Frankrijk is zwaar getroffen door hevig regenval gedurende het hele oogst jaar 2024 waardoor het een lastige opbrengst zal zijn. De verwachtingen van de wijnproductie zijn verder naar beneden bijgesteld.
Vorige week hadden we Champagne regio al belicht. Naar verwachting daalt de opbrengst met 33%. Maar Champagne staat helaas niet alleen. Volgens Agreste, het statistisch instituut van de landbouw in Frankrijk, daalt de wijnproductie in 2024 naar 37.5 miljoen hl als gevolg van een lastige oogst. Een verlaging van maar liefst 22% ten opzichte van vorig jaar. En een daling van 15% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde. De belangrijkste oorzaak is het slechte weer.
Veel wijnstokken bloeiden tijdens koel, vochtig weer, wat leidde tot bloesemval (ook bekend onder coulure) en millerandage. Zware regenval, vorst, meeldauw en hagel veroorzaakten ook in heel Frankrijk problemen, en de oogst werd vervroegd in de Loire-vallei en andere regio’s om verdere verliezen te voorkomen.
Is een kleine oogst een probleem?
Volgens de Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijn (OIV) overtrof de wereldwijde wijnproductie de vraag in 2023. In 2023 bedroeg de productie 237 miljoen hl terwijl de consumptie “slechts” 221 miljoen hl was. Dit drukt de prijzen voor wijn en bedreigt het levensonderhoud van de telers. Natuurlijk zal je denken, maar niet alle geproduceerde wijn is voor directe consumptie. En een deel van de wijn (25-35 miljoen hl) wordt gebruikt voor industriële toepassingen. Maar door de vele jaren van overproductie, zal de verlaging van de wijnproductie in 2023 en 2024 waaronder door Frankijk, een nieuw evenwicht brengen.
De Franse regering heeft een plan van 200 miljoen euro voorgesteld om ongeveer 30.000 hectare wijngaarden te verwijderen in een poging de crisis aan te pakken.
Een rondje langs de regio’s
Elzas
De oogst van de Elzas zal naar verwachting ook met 13% afnemen als gevolg van meeldauw en verstoorde bloei. De oogst is later dan normaal geweest om goede rijpheid te bereiken. En goed nieuws, vooral de Gewürztraminer en Riesling beloven mooie droge en zachte witte wijnen op te leveren met rijke aroma’s!
Jura
Maar de zwaarst getroffen regio zal de Jura zijn, waar vorst en meeldauw naar verwachting de oogst lokaal tot wel 75% zullen verminderen in vergelijking met vorig jaar. Men verwacht slechts 35.000hl, waar gemiddeld 80.000hl normaal is. Maar verrassend is ook dat er dieven actief zijn die de wijngaarden leeg plukken. Zo is Paul Bonin zijn hele oogst kwijt geraakt in één nacht. En is ook Catherine Hannoun van Domaine de la Loue 2 ton druiven gestolen.
Loire
Terwijl een daling van 30% is voorspeld in de Loire-vallei, zijn de witte wijnen naar verwachting elegant met delicate aroma’s en de rode wijnen licht en fruitig. Ideaal bij een lichte maaltijd.
Bordeaux en zuidwest Frankrijk
Eind augustus was het oogsten gestart in de Bordeaux. Men verwacht dat de productie met 14% zal dalen als gevolg van hagel, meeldauw en problemen met coulure. Desondanks is men optimistisch gestemd. Omdat vooral de Merlot en Cabernet-variëteiten goed gerijpt zijn en rijke aroma’s beloven.
Bourgogne
Vooral de oogst in Bourgondië zal naar verwachting 35% dalen. Dit dankzij het extreem natte jaar en verergerd door plaatselijke strenge vorst en hagel. Hierdoor was veel werk in de wijngaarden nodig om het gewas te beschermen tegen de schimmeldruk. Een warme en droge augustus maand heeft wel wat goed gemaakt, maar toch is het oogstverlies aanmerkelijk. De rijping is niet consistent. Maar wat geselecteerd is, lijkt prima te zijn. De Chardonnay is erg goed om Crémant de Bourgogne te maken, terwijl de Pinot Noir zeer veelbelovend lijkt te zijn.
De Beaujolais daarentegen hadden een stuk minder te lijden onder de uitdagende weersomstandigheden. Inter Beaujolais, het informatiebureau van de Beaujolais, geeft aan dat het een lastige oogst voor 2024 in Frankrijk is, maar ook en kansen kent. Een koel en nat voorjaar, gevolgd door een milde maar regenachtige juli, leidde tot een ongelijke rijping van de druiven en een verhoogde gevoeligheid voor ziekten. Desondanks verwachten wijnmakers een goede kwaliteit omdat augustus warm en droog was. De oogst vereist echter zorgvuldige selectie van de trossen vanwege de grote verschillen in rijpheid tussen percelen.
In de Chablis is het allemaal minder rooskleurig. Na het natuurgeweld brak in augustus de meeldauw uit. Deze schimmel beschadigt de wijnstokken ernstig. Het leidt tot verminderde groei en zelfs tot verlies van de oogst met 60%. Voor de Chablis kan deze uitbraak een groot probleem vormen voor de beroemde frisse witte wijnen. Wijnboeren moeten hun wijngaarden steeds op andere manieren beschermen, maar strenge regels van de appellaties, samengekomen in het Cahier des Charges, zijn niet zomaar aan te passen.
Languedoc Roussillon
In de regio Languedoc-Roussillon is de oogst bijna voltooid en wordt voorspeld dat deze met 13% op jaarbasis zal dalen als gevolg van droogte in sommige gebieden en meeldauw in andere. De oogst startte 8 dagen later dan in recente jaargangen. Dat heeft alles te maken met de rijpheid van de druiven.
