bourgogne maar ook met Zwitserse wijnen. Maar er zijn ook onderscheidende wijnen. Denk aan de vin jaune, vin de paille of Macvin de Jura.

Klimaat en geologie

Ook het klimaat vertoont veel gelijkenis met de Bourgogne, echter de winters zijn veel kouder. De rijpheid van de druiven is daardoor vaak een zorg. Oogst stelt men uit om deze reden, vaak tot eind oktober opdat men de hoogst mogelijke suikergehalte behaalt. Om het risico op vorstschade te verminderen, worden de druiven getraind volgens het Guyot-systeem.

De meeste wijngaarden liggen op een hoogte tussen 250 en 400m tussen de vlaktes van de Bresse en het Juragebergte.

Guyot snoei

De Guyot snoeimethode geeft een relatief lage opbrengst maar de kwaliteit van de druiven is geweldig. Hoewel het resultaat van deze snoei dus goed is, is de methode relatief makkelijk.

Guyot snoei methode

Vanuit de stam wordt één of twee (dikke, stevige) tak(ken) geselecteerd die men als gesteltak(ken) gebruikt. Deze takken leidt men horizontaal geleid langs de trellis. Wanneer slechts één tak geleid wordt, noemt men dit enkel Guyot. Bij twee takken is dit dubbel Guyot.

De uitlopers op de gesteltakken worden het hele jaar door recht naar boven uitgeleid om deze verticaal te laten leiden. Zo vormen de vruchttakken.

Druivenrassen

Historisch gezien zijn er ruim 40 druivenrassen geweest. Pas tegen het eind van de 20e eeuw namen Chardonnay (lokaal ook Melon d’Arbois of Gamay Blanc) en Savagnin (lokaal naturé genaamd) een toevlucht. Vandaag de dag staat Chardonnay ongeveer 45% aangeplant. Savagnin treft u vooral aan in de vin jaune die een nootachtig aroma aan de volle wijn toevoegd.

Pinot Noir is vooral voor cépage wijnen, maar ook als blend met de lichtere Poulsard. Poulsard, met haar kenmerkende oranje tint, wordt ook veel gebruikt voor rosé wijnen. En is daarnaast één van de belangrijkste druiven voor de vin de paille.

De Trousseau druif tenslotte presteert het beste in de grindachtige wijngaarden van Arbois AOC.

Wijnregio’s

Grofweg is de Jura, het kleinste wijngebied in Frankrijk, in te delen in één regio en drie sub-appellaties. Maar kent ook drie product-appellaties. Het heeft slechts 2.000ha wijnbouwgebied.

Kleinste wijngebied in Frankrijk de Jura

Côtes du Jura AOC

Dit is de regionale AOC dat in 1937 werd opgericht en omvat het hele gebied. Maar wua hoeveelheid noteert het plaats twee achter Arbois AOC. Het is een langgerecht gebied dat 80km uitstrekt, maar de belangrijkste productie ligt tussen Arbois en l’Étoille in. Het produceert rode en roséwijnen van Poulsard-, Trousseau- en Pinot Noir-druiven, en witte wijnen van Chardonnay- en Savagnin-druiven.

De bodem van de Côtes du Jura bestaat uit kalksteen, grind en kleimet verschillende mengverhoudingen, afhankelijk van de gebieden (kalkrijker in het zuidelijke deel). Het typische klimaat van de regio is continentaal en semi-continentaal met weinig zonneschijn en koude winters. De zomers zijn koud en de voorjaarsvorst komt vaak voor, daarom planten wijnbouwers wijnstokken op de zuidelijke hellingen om te garanderen dat de vruchten het meeste zonlicht krijgen.

Arbois AOC

Rondom de stad Arbois in het noorden van de Jura vinden we de gelijknamige sub-appellatie. Het is de oudste appellatie van Frankrijk die in 1936 haar gecontroleerde appellatie status ontving. Dit is weliswaar met vijf andere appellaties toegekend, te weten Chateauneuf-du-Pape, Tavel, Cassis en Monbazillac. Voor rode en roséwijnen maakt men gebruik van Poulsard , Trousseau en Pinot Noir-druiven, en witte wijnen van Chardonnay- en Savagnin-druiven. Maar Arbois is uiteindelijk het meest bekend om haar rode wijnen, met ongeveer 70% van alle rode wijn uit de Jura. Deze is vooral gemaakt van Poulsard en Trousseau.

Vooral Trousseau is te vinden op de grindrijke bodem, die daardoor beter opwarmen en rijpen met een diepgekleurde intense wijn als resultaat.

Vooral de wijnen uit het dorp Pupillin staan bekend om haar kwaliteit dankzij de zuidelijke, kalksteenrijke hellingen en mogen daarom verkocht worden als Arbois-Pipillin.

Château-Chalon AOC

Het dorp Château-Chalon beslaat deze gelijknamige sub-appellatie. Binnen de appellatie regels zijn alleen witte wijnen van de Savagnin-druif gemaakt in de vin jaune-stijl  toegestaan. De Château-Chalon-wijnen worden echter niet expliciet geëtiketteerd als vin jaune. Maar we vinden hier wel de beste vin jaune wijnen van de Jura. De witte wijnen zijn bijzonder elegant omdat ze op pure kalksteen staan. De wijn staat bekend om zijn lange levensduur en het vermogen om tientallen jaren te rijpen. Sommigen zeggen zelfs 100 jaar, maar dan moeten we wachten tot 2036.

