Krachtig Milla de Oro in Castilla y Léon

Nadat we vorige week zijn aangekomen in de regio Castilla y Léon en het noordelijke deel hebben verkend. Vandaag gaan we de Douro af waar we de meest robuuste wijnen tegenkomen langs de grens met Portugal. We eindigen in het zuidelijke deel van Castilla y Léon tegen Extremadura aan. In de Ribera del Duero ligt ook de Milla de Oro, de Gouden Mijl. Dit is een gordel van wijnhuizen in de provincie Vallodolid die langs de rivier de Douro liggen en die een enorme naam hebben gemaakt. De wijnen uit deze krachtig mooie Milla de Oro begint bij Tudela de Duero en eindigt bij Peñafiel in het centrum van Castilla y Léon, ten westen van Valladolid. De aaneengesloten wijnhuizen zijn niet de minste namen met Vega Sicilia, Pingus, Abadia Retuerta, Alión en Mauro.

Wijnregio’s

VC Valtiendas

In Segovia vinden we Valtiendas. Hier produceert men vooral rode wijn van Tempranillo met Albillo als de uitzondering voor witte wijn. Er staat ongeveer 170ha aangeplant op een rijke kalkhoudende bodem met een hoog gehalte aan krijt. De oppervlakte is bedekt met rollende stenen.

Rode Valtiendas wijnen bieden rijke en rijpe donkere bessenaroma’s, goede diepte, structuur en prettige complexiteit. De wijnen zijn fruitiger en hoger in zuur dan de nabijgelegen Ribera del Duero. Heerlijk bij lamsgerechten of stevige vleesgerechten.

Milla de Oro in Sardón de Duero met haar krachtig rode wijnen

Direct gelegen ten westen van Ribera del Duero ligt het kleine Sardón de Duero. Dit is ook onderdeel van de Milla de Oro. Desondanks heeft het geen eigen DO. Daarom komen deze krachtig mooie wijnen uit de Milla de Oro als Vino de la Tierra de Castilla y Léon op de markt. Dit is de thuisbasis van de bekroonde wijnmakerij Abadia Retuerta.

De witte Rueda

Wanneer je de Duero stroomafwaarts gaat, is Rueda DO de eerstvolgende wijnregio na Ribera del Duero DO. Dit was in 1980 de eerst benoemde DO van Castilla y Léon. Het staat bekend om zijn droge, aromatische witte wijnen die voornamelijk worden gemaakt van de Verdejo-druivensoort. Deze frisse, aromatische witte wijnen zijn een ideale aanvulling op de zware op Tempranillo gebaseerde rode wijnen van het naburige Toro.

Krachtig Milla de Oro Castilla y Léon
Bron: www.dorueda.com

Rueda beslaat bijna 20.000ha verdeeld over de provincies Vallodalid, Segovia en Avilla. Er staat bijna uitsluitend witte druiven variëteiten. Verdejo is met 90% de grootste aanplant. Het kleine deel Tinto (rode wijn) en Rosado (rosé) bestaat uit Tempranillo, Garnacha, Cabernet Sauvignon en Merlot. Het klimaat is continentaal, dus hete zomers en koude winters. De schommelingen van de verzengende hitte overdag naar de koele nachten dragen bij aan de zuurgraad. Om deze frisheid te behouden oogst men vooral ‘s nachts.

Het gebied heeft bruine bodems die rijk zijn aan calcium en magnesium. Ze zijn rotsachtig maar toch gemakkelijk te ploegen, met goede drainage en kalksteen op de top van de glooiende heuvels. De mooiste wijngaarden liggen het dichtst bij de Douro, waar de bodem een hoger kalksteengehalte kent.

Veranderde wijnwetgeving

In 2020 heeft het regulerende orgaan een groot aantal wijzigen doorgevoerd, waaronder het toestaan van Chardonnay en Viognier als druivensoorten vanaf de vintage 2019. Dit zal in zekere mate bescherming bieden voor klimaatveranderingen. Tegelijkertijd is Macabeo (Viura) niet meer toegestaan, omdat deze druif niet optimaal presteert in zeer hete gebieden. Tot 2020 dient de witte Rueda DO wijn voor min 50% uit Verdejo bestaan. Daarna is dat 50% Verdejo of Sauvignon Blanc! Andere wijzigingen zijn de introductie van Gran Vino de Rueda, afkomstig uit meer dan 30 jaar oude wijngaarden. De opbrengst is beperkt tot 6.500kg per hectare waarvan niet meer dan 65% van de druiven mag geselecteerd worden. Ook is de Vino de Pueblo geïntroduceerd. Naar Bourgondisch gebruik mag de gemeente waar de wijngaard in gelegen is op het label vermeldt worden. Minimaal 85% van de druiven dienen dan uit deze gemeente afkomstig te zijn.

De wijnen van Rueda

Naast de bovengenoemde witte en rosé wijnen maakt men tevens een mousserende wijn, de Rueda Espumos. Deze is gemaakt volgens de traditionele methode met negen maanden flesrijping. Minstens 75 procent van de blend moet Verdejo of Sauvignon Blanc zijn. Wanneer deze mousserende wijn bestaat uit één enkele jaargang (vintage) en het productie proces van persen tot dégorgement langer dan 36 maanden is, mag deze de titel Gran Añada (grote jaargang) dragen. Deze wijn is een allemansvriend bij Spaanse tapas, maar ook zelfs bij pasta of blauwe kaas.

