Valse Meeldauw Archieven

22 november 202222 november 2022

Fantastisch mooi gelegen Domein Holset

Onlangs brachten wij het weekend door in zuid Nederland. Gelegen in het fantastisch mooi Zuid-Limburgse heuvelland vinden we het domein Holset. In 2017 is deze oude boerderij omgetoverd tot een mooi wijn domein met adembenemende uitzichten.

Het is een succes verhaal van een lange adem. Reeds in 2008 begon de geschiedenis van dit leuke wijnhuis. In het kleine dorpje Holset, tegen Vaals aan, liepen Marianne Blijdestein en Erik Leferink tegen een vervallen boerderij aan. Beiden hadden geen ervaring in wijn, maar wel een passie en zagen mogelijkheden. Het idee om hier druivenstokken aan te planten was al snel geboren. De bodem is uitermate geschikt voor wijnproductie. De druivenstokken wortelen in een lösslaag vermengt met vuursteen, kiezel, kalksteen en kalksteenachtige stenen.

Ongelooflijk mooi uitzicht Domein Holset — Panorama uitzicht op de wijngaard bij Domein Holset

Nu 5 jaar later vinden we hier fantastische wijnen gelabeld als Domein Holset die, interessant genoeg, alleen mousserend zijn. Op mijn vraag waarom uitsluitend mousserend, kwam het antwoord dat dit met opzet gekozen was om zich te onderscheiden. Dit is ook tot stand gekomen met medewerking van buurman en wijnprofessor Stan Beurskens van de wijngaard St Martinus. Het domein is 13.5ha groot, waarvan slechts 7ha staat aangeplant. De wijngaarden liggen in Holset en Vijlen en staan aangeplant met verschillende druivenrassen; Souvignier Gris, Cabernet Blanc, Johanniter, Chardonnay en Pinot Noir. De keuze voor de eerste drie druivensoorten heeft vooral te maken met de schimmelresistentie van deze druivenvariëteiten. Uiteindelijk zitten we nog steeds in Nederland waar het toch vaak vochtig is. En vochtigheid geeft schimmeldruk wat funest is voor een wijngaard. Daarom zijn ook hybride druivenvariëteiten ontwikkeld die beter bestand zijn tegen schimmeldruk.

Ter vergelijking, in Nederland is er ongeveer 275ha (commerciële) wijngaarden verdeeld over 165 wijnbouwers. De meeste wijnboeren zitten in Gelderland, gevolgd door Limburg. De gemiddelde opbrengst ligt op 7.700hl ofwel 1 miljoen flessen. Tijdens de jaarlijkse Wijnkeuring van de Lage Landen (dus inclusief België) deden 60 wijndomeinen mee en van de 238 ingezonden wijnen waren er 32 mousserend! Dus de populariteit is toch redelijk hoog.

Wat zijn hybride druivenstokken

Maar wat zijn nou hybride druivenstokken? In principe zijn er drie druivenrassen, Amerikaanse rassen (zoals Vitis Labrusca, Vitis Rupestris en Vitis Bicolor), de Oost-Aziatische rassen (zoals Vitis Coignetiae) en de Europese, de West- en Centraal-Aziatische rassen (Vitis Silvestris en Vitis Vinifera). Hoewel deze namen onbekend zijn, is deze laatste ras de meest bekende. Dit is het ras waar de meeste wijnen van gemaakt worden. De bekende druivensoorten Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Merlot, Malbec en ga zo maar door vallen onder dit ras. Wanneer variëteiten die tot het Vitis Vinifera ras behoren gekruist worden, spreekt met nog steeds van een Vitis Vinifera (ofwel klassieke) druivenvariëteit. Echter wanneer een Vitis Vinifera variëteit gekruist wordt met een ander ras, spreekt men over een hybride druivenvariëteit, PiWi’s (“pilzwiderstandsfähig”) of “nieuwe druivenrassen”.

Wijn maken van een Vitis Vinifera variëteit blijkt goede wijnen tot stand te brengen. Critici kijken met argusogen naar wijn van niet-Vitis Vinifera. Echter vooral de Amerikaanse soorten hebben één groot voordeel. Ze zijn vele malen beter resistent tegen schimmels als Valse Meeldauw of Phyloxera, omdat deze schimmels reeds in hun natuurlijke omgeving voorkwamen. Het is de Phyloxera plaag die vanuit Amerika met de stoomboten eind 19^e eeuw die het gebruik van PiWi’s bevorderden. Doordat in Europa grote wijnbouwgebieden verzwolgen werden door de Phyloxera plaag, ging met de Vitis Vinifera variëteit enten op onderstokken van een PiWi.

