Groot Cuyo epicenter van Argentijnse wijnbouw

De regio North is dus het meest bekend van de wijnen uit Cafayate Valley, waarbij Bodega Colomé wel de meest bekende is. Hier vinden we dan ook wijnen van één van de hoogste wijngaarden ter wereld – de Altura Maxima. We trekken nu verder naar het zuiden, nog steeds langs de Andes en komen in de regio Cuyo terecht. Cuyo fungeert als epicenter van de Argentijnse wijnbouw industrie met regio’s als Mendoza. Samen met de sub-regio San Juan bevat Mendoza 95% van de Argentijnse wijngaarden. Daarnaast omvat Cuyo ook de sub-regio La Rioja, welke grenst aan de regio North.

Groot Cuyo met het epicenter van de Argentijnse wijnbouw

Wat opvalt is dat er veel sub-zones zijn met de classificatie Geografische Indicatie, en slechts twee DOC’s. Het lijkt wel alsof het classificatiesysteem een beetje in vergetelheid is geraakt. We zien steeds meer GI’s verschijnen binnen bestaande sub-regio’s.

Koel La Rioja nabij de evenaar

De Argentijnse wijnregio La Rioja moet je niet verwarren met haar Spaanse equivalent. La Rioja is een wijngebied in de uitlopers van de Andes, en ligt ingeklemd tussen Catamarca en Mendoza. Het grote verschil met haar Spaanse naamgenoot is dat La Rioja vooral gericht is op witte druivensoorten. Het bergachtige landschap is uitermate geschikt voor de aanplant van Torrontés Riojano, die zachte fruitige en aromatisch wijnen voortbrengt. Naast Torrontés staan ook druivensoorten als Malbec, Syrah, Cabernet Sauvignon en Bonarda aangeplant. Hoewel 53% van de aanplant blauwe druiven zijn, is het toch Torrontés die domineert in aanplant met ruim 30%. De ligging in de regenschaduw van de Andes zorgt ervoor dat de toegang tot water streng gereguleerd is.

La Rioja kent een lange wijnbouw geschiedenis. In de 16e eeuw, met de aankomst van de Spaanse missionarissen die afkomstig waren uit de Spaanse Rioja, arriveerden ook de druivenstokken.

Binnen La Rioja ligt één hoofdproductiegebied. Dat zijn de Famatina-valleien en wordt beïnvloed door Sierra de Velasco en de Sierra Famatina bergketens. Hier liggen de sub-regio’s (Geografische Indicaties) San Blas de los Sauces (74ha op 950 tot 1.100m), Famatina (375ha op 1.375 tot 1.850m) en Chilecito (6.260ha op 770 tot 1.275m). Ook in de vallei die westelijk van de Sierra Famatina vindt wijnbouw plaats, maar dit is meer verspreid en kleinschaliger. En zo ligt in Sierra Aminga, ten noorden van La Rioja en ten oosten van Sierra Velasco de kleine sub-regio La Costa Riojana. In totaal staat hier ongeveer 6.500ha aangeplant verdeeld over 12 Geografische Indicaties.

Ligging nabij evenaar

Wat dit gebied bijzonder maakt is dat het dicht bij de evenaar ligt, op slechts 29 graden zuiderbreedte. Maar de grote hoogte tempert de hoge temperaturen, de wijngaarden staan aangeplant tussen 770 en 1.850m hoogte. De intense zonuren worden gevolgd door koele nachten, onder invloed van de wind die neerdaalt van de bergtoppen. Hierdoor ontstaan grote dagelijkse temperatuurverschillen die bijdragen aan de verlenging van de rijpingsperiode. Met als gevolg mooier rijp fruit en een verfrissende zuurgraad. Vooral de Bonarda levert fantastische wijnen op met volle body en diepe kleurintensiteit. Wat deze wijnen onderscheid van andere is de volle smaak van frambozen en anijs wat zo typerend is voor Bonarda. Vaak wordt deze druivensoort gebruikt in blends om de intensiteit en palet te versterken. Qua wit is er eigenlijk alleen Torrontés in de stijlen mousserend tot verfrissend droog en levert geweldige wijnen!

Hoewel er ruim 400 familiewijngaarden zijn, komen de meeste wijnen op de markt onder het label van La Riojana Cooperativa. Deze coöperatie is in 1940 opgericht door Italiaanse immigranten en richt zich met name op biologische en Fairtrade gecertificeerde wijnen.

2e wijnbouwgebied San Juan

In het zuiden van de provincie San Juan, nabij de provinciegrens met Mendoza, ligt het gelijknamige wijnbouwgebied. Dit is het één na grootste wijngebied van Argentinië met ongeveer 31.000ha aan wijngaarden ofwel 16% van de totale Argentijnse arsenaal. De wijngaarden zijn verspreid in het midden-westen van de provincie met de sub-regio’s Pedernal, Calingasta, Zonda, Ullum, Iglesia en Jáchal.  Het warme, droge klimaat heeft grote invloed op de kwaliteit. Ook hier heerst een intense zon met weinig neerslag. In tegenstelling tot La Rioja, is het hier Syrah dat de belangrijkste druivenvariëteit is. Er zijn maar liefst 24 verschillende Geografische Indicaties te vinden, maar geen DOC.