De Rueda Dorado is een versterkte wijn van Palomino Fino en/of Verdejo. Deze traditionele wijn is oxidatief gemaakt waarbij de wijn minimaal twee jaar op vat rijpt. Het heeft minimaal 15% alcohol. De wijn karakteriseert zichzelf door haar gouden kleur, de licht geroosterde smaken van eikenhout rijping. Het zijn krachtige en complexe wijnen en ideaal om een maaltijd mee af te sluiten.

De andere versterkte wijn van Palomino Fino en/of Verdejo is de Rueda Pálido. Het is een traditionele wijn gemaakt volgens biologische rijping van minimaal drie jaar op vat. De wijn bevat ook minimaal 15% alcohol. Ze is strogeel tot lichtgoud van kleur met aroma’s van brood, toast vanwege het vergistingsproces. Verder bespeur je marsepein (door de biologische veroudering) en noten- en gebakken appelsmaken. Deze wijn wordt vaak gezien als het lichtere zusje van de Dorado.

Robuust DO Toro

DO Toro staat vooral bekend om haar krachtige rode wijnen, gemaakt van de Tinta da Toro. Het heeft haar naam te danken aan een kleine oude nederzetting. Het schijnen de oude Grieken te zijn geweest die een lokale Keltische stam het wijn maken leerde in de eerste eeuw voor Christus. Het Spaanse woord toro betekent “stier” en dat is een zeer toepasselijke naam voor deze robuuste wijn. Echter waar dit symbool vandaan komt is niet bekend.

Toen de phylloxera haar intrede deed in Europa bleven de wijngaarden van Toro bespaard. Dit is vanwege de zanderige bodem waar de druifluis weinig vat op heeft. Nog steeds zijn er wijngaarden te vinden met druivenstokken pre-phylloxera.

De DO is vastgesteld in 1933 waardoor dit één van de eerste DO’s in Spanje is. Echter tijdens en na de Spaanse burgeroorlog van 1936 tot 1939 leed het gebied enorm. Hierdoor raakte de DO in ongebruik. De huidige regelgeving bestaat sinds 1987.

De krachtige wijnen van DO Toro

De DO Toro kent 5.800ha aan wijnbouwgebied verdeeld over 1.200 wijnboeren. Ongeveer 1.200ha staan aangeplant met wijnstokken die ouder zijn dan 50 jaar. Terwijl slechts 350ha staat aangeplant met witte druiven. Veruit de belangrijkste druivenras is Tinta da Toro welke nagenoeg dezelfde druivensoort is als Tempranillo maar uiterlijk net iets anders is.  De druif heeft een dikkere schil waardoor de rijping langer duurt en dus ook beter resistent tegen hitte. De wijn levert dieper gekleurde wijn die tanninerijker is dan de Tempranillo uit Rioja en Ribera del Duero.

Ook is er een kleine hoeveelheid Garnacha aangeplant welke vooral in de rosé wijn wordt mee geblend. Echter de populariteit van Garnacha wint stevig. De zeer zeldzame witte Toro wijn is gemaakt van 100% Malvasia Blanca of Verdejo. In 2021 zijn de rassen Albillo Real en Moscatel de Grano Menudo (ook bekend als Muscat Blanc à Petit Grains) toegevoegd.  Deze laatste twee mogen ook worden mee geblend voor de productie van rosé wijnen.

Invloed van het klimaat op de wijn

Het klimaat is net als de omringende DO’s zeer continentaal waarbij temperatuur in de winter tot wel -11C kan dalen en in de zomer kan stijgen tot wel 37C. Omdat ook regenval beperkt is, is de rivier de belangrijkste bron van water in de regio. Wanneer de druiven niet goed gecontroleerd zouden worden, zorgen de hoge dagtemperatuur in combinatie met de weinige regenval en overvloedige zonneschijn voor een zeer hoog alcohol percentage. Wijn van 16% zouden zomaar haalbaar zijn. Echter in de wetgeving is deze beperkt tot 15% maximaal. Terwijl 13.5% is meer gebruikelijk om de wijn toegankelijk te houden voor de consument en evenwichtig in haar balans.

De rijping volgt de normale Spaanse regelgeving. De rode wijn karakteriseert zich door rijp rood en zwart fruit. Bij houtrijping zijn er ook zachte tonen van vanille en toast waarneembaar. Afhankelijk hoe lang de wijn gerijpt heeft tot aan chocolade en zoethout toe. Drink deze wijnen bij stevig krachtig vlees gerecht zoals wild. Ook sterke kazen is een goede combinatie.

DO Tierra del Vino Zamora

Tussen Toro DO en Arribes DO in vinden we DO Tierra del Vino Zamora. De lokale bevolking noemt het gebied ten noorden van de Duero “Tierra del Pan” (Land van het Brood) en zuidelijk ligt “Tierra del Vino” die in 2007 tot de DO status is verheven.

Het kent een mediterraans klimaat en de bodem is zeer duidelijk aluviaal met de vele rivieren die het gebied doorkruisen. De toplaag is arm aan organisch materiaal, maar de onderliggende lagen zijn rijk aan klei.

De belangrijkste rode druivensoorten zijn Tempranillo, Garnacha en Cabernet Sauvignon. En voor witte druiven Malvasia, Moscatel, Verdejo en Albillo.

