Val de Loire Archieven

13 april 202121 juni 2021

De Nederlandse invloed in de Pays Nantais

Er is bewijs dat 8.000 jaar geleden wilde druiven hier stonden. Maar het waren de Romeinse legioenen in de 3^e eeuw die het wijngaard beheer echt introduceerden in dit gebied. Echter de Nederlandse invloed heeft de Pays Nantais haar bekendheid gegeven. Welkom in de Pays Nantais waar verfrissing en ziltigheid samen komen in de wijnen.

Even stroomafwaarts van Angers, belanden we in het land van Ancenis. Dit is de enige appellatie in de Nantais die op beide banken van de Loire gelegen is. De andere appellaties liggen allemaal op de linkerbank. De Loire vloeit slingerend door het landschap langs Nantes en mondt uit in de Atlantische Oceaan.

Deze regio heeft een ondergrond gemaakt van stollings- en metamorfe gesteente uit het Massif Armoricain, met voornamelijk gneiss, mica schists, greenstone en graniet. Na een verschrikkelijke winter in 1709, toen de zee langs de kust bevroor, werden de wijngaarden volledig verwoest en vervolgens voornamelijk vervangen door de Melon variëteit uit Bourgogne. Daar waar Chenin Blanc de koningin in de Anjou-Saumur is, domineert nu de Melon de Bourgogne in de Pays Nantais. Deze druif excelleert in het maritieme klimaat van de Nantais waarbij de druiven op de zonnige hellingen staan. Echter vanwege het vochtige klimaat lopen de druiven het risico op rot.

Gelet op de locatie, zo kort bij zee, is het bijna vanzelfsprekend dat ook de wijnstijl afgestemd wordt op de food pairing. Vis en schaal/schelpdieren domineren het menu en daar horen bijpassende wijnen bij, de muscadet wel te verstaan. Dit is geen muscaat druif hoewel de naam dat zou vermoeden. Muscadet wordt gemaakt van de Melon de Bourgogne. De naam Muscadet schijnt een referentie te zijn naar een wijn karakteristiek; vin qui a un goût musqué (wijn met een muskaatachtig aroma). Echter muskaatachtige aroma’s zijn ver te vinden in de wijn.

Waarom Melon de Bourgogne

Melon werd in de regio geïntroduceerd na de verwoestende strenge winter van 1709, die in feite elke wijnstok in de regio verwoestte. Interessant genoeg waren het de Nederlanders die telers voorstelden om Melon de Bourgogne aan te planten (Pays Nantais ligt tenslotte ver van Bourgondië), Deze druif bewees dat ze snel groeide en betrouwbaar rijpte in het koele, natte weer. De van nature hoge zuurgraad en neutrale smaak waren perfect om er sterke drank van te maken. En dat in combinatie met de lage suikers door de vroege pluk (vanwege de gevoeligheid voor schimmels als meeldauw en grijze rot). De Nederlanders, die in het begin van de 18e eeuw enorme hoeveelheden ‘Brandewijn’ nodig hadden, aangezien hun ondernemingen in Amerika zich uitbreidden. De zeevarende Nederlanders konden gemakkelijk vaten Brandewijn uit deze regio verschepen. Vandaar dus de Nederlandse invloed in de Pays Nantais!

De Nederlandse brandewijnhandel daalde nadat Amerika hun eigen producten begon te produceren. De lokale bevolking van Pays Nantais bleef achter met een druivensoort die het beter deed in de koude winters en hoge oogsten opleverde, maar erg flauw was. De wijn had veel zuurgraad, maar de regio miste de diepe ondergrondse krijtkelders die lange rijping mogelijk maakten, zoals in de Champagne. Ook ontbrak het de smaak en alcohol om een goede match te zijn met veel gerechten, met uitzondering van de lokale visgerechten. Deze hebben die subtiele smaak en rijkdom die goed past bij een neutrale druiven variëteit zoals Melon.

Hoe Melon bijzonder werd

Nu, met sommige druivensoorten (zoals Melon), lijkt het niet uit te maken wat je in de wijngaard probeert, het heeft gewoon niet veel natuurlijke smaak. Dus besloten de inventieve en vindingrijke wijnmakers van deze appellatie een methode te gebruiken om meer smaak, textuur en interesse in hun wijnen op te bouwen nadat ze van de wijnstokken waren geoogst; de Sur Lie-methode. Sur Lie betekent “op gist” en het doet wat het zegt; de wijn wordt maanden (soms jaren) bewaard op zijn grove lie, de dode lichamen van gistcellen die hun korte leven hebben geleefd en de omzetting van druivensuiker in alcohol hebben voltooid, waarbij ze zichzelf doden.

