pinot noir Archieven - Pagina 3 van 5

30 augustus 202230 augustus 2022

Top Duitsland is dat zoet of droog

Wanneer je top wijn uit Duitsland zegt, denkt iedereen direct aan Riesling die zoet is maar ook droog is Riesling steeds beter. Met de trend dat we ons meer bewust worden van het gebruik van suiker, heerst al snel de opvatting dat zoete wijn niet zo goed is. Vergis je niet, ook in droge wijn zit voldoende suiker! Maar toch spelen wijnmakers in op deze trend. Ook kent Duitsland naast Riesling andere top druivensoorten waarvan de wijn zowel droog als zoet kan zijn. De Burgunder ofwel Pinot familie is ook van topkwaliteit. Wat deze wijnen gemeen hebben is de aromatische rijkdom in combinatie met mooie zuren. Vaak zijn Weissburgunder (Pinot Blanc) en Grauburgunder (Pinot Gris) ondergeschoven kindjes. Echter in Duitsland komen ze zeer goed tot uitdrukking. Ook Chardonnay komt steeds vaker voor, net als Spätburgunder (Pinot Noir). Eenmaal, veel van de Duitse wijngebieden liggen zeer dicht bij Bourgogne. Overigens vandaar ook de naam “burgunder”. Dus zijn dezelfde druivensoorten niet geheel vreemd.

Slank en aromatisch in 2021

Het jaar 2021 verschilt van voorgaande jaren. De koelere zomer vertraagde de groei en de overvloedige regen bezorgde wijnmakers kopzorgen in verband met de bestrijding van de valse meeldauw. Het stabiele mooie september weer kwam als geroepen; het bevorderde de rijpheid en gaf een goed mostgewicht (het suikergehalte in de druiven). Dit in tegenstelling tot de voorgaande zeer hete jaren die resulteerden in vroege oogst en hoog mostgewicht. Hierdoor zien we ook het verschil in alcohol. Waar deze in voorbijgaande jaren hoog was, is deze nu een stuk lager. Maar zeker niet ten kosten van de aroma’s! We laten de verschillende regio’s de revue passeren.

Ahr

We hebben het onlangs al over de verwoestende overstroming in de Ahr gehad. Vanzelfsprekend stond het water aan de lippen bij veel wijnboeren. Dus de wijngaarden op de steile hellingen en terrassen moest “veilig worden gesteld”. Gelukkig had het mooie september weer een positieve invloed op de wijngaarden die er nog goed bij stonden. De wijn kenmerkt zich door haar mooi ontwikkelde rode fruit aroma’s en zeer prettige zuurgraad.

Het is een veelzijdige wijn die zowel heel goed gaat bij vegetarische gerechten als wit vlees

Baden

Het zuidelijk gelegen Baden wordt vaak gezien als het warmste wijnbouwgebied van Duitsland. Echter in 2021 was daar in het voorjaar weinig van te merken was. De late vorst en ijzige wind veroorzaakte in sommige wijngaarden schade aan meer dan 80% van de knoppen en uitlopers. Om vervolgens te kampen met overvloedige regenval wat de nodige schimmeldruk opleverde. Gelukkig kwam er vervolgens een mooi zachte nazomer met koele nachten. Deze temperatuurverschillen tussen dag en nacht (diurnal range) bevorderden de aroma’s en zuurgraad. De opbrengst was uiteindelijk wel 11% minder dan vorig jaar (en 20% minder dan het gemiddelde van de afgelopen 10 jaar).

De opbrengst was daarentegen uitmuntend, vooral wanneer selectieve oogst werd toegepast. De witte wijn is frisser, fruitiger en lichter qua alcohol. Als gevolg van strenge selectie is de rode wijn beperkter verkrijgbaar. De droge Riesling is bloemig met geel fruit. De aroma’s zijn rijp en weelderig met mooie zuren. Terwijl de Weissburgunder vol van geel fruit is maar sappig en zacht aanvoelt met mild zuur.

De Chardonnay heeft het ook zeer goed gedaan. Deze heeft mooie diepgang en lengte met vaak het kenmerkende botertje van de MLF. Ook de Spätburgunder is van hoge kwaliteit; sappig vol van rood fruit, elegant met verfijnde zuren met een heerlijke structuur en lengte. Overigens ook vaak in combinatie met houtrijping.

Drink de Riesling, Chardonnay of ook de Pinot Noir bij gevogelte.

Franken

Na nat en koel mei hebben de druivenstokken in Franken een inhaalslag gemaakt in de herfst. De witte druivenrassen hebben goed kunnen rijpen. De opbrengst was maar liefst 79% hoger dan in 2020 die was beïnvloed door vorst. Door de koele herfst, zijn de aroma’s mooi uitgesproken en de zuurgraad intenser. De Weissburgunder is bloemig, kruidig en geel fruit. De wijn is zacht en sappig. Terwijl de Silvaner kruidig is met aroma’s van wit fruit. De wijn heeft een mooie structuur met een verfijnde balans.

Geniet van deze wijnen bij asperges, gevogelte of kalfsvlees.

Mosel

De zuidelijke topwijngaarden van de Mosel kunnen wederom hun successen vieren. Waar voorgaande jaren te warm en droog waren, was 2021 eindelijk weer natter en koeler. Daar kan de Riesling uitermate goed profiteren. Tevens door het natte weer en de daaropvolgende schimmeldruk is er ook weer geplukt voor de Beerenauslese wijnen.

Over het algemeen is de Riesling zeer expressief met frisse groen fruit en bloemige aroma’s. De wijn is sappig, rijk en met een heel aangename lengte.

Een goede Riesling misstaat zeker niet bij de Aziatische keuken!

Rheingau

Lange tijd waren er grote twijfels in de Rheingau. Ook hier was het de valse meeldauw die tot in september voor grote problemen zorgde. Het gevolg was onder andere dat de zuurgraad lange tijd te hoog bleef. Het bladerdek zorgt er onder andere voor dat de zuurgraad naar beneden kan gaan en ook natuurlijk de fotosynthese, die de rijping bevordert. Het vervolg in september was bijzonder zonnig. De Riesling werd 3 tot 4 weken later geplukt dan normaal. Het gevolg is dat het groene fruit soms in rijpe vorm goed aanwezig is. Veel nadruk op fruit dus met elegante body en mooie zuurgraad. Al met al een prachtige wijn.

Pfalz

In het op één na grootste wijnbouwgebied van Duitsland verliep de opbrengst zeer wisselend. Degenen die goed hadden ingegrepen in de meeldauw, profiteerden van goede oogsten. Echter wanneer er onvoldoende ingegrepen was in de wijngaard, herkent men zich in de grote verliezen. Uiteindelijk zijn de wijnen fris en levendig, met lage alcoholpercentage en goede geïntegreerde zuren. Vooral aroma’s van appel en peer komen in deze wijnen naar voren.

Heerlijk bij vegetarische gerechten, asperges maar ook bijvoorbeeld zuurkool.

Rheinhessen

Het toeval wil dat in Duitslands grootste wijnbouwgebied de stokken later uitliepen dan normaal. En dat was maar goed ook, zo ontweken ze de nachtvorst in april. Ook de late pluk in het tweede deel van september was een geluk. De druiven die koel konden rijpen leveren frisse fruitige wijnen. De Riesling kent een verfrissende aanzet met mooie aroma’s van wit fruit. Over het geheel genomen zijn het vaak lichtvoetige wijnen met fijne zuren en een prettige afdronk. De Weissburgunders zijn rond, sappig met een mooie structuur. De wijn kenmerkt zich door jaar witte fruit en kruidigheid. De Spätburgunder is zeer rijk en intens. Bordenvol fruit en krachtig. Heerlijk in balans met een fantastische lengte. Vooral heerlijk bij wild en in het bijzonder eend!

Kortom

Hoewel 2021 zo zijn uitdagingen had, hebben de Duitse wijnmakers goed kunnen profiteren van de lange nazomer. Wederom bewijst Duitsland dat het in staat is top wijn te maken, zowel zoet als droog. En van verschillende druivensoorten zoals Riesling, Chardonnay en Weissburgunder.

23 augustus 2022

Een vakantieproeverij met verrassingen

Veel mensen zijn weer terug van vakantie, en dat geldt ook voor ons. Vandaar dat het idee was ontstaan om met mijn vaste “wijn partner” onze wijn verrassingen in een vakantieproeverij met elkaar te delen. Natuurlijk deden we dit blind om te kunnen bepalen aan de hand van onze proefnotitie wat elkaars wijnen zijn. En zoals altijd is het een uitdaging. Natuurlijk is het proeven van de wijnen thuis een andere ervaring dan wanneer je te midden van de natuurlijke omgeving bent. Uiteindelijk doet beleving veel bij een mens! Niet dat de wijnen nu opeens tegenvallen, maar genieten van wijn met uitzicht op de wijngaard is toch anders dan wanneer je dit doet op een grijs-grauwe dag in Nederland.

Pascal Gonthier Colombard 2019

Ten tijde van mijn bezoek aan de wijngaard van Pascal Gonthier, kreeg ik ook een flesje Colombard mee. Deze druif is heel typerend voor de streek, maar dan vooral gebruikt om te destilleren tot cognac. Echter als witte wijn is deze druif als single variety niet heel bijzonder. In blends gebruikt men deze druif vooral om ruggengraat te bieden vanwege de hoge zuurgraad. De typerende aroma voor deze druif is die van guave en die bespeuren we dan ook zeker terug. Deze druivensoort is wereldwijd op meer locaties te vinden. Denk daarbij aan Afrika, Australië en Amerika. Maar hoort eigenlijk thuis in de Charente.

De goudgele wijn heeft een gemiddelde intensiteit. In de neus bespeur je de guave en citrusfruit. Het is een heel zuivere wijn in de neus. De droge wijn heeft een hoge zuurgraad, gemiddeld alcohol (13%) en body. Het is vooral een wijn met gemiddelde smaakintensiteit van vooral primaire aroma’s als citroen, grapefruit en guave. Met een kleine grasachtige en mineraalachtige hint. De afdronk wordt enorm gedragen door de zuurgraad, maar is zeker niet onaangenaam. Ik kan mij goed voorstellen dat deze wijn zeer prettig is naast een gerecht van (ziltige) zeevruchten. Het is geen complexe wijn, maar gewoon een “simpele” maar aangename wijn. Het is daarentegen niet een wijn om gewoon zo te drinken omdat dan de zuren teveel overheersen. Overigens was het erg verrassend hoe aangenaam deze wijn combineerde met een bruchetta met pittige knoflook. De wijn kwam meteen meer tot uitdrukking.