Het lang gerekte DO Arribes

We komen aan bij de knik in de Douro waar deze naar het zuiden gaat stromen, langs de grens met Portugal. Arribes DO beslaat een lang smal gerekt gebied en is toegevoegd aan de DO regio’s van Spanje in 2007. Omdat de regio op een hoger gelegen vlakke grond met steile terrassen ligt, verschilt dit gebied significant van de andere regio’s in Castilla y Léon. De regio Arribes heeft overwegend zanderige, ondiepe, onvruchtbare bodems met graniet en kwartskiezels die voldoende drainage bieden. Het golvende landschap biedt verschillende hoogtes en aspecten waardoor de wijngaarden optimaal profiteren van zonuren. Hierdoor kan de lokale druif Juan Garcia op een zeer efficiënte wijze een volledig fenolische rijpheid bereiken. In de DO zijn veel kleine mediterraanse microklimaten aanwezig. Er is ongeveer een 100ha aan wijngaarden.

Juan Garcia is een bijzondere druivenstok. Het is bijzonder gevoelig voor grijsrot. Vandaar dat de druivenstokken gekweekt worden als lage struiken zodat voldoende wind door de struiken kan gaan om de schimmel tegen te gaan.

Het klimaat is hetzelfde als in de Douro vallei; lange koude winters en korte hete zomers. De hoogte van de wijngaardterrassen dragen bij aan de temperatuurvariaties. Dit heeft een positieve invloed op de zuren en het rijpingsproces van de druiven.

De druivensoorten van Arribes DO

Binnen de DO wetgeving is een brede reeks van druiven toegestaan, naast de Juan Garcia. Denk daarbij aan Tempranillo, Garnachia, Mencia maar ook Bordeaux rassen. Ook vind je hier witte druiven van Malvasia, Verdejo en Albillo. Maar de wijnen moeten wel minimaal 60% Malvasia bevatten. Rosado ofwel rosé is gemaakt van minimaal 60% Juan Garcia met de inheemse Rufete en Tempranillo.

Een rode wijn van Juan Garcia kenmerkt zich door kersenrode kleur met een bruine tint door vaak oxidatieve rijping op vat. In de neus bespeur je het zon doorstoofd zwart fruit, mineraliteit, en elegantie van hout. De mond daarentegen geeft diepe levendige tannine met een zijdezachte afdronk. Deze wijn is ideaal bij wild gebraad, stoofschotel of gezouten kaas. Open de wijn 1 uur voordat deze ingeschonken wordt.

De rosé varieert van licht tot felroze met bijbehorende kleur intensiteit. De wijn loopt over van rood fruit zoals aardbeien en frambozen met een lange zachte afdronk. Vaak gedragen door een verfijnde en prettige zuurgraad. Een ideale aperitief of terras wijn!

De witte wijn van Malvasia is vaak expressief  varierend van citrus fruit tot exotisch fruit. Wanneer de wijn houtrijping heeft ondergaan worden aroma’s als kokos en vanille toegevoegd en is de wijn vol van body. Beide soorten wijnen zijn heerlijk om zo van te genieten of naast een vis gerecht en een kaasplankje.

Sierra do Salamanca VC

In het zuiden tegen Extramadura ligt langs de rivier Alagón de Vino de Calidad con Indicacion Géografica (VC) Sierra do Salamanca. Vaak kom je ook de naam DOP tegen, Denominacion Origine Protegida. Dit is één stap onder de DO classificatie. Hier vinden we vooral de inheemse Rufete. Het is een laat rijpende druif die subtiele maar complexe wijnen biedt met rood fruit, kruiden en zachte tannine. Verder zijn Tempranillo en Garnacha toegestaan binnen de rode druivenvariëteiten. Als witte variëteiten zijn Viura, Palomino en Moscatel a Grano Menudo. Echter witte druiven zijn zwaar ondergeschikt aan de rode variant.

De regio heeft slechts 90ha onder wijngaard maar heeft toch een veelzijdigheid aan grondsoorten; van zandgrond met graniet, klei tot leisteen. Wat deze regio wel anders maakt dan de andere, is dat de bodem een enorme zuurgraad hebben.

Koninklijk Albillo in DO Cébreros

Cebreros is een regio in Midden-Spanje ten westen van Madrid die in 2019 haar oorsprongsbescherming status kreeg. Vooral de rode wijn van oude Garnacha wijnstokken hebben dit gebied bekend gemaakt. Albillo Real is hier de belangrijkste witte druivensoort. Deze kan volle wijnen produceren die geschikt zijn voor vatrijping.

Cébreros DO ligt binnen de wijnstreek Sierra de Gredos. De verwachting is dat dit een toonaangevende regio voor “new-wave” Spaanse wijn zal zijn. De wijngaarden van Cébreros liggen op hellingen aan twee zijden van het Sierra de Gredos-gebergte. De ene kant loopt naar het noorden in het rivierdal van Alberche. De andere valt in de Tiétar vallei in het zuiden. De bodemopbouw bestaat vooral uit graniet. Dit levert vooral mineraalachtige wijnen op. De wijngaarden liggen op grote hoogte en ervaren dus koude, besneeuwde winters maar hete, droge zomers.

Cébreros wijnen staan reeds in de 14e eeuw aangeschreven. In de 16e eeuw waren ze erg populair in Madrid en Avila. Ook hier bracht de phylloxera een bezoek, zij het wat later. En verwoestte de wijngaarden aan het begin van de 20e eeuw. In 1970 is men begonnen de regio te herstellen.  Er zijn nu ongeveer 18 wijnhuizen en 500ha wijnbouwgebied.