De wijngaarden liggen in verschillende valleien waarbij Tulum de meest belangrijke productie sub-zone is. Terwijl Pedernal de hoogst kwalitatieve sub-regio is. Opvallend is dat hier een grote aanplant van roze druiven te vinden zijn, zoals Criolla en Cereza (met zo’n 36% van de aanplant). Deze druiven worden vooral gebruikt om goedkopere semi-zoete wijnen en sherry-stijl wijnen te produceren. San Juan levert tevens de grootste hoeveelheid van Argentijnse brandy en vermouth. Blauwe druiven zijn ook goed vertegenwoordigd met ongeveer 37% – met name Malbec en Syrah dus. Qua witte druiven zijn het vooral Pedro Ximenez en Moscatel d’Alejandria (wat meteen de sherry-stijl wijnen verklaart).

Het klimaat in San Juan is overwegend woestijnachtig, net als in Mendoza. Vandaar dat de wijngaarden ook op hoogte te vinden zijn. Hierdoor is wijngaardbeheer vooral afhankelijk van de watertoevoer van de San Juan en Jachal rivieren en het smeltwater dat uit de Andes naar beneden komt. De wijnbouw profiteert van de “Zonda”, een felle hete droge föhn wind die zich ontwikkelt in de regenschaduw van de Andes.

Pedernal

Ongeveer 100km ten noorden van Mendoza ligt Pedernal GI. Deze sub-regio, met 820ha,  heeft in 2007 haar appellatie toegekend gekregen. Hier staan vooral Cabernet Sauvignon en Malbec aangeplant die rijke en elegante rode wijnen leveren. Daar waar het klimaat overwegend woestijnachtig is en dus te heet voor wijnbouw, profiteren de Pedernal wijngaarden van de hoge ligging, op ongeveer 1.300m, die de temperaturen matigen. Zeer koele nachten volgen de zonnige dagen zodat de rijpingsperiode wordt verlengd. Doordat de temperatuur net iets lager ligt dan in Tulum of Zonda, vindt de pluk ook iets later plaats. Waardoor de druiven dus nog langer hangen en beter rijp worden.

Omdat de vallei in de uitlopers van de Andes liggen, is de bodem arm en stenig. Deze arme maar kalkrijke bodem zorgen voor lagere productiehoeveelheden en dus meer geconcentreerde aroma’s en rondere tannine. Je kan deze sub-regio zien als een grand-cru van Argentinië, zo goed zijn de wijnen.

Tulum

Rondom de stad San Juan vinden wij de sub-regio Tulum. Hier is Syrah aan een ware opmars bezig door haar dikke, peperige rode wijnen met rijke fruitkarakter. Daarnaast vinden we ook hoogwaardige Malbec, Chardonnay en Viognier. Daar waar in het verleden Tulum vooral massaproductie georiënteerd was, begint nu de kwaliteit inhaalslag. De San Juan rivier is de levensader voor dit gebied. Terwijl de beperkte hoogt van 650m de temperaturen matigt. De redelijk hete zomers worden gevolgd door milde winters wat het typerende woenstijnachtige klimaat verklaard. De bodem is hier vooral alluviaal met fijn gestructureerde klei wat het water goed vast kan houden.

In dezelfde vallei vinden we 160km naar het noorden de GI Jachal rondom de stad San José de Jáchal. Wijnbouw vindt hier plaats op 950 tot 1.210m hoogte.

Zonda en Ullum

Direct aan de andere zijde van de Sierra Chica de Zonda liggen de sub-regio’s Zonda en Ullum. Deze sub-regio’s liggen meer Andes-inwaarts en zijn dus meer bergachtig. Hoogte varieert vanaf 650 tot 900m. De gebieden zijn nog niet bekend maar er wordt hard aan de weg getimmerd voor kwaliteitswijnen. Samen met Syrah en Malbec produceert het gebied enkele fruit gedreven witte wijnen gemaakt van Chardonnay en Viognier.

Het dal ontleent zijn naam aan de “Zonda” en draagt zowel positief als negatief bij aan de wijnbouw in de regio. De wind is afkomstig vanaf de Stille Oceaan en wanneer het de Andes overkomt, ontdoet ze van het vocht. Terwijl de droge “Zonda” van de toppen afdaalt, verzamelt ze zowel warmte als snelheid. Hierdoor kan ze windsnelheden van 40km/u tot soms 200km/u bereiken. Hoewel de wind warmte brengt en daardoor het risico op wijnstokziekten vermindert, kan het ook gevaarlijk zijn voor ontluikende wijnstokken, waardoor windschade en zelfs vorst ontstaat.

De poreuze, rotsachtige bodems zijn vrij drainerend en de lage grondwaterspiegel betekent dat wijnstokken diepe wortelsystemen moeten ontwikkelen om toegang te krijgen tot het water in de bodem. Deze sterke, gezonde wijnstokken produceren bessen met een goede concentratie suikers en tannine, wat leidt tot complexe wijnen met een goede structuur.

Iglesia Valley

Verder berginwaarts vanaf San José de Jáchal steken we de bergrug Sierra Gredos over om vervolgens bij Iglesia uit te komen. Op de hoogte variërend van 1.550 tot 2.000m vinden we GI Iglesia die in 2002 erkend is als een eigen appellatie.

Native Criolla in Calingasta Valley

Tenslotte vinden we Calingasta Valley ten zuiden van Iglesia en ten westen van Zonda en Ullum. In een langgevormde sikkel van 40km ligt Calingasta ingeklemd tussen de Cordilla de los Andes in het westen en Precordillera in het oosten. Het is één van de meest afgelegen wijnbouw gebieden in Argentinië. Op een hoogte tussen 1.350 en 1.750m liggen 210ha wijngaarden waar origineel vooral de Criolla-nazaten als Moscatel Blanco en Torrontés Sanjuan en Listan Prieto waren aangeplant. Dankzij deze afgelegen ligging, zijn er ook nog een behoorlijke hoeveelheid oude wijnstokken. Maar langzaam vormt de regio om naar meer blauwe druivenrassen als Malbec, Cabernet Sauvignon en Syrah. Ondanks de hoogte, is de bodem toch meer alluviaal dankzij de ligging aan de rivier Rio de los Patos.

Epicenter Mendoza

En dan natuurlijk Mendoza, Argentinië’s grootste wijnregio met 145.000ha en vaak synoniem voor Argentijnse wijn. Niet verwonderlijk wanneer ruim 75% van de Argentijnse wijn uit Mendoza afkomstig is, met recht het epicenter van de Argentijnse wijnbouw industrie in Cuyo! Gelegen op een hooggelegen plateau aan de rand van het Andesgebergte, is de provincie Mendoza verantwoordelijk voor ongeveer 70 procent van de jaarlijkse wijnproductie van het land. Malbec is de belangrijkste druivensoort met bijna 50% van de aanplant. Op grote afstand volgt Cabernet Sauvignon (10%), Chardonnay (8%) en andere variëteiten. De hoogte, het landklimaat, de heterogeniteit van de bodem en de sneeuwsmelt zijn belangrijke factoren voor de productie van uitstekende wijnen, die bijdragen aan een belangrijke wijntraditie.

Mendoza kan worden onderverdeeld in vijf grote sub-regio’s, die de variëteiten hun specifieke kenmerken geven: Valle de Uco GI, met sub-regio’s Tunuyán, Tupungato en San Carlos. Vervolgens Primera Zona, die de GI’s Luján de Cuyo en Maipú omvat. De Northern Oasis (met Lavalle en Las Heras). Het Oosten (met San Martín, Rivadavia, Junín, Santa Rosa en La Paz) en tenslotte het Zuiden (San Rafael, Malargüe en generaal Alvear). Van deze sub-regio’s zijn Uco Valley, Maipo Valley en Lujan de Cuyo de meest bekende zijn.

De introductie van wijngaarden gaat terug naar de eerste jaren van kolonisatie waarbij de Spaanse missionarissen País of lokaal bekend als Criolla Chica, hebben aangeplant voor sacramenteel gebruik. In het midden van de 19e eeuw werd Malbec geïntroduceerd en groeide uit tot de nationale druif. Voor het grootste deel van de 20e eeuw richtte de Argentijnse wijnindustrie zich bijna volledig op de binnenlandse markt, en het is pas rond de eeuwwisseling kreeg het een duw in de richting van kwaliteit.

Wijngaard invloeden

Hoogte is een van de belangrijkste kenmerken van het terroir van Mendoza. De wijngaarden volgen de voet van de Andes, liggen tussen 800 en 1.200 meter. Het is deze hoogte die het hete, droge klimaat van de regio matigt. Warme, zonnige dagen worden gevolgd door nachten die veel kouder worden gemaakt door westenwinden uit de Andes. Deze afkoeling vertraagt de rijping, verlengt het groeiseizoen en draagt bij aan rijke, rijpe smaken van de druiven zonder de zuurgraad te verliezen. Irrigatie wordt vergemakkelijkt door de rivieren die vanuit de bergen naar beneden lopen. Warme, droge oogstperiodes betekenen dat wijnmakers hun druiven kunnen plukken op basis van rijpheid, in plaats van te worden geregeerd door de grillen van het weer.