Een ander voordeel is dat PiWi’s van nature meer suikers aanmaken, wat in koel klimaat natuurlijk een groot voordeel oplevert. Aangezien door de mindere zonuren de druiven te weinig suikers en te hoge zuurgraad hebben waardoor er geen kwaliteitswijn mogelijk is. Zelfs biologische teelt is mogelijk. Echter de keerzijde is dat veel wijnbouwers niet overtuigd zijn dat ze tot kwaliteitswijnen kunnen leiden. En dat komt vooral door de merkwaardige muskusachtige aroma die ze aan de wijn geven. Dit “foxy” aroma wordt niet overal gewaardeerd.

Terug naar domein Holset

Maar om weer even terug te gaan naar het fantastisch mooi gelegen Domein Holset. Ze produceert ongeveer 30.000 flessen wijn per jaar, verdeelt over vier series. De mousserende wijn wordt gemaakt volgens de traditionele methode, dus de methode die ze ook in de Champagne gebruiken. De gehele vinificatie gebeurd “in-house”. Dit is uniek in Nederland. In 2020 heeft Domein Holset haar eigen wijnkelder in gebruik genomen in Lemiers. Hier vindt zowel de eerste vergisting plaats als de tweede (fles)vergisting.

De wijnen van Domein Holset hebben de classificatie BOB Mergelland en BOB Vijlen. BOB staat voor Beschermde Oorsprong Benaming wat gelijk is voor het France AOC. BOB Mergelland omvat de streek van Maastricht – Nuth – Vaals – Eijsden. De bodem is opgebouwd met mergel in de diepere lagen en löss als bovenlaag met plaatselijk tertiaire lagen, pleistocene formaties en oude rivierafzetting. Binnen de regels van de BOB zijn alleen Vitis Vinifera variëteiten toegestaan. Vanzelfsprekend zijn er verder nog meer beperkingen die je hier kan vinden.

De BOB Vijlen daarentegen is interessanter. Deze 419ha grootte BOB heeft slechts 2 geregistreerde aanvragers, te weten St Martinus en Domein Holset. De bodem dient een bovenlaag van löss te hebben vermengd met stenen zoals vuursteen, kiezel en kalksteen. En daar verschilt het in met BOB Mergelland waar de bodem meer uit mergel bestaat. Hier zijn naast de Vitis Vinifera variëteiten Chardonnay, Pinot Gris en Pinot Noir, zijn ook PiWi’s toegestaan zoals Johanniter, Solaris, Sauvignon Gris, Cabernet Blanc en voor rood Monarch, Cabernet Cortis, Baron en Pinotin.

Recentelijke uitdagingen

Vorig jaar werd Domein Holset, gelegen op een mooi glooiende heuvel met ongelooflijk uitzicht, geconfronteerd met enorm veel regenval. Waarbij de weg die voor het domein loopt, omgetoverd werd in een niet misverstaande wildwaterbaan. De wijngaard worstelde met de meeldauw die in de wijngaard begon te ontwikkelen als gevolg van de hoge vochtigheid. Bij het domein dachten ze “dit nooit meer!” met als gevolg dat in dit jaar men zich richtte op meer natuurlijke ventilatie in de wijngaard. Door meer bladeren weg te knippen, die het vocht vast kunnen houden, ontstaat meer luchtstroom en dus minder kans dat vocht wordt vastgehouden. Echter een jaar als 2022 had en dan ook niet op gerekend. En een ander risico deed haar intrede. Door de overvloedige zon met hoge UV straling ontstond er zonnebrand op de druiven. Juist omdat de natuurlijke bescherming tegen direct zonlicht (het bladerdek) was weggeknipt.

Tenslotte hadden ze bij Domein Holset één groot voordeel. Doordat men zich alleen richt op mousserende wijnen, moeten druiven vroeg geplukt worden. De zuurgraad moet namelijk hoger zijn dan bij stille wijnen. Hierdoor werd in september, voordat de heftige regen en onweersbuien hun intrede deden, geplukt. Daar waar andere wijngaarden meer schade ondervonden vanwege een latere pluk, waardoor druiven opzwollen, openbarstten of rotten, lagen de druiven van Domein Holset reeds veilig in de wijnkelder.