De wijnen zijn hoog in alcohol en gericht op het fruitige karakter. Neem een Albillo met expressieve aroma’s van witte bloesem en steenfruit. Vol vet in de mond met een heerlijke complexiteit. De afdronk is vaak lang. Een fantastische wijn bij Aziatische gerechten, wit vis met roomsaus of pasta met vissaus.

Tot slot

Ik wil de blog over Castilla y Léon afsluiten met 2 fantastische wijnen van Tomás Postigo.

Tomas Postigo Blanco

Deze wijn komt uit Ribera del Duero maar heeft als classificatie Vino de la Tierra de Castilla y Léon. Het is een wijn van 100% Verdejo. Vandaar dat de wijn de regio classificatie heeft. Verdejo is een niet toegestane druivensoort. De wijn rijpt 8 maanden op nieuw Frans eikenhout. De wijn is licht goudgeel van kleur met een neus van venkel, wit en steenfruit. In de mond bespeur je een geweldige complexiteit, diep en romig met een mooi balans in de zuurgraad. Met aroma’s van brood en toast, steenfruit, witte bloesem, natte stenen en vanille. De afdronk is lang en kruidig.

Tomas Postigo Tinto

De 3er Año 2018 is een blend van Tempranillo, Cabernet Sauvignon, Merlot en Malbec. De wijn heeft 12 maanden op 225lt Frans eiken fusten gerijpt. Dit is wel een DO Ribera del Duero. Het is een wijn met diep kersenrode kleur. In de neus heb je rijp rood en zwart fruit, met een hint van aardsheid en vanille en gesneden hout. Het mondgevoel leidt tot een goede zuurgraad, gemakkelijk te drinken en zeer fruitig. Het rode fruit neemt de overhand samen met prettig geroosterd eikenhout. De tannine is zacht waar de afdronk lang is.

Verrassend Tempranillo in Castilla y Léon

We laten Galicia achter ons en steken de grens over bij Valdeorras en komen in Bierzo terecht. Deze week gaan we beginnen met het verdiepen in het noordelijke deel van de regio Castilla y Léon met verrassend mooie wijnen van Tempranillo.

Op het noordelijke deel van het Iberisch plateau vinden we Castilla y Léon. Deze administratieve regio is de grootste van Spanje. Rode wijnen domineren hier met Tempranillo, met 65% aanplant, die de druif is achter de allerbeste wijnen van de regio. Alleen Bierzo is de uitzondering, waar rode wijnen van Mencia worden gemaakt, ondersteund door Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah. Witte wijnen zijn een uitzondering en dan vooral van Verdejo en Viura.

Verrassend Tempranillo in Castilla y Léon

Geschiedenis

De agrarische sector is altijd van groot belang geweest in Castilla y Léon. Met name graangewassen spelen hier een grote rol. Maar wijnbouw is al meer dan 2.000 jaar een belangrijke economische activiteit. In de late 20e en vroege 21e eeuw verschoof de aandacht van kwantiteit naar kwaliteit. Daardoor vertegenwoordigt Castilla y Léon een aantal van de meest gerespecteerde DO’s van Spanje. En met een productie volume van 2.1 miljoen hl speelt ze een belangrijke rol.

Kwaliteitsaanduiding in Spanje

Het classificatiesysteem is bijzonder complex in Spanje en is geregeld in nationale wetten en regionale normen. De lagere kwaliteiten vind je vooral in Spanje zelf en niet in de export markt;

De classificatie Castille y Léon Vino de la Tierra bestrijkt het hele wijngebied. Het heeft minder strenge voorschriften en een groter aanbod van druivenrassen is toegestaan. Dit geeft de kans aan wijnmakers te werken aan minder traditionele wijnstijlen, maar ook zeker te experimenteren in veranderde klimaat omstandigheden.

  • Vino de Mesa (VDM); Spaanse tafelwijn van niet standaard blends met gemiddelde kwaliteit
  • Vino de la Tierra (VdlT); één stap hoger in kwaliteit en onderscheidenheid. Ze voldoen vaak niet aan één of meer eisen om als premium wijn beschouwd te worden
  • Vinos de Calidad con Indicacion Geografica; weer een stapje hoger, maar voldoen nog steeds niet aan lokale eisen.

De premium wijnen zijn;

  • Denominacion de Origen provisional; een een opstap voor de DO classificatie. Maar slechts één of twee domeinen hebben zich de moeite getroost om de wijngaarden in te richten naar de DO wetgeving.
  • Denominacion de Origen (DO); meest gebruikelijk classificatie. Regelgevende instanties stellen de normen op binnen de eigen DO.
  • Denominacion de Origen Calificada (DOC); op basis van de regio’s beslist een nationaal commissie welke regio’s in aanmerking komen voor een DOC-status. Op dit moment zijn alleen Rioja en Priorat DOC-statushouders.
  • Vino de Pago (VP of Pago DO) is toegekend aan wijn waarbij de druiven afkomstig zijn van één en hetzelfde domein waar ook de botteling plaats vindt.
  • Cava is een opzichzelfstaande classificatie voor mousserende wijn uit (vooral) de provincie Barcelona.

Klimaat

Castilla y Léon is ontstaan in 1983 door de samenvoeging van de twee historische provincies Léon en Castilla la Vieja. Het gebied is afgeschermd van de maritieme invloed van de Golf van Biskaje door het Cordilla Cantábrica. Terwijl aan de oostkant de centrale bergen van Sistema liggen. De bodem is vaak arm vanwege de geringe regenval. Maar in de buurt van de rivieren is deze rijk aan mineralen en klei. De bekendste rivier is dan wel de Duero die haar weg vervolgt als Duoro in Portugal. Van de negen DO’s in Castilla y Léon liggen er maar liefst acht in het stroomgebied van de Duero.