De bodems in Mendoza zijn in de loop van duizenden jaren afgezet door de rivieren in de regio. Deze rotsachtige, zanderige bodems hebben weinig organisch materiaal en zijn vrij drainerend, waardoor ze droog en weinig vruchtbaarheid hebben. Wijnstokken worden gedwongen om hard te werken voor water en voedingsstoffen. Hierdoor zullen ze kleine, geconcentreerde bessen produceren. Waardoor de wijnen een volle body hebben met stevige tannine, en een duidelijke minerale structuur.

Er zijn maar liefst 32 verschillende GI’s te vinden in Mendoza, waaronder de hoger geclassificeerde DOC’s San Rafael en Luján de Cuyo.

Noord en Oost Mendoza

Het noorden en oosten van Mendoza heeft niet de glitter en glamour van andere sub-regio’s maar is wel één van de werkpaarden met veel bulkwijn. Met 64.000ha vlak landschap en warm klimaat is de sub-regio uitstekend geschikt voor toegankelijke drinkbare wijnen. We vinden hier vooral Bonarda, Syrah en Tempranillo.

Binnen deze zone vinden we verschillende regio’s, waarvan Maipu veruit de bekendste is. Deze moet men niet verwarren met Maipo vallei in Chili. Binnen Maipu vinden we ook sub-zones Barrancas, Lunlunta en Coquimbito. Maipu, een historisch wijngebied, is de thuisbasis van enkele van Mendoza’s topkwaliteit en high-end producenten van heldere, intense, rode wijn uit Malbec, Cabernet Sauvignon en Pinot Noir. Het landschap wordt gedomineerd door vlakke wijngaarden op grote hoogte. De bodem is overwegend alluviaal. Vanwege de bergachtige oorsprong is de bodem steenachtig en zanderig met lage vruchtbaarheid. Wat ideaal is om de druivenstokken hard te laten werken voor voedingsstoffen en dus geconcentreerde bessen opleveren en wijnen met goede body en zachte tannine.

South Mendoza

In het zuiden van Mendoza zijn er twee toonaangevende sub-regio’s. Dit zijn San Rafaël DOC en General Alvear GI. Blauwe druiven van Malbec domineren de aanplant in San Rafaël, maar er staat ook rosé van Criolla aangeplant. San Rafaël omvat ongeveer 13.000ha op een hoogte variërend van 450 tot 950m. Ter vergelijking, de wijngaarden in Alto Adige (Italië) liggen op eenzelfde hoogte, maar produceren toch echt een heel ander soort wijn! Door de lagere ligging in vergelijking met sommige andere gebieden, betekent dat het hier warmer is. In combinatie met de meer zanderige bodem is dat een uitstekende combinatie voor makkelijk drinkbare en toegankelijke wijnen.

Verder naar het zuidoosten ligt General Alvear GI met 3.750ha op een hoogte variërend van 400 tot 500m. Hoewel deze sub-regio zich vooral richt op goedkope bulkwijn, is ze de moeite waard te vermelden vanwege de focus op drie verschillende Criolla-variëteiten. Te weten Cereza, Criolla Grande en Moscatel Rosado. Sinds enkele jaren vindt er een verschuiving plaats naar meer kwaliteitswijnbouw. Hiervoor gebruikt men vooral Bonarda en Syrah.

Uco Valley

Hoewel beschouwd als onderdeel van de regio Mendoza, kan de Uco-vallei op verschillende punten op zichzelf worden erkend. Niet alleen is het wijnbouwgebied heel verschillend; de regio is ook de thuisbasis van verschillende van de beste producenten van Argentinië. Aangetrokken door het uitstekende klimaat en de bodem, hebben nieuwkomers zoals de in Bordeaux gevestigde namen Dassault, Rothschild en Rolland het imago van de regio verhoogd.

Een van de specifieke verdiensten van Uco is de hoge ligging aan de voet van het Andesgebergte. De sub-regio’s La Consulta en Tunuyan van de vallei liggen op een hoogte van respectievelijk 850m en 1.100m. Terwijl Tupungato stijgt tot 1.300m aan de voet van de Tupungato vulkaan. Deze liggen iets hoger boven de zeespiegel dan Maipu en Luján de Cuyo in het noorden.

Bodems in de Uco-vallei zijn alluviaal en vrij uniform: een klei- en rotsbasis met een steenachtig, zanderig oppervlak. Deze vrij drainerende bodems zijn uitstekend geschikt voor kwaliteitswijnbouw, omdat ze de wijnstokken belasten, wat leidt tot verminderde kracht en lagere opbrengsten. Dit kan op zijn beurt leiden tot wijnen met een hogere concentratie smaak.

Luján de Cuyo

Malbec is de belangrijkste druivensoort van de sub-regio en produceert gedurfde, intens gearomatiseerde rode wijnen. Verder vinden we ook uitstekende wijnen geproduceerd van Cabernet Sauvignon, Chardonnay en Torrontés. Vanaf het gelijknamige stadje in het noorden, strekt de regio zuidwaarts voor ongeveer 30km en ligt ingeklemd tussen het Andes gebergte in het westen en Lunlunta heuvels in het oosten. De ligging aan de voet van de Andes draagt bij aan de verkoeling in combinatie met de hoogte van 1.000m. Het is de eerste erkende DOC in Argentinië in 1993 en omvat ook de sub-regio’s Vistalba, Las Compuertas, Perdriel, Agrelo en Ugarteche.

