Prachtig witte Bourgogne

Na mijn bezoek aan Nuits St Georges was ik ook in de buurt van Meursault met haar prachtig witte Bourgogne wijnen. Afstanden zijn eenmaal te verwaarlozen in de Bourgogne! Langs de welbekende weg D974 die dwars door de Bourgone snijdt, kwam ik Maison Moillard tegen. Maison Moillard was in 1850 in Nuits St Georges opgericht. Met hun 11.5ha in eigen beheer verbouwt Moillard wijn op duurzame wijze. Vervolgens is Moillard zich door de jaren heen meer gaan toeleggen op het samenwerken met partners en inkopen van druiven. En zo is het handelshuis geboren.

De witte wijnen worden voornamelijk gevinifieerd in de vestigingen in Chablisien, Côte de Beaune en Mâconnais. Het is van groot belang om de druiven te beschermen tegen oxidatie. Zodra de druiven in de wijnmakerij aankomen, worden de druiven voorzichtig geperst in de pneumatische persen. Afhankelijk van de appellatie fermenteren de most in temperatuur gereguleerde roestvrijstalen tanks (voor Chablis, Mâcon) of in eiken vaten. Regelmatige batonnages maken het mogelijk om de fijne droesem (oude gistcellen) in de wijn om te scheppen. Hierdoor verkrijgt de wijn meer aromatische complexiteit. Het doel is om complexe, frisse wijnen voort te brengen.

De proeverij

De locatie langs de D974 nabij Meurseult is een prachtig modern complex. Ook zonder afspraak wordt je zeer vriendelijk ontvangen door medewerkers met veel kennis. Je kan kiezen uit verschillende proeverijen (3,4,7 of meer wijnen) naar keuze. Daar hangt wel een prijskaartje aan vast. Omdat ik al het een en ander geproefd had koos ik voor 4 wijnen, waarvoor ik €40 moest betalen. Echter gaan de weg, werden steeds meer flessen voor mij neergezet en kwam de teller op 7 stuks te staan! En bedenk dan ook dat wijnen uit de Côte de Beaune niet tot de goedkoopste behoren.

Chassagne-Montrachet 2020

We beginnen met een Chassagne-Montrachet Grand Cru 2020. Chassagne-Montrachet is een dorpsappellatie voor zowel rode als witte wijn. Het ligt in de Côte de Beaune, het zuiden van de Côte d’Or. Samen met de dorpsappellatie Puligny-Montrachet omvat Chassagne-Montrachet de Grand Cru Montrachet-wijngaard. Echter dit is de instapwijn met een dorpsappellatie.

De lichtgele wijn met groene tinten heeft een intense neus van steenfruit en acaciabloemen. De wijn heeft een hoge zuurgraad wat redelijk overheerst. Met een pallet waarin citrus domineert en het vettige boterachtige op de achtergrond is. De afdronk is beperkt en wordt overheerst door de hoge zuurgraad.

Voor mij is deze wijn het net niet. Deze heeft gewoonweg teveel zuur. Echter qua prijs is deze wijn nog steeds stevig, rond de €60.

Meursault 2019

Rondom het dorpje Meursault liggen tevens de wijngaarden op 200-300m hoogte. Meursault kent geen grand-cru wijngaarden, maar wel ruim 100ha Premier Cru en 380ha Cru wijngaarden. Deze staan nagenoeg geheel met Chardonnay aangeplant. Deze druiven leveren rijke volle wijnen op, vaak met tonen van boter, amandel en hazelnoten. De wijnen staan vooral bekend om de waarneembare geologische verschillen tussen de wijngaarden binnen deze dorpsappellatie. Meursault wijnen staan bekend om hun betrouwbare hoogwaardige Premier Cru’s. Vooral de wijngaarden Charmes, Perrières en Genevrières staan erg goed bekend. Daarnaast kent Meursault een aantal bijzondere lieu dit-sites, dit zijn stukjes van een wijngaard dat geen Premier Cru is, maar wel bekend staat als zeer goed.

Deze wijn heeft ook een mooie lichtgele kleur met groene accenten. De kleurintensiteit is licht. Wanneer je de wijn tot je neemt, ruik je eerst een uitgesproken boeket van kamperfoelie en citrus. Maar ook amandelen en hazelnoten met op de achtergrond brioche en toast. De wijn is knisperend fruitig door het hoge zuur en heeft een gemiddeld alcohol percentage met een aangename body en smaakintensiteit. Het pallet bestaat uit amandelspijs, hazelnoten gedragen door houtrijpingstoetsen en mineralen (beetje zoutig). De afdronk is gemiddeld maar zeer prettig. Je zou willen dat deze langer aanhoudt.

Het is een heerlijke wijn om zo van te genieten, of als borrelwijn naast zoutjes, zachte kazen of kalfsvlees. De prijs zal je snel doen bedenken, met zo’n €75 per fles.

Chassagne-Montrachet Les Chenevottes 2018

Toen kwamen we aan bij het 2e glas uit Chassagne-Montrachet. Het jaar 2018 was een uitzonderlijk goed jaar dankzij een gematigde temperaturen en goed verdeelde regenval. De warme zomer met intense zon droeg bij aan een mooie rijping. Les Chenevottes is een perceel in Chassagne-Montrachet dat gelegen is op het zuidoosten. Een ideale ligging dus om druiven goe wid te laten rijpen. De bodem is voornamelijk samengesteld uit kalksteen, wat de wijnen een mooie mineraliteit en grote finesse geeft.

De droge elegante wijn heeft subtiele aroma’s van citrus en steenfruit en witte bloemen, vergezeld van een levendige zuurgraad en een mooie lengte. De alcohol voelt ietswat vettig aan op de tong in combinatie met een zachte boter van de malolactische omzetting. Deze wijn heeft een interessant verouderingspotentieel en kan in de loop van de tijd verbeteren door complexere tonen te ontwikkelen.

Kortom een zeer goede wijn wat echt genieten is naast gevogelte of gegrilde vis. Voor de prijs, denk aan €80 per fles.

Puligny-Montrachet Premier Cru Champ Gain 2016

Het dorp heette van oorsprong Puligny. Maar omdat de iconische Grand Cru wijngaard “Le Montrachet” onderdeel uitmaakt van het dorp, werd in 1879 de verwijzing toegevoegd tot Puligny-Montrachet. Overigens deze wijngaard wordt dus gedeeld met Chassagne-Montrachet. De appellatie omvat rode wijn van Pinot Noir en witte wijn van Chardonnay, echter de Pinot Noir is nagenoeg te verwaarlozen. De appellatie kent 17 Premier Cru wijngaarden die naast deze titel ook de naam van de wijngaard mogen dragen op het etiket. Daarnaast liggen er vier Grand Cru wijngaarden: Le Montrachet, Bâtard-Montrachet, Chevalier Montrachet en Bienvenues-Bâtard-Montrachet.

Het bijzondere terroir van Puligny onderscheidt zich van Chassagne in het zuiden en Meursault in het noorden. Dit vertaalt zich in wijnen met grotere minerale invloeden en meer body in vergelijking met de toegankelijkere wijnen van Chassagne of de meer geparfumeerde wijnen uit Meursault. De wijngaard Champ Gain is de hoogst gelegen wijngaard. De toplaag is dun en er is meer verkoeling waardoor de druiven langzamer rijpen en meer finesse krijgen.

Deze wijn is meer goudkleurig met een mooie intensiteit. De neus roept aroma’s op van witte bloemen (zoals acacia), heel licht wit fruit. De geurintensiteit is vlak. Maar in de mond komt het minerale aspect zeer duidelijk naar voren door het vuursteen en natte steen pallet. De zuurgraad, body en alcohol zijn mooi in balans en de afdronk is lang. Maar het is niet mijn wijn. Ik vind het allemaal net te vlak en te weinig fruit.

Serveer deze wijn bij kalfsvlees met champignons of bij kreeft. Hoewel de wijn voor mij matig is, is de prijs desondanks €115.

Puligny Montrachet Premier Cru Champ Gain 2010

Het is zeer interessant om wijnen van dezelfde wijngaard van meerdere jaargangen te proeven. Het terroir is hetzelfde, maar de klimatologische omstandigheden zijn anders natuurlijk. Daar waar 2016 droog en zonnig was, was 2010 iets koeler. En dat merken we direct in de wijnen! Het is een spannende wijn met veel facetten.

Ook hier is de kleur meer goudgeel en in de neus een licht vleugje van citrus, maar vooral minerale tonen. De wijn heeft een prettige zuurgraad die mooi geïntegreerd is in de wijn. En heeft een mooi balans met de alcohol. De body is vol te noemen. In het pallet bespeur je wit fruit en citrus. Maar ook natte steen en vuursteen, een prettig botertje en brioche. Het is een wijn met een uitstekend rijpingspotentieel, maar gelet op de leeftijd toch echt wel in de komende jaren gedronken te worden.

