Wijn myth busters met verrassingsdiner

Afgelopen vrijdag was ik uitgenodigd bij vrienden om te komen eten. En ik werd geconfronteerd met de mooie taak één passende wijn te kiezen bij het diner, welke bestond uit drie gerechten. We zouden dit beiden doen en de wijn blind serveren, waarna we moesten raden wat voor wijn het zou zijn. We gaan dus onze eigen wijn myth busters creëren!

Gelukkig werd het menu mij wel medegedeeld; het voorgerecht bestond uit ganzenlever paté, het hoofdgerecht was pompoen in bladerdeeg met geitenkaas en het nagerecht een typisch hongaars gerecht van hüttenkäze en kweepeerjam.

Nu, dit is best een interessante opgave, de klassieke combinatie bij ganzenleverpaté is een zoete wijn. Maar pompoen en kweepeer is van zichzelf ook zoet. Om dan aan te komen met een Sauternes, (trocken)beerenauslese speel je het op veilig. Maar dat wilde ik nou net niet. Om het toch een tikkeltje spannender te maken is het eenmaal leuk om te proberen met wijn myth busters na te spelen.

Jean-Baptiste Adam Pinot Gris

Myth busters JB Adam

Ik ben op zoek gegaan naar een wijn met iets van rest suikers, maar die wel fris en fruitig is met houtrijping om een evenwichtige tegenhanger te zijn van de pompoen en vaak specifieke smaak van de ganzenlever paté. Mijn oog viel op een houtgelagerde pinot gris uit de Elzas van Jean-Baptise Adam, verkrijgbaar bij Gall & Gall. Door het micro-klimaat komen hier heel mooie volle wijnen vandaan die toch iets hoger in het zuur blijven vanwege de noordelijke ligging.

De wijn is mooi groengeel van kleur met tranen, wat duidt op rest suikers. Naast de volle romige smaak, springen ook het citrusfruit, appel, lichte perzikhint en het cederhout van de rijping er duidelijk uit. Met haar 13%, is de wijn stevig in de alcohol. De afdronk is heerlijk lang, gedragen door de hogere zuren, het fruit, de room en houtrijping.

N.A.G. Bormuvek Hanna

Myth Buster NAG

De andere wijn is een overduidelijke dessert wijn. De honing spatte uit het glas! Maar onder die zwoele zoetheid ging iets fris schuil van citrusfruit. De alcohol is tegen het gemiddeld aan met 10%. De afdronk hield niet op maar is duidelijk overheerst door de zoetheid. Dit was een N.A.G. Bormuvek Hanna uit Eger, Hongarije. Een wijn van muskaat druif (Muscat à blanc de petits grains) welke laat wordt geoogst, wat de zoetheid ondersteund.

Wine pairing

Nu dan natuurlijk de grote vraag. Hoe was de combinatie met het diner. We zijn tot de conclusie gekomen dat de Pinot Gris net te hoog in de zuren was voor de ganzenlever paté, terwijl de N.A.G. juist de zuren mistte en gewoon te zoet was. Hiermee is dus de mythe gekraakt dat een zoete wijn altijd goed past. De wijn moet ook een goed balans hebben tussen de zuren en de zoetheid. Een bepaalde mate van frisheid is echt wel nodig bij het gerecht.

Ook bij het hoofdgerecht kwam de Pinot Gris niet lekker uit de startblokken. Ondanks dat het fruit en de romigheid goed gaat met de pompoen, vermoedden wij dat ook hier de zuurgraad de balans met het gerecht negatief beïnvloedde. En ook hier werd de N.A.G. te zoet bevonden. Daar waar de zoete wijn de bedoeling had de zoete pompoen met honing te ondersteunen, werd het gerecht overspoeld.

Bij het nagerecht gingen eigenlijk beide wijnen redelijk goed. De frisheid van de Pinot Gris ging goed samen met romige textuur van de hüttenkäse. Terwijl de N.A.G. de droogheid en proteïnerijke hüttenkäse juist meer textuur geeft.

Conclusie

Het is niet makkelijk om maar één wijn bij drie verschillende gerechten te vinden. Maar het was een zeer interessante leerzame avond. Een aspect wat ik geleerd heb is dat er naast Tokaj ook andere zoete wijnen uit Hongarije komen. En dat deze verdraaid zoet kunnen zijn!

Grüner veltliner

Uiterlijk

De grüner veltliner groeit in een compacte, langwerpige tros en heeft bladeren met diepe inkepingen. ‘De groene uit Veltlin’ is sterk en levert van nature veel druiven. Te hoge opbrengsten geven karakterloze wijnen, maar wie de groei beperkt, oogst druiven met bijzondere kwaliteiten. Een van de kenmerken is dat hij laat rijpt. Laatrijpende druiven hebben doorgaans een warme herfst nodig om zich volledig te ontwikkelen. Een goede grüner veltlineroogst betekent: rijpe, suikerrijke druiven met flinke, zachte zuren.