De belangrijkste wijnregio’s in noord Castilla y Léon

Het noorden van Castilla y Léon omvat maar liefst vijf DO’s en 1 DOP. De wijnen zijn zowel jong (joven) als gerijpt te verkrijgen. Rijping criteria volgen de normale Spaanse regelgeving.

Onderscheidend Bierzo

Tegen het Gallicische Valdeorras aangeplakt ligt rond de stad Ponferrada Bierzo DO en kan worden opgesplitst in twee gebieden. Bierzo Alto is een mineraalrijk en bergachtig terrein waar de wijngaarden op terrassen liggen. Terwijl Bierzo Bajo op de laaggelegen groene vlakte ligt. Bierzo kreeg in 1989 haar DO status en heeft in populariteit enorm gewonnen. De nabijheid van de Atlantische Oceaan heeft een diepgaand effect op het klimaat. Deze is milder dan de verder landinwaarts gelegen gebieden van de regio. Het noordelijk gelegen Cordilla Cantábrica gebergte beschermd Bierzo voldoende zodat de Mencia druif tot optimale rijpheid komt. Deze druif levert intens rode, fruitige en levendige wijnen en levert ongeveer 85% van de gehele productie in Castilla y Léon terwijl verrassend genoeg Tempranillo hier geen rol speelt.

Naast de druivensoort, onderscheid Bierzo zich ook door haar bodemgesteldheid. Deze bevat vooral leisteen en graniet. Dit stimuleert de opname van mineralen door de druivenstokken waardoor de wijn een hint van mineralen heeft.

Ook vind je hier, weliswaar zeer beperkt, witte wijnen vooral van Godello (Verdelho). Deze wijn als single variety of blend met Dona Blanca en Palomino, levert een aromatische wijn met tonen van citrus en steenfruit. Met vaak een gemiddeld tot hoge zuurgraad en levendige, frisse lengte. Ideaal bij visgerechten en paella of gewoon heerlijk om als aperitief van te genieten.

De rode wijn van Mencia kenmerkt zich door het rode kersenfruit en bloemige ondertoon van viooltjes. Het is een wijn met een volle body, een gemiddeld alcohol percentage en aangename zuurgraad. Kortom een goede wijn die past naast gerechten als carpaccio, pasta’s en paté.

Nieuw Léon DO

Léon DO die tot 2019 bekend stond als Tierra de Léon is een relatief jong wijngebied. De DO, opgericht in 2007, ligt op een zacht golvend plateau ten zuiden van de gelijknamige stad. De regio onderscheidt zich door haar inheemse vlaggenschip druif Prieto Picudo die voor ruim 70% staat aangeplant. Niet verrassend vind je ook hier Tempranillo op een goede tweede plek met 17% aanplant in de regio Castilla y Léon. De hoofdrassen worden gecompleteerd met Mencia. Rode en rosé wijnen dienen minimaal 60% uit Prieto Picudo en/of Mencia te bestaan.

Een rode Prieto Picudo kenmerkt zich door haar expressieve rode en zwart fruit, wilde bessen en kruidigheid. Er zit een klein bittertje in de afdronk. Drink deze wijn bij harde kazen en wit vlees. Wanneer je de wijn koud serveert misstaat deze niet naast stevige vis als tonijn.

Witte wijnen dienen minimaal voor 50% uit Verdejo, Albarin Branco (een inheemse soort die alleen in Léon DO te vinden is) en/of Godello. Dit levert kruidige en bloemige (vlierbloesem) wijnen op met veel fruit (passievrucht, mango, steenfruit). Het zijn breed gedragen, droge wijnen met een nadruk op frisheid en minerale karakter. Ideaal als aperitief en combineert goed met zeevruchten of salades.

De meeste wijngaarden liggen op ongeveer 800m hoogte, wat de rijping van de druiven ten goede komt en het warme klimaat te verzachten. De bodem is alluviaal met een kalkrijke ondergrond.  Dit levert mooie volle wijnen op met een aangename zuurgraad waardoor de wijnen goed jong te drinken zijn, maar ook kunnen rijpen.

Klein Cigales DO

Tussen Léon DO en Ribera del Duero DO vinden we het kleine gebied Cigales DO, gelegen aan de oevers van Pisuerga. Het ligt direct ten noorden van de stad Valladolid. Hoewel ze haar DO status in 1991 ontving, gaat de geschiedenis van wijn bereiding veel verder terug. De belangrijkste druivensoorten zijn Tempranillo, Garnacha en Verdejo. Hoewel de regio bekend is door haar rode wijn, neemt rosé (of rosado) een groter deel in de productie. De rode wijnen dienen ten minste voor 50% te bestaan uit Tempranillo, Garnacha en Grenache Gris. Deze wijnen verhouden zich in het midden tussen gestructureerde, elegante wijnen uit Ribera del Duero en de krachtige warme Toro-wijnen.

Wijnbouw dateert hier sinds de Middeleeuwen. En werden de rosado’s al als de beste van Spanje betiteld. De phylloxera luis had moeite grip te krijgen op de zanderige bovengronden van Cigales, terwijl de wijngaarden in het nabijgelegen Arlanza wegvaagde.