Serveer naast deze wijn botervis of wit vlees. Helaas is de prijs wijn niet meer vrij verkrijgbaar. Maar het is zeker een topfavoriet!

Puligny Montrachet Premier Cru Les Folatières 2020

Op dezelfde helling als Le Montrachet wijngaard, vinden we ook Les Folatières. Maar deze ligt iets verder heuvelopwaarts, waardoor de exposie net anders is en vandaar is het een Premier Cru wijngaard. De wijngaard beslaat 17.5ha en grenst aan andere Premier Cru wijngaarden, zoals Champ Gain. Les Folatières bevat ook vier lieu dit’s, dit zijn Es Folatières, En la Richarde, Peux Bois en Au Channoit. Echter deze referenties zien we maar zelden op het etiket.

De wijn is nog erg jong en dat komt terug in de hoge zuurgraad.  De wijn heeft een mooie goudgele kleur met een neus van citrus en steenfruit. Ook een vleugje brioche en vanille komen door. Dit is allemaal heel subtiel. De wijn heeft een prettige gemiddelde body met een mineraalrijke textuur. Zoals gezegd is de zuurgraad nog hoog wat de wijn licht uit balans brengt. Het palet kent rijke fruittonen van perzik, abrikoos, citroen maar ook natte stenen, vuursteen, brioche, toast en een vleugje vanille. De afdronk is aangenaam en lang. Het is duidelijk dat deze wijn nog minstens 5 jaar weggelegd kan worden voor nog complexere smaken en vermindering van de zuurgraad.

Ze is ook nu al lekker bij een salade. Maar ik zou vis zeker niet aanraden. Prijstechnisch ligt deze wijn in de buurt van de €150.

Corton Charlemagne Grand Cru 2019

De wijngaard Corton-Charlemagne ligt tussen de dorpen Pernand-Vergelesses en Aloxe-Corton, op de mytische Corton heuvel. En dit is tevens één van de Grand Cru wijngaarden. Het  beslaat meerdere individuele wijngaard-climats over de bijna cirkelvormige heuveltop. Ongeveer 52ha valt onder de appellatie Corton-Charlemagne. Het dichte bos dat op de top van de heuvel staat, is cruciaal voor het heersende meso-klimaat. De bovengrond van klei is weggespoeld van de top van de helling die het dichtst bij de bomen ligt. Hierdoor iseen mengsel van kalksteen en mergel ontstaan ​​dat het meest geschikt is voor witte druiven, die van oudsher de bron van Corton-Charlemagne is geweest.

Corton-Charlemagne behoort tot de duurdere witte wijnen ter wereld, hoewel het nog steeds niet de prijzen bereikt die worden geëist door zijn tegenhangers in Montrachet. Het is dus ook niet verwonderlijk dat deze wijn werd geschonken uit een fles met een coravin afsluiting.

Deze Corton Charlemagne Grand Cru 2019 is een absolute geniet wijn, een meer dan prachtig witte Bourgogne. Het heeft alle facetten van complexiteit, ondanks de jeugdigheid voor een Grand Cru. De wijn heeft een bleek gouden kleur met een complexe neus van geconfijte sinaasappel, hazelnoten en brioche. De smaak is fris met een volle prettige body. Het fruit is al naar de achtergrond aan het gaan, maar meer complexe smaken als vuursteen en toast komen naar voren. Het geheel van deze witte Bourgogne wijn is prachtig; een karaktervolle expressieve wijn! Ik zou deze wijn alleen geen 10 jaar meer wegleggen.

Natuurlijk kan je gewoon zo van deze wijn genieten (evt met lichte kazen), maar ook naast gevogelte of kalfsvlees met een roomsaus of kreeft of krab is deze wijn geweldig. En in dat rijtje past deze wijn ook wel met haar € 190….

Conclusie

Ik kwam gewoon aanwaaien bij Moillard, zonder afspraak. Maar desondanks word je heel vriendelijk ontvangen en trekken ze alles uit de kast. Vooral wanneer je aandachtig luistert en serieus proeft. Iedereen is heel bevlogen en heeft goede kennis van zaken. En nee, je hoeft niet je beste Frans op te zetten, ze spreken er ook Engels.

Natuurlijk is het bekend dat Bourgogne wijnen prijzig zijn, maar het verraste mij dat ze zo makkelijk de topklasse wijnen inschenken. Voor mij kwamen de Meursault 2019 en de Grand Cru als het beste uit de bus. Maar ja, toch die prijs… die groeit mij toch wel boven mijn hoofd. Ook was het zeer interessant om de twee wijngaarden Champ Gain en Les Folatières te proeven uit hetzelfde jaar. Voor mij kwam de (goedkopere) Champ Gain als beste uit de bus.

Onverwacht indrukwekkend Aloxe-Corton

Nadat ik verder gereden was kwam ik langs Aloxe-Corton. Dit is een klein dorp ten noorden van de stad Beaune en de Côte de Beaune. Het is gelegen op de vlakten onder de Cote d’Or-helling, in een van de meest dicht beplante gebieden van de regio. De focus ligt hier op de productie van wijn van Pinot Noir. Corton is ook de enige rode Grand Cru in de Côte de Beaune, en van alle Grand Cru’s in de Bourgogne één van de goedkoopste. Ik heb op Chateau Aloxe-Corton C onverwacht mogen genieten van een persoonlijke proeverij met wijnen die indrukwekkend waren.

Classificatie nader toegelicht

De wijnbouwgeschiedenis van Aloxe-Corton gaat terug tot het jaar 775, toen keizer Karel de Grote de wijngaard op de heuvel Corton, gelegen achter het Château, schonk aan Saint-Andoche van Saulieu. Als teken van dankbaarheid zijn de wijnstokken naar hem vernoemd. De naam is een verwijzing naar de heuvel van Corton welke de sinds 1937 enige Grand Cru voor rode wijn in de Côtes de Beaune is. De Aloxe-Corton wijngaarden zijn in 1982 geclassificeerd toen ongeveer een derde van de wijngaarden Premier Cru status verkregen. Voor witte wijnen uit Aloxe-Corton bestaat de Grand Cru Corton-Charlemagne. Onder de twee Grand Cru-statussen vinden we de Aloxe-Corton Premier Cru en Aloxe Corton Village. Wijngaard of dorp (Aloxe-Corton, Ladois-Serringy of Pernand-Vergelesses) maken dan niet uit.

Indrukwekkend Aloxe-Corton
Bourgogne Maps – outil cartographique interactif – www.bourgogne-maps.fr

Wat maakt Aloxe-Corton indrukwekkend?

Waarom is Aloxe-Corton dan zo een goede wijn (sommigen beweren zelfs één van de mooiste wijnen van Bourgogne)? Op de beste plekken tegen de heuvel is de kalksteenbodem wat lichter. Verder vind je vulkanische afzetting, klei en kiezelsteen in de bodem. De bodem is dus bijzonder gevarieerd en goed afwaterend. Dit maakt de hoogst gelegen delen van de heuvel het meest geschikt voor de Chardonnay. Hoe lager tegen de heuvel, des te meer er klei in de bodem zit en komt de Pinot Noir het best tot zijn recht. Bodem is hier dus alles bepalend. Wijngaarden in het noorden geven zachte en fruitige wijnen en in het zuiden juist krachtige en gestructureerde wijnen.

De Aloxe-Corton rode wijnen zijn vrij donker van kleur, hun schakeringen variëren van diep robijnrood, tot granaatrood. Wanneer de win nog jong is, suggereert het aroma’s van klein rood fruit (framboos, aardbei) en zwart fruit (zwarte bes, braam). Deze worden intenser met de leeftijd en evolueren naar pioenroos en jasmijn, geconserveerd fruit en brandewijnfruit, pistache, pruim, leer, truffel, paddenstoel en kaneel. De diepe grond brengt een krachtige, volle Pinot Noir voort, robuust en toch verfijnd. Mals en fruitig, deze wijn bereikt zijn hoogtepunt na 3 tot 5 jaar in de kelder, onthult een stevig en goed gebouwd lichaam, rijkelijk taai en met aangename tannine.

Chateau Corton C.

Één van de bekendste wijnhuizen in deze appellatie is Château Corton C. Dit  stond tot voor kort bekend onder de naam Château de Corton-André, vernoemd naar de voormalige eigenaar. Het kasteel van Corton dateert uit de 19e eeuw en was jaren in bezit van wijnbouwer Pierre André. In 2002 kwam het domein in handen van de Ballande-groep uit Bordeaux. Maar door verouderde productiemethoden was de omzet in 10 jaar tijd gehalveerd en nam het handelshuis Bejot Vins & Terroirs het domein over in augustus 2014. Om het vervolgens door te verkopen aan de Zwitserse familie Frey in oktober.