Bedenk dat dit de regio van de massaproductie is voor Frankrijk. En ondanks de lagere opbrengst, verwacht men dat het aromatisch profiel interessant zal zijn. Maar het gevaar schuilt in de zuurgraad. Die moet goed in de gaten worden gehouden.
Côtes du Rhône
De Côtes du Rhône lijkt meer begenadigd te zijn. De regio bekend van haar fruitige en kruidige wijnen, had het minst te lijden onder het grillige weer. Het is een prima wijnjaar dankzij volledig gerijpte druiven met dikke schillen waar veel kleur uit te halen is.
Provence
Voor rosé liefhebbers, opgelet. Reeds op 21 augustus is men begonnen met de oogst in deze regio zeer bekend voor haar rosés. Dankzij de lenteregens, is de Provence de hittegolf goed doorgekomen. Echter de opbrengst is een beetje gemengd doordat late hagel en vorst verschillende percelen heeft verwoest.
Coulure
Dit is een verschijnsel dat zich tijdens de bloei van de wijnrank voordoet. Door hevige regen kan een grote hoeveelheid stuifmeel van de bloesem aflopen. Doordat achteraf slechts weinig stuifmeel overblijft worden dus minder bloesems bevrucht dan tijdens droge seizoenen, waardoor dus ook minder druiven aan de rank groeien. De plant zal dan alle extracten uit de bodem concentreren in deze vruchten. Hierdoor verkrijgt men wijn van hoge kwaliteit, maar vaak met een premium prijs.
Millerandage
Dit is een potentieel wijnbouwgevaar waarbij druiventrossen bessen bevatten die sterk verschillen in grootte. Hierdoor loopt de wijnmaker het risico dat er verschillen in rijpheid tussen de druiven plaatsvindt. De meest voorkomende oorzaak is koud, regenachtig of anderszins slecht weer tijdens de bloeifase van de wijnstokken. Maar ook andere factoren, zoals een tekort aan voedingsstoffen (vooral boor) of virale infecties, kunnen een rol spelen.
Millerandage is niet altijd slecht. Het is afhankelijk van het druivenras of de wijnkwaliteit beïnvloedt wordt. Bij Sangiovese, Zinfandel en Gewürztraminer kan millerandage groene aroma’s opleveren doordat er onrijpe druiven in de tros zitten. Deze rassen zijn namelijk erg gevoelig voor ongelijke rijping van een druiventros. Voor andere variëteiten, zoals Pinot Noir of de Mendoza-kloon van Chardonnay, zou de wijnkwaliteit kunnen verbeteren vanwege de kleinere totale besgrootte en de hogere schil-sapverhouding.
Vorige week hebben we gekeken naar de anatomie van de wijnfles. En nu vragen we ons af, wat is de overeenkomst tussen wijnfles en mensen? Ja, ze zijn beiden verschillend, hebben een stoere buitenkant, hebben diverse kleuren en zijn moeilijk te openen. Maar binnenin zit de nektar. Wanneer je een wijnwinkel binnen stapt geef je ogen eens te kost (en nee niet naar de wijn) en geniet van de vele soorten flessen. Maar waarom al die verschillende vormen – van weelderige tot strakke – en kleuren voor een wijnfles?
Geschiedenis
Waarom er zoveel verschillende weelderige vormen voor de wijnfles zijn, is eigenlijk niet meer bekend. Meest waarschijnlijke antwoord ligt in het feit dat vroeger mensen maar beperkte afstanden reisden, en dus binnen een bepaalde wijnregio het voor de hand liggend is dat men dezelfde flesvorm gebruikt.
Grofweg kan je de flessen in 3 vormen definiëren; de Bourgogne fles, de Bordeaux fles en de Rhône fles. Het is niet toevallig dat we dezelfde flessen wereldwijd terugvinden voor dezelfde druivenrassen. In Bordeaux is dit Cabernet Sauvignon en Merlot. In Bourgogne de Chardonnay en Pinot Noir en voor Rhône de Grenache, Syrah en Mouvèrdre.
Waarom er verschillende kleuren zijn voor wijnflessen
De kleur van wijnflessen speelt ook een rol. Het is u wellicht opgevallen dat voor het grootste deel wijnflessen donker gekleurd zijn. Een donkere fles beschermt de wijn beter tegen licht, aangezien licht de wijn kan beschadigen. Dit geldt natuurlijk vooral bij bewaar-wijnen die langdurig weggelegd worden. Bij rode wijnen werden bijna altijd donkergroen gekleurde flessen gebruikt, omdat de donkerdere vloeistof gemakkelijk door het donkere glas te zien is. Witte wijnen en de meeste rosé-wijnen gebruiken echter doorzichtige flessen. De lichtere kleur vloeistof komt beter tot zijn recht door helder glas en de kleur van wijn, vooral bij lichtere wijnen, kan een belangrijke aanwijzing zijn voor hoe het zal smaken. Omdat dit wijnen zijn die vroeg gedronken worden en dus niet bewaard worden, speelt de invloed van licht een mindere rol.
Elke regio haar eigen vormen voor de wijnfles
Uiteindelijk kunnen de vormen van de wijnfles een idee geven van de wijn die in de fles zit van weelderige tot strakke wijn. Maar besef dat de wijnfles vormen niet gereguleerd is, elke wijnmaker kan kiezen welke vorm men wilt gebruiken. Even een kort overzicht.
De Bordeaux fles
Ookwel Frontignan genaamd. Deze fles is cilindervormig, met vierkante schouders en een recht lichaam. Dit is mogelijk wel de meest gebruikte wijnfles ter wereld. Vooral Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Malbec, Sauvignon Blanc, Chenin Blanc en Semillon vinden we terug in deze flessen.
De Bourgondische fles
Er is een miniem maar belangrijk verschil tussen de Bourgondische en Bordelaise fles. Daar waar de Bordelaise fles dus een abrupte overgang heeft in de schouder, is die uit de Bourgogne zacht en elegant. De lijn is sierlijk en vloeiend. Deze flessen vorm wordt vaak gebruikt voor Pinot Noir, Chardonnay en Aligote.
De Rhône-fles
Deze fles heeft heel veel weg van de Bourgondische fles. Wat niet zo vreemd is aangezien ze in elkaars verlengde liggen. Maar in de Rhône hebben de wijnflessen de bijzonderheid dat hij de woorden “Côtes du Rhône” en het zegel of wapenschild op de schouders gegraveerd draagt. Daarnaast zijn de flessen iets hoger doordat de hals iets langer is.
De Elzasser fles
In de Elzas in Frankrijk en de Moezel in Duitsland vinden we de volgende markante fles. Ze zijn elegant en fijn, en worden vaak Elzasser fluit genoemd want het is een van de hoogste flessen wijn. Er zijn veel overeenkomsten met de fles uit het Duitse Rijn gebied. Maar het belangrijkste verschil zit in de kleur van het glas. Deze is vaak lichtgroen of zelfs helder/doorzichtig. In de nieuwe wereld zien we ook vaak zoete wijn in deze fles.
De Loire-fles
De Val de Loire-fles lijkt sterk op de Bourgondische fles, maar met een dunner lichaam.
Champagne fles
Natuurlijk heeft Champagne haar eigen categorie fles vorm. Qua uiterlijk zijn er veel overeenkomsten met de Bourgogne fles, maar ze is dikker en zwaarder. Vanwege de druk van de mousserende wijn is de standaard dikte niet genoeg en zullen de flessen zeker kapot springen. Een leuk feitje is dat een ontplofte champagne kurk wel bijna 50km per uur kan vliegen!
De Provençaalse fles
in de Provence zijn er twee soorten flessen. De eerste, specifiek voor de appellatie Côtes de Provence, is een korsetfluit met een smalle basis. Helaas is deze niet meer zo gebruikelijk en zie je veelal de Bordelaise fles voor de rosé en witte wijnen uit de Provence.
Clavelin du Jura
De Jura is een beetje de onbekende regio. De Vin Jaune wordt geserveerd uit een 62cl fles met een reed lichaam en korte hals. Bij wet mag alleen deze fles alleen gebruikt worden voor Vin Jaune.
Bocksbeutel
De naam bocksbeutel is afgeleid van “bierzak”, maar bevat wijn. Hoewel de inhoud hetzelfde is als de meest gangbare flessen (75cl), heeft de bocksbeutel een epileptische vorm. Het heeft een korte hals en is gekenmerkt door een badge in reliëf op de linkerschouder. Deze badge vertegenwoordigt het wijndomein. De reden voor de afgevlakte vorm is simpel; het is makkelijker te vervoeren en voorkomt dat deze wegrolt.
Chianti fles
Tenslotte in de Chianti Classico vullen ze de wijn in een typische Chianti fles. Dit is een rondbuikige fles die bedekt is door een rieten mand. De fles werd in de late Middeleeuwen ontwikkeld om het risico op breuk te verminderen. De fles wordt ook wel fiasco genoemd, nadat bij een mislukte clown act in de 18e eeuw de fles kapot viel. Vanwege de hoge productiekosten zien we de meeste Chianti wijnen in de traditionele Bordeaux fles.
Tot slot
Veel van de fles vormen zijn historisch bepaald. Voor glasblazers was het makkelijker om rond flessen te maken, dus vandaar de vorm. Maar tegenwoordig heb je ze in alle soorten en maten. Maar veelal blijft wijn in ronde of cilindrische flessen.
De flessenvorm zelf draagt niet bij aan de wijn, het is puur esthetisch. Maar er zit wel een praktische kant aan. De meeste (wijn)koelkasten zijn gebouwd op de standaard Bordeaux en Bourgogne fles. En dus een Elzas of Loire fles is niet altijd even handig. En let op, deze laatste kunnen ook makkelijker uit de koelkast glijden wanneer de fles plat ligt, vanwege de slanke hals!
Deze week gaan we verder met een paar nieuwsfeitjes. Beginnend met verrassend Ahr na het dramatische 2021, verder booming rosé dat hard aan de weg aan het timmeren is, revolutie in de Elzas en meer.
Catastrofe in de Ahr
Één jaar na de catastrofe in de Ahr vroeg ik mij af hoe het er nu is. Daar waar half Europa zucht onder de hitte en droogte, zou je bijna vergeten dat vorig jaar juli het water door de rivieren in Duitsland en België (en natuurlijk Nederland) bulderde. Met als gevolg een enorme ravage in de rivierengebieden. Vooral de wijnbouwers in de Ahr waren zeer ernstig getroffen. Huizen en voertuigen spoelden weg, (wijn)kelders vulden zich met modderstromen. Machines waren onherstelbaar beschadigd. De kosten liepen op en zijn geschat op 150 miljoen euro. Van de 65 individuele wijnboeren zijn er 62 geconfronteerd met deze verwoesting. Daarnaast ook nog de honderden kleine wijnboeren die zich in een coöperatie hebben verenigd.
In de weken na de overstromingen was het al wel weer tijd voor werk in de wijngaarden, terwijl tegelijkertijd alles opgeruimd en schoongemaakt moest worden. Wijn in de kelders werden verkocht als “Flusswein” met alle moddersporen nog op de flessen.
Wijngaard uitdagingen
Alsof de overstroming nog niet voldoende was, doordat het wijngaardwerk een beetje genegeerd werd, sloeg ook de valse meeldauw toe. Deze schimmel infecteert de wijnstokken in tijden die zeer nat zijn. De schimmel kon zich vervolgens snel verspreiden. Remedies zijn de Bordeauxse pap, maar zeker zo belangrijk is voldoende luchtcirculatie. Helaas zorgde de aanzienlijke hoeveelheid water voor een weelderige onkruidgroei tussen de wijnstokken, waardoor de druiven onder de bladeren helemaal niet konden drogen. In totaal is ongeveer 10% van het wijngaardareaal verwoest of zwaar beschadigd. Toch heeft het koele maar zonnige september veel goed kunnen maken. Door de vele hulp is er toch een jaargang 2021 gekomen! Met als gevolg dat er toch 35.000hl wijn is gemaakt (in 2020 was dit 39.000hl).
Jaargang 2021
Elk jaar kiest men in de Ahr de beste Cult, Premium en Classic wijn. En ook 2021 ontbreekt gelukkig niet! Het jaar 2021 gaat te boek als een bijzonder wijnjaar. De uitdagende overstroming, de verrassende pluk en wijn waar je goed van zal genieten. De wijn kenmerkt zich door haar fruitigheid maar toch volle body terwijl het alcohol percentage lager ligt dan voorgaande jaren.
Helaas is er nog steeds veel hulp nodig in de Ahr. Heb je interesse, ben je ouder dan 16 jaar en in het beste geval heb je reeds ervaring op het gebied van fruitoogst? Meld je dan hier aan.
Rosé is booming
Daar waar de Provence jarenlang de toonaangevende producent voor rosé is geweest , zijn er inmiddels rosé wijnen vanuit de hele wereld beschikbaar. Hierdoor is de keuze voor de consument enorm gestegen. Vooralsnog blijft dit product gericht op fruitige lichtvoetige wijnen.
Echter er is mogelijk een grote verschuiving opkomst. Het grote luxe concern LVMH (Louis Vuitton Moët Hennessy), bekend van Moët, Veuve Clicquot en Ruinart in de Champagne en Hennessy in de Cognac, heeft zichzelf ingekocht in diverse domeinen in de Provence. Waaronder Château Galoupet en D’Esclans Het concern ziet rosé als een product waar goed geld mee te verdienen valt. Wat niet vreemd is gezien de prijzen van 60€ voor Château Galoupet Clos 19 en een stevige 120€ voor een Château d’Esclans Garrus. Maar, als een meester in marketing betaamt, brengen ze ook merknamen op de markt gemaakt met mooie aanlokkelijke namen als Whispering Angel. De druiven hiervan komen niet persé uit eigen wijngaard maar worden ook ingekocht bij andere wijnboeren in de streek. Door de merknaam te positioneren, versterkt LVMH haar reikwijdte. En zo is deze genoemde wijn een enorme hit in Amerika.
Ook “vergroent” Château Galoupet. Ze hebben berekend dat de verpakking 40% van hun CO2 voetafdruk is. Daarom gaat de Grand Cru Classé voortaan in groene flessen want die hebben een gewicht van slechts 500 gram. En de instap-rosé gaat in PET flessen van plastic zwerfafval van het project Prevented Ocean Plastic. De marketingmachine van LVMH is op volle toeren!
De streek daarentegen wacht af. Gaat de hele streek meeprofiteren van de marketingmachine van LVMH of gaat het concern haar wijnen apart positioneren. Dit laatste is een schrikbeeld voor de Provence waar de naam “Côtes de Provence” voor rosé heel belangrijk is.
In de Elzas is het bekend dat de Grand Cru wijnen alleen afkomstig zijn van witte druiven.En alleen van de edele rassen Riesling, Gewürztraminer, Pinot Gris en Muscat waren toegestaan. Maar met ingang van 2022 ziet Alsace Grand Cru Pinot Noir het levenslicht. Alleen de Pinot Noir van Grand Cru Hengst en Grand Cru Kirchberg de Barr verkocht worden. Helaas heeft Grand Cru Vorbourg het net niet gered. Deze drie wijngaarden leveren al jarenlang uitmuntende kwaliteit Pinot Noir wijnen en eindelijk worden de eerste twee bekroond met het hoogst denkbare kwaliteitslabel.
Gekkenhuis in Calamandrana
Soms kan de herkomst van een wijn bijzonder ingewikkeld worden gemaakt. Het Italiaanse Calamandrana staat hiermee aan de top. Daar waar je je kan afvragen of DOC (Denominazione de Origine) al niet genoeg is om een herkomst te bepalen. Nee, de Italianen hebben ook nog DOCG – Denominazione di Origine è Garantita. Nu staat het in Calanmandrana, gelegen in Piemonte, helemaal op z’n kop want daar kan een wijnboer kiezen tussen maar liefst 7 verschillende DOCG’s en 6 DOC’s voor hun wijn… We lichten de DOCG’s voor u uit.
Nizza DOCG
Gelegen rondom de stad Nizza Monferrato in Asti is Nizza DOCG in 2014 opgericht. Het beslaat wijnen gemaakt van uitsluitend Barbera druif met maximale opbrengst van 7 ton per hectare in de 18 gemeenten die om de stad liggen. De alcohol moet minimaal 13% bedragen met een minimale rijping van 18 maanden waarvan 6 op hout (of voor Riserva 30 maanden waarvan 12 op hout).