Hitte en droogte zijn hier niet ongewoon, maar ook strenge wintervorst vormt een bedreiging. De hevige hitte tijdens het groeiseizoen is van bijzonder belang zodat de Tempranillo (ofwel Tinta del Paid) en Garnacha druiven maximale rijpheid kunnen bereiken.

De rosé wijnen zijn blends en hebben een karakter van vers rijp fruit met vegetale ondertoon. De body is vol terwijl de wijn een aangename lengte kent. Ideaal bij salades of kipgerechten.

Rode wijnen zijn fruitig en overvloedig van rijp zwart fruit, cassis en kersen. Het volle mond gevoel reflecteert zachte tannine en een lange afdronk. Bij houtrijping bespeur je de subtiele vanille en kokos van frans en amerikaans eikenhout. Een mooie wijn naast een stevig vleesgerecht.

Tevens produceert men beperkt mousserende (espumoso) en dessert wijn. De witte wijnen zijn ook zeer zeldzaam omdat de witte druiven vooral gebruikt worden voor de rosato’s.

Ribera del Duero

Waarschijnlijk is het meest bekende wel Ribera del Duero DO door de hoge kwaliteit rode wijnen die hier vandaan komen. De belangrijkste druivensoort is Tempranillo. Hoewel Ribera del Duero pas in 1982 haar DO status verkreeg, werd wijn in dit gebied reeds 2.500 jaar geleden gemaakt.

Ribera del Duero regio

Het oudste en meest bekendste huis is Bodega Vega Sicilia die is opgericht in 1864 en heeft een grote stempel gedrukt op het wijnmaken. De naam heeft geen relatie tot het Italiaanse eiland Sicilë, maar is een samenvoeging van Vega wat vlakte betekent en Silicia refereert aan het kerkje Santa Sicilia dat op het domein staat. Ook heeft dit huis bekende fan-basis, van Winston Churchill tot Prins Charles van Engeland en koning Juan Carlos van Spanje. Het is dit huis dat eigenlijk heeft bepaald welke druivensoorten gebruikt mag worden in de regio, zoals Tempranillo, Cabernet Sauvignon, Merlot en Malbec. Het is dan ook niet verrassend dat de wijnen blends zijn van deze druiven.

Tot 1982 waren er slechts 9 wijnhuizen in deze regio actief. Vandaag de dag zijn dat er ongeveer 300. Interessant is dat de oppervlakte van wijngaarden geen gelijke tred heeft, dat is omdat het heel gebruikelijk was voor de wijnboeren om aan coöperaties te verkopen, maar nu (deels) ook voor zichzelf zijn begonnen.

Overigens staat de Tempranillo hier ook bekend als Tinta del Pais of Tinto Fino. Helaas heeft deze druif in elke regio weer een andere naam.

Klimaat en geologie

Het klimaat kenmerkt zich als een landklimaat met temperatuur schommelingen van -20 tot 42C.  Dit vertaalt zich meteen in het gedrag van de druif. Tempranillo heeft hier een dikkere schil om beter bestand te zijn tegen de schommelingen dan dezelfde druif in het noordelijker gelegen Rioja. En kan hierdoor beter en langzamer rijpen. Dit levert tevens hogere tannine vanwege de dikkere schil.

De bodemopbouw is divers; klei dat bijdraagt aan de structuur en karakter van de wijn, kalksteen in het westen wat een belangrijke bron voor de zuurgraad en elegantie is. Terwijl de stenige bodem in het oosten zorgt voor rijpheid en zachtheid van de wijn.

Wijnen

Naast de Vega Sicilia zijn er dus ook andere wijnen die uitspringen. Neem bijvoorbeeld de Aalto. Zeker niet één van de goedkoopste en voor advies, neem even contact op.

Maar ook Gall heeft een mooie Ribera, dieprood van kleur, intens en aromatisch, met krachtige aroma’s van zwart  fruit vaak ook duidelijke houttonen. In deze wijnen proef je bijvoorbeeld kersen, truffel, bramen en zelfs mokka. Heerlijk bij stevige vleesgerechten.

Arlanza

Reeds in de 10e eeuw is het bekend dat in Arlanza DO wijnbouw activiteiten plaatsvond. Deze regio ligt rondom de stad Lerma, ten zuiden van Burgos, aan de gelijknamige rivier. Ook hier heeft de phylloxera heftig huisgehouden. Alle druivenstokken waren gerooid en de herplant voltooide in 1920. In 1995 besloot een groep wijnliefhebbers te lobbyen om de wijntraditie in ere te herstellen. Met als gevolg dat de “Vino de la Tierra Ribera del Arlanza” werd erkent. En de bekroning met een eigen DO Arlanza kwam in 2007.

De wijn dient voor minimaal 50% uit Tempranillo (of lokaal Tinta del Pais genaamd) te bestaan, aangevuld met Garnache en/of Mencia. Ook Cabernet Sauvignon, Merlot en Petit Verdot staan op de lijst van goedgekeurde druivensoorten. Witte wijn is beperkt tot Viura en Albillo.

Er zijn slechts een kleine 30 wijnhuizen en producenten. Een rode Arlanza kenmerkt zich door het heerlijke intense rode fruit, vaak gerijpt op eikenhout met als gevolg tonen van kokos en vanille. Soepel in de mond met mooie zuren en een heerlijk lange afdronk. Drink deze wijn bij lamsgerechten of natuurlijk bloedworst of kazen uit Burgos. De witte wijnen zijn bijzonder zeldzaam en komen nauwelijks boven de 1% uit.