Echter de grenzen van de appellatie zijn nogal verwarrend. Sommige wijngaarden die binnen de grenzen van Château-Chalon AOC vallen, zijn aangeduid als Côtes du Jura AOC. Dit houdt verband met de eis dat de bodem moet bestaan uit grijze mergelgrond.

L’Étoile AOC

Dit is een sub-appellatie  die wijnen produceert van Chardonnay-, Savagnin- en Poulsard-druiven. Het is een zeer kleine wijngebied binnen de Jura in Frankrijk van ongeveer 75ha groot en de wijnen zie je zelden buiten de appellatie. De eigen appellatie is te danken aan het bijzondere meso-klimaat waar Chardonnay van profiteert. Hierdoor is een link met Chablis snel te leggen. Rode wijn is niet toegestaan binnen de appellatie regels.

Crémant de Jura AOC

Daarnaast kent men binnen de Côtes du Jura ook een mousserende wijn, genaamd Crémant de Jura AOC. Voorheen noemde men deze wijn vin mousseux. Hoewel de appellatie pas in 1995 is toegekend, bestaat de mousserende wijn reeds in de 18e eeuw. Witte wijnen moeten voor ten minste 70% Chardonnay, Pinot Noir en Trousseau bestaan, terwijl de resterende 30% aan de producent wordt overgelaten. Roséwijnen moeten minimaal 50% Pinot Noir, Trousseau of Poulsard zijn. Volgens de regelgeving dienen druiven hand geplukt te zijn, vervoert in kratten met gaten die de druiven laat oxideren en dat volledige trossen persing te ondergaan. De wijn dient men volgens de méthode traditionelle, zoals in Champagne, te maken om vervolgens 12 maanden te rijpen.

Onlangs hebben producenten hoogwaardige brut nature- en brut zero-wijnen gemaakt met biologische en biodynamische filosofie.

Late harvest voor Macvin de Jura AOC

Macvin de Jura AOC is een appellatie voor versterkte late oogst wijn. Voor het versterken gebruikt men het eau de vie Marc de Jura. Macvin wordt reeds sinds de 14e eeuw geproduceerd en kreeg haar appellatie in 1991 en kan rood of rosé zijn van Poulsard, Troussard en Pinot Noir of Chardonnay en Savagnin voor witte wijn. Door de toevoeging van “eau de vie” ofwel destillaat, stopt de vergisting en blijft er restsuiker achter. Macvin is een prima aperitief maar misstaat ook niet als dessertwijn.

Marc du Jura AOC

In 2013 ontving de Jura haar laatste appellatie, een product appellatie dat zich toelegt op de productie van de eau de vie Marc du Jura, wat gebruikt wordt voor de Macvin de Jura.

Lokaal vaak gerefereerd als “hartverwarmer” is dit een krachtige geparfumeerde wijn dat perfect past bij desserts.

Voor marc de vie perst men eerst de druiven. Om vervolgens van alles wat overblijft na filtering van het sap: stukjes schil, pitten en geriste trossen te gebruiken. Na gisting ondergaat de marc een dubbele destillatie in een alambiek, een destileerketel. Daarna rijpt de wijn minstens twee jaar in hout. Een langere rijping geeft meer rondheid en complexiteit.

Vin jaune in sherry-stijl

De meest onderscheidende wijn uit de Jura is de vin jaune. Deze wijn vertoont veel gelijkenissen met fino sherry, maar is niet versterkt. De enige toegestane druivensoort is Savagnin.

Na de gisting rijpt de wijn 6 jaar of langer in Bourgondische vaten. De vaten zijn tot aan de rand gevuld, maar door verdamping vermindert het vloeistofvolume in het vat waardoor een luchtlaag ontstaat. Door het plotse contact met zuurstof oxideert de wijn en groeit er een gist-laag die vergelijkbaar is met flor van de Jerez-regio. Dit heet sous voile in het frans.

De wijn wordt vervolgens gebotteld in een kenmerkende clavelin-wijnfles met een inhoud van 62 cL. Ook aan deze inhoud zit een reden. Gemiddeld verdampt 38% van 1 lt wijn en houd je dus 62cl over.

De vin jaune is een zeer droge, maar intens gearomatiseerde wijn met tonen van gedroogd fruit, walnoten, specerijen, toast, champignon en pekel. Decanteren is aanbevolen voordat je de wijn inschenkt.

Zoet vin de paille-stijl

Vin de Paille, ookwel “Stro-wijn” genaamd, gebruikt men druiven die 6 weken op stromatten drogen. Dit heeft overeenkomsten met de appassimento-methode in noord-Italië. Direct na de kersttijd perst men de bessen voorzichtig, het sap fermenteert en de wijn rijpt enkele jaren. Uitsluitend Chardonnay, Savagnin en Poulsard gebruikt men voor Vin de Paille. Deze wijnen hebben een diepe kleur en een luxueus, rijk aroma met dominante tonen van rozijnen en walnoten.

JA! Ik schrijf mij in voor gratis updates.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *