Portugal Archieven

20 september 202220 september 2022

Kwaliteit in ontwikkeling in Algarve

Gelegen in het zuiden van Portugal ligt de Algarve. De naam is afkomstig van het Arabische Al-Garb Andalus. Onder de Moorse heerschappij was dit de naam van het gebied. Al-Garb betekent “van het westen” en Andalus was de Moorse naam voor het Moorse Iberië. Deze naam komt natuurlijk nog terug in Andalusië. Dit gebied is gescheiden van Alentejo-vlakte door een ononderbroken bergketen die van de Atlantische kust tot aan de Spaanse grens loopt. De Algarve is een gebied waar de kwaliteit van wijn nog steeds in ontwikkeling is.

Wijnbouw in de Algarve is sinds halverwege de 20^e eeuw dramatisch gedaald, vooral vanwege de opgang van citrusplantages, resorts en golfbanen. Daarom zijn de wijnbouwcommissie van de Algarve en de wijnbouwers gaan samenwerken om nieuwe wijngaarden aan te planten en de wijnkelders en productiemethoden te verbeteren.

Je kan het gebied in tweeën delen. Ten westen van Faro ligt de Barlavento. Hier is de invloed van de Atlantische Oceaan het grootst en is het koelen en natter dan ten oosten van Faro. Dit gebied noemt men Sotavento.

Klimaat en geologie

De bodem is redelijk heterogeen en verdeeld tussen zanderige bodems dichtbij de kust, kalksteenrijke klei grond en kalkstenen bodems. Op de berghellingen vinden we ook nog zones bedekt met schist. Die profiteren ook van de hogere ligging en daarmee bijbehorende grotere temperatuurvariatie gedurende de dag. Dit komt de zuurgraad juist ten goede. De wijngebieden zijn beschermt tegen de hete droge noordelijke invloeden dankzij de bergketen. Maar profiteert van maar liefst 3.000 zonuren per jaar. Ter vergelijking, in Nederland hebben we gemiddeld 1.500 tot 1.550 zonuren per jaar.

Door het warme klimaat versnelt het groeiseizoen, waardoor de druiven een sappige zoete potentieel bereiken voordat de diepere, meer complexe smaken zich kunnen ontwikkelen. Vanwege de temperaturen zie je ook dat de druiven de natuurlijke zuren inruilen voor suikers. En suikers zetten zich vervolgens om in alcohol. Wat de hoog alcoholische wijnen verklaart.

Hierdoor zijn de traditionele wijnen hoog in alcohol met een lage zuurgraad en gestoofde fruitsmaken.

Subregio’s

De meeste wijnen worden op de markt gebracht onder Vinho Regional Algarve. Een grotere hoeveelheid druivensoorten zijn toegestaan onder de generieke appellatie. Tevens zijn ook mousserende en late harvest (ofwel Vendange Tardive) wijnen beschikbaar.

De Algarve heeft vier sub-regio’s met DOC classificatie die van west naar oost langs de kust. Binnen deze classificatie dient het alcohol percentage voor rode wijn minimaal 12% bedragen terwijl dit voor witte wijn 11.5% is. Verder dient rode wijn minimaal 8 maanden opgeslagen te zijn voordat men de wijn mag verkopen. Terwijl witte wijnen 6 maanden moeten rijpen voordat ze op fles gaan.

De belangrijkste witte wijnen worden geproduceerd van Arinto, Malvasia Fino, Maneúdo en Síria (ook bekend als Crato Branco). En voor rode wijn zijn dit Negra Mole en Castelão. Hoewel internationale druivenrassen als Syrah aan een opkomst bezig zijn. De nadruk ligt op rode wijn, terwijl men ook een kleine hoeveelheid frisse aromatische witte wijnen maakt. De wijnproductie is overwegend in handen van coöperaties. Maar de kleinschalige wijnproductie om zich te onderscheiden is in opkomst.

De rode wijn, hoewel de grootste productie, is weinig bijzonder. Ze zijn robijnrood van kleur en hebben weinig kleur, body, tannine en boeket, bezitten veel alcohol en missen zuur. De witte wijnen zijn fris, zacht en strogeel van kleur. Ze bevatten een lage zuurgraad. Hieraan bemerk je dat de wijn kwaliteit in de Algarve zeker nog een flinke ontwikkeling mag maken.

DOC Lagos

Lagos ligt in de zuidwestelijke punt van de Algarve, omgeven door de Atlantische Oceaan. Hier zijn vooral de (rode) wijnen van Negra Mole en Castelão (ofwel Periquita) bekend.

De rode wijnen zijn fluweelachtig en fruitig met een robijnrode kleur. Ze zijn laag in zuurgraad en hoger in alcoohol. De witte wijnen citroenkleurig en delicaat met een gemiddelde afdronk.

DOC Portimão

Ten oosten van DOC Lagos ligt de DOC Portimão, rondom de gelijknamige plaats. De rode blend moet voor minimaal 75% te bestaan uit Negra Mole en Castelão. Dat resulteert in zijdezachte fruitige wijnen met alcohol percentages aan de onderkant van de minimum voorgeschreven percentages. De wijnen hebben een vol mondgevoel.

De witte wijnen zijn strokleurig en minder uitgesproken. Belangrijkste witte druivensoort is Síria. De blend moet minimaal voor 75% te bestaan uit deze druivensoort.

DOC Lagoa

Ten oosten van Portimão ligt Lagoa. Dit omvat de gemeenten Albufeira, Lago, Loulé, Silves en Lagoa. Net als in DOC Portimão dienen de wijnen uit DOC Lagoa ook voor minimaal 75% te bestaan uit Negra Mole en Castelão voor rode wijn en 75% uit Síria voor witte wijn. Hoewel we hier de beste rode wijnen uit de Algarve vinden, hebben deze nog wel enige tijd van flesrijping nodig om zich goed te ontwikkelen. De rode wijn is fruitig maar met een merkbaar hoog alcoholpercentage.

De witte wijnen zijn droge maar robuuste en fruitige wijnen. Ze verbeteren na enkele maanden rijping.

DOC Tavira

Geheel in het oosten, grenzend aan Spanje ligt DOC Tavira. De gelijknamige stad wordt ook wel het “Venetië van het zuiden” genoemd. Het is bekend dat reeds in de 16^e eeuw wijnen vanuit Tavira geëxporteerd werden.

De witte wijnen die in deze subregio worden geproduceerd, zijn complex, aromatisch, met een licht body en de karakteristieke lage zuurgraad van warme gebieden. De rode wijnen worden gekenmerkt als fruitige, medium bodied wijnen met een laag tanninegehalte en gemakkelijk te drinken.

Kortom

Het klimaat is eigenlijk te warm voor echt goede wijnen. Hoewel de lokale druiven zich hier natuurlijk wel deels op hebben aangepast. Veel van de wijnen zijn niet voorhanden buiten Portugal. Dat de Algarve een fantastisch toeristisch gebied is, staat niet ter discussie. Maar de wijn kwaliteit in de Algarve daarentegen is nog veel in te bereiken deze ondergaat zeker nog een positieve ontwikkeling.

13 september 202213 september 2022

Verrassend revolutionair Alentejo

In het oosten van Portugal vinden we revolutionair Alentejo met als gevolg wijnen die zeer verrassend zijn. Dit gebied is heet en droog en neemt ongeveer 1/3^e van Portugal voor zijn rekening. Het staat ook bekend voor haar krachtige rode wijnen. Voor Alentejo wijnen maakt men gebruik van Aragones (Tempranillo), Castelão en Trincadeira (Malvasia) druiven. Vaak ook in een blend. De Antao Vaz druivensoort gebruikt men voor witte wijn omdat deze een hoge zuurgraad en mooie tropisch fruit aroma’s kent. Verder vind je hier ook internationale druivenrassen.

Gezien de omvang van Alentejo is hier ook een verscheidenheid aan subzones te vinden. Verder kent het een zacht glooiend landschap dat een groot deel van de regio beschermd tegen de afkoelende effecten van de Atlantische Oceaan. In deze omstandigheden kunnen druiven optimaal rijpen waardoor je makkelijk drinkbare, rijke wijnen kan verkrijgen.

Wat is er gebeurd

De regio kent een rijke wijn historie, dat terug gaat naar tijden voor het grote Romeinse Rijk. De roerige tijden die volgden met ook de inname door de Moren, deden de wijngaarden niet veel goeds. In het midden van de 17^e eeuw waren de Alentejo wijnen, samen met Beira en Estremadura de beroemdste en meest gewilde Portugese wijnen. Een tweede crisis voor Alentejo ontstond doordat markies van Pompal een organisatie oprichtte om de Douro-wijnen te beschermen. Gevolg was dat wijngaarden in andere regio’s gerooid dienden te worden. Pas halverwege de 19^e eeuw werd de glorie hersteld. Helaas deed de phylloxera haar intrede en de wereldoorlogen volgden.

In de afgelopen decennia heeft Alentejo een metamorfose ondergaan door een verrassend revolutionair verandering in de wijn bereiding. Mede door verschillende programma’s van de Europese Unie vond er een ommekeer plaats van door overheid gesubsidieerde coöperaties naar kleine onafhankelijke wijnbouw producenten. Die produceren nu dankzij deze revolutie een premium wijn die heerlijk en verrassend is. Mede hierdoor kunnen de wijnen uit Alentejo zich meteen met de grand cru’s uit Frankrijk of de DOCG’s uit Italië.

De rode wijnen zijn jong, zeer fruitig en zijn al snel drinkbaar. Ze hebben een donkere robijn tot granaatrode kleur, bezitten veel aroma’s (rijpe vruchten) en ze zijn vol met een relatief hoog alcoholgehalte. De wijn vereist vaak houtrijping om de tannine structuur zachter te maken.

De witte wijnen gisten zonder schil en moeten jong gedronken worden. Dit betekent binnen één jaar. Ze zijn strogeel tot citroenkleurig, licht en aromatisch, fruitig en fris met een relatief hoog alcoholgehalte.

Alentejo sub regio’s

Er zijn acht sub regio’s in Alentejo. Dit waren voorheen eigen DOC’s of IPR’s, maar zijn in 2003 opgenomen in het grote Alentejo DOC. Echter de regio’s mogen nog steeds worden vermeld op het etiket. Sommige zones overlappen elkaar en geeft de wijnmaker de flexibiliteit om voor de ene of andere zone te kiezen. Dit is afhankelijk van de wijn wetgeving en de beperkingen die er gelden.

Complex en rijk Portalegre

In het noordoosten tegen de Spaanse grens vinden we Portalegre sub zone rondom de gelijknamige plaats. Dit is de meest unieke regio. Hier vinden we vooral granieten onderbodem en soms leisteen met verkoelende invloeden van de Serra de São Mamede. De wijngaarden met overwegend oude wijnstokken staan aangeplant op steile hellingen van het gebergte. Dit waarborgt de frisse wijnen met veel complexiteit.

De toegestane druivenrassen voor rode wijn dient te bestaan uit minimaal 75% Aragones, Grand Noir, Trincadeira of Castelão, aangevuld met andere lokale rassen. Hierbij speelt Trincadeira een hoofdrol. Voor witte wijn is dit minimaal 75% Arinto, Fernão Pires, Malvasia, Siria of Trincadeira das Pratas.

Dynamisch Borba

Ten zuiden van Portalegre vinden we Borba. Dit is de eerste subregio die internationaal bekend kwam te staan met haar rode wijnen met kersen bouquet. De bodem bestaat vooral uit kalksteen en klei en een enkele plaats bedekt met leisteen. De marmer afzetting hebben een enorme stempel gedrukt op de wijnbouw en het karakter van de wijn. Aanzienlijke stukken rode leisteen verspreid over sobere en arme grond vormen een duidelijk andere typologie in Borba, wat meteen deze zone dynamisch maakt.

De toegestane druivenrassen voor rode wijn dient te bestaan uit minimaal 75% Aragones, Trincadeira of Castelão, aangevuld met andere lokale rassen. En witte wijn dient minimaal voor 75% te bestaan uit Arinto, Rabo de Ovelha, Siria of Trincadeira das Pratas.

Historisch Évora

Évora was reeds in de middeleeuwen een bekend wijngebied. Door de phyloxera in 1880 kampte de zone met een sterke terugval. Terwijl later in 1974, ten tijde van de Anjerrevolutie, de wijnstokken plaats moesten maken voor graan. De zone heeft zich nu langzaam hersteld. Het hete, droge landschap wordt gedomineerd door niet-kalkhoudende grijze mediterrane grond, die enkele van de meest prestigieuze wijnen van de Alentejo produceert.

De toegestane druivenrassen voor rode wijn dient te bestaan uit minimaal 75% Aragones, Trincadeira of Castelão, aangevuld met andere lokale rassen. Voor witte wijn is dit minimaal 75% Antão Vaz, Arinto, Siria of Perrum.

Redondo

De zone Redondo omvat de gemeenten Redondo, Évora en Alandroal. De heuvels van Serra d’Ossa beschermen de wijngaarden tegen de noordelijke en oostelijke winden. Tevens geven deze heuvels de nodige koude droge winters als tegenhang van de hete zomers. De wijngaarden liggen vooral op de zuidelijke hellingen. De bodem bestaat vooral uit graniet en soms leisteen of rode kalksteen.

De toegelaten druivenrassen voor de rode wijnen zijn voor minimum 75% Alfrocheira Preto, Aragonez, Moreto, Trincadeira en Castelão. En de witte wijnen zijn voor minimum 75% Arinto, Fernão Pires, Rabo de Ovelha, Síria en Trincadeira das Pratas. Daarnaast moet de witte wijn voor minstens 50% uit de Rabo de Ovelha en/of Síria.

Groot en arm Reguengos

Ten zuiden van Redondo ligt Reguengos, grenzend aan Granja Amareleja in het oosten. Het omvat de gemeenten Reguengos en delen van Évora en Redondo. Dit is de grootste subzone in Alentejo. Het is een arm, steenachtig terrein. Soms treft men er ook leisteen of rode kalksteen aan in de bodem. De bodem en klimaat leveren volle krachtige wijnen met goed bewaarpotentieel.

De toegelaten druivenrassen voor de rode wijnen zijn Aragonez (minstens 5%), Moreto (minimaal 20%), Trincadeira (minimaal 20%), Castelão en Tinta Amarela (minstens 20%). Deze blend moet minimaal 75% omvatten.

Voor de witte wijnen zijn Antão Vaz, arinto, Perrum, Roupeiro, Rabo de Ovelha (minstens 20%), Síria (minstens 20%) en Diagalves (maximum 5%) toegestaan. Deze blend dient ook minimaal 75% te omvatten.

Rode Moreto uit Granja-Amareleja

Grenzend aan Reguengos en de rivieren Guadiana en Ardila ligt Granja Amareleja. Dit gebied staat vooral bekend om haar rode wijnen met hoog alcohol percentage dankzij het druivenras Ras Moreto. Door de weinige regenval, afwezigheid van organisch materiaal en schaarse plantengroei is de opbrengst hier overwegend laag. De bodem bestaat uit graniet en leisteen. Daarnaast dragen de hete zomers bij aan vroege rijping en zachte warme wijnen met hoog alcohol percentage.

Voor minimaal 75% bestaan de rode wijnen uit de Moreto, Trincadeira en Castelão druivenrassen. De witte wijnen zijn voor minimum 65% Manéudo, Rabo de Ovelha en Síria.

Witte wijn uit Vidigueira

De herkomst van de naam Vidigueira komt van het Portugese woord “videira” wat “wijn” betekent. Vidigueira ligt westelijk van Grande Amareleja. Net als in Grand Amareleja, bestaat de bodem vooral uit graniet en leisteen. Echter de Vidiqueira-breuk die van oost naar west loopt beïnvloedt het klimaat. De heuvels maakt de zuidelijk gelegen zone gematigd waardoor witte wijn hier kan domineren. Maar liefst 80% van de productie is witte wijn. De toegestane witte druiven zijn Antão Vaz, Arinto, Fernão Pires, Perrum en Síria. En de wijn moet voor minimaal 75% uit deze rassen bestaan. Ook vind je hier rode wijn.

We vinden hier Talha-wijn, een bereidingsmethode die 2.000 jaar terug gaat naar de Romeinse tijd. Deze techniek waarbij kleipotten of amfora’s (ofwel “talha’s”) gebruikt worden voor de (schil)vergisting, heeft een cult status gekregen. Elke boer, hoe klein de wijngaard ook is, kon niet zonder zijn eigen “talhinha” (kleine kleipot) om wijn te maken voor persoonlijke consumptie.

Het resultaat is verbluffend. In de geur rijpe mandarijn, kanaal, zwarte thee, rijpe ananas en kruiden gecombineerd met mineralen. En in de mond rijp en complex.

Moura

In het zuidelijk en warm gelegen Moura vinden we de wijngaarden in koele, op rode klei gebaseerde bodems. De bodem is bijzonder arm, afwisselend klei en kalksteen. De bovengrond is ondiep, hard gebakken en moeilijk voor wijnstokken om te wortelen. Maar het houdt wel goed het weinige water vast. Dit ondersteunt de verlenging van de rijpingsperiode van de druif en voegt finesse toe aan de wijnen.

De rode wijn dient voor minimaal 75% te bestaan uit Alfrocheiro Preto, Moreto, Trincadeira en Castelão druivensoorten. Terwijl witte wijn voor minimaal 65% afkomstig moet zijn van Antão Vaz, Fernão Pires, Rabo de Ovelha en Síria.

Moura wijnen vertonen een zacht warm profiel met gematigd alcohol percentage.

Conclusie

Hoewel verrassend genoeg coöperaties nog steeds een grote rol spelen in Alentejo, waaruit blijkt dat de revolutionair strategische wijziging nog niet helemaal voltooid is, zijn de wijnen toch wel van beduidend betere kwaliteit. De regio is hard aan de weg aan het timmeren met interessante, makkelijk drinkbare wijnen. Zeker de moeite waard om te gaan ontdekken.

6 september 202216 december 2023

Mooi Tejo en versterkte Setúbal

Na een aantal interessante feitjes en update over de wijnen van Bordeaux en Duitsland, gaan we weer verder met de verdieping van Portugal. Na Lissabon gaan we naar het oosten en zuiden en komen we in mooi Tejo en Setúbal terecht waar interessante versterkte wijn vandaan komt.

Veelzijdig Tejo

Tejo ligt in centraal Portugal en draagt de naam Vinho Regional (VR) Tejo sinds 2009. Daarvoor was het bekend onder de naam Ribatejo. Overigens VR staat gelijk aan het Franse IGP ofwel Vin de France. De betere wijnen mogen ook de classificatie Do Tejo DOC dragen.

In tegenstelling tot alle andere wijngebieden van Portugal, is Tejo de enige die niet aan de oceaan grenst. Echter de rivier de Tejo (de Taag) waar de regio haar naam aan dankt, heeft grote invloeden. De wijngaarden vinden we dan ook langs de rivier. De alluviale bodem is bijzonder vruchtbaar en lange tijd belangrijk voor de groente en fruit opbrengsten voor de lokale bevolking. Overigens gaat wijnbouw terug naar de Romeinse tijd. Echter pas vanaf 1170 wordt melding gemaakt van wijn uit deze regio. De wijn heeft zich lange tijd gekenmerkt door geen invloeden van buiten de regio. Tot de toetreding van Portugal tot de EU, waarna met name Franse invloeden hun intrede deden.

Klimaat en geologie

Mede omdat de rivier een verbinding is tussen Madrid en Lissabon, is deze regio altijd al één rijke regio’s van Portugal geweest. Hierdoor ontstond er reeds vroeg een levendige handel in onder andere wijn. Maar ook is Tejo bij uitstek de regio waar veel kurkeiken staan aangeplant, belangrijk voor de kurken op de wijnflessen.

Door het droge klimaat kent de regio weinig last van plagen en schimmels. Zoals reeds aangegeven, matigt de rivier het klimaat en levert de broodnodige irrigatie.

Charneca

Ook Charneca, ten zuiden van de rivier dat Chamusca, Almeirim en Coruche omvat, is een droog vlak gebied op arme zandgrond. Doordat de wijnstokken diep moeten reiken, levert het prestigeuze wijnen op. De hogere temperaturen stimuleren de druiven om sneller te rijpen dan in de rest van de Tejo regio. De subregio’s omvatten vooral witte druivensoorten.

Bairra

De kwaliteitswijnen vinden we in de iets hoger gelegen gebieden in de regio Bairro ten noorden van de rivier de Tejo. Dit omvat de subregio’s Tomar, Santarem, Cartaxo en het noordelijke deel van Chamusca. De hooglanden bestaan uit glooiende hellingen en uitgestrekte vlaktes die rijk zijn aan kalksteen en kleigrond die goed water doorlaten. Verder naar het noorden vertoont de bodem schist zodat de wijnstokken dieper moeten rijken. Deze wijnen tonen gelijkenissen met de wijnen uit Lissabon.

Campo

De lager gelegen wijngaarden in de regio Campo, profiteren van deze irrigatie wat vervolgens ook overvloedige opbrengsten kan opleveren. Campo strekt zich uit in een smalle strook langs beide zijden van de rivier. Tejo neemt daarom plek 2 in van de gebieden in Portugal die de hoogste opbrengsten opleveren. Dit zijn de wijnen waar het draait om kwantiteit en niet kwaliteit. De wijngaarden zijn vooral in handen van coöperaties.

Wijnen

In Tejo vinden we vooral rode wijnen van traditionele rassen als Touriga Nacional, Trincadeira, Castelão en Aragonês. De enkele witte wijnen zijn gemaakt van Fernão Pires en Arinto. Echter internationale rassen als Syrah en Cabernet Sauvignon nemen een toevlucht. Deze worden vooral in blends toegepast. Hoewel er maar liefst 90 verschillende druivenrassen zijn toegestaan, ligt de nadruk op elegante wijnen en dus niet te zwaar.

In Tejo delen wijnhuizen het land met oude dorpjes, olijfgaarden en kurkbomen. Elk vertellen hun unieke verhaal en stijl, gecreëerd door het gemeenschappelijke doel om hoogwaardige wijnen vorot te brengen die uitdrukking aan het terroir geven. Één van de unieke eigenschappen zijn de voetstappen (druiven pletten en stampen met de voeten), gemeenschapsoogst (lokale vrouwen die de druiven met de hand plukken terwijl traditionele liederen gezongen worden) en de kurkafsluiting.

Quinta do Casal Monteiro

Quinta do Casal Monteiro is een wijnhuis dat reeds 150 jaar opereert als familiebedrijf. De druivenstokken staan aangeplant op zand- en kleibodem die geschikt is voor het voortbrengen van kwaliteitswijnen.

Zo ook deze rode veganistische blend van 40% Touriga Nacional, 30% Syrah en 30% Merlot. De wijn is zelfs bekroond met 85 punten Parker. De robijnrode wijn heeft een gemiddelde tot diepe kleurintensiteit. De wijn is heerlijk rond en vol van smaak. Met aroma’s van kersen en rood fruit. De wijn heeft een mooie balans en een structuur waardoor je deze wijn naast verschillende gerechten kan serveren. Tannine is mooi gerijpt en de afdronk is soepel en evenwichtig. Drink deze wijn bij vleesgerechten als lam, kalf. Maar ook vegetarische gerechten, vooral met paprika, salades.

Deze witte harmonieuze wijn van 50% Arinto en 50% Fernão Pires is ook een vegan wijn. Met aroma’s van appel en steenfruit zoals perzik. De prettige zuurgraad en gemiddeld alcohol levert een wijn op die een prettig balans en mondgevoel kent. De wijn heeft een lange afdronk.

Geniet van deze veelzijdige wijn bij visgerechten, (vis)pasta of salades. Maar ook gevogelte, of lamsvlees en zachte kazen is deze wijn bijzonder verrassend.

Quinta do Casal Monteiro Arinto Fernão Pires

Wanneer u interesse heeft in deze wijnen, neem even contact op en wij sturen u een offerte.

Setúbal

Direct ten zuidoosten van Lissabon vinden we het schiereiland Setúbal met haar versterkte wijn gelegen aan de overkant van de monding van de Tejo die mooi de Atlantische Oceaan opzoekt. Het terroir varieert van zanderige kustvlakte tot de steile kalkrijke Serra Arribida heuvels. De belangrijkste rivier is de Sado. Er zijn twee DOC-titels en één IGP. In het noordelijke deel van de regio vinden we de twee DOC’s die beiden een andere wijnstijl hanteren.

Palmela DOC

In het noordoosten vinden we Palmela DOC, gelegen rondom de gelijknamige stad. De DOC gaat tot de stad Setúbal en overlapt dus de andere DOC grenzen. Palmela heeft eerst indruk gemaakt met haar licht zoete witte wijnen van Muscat druiven. Echter in recente jaren is de focus verschoven naar rode en droge witte tafelwijnen en ook naar kwaliteitswijnen.

De regio is een zacht glooiend gebied dat overwegend uit kalk, zandsteen en leem bestaat. Vooral de hoger gelegen wijngaarden produceren mooie kwaliteitswijnen. Terwijl de lager gelegen gebieden op vooral zandbodems de tafelwijnen voortbrengen.

De DOC mag alle soorten wijn voortbrengen, waarbij mousserende wijn 9 maanden moet rijpen. De rode druivenrassen zijn vooral Castelão (min 67%), Cabernet Sauvignon en Bastardo. De witte druivenrassen zijn onder andere Arinto, Fernão Pires en Moscatel de Setúbal. De Castelão Frances is de belangrijkste druivensoort en deze bevindt zich vooral op de diepe arme zandgronden. Aangezien dit de enige plaats is waar deze druivensoort tot goede rijping kan komen door het warme zeeklimaat. De rode wijnen uit Palmela DOC staan bekend om hun balans, rijpe tannine en kersen karakter.

Setúbal DOC

Setúbal DOC staat bekend om haar versterkte wijnen. Natuurlijk zijn deze wijnen niet vergelijkbaar met de port-wijnen. En een ander groot verschil zit in de gebruikte druivenrassen. Setúbal gebruikt bijna uitsluitend Moscatel de Setúbal (ofwel Muscat d’Alexandrie).

Het klimaat is mediterraan met warme droge zomers en regenval vooral in de koelere wintermaanden. De nabijheid van de Atlantische Oceaan levert de nodige vochtigheid op en ook de broodnodige luchtstroom om de wijngaarden te vrijwaren van meeldauw.

Zoals gebruikelijk bij het maken van versterkte wijn, voegt men alcohol toe om de vergisting voortijdig te stoppen om zo de suikers te behouden (Mutage). Vervolgens rijpt de wijn in houten vaten. In Setúbal voegen de wijnmakers de overgebleven druivenschillen van de zeer aromatische Moscatel toe. Om vervolgens de wijn met de schillen gedurende 6 maanden te laten weken. Dit geeft de Moscatel de Setúbal haar typerende intense bloemige aroma. Vervolgens rijpt de wijn nog 4 tot 5 jaar op vat. De wijn verkrijgt dan haar oranje tint en haar ingedroogde karakter.

Leuk weetje is dat Lodewijk XIV (de zonnekoning) een voorliefde had voor deze zoete wijnen. Daarnaast werden deze wijnen vroeger veelvuldig naar Brazilië geëxporteerd. De wijn die daar niet werd verkocht keerde terug. Doordat ze bloot werden gesteld aan de hoge temperaturen bemerkte men bij het lossen dat de wijn geconcentreerder en soepeler was geworden. Deze wijnen staan bekend als torna-viagem (“terugreis”).

VR Peninsula de Setúbal

Tot 2008 heette de regio VR Terras do Sado, wat Land van de Rivier de Sado betekent. Hier vinden we ongeveer 20.000ha aan wijngaarden. Het zijn vooral blends die hier domineren. De witte wijn moet tenminste voor 50% te bestaan uit Arinto, Chardonnay, Fernão Pires, Malvasia Fina, Moscatel de Setúbal of Roupeiro (Syrah). De rode wijn moet voor tenminste 50% te bestaan uit Aragonez (Tempranillo), Cabernet Sauvignon, Merlot, Moscatel Roxxo, Castelão Frances, Trincadeira Preta en Touriga Nacional.

19 juli 202219 juli 2022

Stevig en fruitig uit Lisboa

Aan de kust van de Atlantische Oceaan vinden we de wijnregio van Lissabon, Lisboa VR. Voorheen heette dit Estremadura. Dit moet niet worden verward met het Spaanse provincie Extremadura. Lisboa is een gebied met hoge productie, maar de wijn die stevig en fruitig is, is eigenlijk niet echt bekend. Dit is omdat van oudsher de wijnen geëtiketteerd worden onder de lokale subregio’s zoals Alenquer, Buvelas en Colares.

Tot 2008 viel Lisbao onder de classificatie Vinho Regional. Maar om de wetgeving meer in lijn te brengen met de Europese, werd in 2008 de regio omgedoopt tot IGP. Tevens werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om Estremadura om te dopen in Lisboa.

De regio laat zich kenmerken door de Serra de Montejuno die de regio in tweeën opdeelt. In het westen teistert de harde Atlantische wind en de herfstregens de wijngaarden. Hierdoor is wijnbouw een enorme uitdaging. Opvallend is dat Colares DOC meer bekend staat om haar phylloxera-resistente bodem dan om haar robuuste rode wijnen. Dezelfde koele natte omstandigheden dragen bij aan de brandewijn in Lourinhã en de mousserende wijnen in Óbidos DOC.

Aan de andere kant van de bergketen vinden we één van de beste wijnen in deze regio. Alenquer DOC brengt een zeer complexe volle blend voort van o.a. Touriga Nacional en Tinta Roriz. Terwijl Bucelas DOC zeer frisse mineraalrijke witte wijn van Arinto.

Wijnbouw

De wijn uit Lisboa richt zich vooral op kwantiteit en helaas niet op kwaliteit. Één van de redenen is dat wijncorporaties domineren met hun commerciële focus. Hierdoor is er weinig focus voor individuele creativiteit en passie. En de wijnrassen zijn geselecteerd op hun opbrengsten en ziekteresistentie. Gelukkig zien we langzaam een trend ontstaan met meer aandacht voor terroir en creativiteit, maar we zijn er nog lang niet. Maar dit heeft wel gebracht dat de regio bekend staat om haar goede prijs-kwaliteit verhouding. Inmiddels mogen meer dan 30 rassen aangeplant staan waarbij witte rassen de overhand hebben.

Encostas de Aire

De grootste subregio is Encosta de Aire DOC. Hier heeft de moderniseringsslag pas als laatste haar intrede gedaan. Nieuwe druivenrassen zijn aangeplant zoals Baga en Castelão. Net als de witte Arinto, Malvasia Fina en Fernão Pires. De regio is in 2005 verheven tot DOC status. Het ligt aan de voet van kalkrijke heuvels van de Serre d’Aire. Er heerst een gematigd mediterraan klimaat dat duidelijke invloeden van de Atlantische Oceaan heeft. De zomers zijn koel en de winters mild.

Een wijde serie van druivenrassen worden hier gebruikt van zowel lokale als internationale druivenrassen. Het zijn geen kwalitatieve bijzonder goede wijnen. Maar de wijn uit deze streek in Lisboa zijn zeker prettig te drinken, stevig maar wel fruitig. Geniet van de krachtige rode wijn bij pasta of vlees gerechten.

Lourinha DOC

Ingeklemd tussen Óbidas DOC in het noordoosten en Torres Vedras DOC in het zuiden vinden we Lourinhã DOC. Deze regio is zo bijzonder omdat hier uitsluitend brandy wordt gemaakt van witte druiven. De brandy dient een alcohol percentage te hebben van minimaal 38%. Daarnaast slaat men deze op voor 24 maanden voordat de wijn gebotteld wordt. Er heerst een gematigd mediterraan klimaat met invloeden vanaf de Atlantische Oceaan.

Torres Vedras

Ten zuiden van Lourinhã en ingeklemd tussen de Atlantische Oceaan en het Serra de Montejunto vinden we Torres Vedras DOC. Je hebt hier zowel rode als witte wijnen van vooral inheemse druivenrassen. De rode wijnen zijn van mindere kwaliteit, ze zijn stevig met enige tannine en aroma’s van rood fruit. De witte wijnen zijn matig te noemen. Ze zijn hoog in alcohol, fris en aromatisch. Maar niet geheel in balans. Dit is dan ook een reden dat deze wijn niet makkelijk verkrijgbaar is buiten Portugal.

Pétillant uit Óbidos DOC

Een uur ten noorden van Lissabon en ten oosten van Lourinha ligt Óbidos. Hier is het koel en winderig, ondanks dat het verder landinwaarts ligt. Daardoor is het niet geschikt voor de productie van verfijnde rode of witte wijn. In plaats daarvan vind je hier geweldige wijn met een lichte bubbel. Door het vochtige terroir, dienen de wijnboeren te kiezen tussen intensief gewasbeheer en lagere opbrengst of een ontspannen beheer en hoge opbrengst. De eerste optie geeft kwalitatief betere druiven terwijl de tweede optie grotere volumes van lagere kwaliteit opleveren.

De belangrijkste druivensoorten zijn Arinto en Fernão Pires voor witte wijn en Castelão en Touriga Nacional voor rode wijn.

Succesvol Alenquer DOC

Mogelijk is dit wel de meest succesvolle wijn uit de regio. De klassieke Portugese druivensoorten als Aragonez, Touriga Nacional en Touriga Franca zorgen voor enkele van de beste wijnen van Lisboa. Ook zijn internationale rassen toegestaan als Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah. Alenquer DOC ligt landinwaarts en is dus meer beschut tegen de felle winden.

De wijnen kenmerken zich door hun zwarte fruit met tonen van chocolade, vanille en mokka. Het is een levendige wijn met aangename afdronk wat ideaal samengaat bij vleesgerechten.

Arruda

Ten noorden van Lissabon ligt het stadje Arruda dos Vinhos. Niet verwonderlijk heeft de regio deze naam gekregen, Arruda DOC. De rode en witte wijnen zijn vooral gemaakt van inheemse druiven. Maar het zijn de rode wijnen die hier indruk maken.

Beroemd Bucelas, Colares en Carcavelos

Deze drie regio’s in het zuiden van de regio, rondom de stad Lissabon, waren heel bekend. Nu helaas door verstedelijking zijn de wijnstokken met uitsterven bedreigd.

Bucelas DOC

Bucelas DOC kreeg haar herkomst in 1911 en produceert uitstuitend witte wijn van de Arinto druif. Het is veelbelovende regio omdat er veel geïnvesteerd is in de wijnbouw. De regio ligt tussen Arrunto DOC en de stad Lissabon. Door de bescherming van de Serra de Montejuno is er een droger en gelijkmatiger klimaat. Hierdoor profiteren de druiven om optimale rijpheid te bereiken. Het zijn vooral klassieke frisse wijnstijlen die je hier tegenkomt.

Quinta da Murta – Bucelas DOC

Deze droge zeer frisse wijn van Arinto druiven doet denken aan een Elzasser Riesling, strakdroog met mineraal tonen. De wijn vergist in RVS en tempreratuur gecontroleerde vaten. Uniek is dat alleen wijngaard eigen gist gebruikt wordt. Je bespeurt appel, peer en ananas naast een lichte amandel toon en iets ziltigs. Het is een krachtige wijn met mooi balans en een zeer aangename afdronk.

Colares DOC

Colares DOC staat dus bekend om haar phylloxera-resistente zanderige bodem (“chão de areira”) met kleiachtige ondergrond (“chão de rijo”). De wijnstokken zijn dan ook niet geënt op andere onderstokken, iets wat in Europa maar zeer zelden voorkomt. Wijnstokken op een andere bodem in deze regio mag dan ook niet op de markt worden gebracht als Colares DOC. De onderlaag is van groot belang voor het vasthouden van water en voedingsstoffen. De Ramisco-druivensoort, dat robuuste rode wijnen voortbrengt, staat uitsluitend hier aangeplant is misschien de enige vitis vinifera ras dat niet is geënt op een andere onderstok. Verder als bescherming tegen de vlagerige wind vanaf de Atlantische Oceaan, zijn de wijngaarden omringd door droogriethekken. Dit is een eeuwenoude oplossing voor een praktisch probleem.

Helaas beslaat Colares DOC tegenwoordig nog maar een fractie van wat het eerst was. Maar het mooie is dat het nu een niche beslaat waardoor het nu een kleine renaissance doormaakt. Het bereikt ongeveer 10.000 flessen op jaarbasis.

Carcavelos DOC

Op het uiterste puntje van de Lisbao regio vinden we Carcavelos DOC. Het is hierdoor aan drie kanten omringd door de Atlantische Oceaan. Vaak wordt dit gezien als een positieve invloed op wijnbouw, echter daar zijn de Atlantische winden te heftig voor. En ze komt met nevel in de oogsttijd wat schimmels met zich meebrengt.

In zowel Colares als Carcavelos zijn de wijnen rustiek en hoekig. Tannine is niet optimaal geïntegreerd. Het zijn wijnen die lang kunnen ouderen. Ze zijn ideaal bij rood vlees of barbecue. En zijn zeker wijnen waarbij gegeten moet worden.

Kortom

Lisboa staat vooral bekend als een gezellige stad. Maar ook vinden we hier natuurlijk wijn. Alleen ligt de focus op kwantiteit en pas recent begint kwaliteit van belang te zijn. Vooral in de regio’s Colares, Carcavelos en Bucelas kan je nog bijzondere wijnen tegen komen. De andere regio’s zijn meer gericht op bulkwijn. Heerlijk om ter plekke in Lisboa te genieten van wijn die stevig en fruitig is, met de bijbehorende ervaringen.

12 juli 202216 augustus 2022

Mooi fruitige wijn uit rijk Portugal

Vorige week hebben we Portugal geïntroduceerd en meteen de belangrijkste regio’s, Vinho Verde, Douro en Dão aangestipt. Er is hier ook mooi fruitige wijn te vinden in rijk Portugal. Dankzij de grote aantal microklimaten is er een enorme veelzijdigheid aan wijnkeuzes. Wij gaan verder inzoomen op het noorden en midden van Portugal.

Noordelijk Transmontano VR

In het uiterste noordoosten, naast Vinho Verde en boven Douro vinden we Transmontano IGP. Lokaal is dit Tras-os-Montes, ofwel “over de bergen” met de gelijknamige Tras-os-Montes DOC. In het westen vinden we de bekende Spaanse regio’s Toro DOC en Rueda DOC.

De wijnproductie is al lang een belangrijk onderdeel van deze regio. Echter doordat het internationaal niet doorbrak, waren veel inwoners gedwongen om naar de grotere steden te verhuizen. Gelukkig is er een start gemaakt om de wijnen meer onder de aandacht te brengen, en terecht!

De ondiepe, granieten bodem is niet geschikt voor akkerbouw of veeteelt, maar wel ideaal voor wijnbouw! Verder is Transmontano één van de droogste gebieden in Portugal, wat lage opbrengsten in de wijngaarden betekent. De westelijk gelegen bergketen beschermt het gebied tegen regenval. Hoewel hier de grootste aantal wijnstokken van Portugal staat, is dat dus niet het geval voor de opbrengst. Door de water schaarste liggen de meeste wijngaarden strategisch langs de rivieren Douro, Sabor, Tua en Tamega. De wijngaarden liggen op verschillende hoogten en produceren daardoor verschillende wijnstijlen. De koeler hoog gelegen gebieden leveren fruitige wijnen met een lager alcohol percentage en gemiddelde body. Terwijl de laag gelegen wijngaarden wijnen met volle body en hoger alcohol produceren. Er wordt een breed scala aan (lokale) druivenvariëteiten geteeld zoals Boal Branca, Malvasia Fino. Maar ook Tinto Roriz (Tempranillo), Touriga Franca en Touriga Nacional.

De meest bekende wijn uit deze regio is misschien wel Mateus, een halfzoete semi-mousserende rosé wijn van Sogrape. Deze zeer goed verkrijgbare en betaalbare rosé (voor nog geen 5.50€) bruist van rood fruit op een kruidige ondergrond. Het is licht bruisend met een prettig mondgevoel. Drink deze wijn als aperitief of lichte maaltijden. Ook de Aziatische keuken is een mooie match.

Bijzonder Tras-os-Montes DOC

Binnen de VR Transmontano vinden we diverse gebieden die geclassificeerd zijn als Tras-os-Montes DOC. Chaves in het noordwesten van Transmontano staat bekend om haar stevige rode wijnen. Deze wijnen komen op de markt als Tras-os-Montes Chaves. De beste wijngaarden liggen op de steile hellingen aan de rivier Tamega. De wijngaarden van Tras-os-Montes Valpaços vinden we een plateau met koude winters en hete zomers. De rode wijn is licht en fruitig die vaak bij de lokale cake “Folar” wordt geschonken. Tenslotte tegen het Spaanse Castilla y Léon ligt Tras-os-Montes Planalto Mirandes.

De lichte rode wijn heeft een prettige dronk en kan goed ouderen. De levendige witte wijn is verfrissend en heeft een kleine bubbel. Naast lokale druiven zoals Bastardo en Donzelinho branco, vinden we hier ook een brede reeks aan internationale druiven. Hieronder vinden we natuurlijk Cabernet Franc en Sauvignon maar ook Gewürztraminer bijvoorbeeld.

Probeer eens de Valpacos Branco 2020 van het wijnhuis Secret Spot. Deze jonge wijn is een blend van de lokale druiven Viosinho, Arinto en Codega do Larinho. Ze heeft een intense aroma van citrus en tropisch fruit met een minerale ondertoon. Mooi balans tussen zuurgraad en het mondgevoel met een prettige afdronk. Dit is een mooi voorbeeld van een rijk fruitige wijn uit Portugal.

Tavora e Varosa

Het kleine afgelegen bergachtige Tavora e Varos DOC ligt geklemd tussen Douro en Dão. Hier vinden we vooral witte mousserende wijnen, in tegenstelling tot de buren. Leuk detail is dat de stad Tavora niet onder deze DOC valt, maar onder de Douro DOC. Tavora e Varosa DOC is ontstaan door het samenvoegen van Varosa IPR en Encostas da Nave IPR. In het voormalige Encostas da Nave vinden we Douro-gelijke rode wijnen.

Het klimaat is semi-continentaal met grote verschillen in dag en nacht temperatuur. Dit wordt benadrukt door de ligging tussen 500 en 850m. Over het algemeen is deze regio één van de koelste regio’s in Portugal. De ondergrond van graniet en leisteen helpen de druiven goed te rijpen maar ook doordat ze de warmte absorberen gedurende de dag. Om vervolgens gedurende de koude nachten deze af te geven.

Malvasia Fino beslaat ongeveer de helft van de oudere wijngaarden. Verder vind je hier lokale druivensoorten als Bical, Cerceal en Gouveio. Voor rode wijn staan de gebruikelijke Douro soorten aangeplant.

Murganheira Super Reserva Bruto

In plaats van Champagne, probeer eens een mousserende wijn van het huis Murganheira. Dit wijnhuis is opgericht in 1947 en is één van Portugal’s beste huizen. Murganheira bezit ongeveer 30ha eigen wijngaarden gelegen in de Varosa vallei en koopt de resterende druiven in bij zo’n 200 wijnboeren in de regio. Deze Super Reserva Bruto is een blend van de lokale Malvasia Fino, Gouveio Real, Cerceal en Tinta Roriz (Tempranillo). De handmatig geoogste druiven ondergaan een strenge selectie voor ze de wijnkelder in mogen. De wijnen rusten drie jaar in de kelder voor ze op de markt komen.

Deze variant van een mousserende wijn die op de traditionele methode is gemaakt is zeer harmonieus met een aangename vanille aroma. Fris en elegant van smaak van groen en citrus fruit, gedragen door een mineraalachtige ondertoon. De afdronk is aangenaam lang. Een heel mooi voorbeeld van een rijk en fruitige wijn uit Portugal!

Drink deze wijn bij gegrild vis of zeevruchten. Maar het verrast ook bij desserts. Probeer nu voor slechts € 16.95, neem even contact op!

Beira IGP

Onder Vinho Verde en Douro vinden we nog twee pareltjes in de Beira IGP, DOC Bairrada en DOC Beira Interior.

Ook hier vinden we een breed scala aan wijnen. De rode wijn zijn rijke, diepgekleurde wijnen van zoal Baga, Castelão, Rufete (ook wel Tinto Pinheira genaamd) en Merlot. Ook vind je versterkte wijnen om Port-wijn na te bootsen. Witte wijn is vooral gemaakt van Fernão Pires en Bical. Beiras IGP is een breed gebied en strekt zich uit vanaf de Atlantische Oceaan tot aan de Spaanse grens. Onder de IGP komen veelal de wijnen die een blend zijn met een internationaal druivenras.

Hierdoor varieert het terroir en klimaat ook. Van het maritieme westen tot het verzengende continentale klimaat in het oosten. En aan de kust zanderige gronden dat overgaat naar kalksteen en klei in Bairrada DOC tot alluviale bodems in de rivierdalen van het centrum tot oosten.

Baga domineert als druivenras, ze hebben hoge opbrengst en rijpen laat. Hierdoor vormen de herfstregens wel een probleem. Door de dikke schil, zijn het tanninerijke druiven met hoog zuur en diep gekleurd. De Franse rassen staan aangeplant om de Baga in een blend te verzachten.

Bairrada DOC

Het westelijk gelegen Bairrada DOC heeft lang te lijden gehad van een slechte naam. In de 18^e eeuw werden een aantal Bairrada producenten betrapt dat ze hun wijn als port verkochten. Aangezien de Britse Port-honger enorme hoogten bereikte. Wetgeving stond nog in de kinderschoenen, maar desondanks werd door de regering bevolen om alle wijnstokken van Bairrada te rooien. Deze smet op de reputatie duurde tot ver in de 20^e eeuw, en Bairrada DOC kreeg haar erkenning pas in 1980.

De naam Bairrada is afgeleid van de grondsoort wat een soort kalksteen is. Het ligt op een heuvelachtig plateau op ongeveer 40 tot 120m hoogte. De bodem bestaat vooral uit een stevige kleilaag met kalksteen. Het klimaat is mild dankzij de sterke invloed van de oceaan. Vooral hier heerst het risico van teveel regen, omdat vanaf september, wanneer de pluk begint, het regenseizoen begint. Stille rode wijnen overheersen, vooral van Baga. Wanneer de wijn bestaat uit minimaal 50% Baga met Alfrocheiro, Camarate, Castelão en Routiga Nacional mag de wijn de term “Classico” dragen. Ook zijn er witte, rosé en mousserende wijnen. Bijzonder is dat de Bical-wijnen na ongeveer vijf jaar de aromatische eigenschappen van een gerijpte Riesling wijn hebben.

Nossa Calcario Bical

Op de biodynamische wijngaard van Filipa Pato en William Wouters bevinden zich 40 jaar oude wijnstokken van Bical. De ondergrond is kalkrijk en kleiachtig. Vergisting vindt plaats in 500lt vaten waarna rijping op Frans eiken plaats vindt (hiervan is 20% nieuw eiken).

Het is een intense, geconcentreerde wijn met een neus van vuursteen, tikje aards en subtiele hint van peer, hazelnoot en amandelen. In de mond wisselt de prachtige zuren zich af met mineraalachtige, crunchy en nootachtige structuur. De body is vol met een lange aangename afdronk.

Drink deze wijn bij oesters, vitello tonnato, gevogelte, gegrilde visgerechten of kalfsvlees.

Wanneer u geïnteresseerd bent in deze wijn, neem even contact op voor een prijsopgave. Naar verwachting ligt dat rond €30 per fles.

Beira Interior DOC

In het oosten van Beira vinden we Beira Interior DOC. De DOC is in 2005 opgericht door drie subregio’s samen te voegen. Deze mogen nog steeds op het etiket worden gebruikt als aanduiding. Dit zijn de noordelijk gelegen Pinhel en Castel Rodrigo en het zuidelijk gelegen Cova de Beira. Hier is het warmer dan in de heuvelachtige noordelijke subregio’s waardoor de druiven beter kunnen rijpen.

De rode wijnen zijn een blend van klassieke Portugese druivensoorten als Baga, castelão Rufete en Touriga Nacional.

Beyra Vinhos de Altitude Tinto

Deze wijn van het huis Rui Roboredo Madeira is een blend van Tinta Roriz en Touriga Nacional. Ze staan aangeplant op het plateaugebied van Beira Interior op gemiddeld 700m hoogte, op een granieten en leistenen bodem. Fermentatie vindt gedurende 7 dagen plaats met zachte schil inweking voor de kleur en tannine afgifte. De wijn rijpt vervolgens gedurende één jaar op RVS.

Dit resulteert in een mooie fruitige wijn van zwarte bessen en kruiden. Het is fris met een fruitige afdronk en discrete mineralen toets. Heerlijk bij schapenkaas, charcuterie, pasta of tapas.

Wanneer je interesse hebt, neem even contact op via Whatsapp of email. Ik kan deze wijn voor € 12.95 aanbieden.

Tot slot

Daar waar deze regio’s bekend staan om hun zware rijke wijnen, zie je steeds meer lichtere fruitige wijnen dankzij nieuwe wijnmaaktechnieken. Het zacht persen, het ontstelen, in combinatie met temperatuur gecontroleerd vergisting werpt zijn vruchten af. Kijk eens verder dan Port en ga op zoek naar deze pareltjes van rijk fruitige wijn uit het mooi Portugal, of maak gebruik van onze service.

5 juli 20223 september 2022

Fantastisch Portugal is meer dan Port

Wanneer je Portugal zegt, denkt iedereen direct aan zon en vakantie en natuurlijk het zoete port drankje. Maar naast een fantastisch toeristisch land is Portugal meer dan alleen port. Iets wat niet bij het brede publiek bekend is, is dat er ook heel mooie verrassende witte en rode wijnen vandaan komen. Toeristen worden aangetrokken door de culturele tradities, het erfgoed, de rust en gastvrijheid. Maar ook de innovatie en diversiteit. En dit zie je ook allemaal terug komen in de wijnbouw.

Portugal kent een geweldige wijngeschiedenis waarbij inheemse druivenvariëteiten domineren. Door een breed scala van klimaten en invloeden, is geen regio hetzelfde. Daarnaast is Portugal de hofleverancier van wijnkurken.

Portugal is al geruime tijd een belangrijke bestemming voor wijntoerisme. Dit is verklaard door de prachtige wijnen, het geweldig eten en een fascinerende geschiedenis en cultuur. Maar ook een heerlijk klimaat, het gevarieerde landschap en haar prachtige wijndomeinen ook Quintas genaamd.

Er zijn maar liefst 14 verschillende wijnregio’s met ongeveer beslaat 175.000ha aan wijngaarden. Dat bewijst dat Portugal met haar fantastisch mooie wijnen meer is dan alleen port.

Wijnwetgeving

Net als in de omringende landen als Frankrijk en Spanje, zijn er in Portugal drie niveaus die de herkomst van de wijn aangeven.

Vinho is Portugese tafelwijn. De Vinho Regional ofwel IGP zijn gedefinieerde regio’s die in de afbeelding terug te vinden zijn. Hier laat de wetgeving ruimte voor experimenteren in zowel de wijngaardbeheer als het wijnmaakproces. Tenslotte is er de DOC ofwel de Denominacao de Origen Controlada. In deze regio’s zijn er strenge regels aan de te gebruiken druivensoorten en de maximale opbrengsten. Er zijn in totaal maar liefst 30 DOC’s.

Daarnaast kunnen de termen Reserva en Garrafeira op het etiket voorkomen. Reserva wijnen moet zijn gemaakt van druiven met DOC kwalificatie die afkomstig zijn van een specifieke wijngaard. Verder moet het alcohol percentage 0.5% hoger zijn dan het minimum vereiste binnen de DOC. Garrafeira is van toepassing op zowel DOC and IGP wijnen van een specifieke wijngaard. Rode Garrafeira wijn dient 30 maanden te rijpen waarvan 12 maanden op fles. Witte en rosé wijn dienen 12 maanden te rijpen waarvan 6 maanden op fles.

Portugese wijnen zijn over het algemeen vol karakter en hebben originele aroma’s. Natuurlijk zijn buiten Portugal de versterkte port-wijnen het meest bekend. Maar ook de zoete wijnen van Madeira zijn beroemd. Echter neem eens iets anders en probeer een jonge Vinho Verde of fruitige Dão-wijn.

Portugal lijkt ergens een beetje op Italië, er zijn hier maar liefst 250 verschillende lokale druivenvariëteiten. Waarvan er meer dan 100 alleen al in de Douro vallei te vinden zijn! Ook staan internationale druivensoorten aangeplant, waarbij Syrah het meest populair is. De meest populair rode druivensoorten zijn Touriga Nacional, Touriga Franca, Trincadeira , Tinta Roriz (ofwel Tempranillo of Aragonês) en Syrah. Van de minder populaire witte druivensoorten zijn dat Fernao Pires, Siria (ofwel Roupeiro) en Arinto (ookwel Pederna).

Klimaat in Portugal

Door de ligging aan de kust, heeft Portugal een gematigd maritiem klimaat. De hoge regenval die vanuit de Atlantische Oceaan komt biedt hoge opbrengsten voor wijngaarden. Maar ook dus schimmelrisico, waardoor ventilatie in de wijngaard van groot belang is. In bijvoorbeeld Lisboa en Setubal is weinig nodig voor grote oogst hoeveelheden. Echter wanneer kwaliteit voorop staat, moet men de hoeveelheid beperken door goed bladerbeheer en mogelijk groen oogsten.

In het binnenland liggen de wijngaarden meer beschut, zoals in Transontano en Duero. Het drogere klimaat en alluviale bodems zijn uitermate geschikt voor kwaliteitswijnen.

Het terroir is niet zo divers als in Frankrijk of Italië maar de aanzienlijke variatie tussen bergen, zanderige kustvlakten en kalkstenen kustheuvels bieden toch veel gebiedspecifieke wijnen. De meest bekende streken zijn Vinho Verde, Douro en Dão. Laten we daar eens iets dieper in kijken.

Originele en onderscheidende wijnen van Vinho Verde DOC

Vinho Verde DOC ligt in het uiterste noordwesten van Portugal. Dit overlapt met Minho Vinho Regional (een soort vin de pays). Echter volgens de Minho Vinho classificatie zijn internationale druivenrassen ook toegestaan, wat niet het geval is voor Vinho Verde DOC.