Vina Skaramuca Posip 2021

Dit is een Kroatische wijn en was om meerdere redenen onmogelijk te raden. Allereerst is dit mijn eerste ervaring met Kroatische wijn (wat een leuke verrassing!) en daarnaast zijn de lokale druiven ook niet wijd aangeplant. De druivensoort Posip is bijzonder aromatisch en wordt genoemd als het beste potentieel van Dalmatië. Het is zeer waarschijnlijk dat het een inheemse druivenvariëteit is, afkomstig van het eiland Korcula. Er worden slechts 25.000 flessen geproduceerd.

De wijn heeft een levendige strogele kleur met een gouden tint. Zoals gezegd is de wijn zeer aromatisch met de nadruk op perzik en nectarine. De droge wijn heeft een volle body met gemiddelde zuurgraad en alcohol. Ook de smaak intensiteit is bijzonder aanwezig; vol met primair steenfruit en citrus. De afdronk is licht romig en lang, gedragen door de prettige zuurgraad en mineralen. Kortom dit is een wijn van zeer goede kwaliteit die veelzijdig inzetbaar is. Denk aan zeevruchten, salades en wit vlees.

Pascal Gonthier Sauvignon Blanc-Chardonnay 2019

Deze wijn is natuurlijk al eerder beschreven. Maar ook thuis blijft deze wijn verrassen. Maar het blijft lastig om de druivensoorten van deze wijn blind te raden. Je wordt op het verkeerde been gezet door de fruitigheid van de Sauvignon Blanc en de houtrijping van de Chardonnay. Een blend van deze twee druivenrassen komt wel vaker voor, maar nou ook niet echt wijdverspreid.

De wijn heeft een strogele kleur met gemiddelde intensiteit. In de neus bespeur je eerst rijpe abrikoos en perzik waarbij de geurintensiteit goed aanwezig is. De volle body combineert met de 14% alcohol en vult elkaar goed aan. De meer dan gemiddelde zuurgraad wisselt zich goed af met de fruitaroma’s. Naast de bovengenoemde steenvruchten proef je ook exotisch fruit als ananas. En vanwege de houtrijping natuurlijk vanille en toast dat afgemaakt wordt met een vettig laagje. In de afdronk is de toast misschien een beetje dominant, maar wie daarvan houdt ergert zich daar zeker niet aan. Geniet van deze wijn bij een gerecht met roomsaus en (wit) vlees.

Gal Tibor Pinot Noir

Het is een onmiskenbare Pinot Noir. Maar Hongarije zou je deze wijn niet direct plaatsen. Deze wijn komt uit het noordelijk gelegen Eger. Tibor Gal is één van de nieuwe generatie wijnmakers met nogal wat invloed. En dat misstaat niet. Hoewel de regio bekend staat om haar Bikaver-wijnen (stierenbloed wijn), vinden we hier ook mooie andere wijnen. Zo stelde ook deze wijn ons voor verrassingen in de vakantieproeverij.

De robijnrode wijn heeft een gemiddelde kleurintensiteit. In de neus bespeur je rood fruit en kruidigheid met een gemiddelde geurintensiteit. De droge wijn heeft een prettig gemiddelde body en zuurgraad met licht ruwe tannine structuur. De smaakintensiteit is bijzonder prettig met tonen van rood fruit (kersen en pruimen), kruidnagel, vanille. In tegenstelling tot de Bourgondische Pinots is dit een warmere wijn die zeker lucht nodig heeft voordat deze wordt ingeschonken. Dit is mogelijk één van de best presterende Pinots uit Hongarije. Veel rijkdom en zachtheid en een heerlijk lange afdronk. Geniet van deze wijn bij wildgerechten als lamsvlees, eend, fazant of duif.

Sapiens 2020

Na de verrassingen met de witte blend van Pascal Gonthier hadden we ook de St Sornin Sapiens in deze vakantieproeverij. Natuurlijk is het al bijzonder dat dit de enige village-appellation in de Charente is. Maar dit is echt een goede wijn. We genoten hiervan naast een lekkere sparerib uit de oven. En we konden niet van zowel de wijn als de ribbetjes afblijven. Hoewel onmiskenbaar Cabernet Franc was er toch een kleine twijfeling. Ongetwijfeld ontstaan doordat de tannine nagenoeg achterwege lijken, iets waar Cabernet druiven toch vaak om bekend staan.

Verrassend Sapiens IGP Charentais-St Sornin

De Cabernet Franc-Gamay blend was onovertroffen. De wijn is robijnrood met diepe intensiteit. De geuren van rood en zwart fruit met vanille komen je tegemoet. Je kan echt zeggen dat de wijn een bovengemiddelde intensiteit heeft. Er is een mooi balans tussen de zuurgraad en de alcohol maar ook met het aroma palet. De tannine is helemaal opgegaan in de wijn en is ongelooflijk zacht en rond. Dit is echt een heel goede wijn waarbij je aan afwisseling hebt van primaire en secundaire aroma’s.

16 augustus 202216 augustus 2022

Verrassend Ahr Booming rosé Elzas revolutie

Deze week gaan we verder met een paar nieuwsfeitjes. Beginnend met verrassend Ahr na het dramatische 2021, verder booming rosé dat hard aan de weg aan het timmeren is, revolutie in de Elzas en meer.

Catastrofe in de Ahr

Één jaar na de catastrofe in de Ahr vroeg ik mij af hoe het er nu is. Daar waar half Europa zucht onder de hitte en droogte, zou je bijna vergeten dat vorig jaar juli het water door de rivieren in Duitsland en België (en natuurlijk Nederland) bulderde. Met als gevolg een enorme ravage in de rivierengebieden. Vooral de wijnbouwers in de Ahr waren zeer ernstig getroffen. Huizen en voertuigen spoelden weg, (wijn)kelders vulden zich met modderstromen. Machines waren onherstelbaar beschadigd. De kosten liepen op en zijn geschat op 150 miljoen euro. Van de 65 individuele wijnboeren zijn er 62 geconfronteerd met deze verwoesting. Daarnaast ook nog de honderden kleine wijnboeren die zich in een coöperatie hebben verenigd.

In de weken na de overstromingen was het al wel weer tijd voor werk in de wijngaarden, terwijl tegelijkertijd alles opgeruimd en schoongemaakt moest worden. Wijn in de kelders werden verkocht als “Flusswein” met alle moddersporen nog op de flessen.

Wijngaard uitdagingen

Alsof de overstroming nog niet voldoende was, doordat het wijngaardwerk een beetje genegeerd werd, sloeg ook de valse meeldauw toe. Deze schimmel infecteert de wijnstokken in tijden die zeer nat zijn. De schimmel kon zich vervolgens snel verspreiden. Remedies zijn de Bordeauxse pap, maar zeker zo belangrijk is voldoende luchtcirculatie. Helaas zorgde de aanzienlijke hoeveelheid water voor een weelderige onkruidgroei tussen de wijnstokken, waardoor de druiven onder de bladeren helemaal niet konden drogen. In totaal is ongeveer 10% van het wijngaardareaal verwoest of zwaar beschadigd. Toch heeft het koele maar zonnige september veel goed kunnen maken. Door de vele hulp is er toch een jaargang 2021 gekomen! Met als gevolg dat er toch 35.000hl wijn is gemaakt (in 2020 was dit 39.000hl).

Jaargang 2021

Elk jaar kiest men in de Ahr de beste Cult, Premium en Classic wijn. En ook 2021 ontbreekt gelukkig niet! Het jaar 2021 gaat te boek als een bijzonder wijnjaar. De uitdagende overstroming, de verrassende pluk en wijn waar je goed van zal genieten. De wijn kenmerkt zich door haar fruitigheid maar toch volle body terwijl het alcohol percentage lager ligt dan voorgaande jaren.

Helaas is er nog steeds veel hulp nodig in de Ahr. Heb je interesse, ben je ouder dan 16 jaar en in het beste geval heb je reeds ervaring op het gebied van fruitoogst? Meld je dan hier aan.

Rosé is booming

Daar waar de Provence jarenlang de toonaangevende producent voor rosé is geweest , zijn er inmiddels rosé wijnen vanuit de hele wereld beschikbaar. Hierdoor is de keuze voor de consument enorm gestegen. Vooralsnog blijft dit product gericht op fruitige lichtvoetige wijnen.

Echter er is mogelijk een grote verschuiving opkomst. Het grote luxe concern LVMH (Louis Vuitton Moët Hennessy), bekend van Moët, Veuve Clicquot en Ruinart in de Champagne en Hennessy in de Cognac, heeft zichzelf ingekocht in diverse domeinen in de Provence. Waaronder Château Galoupet en D’Esclans Het concern ziet rosé als een product waar goed geld mee te verdienen valt. Wat niet vreemd is gezien de prijzen van 60€ voor Château Galoupet Clos 19 en een stevige 120€ voor een Château d’Esclans Garrus. Maar, als een meester in marketing betaamt, brengen ze ook merknamen op de markt gemaakt met mooie aanlokkelijke namen als Whispering Angel. De druiven hiervan komen niet persé uit eigen wijngaard maar worden ook ingekocht bij andere wijnboeren in de streek. Door de merknaam te positioneren, versterkt LVMH haar reikwijdte. En zo is deze genoemde wijn een enorme hit in Amerika.

Ook “vergroent” Château Galoupet. Ze hebben berekend dat de verpakking 40% van hun CO2 voetafdruk is. Daarom gaat de Grand Cru Classé voortaan in groene flessen want die hebben een gewicht van slechts 500 gram. En de instap-rosé gaat in PET flessen van plastic zwerfafval van het project Prevented Ocean Plastic. De marketingmachine van LVMH is op volle toeren!

De streek daarentegen wacht af. Gaat de hele streek meeprofiteren van de marketingmachine van LVMH of gaat het concern haar wijnen apart positioneren. Dit laatste is een schrikbeeld voor de Provence waar de naam “Côtes de Provence” voor rosé heel belangrijk is.

Inmiddels online

Wil je eens wat vaker luisteren naar interessante podcasts over wijn? Probeer Le Club & SommelJJ of Wine for Normal People eens!

Revolutie in de Elzas

In de Elzas is het bekend dat de Grand Cru wijnen alleen afkomstig zijn van witte druiven.En alleen van de edele rassen Riesling, Gewürztraminer, Pinot Gris en Muscat waren toegestaan. Maar met ingang van 2022 ziet Alsace Grand Cru Pinot Noir het levenslicht. Alleen de Pinot Noir van Grand Cru Hengst en Grand Cru Kirchberg de Barr verkocht worden. Helaas heeft Grand Cru Vorbourg het net niet gered. Deze drie wijngaarden leveren al jarenlang uitmuntende kwaliteit Pinot Noir wijnen en eindelijk worden de eerste twee bekroond met het hoogst denkbare kwaliteitslabel.

Gekkenhuis in Calamandrana

Soms kan de herkomst van een wijn bijzonder ingewikkeld worden gemaakt. Het Italiaanse Calamandrana staat hiermee aan de top. Daar waar je je kan afvragen of DOC (Denominazione de Origine) al niet genoeg is om een herkomst te bepalen. Nee, de Italianen hebben ook nog DOCG – Denominazione di Origine è Garantita. Nu staat het in Calanmandrana, gelegen in Piemonte, helemaal op z’n kop want daar kan een wijnboer kiezen tussen maar liefst 7 verschillende DOCG’s en 6 DOC’s voor hun wijn… We lichten de DOCG’s voor u uit.

Nizza DOCG

Gelegen rondom de stad Nizza Monferrato in Asti is Nizza DOCG in 2014 opgericht. Het beslaat wijnen gemaakt van uitsluitend Barbera druif met maximale opbrengst van 7 ton per hectare in de 18 gemeenten die om de stad liggen. De alcohol moet minimaal 13% bedragen met een minimale rijping van 18 maanden waarvan 6 op hout (of voor Riserva 30 maanden waarvan 12 op hout).

De omgeving is meer heuvelachtig waardoor druivenstokken harder moeten werken om aan water en voedingsstoffen te komen. Wijnen zijn over het algemeen meer aromatisch. De kwaliteit ligt hier hoog terwijl de prijs nog redelijk acceptabel te noemen valt (wanneer je dit vergelijkt met Barolo of Barbaresco in ieder geval).

Barbera d’Asti DOCG

Deze DOCG beslaat maar liefst 160 gemeenten in de provincies Asti en Alessandria. De wijn moet uit minimaal 90% Barbera te bestaan. De maximale opbrengst per hectare is 9 ton en daardoor verschilt dit met Nizza. De minimale toegestane alcohol percentage is 12% en de wijn moet minimaal 4 maanden rijpen. Houtrijping is niet verplicht. Voor Barbera d’Asti DOCG Superiore is dit 14 maanden waarvan 6 op hout.

Asti DOCG

Binnen 52 gemeentegrenzen van de provincies Asti, Cuneo en Alessandria vinden we de mousserende zoete Asti-wijnen gemaakt van Moscato Bianco, ook wel Muscat Blanc à Petit Grains genaamd. De opbrengst mag maximaal 10ton per hectare zijn. Binnen de Asti DOCG hebben we Asti of Asti Spumante en Moscato d’Asti welke iets zoeter is dan de Asti en tevens minder mousse (bubbels) en lager alcohol percentage heeft. Drink deze wijn jong op 6-8 graden.

Canelli DOCG

Na bijna 20 jaar heeft de gemeente Canelli gelegen in het gebied van Asti DOCG haar eigen status gekregen. De wijngaarden mogen in 18 gemeenten staan binnen de provincies Asti en Cuneo. Er is 100ha aan wijnbouwgrond die gelegen moeten zijn op 165 tot 300m boven zeespiegel op heuvelachtige gronden. De druiven moeten handmatig geoogst worden en de maximale opbrengst is 9.5ton per hectare. De druivensoort mag uitsluitend Moscato Bianco zijn.

Barbera del Monteferrato Superiore DOCG

De Barbera del Monteferrato Superiore DOCG is een rode wijn gemaakt van minimaal 85% Barbera en niet meer dan 15% Freisa, Grignolino of Dolcetto druiven. De wijn moet minimaal 14 maanden rijpen waarvan 6 maanden in eiken vaten. En het alcohol percentage is minimaal 13%. De DOC variant hoeft niet te rijpen overigens.

Brachetto d’Acqui o Acqui DOCG

Wanneer de wijn van uitsluitend Brachetto gemaakt is, mag deze onder de naam Brachetto d’Acqui DOCG op de markt gebracht worden. Mits de maximale opbrengst 8ton per hectare is. De wijn kan stil of mousserend zijn en heeft meestal laag alcohol (5 tot 7%). Vaak vinden we dit bij een dessert gezien de verfrissende zoete afdronk.

Alto Langa DOCG

De laatste mousserende wijn vinden we in Alto Langa DOCG. Het is gemaakt van Pinot Noir en/of Chardonnay dus zowel wit als rosé uitvoering. Het is een vintage wijn, dus het plukjaar staat vermeldt op het etiket.

Kortom, voor de verschillende druivenrassen hebben ze in Calamandrana een eigen DOCG ontworpen, en dat zou het makkelijker moeten maken voor ons als consument? Kunt u het nog volgen?

22 februari 202222 februari 2022

Een fantastische ervaring langs de Rhône

Ik werd uitgenodigd bij vrienden voor een gezellig etentje en vanzelfsprekend combineren we dat meteen met een wijn proeverij natuurlijk. Het oog was gevallen op Rhône wijnen en omdat de blog vorige week Zwitserland achter zich liet, hadden we besloten om ook Zwitserland hierin mee te nemen. Deze week nemen we u mee in een fantastische ervaring en wijnreis langs de Rhône. We beginnen in Valais of Wallis, reizen Frankrijk in met Châteauneuf-du-Pape en eindigen in de Côte Rotie in de noordelijke Rhône.

Pierrafeu Fendant 2020 AOC Valais

We begonnen met een Zwitsers aperitief, de Pierrafeu Fendant ofwel Chasselas van Provins. Dit is de nationale druif van het land.

Deze heldere, bleekgele wijn heeft een lichte intensiteit. De wijn stuift uit het glas met florale tonen en tonen van tropisch fruit. Denk aan mango, rijpe perzik en mandarijn. Het is één en al fruit wat je tegemoetkomt. De wijn is nog in ontwikkeling.

Het is een droge wijn, laag in de zuren, gemiddeld alcohol en gemiddelde body ofwel mondgevoel. De smaakintensiteit is aanzienlijk minder. Het is fruitig maar meer citroen en limoen in combinatie met mineraalachtige afdronk.

Kortom het is een heerlijke wijn, vol fruit, mooi harmonieus en in balans. Waarbij de lengte relatief kort is.

Domaine de la Côte de l’Ange 2019 AOC Chateauneuf-du-Pape

Vervolgens kregen we een heerlijke zeeduivelfilet van de bbq geserveerd met aardappelgratin waarbij we de witte Chateauneuf-du-Pape van Domaine de la Côte de l’Ange uitschonken. Het is een blend van 30% Clairette, 30% Bourboulenc, 20% Roussanne, 20% Grenache blanc. Afkomstig van een 1.3ha kalkrijke wijngaard met wijnstokken die gemiddeld dertig jaar oud zijn. De wijn rijpt zes maanden deels op RVS (70%) en deels op nieuw eiken (30%).

De wijn zou nog prima een paar jaar kunnen liggen, maar we bespeuren toch wel dat het fruit naar de achtergrond verdwijnt en plaats maakt voor secundaire aroma’s. De wijn is goudgeel van kleur met een bovengemiddelde kleurintensiteit. De dikke tranen die in het glas achterblijven geven een hint van de hoge alcohol (15%).

De geurintensiteit is gemiddeld met aroma’s van steenfruit zoals abrikoos en perzik. De droge wijn heeft een bovengemiddelde zuurgraad, hoge alcohol en volle body. De smaakintensiteit is bovengemiddeld met vooral secundaire aroma’s als boter door de malolactische omzetting, toast vanwege de houtrijping, een mineraalachtige ondertoon. Verder zit er een zweem van perzik maar ook marsepein in.

De wijn is reeds door ontwikkeld waardoor de fruit aroma’s naar de achtergrond gaan. Echter er is een mooie balans in de toch hoge alcohol, zuurgraad en body. De lengte is verfrissend en aangenaam.

Cave St Pierre Réserve des Administrateurs Dôle 2020

Voor het hoofdgerecht – een heerlijke lamsrack van de barbecue – gaan we weer even terug naar Zwitserland. Op een goede 100km afstand waar de Rhône zich ontspringt op de Rhône gletsjer vinden we het plaatsje Chamoson. Hier vinden we zeer bekende wijngaarden, waaronder die van Cave St Pierre, op een bodem van kleischalie en kalksteen. Dôle du Valais is een blend van Pinot Noir en Gamay en levert frisse fruitige, lichttoegankelijke wijnen.

Deze wijn is robijnrood van kleur met een lichte intensiteit. Fruit als frambozen, bramen en kersen komen u tegemoet uit het glas. De wijn heeft een bovengemiddelde intensiteit. Ook in de mond domineren het rode en zwarte fruit. De wijn heeft een prettige zuurgraad, gemiddeld alcohol, soepele tannine en een fluweelzachte body.

Deze wijn is heerlijk toegankelijk, en genieten van rood en zwart fruit. Een heerlijk balans tussen fruit, zuur en alcohol wat resulteert in een aangename body en een zachte smaak. De focus ligt op het fruit en dus kent de wijn geen echte complexiteit. Lengte is niet bijzonder en vlakt snel af.

Domaine Santa Duc Habemus Papam 2012

Ook bij het hoofdgerecht hebben we de GSM van de zuidelijke Rhône en de Côte Rotie ingeschonken. Dit gaf ons een unieke gelegenheid de drie wijnen te proeven naast een heerlijke lamsrack.

De Habemus Papam is een blend van Grenache (64%), Syrah (25%), Mourvèdre (10%) en een lokale druivensoort Counoise (1%). De druiven groeien op zanderige kleigrond en rijpen 18 maanden in eiken houten foudres en deels in terracotta potten.

De robijnrode wijn kent een zweem van bruin door de oxidatieve rijping en heeft een diepe intensiteit. De neus kent een bovengemiddelde geurintensiteit van gekonfijt fruit en natte steen, tabak en specerijen. De wijn is heel mooi in balans, de zuur, alcohol en tannine completeren elkaar. Ook hier komt het gekonfijt fruit direct naar voren. Tevens proef je smaken als leer, tabak door de rijping en de mineraliteit. De afdronk is lang met veel tertiaire aroma’s en heel mooi afgeronde tannine.

Domaine Cheze Bellissima 2019 AOC Côte Rotie

In de noordelijke Rhône ligt het Domaine Cheze. Deze wijn is een blend van Syrah afkomstig van wijngaarden op de Côte Brûne en Côte Blonde d’Ampuis welke een granieten ondergrond hebben. De wijnstokken zijn gemiddeld 30 tot 45 jaar oud. De druiven zijn hand geplukt. De maceratie en fermentatie vinden plaats op RVS waarna de malolactische omzetting op vaten gebeurd. Ook rijpt de wijn gedurende 14 maanden in houten vaten.

De wijn is diep gekleurd, zeer donkerpaars, bijna zwart, met een complexe neus van rood fruit en specerijen. De droge wijn heeft een hoge zuurgraad, gemiddeld alcohol, en een aangename body. De tannine is aanwezig en geeft de wijn haar rauwe karakter. Wanneer de wijn wat langer ligt (makkelijk 5 tot 8 jaar) zal dit beter integreren. De afdronk is heerlijk lang en aangenaam.

Conclusie

Naast het feit dat we een heerlijke avond hebben gehad, gezellig bij gekletst en vooral lekker gegeten, waren de wijnen ook om te genieten. Onze kennismaking met Zwitserse wijnen is zeer goed bevallen; het zijn frisse fruitige wijnen, ideaal als aperitief of lekker genieten in de zon of op de bank. Ondanks dat ze allemaal langs de Rhône liggen, zijn de wijnen uniek en zijn ze niet te vergelijken. Wat dat betreft is deze fantastische ervaring langs de Rhône meer dan geslaagd. We gaan zeker vaker dit soort proeverijen doen om onze kennis en ervaring verder te verdiepen.

15 februari 202222 februari 2022

Kwaliteit experimenteren en hybride wijnstokken

Na de introductie van wijnland Zwitserland en de ontdekkingen van Frans Zwitserland met de Pot Vaudois, Oeil de Perdrix en flétri methode, gaan we deze week de resterende twee regio’s verdiepen. We bespeuren wijnen met enorme kwaliteit potentie, maar ook het experimenteren met nieuwe rassen en zelfs hybride wijnstokken.

Duits Zwitserland, een broeinest van experimenten

De wijnen van Oost-Zwitserland zijn heel verschillend. Daar waar Frans Zwitserland vooral op de witte Chasselas concentreert, richt Duits Zwitserland zich op rode wijnen (ongeveer 67%). In witte wijn is het Müller Thurgau dat domineert. Overigens zie je vaak dat Müller Thurgau wordt aangeduid als “Riesling x Sylvaner”. Dit is onterecht aangezien Müller Thurgau een kruising is tussen Riesling en Madelaine Royale. Pinot Noir of Blauburgunder is bijzonder populair en wordt gemaakt in een breed scala aan stijlen. Van licht zoet en sappig via serieus bourgondisch tot een sterke, zoete versie gemaakt van gedroogde druiven in de regio Graubünden.

Met bijna 3.000 wijnbouwers heb je hier ongeveer 2.660ha aan wijngaarden. Pinot Noir staat voor zo’n 55% aangeplant. Gezien de klimatologische omstandigheden van Duits Zwitserland en de vrij noordelijk ligging, is het aantal druivenrassen dat tot rijping komt vrij beperkt. Gelukkig zijn er andere factoren die microklimaten creëren, zoals de meren, de rivieren, de föhn (een warme wind) of de voordelige expositie van de wijngaarden. De regenval varieert aanzienlijk van de ene zone tot de andere en de risico’s op vorst in het voorjaar en in de herfst zijn vrij belangrijk. Verder is de samenstelling van de bodems is zeer divers, die zich uitstrekt van de Jura tot de Alpen en die belangrijke bekkens omvat die ontstaan door waterstromen.

Westelijk gelegen Basel en Aargau

In het westen vinden we Basel met 150ha en Aargau met 380ha aan wijnbouwgebieden.

Basel

Het klimaat is gunstig voor de wijnbouw. Basel heeft een gematigd zeeklimaat. Het wordt beïnvloed door de Boven-Rijnvlakte, die via de Belfort gap of ook wel Bourgondische Poort met de Middellandse Zee in verbinding staat.

Op de zuidelijke hellingen van de Tafel- en Falten-Jura liggen de overgrote meerderheid van de wijnstokken. In de loop van de tijd is de bodem gevormd uit de sterk kalkrijke afzettingen van de oer-Jurazee. De samenstelling en structuur zijn ideaal voor de aanplant van wijnstokken.

Aargau

Het milde klimaat kenmerkt zich door de vele rivieren en beken die door het kanton lopen. Bijzonder aan de regio zijn de kalkrijke bodems van de Jura, die overal in wisselende samenstellingen te vinden zijn. Ze brengen over het algemeen een mooie mineraliteit over op de wijnen. Als gevolg hiervan en net als in Bourgondië, is de overheersende druivensoort Pinot Noir. Voor witte wijnen groeit vooral Müller-Thurgau.

Aargau is opgedeeld in zeven kleinere wijnbouwgebieden. Afhankelijk van de regio is het micro-klimaat de reden van een breed scala aan wijnen, variërend van elegante of fris-fruitige wijnen tot rijke, gestructureerde wijnen.

De twee belangrijkste druivensoorten zijn ook hier Pinot Noir en Müller-Thurgau, gevolgd door Chasselas (of Gutedel). Dankzij moderne methoden van wijnbereiding, nieuwe variëteiten en het kwaliteitsbewustzijn van innovatieve wijnboeren, zijn de wijnen van de regio Basel tot ver buiten de regionale grenzen bekend.

Centrale regio Zurich, Thurgau en Schaffhausen

het grootste wijngebied Schaffhausen is in feite een zuidelijke uitbreiding van de Duitse regio Baden.

Zurich

Met zijn oppervlakte van meer dan 600 hectare is het kanton Zürich het grootste en belangrijkste wijnbouwkanton in het Duitstalige deel van Zwitserland. Dit gebied is onder te verdelen in een vijftal wijnbouwgebieden.

Het klimaat is over het algemeen vrij mild en zonnig, op plaatsen die gedeeltelijk worden gekenmerkt door föhn-winden met matige tot hoge regenval. Er is echter een verscheidenheid aan microklimaten die specifiek zijn voor elk wijngebied. .

Zo hebben het meer van Zürich en de rivieren een regulerend effect op de temperaturen en voorzien ze met de reflectie van het zonlicht in het water de wijnstokken van extra warmte. Door het ontbreken van grotere wateren in andere wijnbouwgebieden van het kanton, zoals het Zürcher Weinland en het Unterland, is in die gebieden de kans op vorst iets groter. De bodemstructuur verschilt sterk van regio tot regio. Er is van alles te vinden van stuwwal tot melasse, tot schalie of kalkhoudende bodems. Dit verklaart de grote diversiteit aan druivensoorten en soorten wijnen die in het kanton Zürich te vinden zijn

Appelgaard Thurgau

Het kanton Thurgau staat vooral bekend om zijn appelgewassen. En heeft daarnaast een wijngaardoppervlakte van ongeveer 250 hectare. Hier ligt de geboorteplaats van de Müller Thurgau. Dr. Hermann Müller kruiste succesvol Riesling met Madeleine Royale, een nazaat van Chasselas. Zo is de cirkel weer rond. Deze druif is een zeer makkelijke toegankelijke wijn, die relatief weinig eisen stelt aan bodem en weersgesteldheid. Wijn van deze druif heeft milde zuren, is fruitig en kan het beste jong gedronken worden.

Het kanton ligt dicht bij het Bodenmeer en de rivier de Rijn en heeft een gematigd klimaat. De wijnstokken worden op verschillende bodems verbouwd, variërend van zandige klei met kalkhoudende aderen tot diepe morenen. De witte wijnen zijn vaak aromatisch. De verscheidenheid aan rode wijnen, voornamelijk Pinot Noir, varieert van fruitige en gemakkelijk te drinken wijn tot goed gestructureerde vatwijnen. Rood domineert met zo’n 68% van de aanplant.

Het land van Schaffahauser Pinot Noir

Het wijnbouwkanton Schaffhausen kent zo’n 480 hectare wijngaarden. Hier viert Pinot Noir hoogtij en beslaat bijna 80 procent van het totale oppervlak. De regio is er speciaal voor afgestemd door de ideale omstandigheden: kalkrijke, voedselrijke bodems en een mild, droog klimaat. Voor wit staat er vooral Müller Thurgau, waarna Sauvignon Blanc, Chardonnay en Pinot Gris volgen.

Hallau, de grootste wijnstad van Duitstalig Zwitserland, is in zekere zin de hoofdstad van het land van Schaffhausen of zoals het lokaal wordt genoemd “Blauburgunderland”. Er zijn vier subregio’s; Klettgau is met 389 ha het grootste wijnbouwgebied. In het noordoosten hebben Schaffhausen en de Reiat 28 ha. De gemeenten Buchberg en Rüdlingen, omringd door Duitsland en het kanton Zürich, is 33 ha groot en in de steile wijngaarden in Stein am Rhein ongeveer 32 ha.

Oosters Graubunden en St Gallen

In Chur, gelegen in Graubunden, liet de bisschop Tello in 765 enkele wijngaarden aanleggen. Dit markeert de geboorte van de wijnbouw in Duits Zwitserland.

De Bündner Herrschaft van Graubünden

Wijnbouw is alleen mogelijk in de regio Bündner Herrschaft, ook bekend als Heidiland, langs de rivier de Rijn in de wijndorpen van Bonaduz tot Fläsch. Het klimaat is bijzonder mild en de omliggende bergen beschermen de wijnstokken tegen koude wind. De bodem is kalkrijk, vergelijkbaar met Bourgondië. Het kleine gebied produceert uitstekende wijnen van de variëteit Pinot Noir en wordt daarom vaak aangeduid als Bourgondië van Zwitserland. Toch zijn er ook andere nationale en internationale druivenrassen. Vooral opmerkelijk is de zeer oude en inheemse witte druif genaamd Completer.

Een andere regionale wijnspecialiteit is de “Churer Schiller”, een lichtrode wijn en een blend van Pinot Noir en witte druivenrassen. Om in aanmerking te komen voor deze exclusieve benaming, moeten de druiven allemaal op hetzelfde perceel worden geteeld, met een overwegend aandeel Pinot Noir.

De wijnmakers en wijnbouwers van de Bündner Herrschaft vertrouwen op een duurzame wijnbouw met respect voor het milieu. Met het project “Biovision 2020” willen ze de transitie naar biologische wijnproductie voltooien.

Sankt Gallen

De wijnbouwgebieden van het kanton St. Gallen beslaan iets meer dan 200 hectare. De meeste wijngaarden liggen op steile, op het zuiden gelegen heuvels, die door hun blootstelling ideale omstandigheden bieden voor het verbouwen van druiven.

De föhnwinden in het Rijndal en in de regio van het Sarganserland, evenals het nabijgelegen Bodenmeer in het zuidelijke Rijndal, zorgen voor een bijzonder mild en gunstig klimaat. Omdat de bodems vaak arm zijn, moeten de wijnstokken gedwongen diep wortelen om bij de voedingsstoffen te komen. De opbrengsten zijn dan ook klein, wat terug te vinden is in de uitstekende kwaliteit van de wijnen van St. Gallen.