Hoewel overstromingsirrigatie traditioneel gebruikelijk is, schakelen de wijngaardbeheerders meer over op druppelirrigatie om zo meer controle te behouden over de groei van de wijnstokken.

Wijnen moeten overwegend Malbec zijn en afkomstig zijn van wijngaarden in de traditionele Luján de Cuyo-wijngebieden tussen 825 en 1.080m en minimaal 24 maanden hebben gerijpt voordat ze worden vrijgegeven (waarvan 12 maanden in eiken vat) om in aanmerking te komen voor de classificatie Luján de Cuyo DOC.

Mooi Bordeaux nieuw Rioja en vreemd Rusland

Bordeaux 2021 een jaar vol hindernissen

Majesteuze wijnen Linkeroever Bordeaux

Met de vorst in het late voorjaar en veel regen aan het begin van de zomer, was 2021 een jaar vol hindernissen voor Bordeaux. Desondanks valt het met de kwaliteit nog mee, maar dat is met name in het top segment van de wijn domeinen. Bordeaux bestaat uit twee regio’s. De linkeroever waar de later rijpende Cabernet Sauvignon domineert boven Merlot. En de rechteroever waar de vroeger rijpende Merlot domineert.

Impact in de wijngaard

Zo heeft de late vorst in veel knoppen doen bevriezen. Hierdoor is de druivengroei dus lager en dat heeft direct impact op de opbrengst per hectare. Daarnaast door late vorst kan een tweede uitloop niet de juiste tannine rijpheid verkrijgen. En dat heeft een negatieve impact op de balans van de wijn omdat de tannine niet goed kan integreren in de wijn.

Meeldauw

Vervolgens door het natte voorjaar, tierde de meeldauw welig. Wanneer de planten niet op tijd werden behandeld met de Bordeauxse pap, een koper mengsel dat op de bladeren gesproeid wordt om de meeldauw tegen te gaan, kan de hele plant (en wijngaard) besmet raken. Het begint bij het aantasten van de bladeren waardoor fotosynthese vermindert. Vervolgens kunnen scheuten, bloesem en trossen besmet raken. Hierdoor raakt de oogst verloren.

In de biodynamische wijngaarden, zoals Pontet-Canet en Palmer, is de schade nog groter aangezien hier niet of nauwelijks met chemische bestrijdingsmiddelen gewerkt wordt. De opbrengsten liggen hierdoor ruim 20% lager dan normaal.

Door de grote regenval in de zomer, kregen de wijnranken onvoldoende waterstress om de juiste concentratie in de druiven te krijgen. Hierdoor kunnen wijnen “waterig” worden en dus aroma’s verliezen. Ook werd veel regen voorspelt in het eerste weekend van oktober, te midden van het plukseizoen. De producenten die zich haastten om de oogst voor die tijd binnen te hebben, hadden te maken met niet volledig rijpe druiven. En druiven waren “opgeblazen” door de vele regen. Wijnmakers konden dit met “saignee” weer corrigeren.  Echter diegenen die de gok namen en later plukten, hadden geluk, omdat het slechte weer nooit kwam. De druiven die geoogst werden waren rijper. Toch was chaptilisatie soms van toepassing om de suiker waarden, en dus alcohol, te verhogen.

De linkeroever

Op de linkeroever heeft Pauillac traditioneel veel Cabernet aanplant en daardoor zijn de wijnen hier redelijk geslaagd. In Saint Estèphe is de opbrengst wisselvalliger. Omdat hier ook meer Merlot staat aangeplant. De wijngaarden die hoger op de heuvels liggen hebben nog redelijke wijnen voortgebracht. Echter veel Merlot was rijp op het verkeerde moment, waardoor het wegens dreigende rot geplukt moest worden. De wijnen uit Saint Julien bewijzen wederom hun vaste waarde aan de top. Hoewel de stijl iets anders is met lager alcohol percentage en iets “groener” (vegetale tonen zoals paprika) dan wat men gewend was in de afgelopen jaren. Op Château Margaux in de gelijknamige streek, ziet men over de breedte gelijkwaardige wijnen. Echter doordat de alcohol lager was, zijn de wijnen minder vol en krachtig met minder structuur. Tenslotte kent Pessac Léognan twee gezichten. De minder intense zonuren waren een uitkomst voor de productie van witte wijn. Deze wonnen in aromatische kracht en zuren.  Echter de Merlot is hier geslachtofferd. Gelukkig is dit wel gecompenseerd door de Cabernet Franc.