Na verloop van tijd breken de gistcellichamen af, geholpen door een aanhoudend doorroeren van de wijn, beter bekend als “batonnage”. Deze afbraak van gistcellen voegt een broodachtig, amandelmelig, karakter toe aan de wijn. Tevens stimuleert het de omzetting van malolactische stoffen, waardoor het appelzuur in romiger melkzuur verandert. Door deze afbraak van gist komen ook mannoproteïnen vrij in de wijn, waardoor het astringente (bittere, scherpe) mondgevoel in de wijn vermindert. Dit is erg belangrijk voor een neutrale variëteit zoals Melon, omdat het sap meestal gedurende een langere tijd (meestal een paar dagen) op de druivenschil wordt bewaard. Dit om kleur, smaak en gewicht te onttrekken.

Interessant genoeg verwijderen deze mannoproteïnen niet de bittere tannines, maar verstoren ze de binding van speekselproteïnen en de tannine. Wanneer je een “Orange wine” hebt geprobeerd, zal je de ervaring kennen van samentrekkende, bittere tannine in een witte wijn, terwijl je de overvloedige fruitsmaken mist (iets wat bij de Melon ook ontbreekt)

De regio in detail

Muscadet

De grootste appellatie qua omvang en omvat een aantal gemeente appellaties. AOC Muscadet, gemaakt van Melon de Bourgogne, zijn het best op dronk wanneer ze jong en licht gekoeld zijn. De wijnen zijn stijls, mineralig waarbij het fruit ontbreekt, behalve een subtiel toon van grapefruit en witte peper. De wijn ligt 6 tot 24 maanden op lie om de wijn een mooi rond mondgevoel te geven.

Een jonge Muscadet staat mooi naast verse oesters, gerookte paling of gegrilde sardines.

Muscadet de Sèvre et Maine

Net ten zuidoosten van Nantes ligt één van de beste appellaties van de Nantais. Hier vind je tevens lokale “Crus Communaux” uit de gemeenten Goulaine, Le Pallet, Mouzillon Tillières, Château Thébaud, Gorges, Monnières-St-Fiarce of Clisson.

De Muscadet de Sèvre et Maine AOC zijn typerend voor hun volle body, subtiele brood tonen door de sur lie en gedroogd fruit in geval van de Crus Communes, en hebben een mooie kleine bubbel.

Dit is een perfect match met gegrilde vis, kip gerechten of geitenkaas.

Muscadet sur Granite La Perdrix de l’Année

Tijdens de eerder vermelde wijnproeverij van Wijnhuis Oktober kwam vanzelfsprekend ook een Muscadet aan bod. In Chateau Thébaud, net ten zuiden van Nantes, ligt het 57ha domein met de dezelfde naam. Op biologische wijze wordt hier de Melon verbouwd om vervolgens in de kelders van een oud klooster 3 maanden te rijpen op gist. De reden dat deze wijn geen gemeente appellatie heeft, ligt in het feit dat de rijping niet voldoet aan de minimale 2 jaar. Maar neemt niet weg dat dit een mooie frisse wijn is, veel zuren kent en een subtiele smaak van elstar appels. Het is een heerlijk aperitief en past prima naast een gerecht van oesters of fruits de mer!

Muscadet Côtes de Grandlieu

Ten zuidwesten van Nantes, rondom het meer Grandlieu ligt het gelijknamige appellatie.

Deze wijn onderscheidt zich meer door haar subtiele, rijke en florale tonen, naast de bekende sur lie rijping. Is een fantastisch aperitief en misstaat niet naast geitenkaas gerechten.

Gros Plant du Pays Nantais

Deze AOC overlapt Muscadet AOC voor een groot gedeelte. Echter het verschil zit in de toegestane druif. Daar waar, zoals nu bekend, Muscadet de Melon de Bourgogne gebruikt, kent de Gros Plant du Pays Nantais de Folle Blanche. Deze druif draagt ook de naam Gros Plant (vandaar de OAC naam…) of Picpoule. De druif produceert heel droge wijnen met hoog zuur die goed combineert met schaaldieren. Ook is dit de basis van de eau de vie, een tafelwijn uit de Loire. Vanwege de hoge zuren werd de wijn vaak als basiswijn voor brandewijn gebruikt.

Muscadet Coteaux de la Loire

Dit is de regio die zich uitstrekt over de rechter- en linkeroever van de Loire, net ten noordwesten van Nantes. Doordat deze wijn het terroir reflecteren, meer dan Muscadet AOC, heeft ze haar eigen oorsprongsbenaming gekregen. En dit komt tot uitdrukking in de vuursteenachtige tonen in de wijn.

Coteaux d’Ancenis

Deze AOC beslaat hetzelfde gebied als de Muscadet Coteaux de la Loire AOC. Echter omdat hier andere druiven zijn toegestaan, heeft het haar eigen oorsprongsbenaming gekregen. Dit is het gebied voor de rode en rosé wijnen in de Pays Nantais, maar ook van de zoete dessert wijnen! Ja in dit koele maritieme gebied kan je ook zwoele zoete wijn vinden. De rode en rosé wijnen, van Cabernet Franc en Gamay Noir, zijn fruitig, fris en soepel. Heerlijk als aperitief of bij gevogelte. De witte wijn van Chenin Blanc (ookwel Pineau de la Loire) en Pinot Gris (lokaal ook Malvoisie genaamd) kennen een aroma van honing en was. Terwijl de frisse zuren en suikergehalte prima in balans zijn.