De omgeving is meer heuvelachtig waardoor druivenstokken harder moeten werken om aan water en voedingsstoffen te komen. Wijnen zijn over het algemeen meer aromatisch. De kwaliteit ligt hier hoog terwijl de prijs nog redelijk acceptabel te noemen valt (wanneer je dit vergelijkt met Barolo of Barbaresco in ieder geval).
Barbera d’Asti DOCG
Deze DOCG beslaat maar liefst 160 gemeenten in de provincies Asti en Alessandria. De wijn moet uit minimaal 90% Barbera te bestaan. De maximale opbrengst per hectare is 9 ton en daardoor verschilt dit met Nizza. De minimale toegestane alcohol percentage is 12% en de wijn moet minimaal 4 maanden rijpen. Houtrijping is niet verplicht. Voor Barbera d’Asti DOCG Superiore is dit 14 maanden waarvan 6 op hout.
Asti DOCG
Binnen 52 gemeentegrenzen van de provincies Asti, Cuneo en Alessandria vinden we de mousserende zoete Asti-wijnen gemaakt van Moscato Bianco, ook wel Muscat Blanc à Petit Grains genaamd. De opbrengst mag maximaal 10ton per hectare zijn. Binnen de Asti DOCG hebben we Asti of Asti Spumante en Moscato d’Asti welke iets zoeter is dan de Asti en tevens minder mousse (bubbels) en lager alcohol percentage heeft. Drink deze wijn jong op 6-8 graden.
Canelli DOCG
Na bijna 20 jaar heeft de gemeente Canelli gelegen in het gebied van Asti DOCG haar eigen status gekregen. De wijngaarden mogen in 18 gemeenten staan binnen de provincies Asti en Cuneo. Er is 100ha aan wijnbouwgrond die gelegen moeten zijn op 165 tot 300m boven zeespiegel op heuvelachtige gronden. De druiven moeten handmatig geoogst worden en de maximale opbrengst is 9.5ton per hectare. De druivensoort mag uitsluitend Moscato Bianco zijn.
Barbera del Monteferrato Superiore DOCG
De Barbera del Monteferrato Superiore DOCG is een rode wijn gemaakt van minimaal 85% Barbera en niet meer dan 15% Freisa, Grignolino of Dolcetto druiven. De wijn moet minimaal 14 maanden rijpen waarvan 6 maanden in eiken vaten. En het alcohol percentage is minimaal 13%. De DOC variant hoeft niet te rijpen overigens.
Brachetto d’Acqui o Acqui DOCG
Wanneer de wijn van uitsluitend Brachetto gemaakt is, mag deze onder de naam Brachetto d’Acqui DOCG op de markt gebracht worden. Mits de maximale opbrengst 8ton per hectare is. De wijn kan stil of mousserend zijn en heeft meestal laag alcohol (5 tot 7%). Vaak vinden we dit bij een dessert gezien de verfrissende zoete afdronk.
Alto Langa DOCG
De laatste mousserende wijn vinden we in Alto Langa DOCG. Het is gemaakt van Pinot Noir en/of Chardonnay dus zowel wit als rosé uitvoering. Het is een vintage wijn, dus het plukjaar staat vermeldt op het etiket.
Kortom, voor de verschillende druivenrassen hebben ze in Calamandrana een eigen DOCG ontworpen, en dat zou het makkelijker moeten maken voor ons als consument? Kunt u het nog volgen?
We mogen dan heel mooie weken gehad hebben, maar die lijken al weer ver achter ons te liggen. Toch schijnt het zomer te zijn. En zomer wordt eenmaal geassocieerd met spetterende frisse rosé wijn die een streling voor de tong is. De regio waar eenmaal de meeste rosé vandaan is de Provence.
Met een glas rosé in de hand, kan je genieten van de warmte die de druif heeft ervaren maar toch ook de frisheid die de ongerepte natuur biedt.
Toch biedt de Provence meer dan alleen rosé wijn. Laten we daar eens verder in duiken!
Geschiedenis
Er is bewijs dat de wijnbouw in deze geschiedenis minstens 2.600 jaar terug gaat, naar de tijd dat de Phocaean Grieken Marseille (Massalia) hebben opgebouwd (600 BC). Zij introduceerden de druivenplant. Vier eeuwen later kwamen de Romeinen. De Provence is de eerste Romeinse provincie buiten Italië, ze noemde het ook vaak “provincia nostra” ofwel “onze provincie”. De Romeinen begonnen met het cultiveren van druiven. En brachten de druivenstokken overal waar ze naartoe gingen. Ongeacht de cultuur die heerste, wijn heeft altijd een prominente rol gespeeld in deze regio.
In de Middeleeuwen (5e tot 12e eeuw) gaf een boost aan de wijn productie. De lokale kloosters begonnen wijn te produceren; zoals in Marseille St Victor, St Honorat op de Lérins eilanden voor de kust van Cannes of de abdij van Thonoret ten westen van Fréjus. In de 14e eeuw begon ook de Franse adel wijngaarden aan te kopen in de Provence, en de moderne wijnbereiding was geboren.
Net als zoveel wijnstreken, heeft de phylloxera plaag ook in de Provence nagenoeg de gehele wijngaarden weg gevaagd. Carignan wijnstokken werden geënt op amerikaanse wortelstokken die wel resistent zijn tegen de druifluis. Carignan geeft een hoge opbrengst maar over het algemeen een lagere kwaliteit. Volume was de focus.