De wijnen

Zoals aangegeven richt men op kwalitatief hoogwaardige wijnen en tot op heden allemaal single-vintage. Dus de wijn is van één jaargang afkomstig. Domain Holset brengt 4 mooie wijnen op de markt. De Dot, een frisse blend van Johanniter en Cabernet Blanc, de Dame, een single variety van Chardonnay. En verder de Prins, een blend van Sauvignon Gris en Johanniter en tenslotte de Classic welke een klassieke blend is van Chardonnay en Pinot Noir. Wat mij ook erg aanspreekt zijn de stijlvolle ingetogen etiketten.

Dot

De Dot is licht geelgroen van kleur, met een neus van appel, kruisbes munt en een vleugje witte peper. Het is een frisse fruitige wijn dat 24 maanden weggelegd is op gist. En met 12.5% alcohol aan de gemiddelde kant. De mousse is een beetje stevig maar prettig en de wijn heeft een gemiddeld+ zuur. Het is een droge wijn met 4gr per liter dosage. De wijn heeft een mooi balans tussen fruit en zuurgraad, gedragen door de mousse. Heerlijk als aperitief op een zonovergoten dag.

Dame

De Dame doet haar naam eer aan. De druiven worden voorzichtig met de hand geplukt. De wijn rijpt 30 maanden op haar gist en ook kort op eikenhouten barrique (225lt vaten). Ze is licht goudgeel van kleur met een neus van toast, bloemen, citrus en mango. In de mond bespeur je daarnaast een prettige zachte vanille toets. De mousse is zacht en prettig. De wijn heeft slechts 3gr/lt dosage. De afdronk is aangenaam en verfrissend, waarbij de balans tussen fruit en zuurgraad erg goed is, nadat de toast een beetje naar de achtergrond is gegaan. Persoonlijk is dit toch echt wel een favoriet, terwijl mousserende wijnen normaal niet zo aan mij besteed zijn. Hoewel onze eerste keus op de Prins viel om te proeven, werd deze Dame ons als verrassing extra ingeschonken

Prins

De Prins is een stevige blend van Sauvignon Gris (80%) en Johanniter (20%). De wijn rijpt 36 maanden op haar gist. Deze wijn heeft een krachtige uitgesproken bubbel, is goudgeel van kleur. In de neus bespeur je vooral perzik en abrikoos met een vleugje kruidigheid. Het is een droge wijn met slechts 2gr/lt dosage. Persoonlijk vond ik de afdronk wat kort.

Classic

Afkomstig van de kalkrijke bodems in Voerendaal vinden we de Classic van Holset. Deze valt niet onder de BOB Vijlen of BOB Mergelland, maar kent de classificatie BOB Limburg. Het is een Brut Nature, wat wilt zeggen dat er geen suiker is toegevoegd aan deze wijn (0 gr/lt dosage). De wijn is gemaakt van 70% Chardonnay en 30% Pinot Noir en kent een diepe goudgele kleur met een koperen gloed. In de neus kan je rood fruit, tonen van citrus fruit en hazelnoot bespeuren. Terwijl in de mond naast deze aroma’s ook de vanzelfsprekende toast of brioche te herkennen valt door de autolyse van de 36 maanden gistrijping. Het alcohol percentage is iets bovengemiddeld met 13% wat ook terug te merken valt in de volle body van de wijn. Natuurlijk is het genieten om deze wijn zo te drinken, maar ook naast een zalmgerecht misstaat deze wijn niet.

9 augustus 20229 augustus 2022

Mooi Bordeaux nieuw Rioja en vreemd Rusland

Bordeaux 2021 een jaar vol hindernissen

Met de vorst in het late voorjaar en veel regen aan het begin van de zomer, was 2021 een jaar vol hindernissen voor Bordeaux. Desondanks valt het met de kwaliteit nog mee, maar dat is met name in het top segment van de wijn domeinen. Bordeaux bestaat uit twee regio’s. De linkeroever waar de later rijpende Cabernet Sauvignon domineert boven Merlot. En de rechteroever waar de vroeger rijpende Merlot domineert.

Impact in de wijngaard

Zo heeft de late vorst in veel knoppen doen bevriezen. Hierdoor is de druivengroei dus lager en dat heeft direct impact op de opbrengst per hectare. Daarnaast door late vorst kan een tweede uitloop niet de juiste tannine rijpheid verkrijgen. En dat heeft een negatieve impact op de balans van de wijn omdat de tannine niet goed kan integreren in de wijn.

Vervolgens door het natte voorjaar, tierde de meeldauw welig. Wanneer de planten niet op tijd werden behandeld met de Bordeauxse pap, een koper mengsel dat op de bladeren gesproeid wordt om de meeldauw tegen te gaan, kan de hele plant (en wijngaard) besmet raken. Het begint bij het aantasten van de bladeren waardoor fotosynthese vermindert. Vervolgens kunnen scheuten, bloesem en trossen besmet raken. Hierdoor raakt de oogst verloren.