Sindsdien is Caroline Frey de wijnmaker (vandaar de ‘C.’?). Zij bracht het domein in een transitie tot biologische wijnbouw, met 2021 de certificering. Nu is ze bezig met de volgende stap naar biodynamische wijnbouw. Het kasteel, met zijn typische geglazuurde gekleurde dakpannen, dat aan de voet van de bekende heuvel ligt, is een blikvanger.

Het domein omvat drie Grand Cru’s: van de monopole Clos du Château, Les Chaumes en Les Renardes. Tevens kent Aloxe Corton C een witte Corton-Charlemagne. Daarnaast zijn er meerdere Premier Cru’s en village-wijnen. Het domein omvat 7ha eigen wijngaarden, waarbij het grootste slechts 0,9ha groot is. Dit geeft direct aan hoe schaars de wijnen zijn.

 Ik kon het niet nalaten dit mooie chateau te bezoeken. Ik viel er met mijn neus in de boter en kreeg een diepte proeverij van 4 wijnen en zeker niet de minste.

Onverwacht indrukwekkend Aloxe-Corton
®Love4Wine

Aloxe Corton village 2019

De Village 2019 van Aloxe Corton C is een redelijk simpele wijn. In de neus overheerst het zwarte fruit van bramen en zwarte bessen. Terwijl de smalle body en het hoge zuur nog niet veel indruk maken. Het pallet is vooral fruitig met een lichte toon van kruidigheid. Maar het ontbreekt aan diepte en lengte. Hoewel vier jaar oud, maakt de wijn nog geen indruk. En ik twijfel of de wijn beter wordt wanneer deze wordt weggelegd. De wijn gaat goed met een charcuterie of kaasplankje met jongere kazen.

Aloxe-Corton C Premier Cru Les Petites Lolieres 2018

Les Petites Lolières is een Premier Cru climat van 1.6ha groot die meerdere eigenaren heeft. De wijn heeft een robijnrode kleur. De rijke bijna jamachtige frambozen- en aardbeien aroma’s worden gedragen door aardse tonen van natte bladeren en paddenstoelen. Het palet is zacht met een gemiddelde body, zachte tannine en gemiddeld alcohol. In de mond proef je rood fruit dat neigt naar zwart fruit zoals bramen en zwarte bessen met een zweem van truffel. In delange afdronk is het genieten van het prettige fruit en zuurgraad geïntegreerd met cederhout.

Naast een mooi wild of rundvlees gerecht komt deze wijn nog beter tot uiting. Verwacht dat de prijs rond de 70€ ligt en kan zeker nog een jaar of 10 ouderen.

Premier Cru Les Paulands 2018

Net iets lager dan het climat Les Petites Lolières ligt het climat Les Paulands. Het is één van de weinige wijngaarden waarbij verschillende secties de drie classificaties beslaat. De wijngaard ligt aan de voet van de Corton-heuvel waarbij het meest noordelijke deel valt onder Corton Grand Cru appellatie, terwijl het middelste deel de Premier Cru-sectie beslaat en het zuidelijke deel een Village-appellatie heeft. Dit toont meteen de complexiteit van de Bourgondische wijnwetgeving.

De bodem bestaat uit ijzerrijke, kiezelachtige kalksteen. Drainage is goed, en dus kunnen wijnstokken uitgebreide wortelstelsels ontwikkelen om te profiteren van voedingsstoffen diep in de grond. Dit versterkt de wijnstokken en vermindert de kracht , waardoor bessen van hoge kwaliteit ontstaan, die op hun beurt geconcentreerde wijn produceren. Les Paulands Premier Cru zijn zeldzaam omdat de meeste druiven gebruikt worden voor de Aloxe-Corton Premier Cru wijnen.

Deze mooie robijnrode wijn onthult in de neus een perfecte balans tussen de aangename aroma’s van bramen en frambozen. De smaak is vol met aroma’s van kersen en zoethout gevolgd door bijna rijpe tannine. Vergelijking tot de Les Petites Lolières heeft deze wijn iets hardere tannine wat de wijn helaas overschaduwd.

Grand Cru Clos du Chateau  Monopole 2017

Recht aan het château ligt een ommuurde wijngaard binnen de Corton Grand Cru appellatie. Dit is de fameuze Clos du Chateau. Het is één van de weinige monopole, een clos die volledig in eigendom is van één eigenaar en het enige van Château Aloxe-Corton C. Een clos is een ommuurde wijngaard. Deze zijn vaak beter beschermd tegen diefstal van druiven in vroeger tijden maar belangrijker het kan een mesoklimaat creëren waardoor druiven beter rijpen en dus van hogere kwaliteit zijn.

De wijn krijgt 20 maanden houtrijping waardoor deze wijn echt Grand Cru waardig is. En dit proef je duidelijk. Deze wijn maakt het bezoek aan Aloxe-Corton zeker onverwacht en indrukwekkend. De wijn is mooi diep robijnrood met een neus van rood fruit, tabak, leer en de aangename zoete tonen van zoethout. De smaak is boterzacht met heel zachte tannine. De zuurgraad is bijzonder harmonieus met de tannine en het alcohol percentage. Het heerlijke rode en zwarte fruit wisselt zich af met tertiaire aroma’s van tabak en leer. Terwijl in de lange prettige afdronk zoethout en vanille worden begeleid door aangename kruidige tonen. Dit is kortom een topper, maar dat mag ook wel voor die prijs die boven de 200€ ligt (en ja dat is voor één fles!)

Champagne nader verklaard

Als er één streek in de wereld bijzonder is, is dat wel Champagne. Deze streek die in het noorden van Frankrijk ligt is veel omvattend en is blootgesteld aan veel veranderingen. Denk alleen maar aan de opwarming van de aarde. Gelegen tussen 49 en 49.5 graden noorderbreedte kent Champagne een koel klimaat. Het ligt eigenlijk op de grens waar wijnbouw mogelijk wordt geacht (dit is tussen 30 en 50 graden noorderbreedte). Dit koele klimaat levert druiven met een subtiel balans tussen zuren en suikers, dankzij de juiste hoeveelheid zonneschijn en regenval. Echter in de afgelopen 50 jaar is de temperatuur met meer dan 1C gestegen. Tot op heden nog geen dramatische impact, maar wel iets om rekening mee te houden. Daarom verdient het dat de Champagne nader wordt verklaard.

Wie Champagne zegt, denkt meteen aan het bekendste merk-wijn ter wereld. En dat zo een merk-wijn zo lang de top aanvoert, geeft wel aan dat de wijn ieder jaar opnieuw uitmuntend moet zijn. Maar natuurlijk is niet alle Champagne fantastisch.

Wat Champagne een bijzondere streek maakt

Het begint natuurlijk al bij de ligging van de streek. Het noorden van Frankrijk, voor lange tijd een gebied waar druiven niet tot volledige rijping kunnen komen. Toch zijn er gebieden waar dat anders is. En daarnaast, heb je voor elke wijn wel volledig rijpe druiven nodig? Hier is het antwoord “nee” op. En dan zijn we terug in de mousserende wijnen uit de Champagne. Dit nodigt mogelijk uit om nader verklaard te worden. Doordat de druiven niet een volledige rijpheid behalen, leveren de druiven een hogere zuurgraad en lagere suikers. Hierdoor zijn de (basis)wijnen lichter en dunner ofwel meer waterig. De lagere suikers zijn nodig om te voorkomen dat de wijn te hoog in de alcohol schiet. Terwijl die zuren zo belangrijk zijn voor de levendigheid en de mogelijkheid om de wijn te laten rijpen.

Appellatie

Een andere bijzondere kenmerk is dat de Champagne streek geen  classificatie kent op basis van een wijngaard (zoals in Bourgogne) of wijnhuis (zoals in Bordeaux). Hier is gericht op de dorpen. Van de 319 gemeenten in de Champagne die cru genoemd worden, hebben 44 de premier cru status en slechts 17 grand cru. Dit is een hiërarchie van kwaliteit die van oudsher bestaat en zegt dus eigenlijk niets over de kwaliteit van het heersende terroir. Eenmaal een wijngaard op een zuidelijke of noordelijke helling kan toch een heel ander micro klimaat hebben, terwijl het binnen dezelfde dorpsgrenzen ligt.

La Tradition Champenoise

Een ander karakteristiek is dat binnen “la tradition champenoise” het gebruikelijk is om te blenden van de wijn. Blenden zegt u? Dat zien we toch overal! Dat klopt, het blenden van verschillende druivensoorten wel ja. Maar in de Champagne blenden ze wijn van verschillende jaargangen. Zo heeft Krug Grande Cuvée maar liefst 120 wijnen uit 12 verschillende jaargangen.