Fief Vendéens

De Fief Vendéens is een beetje de aparte appellatie. Hoewel ruim 70km te zuiden van de Pays de Loire, toch ziet men deze regio als een zuidelijke uitbreiding. Hoewel pas in 1984 haar eigen oorsprongsbenaming gekregen, wijnen worden hier reeds vanaf de Romeinse tijd. Je vindt hier rood, rosé en witte wijnen die goed zijn afgestemd op het terroir en het koele klimaat. Daar waar rond de Loire het terroir vooral afkomstig is van het Armorican Massif, is dat hier meer rode klei van schist en leisteen. Vandaar dat je hier dezelfde druiven vindt als in de Tourraine; Gamay en Pinot Noir.

De rode wijn moet bestaan uit min 50% van deze twee druiven. Dit is aangevuld met Cabernet Franc/Sauvignon en het relatief onbekende Négrette. De witte wijn bestaat minimaal 50% uit Chenin Blanc, geblend met Chardonnay of Sauvignon Blanc. Ook Melon of Grolleau Gris zijn toegestaan. Er zijn vier specifieke centra’s; rondom de dorpen Brem, Mareuil, Pissotte en Vix.

Dit is een zeer interessante regio en zeker de moeite waard om eens uit te proberen!

Wat maakt de Pays Nantais zo bijzonder?

Naast het feit dat de Nederlandse historische invloed terug te leiden zijn naar ons kleine landje, is het bijzonder te zien hoe in de Pays Nantais van een stijlloze druif iets moois gemaakt kan worden. Hier is de wijn, meer dan in andere regio’s, gericht op de lokale wijn-spijs combinatie. Ook is het een zeldzaamheid dat er slechts één druif een hele regio zo domineert. Meestal zijn meerdere druivensoorten toegestaan binnen de richtlijnen van een appellatie.

Maar waarom dan toch nog zoveel verschillende oorsprongsbenamingen? Nou dat is gelegen in de onderliggende wetgeving en richtlijnen. Per appellatie gelden andere regels voor opbrengst per hectare bijvoorbeeld; in Muscadet is dit 65hl per hectare terwijl in Muscadet Sèvre et Main dit slechts 55hl is. Ook in de vinificatie kunnen verschillen zijn, zoals het aantal minimale maanden dat de wijn op gist ligt. Maar bovenal geeft het een onderscheiding aan binnen de regio. Het is duidelijk waar de wijn vandaan komt.

23 maart 202123 maart 2021

De minder bekende kant van Centre Val de Loire

Nadat we vorige week zijn gedoken in de bekende gebieden, Sancerre, Pouily Fumé en Menetou-Salon, gaan we deze week de minder bekende kant van het Centre Val de Loire nader bekijken. We laten zuster regio’s Quincy en Reuilly, maar ook Coteaux de Guinnois, Chateaumeillant, Côte de la Charité en Coteaux de Tannay de revue passeren. Je kan debateren of Orléans tot Centre hoort, omdat deze op de grens met Touraine ligt. En Côte d’Auvergne is ook niet echt bekend als wijngebied maar wel in opkomst.

Quincy

Is één van de oudste wijngaarden in de regio en ontleent haar naam van de Romeinse naam Domaine de Quintius óf aan een stam met de naam Quintius, die hier 100 jaar voor Christus zou hebben geleefd, dat is nog niet geheel duidelijk. Quincy ligt aan de oever van de rivier de Cher ten noordwesten van Bourges.

De wijnstokken groeien hier op een oud, zacht glooiend rivierterras dat bestaat uit zand en grind. De 37 wijnboeren bewerken 321ha wijngaarden en produceren zo een 16.000hl wijn. Slechts 7% gaat naar het buitenland.

Je vindt hier alleen witte wijn van Sauvignon; 10% Sauvignon Gris en 90% Sauvignon Blanc. Er heerst een meer oceaan klimaat met regelmatig regenval en warmere maar droge zomers. Gelet op de significante andere bodem, mis je hier het vuursteen en mineraliteit in de wijn.

De wijn kenmerkt zich door haar frisheid van citrusfruit en bloemen met een hint van menthol en peper. Door haar frisheid een mooie combinatie bij een quiche Lorraine of geitenkaas met bacon. De ziltigheid van het gerecht vult de rijkheid van de wijn prima aan!

Reuilly

De appellation Reuilly AOC ligt net ten zuidwesten van Quincy en beslaat zo een 290ha aan wijngaarden. De productie tikt de 12.000hl net niet aan. Ook deze wijn is voornamelijk voor de lokale markt (88%).