De wijn van St. Gallen wordt voornamelijk gemaakt van de druivenrassen Pinot Noir en Müller-Thurgau.

Italiaans Zwitserland

De Ticino is nog een andere heel aparte regio in Zwitserland. Ze onderscheidt zich door de vele zonuren en hogere gemiddelde temperaturen. Daarom vind je hier vooral toegankelijke Merlot wijnen. Tevens heb je bijzondere eiken gerijpte Merlot del Ticino wijnen van topkwaliteit gemaakt van oude wijnstokken. Ongeveer 90% zijn blauwe druiven van vooral Merlot en Bondola, een lokale, oude druivensoort met een donkere schil. Helaas verdringt internationale rassen als Merlot en Cabernet Sauvignon deze bijzondere druif. Tevens vind je de bijzondere Merlot Bianco.

De Monte Ceneri verdeelt Ticino in twee zones: de Sopraceneri (Bellinzona) in het noorden, waar men nog steeds wijnstokken kan zien groeien op pergola’s, en de Sottoceneri (Lugano) in het zuiden. Traditioneel zijn de wijngaarden van Ticino verspreid over kleine percelen en wijnboeren vinificeren hun oogsten over het algemeen samen, om de gevraagde kwaliteitsnormen te garanderen. De wijn komt samen in het plaatsje Morbio Inferiore, ofwel het Casa del vino Tessin.

Brivio Vini Merlot Blanc de Noi, Ticino

In het glas goudgeel gekleurd met complexe en intense aroma’s van exotisch fruit, verfijnd citrus en geroosterde tonen met iets vanille en specerijen.

De smaak is rijk, zacht en vooral fris met een mooie structuur. Verfijnd geel citrus fruit, iets abrikoos mooi gecombineerd met de invloeden van 8 maanden vatrijping.

Ze is perfect als aperitief bij een mooi diner, de wijn past goed bij verfijnde gerechten met vele soorten vis, gebakken of gegrild, coquilles, krab en kreeft, kip & kalkoen of een mooi verfijnd vegetarisch gerecht.

Nieuwe ontwikkelingen

Kwaliteit experimenteren en hybride wijnstokken

Zwitserland is hard aan het werk om nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Zo ook in de wijnwereld. Heel progressief is men bezig met het experimenteren om nieuwe klonen maar ook door hybride wijnstokken, die wijnen met kwaliteit potentie kunnen produceren, aan te planten. Sinds 1996 zijn ze hier mee bezig, wat resulteert in verrassende resultaten zoals de Bronner x Gamaret; een vroegrijpende druif met goed kwaliteit potentieel en fruitige en florale aroma’s.

8 februari 20228 februari 2022

Verrassend uit dwergwijnstaat Zwitserland

Vorige week hebben we Zwitserland geïntroduceerd, waarbij we een verrassende relatie hebben vast gesteld tussen de Dalai Lama en Zinedine Zidane. Maar hoe ziet het landscape eruit in deze dwergwijnstaat Zwitserland, dat verrassend omgeven is door zeer bekende wijn grootheden?

Er is ongeveer 15.000ha aan wijngaarden met een jaarproductie van 148 miljoen flessen ofwel 1,1 miljoen hl. Dit is verdeeld over 1.500 wijnboeren. Ter vergelijking; Zowel Italië als Frankrijk produceren rondom 49 miljoen hl!

Zwitserland is op te delen in 6 verschillende regio’s waarbij we nu Frans-Zwitserland gaan ontdekken.

Wijnregio’s

Verrassend uit Dwergwijnstaat Zwitserland

Frans Zwitserland

Langs de grens met Frankrijk liggen de vier subregio’s van Frans Zwitserland; Driemeren-gebied, Vaud, Genève en iets verder landinwaarts Wallis (Valais). Veruit de belangrijkste druivensoort hier in het zuiden en oosten van het land is Chasselas. De koningin onder de druiven in Zwitserland.

Het gematigde Driemeren-gebied AOC

De wijngaarden liggen aan de noordwest zijde van de grote meren. In deze regio vind je 945ha verdeelt over 100 producenten en 4 AOCs. Met een jaarproductie van ongeveer 60.000hl staat het Driemeren-gebied op de 6^e plaats qua grootte.

Dankzij de invloed van de nabijgelegen meren kent deze heuvelachtige regio een gematigd en luchtig klimaat. De mistvorming in de herfst legt de basis voor dit gematigde klimaat ingegeven door de nabijgelegen meren.

De belangrijkste druif is Pinot Noir (48%) die zeer goede rode wijnen kan voortbrengen, maar ook verfijnde en fruitige rosé wijnen. Deze staan bekend als Œil-de-Perdrix. Daarnaast is vooral Chasselas (30%) de toonaangevende druif. De volgende in lijn is Pinot Gris (4.5%; hier bekend als Malvoisie) en Chardonnay (4%). Dat geeft meteen inzage in de verscheidenheid!

Neuchâtel

Neuchâtel is erg vooruitstrevend, maar liefst 20% van de wijngaarden werken biologisch. En het neemt ongeveer tweederde van de productie voor haar rekening. Pinot Noir is de enige rode variëtiet die is toegestaan. Als witte wijn is vooral Chasselas bekend, maar je hebt hier ook mooie mousserende wijnen van Chardonnay! Het verschil in bodems van de ene wijngaard naar de andere wordt weerspiegeld in de vele nuances van het boeket in de Chasselas-wijnen.

Bielersee

Gelegen in het kanton Bern, behoort Bielersee toch tot de regio Driemeren-gebied. De regio kent een oppervlakte van 220ha en 80 wijnboeren. De droge en rotsachtige zuidoostkust van het Lac de Bienne bestaat uit kalksteen. De wijnstokken profiteren van de warmtereflecties van het meer en de voordelen van het microklimaat dat de terrasvormige gewassen markeert.

Je vindt hier meer dan 40 druivensoorten, maar vooral Pinot Noir, Chasselas (ook bekend als Fendant) en Chardonnay profiteren van deze kalksteenbodem.

Vully

Dit is een bijzondere AOC; 100ha ligt in het Driemeren-gebied en 50ha ligt in de Vaud. Er zijn 24 enclaves waar 26 variëteiten verbouwd worden. Ook hier is Pinot Noir dominant en naast inheemse soorten ook verrassend genoeg Malbec en Syrah. Het is vooral Chasselas en Chardonnay die de witte druiven vertegenwoordigen.

De belangrijkste wijngaarden in Vully liggen aan de noordkant van Lac de Morat, aan relatief steile oevers. Het zuidoostelijke aspect van de wijnstokken helpt het fruit te laten rijpen. Tegelijkertijd zorgt de relatief koele temperatuur voor een langere hangtijd; waardoor de druiven hun complexe fenolische structuur ontwikkelen.

Het klimaat rond Vully is aanzienlijk gematigd door de aanwezigheid van de meren. Deze voorkomen dat de zomertemperatuur dramatisch stijgt maar ook de effecten van vorst en sneeuw in de winter dempen. Veel wijngaarden kennen geen vorst vanwege de luchtbeweging, en het hoge niveau van licht dat de meren reflecteren.

Cheyres

Dit is een klein commune met haar eigen appellatie. Slechts 14ha groot is dit de enige appellatie aan de zuidoever van Lac de Neuchâtel. Gelet op de kleine omvang, zijn de meeste wijngaarden in beheer van de Associations des Vignerons Broyards, een coöperatie van wijnboeren.

De koningin van de Vaud AOC

Het kanton Vaud, aan de noordelijke oever van het Meer van Genève, is het tweede Zwitserse wijngebied met ongeveer 3.800ha aan wijngaarden. Dit kan je opdelen in grofweg vier subregios’s; Côtes de l’Orbe/Bonvillars in het noorden, la Côte in het zuidwesten, Lavaux midden-zuid en Chablais in het zuidoosten tegen Wallis aan.

Ongebruikelijk, maar de regio brengt vooral witte wijn voort van de koningin onder de Zwitserse druivensoorten; Chasselas (zo’n 60%). Pinot Noir staat op een tweede plaats met slechts 12% en Gamay 9%.

Het klimaat in Vaud wordt sterk gematigd door het Meer van Genève, die de voorjaarsvorst verlichten en de zomerse temperaturen verminderen. Als de zon overdag over het meer gaat, wordt veel licht gereflecteerd naar de wijngaarden die op vele terrassen zijn uitgehouwen. Dit gematigde klimaat en de hoge helderheid is het geheim achter het betrouwbare terroir van Vaud, hoewel relatief hoge regenval de omstandigheden enigszins dempt.

De overgrote meerderheid van de wijnstokken die in de Vaud worden geteeld, zijn eigendom van particulieren en gezinnen in plaats van grote wijnbedrijven. Vele duizenden kleine boeren verkopen hun druiven onder contract of maken wijn coöperatief, maar een groeiend aantal is nu gemotiveerd om hun eigen wijn te produceren of samen te groeperen in veel kleinere coöperaties.

Kom je toevallig een Pot Vaudois tegen? Dat is een erfgoedfles van 1.4 liter. Oorspronkelijk afkomstig uit 1822 geblazen door lokale glasblazers, maar kent nu een meer promotionele toepassing.

Lavaux

Steil boven het meer van Genève liggen de wijngaard terrassen van de twee grands crus in Lavaux; Dézaley en Calamin. Net als in Bourgondië heeft de Grand Cru status betrekking op het terroir en niet een specifieke wijn zelf. Het geeft aan dat je hier fantastische wijnen kán maken.

Bonvillars

Bonvillars is een klein wijngebied aan het uiterste noordelijke uiteinde van Vaud. De belangrijkste wijngaarden liggen op hellingen op het zuiden direct boven het dorp Bonvillars. Omdat het nabij het meer van Neuchâtel ligt, profiteren de wijngaarden van een zeer gematigd klimaat met veel licht dat wordt gereflecteerd door het oppervlak van het meer.

Chasselas en Pinot Noir zijn de toonaangevende druivensoorten. Terwijl Gamaret en Garanoir, die typerend zijn voor Zwitserland, een bescheiden vertegenwoordiging hebben. Bonvillars produceert ook de Oeil de Perdrix.

La Côte

Aan de noordelijke oever van het Lac Léman (Meer van Genève) ligt La Côte. Het staat bekend om haar staalachtige wijnen. Het klimaat is hier dermate mild dat het bijna mediterraans aanvoelt. Er zijn hier tal van kleine, vaak door familie gerunde, wijngaarden. Ze verkopen individueel of in coöperatie. De belangrijkste druiven zijn Chasselas, Pinot Noir en Gamay, die samen ongeveer voor 85% staan aangeplant.