Een andere manier om jaargangen te blenden is het toepassen van het solera-systeem zoals dat bij Sherry wordt toegepast. Dan ontstaat er feitelijk een blend van oudere jaargangen met de wijn van de meest recente jaargang. De wijn uit een ouder jaargang wordt reservewijn genoemd. Hoe meer reservewijn gebruikt wordt, hoe minder het vintage-karakter, ofwel de specifieke aroma’s die typerend zijn voor de huidige jaargang. Echter dit blenden gebeurd om andere redenen. Op deze wijze behoudt de wijn haar huissignatuur. Maar ook dat verschillende druiven, herkomst en jaren elkaar aanvullen en meer complexiteit kunnen geven.

Daarnaast is het gebruikelijk om druiven in te kopen om de wijn te maken, in tegenstelling tot de meeste wijnstreken in de (oude) wereld van grote reputatie, waar de druiven van wijngaarden uit eigen beheer komen.

Eén voor allen, allen voor één

Tenslotte is het de enige appellatie waar de classificatie gelijk is aan de merknaam van de wijn!

Hiërarchie binnen de appellatie

In veel gebieden zien we binnen de appellatie een hiërarchie ontstaan. Zo staan Chateau Petrus uit Pomerol, Chateau Lafitte of Chateau Margaux uit Bordeaux en Chateau Clôs Vougeot of Chateau de Pommard uit de Bourgogne in hun regio’s zeer hoog aangeschreven. Echter in de Champagne is een dergelijke hiërarchie niet toegestaan. De druiven worden tegen een vaste kiloprijs ingekocht en deze hangt weer samen met de kwaliteitsindeling ofwel of de druiven uit een Cru, Premier Cru of Grand Cru wijngaard afkomstig zijn.

Echter het is een de wijnmaker hoe hier mee om te gaan. Een rijke, ronde vettige champagne is te verkrijgen wanneer de druiven afkomstig zijn van heel zonnige dorpen/percelen met zanderige kleibodem. Voor frisse wijnen zijn dorpen in de vlakte met een sterk krijthoudende bodem gewenst (bedenk dat de bodem in de Champagne afkomstig is uit het Bekken van Parijs. Zo kan de wijnmaker dus spelen of sturen met de wijn.

Op persoonlijk niveau kan men wel verschillen tussen Grand Cru wijngaarden maken, maar dit is meer gerelateerd aan de ouderdom van de wijnstokken. Oude stokken produceren minder, maar meer geconcentreerde bessen. Ook kijkt men verschillend naar gehuurde percelen dan naar percelen die in eigendom zijn. En tenslotte ziet men de hoger gelegen dorpswijngaarden als beter dan de lager gelegen percelen. Hoger gelegen hebben meer kans op zon en dus betere fenolische rijping van de druiven. Hierdoor ontstaan rijpere smaken wat de wijn dus ten goede komt.

Blenden

Zoals ook in een eerder artikel aangegeven, is het zeer gebruikelijk om druivensap te blenden om tot Champagne te komen. De toegestane druivenrassen zijn Chardonnay, Pinot Noir, Pinot Meunier, maar ook de minder bekende Arbane, Petit Meslier en Pinot Blanc. Doordat de meeste Champagnes zijn gemaakt van ingekochte druiven, kunnen de druiven afkomstig zijn van verschillende wijngaarden uit de regio komen. Zo kan de wijnmaker dus spelen om tot de gewenste smaak te komen. Denk aan bodemopbouw (de hierboven beschreven klei versus kalkbodems), volrijpe druiven versus minder rijpe druiven om zuren en groene tonen in de aroma te verkrijgen, noem maar op.

Gewilde Cru’s

Natuurlijk zijn ook in de Champagne de meest gewilde en beroemdste wijnen Cru’s. Dat is natuurlijk niet zo heel vreemd wanneer hele dorpen Premier of Grand Cru-status hebben. En dan te bedenken dat er “slechts” 319 dorpen in de Champagne streek liggen, waarvan, zoals eerder vermeld, 61 een Cru-status hebben (ofwel 20%). Hoewel er dus 17 gemeenten de hoogste Grand Cru-status hebben en deze eigenlijk gelijkwaardig zouden zijn, is er toch een onderscheid. Over het algemeen vindt men champagnes uit Avize (Côte des Blancs), Aÿ en Cramant (Vallée de la Marne), Bouzy en Verzenay (Montagne Reims) beter dan de andere Grand Cru-dorpen.

Wanneer we kijken naar het hele assortiment, valt op dat veel champagnes millésimés (ofwel vintage) zijn. Dit houdt in dat de wijn afkomstig is van de druivenoogst van één jaar. Daarnaast zien we ook een groei in de single vineyard wijnen (ofwel champagnes parcellaires).

Blends blijven onmisbaar

De ontwikkeling van hoogwaardige champagne van zowel champagnes parcellaires als millésimés is logisch. Steeds meer mensen interesseren zich in herkomst en originaliteit van de drank. Het biedt een uitgelezen mogelijkheid om individuele wijngaarden beter te leren kennen als het gaat om terroir en dus herkomst. Echter de complexiteit en compleetheid van blends zijn en blijven een belangrijke factor. Indien wijn van één wijngaard en van één jaar afkomstig is, staat de wijn meer blootgesteld aan externe invloeden als regenval en warmte die van jaar tot jaar kunnen fluctueren. Een stabiele wijn die jaar na jaar eenzelfde smaakprofiel geeft, geeft meer stabiliteit voor de consument en verhoogt dus de interesse.

Een fantastisch en knallend 2022

Kerstmis is net voorbij en wij hopen dat u allen hebt kunnen genieten, misschien wel van één van de wijnen uit de top 10 van vorige week! Natuurlijk heb ik zelf ook genoten van het eigen kerstdiner. Ik had gekozen voor een vooraf met eendenborstfilet en hoofdgerecht van hertenbiefstuk. Dus draaide het vooral om wild. Vandaar dat ik koos om de mooie 80 Vecchie Vigne erbij te schenken. Deze zwoele rode wijn gemaakt van meer dan 80 jarige stokken is een uitstekende wijn naast een sterk wild gerecht. Deze wijn kent complexe aanhoudende aroma’s van overrijp donker fruit in combinatie met kaneel, cacao en koffie. Dit was een enorm geslaagd kerstdiner! Nu op naar een fantastisch en knallend 2022.

  • Bruchetta
  • Eendeborstfilet
  • Hertenbiefstuk met rode kool
  • Crème brulée met roomijs
  • Cignomoro 80 Vechi Vigne

Weingut Paulinenhof Pinot Blanc

Nu hadden we als aperitief een andere verrassing. Het Weingut Paulinenhof heeft een bijzondere wijn gemaakt in samenwerking met Marc Mulder van All About Wine. Marc heeft een grote passie voor wijn en heeft bij mij mijn interesse in wijn verder ontwikkeld. Hij is verbonden geweest aan het wijndomein van het Sint Catharinadal in Oosterhout, waar hij de wijngaard beheerde en samen met de hoofd wijnmaker van Paul Cluver (zie ook bijvoorbeeld hun Chardonnay), de wijn maakte. Maar ook Tim Bernhard raakte hierbij betrokken en een goede vriendschap kwam tot stand.

Samen namen ze het initiatief om een nieuwe wijn te maken in Rheinhessen. Dit resulteerde in de “Pinot Blanc specially created for All About Wine”. Van deze wijn zijn slechts 240 flessen gemaakt. Je kent de Pinot Blanc misschien dan wel uit de Elzas, waar het één van de edele druivenrassen is. In Duitsland staat deze druivensoort bekend onder de naam Weissburgunder.

Proefnotitie van de Paulinenhof Pinot Blanc

Deze wijn heeft deels op nieuw eiken gerijpt en dat heeft deze wijn een extra dimensie gegeven. De wijn heeft een prachtige citroen gele kleur met gemiddelde kleurintensiteit. De neus is verfrissend en uitgesproken met aroma’s van rijp perzik en abrikoos en een hint van lychee. De wijn is nog heerlijk in ontwikkeling. Deze droge wijn heeft een aangenaam volle body, frisse zuren en met haar 14% alcohol nog in de midden range. De smaak intensiteit is hoog met geurige rijp steenfruit, honing en steenachtig door mineralen. Maar ook een hint van kokos en zwavel door de (hout)rijping. De lengte is aangenaam lang.

Het getuigt van hoge kwaliteit in het wijn maken, complex door de vele lagen die je in de wijn bespeurt en een aangenaam spel tussen fruit, zuur en alcohol die de body draagt. Intens zowel in geur als mondgevoel waar je nog lang van kan blijven genieten. Vol van fruit en secundaire aroma’s. Kortom dit is een enorm geslaagd project en hoop dat er nog vele zullen volgen.