De wijngaarden liggen op de matige hellingen van kalkhoudend mergel en op de zand- en grindterrassen. De pluk begint met Pinot Gris, waarna de Pinot Noir en Sauvignon Blanc volgen. De Pinot Gris wordt gebruikt voor rosé (ofwel Vin Gris), terwijl de Pinot Noir voor zowel rosé als rode wijn gebruikt kan worden. De rosé is gemaakt volgens de rosé pressée.

De witte wijnen zijn lichtvoetig, fris en citrus-fruitig met een bloemig aroma en een vleugje mint. Ze staan heel goed naast karaktervolle kazen of vis met roomsaus. De rosé kenmerkt zich door haar frisse aroma van perzik en lychee en combineert goed met de Aziatische keuken. Bij de rode wijnen van Pinot Noir knalt het rode fruit (kersen, aardbeien) je tegemoet. De zuren, tanines en fruit is heel mooi in balans. De wijn gaat heel goed samen bij gegrild vlees of zachte kazen.

Coteaux de Giennois

Deze relatief onbekende AOC ligt ten noordoosten van Sancerre en ligt op zowel linker als rechteroever van de Loire. Met haar 203ha aan wijngaarden is het een bescheiden gebied maar zeer versplinterd over haar 35 wijnboeren. Met name de dorpen Cosne in het zuiden, Bonny, Briare en Gien in het noorden spelen een grotere rol. Ruim 8.000hl wijn is hier geproduceerd in 2020, waarvan het leeuwendeel voor de lokale markt is. De appellation bestaat pas sinds 1998, terwijl de wijnbouw hier actief is sinds de 2^e eeuw na Christus. Het is zeker een gebied om in de gaten te houden, qua prijs-kwaliteit en potentie!

De wijnstokken staan aangeplant op vuursteenachtige of kalkhoudende grond langs de heuvels van de Loire. Hier staan Gamay en Pinot Noir aangeplant voor de rode en rosé wijnen en vanzelfsprekend Sauvignon Blanc voor de witte wijnen.

De witte wijn is zeer solide; vetheid vermengt met zuren en gerookte silex met een kleine zilte toets in de afdronk. Heerlijk bij schaaldieren of geitenkaas. De rode blend geeft een vlot toegankelijke wijn met een verfrissend zuurtje door de Gamay. Dit gaat vergezeld met een palet van kersen, frambozen en zwarte bessen. Heerlijk als aperitief.

Chateaumeillant

Verder naar het zuiden onder Reuilly vinden we Chateaumeillant AOC. Het ligt aan de voet van het Central Massif en kent een continentaal klimaat mede door bescherming van de bergen. Pas in 2010 heeft de regio haar eigen AOC gekregen. Deze relatief onbekende appellatie brengt lichte en fruitige rode wijn van vooral Gamay. De streek is gespecialiseerd in rosé gemaakt van Pinot Gris, net als in Reuilly. Met haar slechts 78ha is het een kleine streek welke 1.500hl voortbrengt dat voornamelijk voor de lokale markt bestemd is.

De bodem bestaat vooral uit kiezelhoudende zand en klei. De wijnen mogen een monocépage van Gamay zijn of een blend met Pinot (Noir of Gris). Wanneer Chateaumeillant op het etiket staat bij een rosé betekent dit dat de wijn afkomstig is van direct geperste druiven. Indien een referentie naar Vin Gris is vermeld, dan is de wijn gemaakt van direct geperste Gamay druiven.

Côte de la Charité

Hoewel nog geen officiële AOC, toch wel het noemen waard. Met slechts 50ha aan wijngaarden en een produktie volume van 1.500hl, is dit oude wijngebied slechts een kleine speler in Centre Loire. Echter het unieke is dat je hier vooral Pinot Noir en Chardonnay vindt, de druiven van de nabijgelegen Bourgogne! Tevens is de Pinot Gris voor de rosé groeiende.

2018 Les Montées de St.-Lay, Côtes de la Charité

Deze mooie wijn van Pinot Noir barst van kersen, framboos, zwarte bessen en specerijen met een ondertoon van vanille door de houtrijping. De wijn is mooi subtiel met zijdezachte tanine, volle body en in balans waarbij de fruitigheid lang na zingt. Dit domein is reeds 4 generaties in de familie. Domaine Serge Dagueneau is gelegen in de heuvels van Pouilly-sur-Loire en St. Andelain. Het wijngaardareaal bedraagt 17 ha. De 100% Pinot Noir wijnstokken staan aangeplant op een bodem van klei en kiezel. De specifieke mineraliteit van de Bourgogne mis je in deze wijn, maar verder is deze wijn een absolute traktatie bij rood vlees, lam en kazen.

Coteaux de Tannay

De Coteaux de Tannay ligt ten oosten van Pouilly Fumé op de rechtoever van de Loire. De wijngaarden liggen op westelijke heuvels rondom de rivier de Yonne, een zijtak van de Loire. Het bevat slechts 26ha aan wijngaarden die een tal van uiteenlopende druiven verbouwen; Chardonnay, Melon de Bourgogne (voor wit), Pinot Noir en Gamay voor rood en Pinot Gris voor rosé.