Chablais

Niet te verwarren met het Franse Chablis. Er is ongeveer 600ha aan wijngaarden waar vooral Chasselas en Pinot Noir staan. Er zijn subappellaties voor Villeneuve (inclusief haar Premier Cru CLos de Châtelard), Yvorne, Aigle, Olon-Vaud en Bex. Ze grenst aan het nabij gelegen Wallis.

Chablais onderscheidt zich van de andere gebieden door de glaciale ligging. De wijngaarden hebben een zeer stenige losse, waterdoorlatende bodem waardoor wateroverlast hier niet aan de orde is. Tevens ontwikkelen de wijnstokken lange en sterke wortelstokken. Op lagere hellingen is de bodemopbouw van klei en kalksteen.

De wijnstijl is fris en mineraalachtig.

Van het wijnhuis Hammel, heb ik deze mooie Cabernet gevonden.

Diep rood-violette van kleur. In de neus maakt de wijn indruk met zijn aromatische diepte waarin de fruitige en bloemige geuren met een licht gerookt edelhout (eiken), versterkt door balsamico noten (vanille, zoethout). In de mond bespeur je een verscheidenheid aan smaken: zwart fruit (bramen, kers, bosbes) gevolgd door milde kruiden (zwarte peper, nootmuskaat, kurkuma, vanille), vergezeld van gebrande tonen (koffie, mokka). De afdronk eindigt met een mooie complexe minerale afwerking.

Genève AOC

Hoewel Genève vele associaties kent, zal wijn niet bovenaan het lijstje staan. Maar toch is Genève de derde grootste regio met zo’n 1.400ha. Hoewel de Chasselas nog steeds de witte wijnstokken domineert (20%), hebben de wijnboeren hier grote successen behaald op internationale wijnwedstrijden met klassieke druivensoorten, zoals de Chardonnay.

Onder de rode wijnstokken domineert de Gamay (24%) met uitstekende, goed gestructureerde wijnen. De Pinot Noir en andere rode rassen worden echter steeds belangrijker.

De “zone franche” betreft een aantal wijngaarden (totaal 120ha) die reeds vele jaren in handen zijn van Geneefse wijngaardhouders, maar liggen feitelijk in Frankrijk. Daarom dat ze ook zijn toegevoegd aan de Genève AOC.

Net als in de andere regio’s speelt de water massa van Lac Léman een belangrijke rol.

Wallis

Wallis, of Valais, ligt aan de bovenloop van de Rhône, ten zuidoosten van het Meer van Genève (Lac Léman). De zonnige, op het zuiden gerichte hellingen produceren meer Zwitserse wijn dan welke andere regio dan ook. Deze hellingen zijn dusdanig steil dat ze terrasvormig moeten zijn. Daarnaast zijn ze dusdanig lastig te bewerken dat katrollen nodig zijn. De zomers zijn zo droog en warm dat sommige wijngaarden van tijd tot tijd irrigatie nodig hebben.

In enkele van de hoogst gelegen wijngaarden, vind je ook lokale specialiteiten, zoals de karakteristieke, volle witte variëteit Petite Arvine. Maar ook Amigne en Humagne. Ook de rode zuster Humagne Rouge (ook bekend als Cornalin). Ook produceert men in Wallis fantastische dessert wijnen. Dit van late oogst en flétri methode. Daar waar late oogst (passerillage) langer aan de stokken hangen, rijper zijn en dus een hogere suiker concentratie hebben, zijn de druiven bij flétri volledig ingedroogd. Hierbij profiteren de druiven van de hete föhn. Je krijgt dan puur geconcentreerde druivensap. Deze wijnen zijn gemaakt van Chasselas (Fendant), Sylvaner, Pinot Gris (Malvoisie) maar ook Syrah. Deze laatste maken grote indruk op de wijnmakers in Tain l’Hermitage kilometers stroomafwaarts.

In Wallis kan Pinot Noir en Gamay geblend worden en vervolgens verkocht onder de naam Dôle du Valais AOC. Overigens zijn ook andere druiven toegestaan in de blend. Dit is de Zwitserse tegenhanger van de Bourgogne Passtoutgrains AOC. Het is een veelzijdige wijn die het terroir van de wijngaard vaak mooi tot uiting laat komen. Probeer eens Cave St Pierre van Wijnhuis Oktober!

Tot Slot

We hebben slechts Frans Zwitserland ontdekt, maar dit is tevens een verrassend veelzijdig gebied uit de dwergwijnstaat Zwitserland. Vooral witte wijn van Chasselas, maar ook verrassende dessert wijn door het toepassen van passerillage (of flétri), rode wijnen en in het bijzonder de Dôle de Valais.

Volgende week gaan we nog dieper de Zwitserse bergen in!

1 februari 20221 februari 2022

Verrassend mooie wijnen uit onbekend Zwitserland

Wie Zwitserland zegt, denkt aan bergen, kaas(fondue), maar ook bankgeheim en neutraliteit. Maar verrassend mooie wijnen? Dat is niet waar je het eerste aan denkt. En toch is dat vreemd. Zwitserland is omring door wijngebieden; de Jura en Savoie in het oosten, Baden in het noorden, Vorarlberg in het oosten en natuurlijk Trentino Alto Adige in het zuiden. Daarnaast hoort bij hét nationale gerecht, kaasfondue, vanzelfsprekend ook een mooie (witte) wijn. Maar hoe komt het dat de verrassend mooie wijnen uit Zwitserland zo onbekend zijn? Laten we maar zeggen dat de Zwitsers meer geheimen voor zich houden. Slechts 2% van de wijn wordt geëxporteerd en dan eigenlijk alleen naar Duitsland. Daarnaast is Zwitserse wijn, net als zoveel Zwitserse producten, prijzig waardoor interesse snel naar andere wijnen uitgaat.

Tot 2006 mochten Zwitserse wijnhandelaren, de wijn blenden met internationale wijnen. En dat maakt wijn natuurlijk ook niet populair in het buitenland. Sindsdien ondergaat de wijn productie een enorme revolutie. Hoewel Zwitserland geen onderdeel van de EU en dus niet ondergeschikt is aan de wijn wetgeving van de EU, zie je toch dat ze dezelfde kant op bewegen. Inmiddels heeft Zwitserland haar eigen appellation contrôlée.

Behoud van kwaliteit

Lang had Zwitserland geen kwaliteit keurmerk. Wijnen werden gelabeld met de naam van het dorp of de wijngaard. Onder vermelding van de druivenvariëteit of gebruik te maken van een merknaam. In de jaren 80 van de vorige eeuw kwam daar een ommekeer in. Het Kanton van Genève begon met de invoering van een appellation contrôlée en de andere kantons volgden.

In 2010 publiceerde de OFAC (Zwitserse federale landbouwbureau) een lijst met 800 oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen. Dit is in overeenstemming met de Europese richtlijnen en lijkt erg op het Franse systeem.

Geschiedenis van Zwitserse wijn

Zoals inmiddels wel te verwachten is, gaat ook in Zwitserland de wijngeschiedenis terug naar de Romeinse tijd. Maar zelfs ver daarvoor is bewijs gevonden. Men vermoed tot 800 voor Christus toen de Kelten over het land heersten.

De oudste geregistreerde fles, gemaakt in keramiek, werd gevonden in de buurt van Sembrancher (Wallis), in een Keltisch graf van een dame uit de 2e eeuw voor Christus. Een inscriptie op de fles geeft aan dat er wijn in zat. Rond de jaren 150 voor Christus, in het Keltische tijdperk, boden de mensen in Wallis wijn aan de doden aan, en waarschijnlijk dronken ze ook dezelfde wijn. Na een eeuw verschenen ook de Romeinse amforen.

Feitjes en weetjes

Zwitserland kent maar liefst 252 druivenrassen met een 57%/43% verdeling tussen rood en wit. De belangrijkste rassen zijn Pinot Noir (27%), Gamay en Merlot (beiden 8%), de nationale druif Chasselas (25%) en Müller Thurgau.

Wat heeft voetballer Zinedine Zidane gemeen met de Dalai Lama?

Hier vind je de kleinste wijngaard ter wereld; Saillon is slechts 1.6m2 en in eigendom van niemand minder dan de Dalai Lama. En Zizou helpt hem met het plukken van de druiven. Mooier kan het niet!

Hoogste wijngaard van Europa

Lang is aangenomen dat dit onbekende wijnland de hoogst gelegen wijngaard bezit. In Wallis ligt de Visperterminen. Hier op 1.100m hoogte zouden de hoogste gelegen wijngaarden van Europa liggen.

Helaas is dit inmiddels achterhaald, inmiddels is in Saalbach Hinterglemm (Oostenrijk) een wijngaard in 2019 aangeplant op 1.200m hoogte. Dit jaar (2022) verwachten we te kunnen genieten van de eerste wijnen.

Ook net aan de andere kant van de grens, ten zuiden van Visperterminen, vinden we Morgex, waar blijkbaar enkele wijnstokken zelfs op 1.210m staan. Overigens beweren de Zwitsers dat ook zij “enkele stokken op 1.300m kunnen vinden”! En blijkbaar is in 2010 op de westelijke helling van de Etna een 200 jaar oude wijngaard ontdekt op maar liefst 1.300m hoogte; de Vigna del Bosco.

Maar dat neemt niet weg dat wijngaarden op deze hoogten eerder uitzondering dan regel zijn. Ondanks de zeer lastige bereikbaarheid, kunnen wijngaarden rekenen op droge, schone lucht, zonnige dagen en frisse nachten. Deze omstandigheden beperken schimmels en ziekten en bevorderen de rijpheid met behoud van de frisheid.

Smaakprofiel

Zwitserse witte wijnen smaken heel anders dan die van bijvoorbeeld Duitsland of Oostenrijk. Zwitserse wijnmakers passen routinematig een tweede verzachtende malolactische gisting toe, zodat de wijnen een lagere zuurgraad lijken te hebben. Tevens zijn er wijnmakers die de alcohol verhogen door chaptalisatie toe te passen. Hierdoor smaakt witte wijn minder scherp en dun dan dat je zou verwachten van wijn uit een continentaal klimaat en van grote hoogte. Waarschijnlijk zal klimaatverandering chaptalisatie overbodig maken. Voor de steeds modieuzere rode wijnen is Pinot Noir (ook bekend als Blauburgunder of Clevener) de dominante variëteit en wordt overal geteeld, behalve in de zuidelijke regio Ticino, waar Merlot populairder is.