De rechteroever

Op de rechteroever vinden we een heel andere Merlot. Hoewel de september regen tot minder geconcentreerde druiven leidde, hebben de wijnmakers kunnen profiteren door de druiven tot ver in oktober te laten hangen. Op de rechteroever viel minder regen dan op de linker. Verder zijn we ook hier een toename van het gebruik van Cabernet Franc ten koste van de Merlot. En de koele nachten eind september zorgden voor zeer aromatische rijpe Cabernet Franc.

We mogen concluderen dat de wijndomeinen die op de toplocaties van de Bordeaux zitten goede klassieke wijnen hebben kunnen maken in 2021. Niet altijd met de diepte en lengte van de goede jaren, maar alsnog een goed glas wijn. Ook door het gebruik van minder nieuw hout. Hierdoor zijn het frissere wijnen met minder alcohol maar helaas ook minder structuur. Hierdoor lijkt de balans anders zijn komen te liggen. Desondanks zullen prijzen niet gunstiger zijn, want de opbrengst per hectare en dus wat in de fles gaat ook minder!

Tweespalt in Rioja

Rioja is één van de meest bekende wijnregio’s uit Spanje. En traditioneel ligt de focus hier erg op houtrijping om de wijnen zachter en ronder te maken. Echter in de recente jaren is de trend ontstaan naar meer fruitige wijnen waarbij vooral wit en rosé een boventoon voeren. Dit staat haaks op de filosofie in de Rioja. Binnen de wijnmakers vindt er nog steeds een strijd gaande wat men nou vindt passen bij Rioja wijnen. De traditionele wijnmakers houden vanzelfsprekend vast aan de lange (hout)rijping. Terwijl jonge wijnmakers eerder kiezen voor frisse fruitige wijnen. Dit is sinds 2018 mogelijk onder de nieuwe classificatie. Het zal je mogelijk niet verbazen maar dit is opgezet naar Bourgondisch voorbeeld;

Vino de Zona

Alle druiven komen uit één subzone (Rioja Alta, Rioja Alavesa of Rioja Oriental) en de naam mag op het etiket vermeld worden. De vinificatie, rijping en botteling moet allemaal binnen de zone plaats vinden.

Vino de Municipio

De wijn komt uit één dorp of groep van vastgestelde dorpen. Ook hier moet alles van wijngaard tot botteling plaats vinden in het dorp. Op het etiket mag zowel het dorp als de  zone van herkomst vermeld worden.

Viñedo singular

Alle druiven komen van één enkele wijngaard. Deze wijngaard dient gecertificeerd te worden en dient meer dan 10 jaar in eigen bezit te zijn, de stokken minstens 35 jaar oud zijn en de opbrengsten laag worden gehouden. Een proefpanel dient het uiteindelijke goedkeuring te geven.

Vanzelfsprekend zit niet iedereen hierop te wachten, dit maakt het toch al redelijk omvangrijke systeem van herkomst benaming nog ingewikkelder. Echter het is weldegelijk een mooi alternatief om aan te sluiten bij wat de markt op het moment wenst én zich te onderscheiden van de zware houtgerijpte traditionele wijnen.

Omgekeerde wereld in Rusland

Dat in Rusland niet altijd nauw met internationale afspraken rekening wordt gehouden is al langer bekend. Maar de welgestelde Russen zijn ook wijn minnend, en met de recente import restricties merken de grote Europese wijnregio’s dit ook. Maar liefst 60% van de wijnimport door Rusland komt uit Barolo, Bordeaux, Bourgogne en Champagne. De Russische importeurs zijn naargeestig op zoek naar alternatieven. Maar voor Champagne hoeven ze niet bang te zijn. Poetin heeft immers de lokale mousserende wijn het recht gegeven om Champagne naam te gebruiken. Terwijl wijn uit de Champagne “mousserende wijn” heet. Laten we spreken van een omgekeerde wereld in Rusland en een doorn in het oog voor de (echte) Champagne natuurlijk!

Beroemd La Rioja en het onbekend Euskadi

In het derde deel van de blog serie over Spanje, gaan we ons verdiepen in de regio’s met beroemd La Rioja en het onbekend Euskadi. Dit ligt net ten noordoosten van Castilla y Léon tegen de Sierra de Cantabria aan.

Rioja

Rioja is zeker de beroemdste wijngebied van Spanje om haar bessengeurende, vatgerijpte wijnen van Tempranillo en Garnacha. De wijngaarden uit dit gebied volgen de loop van de rivier de Ebro voor ongeveer 100 kilometer (60 mijl) tussen de steden Haro en Alfaro.

Beroemd Rioja en Onbekend Euskadi

Geologie en subregio’s

De Sierra Cantanbria flankeert Rioja in het noorden en westen, biedt beschutting tegen koude, natte invloeden van de Atlantische Oceaan. Dit is een belangrijke factor in het lokale klimaat, dat aanzienlijk warmer en droger is dan dat alleen in het noorden. De bodems van de regio variëren van plaats tot plaats, met de fijnste met hoge niveaus van kalksteen. Rioja kenmerkt zich door de open vlakte, terrassen en heuvels. En over het algemeen kent de regio een arme bodem waar bemesting nodig is om de bodem te verbeteren.