Valle de Benavete DOP

De vermelding waard omdat dit één van de weinige DOPs is. Valles de Benavente DOP ligt tussen de steden Zamora en Leon, kort bij de Portugese grens. Het is bekend dat reeds in de Middeleeuwen wijn werd verbouwd. De regio stond bekend om haar rosado de aguja rosé wijnen maar moderne wijnen zijn meestal stil. De witte wijnen zijn fris, licht en bloemig met aroma’s van groene appel. Terwijl de rosé zich kenmerken door fruitige tonen van aardbeien en framboos. De rode wijnen, vooral in hun jeugd, hebben meestal bramen- en bessenaroma’s, met name die van rijpe bramen.

Kortom

De regio Castilla y Léon herbergt veel mooie wijnen waarbij niet verrassend Tempranillo één van de toonaangevende druivensoorten is. Volgende week gaan we iets zuidelijker de gebieden langs de Duero verkennen. Waaronder de Golden Mile. Maar daar volgende week dus meer over.

Een prachtig verticale proeverij van Barao de Vilar

Ik had een dik jaar geleden reeds een viertal flessen port van Barao de Vilar op de kop weten te tikken die ik wilde gebruiken voor een prachtig en unieke verticale proeverij. Naast deze 10, 20, 30 en 40 jaar oude port heb ik ook een ruby en tawny port van hetzelfde huis weten te vinden. Hierdoor gaan we ontdekken wat we wel en niet lekker vinden aan port en waar de verschillen in zitten.

Barao de Vilar

Barao de Vilar is een oud familiebedrijf, bekend van het merk Maynard, Quita do Noval en Barao de Vilar. De geschiedenis gaat terug naar de 17e eeuw toen de familie Van Zeller neerstreek in Portugal en begonnen met het opzetten van een wijnhandel. Toen begon wat nu de 14e aaneengesloten generatie die toegewijd is aan wijnhandel in port en Douro wijnen. Barao de Vilar ofwel Baron van Vilar, is een oude titel die werd verleend aan de families Van Zeller en Kopke in 1828. Deze families worden nog steeds gezien als de grondleggers van de portmarkt. In 1996 besloot baron Fernando van Zeller de titel te registreren voor portwijn om de familie traditie te handhaven.

Wat is port

Portwijn is een versterkte wijn als gevolg van het onderbreken van het vergistingsproces door brandewijn (aguardente) toe te voegen. Hierdoor behoud de wijn haar restsuiker en hoger alcohol. Het is een blend van een vijftal druivensoorten, Tinta Barroca, Tinto Cão, Tinta Roriz (Tempranillo), Touriga Francesa, and Touriga Nacional. Port wordt uitsluitend geproduceerd in de wijnstreek van de Douro, in het noorden van Portugal en het kan worden onderverdeeld in drie verschillende categorieën: wit, tawny en ruby. Onlangs is rosé port geïntroduceerd. Meer details over het maken van port kan je ook terug lezen in deze blog.

De kwaliteit van port wordt normaal gewaarborgd door de wetgeving waarbij elke fles tevens haar eigen kwaliteitslabel ontvangt. Echter de Portugese opvatting wijkt af van de Europese. Volgens Portugese wetgeving dient de wijn “het karakter te hebben van een 10 jaar oude port”. Maar hoe meet je dit? Europese wetgeving schrijft voor wanneer een fabrikant claimt dat het 10 jaar rijpt, het ook 10 jaar moet rijpen. Lees hier meer over het onderzoek gepubliceerd bij MaxMeldpunt.

De verticale proeverij

We begonnen deze verticale proeverij niet met een Barao de Vilar. Een goede maaltijd is altijd de basis. Ik had gekozen voor een heerlijk recept van handgepekelde buikspek met gegrilde groenten. Hierbij past een rijke chardonnay en ik had gekozen voor een 5th Innings, de topwijn van Misty Cove. Na deze basis schakelden we door naar de port wijnen van Barao de Vilar en begonnen deze unieke verticale proeverij.

  • Handgepekelde buikspek
  • Prachtig verticale proeverij Barao de Vilar

Ruby port

Ruby port is een jonge wijn, dieprood van kleur met een zuiver rood fruit smaakpallet. Binnen ruby vind je de categorieën LBV (Late Bottle Vintage) en Vintage, wijnen van hogere kwaliteit met unieke kenmerken. Vintages (met jaartal) zijn wijnen die geproduceerd zijn van druiven geoogst in een enkel jaar en gebotteld twee jaar na de jaargang. Deze rijpen op fles waar het enkele decennia kan worden bewaard. LBV is ook een wijn van een enkele oogst, maar het wordt alleen gebotteld tussen vier en zes jaar na de oogst, en men kan het op fles laten rijpen of drinken terwijl het nog jong is.

Barao de Vilar Ruby

De ruby port van Barao de Vilar fermenteert op RVS met gecontroleerde temperatuur. De wijn kent 1 dag pre-fermentatieve schilweking en 2 dagen op fermentatie. Het is een blend van jonge port wijnen die rijpen in grote eiken toneles van 1.000lt.

De wijn is diep rood van kleur met een uitbundig rijke zoete geur met een hint van karamel. De volle ronde zoete smaak heeft nuances van rood en zwart fruit, rozijnen  en karamel. De afdronk is aangenaam lang met intense zoetigheid.

Een goede smaakmaker naast een kaasplank met zachte kazen of een chocolade dessert.