Helaas is deze wijn niet meer beschikbaar, deze ligt op het moment te rijpen. Maar de Gewürztraminer of Riesling Brut staat voor u klaar! Deze wijnen doen niet onder voor deze mooie Pinot Blanc.

2022 biedt ons nieuwe kansen

Na het jaar 2020 is ook 2021 een jaar om vast te houden aan de positieve momenten. Uitgebreid feesten zal er dan niet in zitten met oudjaar, maar toch kan je heerlijk genieten in kleine gezelschappen. Ben je nog op zoek naar een lekkere mousserende wijn? Zoek dan niet verder. Om knallend het jaar uit te gaan en voor een fantastisch 2022 hebben hebben wij nu 2 wijnen in de aanbieding, speciaal voor bij de oliebollen;

Pepe Nero spumante (veganistisch!)

De relatieve onbekende druif Fiano voelt zich erg thuis in het warme Puglia. Deze mousserende wijn heeft een verfijnde mousse en geurt naar citrus en tropisch fruit. Bestel nu met korting.

Saint Gall Premier Cru

Kies je liever voor een betaalbare echte champagne, ga dan voor de Saint Gall. Dit relatief onbekende wijnhuis is een coöperatie van samenwerkende boeren. Hiermee kunnen zij de concurrentie aan met de grote welbekende champagnehuizen als Beaumet, Moët & Chandon, Ruinart en dergelijke. Dat resulteert in een mooie klassieke wijn bleekgeel van kleur met ragfijne mousse. Een delicate smaak van steenfruit en witte bloemen gedragen door delicate mineraalachtige tonen.

Geniet nu van deze wijnen met 10% korting! Gebruik code #Oudjaar2021 en de korting wordt automatisch berekend.

Er is altijd een reden voor een champagne feestje

Op ongeveer 4.5 uur rijden vanaf Utrecht, kom je aan in de Champagne streek. Het is de enige streek ter wereld die zich exclusief richt op het produceren van mousserende wijn. Champagne, er hangt vele jaren een feest stemming om het product. Niet voor niets is er altijd een reden voor een champagne feestje!

Champagne mag alleen zo genoemd worden wanneer het uit de Franse Champagnestreek komt. Maar wat maakt Champagne zo speciaal ten opzichte van andere dranken?

Geschiedenis

Champagne heeft een rijke geschiedenis, de Romeinen brachten wijnkennis naar het noordoosten van Frankrijk. Men weet dat reeds in de 5e eeuw een bleekroze stille wijn werd geproduceerd, gemaakt van Pinot Noir. Echter dit leek helemaal niet op de Champagne van vandaag de dag.

Wat niet wijd bekend is, is dat mousserende wijn reeds in de eerste eeuw na Christus een bekend verschijnsel was. Een Egyptisch papyrus gedateerd 23 oktober 522 AD staat beschreven dat een wijntransactie werd geannuleerd omdat in het voorjaar een tweede vergisting plaatsvond1. Ook in de Europese Middeleeuwen is vermelding van bruisende wijnen, echter men begreep niet hoe dit ontstond.

Tot 17e eeuw

Maar terug naar Champagne. In de eeuwen die volgden, gingen de boeren in de Champagne zich onderscheiden van de Bourgondische buren door te richten op witte wijn gemaakt van blauwe druiven. Echter ze werden geconfronteerd met een aantal uitdagingen. De Pinot Noir had moeite met het bereiken van de fysiologische rijpheid. Dit resulteerde in hoge zuren en lage suikers. De wijnen waren lichter en dunner dan die uit de Bourgogne. Bovendien stopte de vergisting in de kelder in de winter (door de koude temperaturen) waarna in de lente de resterende gisten spontaan gewekt werden en een 2e vergisting op gang brachten. Een bijproduct van vergisting (fermentatie) is het vrijkomen van kooldioxidegas. Dit gas zit gevangen in de fles na het bottelen, waar het vervolgens een enorme druk opgebouwd.  Dit bracht risico’s met zich mee, want de flessen in die tijd waren niet sterk genoeg. Wanneer één fles in de kelder explodeerde, ontstond er een ketting reactie in de kelder. En als de fles het overleefde, bleken er bubbels in de wijn te zitten. In die tijd ervoeren de Champenois dat als een fout in de wijn. Tevens was het klaren van de wijn nog niet ver genoeg gevorderd waardoor de wijn roze of grijs tinten bevatte.

17e eeuw

In 1662 ontdekte de Engelse Christopher Merret dat wanneer je suiker toevoegde aan de wijn, het fermentatieproces op de fles door bleef gaan. En dat je op deze manier mousserende wijn kon maken.

Eind 17e en begin 18e eeuw nam mousserende wijn een toevlucht. De extravagante wijn waarbij de kurk van de fles springt en alle vijf zintuigen beroert vindt vooral aftrek bij de Franse aristocratie en Britse welstand. Die hielden altijd van een feestje zonder reden met champagne. Echter de productie bevat meer geluk dan wijsheid, wanneer het suikergehalte in de druiven te laag was, vond er geen tweede vergisting plaats. En wanneer deze wel plaats vond, explodeerde de fles…

Dom Pierre Perignon

Het is Dom Pierre Pérignon (1638 – 1715), een monnik, die voor een revolutionaire wijziging in het productieproces zorgde. Hij wist te bewerkstelligen dat een witte wijn voortkwam uit de Pinot Noir (welke zijn voorkeursdruif was). Maar ook voor een manier zorgde om een tweede gisting op de fles mogelijk te maken. Grappig genoeg was het eigenlijk zijn bedoeling om de tweede vergisting te voorkomen. Hij maakte zich sterk voor kleinere oogst, oogsten in koele conditie, het verwijderen van rotte druiven, het blenden van druivenrassen voordat ze de pers in gaan. Maar ook voor het toepassen van wijn productie onder natuurlijke processen. Tegenwoordig profiteren we nog steeds van zijn uitvinding, hij was de grondlegger van de méthode Champenoise.

18e eeuw

De 18e eeuw betekende de grondlegging van hedendaagse Champagne. Met de méthode Champenoise, het experimenteren zoals het gebruik van kurk in plaats van hout, het kapselen van de kurk eerst met linnen, daarna met ijzerdraad, het selecteren van de meest bestendige flessen. Tevens ging men variëren van de datum van botteling en het toevoegen van suiker aan de gebottelde wijn. Maar ook het gebruik van kelders met stabiele temperatuur en het dégorgement.

Ook in de 18e eeuw vindt de grondlegging plaats van de hedendaagse grote Champagne huizen; Ruinart (1729), Taittinger (1734), Moët & Chandon (1743), Veuve Clicquot Ponsardin (1772) en Louis Roederer (1776). Maar er zijn natuurlijk nog veel meer (kleinere) huizen die fantastische Champagne’s voortbrengen!

In 1844 vond de volgende revolutie plaats, Jacquesson ontdekte de muselet – de metalen “dop” die over de champagne kurk geschoven wordt.

Ondertussen won Champagne aan populariteit, echter daar waar de Britten de voorkeur gaven aan droge wijn (22-26 gram suiker), gaven de Duitsers, Fransen en Amerikanen de voorkeur aan half zoet. En de Russen zelfs heel zoet, tot wel 250 gram suiker! Aangezien de Britten de drijvende kracht waren achter de populariteit van Champagne, is de trend naar droge wijnen vanzelfsprekend.

Wat champagnestreek zo bijzonder maakt

Champagne regio

De Champagne bestaat uit een aantal streken; Montagne de Reims (bij Reims), Vallée de la Marne, Cote des Blancs (rondom Epernay), Cote de Sezanne (nabij Sézanne) en Cote de Bar (tussen Bar sur Aube en Bar dus Seine). Maar er is geen onderscheid in regionale appellaties, zoals in de andere streken.

In 1911 is de échelle des crus in het leven geroepen door het Syndicat des vins de Champagne. Afhankelijk van ligging, expositie, zonuren en dergelijke krijgt het dorp een percentage. Vanaf 80% is het dorp premier cru gecertificeerd en 100% staat voor Grand cru. Er zijn 44 dorpen met een Premier Cru status en 17 met Grand Cru. Overigens zegt het échelle des cru niets over de relatie tussen de wijngaard en de daarvan afkomstige wijn. Het is een hulpmiddel voor de prijsbepaling van de druiven. De wijnkopers, ofwel champagne huizen, geven een kwaliteitsoordeel over de wijnbouwers, de wijnleveranciers in een bepaalde gemeente. Dit in tegenstelling tot in Bourgondië waar de referentie naar cru zelfs tot op een climat niveau gaat!

Daarnaast is Champagne geen vin de terroir, zoals in andere wijnbouwgebieden. De wijn kent geen specifieke geografische herkomst, anders dan de streek. De champagne huizen maken een cuvée geheel in de stijl van het huis; het is een echte vin de maison.