In de biodynamische wijngaarden, zoals Pontet-Canet en Palmer, is de schade nog groter aangezien hier niet of nauwelijks met chemische bestrijdingsmiddelen gewerkt wordt. De opbrengsten liggen hierdoor ruim 20% lager dan normaal.

Door de grote regenval in de zomer, kregen de wijnranken onvoldoende waterstress om de juiste concentratie in de druiven te krijgen. Hierdoor kunnen wijnen “waterig” worden en dus aroma’s verliezen. Ook werd veel regen voorspelt in het eerste weekend van oktober, te midden van het plukseizoen. De producenten die zich haastten om de oogst voor die tijd binnen te hebben, hadden te maken met niet volledig rijpe druiven. En druiven waren “opgeblazen” door de vele regen. Wijnmakers konden dit met “saignee” weer corrigeren. Echter diegenen die de gok namen en later plukten, hadden geluk, omdat het slechte weer nooit kwam. De druiven die geoogst werden waren rijper. Toch was chaptilisatie soms van toepassing om de suiker waarden, en dus alcohol, te verhogen.

De linkeroever

Op de linkeroever heeft Pauillac traditioneel veel Cabernet aanplant en daardoor zijn de wijnen hier redelijk geslaagd. In Saint Estèphe is de opbrengst wisselvalliger. Omdat hier ook meer Merlot staat aangeplant. De wijngaarden die hoger op de heuvels liggen hebben nog redelijke wijnen voortgebracht. Echter veel Merlot was rijp op het verkeerde moment, waardoor het wegens dreigende rot geplukt moest worden. De wijnen uit Saint Julien bewijzen wederom hun vaste waarde aan de top. Hoewel de stijl iets anders is met lager alcohol percentage en iets “groener” (vegetale tonen zoals paprika) dan wat men gewend was in de afgelopen jaren. Op Château Margaux in de gelijknamige streek, ziet men over de breedte gelijkwaardige wijnen. Echter doordat de alcohol lager was, zijn de wijnen minder vol en krachtig met minder structuur. Tenslotte kent Pessac Léognan twee gezichten. De minder intense zonuren waren een uitkomst voor de productie van witte wijn. Deze wonnen in aromatische kracht en zuren. Echter de Merlot is hier geslachtofferd. Gelukkig is dit wel gecompenseerd door de Cabernet Franc.

De rechteroever

Op de rechteroever vinden we een heel andere Merlot. Hoewel de september regen tot minder geconcentreerde druiven leidde, hebben de wijnmakers kunnen profiteren door de druiven tot ver in oktober te laten hangen. Op de rechteroever viel minder regen dan op de linker. Verder zijn we ook hier een toename van het gebruik van Cabernet Franc ten koste van de Merlot. En de koele nachten eind september zorgden voor zeer aromatische rijpe Cabernet Franc.

We mogen concluderen dat de wijndomeinen die op de toplocaties van de Bordeaux zitten goede klassieke wijnen hebben kunnen maken in 2021. Niet altijd met de diepte en lengte van de goede jaren, maar alsnog een goed glas wijn. Ook door het gebruik van minder nieuw hout. Hierdoor zijn het frissere wijnen met minder alcohol maar helaas ook minder structuur. Hierdoor lijkt de balans anders zijn komen te liggen. Desondanks zullen prijzen niet gunstiger zijn, want de opbrengst per hectare en dus wat in de fles gaat ook minder!

Tweespalt in Rioja

Rioja is één van de meest bekende wijnregio’s uit Spanje. En traditioneel ligt de focus hier erg op houtrijping om de wijnen zachter en ronder te maken. Echter in de recente jaren is de trend ontstaan naar meer fruitige wijnen waarbij vooral wit en rosé een boventoon voeren. Dit staat haaks op de filosofie in de Rioja. Binnen de wijnmakers vindt er nog steeds een strijd gaande wat men nou vindt passen bij Rioja wijnen. De traditionele wijnmakers houden vanzelfsprekend vast aan de lange (hout)rijping. Terwijl jonge wijnmakers eerder kiezen voor frisse fruitige wijnen. Dit is sinds 2018 mogelijk onder de nieuwe classificatie. Het zal je mogelijk niet verbazen maar dit is opgezet naar Bourgondisch voorbeeld;

Vino de Zona

Alle druiven komen uit één subzone (Rioja Alta, Rioja Alavesa of Rioja Oriental) en de naam mag op het etiket vermeld worden. De vinificatie, rijping en botteling moet allemaal binnen de zone plaats vinden.