Orléans

Sinds 2006 is Orléans tot een AOC verheven. Hier vind je vijf druivenrassen; Chardonnay voor witte wijn, Pinot Noir en Meunier voor rode wijn en rosé, Pinot Gris die zowel de witte wijn als de rosé kan versterken en Cabernet Franc voor natuurlijk rode wijn. Deze laatste is voorbehouden aan Orléans Cléry AOC. Het gebied kent een gematigd oceaan klimaat. Het omvat slechts 85ha wijngaard in 2016.

Côte d’Auvergne

De Côte d’Auvergne ligt een stuk zuidelijker rondom de stad Clermond Ferrand. Deze appellatie heeft haar status gekregen in 2010 welke wijngaarden uit vijf steden omvatten; Madargue, Châteaygay, Chanturgue, Corent en Boudes. In deze regio staat vooral Gamay en Pinot Noir aangeplant (ongeveer 90% van de aanplant) voor rode wijn en Chardonnay voor de witte. De rode wijn uit deze appellatie is een blend van Gamay en Pinot Noir. Rosé wordt gemaakt van Gamay, terwijl Chardonnay vanzelfsprekend gereserveerd is voor witte wijn. In totaal ligt hier voor 800ha aan wijngaarden, waarvan echter 400ha in professioneel gebruik zijn. Hiervan heeft 50ha de classificatie Vin de Pays, de overige 350ha valt onder de AOC.

Conclusie

Deze minder bekende kant van Centre Val de Loire laat een heel versplintert gezicht zien. Niet alleen in druivenras, maar ook grootte van de wijngaarden en bodemgesteldheid. In sommige regio’s kan je parallellen trekken met de nabij gelegen Bourgogne, maar aan de andere kant het de regio ook echt haar eigen identiteit. Het is een gebied dat de moeite waard is te ontdekken en je te laten verrassen.

Natuurlijk is het gemakkelijk om naar de bekende appellaties te grijpen, die zijn het grootste zoals hier onder te zien is. De drie grootste appellaties nemen 78% van de wijngaard oppervlakte in in de hele regio. Dus neem de uitdaging en zoek eens iets bijzonders! Natuurlijk kan ik hier mee helpen.

De minder bekende kant van Centre Val de Loire en de grootte van de wijngaarden

16 maart 202131 augustus 2021

De bekende medailles van het Centre Val de Loire

We beginnen de ontdekkingsreis door de Loire in het Centre. We steken de Loire over bij Auxerre en komen meteen in Centre Val de Loire uit. De wijn regio is vernoemd naar het departement. Behalve heel mooie wijnen vindt je hier ook een schat aan kastelen die de moeite waard zijn voor een bezoek! De meeste wijngaarden zijn gesitueerd aan de Loire zelf. Pikant detail is dat de rechteroever van de Loire toebehoort aan het (voormalige) departement Bourgogne, terwijl de wijnen worden gerekend tot de Val de Loire aangezien de meeste wijngaarden gelegen zijn aan de rivier de Loire. Laten we een duik gaan nemen in de regios die de bekende medailles van het Centre Val de Loire vormen.

Zo dicht tegen de Bourgogne aan, zou je aannemen dat wijnen op hoofdlijn hetzelfde zou zijn, maar niets is minder waar. Daar waar de Bourgogne gedomineerd wordt door de Chardonnay, vindt je in Val de Loire juist Sauvignon Blanc; met als top regio’s Sancerre en Pouilly Fumé. Maar er is nog veel meer te vinden! De wijngaarden bevinden zich op de heuvels rondom de rivieren de Loire en de Cher. Zoals je vorige week wellicht begrepen hebt, heerst er een continentaal klimaat met warme zomers en koele winters.

Centre Val de Loire omvat ongeveer 6.000ha wijngaarden redelijk versplintert over het hele gebied. Daarmee is het ook veruit de kleinste subregio. Je kan veel parellellen trekken met de naastgelegen Bourgogne, maar dat al blijken uit dit artikel.

Overigens, tijdens het Concours des Vins de Val de Loire 2021 valt het Centre redelijk in de prijzen. Deze wedstrijd is gehouden in februari 2021 in Angers (Anjou & Saumur). Daar waar het Centre ongeveer 13% van de wijngaarden hebben in het hele Loire gebied, heeft het Centre toch 10% van alle medailles binnen gehaald. Waarvan 56 van de in totaal 80 toegekende prijzen in de meest befaamde subregio’s van het Centre.

Sancerre

Wie Centre Val de Loire zegt, zegt Sancerre. Hier komen de meest beroemde wijnen van Sauvignon Blanc vandaan. Wat niet iedereen beseft is dat hier ook mooie rode wijnen vandaan komen van, jawel, Pinot Noir.