Een bijzonder terroir

Het terroir bestaat uit klimaat, grond en ondergrond en reliëf.

Klimaat

Het klimaat in de Champagne is bijzonder koel met een temperatuur in het groeiseizoen van ongeveer 16 graden. Daarnaast ondervindt de regio invloeden van zowel een landklimaat (strenge vorst in de winter en voorjaar) en zeeklimaat (hoge neerslag, wat ideaal is voor de noodzakelijke watertoevoer). Het aantal zonuren is beperkt tot ongeveer 1650 uur per jaar. Hierdoor blijft het suikergehalte in de druif achter en de zuurgraad dus hoog, waardoor het maken van stille wijn nagenoeg uitgesloten is.

Bodemgesteldheid

De ondergrond bestaat grotendeels uit kalk en de afzetting is grotendeels kalkachtig, zoals mergel, krijt en kalk. Dit is een ideale ondergrond voor drainage en voegt smaakelement toe aan de uiteindelijke wijn (het zogenaamde mineralige karakter). Ook hier heb je de bekende Kimmeridgian klei, zoals in de Chablis. De Côte des Blancs, Côte de Sézanne en Montagne de Reims liggen vooral op krijtrijke grondlagen. De Vallée de la Marne (en een enkele specifieke wijngaard bij Reims) heeft een overwegende mergel- klei of zandgrond. Terwijl Côte de Bar vooral een ondergrond van mergel heeft.

Dit krijt is afkomstig van de skeletten van kleine zee-organismen. Zoals aangegeven in het artikel over Chablis, lag hier een groot bassin, het bekken van Parijs. Deze calcietkorrels zijn bijzonder poreus en houden daardoor water goed vast. Zelfs tijdens de droogste zomers voorziet deze ondergrond de druivenranken van water en vormt dus een betrouwbaar water reservoir. De druif heeft hierdoor een gematigde waterbehoefte tijdens het groei seizoen waardoor het evenwicht tussen de vruchtzuren, suiker en de voorlopers van de aroma’s bevordert.

Reliëf

Doordat de streek steil en heuvelachtig is, hebben de wijnstokken genoeg toegang voldoende zonuren. Daarnaast bevordert dit het afvloeien van overtollig water. Deze heuvelwijngaarden zijn typerend voor dit gebied.  Deze heuvels zijn ontstaan toen het midden van het bekken van Parijs is gaan verzakken onder het gewicht van de afzettingen. Dit heeft de grond ten noorden en oosten van het bekken omhoog geduwd. Vervolgens heeft erosie nadere vorm geschapen aan het reliëf.

De belangrijkste heuvels  die ontstaan zijn, zijn Côte de Île de France met de wijngaarden van Côte des Blancs, Montagne de Reim en Sézanne, Côte de la Champagne, met Vitry de Francois en Montgueux en Côte de Bar. Daarentegen hebben de Marne, Seine en hun vertakkingen engten uitgehold in de Côte de Île de France waardoor hellingen ontstonden zoals in Vallée de la Marne.

De beperkingen vanuit de wijnwetgeving

Vanzelfsprekend mogen de druiven alleen afkomstig zijn uit het afgebakende gebied van Champagne. De toegestane druivensoorten zijn Chardonnay, Meunier, Pinot Noir, Arbane, Petit Meslier, Pinot Blanc of Pinot Gris.

In de wijngaard is men verplicht om één van de volgende snoeimethodes te gebruiken.

Snoei methodes

Chablis-snoeien. Dit is een methode waar vanuit de stam één of meer 30cm lange scheuten worden opgebonden waar het fruit aan groeit.

Cordon de Royat Hierbij leidt men de stam horizontaal langs de lijnen met één of twee armen. Deze staat niet hoger dan 60cm van de grond. De scheuten met fruit worden omhoog opgebonden en in de winter weer terug gesnoeid. Dit is een korte snoei methode.

Guyot-snoeien. Vanuit de stam zijn er één of twee takken die horizontaal geleid worden. Hierop komen de nieuwe scheuten waar het fruit aan groeit. In de winter snoeit men alles terug op één of twee scheuten na, die weer horizontaal worden geleid.

De Vallée de la Marne-snoei is alleen toegestaan voor de Meunier druif. Men buigt een scheut van het vorig jaar om deze horizontaal te leiden. Lijkt verder sterk op de Guyot snoeimethode.

In de Grand en Premier Cru wijngaarden zijn overigens alleen Chablis en Cordon snoeimethodes toegestaan.

Zoals in bijna alle AOC in Frankrijk, zijn er beperkingen gesteld aan de maximale opbrengsten per hectare. Zowel bij het plukken als bij het persen (102lt per 160kg druiven).

Elk jaar bepaalt men het minimaal toegestaan alcohol percentage. Maar ook dient de wijn 15 maanden op fles rijpen voordat het op de markt gebracht mag worden. En vanzelfsprekend dient de methode traditionelle gebruikt te worden.

Van pluk naar de fles

Dit proces is bijzonder complex en strekt veel verder dan de reguliere stille wijn. Dit is uitgebreid hier aan bod gekomen, in de blog over de verschillen tussen mousserende wijnen.

Conclusie

Er valt enorm veel over Champagne te vertellen en niet te vergeten om te proeven. Maar wat is nu de relatie tussen champagne en feesten? Eigenlijk is dat niet echt duidelijk. Wanneer deze vraag wordt gesteld aan mensen, komt het antwoord vaak neer op “de bubbels creëren een feestelijke sfeer”.  Waarom dan niet bruis water? Nou gezien de geschiedenis van Champagne omgeven door rijkdom, doet suggereren dat het statusverhogend werkt. En status dat is waar het in de huidige materialistische wereld omgaat.
Echter, wanneer je puur naar het product kijkt, realiseer je je ook dat het verdomd goed in elkaar zit. Ja het niet goedkoop, maar dat is ook grotendeels te herleiden naar het bijzondere productieproces. En ja natuurlijk betaal je ook voor de naam van het Champagnehuis … maar carpe diem, je leeft maar één keer, dus gebruik dit altijd als de reden voor een champagne feestje!

1 afkomstig uit historische nota van Benoît Musset, doctor in de geschiedenis, lector in de moderne geschiedenis aan de Universiteit van Maine. 11 september 2009

Chablis de nummer 1 van de Bourgogne

Je zou het misschien niet verwachten, maar ook de magnifieke Chablis maakt onderdeel uit van de wijnregio Bourgogne. De Chablis ligt zo’n 150km meer noordwestelijk, wat bijna eenzelfde afstand is van het noordelijkste punt van de Côte d’Or tot aan de Beaujolais. Daarnaast kent de Chablis een significant ander klimaat. Waarom is de Chablis de nummer 1 van de Bourgogne? Dat vind je uit in dit artikel.

Ligging van de Chablis

Bourgogne Fantastische Chablis

De Chablis ligt ten oosten van Auxerre, eigenlijk halverwege tussen Beaune en Parijs. En is geconcentreerd rondom de stadjes Chablis, Poinchy en Fyé. Deze liggen net ten zuiden van de Côte de Bar (Champagne regio) en oostelijk van Sancerre (Loire regio). Eigenlijk is dit voor de Bourgogne het bijzondere buitenbeentje. Ten eerste vanwege de ligging, maar ook vanwege het klimaat en de bodemgesteldheid. Al deze basis factoren zijn significant anders in de Chablis in vergelijking tot Bourgogne.

Echter het is historisch bepaald dat de Chablis toch onderdeel uitmaakt van de Bourgogne; in de 15e eeuw werd het onderdeel van het Hertogdom van Bourgondië en zo is het ook altijd gebleven in wijnland.

De ligging van de regio is bijzonder, in een kom tussen beboste heuvels waar in het Jura tijdperk een zee heeft gelegen. De dikke kalklaag, gevormd door fossielen van miljarden schelpdieren, wordt gerefereerd als Kimmeridgien. Het is deze kalk die de Chablis wijn zo specifiek maakt. De wijn heeft een mineraalachtige geur die lijkt op vuursteen. Deze heeft een hoge zuurgraad (net als in een deel van de Champagne waarbij de bodem hetzelfde is) en is dus strak in de mond. Echter deze hoge zuurgraad is tevens een voorwaarde om wijn lang te kunnen bewaren.

De regio vastomlijnd en omvat  ongeveer 4.150ha, dus kan niet groeien en is er een limiet aan de productie; max 50hl wijn per jaar. Schaarste drijft de prijs omhoog.