Vino de Municipio

De wijn komt uit één dorp of groep van vastgestelde dorpen. Ook hier moet alles van wijngaard tot botteling plaats vinden in het dorp. Op het etiket mag zowel het dorp als de zone van herkomst vermeld worden.

Viñedo singular

Alle druiven komen van één enkele wijngaard. Deze wijngaard dient gecertificeerd te worden en dient meer dan 10 jaar in eigen bezit te zijn, de stokken minstens 35 jaar oud zijn en de opbrengsten laag worden gehouden. Een proefpanel dient het uiteindelijke goedkeuring te geven.

Vanzelfsprekend zit niet iedereen hierop te wachten, dit maakt het toch al redelijk omvangrijke systeem van herkomst benaming nog ingewikkelder. Echter het is weldegelijk een mooi alternatief om aan te sluiten bij wat de markt op het moment wenst én zich te onderscheiden van de zware houtgerijpte traditionele wijnen.

Omgekeerde wereld in Rusland

Dat in Rusland niet altijd nauw met internationale afspraken rekening wordt gehouden is al langer bekend. Maar de welgestelde Russen zijn ook wijn minnend, en met de recente import restricties merken de grote Europese wijnregio’s dit ook. Maar liefst 60% van de wijnimport door Rusland komt uit Barolo, Bordeaux, Bourgogne en Champagne. De Russische importeurs zijn naargeestig op zoek naar alternatieven. Maar voor Champagne hoeven ze niet bang te zijn. Poetin heeft immers de lokale mousserende wijn het recht gegeven om Champagne naam te gebruiken. Terwijl wijn uit de Champagne “mousserende wijn” heet. Laten we spreken van een omgekeerde wereld in Rusland en een doorn in het oog voor de (echte) Champagne natuurlijk!

23 november 202115 september 2024

Bio een hippe trend of serieus alternatief

Reeds enige jaren zijn biologische producten enorm in opkomst. Ook in de wijn industrie vind je dit terug. De wijnbouw industrie is er één waar veel externe invloeden zijn. Je werkt eenmaal met een natuur product (druiven) die je via chemische processen omvormt in een geheel ander product (wijn). Op het eerste gezicht denk je misschien dat dit een geheel natuurlijke werkwijze is. Echter niets minder is waar. Het is namelijk ook de industrie die al jaren lang lobbyt om niet alles op het etiket te vermelden. Want in de wijngaard wilt men de opbrengst maximaliseren. Dus men dient de druiven te beschermen tegen schimmels en andere infecties. In de wijnkelder dient een juiste vergistingstemperatuur zijn. Maar de consument wilt natuurlijk wel heldere wijn, dus dient men de wijn te klaren. Dus is bio een hippe trend of een serieus alternatief? Bekijk nu onze bio wijnen.

Eigenlijk is het gebruik van chemische toevoegingen iets wat pas in de jaren 60 van de vorige eeuw is ontstaan. Na de Tweede Wereldoorlog hebben de ontwikkeling van chemische middelen een toevlucht genomen. Uit gemak en vanzelfsprekend om hoger rendement te behalen namen wijnmakers massaal de toevlucht tot deze middelen. Het bracht een goed rendement, stabiele kwaliteit en dus nagenoeg gegarandeerd inkomen, waarbij ook de kwaliteit met sprongen omhoog was gegaan. Maar wat zijn de risico’s waar aan je moet denken?

Risico’s in het wijngaard management

Er zijn verschillende soorten risico’s. Deze variëren van natuurlijke risico’s tot ongedierte en ziekten.

Natuurlijke risico’s

Water

Zoals met alle landbouwproducten is een wijnboer erg afhankelijk van weersomstandigheden. Een overvloed aan water geeft weelderige groei van loten en bladeren. Hierdoor blijven minder suikers over voor de druiven en is een waterige wijn het resultaat. Daarnaast vergroot veel nattigheid de kans op schimmels. Terwijl op de arme gronden en te weinig water kunstmeststoffen noodzakelijk kunnen zijn om een goede groei te bevorderen.

Vorst

Een ander risico is natuurlijk vorst, zeker ten tijden van het groeiseizoen. Wanneer de bloesem bevriest, zal het geen druiven voortbrengen. Hier zijn geen chemische middelen voor. Maar bij veelvoorkomende maatregelen tegen vorstschade moet je denken aan kachels in de wijngaard (warmte geeft luchtcirculatie) of windmachines en helikopters (wederom ter bevordering van luchtcirculatie). Andere methoden zijn besproeiing zodat het water op de plant bevriest. Dit geeft warmte af aan het plantweefsel wat dus de plant beschermt. Maar ook doordachte wijngaardmanagement speelt van groot belang. Koude lucht zakt naar het laagste punt, dus goten in de wijngaard vangen deze kou op. Tegelijkertijd wanneer de wijnboer de wijnstokken opbindt, is de kans op vorst schade ook kleiner.