Rioja Alta

Dit ligt in het westelijke deel van Rioja. Zoals de naam al doet vermoeden, liggen de wijngaarden op grotere hoogten dan wat vroeger Rioja Baja was. De bodem heeft meer klei, ijzer en alluviale elementen en minder kalksteen dan het naburige Alavesa. De wijnen zijn elegant met een uitgebalanceerde zuurgraad. De bodem neigt naar een rode kleur door de oxidatie van minerale verbindingen zoals ijzer. Vanwege deze bodemsamenstelling en de beperkte regenval en goede drainage, vinden we hier hoge kwaliteitswijnen.

Rioja Alavesa

Rioja Alavesa bestaat uit twee afzonderlijke enclaves grenzend aan Rioja Alta. Hoewel ze allebei binnen de Rioja DOCa-zone liggen, bevinden ze zich niet in La Rioja, maar in de Baskische provincie Alava. Wijngaarden bevinden zich op vergelijkbare hoogten als Rioja Alta en het macroklimaat is vergelijkbaar. Op de terrassen en heuvels in Rioja Alavesa vind je kalk- en kleigronden, waardoor de wijnen een hoger zuurgraad hebben. De kalkgronden kenmerken zich door hun witkleurige gronden terwijl de kleigronden meer naar oker neigen door de kalksteen.

Rioja Oriental

Voorheen genaamd Rioja Baja, is het oostelijke deel van de Rioja-zone. Het klimaat wordt hier veel meer beïnvloed door de Middellandse Zee. Ze is droger en warmer dan de andere twee regio’s. Qua druivensoort ligt de nadruk meer op Garnacha. Wijnen kunnen aanzienlijk voller van body zijn dan die uit de andere subregio’s. Het grootste deel van de regio ligt ten zuiden van de Ebro binnen La Rioja. Terwijl de oostelijk gelegen deel ten noorden van de rivier in de provincie Navarra ligt. Op de vlaktes van Rioja Oriental is de bodem meer alluviaal, gevormd door lagen klei, slib, zand en grind. Hierdoor is de vruchtbaarheid van de bodem zeer verschillend, waardoor de wijn kwaliteit verschilt. Wanneer de wijngaard veel kiezels bevat, wordt warmte goed geabsorbeerd en gereflecteerd wat ten goede komt aan de wijn.

Rijpingscriteria

De rijpingscriteria voor Rioja zijn net iets anders dan de wetgeving voor Spanje. Witte wijnen zijn echter een zeldzaamheid, slechts 7-8% van de jaar productie is Rioja Blanco. Tot enkele jaren geleden was de beste witte druivensoort Malvasia die smaakvolle alcoholrijke wijnen voortbrachten met veel houtrijping. Echter tegenwoordig is de nadruk verschoven naar lichtere en frisse stijlen van Viura (Macabeo) en Chardonnay.

RijpingstypeRode wijnWitte wijn
Min. rijpingMin. vat rijpingMin. rijpingMin. vat rijping
Joven0000
Crianza24 mnd12 mnd24 mnd6 mnd
Reserva36 mnd12 mnd36 mnd6 mnd
Gran Reserva60 mnd24 mnd48 mnd12 mnd

In 2018 heeft het lokale bestuursorgaan ook single-vineyard  wijnen produceren onder naam Viñedo Singular. De wijnen dienen met de hand geplukt te zijn van wijnstokken die minstens 35 jaar oud zijn. De wijn ondergaat een proefevaluatie voordat ze op de markt komen.

Flessen kunnen geëtiketteerd  worden als Vino Municipio (naam van het dorp) wanneer zowel de wijngaard als het wijnhuis binnen de dorpsgrenzen liggen. Tevens wanneer de wijngaard(en) en wijnhuis binnen de grenzen van de subregio liggen, mag het de naam Vinos de Zona dragen.

Geschiedenis

Rioja was de eerste Spaanse regio die een DO status kreeg in 1933. En in 1991 werd Rioja opgewaardeerd naar DOCa.

De geschiedenis gaat terug naar de Romeinse tijd. Uit archeologische vondsten is gebleken dat vanaf 200 voor Christus tot de 6e eeuw na Christus de wijn productie floreerde. Waarna onder invloed van de Moorse overheersing tot na de Middeleeuwen de productie beperkt was. Vanaf de 16e eeuw won Rioja weer aan populariteit, met een boost toen de meeldauw en phylloxera uitbraken in Frankrijk. De voorliefde voor houtrijping dateert ook uit deze periode, omdat de Bordelaise wijnhandelaren naar alternatieven gingen zoeken. In die tijd was houtrijping een standaard in Bordeaux.