Het koele klimaat van de Chablis

In tegenstelling tot het aangename klimaat in de Bourgogne, waar de druiven op oostelijke hellingen, vol in de zon zijn aangepland, is het in de Chablis ronduit koel.  Daardoor rijpen de druiven  gelijkmatiger  maar ook langzamer. Door de lagere hoeveelheid aan zonuren produceert de druif minder suiker en dat verklaart direct de hoge zuurgraad. Echter om de schade van de kou tegen te gaan,  gebruikt men nevelinstallaties en kacheltjes in de wijngaard. Dat is best een kostbare bestrijding.

Afwijkende wijnmaak techniek voor Chablis

Omdat het zo koel is, zijn er eigenlijk slechts twee druiven die in aanmerking komen in de Chablis, dat zijn Chardonnay en Pinot Noir. Nu is de regelgeving in de Chablis zeer strikt dat alleen Chardonnay in aanmerking komt voor AOC Chablis. Bovendien een saillant detail is dat tevens in de regels is opgenomen dat iedere wijnboer verplicht is Chardonnay aan te planten! Indien men rode wijn maakt van Pinot  Noir, zal deze op de markt worden gebracht als AOC Bourgogne Rouge (zie blog over Côte d’Or).

Echter daar waar bij Chardonnay wijnmaak technieken centraal staan, omdat de druif van zichzelf geen bijzondere accenten toevoegt, gebeurt dat in de Chablis niet. Omdat de Chardonnay erg terroir gedreven is, vindt men dat de Chardonnay in de Chablis haar magnifieke terroir tot uitdukking moet laten komen in de wijn, zonder beinvloeding van wijnmaak technieken. Daar waar Chardonnay wereldwijd vaak (let wel niet altijd!) wordt opgevoed op eikenhout, is dat not-done in de Chablis! Hierdoor komen de specifieke mineralige tonen van het terroir het beste bewaard en tot uitdrukking in de wijn. Slechts enkele  Grand Cru of Premier Cru Chablis krijgen desondanks heel subtiele houtlagering.

Appellaties

Chablis

Petit chablis

De wijnen met AOC Petit Chablis zijn afkomstig van het plateau rondom de stad Chablis (het buitengebied) en omvat ongeveer 729ha aan wijngaarden. De ligging op verschillende bodems (vaak geen kimmeridgian klei) geeft een aromatische wijn met veel citrus invloeden en een lagere zuurgraad die jong gedronken dient te worden. Echter de voor de Chablis zo kenmerkende mineraliteit, zal je in deze wijnen niet snel vinden.

Chablis

AOC Chablis is toegekend aan de wijngaarden op de heuvels rondom de rivier de Serein en is de grootste met haar 3.367ha. Ongeveer 70% van alle Chablis wijnen komen hier vandaan. De wijn is herkenbaar aan de AOC Chablis of OAC Chablis met de gemeente naam.  Er zijn 20 gemeenten die deze appellatie mogen voeren. De wijn is kenmerkend voor haar mineraliteit, naast de fruitigheid van peer en citrus.

Premier Cru Chablis

De wijngaarden die het label Premier Cru hebben kan je grotendeels vinden op de zuidoostelijke en zuidwestelijke hellingen rondom de rivier de Serein. En omvat ongeveer 783ha en 40 climats. Door de betere zonpositie en de grotere aanwezigheid van kalk in de grond, komt de smaak nog beter tot zijn recht. De beste Chablis kan je wel 5 tot 10 jaar laten liggen!

Je kan een Premier Cru herkennen aan haar lichte goudgele kleur, de wijn heeft zuurstof nodig om haar geur en smaak tot de volledige potentie te ervaren. Aromatisch is de wijn heel complex met tonen van groen fruit, vuursteen, ziltigheid welke heel goed combineert met oesters, of vis in witte saus. Wanneer de wijn is gevoed op hoog minerale bodem, dan misstaat gevogelte of kalfsvlees zeker niet.

Grand Cru Chablis

Chablis Grand Cru Vaudésir

De echte nummer 1 Bourgogne wijnen, komen van de Grand Cru wijngaarden die op de rechter oever van de Serein liggen tegenover de stad Chablis. Ze strekken uit over slechts 99ha, verdeeld over 7 climats. Dit zijn Blanchot, Bougros, Les Clos, Grenouilles, Preuses, Valmur en Vaudésir en zijn verspreid over de gemeentes Chablis en gehuchten Fyé en Poinchy.

Wanneer deze op eikenhout heeft gelegen, zijn ze rokerig en hartig (doordat de vaten “getoast” worden) en het fruit neigt meer naar abrikoos, sinaasappel en passievrucht, met een zweem van honing. Deze wijn kan rustig 10 tot 15 jaar ouderen voordat ze op hun best zijn. Een interessante wijn-spijs combinatie is met foie gras. De uitgesproken mineraliteit neutraliseert de bitterheid van de paté. Verder zijn schaaldieren en gevogelte ook een goede combinatie.

Conclusie

Nu waarom wordt de Chablis geassocieerd met de nummer 1 uit de Bourgogne? Het begint met het terroir, er zijn maar heel weinig wijngebieden die Kimmeridgian mergel bevatten. Je vindt dit vooral in Chablis, en heel beperkt in Champagne en Sancerre. Maar eigenlijk niet in andere wijngebieden. Doordat Chardonnay als druif de typische kenmerken van het terroir in zich opnemen, maakt dat de Chablis wijnen zo bijzonder. Verder vanwege het klimaat bevat de wijn hoge zuren, wat een belangrijke voorwaarde is om wijnen te kunnen laten ouderen. Er zijn maar weinig gebieden waar je witte wijnen 10 jaar of langer, kan laten liggen. Daarnaast de kleinschaligheid in het gebied drijft de prijs omhoog.

Mocht je interesse hebben om deze bijzondere wijnen te proberen, heeft Love4Wine nu een speciale aanbieding; de Chablis la Sereine van de coöperatie La Chablisienne met 10% korting. Van € 19.95 voor maar slechts € 17.95! Neem contact met ons op via het contact formulier onder vermelding van actiecode CHABLIS. Dit is een leuke introductie met deze AOC Chablis. De wijn is afkomstig van verschillende wijngaarden in dit gebied met gemiddeld 20 jaar oude wijnstokken. Ze kent geen houtrijping om zo de unieke mineraliteit en fruitigheid van de wijn te bewaren.

Volgende week het laatste artikel uit de Bourgogne.

De exclusieve Bourgogne kan je vinden in de Côte d’Or!

Er is geen gebied waar zoveel over geschreven is als de Bourgogne, en dan vooral de Côte d’Or. We hebben de Beaujolais, de Mâconnais en de Côte Chalonnaise besproken. Maar de meest exclusieve wijnen van de Bourgogne vind je in de Côte d’Or. Niet voor niets associëren de meeste mensen de Côte d’Or met de Goudkust voor wijnliefhebbers. Er zijn twee verklaringen voor de naam Côte d’Or. Het is afgeleid van de goudgekleurde heuvels, wanneer in het najaar de zon er op staat. Echter wat niet iedereen weet is dat de naam afgeleid zou zijn van Côte d’Orient (oostelijke helling). Omdat de beste wijngaarden gelegen zijn op zuidoostelijke hellingen. Persoonlijk neig ik toch naar de eerste verklaring omdat Côte d’Orient ook voorkomt op kaarten uit de Middeleeuwen.

Deze regio is onder te verdelen in de Côte de Nuits en Côte de Beaune. In tegenstelling tot de andere regio’s in de Bourgogne, zijn er wel 60 verschillende appellaties in de Côte d’Or. Deze zijn verspreid in een gebied van 9.445ha en strekt uit van Dijon in het noorden tot de côte de Maranges in het zuiden.

Exclusieve Bourgogne de côte d'Or

De beste wijngaarden liggen smalle hellingen van mergel en kalksteen. Deze liggen dus op het zuidoosten met maximale blootstelling aan zon en warmte. De lager gelegen wijnstokken groeien op klei en wateren minder goed af, waardoor deze een mindere kwaliteit wijn opleveren.

De appellaties in de Côte d’Or

Regionale appellatie

De regionale AOC’s zoals Bourgogne Aligoté AC (een droge witte wijn), Bourgogne-Passe-tout-Grains AC (de rode tegenhanger welk vaak een blend is tussen Pinot Noir en Gamay uit de Beaujolais), Bourgogne Rouge AC en Bourgogne Blanc AC mogen in de gehele Bourgogne gebruikt worden. Verder nemen Bourgogne-Hautes Côtes de Nuits AC en Bourgogne-Hautes Côtes de Beaune AC een speciale plaats in – zie hieronder.