Hagel

Ook hagel kan veel schade opleveren. Zo is in het voorjaar van 2021 nog laat veel hagel gevallen in Frankrijk, waardoor veel wijngaarden geraakt zijn. Schade kan men voorkomen door de val van hagel te voorkomen. Wanneer men een chemische substantie (zilverjodide, kaliumjodide, calciumchloride of droogijs) de hagelwolk inschiet, voorkomt men de val. Dit noemt men cloud seeding. Dit is vanzelfsprekend bijzonder discutabel. Een simpele alternatief is hagelnetten ophangen in de wijngaard. Echter dit is niet altijd toegestaan binnen de wet- en regelgeving van de regio.

Ongedierte

Je werkt eenmaal met een natuurproduct in de open natuur. Dus vanzelfsprekend ben je vatbaar voor ongedierte. Aantasting door dieren vermindert de opbrengst, schade aan bladeren vermindert de fotosynthese en beperkt het groeipotentieel.

Vogels en zoogdieren

Vogels en zoogdieren eten van de druiven (dus vermindering van de oogst) of beschadigen de druiven wat een verhoogd risico op schimmelziektes geeft. Belangrijkste bescherming hier zijn netten tegen vogels en hekwerken tegen bijvoorbeeld konijnen.

Insecten

De meest fameuze is toch wel de druifluis, ofwel Phylloxera. Deze luis die zich nestelt in de wortelstok, heeft bijgedragen aan het bijna uitroeien van de wijn cultuur. Phylloxera is een insect uit Noord-Amerika die door globalisering naar Europa is gebracht in de 19^e eeuw. Eén van de stadia is dat het insect zich voedt van de wortelstok. Via deze beetwondjes dringen infecties binnen die de plant na verloop van jaren verzwakt en uiteindelijk dood laat gaan. Amerikaanse wijnstokken hebben hier geen last van, omdat deze zijn “opgegroeid” met het insect en een resistentie tegen ontwikkeld hebben.

Andere insecten kunnen zich voeden met druiven en bladeren. En bestrijding met insecticiden heeft jarenlang voor de hand gelegen. Een geïntegreerde ongediertebestrijding speelt een belangrijke rol als alternatief. Door de wijngaard niet met uitsluitend wijnstokken aan te planten, ontstaat er een divers habitat dat ook natuurlijke vijanden van de ongedierte aantrekt.

Nematoden

Nematoden zijn microscopisch kleine wormen die de wortels van de wijnstok aantasten en de opname van water en voedingsstoffen verstoren. Ook kunnen ze virussen overdragen. Het is zaak om regelmatig de bodem te ontsmetten voordat men kan beginnen met herplanting. Een perceel ligt vaak ongeveer 3 jaar braak voor de herplanting om de bodem goed te laten herstellen.

Ziekten

Er zijn verschillende soorten ziekten die invloed uitoefenen. Denk aan schimmels, virussen en bacteriën. Niet alles is funest, soms zijn schimmels juist gewenst en creëren unieke wijnen!

Grijze rot

Ook nabijgelegen wateroppervlaktes kunnen een funeste uitwerking hebben. Daar waar ochtendmist ontstaat kan de mooiste zoete wijnen opleveren door aantasting van de Botrytis Cinerea schimmel. Andere benamingen zijn grijze rot of edele rot. Zie bijvoorbeeld de fameuze Sauternes uit Bordeaux. Dit komt vooral voor op witte druivenrassen zoals Sauvignon Blanc, Sémillon, Muscadelle, Chenin, Riesling, Gewürztraminer en Furmint.

Echter indien niet de juiste klimatologische voorwaarden aanwezig zijn voor de aanwezige druivenrassen, dan is grijze rot funest. De druif is bedekt met een grijze laag en de infectie verspreidt zich zeer gemakkelijk door de wijngaard. Dit is dan ook vijand nummer 1 in een wijngaard. Bestrijding kan door het gebruik van koperspray maar natuurlijke ventilatie in de wijngaard is een goed alternatief. En wanneer bessen geïnfecteerd zijn, deze zo snel mogelijk verwijderen om verspreiding te voorkomen.