Dit is de grootste regio. Echter je moet niet denken dat dit alleen grote wijngaarden zijn. Veelal zijn het kleine percelen, niet groter dan een achtertuin. De wijngaarden liggen in de riviervalleien met zeer vruchtbare granieten bodems. Dit ondersteund dan ook de zuurgraad. De regio is opgedeeld in negen subregio’s. De ligging aan de Atlantische Oceaan levert het voordeel op dat druiven in grote hoeveelheden weelderig groeien. De westenwind brengt de nodige regen met zich mee. Op de 15.500ha wijngaarden staat voor zo’n 70% witte druiven aangeplant. De meest toonaangevende wijngaarden zijn te vinden rondom de stad Moncao. De opbrengst is hier lager wat resulteert in vollere wijnen.

Men past hier een aantal ongebruikelijk technieken toe in de wijngaardbeheer. De wijnranken worden hoog opgebonden volgens het pergola systeem. Dit noemen ze plaatselijk “latada”. Waarbij soms zelfs telefoonpalen gebruikt worden! Verder zie je ook het “Enforcado vine”, een systeem waarbij de wijnranken verweven zijn in bomen.

Je hebt jonge frisse wijnen in zowel wit, rood als rosé stijl, die ook allemaal het predikaat Vinho Verde (“groene wijn”) mogen dragen. Mogelijk refereert deze naam ook naar de bijzonder groene omgeving. De rode en rosé wijnen zijn helaas internationaal niet zo makkelijk verkrijgbaar. Saillant detail is dat veel Vinho Verde wijnen een lichte bubbel hebben. Niet voldoende om mousserend genoemd te worden, maar wel “petillance”. Deze bubbel is afkomstig van de malolactische omzetting die op de fles plaats vindt.

Escola Alvarinho

Neem bijvoorbeeld de Escolha-blend van Anselmo Mendes. De Alvarinho is afkomstig uit de Quinta da Torre nabij Moncao. Deze geeft de wijn haar structuur en body. Terwijl de Loureiro variëteit uit het iets zuidelijker gelegen Lima vallei komt en de aroma’s van citrus, mint en een minerale ondertoon toevoegt. En tenslotte de Avesso, met haar aangename zuurgraad, uit de Douro vallei. Koop deze wijn nu voor slechts 9.50€ met kortingscode Portugal*.

*Aanbieding is geldig tot eind augustus 2022

Ruig Douro DOC

Net ten oosten van Vinho Verde, vinden we Douro DOC. Dit is een ruig, wild gebied, uitgesleten door de vallei van de Douro-rivier. En kenmerkt zich door haar arme leisteenbodem. Welkom in het land van Port. Maar ook steeds meer krachtige droge rode wijn van dezelfde druivensoorten.

Het klimaat is meestal droog, met koude winters en zeer hete zomers, variërend van matige regenval in het westen tot de bijna woestijnachtige droogte van het land in de buurt van de grens.

Hoewel Douro bekend staat om Port, is de totale productie gelijkmatig verdeeld tussen de zoete versterkte drank en droge rode wijn. Veel over het gebied is reeds beschreven in de Port-blog.

Er zijn drie erkende sub-zones gelegen langs de Douro-rivier. Douro Superior ligt het verst landinwaarts. Deze opkomende regio is bedekt met terrasvormige wijngaarden en beslaat ongeveer 20% van de Douro DOC. Cima Corgo of Alto Corgo staat bekend als de subzone waar de meeste vintage port vandaan komt en is goed voor de helft van de totale wijnproductie. Het dichtst bij de kust ligt Baixo Corgo. Dit gebied is het meest geschikt voor de productie van tafelwijnen. Het gebied is koeler en natter, maar ook toegankelijker. Daardoor is bulkproductie mogelijk.

Gewaardeerde wijnen uit Dão DOC

Ten zuiden van zowel Vinho Verde DOC als Douro DOC vinden we Dão DOC. Dit is tevens één van de oudste wijngebieden in Portugal. De Dão regio is omringt door bergen en heeft zeer arme granietbodems. Hierdoor is het gematigde klimaat relatief mild, stabiel en consistent tussen de wijngaarden. Hoewel Dão in het verleden een slechte reputatie had, is dat nu wel anders. Het behoort tot de hoogst gewaardeerde wijnen in Europa en Amerika.

De meeste kwaliteitswijngaarden liggen op 150 tot 450m hoogte. Daardoor profiteren de druiven van optimale zonuren voor hun rijpheid, terwijl de koele nachten de zuurgraad versterken. Het is niet verwonderlijk dat vooral de Tinta Roriz (Tempranillo) en Touriga Nacional met hun dikke schillen hier staan aangeplant. Ook vinden we hier Jaen. De stevige rode wijnen moeten voor tenminste 20% uit Touriga Nacional bestaan en minstens 12.5% alcohol. De beste wijn krijgt op het etiket Dão Nobre wat “edele Dão” betekent. Ook een enkele witte wijn wordt hier geproduceerd. De beste zijn gebaseerd op de Encruzado druif.

Lafões is een klein overgangsgebied tussen Dão en Vinho Verde DOC met granieten bodems. Hier vind je vooral frisse witte wijnen met hoog zuur, vergelijkbaar met de wijnen uit Vinho Verde DOC. Maar de druivensoorten zijn vooral Arinto, Cerceal ,Dona Branca, Esgana Cão en Rabo de Ovelha. De rode wijn is gemaakt van Amaral en Jaen.

Neem deze Cabriz Encruzado Reserva van het wijnhuis Cabriz. De wijn toont aroma’s van limoen en citroen met lichte tonen van hazelnoot en tropisch fruit. Ze voelt een beetje vettig aan, zoals Chardonnay dat kan doen. Serveer deze wijn op 10C bij gebakken vis, gegrild of geroosterd wit vlees of pasta en zachte kazen.

Wanneer je interesse hebt, neem even contact met ons op.

Kortom

We zijn nu meteen met de deur in huis gevallen met de mooiste wijnregio’s van Portugal. Dat het een bijzonder land is, mag duidelijk zijn. Wat het zo uniek maakt is dat hier vooral inheemse soorten voorkomen, misschien nog wel meer dan in het buurland Spanje. Ook weten we nu dat fantastisch Portugal meer te bieden heeft dan alleen Port.

22 maart 202222 maart 2022

Een prachtig verticale proeverij van Barao de Vilar

Ik had een dik jaar geleden reeds een viertal flessen port van Barao de Vilar op de kop weten te tikken die ik wilde gebruiken voor een prachtig en unieke verticale proeverij. Naast deze 10, 20, 30 en 40 jaar oude port heb ik ook een ruby en tawny port van hetzelfde huis weten te vinden. Hierdoor gaan we ontdekken wat we wel en niet lekker vinden aan port en waar de verschillen in zitten.

Barao de Vilar

Barao de Vilar is een oud familiebedrijf, bekend van het merk Maynard, Quita do Noval en Barao de Vilar. De geschiedenis gaat terug naar de 17^e eeuw toen de familie Van Zeller neerstreek in Portugal en begonnen met het opzetten van een wijnhandel. Toen begon wat nu de 14^e aaneengesloten generatie die toegewijd is aan wijnhandel in port en Douro wijnen. Barao de Vilar ofwel Baron van Vilar, is een oude titel die werd verleend aan de families Van Zeller en Kopke in 1828. Deze families worden nog steeds gezien als de grondleggers van de portmarkt. In 1996 besloot baron Fernando van Zeller de titel te registreren voor portwijn om de familie traditie te handhaven.

Wat is port

Portwijn is een versterkte wijn als gevolg van het onderbreken van het vergistingsproces door brandewijn (aguardente) toe te voegen. Hierdoor behoud de wijn haar restsuiker en hoger alcohol. Het is een blend van een vijftal druivensoorten, Tinta Barroca, Tinto Cão, Tinta Roriz (Tempranillo), Touriga Francesa, and Touriga Nacional. Port wordt uitsluitend geproduceerd in de wijnstreek van de Douro, in het noorden van Portugal en het kan worden onderverdeeld in drie verschillende categorieën: wit, tawny en ruby. Onlangs is rosé port geïntroduceerd. Meer details over het maken van port kan je ook terug lezen in deze blog.

De kwaliteit van port wordt normaal gewaarborgd door de wetgeving waarbij elke fles tevens haar eigen kwaliteitslabel ontvangt. Echter de Portugese opvatting wijkt af van de Europese. Volgens Portugese wetgeving dient de wijn “het karakter te hebben van een 10 jaar oude port”. Maar hoe meet je dit? Europese wetgeving schrijft voor wanneer een fabrikant claimt dat het 10 jaar rijpt, het ook 10 jaar moet rijpen. Lees hier meer over het onderzoek gepubliceerd bij MaxMeldpunt.

De verticale proeverij

We begonnen deze verticale proeverij niet met een Barao de Vilar. Een goede maaltijd is altijd de basis. Ik had gekozen voor een heerlijk recept van handgepekelde buikspek met gegrilde groenten. Hierbij past een rijke chardonnay en ik had gekozen voor een 5th Innings, de topwijn van Misty Cove. Na deze basis schakelden we door naar de port wijnen van Barao de Vilar en begonnen deze unieke verticale proeverij.

Handgepekelde buikspek met gegrilde groenten
Verticale proeverij Barao de Vilar

Ruby port

Ruby port is een jonge wijn, dieprood van kleur met een zuiver rood fruit smaakpallet. Binnen ruby vind je de categorieën LBV (Late Bottle Vintage) en Vintage, wijnen van hogere kwaliteit met unieke kenmerken. Vintages (met jaartal) zijn wijnen die geproduceerd zijn van druiven geoogst in een enkel jaar en gebotteld twee jaar na de jaargang. Deze rijpen op fles waar het enkele decennia kan worden bewaard. LBV is ook een wijn van een enkele oogst, maar het wordt alleen gebotteld tussen vier en zes jaar na de oogst, en men kan het op fles laten rijpen of drinken terwijl het nog jong is.

De ruby port van Barao de Vilar fermenteert op RVS met gecontroleerde temperatuur. De wijn kent 1 dag pre-fermentatieve schilweking en 2 dagen op fermentatie. Het is een blend van jonge port wijnen die rijpen in grote eiken toneles van 1.000lt.

De wijn is diep rood van kleur met een uitbundig rijke zoete geur met een hint van karamel. De volle ronde zoete smaak heeft nuances van rood en zwart fruit, rozijnen en karamel. De afdronk is aangenaam lang met intense zoetigheid.

Een goede smaakmaker naast een kaasplank met zachte kazen of een chocolade dessert.

Tawny port

Een Tawny port is een rode wijnen die rijpt in houten vaten en verschillende tinten vertonen, afhankelijk van hun leeftijd. Kleuren kunnen variëren van intens rood geleidelijk verzachtend tot een goudbruine kleur. Hoe langer een tawny port op vat rijpt, hoe meer de aromatische complexiteit toeneemt. Waardoor de aroma’s zoals gedroogd fruit (walnoten en amandelen), hout, koffie en chocolade meer prominent aanwezig zijn. De meest voorkomende referenties zijn Tawnys met leeftijd indicatie en Colheitas. Een Tawny port vertegenwoordigt altijd een blend van verschillende jaargangen die verschillend op vat rijpen. Echter het leeftijdsgemiddelde (10, 20, 30 en 40 jaar) staat vermeld op het etiket.