Gemeente appellatie

Vervolgens zijn er de gemeente appellaties. Dit zijn over het algemeen merkbaar betere wijnen. Vaak staan alleen de dorpsnaam vermeld op het etiket,  dus een beetje topografische kennis komt hier enorm van pas! Er zijn 37 gemeentelijke appellaties waarvan Aloxe-Corton, Chassagne-Montrachet, Fixin, Gevrey-Chambertin, Puligny-Montrachet, Vougeot, Beaune, Meursault, Nuits-St-Georges, Pommard, Volnay, Vosne-Romanée de bekendste zijn. Wanneer de wijn afkomstig is van één climat, maar deze niet is gekwalificeerd als premier cru, staat de naam van de wijngaard soms ook vermeld maar in kleinere letters.

De Cru’s

Tenslotte de meest exclusieve Bourgogne wijnen die je in de Côte d’Or kan vinden; de single vineyard AC’s die zijn onder te verdelen in Premier Cru en Grand Cru. Daar waar in de Bordeaux een chateau de handelsnaam voert, is dat in de Bourgogne de specifieke wijngaard. De afmetingen van wijngaarden liggen vasten veranderen zelden. In Bordeaux daarentegen kan een chateau perceel bij kopen en dan krijgt dat perceel dezelfde classificatie als het chateau – ook wanneer de ligging minder gunstig is. Premier Cru wijngaarden hebben meer potentieel om zich te ontwikkelen dan gemeentelijke appellaties. Deze zijn dan nog onder te verdelen in Premier Cru van een enkele climat. Hier wordt de naam van het climat op het etiket is vermeld. En een Premier Cru geblend van verschillende climats; dan staat er alleen de dorpsnaam met Premier Cru op het etiket.

Côte de Nuits classificatie
Van links naar rechts: gemeentelijke appellatie met climat vermelding, Premier Cru single vineyard/climat, dorps appellatie en Premier Cru

Grand Cru wijngaarden hebben de beste ontwikkel potentie. Er zijn 33 Grand Cru wijngaarden in de Bourgogne. Men gaat er vanuit dat de reputatie van de Grand Cru’s zo bekend is, dat de dorpsnaam niet eens vermeld is. Alleen de naam van de wijngaard met de toevoeging Grand Cru staat op het etiket.

Een lijst van de Grand Cru wijngaarden kan je vinden op Wikipedia.

Côte de Nuits

Deze regio heeft een lengte van 20km bij slechts 200-800m breed en loopt van Dijon tot Corgoloin. En is vernoemd naar de plaats Nuits-St-Georges. De regio bevat bijna alle grand-cru ’s uit de Bourgogne en staat bekend om haar rode grand cru’s zoals Chambertin, Clos de Vougeot  en Romanée-Conti. De prijzen zijn vandaar ook navenant.

De reden dat Côte de Nuits al bijna 2.000 jaar de faam van de Bourgogne draagt, is vooral gelegen in de maximale expositie naar zon en het ontbreken van waterlopen. Deze helling werd zo’n 50 miljoen jaren geleden gevormd door een verzakking in het Morvan-kalkplateau. Tijdens de laatste ijstijd ontstond door erosie een zeer steil en pal op het oosten gerichte heuvelrug (tussen 225 en 350 m hoog). Op de hellingen zelf, grotendeels ten westen van de N74 (route nationale), vinden we vooral harde kalksteen afgewisseld met kalkrijke mergel. Aan de voet en in de vallei is de kalksteen bedekt met een dikke laag erosiemateriaal, puin of alluviale afzetting. Het is vooral in de verweerde, zeer stenige, bruingekleurde (leem) en kalkrijke grond op de helling dat de pinot noir krachtige bewaarwijnen voortbrengt. Geen wonder dus dat op één na, namelijk Corton, alle rode grand cru’s hier te vinden zijn.

Côte de Nuits

Uitzondering hierop vormt de appellation Bourgogne-Hautes Côtes de Nuits, zijnde het heuvelland ten westen van de côte. Dit gebied, officieel erkend sinds 1961, produceert hoofdzakelijk rood en rosé van pinot noir. 18% van de productie bestaat uit wit van chardonnay en, zeldzaam, pinot blanc en pinot gris. De ligging van de wijngaarden is minder gunstig dan in de Côte, waardoor de wijnen lichter zijn. Dit vertaalt zich ook direct in de prijzen. Zie bijvoorbeeld de JC Boisset verkrijgbaar bij Gall.

Village appellatie

Appellation Côte de Nuits-Village is een gemeentelijke herkomstbenaming die enkel bestaat voor wijnen van de gemeenten Comblanchien, Corgoloin en Prémeaux uit het zuiden en Brochon, alsook de gedeclasseerde wijnen uit Fixin, in het noorden.

Voor alle duidelijkheid : Er bestaat geen AOC Côte de Nuits, alleen dorps appellaties en daarnaast zijn 10 Premier Cru en maar liefst 24 Grand Cru wijngaarden. Saillant detail, alleen het climat Les Musigny in Chambolle Musigny is Grand Cru met zowel rood als witte wijn in de Côte de Nuits. Alle andere wijngaarden bevatten alleen rode wijn.

Vougeot; het meest exclusieve climat in de Bourgogne en Côte d’Or

Exclusieve Bourgogne: Clos de Vougeot

Tenslotte wilde ik even stil staan bij Vougeot. In dit dorpje vind je 65ha aan wijngaarden waarvan 4 climats een Premier Cru status hebben en 1 een Grand Cru. Omdat deze ommuurt is, heeft dit climat de naam Clos de Vougeot gekregen. Dit is tevens veruit het grootste aaneengesloten climat in de regio met maar liefst 50ha. Echter het is versnippert over 80 (!!) eigenaren.

Nochtans : onderaan bestaat de ondergrond uit een diepe laag klei- en leemgrond die moeilijk water doorlaat. Halverwege bevat de bodem een 45 cm dikke laag bruine kalkrijke kleigrond met veel stenen. De beste grond ligt bovenaan. Daar vinden we fijne klei met kiezelzand (amper 40 cm dik) op een laag harde kalksteen. Dat is de reden dat je vele verschillende wijnhuizen zien van Clos de Vougeot Grand Cru, met allen verschillende smaak notities. Bijvoorbeeld Louis Max bij Gall.

De rode wijnen van de Côte de Nuits staan internationaal befaamd om hun volle body, langstlevende wijnen die wereldwijd geproduceerd worden.

Côte de Beaune

Ook deze regio kent een lengte van 20km van noord naar zuid en slechts enkele honderden meters breed en strekt van Pernand-Vergelesses tot aan de Côte de Maranges. Hier produceert men rode wijnen zoals Pommard, Volnay, Aloxe-Corton van Pinot Noir en witte wijnen zoals Corton, Meursault en Montrachet van Chardonnay. De Pinot Noir vind je vooral van de grens met de Côte de Nuits tot rondom Beaune en een beperkte aanplant in het zuiden rondom Santenay. Verder domineert vooral de Chardonnay druif in dit gebied.

In totaal zijn er 20 Premier Crus en 9 grand crus wijngaarden in de Côte de Beaune. Er is slechts één rode Grand Cru; het climat Corton (in het dorp Aloxe-Corton). De oorzaak hiervan ligt vooral in de bodem, in de Côte de Beaune is deze vooral mergelkalksteen en is mergachtig vanuit het midden tot aan het bovenste deel van de helling. Hierdoor is de wijn iets lichter dan in de noordelijke zuster. De dorpen met de hoogste reputatie in de Côte de Beaune zijn Meursault, Puligny-Montrachet en Chassagne-Montrachet. Hier kan je de beste Chardonnay wijnen vinden, en tevens veruit de duurste. Deze wijnen kunnen gemakkelijk een decennia rijpen op fles. En wanneer je deze dan opentrekt ervaar je de meest complexe droge witte wijn ter wereld!

Haute Côte de Beaune

Ook hier heb je een strook wijngaarden ten westen van de Côte de Beaune, op een hoger gelegen plateau liggen; de Bourgogne-Haute Côte de Beaune AC. Hier geldt hetzelfde als in de Côte de Nuits. Deze wijnen zijn iets lichter en vriendelijker geprijsd.

Conclusie exclusieve Bourgogne in de Côte d’Or

De Côte d’Or mag dan de meest exclusieve Bourgogne wijnen bevatten, maar het mag duidelijk zijn dat de keuze erg groot is. Hoewel er slechts vier categoriën in appellatie zijn, omvat het al snel 80+ appellaties! En door het appellatie systeem en versnippering van de wijngaarden door de vererving is het er niet makkelijker op geworden. Het feit dat bijvoorbeeld Clos de Vougeot 50ha groot, van 80 verschillende eigenaren die ieder hun eigen wijn maken, Premier Cru is geclassificeerd is, wilt niet zeggen dat al die wijnen het ook waardig zijn. Aangezien de bodem, de waterafvoer, de wijnmaak methode allemaal kunnen verschillen!

Er zit maar één ding op, zelf ervaren. Echter dan heb je een flinke portomonee nodig. Dus dan zijn de lagere appellaties een mooie uitkomst!