Oorsprong

Hoewel hij op meer plaatsen in Oost-Europa voorkomt en er op kleine schaal in Nieuw-Zeeland mee wordt geëxperimenteerd, hoort grüner veltliner bij Oostenrijk. Niet voor niets wordt deze druif beschouwd als de trots van Oostenrijk. Een van de drie wijnstokken daar is grüner veltliner. De druif komt het meest voor in Niederösterreich, het gebied ten noorden van Wenen. Engelstaligen kunnen de naam niet goed uitspreken en noemen hem liefkozend Gru-Ve, groovy, wat ‘gaaf’ en ‘geweldig’ betekent. De droge, frisfruitige Grüner Veltliners met duidelijke peperaroma’s komen uit het Weinviertel, de krachtiger soorten met minerale aroma’s komen onder andere uit Wachau.
Ook in Hongarije komt deze druif geregeld voor onder de naam Zöldveltelini.

Smaakkenmerken

Grüner Veltliners zijn meestal droog en verfrissend. Er zijn Grüner Veltiners met sappige aroma’s van wit fruit als appel en peer. Andere hebben juist het weelderige van meer exotische vruchten, zoals ananas en nectarine. Kenmerk van veel Grüner Veltliners is het kruidige toontje van versgemalen peper. Opvallend zijn de verfrissende maar tegelijkertijd zachte zuren. Zij geven de wijn pit en spanning. Hoewel er lekkere, op vat gelagerde Grüner Veltliners bestaan, is de druif in het algemeen beter af zonder rijping op nieuw eikenhout. Hout geeft te veel smaak af waardoor de delicate aroma’s en structuur van de druif niet meer goed tot hun recht komen. Zonder rijping op nieuw eikenhout kan hij zijn terroir beter tonen.

Wijn-spijs

Grüner Veltliner is de lieveling van veel sommeliers. Door zijn volle smaak met zachte zuren past deze wijn namelijk bij gerechten waar geen andere wijn bij te vinden is. In Oostenrijk zelf presenteren ze hun vlaggenschip graag bij wienerschnitzel, maar er zijn legio andere mogelijkheden. Een droge, geurige Grüner Veltliner is ook de perfecte partner van gewokte groene groenten, alles met paddenstoelen en van zoetzure Aziatische gerechten, waaronder koe loe yuk en curry.

Misleidende druivennamen: Pinot Gris/Grigio

Achtergrond

Er zijn ontzettend veel druivensoorten, maar wist u dat er in verschillende regio’s verschillende namen worden gebruikt voor eigenlijk eenzelfde druif? Het meest aansprekende voorbeeld is denk ik wel pinot gris (vooral bekend uit Elzas, Frankrijk maar ook zeker bekend in Califonië US en Nieuw Zeeland) en pinot grigio (vooral bekend uit Trentino-Alto Adige en Veneto, Italië). Tevens is deze druif ook bekend onder de namen Rülander of Grauburgunder (Duitsland) en in Hongarije Szürkebarát. Origineel heette pinot gris in de Elzas Tokay d’Alsace. Maar dat is niet meer toegestaan om de verwarring met de Hongaarse Tokaji-druif te voorkomen. Tenslotte sta ik even stil bij de naam Malvoisie (Valais, Zwitserland) welke je niet dient te verwarren met Malvasia waar in Italië een zoete wijn van wordt gemaakt! Hoe bedoel je misleidende druivennamen, Pinot Gris/Grigio is een goed voorbeeld.

De pinot gris is een kleuren mutatie van de pinot noir. Vandaar dat de oorsprong dan ook in Bourgogne (FR) plaats vindt. In de Middeleeuwen werd deze druif daar Fromenteau genoemd. De naam pinot gris is geïntroduceerd rond 1783-1784 in de wijngaarden van Côte d’Or (Rézeau, 1997).

Viticulture

Ondanks dat dit dezelfde druif is, zult u bemerken dat de smaken erg verschillen. Oorzaak ligt in het terroir waar de wijngaard ligt en de wijnmaak technieken. De vrucht heeft van nature suikers maar weinig zuur. Daarom komt deze het best tot zijn recht in koelere klimaten; in warme klimaten zou dit leiden tot een wat saaie zoetige wijn. Doordat de schil weinig kleurstoffen bevat (deze is grijzig en neigt naar roze indien de druif goed rijp is) maakt men er vooral witte wijn en een rosé (vaak aangeduid als “Blush”). Echter in koel klimaat met veel neerslag is de kans op rotting groter, omdat de kleine druiven in compacte trossen op elkaar zitten. Wanneer de druif i.v.m. najaarsregens vroeg geplukt wordt, zal de druif zijn aromatische smaak nog niet ontwikkeld hebben en krijg je neutralere wijnen. In de Elzas wordt deze druif vaak laat geplukt (vendange tardive) wat deze wijn een milde tot zoete smaak geeft.

Pinot gris

De pinot gris is over het algemeen complexer, voller en iets wat zoeter van smaak. Abrikoos, banaan en mango zijn vaak kenmerkend aroma’s. Bij hoge kwaliteitswijnen, vaak de meer zoete die langer kunnen rijpen, zijn tonen van honing en gember waar te nemen. De wijn gaat, als een van de weinige wijnen, heel goed samen met (pittige) Aziatische gerechten. De volheid is een mooie aanvulling op de kruidige gerechten, terwijl het lichte zoete een goede combo is met de pittigheid. Tevens past deze ook heel goed bij kip of kalkoen gerechten.

Pinot grigio

De pinot grigio daarentegen is gelegen in het koelere hoger gelegen Trentino-Alto Adige en Veneto. De wijn is soepel en heeft frisse zuren en aroma’s van appel. peer en citrus. De wijn is perfect om direct te drinken en matched uitstekend bij Italiaanse ham en kaas of prima als aperitief.