Tevens is dit het subregio die de meeste bekende medailles van het Centre Val de Loire toegekend krijgen.

Sancerre is gelegen op de linkerbank van de Loire, en dus echt in het departement Centre Val de Loire. In 2020 omvat deze appellatie 3.007ha en is daarmee de grootste regio. Er zijn 330 wijnboeren die bijna 170.000hl produceerden in 2020. Saillant detail is dat 68% van de wijn voor export bestemd is

Origineel stond vooral Pinot Noir aangeplant in Sancerre, maar deze was volledig weggevaagd door de phylloxera uitbraak. Daarna is de Sauvignon Blanc vooral aangeplant en deze heeft de regio groot gemaakt.

Terroir en wijn maken

Er zijn drie grond types specifiek voor de Sancerre; terres blanches (Kimmeridgeklei en kalksteen witte bodems) vooral in het westelijke deel, caillottes (kiezelgrond) en kiezelhoudende klei vooral in het oostelijke deel. Deze silex ofwel vuursteen is typerend voor het gebied. Overigens deze bodem opbouw heeft veel parallellen met de Bourgogne (lees Chablis). Naar mate de silex gehalte in de bodem stijgt, daalt de Ph waarde en versterkt de zuurgraad van de wijn. Dit is ook terug te vinden in de wijnen; een wijn van Kimeridgieklei is voller en ronder terwijl silex strakkere en reductievere wijnen geven. De oogst in Sancerre is vooral machinaal, hoewel handmatige pluk ook nog plaats vindt. Dit is vooral bij de Pinot Noir.

Wijnen uit Sancerre en Pouilly Fumé zijn moeilijk uit elkaar te houden. Sancerre wijnen zijn ingetogen en hebben vaak meer uitgesproken aroma’s terwijl Pouilly Fumé vaak meer geparfumeerd zijn. De Sancerre heeft meer een verwijzing waar deze vandaan komt met minder nadruk op de specifieke kenmerken van het druivenras. Vaak rijpen wijnen sur-lie op houten vaten om reductie te voorkomen. Eigenlijk dien je een Sancerre niet te jong te drinken, de mooiste aroma’s dienen zich pas na een aantal jaar aan.

Wanneer de wijn niet voldoet aan de regels van de appellatie, kan deze op de markt worden gezet als Vin de Pays du Jardin de France. Overigens mag de naam van de wijngaard niet meer op het etiket worden vermeld. Dit in tegenstelling tot de Bourgogne.

Henri Bourgeois Sancerre la Bourgeoise

Onlangs had ik de eer deze wijn te mogen proeven. Wat een kadootje! Ondanks dat de wijn inmiddels 7 jaar op fles ligt, blijft ze doorgaan. De druivenoogst gaat per perceel en wordt apart op gist opgevoed, zodat je een echter terroirwijn krijgt. De wijn is gemaakt van oude stokken op warme hellingen met veel silex.

In de neus bespeur je citrus fruit en steenfruit, maar ook de silex. Terwijl je een explosie krijgt in de mond; medium+ zuur met volle body in combinatie met grapefruit, lychee, perzik, vuursteen, vleugje petroleum en cederhout. De wijn is heerlijk in balans, de zuren ondersteunen de fruitigheid en gedragen door lichte hout- en flesrijping. Het is zo al genieten van deze wijn, maar naast gerijpte kazen, gegrilde vis (zoals zalm) of geroosterd varkensvlees is dit nog meer genieten.

Pouilly Fumé en Pouilly sur Loire

De twee Pouilly gebieden lopen door elkaar heen. Daar waar voor Pouilly Fumé slechts Sauvignon Blanc wordt gebruikt, in Pouilly sure Loire is dat alleen Chasselas. De wijngaarden strekken zich uit over 1.340ha (waarvan slechts ongeveer 60ha Chasselas) van 135 wijnboeren en leveren 78.000hl wijn. Daarmee is het de tweede appellatie in de regio. Pouilly strekt zich uit over zowel de linker als rechteroever van de Loire. Uit deze appellatie gaat 51% van de wijn naar het buitenland.

Leuk weetje is dat Fumé niet refereert aan de rokerige ondertoon (welke door silex kan ontstaan), maar verwijst naar de waas die op de druiven zit; alsof er een aslaag op ligt.

Terroir en wijn maken

In Pouilly kan je vier bodemsoorten onderscheiden; caillottes (“Villiers” kalksteen), terres blanches, caillottes (“Barrois” kalksteen) en klei met silex. Ook hier vindt de pluk plaats door middel van machines, hoewel hier en daar ook handmatig geplukt wordt. Rijping vindt vaak plaats in RVS in tegenstelling tot de betere wijnen uit Sancerre.