(Valse) Meeldauw

Dit zijn schimmels die goed gedijen in warme, vochtige omgeving en taste de groene delen van de wijnstok aan, inclusief bladeren en bessen. De aangetaste druiven verliezen hun fruitige smaak en geven de wijn een schimmelige bittere bijsmaak.

Echte meeldauw is een schimmelpluis aan de bovenkant op het blad. En voelt zich thuis in een wijngaard waar het warm en beschaduwd is. Vochtigheid speelt hier van ondergeschikt belang. Na verloop van tijd verkleurd de witte schimmel donkerder en krullen de bladeren. Bestrijding van echte meeldauw kan met bestrijdingsmiddelen op basis van koper (ofwel Bordeauxse pap). Als milieuvriendelijk alternatief kan gekozen worden voor een bladermanagement systeem waarbij de groene delen zoveel mogelijk bloot zijn gesteld aan zonlicht.

Terwijl valse meeldauw zich hecht aan de onderkant van het blad. Op de bovenzijde van het blad ontstaan gele vlekken die bruin kunnen verkleuren. Bestrijding van valse meeldauw met middelen gebaseerd op zwavel werken goed. Echter dit is natuurlijk minder goed voor de plant en bodem. Alternatieve zijn gelijkmatige temperaturen, goede luchtcirculatie, voldoende plantafstand, en het gebruik van meststoffen met voldoenden calcium.

Bacteriële ziekten

Een groot aantal bacteriën kunnen de wijnstok aantasten. Velen verminderen de kwaliteit en kwantiteit van de druiven, maar er zijn een aantal bacteriën die dodelijk zijn voor de wijnstok. Deze bacteriën worden verspreid door een klein insect van de soort sharpshooter, zoals de dwergcicade. Insecticiden werken effectief om het risico op sharpshooters te verminderen.

Virussen

Virussen op planten werken niet anders dan virussen op mensen. Ze zijn hardnekkig en heel besmettelijk. Over het algemeen zijn ze niet dodelijk, maar verminderen wel kwaliteit en kwantiteit. Er is nog geen middel gevonden tegen virussen. Wanneer een wijngaard besmet is geraakt, is er maar één mogelijkheid; de wijngaard rooien en de grond te ontsmetten

Wijnmaaktechniek

Ook in het wijn maken zijn er vele stoffen die worden toegevoegd. Helaas is het zo dat in de wijnindustrie dat alle toegevoegde middelen niet vermeld hoeven te worden van de warenwet, eigenlijk best vreemd toch!

Gist

Tijdens het wijnmaken is het gebruik van gisten zeer gebruikelijk. Men kan uit een reeks gisten kiezen die het beste bij de druivenras en het klimaat past. Echter bedenk dat gist ook van nature voorkomt op de druivenschil. Dit is echter een “wilde gist”. De wijnmaker kan niet met zekerheid voorspellen hoe de wijn uit zal pakken. Dit in tegenstelling tot het gebruik van gistklonen. Feitelijk kan de wijnmaker van te voren bedenken welke aroma’s een rol moeten spelen in de wijn, en het gistgebruik daarop afstemmen.

Sulfiet

Het zal u ongetwijfeld wel eens zijn opgevallen op een etiket, “dit product bevat sulfiet”. Sulfiet is een natuur product dat de druif reeds van zichzelf heeft. Dus een wijn zonder sulfiet bestaat simpelweg niet! Maar sulfiet kan men toevoegen om de houdbaarheid van de wijn te verlengen. Voor biologische wijn is dit ook toegestaan, echter het gebruik is beperkt met 30-50 gram minder dan “reguliere” wijn.

Wat is biologische wijn

Biologische wijn is wijn dat gemaakt is van biologisch geteelde druiven. Dit betekent dat geen kunstmest gebruikt is, maar ook giftige onkruidverdelgers of insecticiden en fungiciden. Het is 100% milieubewust. Daarmee komen we meteen tot de crux van dit artikel. Er zijn nogal wat risico’s die druiventeelt met zich mee brengt. Wanneer dat volledig biologisch geschiedt, heb je nog een aantal uitdagingen extra. Met name wanneer je de invloed van bacteriën en virussen neemt, is er eigenlijk geen middel beschikbaar. In het geheel genomen hangt veel af van locatie, ligging t.o.v. waterpartijen en klimaat, maar ook resistentie. Gelukkig zijn er veel alternatieven voor meststoffen, maar ook voor het detecteren van schimmels. Er staan rozen aan het begin van een rij wijnstokken voor een reden. Deze geven een alarm af wanneer zich een schimmel in de wijngaard heeft ontwikkeld. Doordat de schimmel zich vaak het eerst kenbaar maakt op de rozenstruik, kan de wijnboer anticiperen.