Meegaande trend wint van inheemse rassen
Tegenwoordig is het vooral Mourvèdre dat staat aangeplant voor de rosé wijnen, vaak gemengd met Grenache en Cinsault. Tevens zie je een stijging van Cabernet Sauvignon en Syrah, maar dit moet je zien als populariteit vanwege globalisering en internationale smaken. Hierdoor verliest de Carignan, maar ook de meer inheemse rassen als Braquet, Calitor , Folle en Tibouren.
Voor witte wijnen zijn vooral Bourboulenc, Clairette, Grenache Blanc, Marsanne en Viognier belangrijk. Maar ook druivenrassen als Chardonnay, Sauvignon Blanc, Sémillon, Rolle en Ugni Blanc.
Het klimaat en bodemopbouw
De Provence ligt daar waar Languedoc ophoudt en strekt zich langs de Middellandse Zee uit tot aan Nice. Ten noorden ligt de Rhône met Chateauneuf du Pape.
Niet verbazingwekkend kent de Provence een mediterraans klimaat. Milde winters volgen op zeer warme zomers met weinig regenval. Met de meer dan 3.000 zonuren per jaar, is zonneschijn in overvloed en tevens een risico. Deze hoeveelheid zonuren is 2x meer dan druiven nodig hebben om te rijpen, met als gevolg dat je wijnen krijgt die overrijp fruit of jam tonen kennen. Iets wat je niet wilt in fruitige verfrissende wijnen. Gelukkig koelt het af naar aangenamere temperaturen in de avond en nacht. Ook zonnebrand is een vanzelfsprekend risico. De Mistral kan de druiven afkoelen van de hitte en snel drogen na regen, zodat er minder risico op rot is. Maar kan ook de wijngaard beschadigen wanneer de druivenstokken niet goed geleid zijn of niet goed beschermd wordt door landvormen. Vandaar dat de meeste wijngaarden op zuidelijke hellingen staan. Vroegrijpe druivensoorten zullen daarentegen eerder op de noordelijke hellingen staan.
De geologie is ook divers. In het westen, tegen de Languedoc aan, overheerst kalksteen. Hier lag vroeger een ondiepe warme zee. Meer naar het oosten vind je meer graniet met hier en daar vulkanisch gesteente. Overal in de Provence groeien harsachtige planten als rozemarijn, jeneverbes, tijm en lavendel. Wanneer deze struiken op kalksteen of klei groeien, zijn deze Garrigue genoemd. Wanneer op leisteen heet het Maquis. Men zegt dat deze specifieke bodemsoort het karakter van de wijn beïnvloedt. Overigens verder landinwaarts kom je meer klei en zandsteen tegen.
Het classificatie systeem
De Provence kent globaal drie grote gebieden; de Côtes de Provence waar ruim 73% van de wijnen vandaan komen, Côteaux d’Aix en Provence welke aan de westzijde ligt en Côteaux Varois welke tussen de twee eerder genoemde appellaties ligt. D’Aix en Provence en Varois produceren 17% respectievelijk 10% van de wijnen uit de Provence. Deze drie regios produceren in totaal 1.4 miljoen hl, waarbij 89% rosé is en 7% rood en resterende 4% witte wijn.
De Provence heeft, net als in Bordeaux, een classificatie systeem voor landgoederen. De oorsprong gaat terug naar 1895 toen een aantal eigenaren van landgoederen in de Var zich realiseerden dat commerciële samenwerking hun beter zou positioneren. Een commissie heeft uiteindelijk in 1947 23 landgoederen aangewezen op basis van terroir, hun kennis en bekendheid en aangemeld bij het INAO. Voorwaarden voor deze cru-classificatie is dat de landgoederen alle drie de wijnen dient te produceren (rood, wit en rosé), een constante kwaliteit en authenticiteit van de vinificatie en het bewaren te behouden en tenslotte dient de wijn op het domein gebotteld te worden. Er zijn slechts 18 domeinen die deze classificatie toegekend hebben gekregen.
AOC Côtes de Provence
Hier komt de bulk van de wijn vandaan. Zoals reeds aangegeven, ruim 73% van alle Provence wijn komt hier vandaan. De regio omvat 20.100ha aan wijnbouwgebied die gezamenlijk bijna 1 miljoen hl wijn produceren.
Ultimate Provence
Een blend van Grenache, Cinsault, Syrah en de witte druif Rolle. De wijngaard is gelegen op opdiepe grond van zandsteen, voorzien van compost van de eikenbladeren uit het aangelegen bos. De mooi roze wijn heeft een stuivende neus van rood fruit met een hint van kaneel. Eenmaal in de mond bespeur je de witte peper die zo karakteriserend is voor Syrah. Terwijl de Rolle een verfrissende zuurgraad en vol mondgevoel geeft. Dit zorgt voor de aangenaam lange afdronk van deze wijn. Kortom deze spetterende frisse rosé wijn is een streling voor de tong.
Er zijn een vijftal dorpen die hun eigen plaatsnaam appellatie mogen dragen vanwege hun uitgesproken karakteristiek. Dat zijn Côtes de Provence Sainte-Victoire, Côtes de Provence La Lande, Côtes de Provence Fréjus en Côtes de Provence Pierrefeu. De Côtes de Provence Notre-Dame des Anges is in 2019 verheven in haar eigen appellatie.
Côtes de Provence Sainte Victoire
Uit Sainte-Victoire komen mooi rode en rosé wijnen van zeer arme grond. Syrah, Grenache en Cinsault zijn de meest voorkomende druivenrassen die dan ook robuuste en elegante wijnen weten voort te brengen.