Tot slot

Volgende week gaan we dieper in op de verschillende regio’s. Maar sta de volgende keer eens stil bij deze verrassend mooie wijnen wanneer je Zwitserland doorkruist dat onbekend staat om haar wijnen.

25 januari 20222 april 2023

Kleinste kwaliteit wijnbouwgebieden uit Duitsland

Tot slot komen we bij de kleinste wijnbouwgebieden van Duitsland maar wat een kwaliteit! Saale Unstrut kent slechts 800ha. De Ahr had 562ha, maar daar is nu, na de overstromingen in het Rijngebied, nog maar weinig van over helaas. Sachsen heeft 493ha, de Mittelrhein 468ha en Hessische Bergstrasse slechts 463ha.

De noordelijkst gelegen wijnbouwgebied Saale Unstrut

Dit is misschien wel het meest onbekende gebied. Gelegen in het oosten van Duitsland, aan de rivieren de Saale en de Unstrut vinden we terrasvormige wijngaarden. Deze regio is het meest noordelijkst gelegen wijnbouwgebied van Duitsland. De eerste documentatie van wijnbouw gaat terug naar het jaar 998.

Een mix van zon en koelte zorgen voor mooie rijping. Vorst is wel een groot risico, zodat wijnbouw alleen plaats vindt op beschermde locaties; op het zuiden gericht in de dalen van de rivier zodat een micro klimaat gecreëerd wordt. Een ander risico is de vele regenval, maar liefst 500mm neerslag per jaar is het tevens het natste gebied in Duitsland. De bodem opbouw varieert van schelpkalksteen, zandsteen, lössklei en koperlei.

De Müller Thurgau en Pinot Blanc (Weiss Burgunder) zijn de meest aangeplante druivensoorten. Deze druiven leveren frisse wijnen op met een verfijnd fruitig boeket. Echter in dit kleine gebied staan 50 verschillende soorten aangeplant! Dus de wijnen zijn zeer divers. Er zijn 3 Bereiche, 5 Grosslagen en 45 Einzellagen. Kortom zowel in aanplant als wijngaarden is dit gebied enorm gefragmenteerd, maar dat geeft ook zo haar charme. Er is hier enorm veel te ontdekken!

Probeer eens een wijn van Günter Born, bijvoorbeeld de Silvaner Höhenstedter Kreisberg. Een wijn die 12 maanden heeft gegist wat resulteert in een fijne maar volle aroma’s van kruisbes, peer en hooi. Rijpe rode appels met kruidige, kruidachtige aroma’s.

De zwaar getroffen Ahr

De Ahr met haar steile hellingen boven de gelijknamige rivier is, naast Württemberg, de enige andere regio waar rode wijn de boventoon voert. Maar liefst 83% is rode wijn van vooral Pinot Noir (Spatburgunder) Deze neemt maar liefst 65% van de aanplant voor haar rekening, terwijl de kloon Frühburgunder, Portugiezer en Regent de andere rode druiven zijn. Maar het is niet alleen rood, in het wit laat vooral de Pinot Blanc een grote indruk achter.

De topwijnen van de Ahr kunnen slechts met de grootste moeite geproduceerd worden. Voor het werk aan de wijnstok en voor de pluk moeten wijnboeren door rotsspleten naar extreem steile wijngaardperceeltjes klauteren, waar soms maar een paar stokken naast elkaar staan. Het zware werk in de wijngaard wordt wel beloond met topkwaliteit. De wijngaarden liggen tegen de arme rotsen aangeplakt. Het zachte klimaat biedt de druiven in het Ahrdal optimale groeicondities, ook al omdat de overdag opgewarmde rotsen ‘s nachts hun opgeslagen warmte aan de druiven afgeven.

Het gebied omvat 1 Grosslage en wel 40 Einzellagen. Meer achtergrond kan je hier in een eerder blog lezen.

Met de overstroming in juli 2021 zijn maar liefst 65 domeinen volledig verwoest en de totale schade is geraamd op € 450 miljoen (bron: www.fortune.com). Gelukkig zijn de wijnboeren veerkrachtig, maar vanzelfsprekend heeft de regio een enorme knauw gekregen.

Oostelijk Saksen

Nabij Dresden vinden we het wijnbouwgebied Saksen met slechts 493ha gelegen langs de Elbe. Geschiedenis van wijnbouw gaat terug tot in 1161 rondom de plaats Meissen. In de hoogtij dagen, rond de 17^e eeuw waren er meer dan 5.000ha aan wijngaarden. Na de val van de muur in 1990 heeft er een metamorfose plaats gevonden. Door de brood nodige investeringen is kwaliteit hier vooruitgesprongen.

kwaliteit wijn uit wijnbouwgebieden Saksen in Duitsland

Saksen heeft een gematigd continentaal klimaat wat een belangrijke stempel drukt op de wijn. Voldoende regenval en 1.600 zonuren leveren naast de dag/nacht temperatuurverschillen rijke aroma’s en mooie zuren. Daarnaast speelt de bodemopbouw een grote rol. Graniet, klei, löss en zandgronden hebben allemaal een belangrijk bijdrage in de wijn. Het gebied kent 2 Bereiche, 4 Grosslagen en 17 Einzellagen. Helaas is de wijn nagenoeg niet te verkrijgen buiten de regio. De belangrijkste druiven zijn Pinot Blanc, Pinot Gris en Müller Thurgau. Maar ook vind je een sporadische Pinot Noir! En kwaliteit speelt hier een grote rol. Bedenk dat 53% Qualitätswein en 43% Prädikatswein is!

Mittelrhein

Mittelrhein is van alle wijnbouwgebieden in Duitsland één van de kleinste maar met een verrassende kwaliteit. Verspreid over 100km langs de Rhein van Bingen tot Bonn vinden we het wijnbouwgebied Mittelrhein. Het smalle Rijndal, gescheiden door talloze ruige rotsruggen, biedt een indrukwekkend landschap – niet in de laatste plaats vanwege de nogal arbeidsintensieve wijnbouw, die vooral op steile hellingen wordt geëxploiteerd. Het zuidelijke deel van dit unieke cultuurlandschap, het Boven-Midden-Rijndal, werd in 2002 door UNESCO veredeld als werelderfgoed en is het hart van het groeigebied. De wijnbouwers beoefenen de wijnbouw bijna uitsluitend op terrasvormige steile hellingen. Door de moeilijke verwerkingsomstandigheden is het teeltareaal afgenomen tot 469 hectare.

Het Zevengebergte en de Loreley verdelen het gebied in twee wijnbouwgebieden. Verder zijn er 10 Grosslagen en 111 Einzellagen en in totaal 1.900 wijnbouwers. Om de kwaliteit te verhogen, oogsten de wijnbouwers gemiddeld slechts 60 hl per hectare. De kale klei leisteenbodems in de steile hellingen, het temperatuur balancerende wateroppervlak van de Rijn en de lage opbrengst vormen de basis voor de topkwaliteit van de wijnen aan de Mittelrhein.

Hier vind je wederom de klassieke Duitse rassen; Riesling presteert goed met een aanplant van 70%. De wijn is duidelijk mineraalachtig, een verfijnde bouquet en een hoog zuurgraad. Daarnaast staan Müller Thurgau, Kerner en Pinot Blanc aangeplant. Ook heb je er rode wijn van Pinot Noir. Goldriesling ofwel GoldMuskat is de lokale specialiteit die slechts op nog geen 30ha aangeplant staan. Deze druif is een kruising tussen Riesling en vermoedelijk een Muskat variëteit. Het levert een rijke geparfumeerde wijn (zoals Muskat kan) maar ook hoog in zuurgraad en verfrissend palet.

Hessische Bergstrasse

Ten noorden van Baden en oosten van Rheinhessen vinden we het kleinste van de wijnbouwgebieden uit Duitsland waar toch kwaliteit hoog in het vaandel staat. Sinds 1971 heeft de Hessische Bergstrasse haar onafhankelijke status verkregen. De streek kenmerkt zich door levendige dorpjes langs de oude Romeinse Strata Montana en de rustige vallei van het Odenwald. Het wijnbouwgebied is verdeeld over twee gebieden; Regio Starkenburg begint ten zuiden van Darmstadt met geïsoleerde wijngaarden rondom Auerbach, Bensheim en Heppenheim. Het tweede gebied Odenwälder Weininsel ligt rondom Gross-Umstadt, tussen Darmstadt en Saksen.

In het kleine wijnbouwgebied worden voornamelijk droge en halfdroge wijnen geproduceerd. De druivensoort Riesling is typerend voor het gebied met 40% aanplant. Verder vind je Pinot Gris (12%) Müller Thurgau (6%) en een mix van andere druivensoorten. Een zeldzaamheid is de rode Riesling; het wordt geteeld op ongeveer 20 hectare. De teelt van de rode rassen Pinot Noir (11%), Dornfelder en St. Laurent zit in de lift.

De coöperatie Bergstrasser Winzer is veruit de belangrijkste producent, maar liefst 620 van de ongeveer 850 wijnbouwers zijn hierbij aangesloten. De grootste wijngaard met 38ha is in handen van de Hessische Staatsweinguter Kloster Eberbach.

Zo veel verschillende bodems en zoveel verschillende druiven soorten. Dat staat garant voor een enorme variëteit. Daarom is er ook niet één smaakprofiel. De Riesling kenmerkt zich als altijd door de hoge zuren, maar ook mineraalachtig, rijp steenfruit, noten en vuursteen.

De zelfzame Roter Riesling lijkt niet wat de naam zegt. De druif heeft een roze schil maar men maakt hier overwegend witte wijn van. Benadrukt geurige, zeer frisse neus van citrus en exotisch fruit, zoals passievrucht en mango.

18 januari 202225 januari 2022

Sensationele wijnen uit de Nahe en Rheingau

Deze week duiken we in het Nahe en de Rheingau welke tegenover elkaar aan de Rijn liggen. Het onbekende Nahe ligt ten zuidenwesten van de de Rijn, terwijl de frivole Rheingau langs de noord oever uitstrekt. Zowel Nahe als Rheingau brengen sensationele wijnen voort.

Onbekend Nahe met veelzijdige bodemgesteldheid

We gaan wat meer naar het westen en passeren Rheinhessen. Tussen Rheinhessen en de Moezel vinden we Nahe. Dit kleine gebied met ruim 4.200ha aan wijnbouw, is een blinde vlek op wijngebied. Niet veel mensen buiten de regio zijn bekend met haar wijnen. En dat terwijl eenieder die de 61 naar het zuiden afrijdt van een mooi vergezicht kan genieten bij Bad Kreuznach. Hier vindt je dan ook de mooiste wijnen van de Nahe. Welke liggen op de steile hellingen op het zuiden aan de rivier de Nahe, tussen de gemeenten Schlossböckelheim en Bad Kreuznach.