Weet wel, dat zelfs in biologische landbouw een beperkt aantal traditionele bestrijdingsmiddelen in kleine hoeveelheden zijn toegestaan. Simpelweg omdat er geen alternatief is. Maar omdat de wijngaard en druivenstok in principe gezond zijn, heb je geen middelen nodig, zo is de gedachte.

Biologische wijn kan je herkennen aan het keurmerk op de achter etiket van de wijnfles. Dit keurmerk bestaat uit een afbeelding van een blad dat uit sterren wordt gevormd.

Biologisch of biodynamisch?

Voor het produceren van een biodynamische wijn gaat men echter verder. In de biodynamische cultuur gaat men uit dat elk levend wezen een voortvloeisel is van de totale kosmos. Grondlegger van deze principes is Rudolf Steiner (1924).

De studie en de invloeden van de kosmische stralingen staan centraal in deze cultuur. Met behulp van een hemelkaart stemt men de werkzaamheden in en rond de wijngaard en bij de vinificatie af op de stand van de hemellichamen en op de levensritmes. Bovendien wordt in de wijngaard gebruik gemaakt van diverse biodynamische preparaten (soort van homeopathie).

De resultaten van deze ingrepen komen tot uiting zowel in de wijngaarden als in het eindproduct. Ziektes komen naar eigen zeggen niet voor in deze teelt. De planten zijn hiervoor quasi immuun. De wijn is steeds van een bijzondere finesse en behoort tot het beste dat in de wijnwereld aangeboden wordt. Een biodynamische wijn is voorzien van een Demeter kenmerk.

Is wijn veganistisch?

Wijn is een natuur product, daar zijn we het overeens. Echter, is wijn veganistisch? Nou het antwoord zal je mogelijk verbazen, maar is nee. Uitgegiste wijn is troebel, er zweven o.a. minuscule stukjes druivenschil in de wijn, afgestorven gisten en kleurstoffen. Om wijn sneller helder te maken dan rustig af te wachten tot alles naar beneden is gezakt, voegen wijnmakers meestal eiwit (van eieren of uit melk) toe om de vertroebelende deeltjes te laten zakken. Dit heet klaren van de wijn. Gelukkig gebruiken steeds meer wijnmakers niet-dierlijke producten met hetzelfde effect, zoals bentoniet (een soort kleipoeder).

De wijn wordt vervolgens meestal gefilterd. Bij de filtering van de wijn worden door veel wijnmakers nog producten met een dierlijke oorsprong gebruikt, zoals varkensvet, visslijm en gelatine. Vegan is de wijn hierdoor dan dus niet. Ook zijn er nog andere dierlijke toevoegingen die wijnmakers wel gebruiken om de kwaliteit van de wijn te beïnvloeden.

Bij veganistische wijn wordt niets gebruikt van dierlijke oorsprong, dus ook geen melkproducten of eieren. Goed nieuws, er zijn alternatieven zoals het gebruik van bentoniet (een kleipoeder) voor het klaren. Veganistische wijnen kan je herkennen aan het logo van veganisme.

Is bio nu een hippe trend of een serieus alternatief?

Ook hier geldt preventie is beter dan genezen. Dit tegeltje kan je eigenlijk overal op plakken. De mensheid is bezig met een nieuw bewustzijn. Klimaat verschrikkingen horen we overal. Roofbouw ten behoeve van menselijk voedsel zie je overal. Maar is dit een proces wat we door kunnen blijven zetten? Dat is een grote vraag. Persoonlijk ben ik heel blij dat dit bewustwordingsproces ook in de wijn is ingezet. Zijn we er al? Nee dat zeker niet. Check nu onze biologische wijnen!

De top wijnen die lang houdbaar zijn, zijn over het algemeen niet biologisch gemaakt. Nu werkt in het voordeel dat de consument meer in het hier en nu leeft. Dus wanneer men een fles wijn koopt, wilt men deze direct consumeren. Echter er geen ook genoeg stemmen op dat wanneer je juist wel biologisch werkt en dus gebruik maakt van de natuurlijke gisten die in een gebied aanwezig zijn, je juist op een natuurlijke wijze de wijn lang kan weg leggen.

Maar de wijnen die vandaag de dag op de markt beschikbaar zijn, zijn toch overwegend wijnen om nu te drinken. Is dat omdat men inspeelt op de “dorstige ongeduldige” consument, dat is mij nog niet geheel duidelijk!