Côtes de Provence Fréjus
Fréjus is misschien wel de meest bijzondere regio. Hier vind je een drietal verschillende bodemsoorten; rode grond als resultaat van de zand-klei-verandering van zandsteen en pelites uit de Perm-periode; een plateau van steenachtige rode, zanderige klei en zandgrond afkomstig van het gesteenten van het Massif des Maures. De zeewind geeft de nodige verkoeling voor de druiven. Hier heb je rode wijnen van GSM en rosé van de inheemse Tibouren en GSM.
Côtes de Provence La Lande
In La Lande, direct gelegen aan de kust, kent een viertal bodemtypes. Echter deze hebben allemaal gehard leisteen als gelijke noemer. Hier vinden we rode wijn van GSM, rosé van Grenache en Cinsault en witte wijn van Rolle. Rolle is een druif die van origine voorkomt in de Provence, rijpt laat en heeft een warm klimaat nodig. Ideaal dus!. De wijn heeft een boeket van citrusfruit, peer, venkel en amandelen. Het heeft een prettige vettigheid, mooi balans en een aangename structuur.
Côtes de Provence Pierrefeu
Ten westen van La Lande ligt Pierrefeu. Toch is de bodem opbouw anders, hier vind je een drietal verschillen; het rode zandachtige klei, stenige bodem van de vlaktes en rood-bruine leemachtige kleigrond. Hier heb je rode wijn van overwegend GSM en rosé van Cinsault, Grenache en Syrah.
Côtes de Provence Notre Dame des Anges
Ten noordwesten van Fréjus ligt de appellatie van Notre-Dame des Anges. Deze regio is pas in augustus 2019 tot appellatie verheven en omvat 10 dorpen en 273ha. Hier komt rode wijn en rosé vandaan.
Côteaux d’Aix en Provence
Met haar 20.000ha is Côteaux d’Aix en Provence geen kleine speler met ruim 200.000hl. Vanzelfsprekend geldt ook hier dat ruim 80% rosé wijnen zijn. Hier is gemiddeld net iets minder zonuren, maar toch nog zo’n 2.900 uur per jaar. De bodem bestaat vooral uit klei en kalksteen met kiezels, zandbodems en op de terrassen van de Arc en Durance vooral klei en leemzand met kiezelstenen. De overheersende druivenrassen zijn vanzelfsprekend GSM, Cinsault en Counoise. Deze laatste kenmerkt zich door een subtiele toon van chocolade en leer toe te voegen. Ook vind je hier witte wijn van vooral Rolle.
Côteaux Varois
De wijngaarden van de Côteaux Varois liggen dus tussen die van Aix en Provence en Provence in. Hier ligt een kalkrijk bassin en nauwe valleien. Hier ligt ongeveer 20.000ha aan wijngaarden die gezamenlijk een klein 130.000hl wijn produceren, of te wel 17 miljoen flessen. Vanzelfsprekend overheerst rosé met 90% van de productie. De wijngaarden liggen hier tussen de 350m en 550m hoogte. Als vuistregel kan je stellen dat bij elke 100 meter hoogte het 1 graad Celcius afkoelt. Dit is natuurlijk heel relevant voor de druiven die baat hebben bij koelte om de zuren te behouden. Doordat de regio omsloten is door bergketens, is hier een meer continentaal klimaat. De vaak zeer milde herfst en lente worden afgewisseld met soms verzengende zomers en zeer koude, strenge winters die meer uitgesproken zijn dan in de rest van de regio.
Het terroir van de Coteaux Varois en Provence dankt een groot deel van zijn karakter aan zijn geologie: een reeks van gevouwen kalksteen en kalkhoudende klei die van oost naar west strekt, afgewisseld met zones van fijn grind en vuursteen.
Ook hier geldt dat voor rode en rosé wijn de belangrijkste druivenrassen Cinsault (voor de frisheid en fruitige touch), Grenache (welke volheid en kracht bijdraagt), Syrah (geeft de mooi kleur en tannine structuur) en Mourvèdre (levert de kruidigheid) worden gebruikt.
Terwijl voor witte wijn de druiven keuze groter is; Clairette, Grenache Blanc, Ugni Blanc, Rolle en Sémillon.
Estandon Gris des Seigneurs – Vin de Pays de Var
Een mooie zomerse rosé van Grenache en Cinsault is ideaal als aperitief of bij de lunch. Droog en fris met een toon van mineralen (vanwege de kalkhoudende bodem!). De wijn heeft een uitgesproken geur en smaak van rood fruit, naast iets van grapefruit en kruidigheid.
Het is dé rosé voor een warme (na)middag om lekker gekoeld te drinken. En past heel goed bij salade, geitenkaas of zalmrolletjes.
Dan zijn er nog een aantal kleinere regio’s die zich echt specialiseren. Dat zijn Bandol, Bellet, Cassis, Palette, Coteaux Pierrevert en Les Baux de Provence.
AOC Bandol
Tussen de Middellandse Zee en Côtes de Provence, rondom het stadje Bandol ligt de gelijknamige AOC Bandol. Ze ligt als een amfitheater waarbij de wijngaarden op terrassen aangeplant zijn. Met haar 1.600ha voorziet ze in de behoefte van zowel rood, rosé als witte wijn. Deze laatste is echter bijzonder zeldzaam.