Tawny port

Een Tawny port is een rode wijnen die rijpt in houten vaten en verschillende tinten vertonen, afhankelijk van hun leeftijd. Kleuren kunnen variëren van intens rood geleidelijk verzachtend tot een goudbruine kleur. Hoe langer een tawny port op vat rijpt, hoe meer de aromatische complexiteit toeneemt. Waardoor de aroma’s zoals gedroogd fruit (walnoten en amandelen), hout, koffie en chocolade meer prominent aanwezig zijn. De meest voorkomende referenties zijn Tawnys met leeftijd indicatie en Colheitas. Een Tawny port vertegenwoordigt altijd een blend van verschillende jaargangen die verschillend op vat rijpen. Echter het leeftijdsgemiddelde (10, 20, 30 en 40 jaar) staat vermeld op het etiket.

Barao de Vilar Tawny

De tawny port kent hetzelfde proces als de ruby port. Echter de blend rijpt op kleine houten vaten genaamd “pipas”.

De wijn kent een taanachtige bruingele kleur met een neus van rijpe pruimen, noten en karamel. In de mond vol, beetje scherp van alcohol. Ook hier proef je amandelen, rijp fruit doorweven door vanille van de houtrijping. De afdronk is ietswat scherp en rijk.

Een goede port als borrelwijn of kaasplank met wat stevigere kazen

Barao de Vilar 10 years

Gemaakt van de traditionele druivenrassen Touriga Franca, Tinta Roriz (ofwel Temperanillo), Tinta Barocca en Tinto Cão heeft deze wijn zowel op schil geweekt als gewoon gegist. De wijn heeft deels in grote toneles en de kleinere pipes (520lt) in de plaats Vila Nova da Gaia. De port heeft ongeveer de gemiddelde leeftijd van 10 jaar waarbij de wijn 120 maanden op hout heeft gerijpt.

Barao de Vilar 10 jaar

De wijn heeft neigt naar het amberkleurige met een neus van gekonfijt fruit, rozijnen en noten. De zuurgraad van deze droge wijn is bovengemiddeld. De body is vol met een iets ongebalanceerde scherpe alcohol. In de mond is het palet subtiel en rijk met gekonfijt fruit, rozijnen, noten en een hint van koffie. De afdronk is bovengemiddeld, wat scherpte van de alcohol maar aangenaam zwoel. Kortom een mooie serieuze port.

Heerlijk bij een kaasplank met blauwader kaas of gerijpte (schapen)kaas.

Barao de Vilar 20 years

Barao de Vilar 20 jaar

Deze prachtige 20 jaar in gekruide eiken vaten port heeft een zachtere textuur dan zijn 10 jarige zuster. Mooie tawny kleur die naar het bruin neigt. De wijn is prettig stroperig in het glas. De intense complexe neus is uitgesproken met aroma’s van rozijnen en gedroogd fruit. De wijn heeft een aangenaam zuur, volle body met een palet van bruine suiker, kaneel, koffie, noten en vooral rozijnen. In de afdronk geeft de wijn nog een kleine alcohol brander na. Wat erop duidt dat de wijn zeker nog verder kan ontwikkelen.

Schenk deze wijn als afsluiter na een lekkere maaltijd, bij roquefort, taart of crème brûlée.

Barao de Vilar 30 years

Barao de Vilar 30 jaar

De 30 jaar oude port van Barao de Vilar heeft een lichte amberkleur en mooie stroperige textuur. In de neus knallen de rozijnen je tegemoet, maar wanneer je verder zoekt, bespeur je karamel, hazelnoten en vanille van de 30 jaar houtrijping. De wijn heeft een volle body, de hoge alcohol dankzij de toevoeging van aguardente geeft nog steeds een kleine afterburner, maar deze is zeker niet onaangenaam. De wijn is heerlijk in balans mede dankzij de hoge zuurgraad. De oxidatieve rijping draagt de complexiteit van deze wijn en dat herken je in het palet van karamel, toast, amandelen en koffie. Met een heerlijke lange afdronk.

Geniet van deze wijn bij het nagerecht of tijdens een goede conversatie.

Barao de Vilar 40 years

Barao de Vilar 40 jaar

De oudste port is de 40 jaar gerijpte port. De wijn heeft een donkere amberkleur met rijke aroma’s van hazelnoot, rozijnen, marmelade en frisheid van een vleugje citrus en natte bladeren. Met een lichte prikkeling in de neus van de aguardente. Wanneer je een slok neemt wordt je verrast met tonen van karamel, koffie, rozijnen, zoethout. De afdronk is erg lang en plezierig. De wijn heeft een perfecte balans tussen alcohol, zuur, body en palet waardoor het echt genieten is na een speciale maaltijd.

Afsluiting van een prachtig en unieke verticale proeverij van Barao de Vilar

Het is echt een prachtig en unieke ervaring om een verticale proeverij van één wijnhuis mee te maken. We hebben alle facetten van port voorbij zien komen, behalve LBV en colheita. Het helpt echt meer inzicht te krijgen in persoonlijke voorkeuren en waarom. Zo houdt de één meer van de jonge fruitige port. Terwijl mijn persoonlijk voorkeur echt naar de 30-40 jarige port neigt. De complexiteit en balans die hier vanaf straalt is magnifiek. En om te ervaren hoe een 10 jaar gerijpte port langzaam verandert naar een 40 jarige is ook heel bijzonder. Kortom het was weer een fantastische avond!