De tawny port kent hetzelfde proces als de ruby port. Echter de blend rijpt op kleine houten vaten genaamd “pipas”.

De wijn kent een taanachtige bruingele kleur met een neus van rijpe pruimen, noten en karamel. In de mond vol, beetje scherp van alcohol. Ook hier proef je amandelen, rijp fruit doorweven door vanille van de houtrijping. De afdronk is ietswat scherp en rijk.

Een goede port als borrelwijn of kaasplank met wat stevigere kazen

Barao de Vilar 10 years

Gemaakt van de traditionele druivenrassen Touriga Franca, Tinta Roriz (ofwel Temperanillo), Tinta Barocca en Tinto Cão heeft deze wijn zowel op schil geweekt als gewoon gegist. De wijn heeft deels in grote toneles en de kleinere pipes (520lt) in de plaats Vila Nova da Gaia. De port heeft ongeveer de gemiddelde leeftijd van 10 jaar waarbij de wijn 120 maanden op hout heeft gerijpt.

De wijn heeft neigt naar het amberkleurige met een neus van gekonfijt fruit, rozijnen en noten. De zuurgraad van deze droge wijn is bovengemiddeld. De body is vol met een iets ongebalanceerde scherpe alcohol. In de mond is het palet subtiel en rijk met gekonfijt fruit, rozijnen, noten en een hint van koffie. De afdronk is bovengemiddeld, wat scherpte van de alcohol maar aangenaam zwoel. Kortom een mooie serieuze port.

Heerlijk bij een kaasplank met blauwader kaas of gerijpte (schapen)kaas.

Barao de Vilar 20 years

Deze prachtige 20 jaar in gekruide eiken vaten port heeft een zachtere textuur dan zijn 10 jarige zuster. Mooie tawny kleur die naar het bruin neigt. De wijn is prettig stroperig in het glas. De intense complexe neus is uitgesproken met aroma’s van rozijnen en gedroogd fruit. De wijn heeft een aangenaam zuur, volle body met een palet van bruine suiker, kaneel, koffie, noten en vooral rozijnen. In de afdronk geeft de wijn nog een kleine alcohol brander na. Wat erop duidt dat de wijn zeker nog verder kan ontwikkelen.

Schenk deze wijn als afsluiter na een lekkere maaltijd, bij roquefort, taart of crème brûlée.

Barao de Vilar 30 years

De 30 jaar oude port van Barao de Vilar heeft een lichte amberkleur en mooie stroperige textuur. In de neus knallen de rozijnen je tegemoet, maar wanneer je verder zoekt, bespeur je karamel, hazelnoten en vanille van de 30 jaar houtrijping. De wijn heeft een volle body, de hoge alcohol dankzij de toevoeging van aguardente geeft nog steeds een kleine afterburner, maar deze is zeker niet onaangenaam. De wijn is heerlijk in balans mede dankzij de hoge zuurgraad. De oxidatieve rijping draagt de complexiteit van deze wijn en dat herken je in het palet van karamel, toast, amandelen en koffie. Met een heerlijke lange afdronk.

Geniet van deze wijn bij het nagerecht of tijdens een goede conversatie.

Barao de Vilar 40 years

De oudste port is de 40 jaar gerijpte port. De wijn heeft een donkere amberkleur met rijke aroma’s van hazelnoot, rozijnen, marmelade en frisheid van een vleugje citrus en natte bladeren. Met een lichte prikkeling in de neus van de aguardente. Wanneer je een slok neemt wordt je verrast met tonen van karamel, koffie, rozijnen, zoethout. De afdronk is erg lang en plezierig. De wijn heeft een perfecte balans tussen alcohol, zuur, body en palet waardoor het echt genieten is na een speciale maaltijd.

Afsluiting van een prachtig en unieke verticale proeverij van Barao de Vilar

Het is echt een prachtig en unieke ervaring om een verticale proeverij van één wijnhuis mee te maken. We hebben alle facetten van port voorbij zien komen, behalve LBV en colheita. Het helpt echt meer inzicht te krijgen in persoonlijke voorkeuren en waarom. Zo houdt de één meer van de jonge fruitige port. Terwijl mijn persoonlijk voorkeur echt naar de 30-40 jarige port neigt. De complexiteit en balans die hier vanaf straalt is magnifiek. En om te ervaren hoe een 10 jaar gerijpte port langzaam verandert naar een 40 jarige is ook heel bijzonder. Kortom het was weer een fantastische avond!

12 januari 202126 september 2022

Wat maakt port zo opwindend

Zoals aangegeven in de blog over dessert wijnen, wil ik je in een aparte blog meenemen wat port zo opwindend maakt voor veel mensen. Port is een versterkte wijn afkomstig uit de Douro vallei in Portugal. Douro betekent niet voor niets “gouden rivier”. De Douro (of Duero in Spanje) ontspringt in de Sierra de la Demanda – een oude bergketen in het westelijke deel van de regio La Rioja. Bij Salto de Castro stroomt de rivier Portugal in, vanwaar het eerst voor bijna 100km de grens vormt tussen Spanje en Portugal. Bij Barca de Alva stroomt de Douro westwaarts Portugal in. Het is één van de oudste herkomstgebieden van kwaliteitswijn; afgebakend in 1756! Leuk weetje; port is in de 18^e eeuw ontdekt door Britse handelaren. Zij wilden de fermentatie stoppen om een zoete alcoholische wijn te maken die de lange reizen kon overleven.

Het gebied

Het meest oostelijke deel van het stroomgebied van de Douro is Douro Superior, waarna Cima Corgo en tenslotte de Baixo Corgo. Deze regio houdt op ter hoogte van Mesao Frio waar het Serra do Marao gebergte ligt. Deze bergrug houdt de natte Atlantische wind tegen. De Douro stroomt nog door en mondt uit in de Atlantische Oceaan bij Oporto.

De vallei is gekenmerkt door haar steile hellingen met terrassen waar de wijngaarden op gelegen zijn. De regio is door UNESCO als werelderfgoed zijn geclassificeerd. Mede vanwege de unieke vorm van stenen muren en opgevulde terrassen met een mengsel van fijne aarde en fragmenten van schisteesteen. Meeste druiven voor port staan lager gepland, waar het warmer is en dus de druiven meer warme, rijpe smaken krijgen. Terwijl de hoger gelegen terrassen bewaard worden voor de reguliere wijnen. Elke 100m stijging geeft een daling van 0.5C.

De wijngaarden kennen een classificatie systeem welke bestaat uit 13 criteria, waaronder opbrengst, druivensoort, grondsoort e.d. Classificatie A staat voor de beste kwaliteit en F voor de minste. Overigens is deze classificatie niet zichtbaar op het etiket, maar vormt de basis voor het productie controle systeem. Er staan vele druivensoorten aangeplant, maar tinta roriz, tinta barroca, touriga francesa, tinta amarela, tinto cão en touriga nacional zijn dé druiven voor port. Maar er worden wel 30 verschillende druiven voor port gebruikt.

Douro Superior

Dit is de regio van extremen; het is de heetste en droogste regio. De hellingen zijn er steil en is lastiger te bewerken. De opbrengsten zijn het laagst, maar hierdoor produceert het de krachtigste wijnen.

Cima Corgo

De rivier de Corgo die ter hoogte van Pesa da Régua in de Douro stroomt vormt de grens tussen Cima Corgo (boven de Corgo) en Baixa Corgo (beneden de Corgo). Het klimaat is droger dan in Baixa Corgo. Tevens liggen hier de meeste hoog kwaliteit van historische wijngaarden.

Baixo Corgo

Dit is het meest westelijke en natste deel van de Douro vallei. De wijngaarden genereren de hoogste opbrengsten van relatieve lichte en jonge wijnen.

Hoe wordt port gemaakt?

De basiswijn wordt gemaakt bij de wijnhuizen, echter de rijping vindt plaats bij de grote porthuizen in de havensteden Vila Nova de Gaia en Oporto. Hier waait een frisse oceaan wind, wat de temperatuur verlaagd en dus beter is voor de rijping van de port.

Basiswijn

Allereerst maakt men een gewone basiswijn. Waarbij de druiven door elkaar worden vergist – iets wat met “gewone” wijnen vaak niet gebeurd om zo de druif karakteristiek te behouden. Echter de opzet bij port is om zoveel mogelijk kleur en smaak uit de schil te onttrekken binnen de eerste 24-36 uur. Daarom gaat men op “ouderwetse” wijze de druiven stampen. Hele trossen worden in cementbakken (lagares) verzameld waarna mensen gedurende minimaal 2 uur arm in arm op blote voeten op en neer lopen. Deze wijze van “zachte” persing maximaliseert de onttrekking. Doordat vergisting reeds hier op gang komt, komt er ook CO2 vrij. Door het arm in arm lopen, heeft men snel in de gaten wanneer iemand onwel wordt en dus vervangen moet worden. Deze traditionele methode is nog steeds in gebruik voor premium port. Voor basis segment is dit geautomatiseerd.

Wanneer ongeveer de helft van de suiker is omgezet in alcohol, pompt men de wijn over in vaten. En stopt men de gisting door brandy (aguardente genaamd) toe te voegen.

Rijping

Voordat de wijn naar de opslag in Oporto of Vila Nova de Gaia wordt getransporteerd, evalueert de wijnmaker de wijn om de uiteindelijke wijnstijl van de port te bepalen. In het voorjaar na de oogst transporteert men de wijn naar de havensteden via grote tankers (en niet meer via de karakteristieke zeilboten (barcos rabelos).

Hier in de opslag onder invloed van de koele, vochtige oceaanwind rijpt de wijn gelijkmatiger dan in het warme binnenland. Het warme en droge klimaat bij de wijnmakerij versnelt de veroudering en het kleurverlies van de wijn. In geval van tawny port kan dit gewenst zijn, maar is zeker niet altijd het geval.

Eenmaal in de opslag gaat de port welke lang rijpt over in grote eikenhouten vaten. Dit is geen nieuw hout omdat die teveel smaak afgeven. Ruby en sommige vintage port komen ook in RVS tanks. Om zo het fruitige karakter van de wijn te behouden. Overigens, bij een jonge port bemerk je het uitgesproken warme karakter van de alcohol vanwege de door de toevoeging van de brandy.

Welke stijlen zijn er en wat maakt port zo opwindend

Er zijn enorm veel verschillende stijlen van port. Je kan bijna zeggen voor ieder wat wils! Hieronder gaan we in op port en haar opwindende, expressieve stijlen.

Witte port

Witte port is niet gemaakt van één van de traditionele rassen, maar van uitsluitend witte druiven. Om de wijn te maken, blendt de wijnmaker de wijn van meerdere jaargangen (non-vintage wijn). Deze wijn wordt over het algemeen jong gedronken. De wijn heeft een gouden kleur, heeft een lage zuurgraad en kenmerkt zich door smaken van honing en noten door de opzettelijke oxidatie.