Uiteindelijk moest ook Rioja geloven aan de phylloxera uitbraak in 1901. Pas in 1970 met buitenlandse investeringen, begon men met de wederopbouw van Rioja als wijnregio, en met veel succes! Vandaag is er ongeveer 63.500ha aan wijnbouwgebied met een jaarproductie van ongeveer 3 miljoen hl. Tempranillo is de meest aangeplante druivensoort met ongeveer 75%. Maar de wijnen zijn veelal blends. Terwijl 90% rode wijnen zijn. Toegestaan zijn Garnacha, Graciano en Mazuelo.

Altos de Raiza

Assortiment+Altos de Raiza tempranillo

De Temperanillo druiven voor de Altos de Raiza, een Rioja crianza, worden half september met de hand geplukt.  De vergisting vindt plaats op RVS vaten, waarna de wijn gedurende 12 maanden rijpt op Amerikaans en Frans eikenhout. Om tenslotte nog minimaal 6 maanden op de fles te ontwikkelen. Het is een fantastische wijn uit de Rioja DO wat voor een reden de meest geroemde wijnstreek van Spanje is.

De Altos de Raiza Rioja crianza heeft een granaatrode kleur. In de neus krijg je overvloedige jammy aroma’s van rode en zwarte bessen.  Denk aan aardbeien, frambozen, bramen en zwarte bessen in combinatie met balsamico en vanille en geroosterde tonen van de houtrijping. Terwijl in de mond haar complexe karakter ontvouwt van jammy rood fruit, cacao en café crème. De wijn heeft een perfecte zuurgraad, vol mondgevoel en een aangename afdronk. Kortom een plezierige top-crianza wijn. Heerlijk voor bij tapas or gegrild (lams)vlees.

Bestel nu voor €9.95

Baskenland met haar bijzondere Txakoli

In het noordwesten in Baskenland (ofwel Euskali) vinden we een bijzonder wijngebied, het Txakoli. Dit gebied omvat ongeveer 700ha wijnbouwgebied en is onderverdeeld in drie subregio’s. Hier vinden we een traditionele wijn genaamd Txakoli. Ook de namen Txakolina (vrij vertaald als “de Txakoli”) of Chacoli (Spaanse verbastering) zijn bekend.

Het is een koel klimaat gelegen aan de baai van Biskaje dat gekenmerkt wordt door nevel, regen en groene heuvels. Er zijn veel kleine familie-wijnboeren. Hoewel er zowel rode en rosé wijnen te vinden zijn, is de witte wijn van de lokale Hondarrabi Zuri druif toch wel de meest bekende. Tevens zijn er een handvol andere druivensoorten toegestaan. Het is een wijn die een hoge zuurgraad kent met lichte alcohol, wat goed past in het koele klimaat. Verder mede dankzij de lichte body en citrus aroma’s, is het een perfecte wijn met lokale visgerechten. Wanneer de wijngaard in de buurt van zee ligt, bespeur je tevens een ziltige mineraalachtig aroma.

Baskenland Txakoli

Bron: www.rimontgowineries.com

Txakoli de Alava

Het Baskische DO Txakoli de Alava (ook wel Chacoli de Alava) is opgericht in 1989 door de vijf overgebleven Txakoli producenten. Er is ongeveer 60ha aan wijngaarden en is daarmee de kleinste DO van Spanje. Deze wijn is dusdanig kleinschalig dat je echt naar het Baskenland zal moeten gaan om van deze wijn te genieten.

Bizkaiko Txakolina

De DO Bizkaiko Txakolina (of Chacoli de Vizcaya) is de tweede regio waar Txakoli geproduceerd wordt. Het beslaat ongeveer 430ha aan wijngaarden rondom de stad Bilbao. Baiko aan de kust en Balmaseda in het binnenland zijn de twee belangrijke subregio’s. De wijngaarden zijn klein en versnippert in het gebied.

Getariako Txakolina

Hoewel qua omvang de kleinste regio, heeft DO Getrariako Txakolina ruim 440ha aan wijnbouwgebieden en is daarmee de grootste. De wijnen zijn hoger in hun zuurgraad dan de Txakoli in de andere twee regio’s.

Navarra

Traditioneel is DO Navarra gericht op de productie van knapperige rosé wijnen. Echter vindt er een verschuiving plaats naar hoge kwaliteit rode wijnen van Tempranillo, Cabernet Sauvignon en Merlot. Verder zijn er ook opmerkelijke Chardonnay wijnen te vinden en zoete muscats.

De regio is op te delen in vijf subgebieden die elk hun eigen signature hebben; Baja Montaña, Ribera Baja, Tierra Estella, Ribera Alta en Valdizane.

Het is een relatief kleine regio met ongeveer 600.000hl waarbij een 85% rode wijn is.

Enige jaren geleden zijn er nog wijnstokken ontdekt van de Vitis Sylvestris, de moederplant van de hedendaagse wijnstokken ofwel Vitis Vinifera. Met haar ligging op de weg naar Santiago de Compostella, heeft Navarra veel profijt gehad.