Hoewel hier al wijn werd verbouwd in de Romeinse tijd, kreeg het pas haar eigen erkenning in 1971. Tot die tijd kwam de wijn op de markt als Rijnwijn. Verder kende de Nahe tot 1993 slechts twee gebieden; Kreuznach gebied en Schlossböckelheim. Tegenwoordig identificeert men 7 grosslagen en ongeveer 212 Einzellagen.

Schlosskappelle
Pfarrgarten
Sonnenborn
Kronenberg
Rosengarten
Paradiesgarten
Burgweg

Klimaat en geologie

De regio kan worden opgedeeld in tweeën, de bovenste Nahe met haar zijdalen heeft een koeler klimaat door de koelere luchtmassa’s van de middelgebergten. De rijping van de druiven vindt later plaats. Dit is vooral gunstig voor het aroma en de zuurstructuur van Riesling. Fruitige en slanke wijnen zijn het resultaat.

Het klimaat in het teeltgebied is evenwichtig, mild en weinig regenval. Stroomafwaarts tussen Bingen en Bad Kreuznach gedijen Bourgondische variëteiten en klimatologisch veeleisende rode variëteiten bijzonder goed, met hoge mostgewichten en een matige zuurstructuur.

Er zijn weinig gebieden waar zoveel bodemformaties samenkomen. Dankzij vulkaanuitbarstingen en verschuivingen zijn er 180 formaties overgebleven. De Nahe is het gebied waar het Rijnlandse leisteengebergte, de Nahe-heuvels, de Noord-Paltserbergland en de uitlopers van het Mainzbekken samenkomen.

Klei en zand die meer dan 400 miljoen jaar geleden werden afgezet, werden onder andere kleischalie en kwartsiet. Een tropisch weelderig meer- en rivierlandschap met oer amfibieën, haaien en dinosaurussen genereerde na enorme vulkaanuitbarstingen en het daaropvolgende woestijnklimaat de beroemde “Rotliegende“. De subtropische zee liet op zijn beurt klei mergel achter, evenals kleurrijk zand en grind.

Druivenrassen

In Nahe vinden we de meer klassieke druiven voor Duitsland. Zoals zojuist vermeldt, speelt Riesling hier een grote rol naast de Grau- (Pinot Gris) en Weissburgunder (Pinot Blanc). Maar liefst 75% is witte wijn van vooral Riesling, Müller Thurgau en Pinot Gris. Terwijl Sauvignon Blanc en Scheurebe aan een nieuwe opleving bezig zijn. Overigens interessant detail is dat alleen Riesling is toegestaan voor de Grosse Gewachs-wijnen. Overigens komt hier bijna uitsluiten Qualitätswein of Prädikatswein vandaan.

Bij de rode wijnen staat de Dornfelder op nummer 1, gevolgd door Pinot Noir, Regent en Portugiezer.

De wijnstijl houdt zich in het middel tussen die van de Moezel en de vollere wijnen van de Rheingau. Riesling heeft de frisse zuren van de Moezel maar het rijpere fruit omdat de Nahe eenmaal warmer klimaat kent.

Frivole Rheingau

Ten noorden van Nahe en Rheinhesen, op de noordelijke oever van zowel de Rijn als de Main vinden we de Rheingau. Ze slingert langs beide rivieren vanaf Flörsheim am Main tot aan Bacharach. De meeste wijngaarden liggen in het westen van de Rheingau, rondom Johannisberg en Rüdesheim. Riesling is de belangrijkste druif wat een droge wijn oplevert met gemiddeld tot volle body en uitgesproken aroma’s van rijpe perzik. De wijngaarden in het oosten, langs de Main leveren vaak nog rijpere wijnen met meer body dan de westelijke wijn als gevolg van het iets warmere klimaat.

Reeds in 1775 ontdekte de abdij van Johannisberg het voordeel van late oogst. Nog steeds behoren de Rheingau Riesling Auslese (late harvest/late oogst) tot de vlaggenschipwijnen van de regio. Om zich te onderscheiden van andere regio’s schiep de Rheingau in 1999 de Erste Gewächs klassificatie in het leven. Dit zijn wijnen van de top wijngaarden (Erste Lagen) die tot stand zijn gekomen onder zeer strenge kwaliteitsnormen in zowel de wijngaard als de wijnkelder. Slechts 3% van de totale oogst is geclassificeerd als Erste Gewächs.

Klimaat en geologie

De wijngaarden hebben een zeer gunstige ligging op het zuiden met de twee rivieren die van oost naar west lopen. De rivier reflecteert het zonlicht en matigt het micro-klimaat, waardoor een paar extra vorstvrije weken aan beide uiteinden van het groeiseizoen worden geboden. Verder beschermt het Taunusgebergte dat in het noorden ligt tegen kou. Dit resulteert in milde winters en warme zomers.

Bodemtypen en topografie variëren aanzienlijk van het ene uiteinde van de regio tot het andere, van de lage, glooiende heuvels en kalkrijke bodems rond Hochheim in het oosten, tot steile leisteenhellingen van Assmannshausen in het westen. Tussen deze twee uitersten in bestaan de zachte, zuidelijke hellingen die zich uitstrekken van Walluf tot Rüdesheim uit leisteen, kwartsiet, zandsteen, grind en löss.

Druivensoorten

Zoals vermeldt is Riesling de belangrijkste druivensoort, met 2.400ha die goede volle wijnen voortbrengt. Ten westen van Rüdesheim vind je ook nog Pinot Noir met slechts 390ha vooral rond de plaats Assmannhausen. Binnen de Grosse Gewächs wetgeving zijn beide druiven toegestaan. Andere druiven staan hier niet aangeplant.

De klassieke Rheingau-wijn is een droge Riesling met uitgesproken zuren en aroma’s van citrusvruchten en rookgetinte mineraliteit – meestal meer “mannelijk” dan het equivalent van de Moezel. Het is echter vermeldenswaard dat de regio ook enkele van de allerbeste zoete, gebotrytiseerde Rieslings van Duitsland produceert, met smaken zo exotisch als abrikozenpuree, honing en gekarameliseerde mandarijn. Nu atypisch (maar nog steeds een fascinerend onderdeel van de wijngeschiedenis van de regio), is de zoete Spätburgunder (Pinot Noir) ooit op grote schaal geproduceerd in Assmannhausen tot het einde van de 20e eeuw.

Tot slot

Waarom kiezen voor de sensationele wijnen uit de Nahe of Rheingau? Houd je van vollere Rieslings of Pinot’s, dan kom je al snel in deze regio’s terecht. Het klimaat is net een tikje warmer en dat bespeur je terug in de wijnen. Proost!

11 januari 202211 januari 2022

Buitenbeentje Franken met verrassend mooie wijnen

Om onze reis door Duitsland te vervolgen, gaan we op bezoek in het buitenbeentje Franken waar je verrassend mooie wijnen kan vinden!

Silvaner uit Franken

In het noorden van Beieren vinden we het wijnbouwgebied Franken. Deze liggen langs de rivier Main van Bamberg tot Aschaffenberg en op de hellingen van het Steigerwald.

Franken wijnregio met verrassend mooie wijnen

Belangrijke druivensoorten

Er zijn twee bijzonderheden te vermelden uit dit gebied. Ten eerste vormt Franken de uitzondering, daar waar Riesling algemeen is ingeburgerd vormt deze druif een minderheid in Franken. De meest bekende druif is Silvaner met een aanplant van 25%. Deze vroegbloeiende en vroeg rijpende druif is bevattelijk voor vorstschade en staat aangeplant op de warmste locaties. Hierdoor kan de druif een concentratie bereiken die zelden te vinden is in Duitsland. De tweede druif is Müller Thurgau, met 24%. Duitsland’s topdruif Riesling staat slechts voor 5% aangeplant. Dit verklaart waarom Franken het buitenbeentje is in wijnland Duitsland, maar toch in staat is verrassend mooie wijnen voort te brengen!

Geschiedenis

Franken is met ruim 6.100ha een middelgroot wijngebied, vooral als gevolg van de verdrievoudiging sinds de jaren 70. En dat terwijl in de Middeleeuwen Franken nog het grootste wijnbouwgebied in het Grote Romeinse Rijk was ten noorden van de Alpen met 40.000ha! Lang was Franken toonaangevend geweest met de oudste historie die terug gaat tot de 8^e eeuw. In de 19^e eeuw verloor het haar dominante rol vooral door secularisatie en de druifluis.

Bocksbeutel

Het andere kenmerk wat Franken siert is de vorm van de fles voor Silvaner. Er is geen andere wijn die uit deze vorm fles geschonken wordt. Deze fles draagt de naam Bocksbeutel. Sinds 1989 is het een beschermde naam in de Europese Unie en mag uitsluitend gebruikt worden voor Frankische wijn.

Vanzelfsprekend zijn er uitzonderingen, het aangrenzende Württemberg, wijngaarden in Baden en het Portugeze Mateus Rosé mogen deze flesvormen gebruiken. De vorm van de Bocksbeutel is zeer oud en werd vroeger reeds als veldfles gebruikt. Maar waar de naam vanaf geleid is, is niet geheel bekend.

Bodemgesteldheid en de invloed op wijn

De bodem is opgebouwd uit kalkzandsteen en kalk, als gevolg van een Triassee Mainfranken. Hierdoor heeft de wijn haar mineraalrijke en kruidige invloeden verkregen.

De wijn is zeer toegankelijk in tegenstelling en past prima bij gerechten. Terwijl veel Duitse wijnen toch kenmerkender zijn. Verras jezelf eens met zuurkool met Silvaner, een prima combinatie. De wijn kenmerkt zich als een neutraal-fruitige, aardse wijn. Daarom is, naast droge wijn, de aardse smaak een typisch, traditioneel kenmerk van Frankische wijn. De eenvoudige kwaliteitswijnen en tafelwijnen dienen zo vroeg mogelijk gedronken te worden, omdat de zuurgraad en dus de frisheid anders verloren gaat.

Tot slot

Wat Franken echt een buitenbeentje maakt in wijnland Duitsland is het feit dat Silvaner hier de dominante druif is. En ook nog met haar eigen specifieke Bocksbeutel! Ook in Rheinhessen staat deze druif veel aangeplant, maar is het lang niet zo dominant.

De Silvaner staat niet bekend om haar specifieke smaakprofiel, maar juist daardoor komt het terroir enorm tot haar recht. Dat is ook de reden dat deze wijn uitermate goed geschikt is om te combineren met lokale streekproducten. Het terroir vormt hier wat je proeft in de wijn!