De Pouilly Fumé wijnen hebben vaak een palet van citrusfruit en vuursteen. Terwijl de Pouilly sur Loire fris en delicaat zijn met een palet van wit fruit (appels of peer) en amandelen. De frisheid en mineraliteit van de Pouilly Fumé komen goed tot recht naast een gerecht van schelp- en schaaldieren. Maar ook geroosterd varken is een verrassend heerlijke combinatie! Maar ook een uitgebreid kaasplankje is zeer goed gezelschap. De Pouilly-sur-Loire kan je het best naast een kaasfondue of raclette zetten. Ook een delicaat visje als slibtong of coquille is een perfect combinatie.

Menetou-Salon

Ten zuidwesten van Sancerre, aan de rivier de Cher ligt de appellatie Menetou-Salon. Hier bewerken nog geen 90 wijnboeren 611ha wijngaarden met een opbrengst van 27.000hl. Merendeel (86%) is voor de Franse markt bedoeld. De druivensoorten zijn Sauvignon Blanc voor wit en Pinot Noir voor rood en rosé.

Terroir en wijn maken

De wijnstokken staan aangepland op kalkhoudend (Kimmeridgisch) sediment. De wijngaarden zijn gelegen op de markante Cuesta heuvel welke afglijd naar het westen richting Menetou-Salon. Met name de rode druiven worden met de hand geplukt.

De witte Menetou-Salon kenmerkt zich door haar frisheid en fruitigheid met een zweem van kruidigheid. Een palet van citrusfruit en bloemige aroma’s mengen zich met een vol mondgevoel met een afdronk inclusief menthol en peper. De wijn gaat prima samen met visgerechten, maar ook witte schimmelkazen.

De rode Menetou-Salon zijn soepel en heeft een palet van rijpe kers, framboos en pruim. Heerlijk als aperitief bij gedroogde worst of bij gevogelte.

Voor rosé wijnen zijn twee methodes in gebruik; rosé de pressée en rosé de saignée. Bij de eerste methode worden druiven geperst na de oogst waarna er kort schilcontact is om de wijn te “kleuren”. In geval van rosé de saignée start men het proces om rode wijn te maken, maar in een vroeg stadium, wanneer nog niet veel kleuring heeft plaats gevonden, tapt men het sap af. Hierdoor ontstaat een sterkere en vollere rosé.

We hebben nu de appellaties van de bekende medailles van het Centre Val de Loire nader bekeken. Volgende week gaan we verder met de andere, onbekende pareltjes!

9 maart 20212 mei 2021

Interessante ontdekkingsreis door de Val de Loire

We laten de Bourgogne nu achter ons, en steken de Loire over van de Grand Auxerrois voor een interessante ontdekkingsreis door de Val de Loire. Deze vallei is gelegen aan de rivier de Loire, de langste rivier in Frankrijk van maar liefst 1.012 km! De Loire ontspringt in de Ardèche in het Massif Central. Grappig genoeg ligt het Massif Central ingeklemd tussen de rivieren de Rhone (zie ook het artikel over Châteauneuf-du-Pape) aan de oostelijke kant en de Loire aan de westelijke zijde.

Maar terug naar de Loire. Deze strekt zich uit van de Ardèche en mondt uit in de Atlantische Oceaan nabij Nantes. Het wijnbouwgebied strekt zich uit vanaf Nevers waar de Centre Loire begint en stroomafwaarts via Touraine, Anjou-Saumur en uitmondt in de Atlantische Oceaan in de Nantais. In de komende weken gaan we deze regio’s apart bespreken.

Terroir

De Loire vallei kent een uniek cultureel landschap, waarbij het gebied van Chalonnes-sur-Loire (in Maine et Loire) tot aan Sully-sur-Loire (in Loiret) geclasseerd is door UNESCO Werelderfgoed lijst. Met meer dan tweeduizend jaar geschiedenis, bestaat het wijngaardgebied van de Loire-vallei uit een mozaïek van verschillende klimaten, bodems, geografische kenmerken en locaties – die allemaal bijdragen aan de diversiteit van de wijnen van de vallei.

De wijngaarden van de Val de Loire onderscheiden zich door de diversiteit van hun natuurlijke omgeving. De ondergrond verschilt aanzienlijk;

De Pays Nantais bestaat uit stollingsgesteente uit het Massif Armoricain (een gebied dat zich uistrekt van Bretagne tot de Val de Loire), met vooral gneiss, mica schists en graniet.
In de Anjou is de ondergrond voornamelijk leisteen, zandsteen en vulkanisch gesteente afkomstig uit het Massif Armoricain.
Tussen Angers en Saumur vindt een overgang plaats van oudere gesteente in het westen naar sedimentaire bekken (het Bassin Parisien) in het oosten.
In de Saumurois en Touraine bestaat de ondergrond uit tuffeaukalksteen, zand en kielibachtige klei uit het Bassin Parisien. Terwijl de terrassen grenzend aan de Loire en de Vienne bestaan uit zand en kiezels, gladgestreken tot rondheid door de werking van het water en hier in de loop der jaren afgezet.