De rode wijn is hier de koning. Gemaakt van vooral Mourvèdre (50% tot wel 95% van de blend), vermengd met Grenache en Cinsault. Hierbij voegt Grenache gulheid aan de wijn toe terwijl Cinsault de finesse verstrekt. De rode wijn kenmerkt zich door Havanna, leer, gedragen door bloesem en mineraliteit. Een jeugdige wijn onthult aroma’s van zoethout en zwart fruit . Wanneer het oudert, ontwikkelt zich jamachtig smaak, Morello kersen, leer, truffel en dergelijke. De minimaal 18 maanden houtrijping draagt bij aan het integreren van de tannine. Deze wijn kan rustig 20 jaar liggen.
De rosé wijnen zijn betoverend, met hun rondheid en genereuze kenmerken zijn ze anders dan de andere rosé wijnen uit de streek. De vaak zalmkleurig met een oranje zweem steekt af bij de meer bleke Provence rosé wijnen. Hier moet je geen fris rood fruit verwachten, maar eerder sinaasappelschil, kweepeer en zoethout. Wanneer de wijn wat zuurstof heeft gehad, bespeur je ook steenfruit.
De witte wijn heeft een basis van Clairette, Ugni Blanc, en Bourboulenc. Met kenmerken van witte bloesem, citrusfruit en exotisch fruit.
AOC Bellet
Bellet is de outsider, het is een kleine appellatie even ten noorden van Nice. Met haar 60ha kan je eigenlijk wel zeggen dat het de urban wijn van Nice is. Een andere opvallendheid is dat rosé hier de minst dominante wijn is met slechts 23% (rood 40% en wit 37%). De wijngaarden liggen op de heuvels aan beide zijden van de rivier Var en hebben een vergelijkbare bodemsamenstelling. De bodem is sedimentair, kiezelstenen met de ronde galets en fijn zand samengeperst tot een rots genaamd poudingue met strepen van klei (argileuses).
De belangrijkste (witte) druivensoort is Rolle (ook bekend in Italië als Vermentino). In de neus geeft deze voornamelijk florale aroma’s zoals jasmijn, gecombineerd met de frisse toetsen van citrus. De vaak toegepaste houtlagering is mooi aanwezig in de smaak en wordt ondersteund door een aromatische frisheid. Ook hier komen de florale en citrus aroma’s zeker terug. Licht bitter en vegetaal in de complexe, lange afdronk.
De twee belangrijkste variëteiten die worden gebruikt in de rode en roséwijnen van Bellet, Braquet en Fuella Nera, hebben ook een uitgesproken Italiaanse toon. Braquet wordt door sommigen beschouwd als dezelfde variëteit als Brachetto, een druif die veel voorkomt in Piemonte, terwijl Fuella Nera eigenlijk Folle Noire is, vermomd onder een Italiaans synoniem.
AOC Cassis
Even ten westen van Bandol ligt AOC Cassis. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, komt de Crème de Cassis hier niet vandaan. Dat is een likeur uit de Bourgogne. Hier ligt 200ha aan wijngaarden en zijn er slechts 12 wijnproducenten. Hier vind je kruidige witte wijnen met een volle body, waarbij Clairette en Marsanne de boventoon voeren. Ook rode en rosé wijnen van Mourvèdre, Cinsault en Grenache zijn hier te vinden. Maar die worden snel overschaduwd door de wijnen uit de Bandol.
AOC Palette
Palette is danwel de kleinste appellatie met slechts 43ha. Deze is gedomineerd door Château Simone, die ongeveer de helft van de wijngaarden in bezit heeft. De bodem is exceptioneel; kalksteen domineert de heuvels van Palette. Dit maakt de wijnen zo bijzonder ten opzichte van andere wijnen uit de Provence. Verder is hier een uitzonderlijk groot aantal druivenrassen toegestaan, wel 16 voor witte wijn en 15 voor rode wijn. En dat op zo een kleine appellatie.
AOC Côteaux de Pierrevert
Het onbekende Côteaux de Pierrevert ligt ten noordoosten van de AOC Lubéron uit de Rhône en omvat ongeveer 350ha. Er zijn slechts 35 producenten. De rode en rosé wijnen zijn afkomstig van Syrah, Grenache, Cinsault en Mourvèdre. De witte wijnen daarentegen van Grenache Blanc en Rolle (tesamen minimaal 50%), Clairette, Marsanne, Picpoul, Roussanne en Ugni Blanc. De wijnen zijn overwegend licht. Je zal deze wijnen ook niet snel buiten haar eigen regio vinden.
AOC Les Baux de Provence
Het gelijknamige dorpje ligt op een heuveltop in de Alpilles heuvels van de Provence. Hier komen hoog kwaliteit wijnen vandaan van vooral Grenache, Syrah en Mourvèdre. De klassieke wijn is diepdonker van kleur met een neus van berg kruiden, olijven, viooltjes en zongestoofde bramen.
Sinds 2005 zijn ook witte wijnen toegestaan van voornamelijk Grenache Blanc, Clairette en Rolle.
Het is tevens de eerste AOC waar alleen biodynamische wijnbouw is toegestaan!
Slot
Ja de Provence is meer dan alleen rosé, maar laat nu toch meer dan 90% rosé zijn. En daar mogen we vanzelfsprekend ook niet over klagen. De rosé wijn hier kent een spetterende, frisse tinteling waarbij fruit de boventoon voert dat een streling voor de tong is. Voor de rode of witte wijn zal je buiten de Provence echt naar moeten zoeken. En daar willen wij vanzelfsprekend behulpzaam zijn. Maar ook deze wijnen kenmerken zich door hun volheid, fruitigheid en kruidigheid. Door de blend met tanninerijke druiven zijn dit ook vaak wijnen die je langer kan wegleggen.
Ik zou zeggen, hef het glas op een mooie zomer en ga genieten met deze heerlijke wijnen!
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