Ruby port

De basis ruby port is een goedkope jonge, non-vintage wijn die direct drinkbaar is. Ze is fruitig en diep van kleur en hebben zelden meer dan 4 jaar gerijpt. Reserve ruby port is een blend van een hogere kwaliteit, van één of meerdere jaargangen, welke tot 5 jaar houtgerijpt zijn. Het is een wijn met volle body en rijker fruit. De alcohol is door de rijping beter geintegreerd. Late bottled vintage port (LBV) is een ruby port van een specifiek jaar dat 4 tot 6 jaar gerijpt heeft voordat deze is gebotteld.

Tawny port

In vergelijking met ruby, zijn tawny ports bleker en bruiner van kleur. Maar ze hebben tevens de mooiste complexe aroma’s door de oxidatieve rijping. De basis tawny port is net als ruby zelden meer dan 4 jaar gerijpt en in bulk geproduceerd. Ze is direct op dronk. Vaak zijn deze afkomstig van het nattere Baixo Corgo en is een mindere kwaliteit vergeleken met haar zussen. Reserve tawny port kent 7 jaar rijping op vat. Hierdoor is de wijn significant meer complex en heel zacht. De kleur is meer taan. Normaal zijn dit wijnen geblend van meerdere jaargangen en is direct drinkbaar. Tawny port met jaar indicatie mag gelabeld worden (zoals 10, 20, 30 of 40 jaar) indien de wijn consistent is met de karakteristieken die typerend zijn voor een wijn met zulk een leeftijd. Dit betekent dus dat niet de jongste wijn zo oud moet zijn, maar dat de leeftijd een gemiddelde is van de blend. Het jaar van bottelen is relevant aangezien deze wijnen haar frisheid verliezen wanneer ze op de fles zitten. Dit zijn de meest complexe en geconcentreerde port wijnen. Door de oxidatieve rijping verliest de wijn haar kleur en gaat deze meer richting bruin. De aroma’s daarentegen geven noot tonen, coffee, chocolade en karamel. Ze is gefilterd en dus direct op dronk en niet bedoelt om te bewaren.

De Colheita port is een zeldzame port wijn. Deze zijn ven een enkel jaar en hebben minimaal 8 jaar op hout gerijpt tot net voor de verkoop. Feitelijk zijn dit vintage gedateerde tawny port wijnen.

Vintage port

Dit is een port welke bedoeld is om verder op fles te ontwikkelen en is dus niet gefilterd! Ze kennen maar een korte rijping op vat (1 ½ tot 3 jaar) voordat ze gebotteld worden. Deze wijnen kunnen enorm lang op fles door ontwikkelen. Wanneer ze jong zijn, zijn ze vol van body, rijk van smaak maar ook hoog in tannine. Ze ontwikkelen zich langzaam op fles en bereiken hun piek niet eens voor 20 jaar flesrijping. Single Quinta vintage port is een vintage port van één wijnhuis of quinta. De naam is dan ook vermeld op het etiket.

Zoals je wel ziet, de wereld van port is een zeer uitgebreide wereld. Maar wat maakt port nu zo opwindend? Nou, het is een product dat je zowel heel jong (ruby) als bijzonder oud (meer dan 50 jaar!) kan verkrijgen en dan nog is het een wijn om lang van te genieten. Maar ook een wijn die van simpel tot enorm complex kan zijn.

16 september 202016 september 2020

Ervaar een interessante en smaakvolle vergelijking met Port

Ferreira proefpakket, een interessante en smaakvolle ervaring met port

We hebben al een paar gure dagen achter de rug, lijkt een eeuwigheid vergeleken met de huidige zomerse temperaturen, terwijl de herfst eraan komt volgens de meteorologische kalender. Dus wordt het tijd om te schrijven over een bijzonder mooi product; te weten port. Wie kent port niet. Maar er zijn zoveel mogelijkheden! Nu had ik nog een leuk klein proefpakket liggen van Ferreira Port met 5 verschillende flesjes. Ideaal voor een leuke blog; Port, ervaar een interessante en smaakvolle vergelijking!

Wat is port en hoe wordt het gemaakt?

Port is een versterkte wijn afkomstig uit de Portugese Douro vallei. Het is een zoete wijn (zowel rood als wit) en wordt vaak geserveerd als dessertwijn. Hoewel in Portugal al eeuwen wijn wordt verbouwd, is port pas ontstaan in de 17^e eeuw. Als gevolg van de oorlog tussen Engeland en Frankrijk weken de Engelsen uit naar Portugese wijn. Echter aangezien de overtocht te lang duurde, verging de wijn. Daarom voegden de Engelsen wijnalcohol toe, zodat de vergisting stopte en de wijn langer goed bleef.

Waar kan je port vinden?

Port wordt geproduceerd van druiven van wijngaarden uit de Douro regio.

De Douro regio kan worden opgedeeld in 3 sub regio’s;

Baixo Corgo (meest westelijk; mindere kwaliteit van druiven door klimatologische omstandigheden),
Cima Corgo (hoge kwaliteit van druiven) en
Douro Superior (meest oostelijk tegen de Spaanse grens aan, hooggelegen, minder toegankelijk gebied waar druiven van goede kwaliteit vandaan komen).

Over het algemeen gebruikt men alleen de volgende inheemse druivenrassen; Tinta Barroca, Tinto Cão, Tinta Roriz (Tempranillo), Touriga Francesa, and Touriga Nacional. Eerst wordt een basiswijn gemaakt en die wordt vervolgens versterkt door het toevoegen van een alcohol (aguardente). Dit zorgt ervoor dat de vergisting stopt en restsuikers worden behouden en dus alcoholgehalte hoog is. Vervolgens wordt de wijn opgeslagen in grote fusten om te ouderen.

Wegwijs in de verschillende soorten port

Er zijn vijf verschillende soorten port;

Ruby port

Dit is de meest gedronken port. Het is jong en fruitig. Na het persen en gisten wordt ruby port twee tot drie jaar in (stalen) tanks opgeslagen. Daarna rijpt deze verder op de fles. Ook verkrijgbaar als Reserva, wat een betere kwaliteit aanduidt.

Tawny port

Rijpt op houten vaten 3 tot 7 jaar en wordt daardoor lichter van kleur. Hier dankt deze port de naam tawny (taan) aan. Taankleur is een licht tot middelmatig donkerbruine tint. Tevens verkrijgbaar als Reserva of met specifieke leeftijdsaanduiding. De leeftijd hangt samen met de gemiddelde leeftijd van de wijnen die zijn gebruikt in de blend. Het jaartal op het etiket verwijst naar het jaar van bottelen.

Rose port

Pas sinds 2009 erkent Portugal rosé port wettelijk als een officiële portsoort. Deze port gist minder lang, hierdoor heeft hij een frissere smaak en blijft ‘ie rozig van kleur.

Witte port

Wordt gemaakt van puur en alleen witte druiven (niet zoals bij witte wijn van blauwe druiven). Witte port moet minimaal drie jaar op vaten rijpen en heeft een frisse smaak.

Vintage port

Vintage port staat voor kwaliteit: Vintage port wordt alleen in zeer goede oogstjaren gemaakt van de beste druiven. De port gaat tientallen jaren ontwikkelen op de fles en is een stuk duurder dan de bovenstaande soorten!

Het wijnhuis van Ferreira Port

Ferreira Port behoort tot de top van de Portugese Porthuizen. Voor de Portugees staat de naam synoniem voor kwaliteit en eeuwenoude traditie. Verscholen in het achterland van Porto, gelegen in de indrukwekkende Douro Vallei, liggen de prachtige Quinta’s van Ferreira Port, de Portugese wijnboerderijen, met namen als Quinta de Seixo en Quinta do Porto. Schitterende landgoederen waar de geschiedenis van Ferreira Port meer dan 250 jaar geleden is begonnen. Het is dan ook een van de oudste porthuizen met eigen wijngaarden die een oppervlakte bestrijken van meer dan 150 hectare.

José Ferreira was een van de pioniers in de Douro-vallei die in 1751 op kleine schaal is begonnen. Het was echter Dona Antonia Adelaide Ferreira, een zakenvrouw pur sang die de export en de verbreiding van het merk op een hoger plan heeft gekregen, zonder enige concessies te doen aan de kwaliteit van haar familie product. Zij leefde van 1811 tot 1896 en behoorde tot de vierde generatie van de familie.

Dona Antonia werd al op haar 33ste weduwe, waar zij de kracht uit putte om met een enorme energie en flair haar Porthuis verder op te bouwen. Zij was zeer geliefd bij het volk en zeer begaan met het lot van de minderbedeelden en richtte daarom verschillende liefdadigheidsinstellingen op, die heden ten dagen nog steeds functioneren. Een vrouw met een bijzonder grote invloed op het “Port-metier”. Om haar blijvend in gedachte te houden brengt Ferreira nog steeds haar “Personal Reserve” de “Dona Antonia” op de markt. Een meesterlijke selectie van portwijnen, komend van de Quinta do Seixo. Met een gemiddelde leeftijd van 6 jaar en een elegante opvoeding op eiken, is men erin geslaagd het intense fruit van een Ruby met de zachte rijpheid van een Tawny te combineren.

Vergelijking van het port proefpakket

Het pakketje bestaat uit 5 kleine flesjes en bevat een branco, ruby, tawny, Dona Antonia Reserva Branco en Dona Antonia Reserva Tawny. Ik heb deze verschillende portwijnen naast elkaar geproefd, vergezeld van een lekker kaasplankje. Ervaar deze interessante en smaakvolle vergelijking met port!

Branco port

Deze witte port kent als basis de malvasia en heeft een strogele kleur. Het is lekker verfrissend en elegant met exotische tonen van abrikoos, lychee en amandel.

Ruby port

Een duidelijke jeugdige rode port. Robijnrood van kleur, rijp rood fruit. Zwoel en zoet. De alcohol is minder scherp aanwezig maar de tannine is stroever.

Tawny port

De tawny port is mooi roodbruin door de houtrijping. Een duidelijk karakter van gedroogd fruit, krenten, noten en eikenhout! Vleugje karamel in de afdronk. Wel wat hoog in alcohol en lichtelijk onbalans.

Dona Antonia Reserve Branco

Deze bijzondere port is goudgeel van kleur met intense tonen van marmelade en bloemen. Tevens gedroogd fruit (mede door het feit dat de druiven overrijp geplukt worden) en noten. De houtrijping maakt dat deze portwijn complex is.

Dona Antonia Reserve Tawny

Bekroond met 92 punten in “The Wine Spectator”. Kent een uitgesproken kruidig smaakpalet, een licht pepertje met een forse dosis cassis, kersen en een mondvullende warme finish. Met een gemiddelde leeftijd van 6 jaar en een elegante opvoeding op eiken heeft deze portwijn de combinatie van het intense fruit van een Vintage met de zachte rijpheid van een houtgelagerde Tawny.

Conclusie

Het mag duidelijk zijn dat de ene port niet de andere port is. Elke soort port heeft zijn eigen karakter. Wanneer je je verder gaat verdiepen in het product kom je elke keer weer nieuwe karakteristieken tegen. Het is niet verkeerd om verschillende soorten port naast elkaar te zetten en zelf te ervaren wat een interessante en smaakvolle vergelijking dit kan zijn.