Klimaten

Omdat het gebied erg uitgestrekt is, het reikt zo een 400km het binnenland in, heb je vanzelfsprekend ook verschillende klimatologische invloeden. Daar waar de wijngaarden in de Nantais oceaan invloeden hebben, liggen de wijngaarden van Touraine in een meer continentale zone. Hierdoor zijn de herfst en winters mild in de Nantais, met warme vochtige zomers. In de Anjou continueert de oceaan invloeden wat resulteert in milde winters en hete zomers. Er is veel zon en lage temperatuurschommelingen. Sommige microklimaten resulteren zelfs in mediterrane plantenleven. De Saumur wijngaarden vind je een semi-oceanisch klimaat, aangezien de heuvels in het westen een barrière vormen voor de westenwind. De Touraine kent dus een meer continentaal klimaat. En dat allemaal in één wijngebied!

Druivensoorten

Ook als het gaat om druivensoorten is de Val de Loire uniek. Zelden komen zoveel verschillende soorten druiven voor en dan ook nog ieder in het eigen sub-gebied!

Regio	Wit	Rood
Nantais	Melon de Bourgogne
Anjou-Saumur	Chenin, Chardonnay	Cabernet franc, Gamay
Touraine	Chenin, Sauvignon Blanc, Chardonnay	Cabernet franc, Gamay
Centre Loire	Sauvignon Blanc, Romorantin	Grolleau, Pineau d’Aunis (Chenin Noir), Pinot Meunier

Overzicht belangrijkste druivensoorten Val de Loire

De Melon staat voor 30% aangeplant, de Sauvignon Blanc voor 28% en Chenin voor 27% als witte druiven. Voor de rode zijn dit vooral Cabernet Franc 56% en Gamay 18%. Wat het ook bijzonder is, is dat in deze regio de wijnen vooral van één druivensoort gemaakt wordt (monocépage), en dus niet geblend.

Voordat we in onze interessante ontdekkingsreis duiken, nemen we eerst een kijkje in de druiven van de Val de Loire.

Melon de Bourgogne

Deze druif is een kruising tussen Pinot Blanc en het oude bijna vergeten ras Gouais Blanc. Het zal je niet verbazen dat deze druif zijn oorsprong vindt in de Bourgogne. Op enkele plaatsen staat deze daar nog aangeplant. In de Bourgogne werd deze druif tot begin van de 18^e eeuw volop gebruikt. Doordat in de begin van de 18^e eeuw in de Nantais zoveel druivenstokken werden verwoest door vorst, was een nieuw ras nodig. Vandaar dat de Melon werd geïntroduceerd. Sindsdien wordt de Melon exclusief gebruikt voor de frisse lichte wijn Muscadet. Vandaar dat de Melon vaak Muscadet wordt genoemd. Een andere bekende synoniem zijn Auxerrois Gros, Gamay Blanc en Weisser Burgunder.

Chenin Blanc

Dit is de iconische druif in de Loire en kan het terroir goed weerspiegelen in de wijn. Het is een laat rijpende druif die vooral in de Anjou en Touraine aangeplant staat.

Je moet de wijn niet verwarren met de Sauvignon Blanc, door de tonen van gras en groene appels is deze verwarring makkelijk te maken. Echter de zuurgraad is toch vele malen hoger in de Chenin.

De druif wordt gebruikt voor het maken van zowel droge, maar ook de sparkling wijn Crémant de Loire. Aangezien de druif erg vatbaar is voor edele rotting, vind je ook hele mooie zoete wijnen van deze druif. Dit versterkt zich doordat de druif een hoog zuurgehalte heeft van zichzelf, waardoor deze het hoge suikergehalte mooi in balans houdt.

Je vindt de Chenin ook elders in de wereld, in Zuid Afrika is ze zelfs tot “hun” druif uitgroeit (onder de aangenomen inheemse naam Droe Steen). Maar ook in Chili, Nieuw Zeeland en de VS.

Sauvignon Blanc

En dan de Sauvignon, deze vindt haar herkomst in de Loire. Zeer expressief met buxus en bloemen in de neus. Terwijl het palet groene appels, gras en kruisbessen. In warmere micro-klimaten neigt ze zelfs naar ananas en lychee. De grootste namen komen uit Centre; Sancerre en Pouilly-Fumé.

Cabernet Franc

Ook bekend onder de naam Breton. De druif is geïntroduceerd in de 11^e eeuw in de Nantais en men vermoedt dat de druif van oorsprong uit het Baskenland afkomstig is. Het is een voorloper van de bekende Cabernet Sauvignon en is beter bestand tegen koeler klimaat.

Gamay

De Gamay, vooral bekend uit het artikel over de Beaujolais, brengt een heel fruitige wijn voort (palet van frambozen en aardbeien).

Tot zo ver deze introductie, volgende week gaan we dieper duiken in onze interessante ontdekkingsreis door de Val de Loire. Dan gaan we de verschillende regio’s met al hun bijzonderheden verdiepen!