De grootste wijnregio is Duitsland is Rheinhessen met ongeveer 27.000ha aan wijngaarden, ongeveer 26% van de Duitse wijngaard oppervlakte. Ook qua opbrengst loopt Rheinhessen vooral met 2.4 miljoen hl ofwel 29% van de totale opbrengst. Dit zit in het feit dat de opbrengst per hectare groter is dan in de andere wijnbouwgebieden (94hl/ha t.o.v. een gemiddelde 83hl/ha). Wat zegt ons dit? Nou dat Rheinhessen het volumemonster van het land is, maar wel één met een aantal wijn parels.
Rheinhessen ligt op de linkeroever van de Rijn in de deelstaat Rijnland-Pfalz. En ligt ingeklemd tussen Rheingau in het noorden, Nahe in het westen, de Hessische Bergstrasse in het oosten en Pfalz in het zuiden. Het is een typisch witte wijn regio. Er zijn maar liefst 11 verschillende druivenrassen toegestaan, maar de top 3 (Riesling, Müller Thurgau en Dornfelder) staan voor maar liefst 45% aangeplant. De laatste jaren winnen de pinot druiven aan belang (Pinot Gris en Blanc). Dit ten koste van de Rivaner (ofwel Müller Thurgau).
Saillant detail is dat Liebfraumilch, de wijn die Duitsland groot maakte, maar vervolgens ook wegvaagde, afkomstig is uit Worms. Deze stad ligt in het zuidelijke punt van Rheinhessen.
Geschiedenis
Rheinhessen is een van de meest traditionele teeltgebieden van Duitsland waar reeds 20 voor Christus wijn werd verbouwd. In Nierstein ligt de oudste gedocumenteerde wijngaard, de Niersteiner Glöck. Deze gaat terug tot het jaar 742.
Tot na de Tweede Wereldoorlog genoot Rheinhessen grote aanzien in de internationale wijnwereld. Vooral met haar Liebfraumilch en natuurlijk de Niersteiner Riesling e.B. Echter in het midden van de 20e eeuw schoof de nadruk naar kwantiteit in plaats van kwaliteit. Dit was een doodsteek voor de wijn in de regio. Pas tegen het eind van de 20e eeuw stond een nieuwe groep wijnmakers op die de focus terug legden op kwaliteit. Waardoor Rheinhessen weer terug op het internationale podium is gekomen. Dit is mede versterkt doordat Mainz zich in 2008 heeft aangesloten bij het GWC netwerk. De Great Wine Capitals Global Network is een netwerk van 11 grote wijnproducerende steden die kennis en ervaring delen op het gebied van marketing.
Klimaat
Het Rheinhessen kent een koeler klimaat dan bijvoorbeeld Baden. Dit klimaat in combinatie met het terroir, waarbij bodem vooral bestaat uit löss, klei en mergel, levert heel interessante heldere wijnen op met overtuigende frisheid. Het profiteert enorm van de invloeden van de Rijn die langs het hele gebied stroomt. De beste wijngaarden vind je vlak aan de Rijn die door het landschap snijdt en een steile vallei nalaat met trappen voor de wijngaarden. Deze vallei houdt de warmte vast terwijl de rivier de temperatuur matigt en het zonlicht weerkaatst.
De Taunus heuvels, het Odenwald en het Hunsrück gebergte beschermen Rheinhessen tegen barre weersomstandigheden en geeft de regio haar milde klimaat. Het klimaat is hier zachter dan in de rest van Duitsland en kent een relatief lang groeiseizoen. Wat belangrijk is voor het bereiken van de fysiologische rijpheid van de druiven. Ook kent Rheinhessen de minste regenval en is daarom de droogste wijnproducerende regio’s van het land. Wat ideaal is voor de juiste waterstress voor de planten.
Druivenrassen
Zoals aangegeven domineert de Riesling met 18% van de aanplant. Müller Thurgau (15%) en Silvaner (8%) completeren de top 3 witte druivenrassen. Terwijl Dornfelder (13%) en Pinot Noir (6%) de belangrijkste rode druivenrassen zijn. De witte Scheurebe speelde een grote belangrijke rol. Met haar oorsprong in de omgeving van Alzey, vindt haar oorsprong in het Bereich Wonnegau in het zuidelijke Rheinhessen. Deze druif staat nu nog maar voor 2.6% aangeplant, en maakt plaats voor Sauvignon Blanc. Maar is desalniettemin een rijke aromatische druif met tonen van zwarte bessen- en kruidenaroma’s met grapefruit, of citroen- en kamperfoeliekenmerken.
Regio’s
Het volumemonster Rheinhessen met haar parels kent drie regio’s ofwel Bereiche. Het onderscheidt ligt in de verschillende bodem samenstelling en verschil in wijnkwaliteit.
Bereich Nierstein
Nierstein wordt vaak beschouwd als de leider op het gebied van kwaliteit, vanwege de nabijheid van de Rijn en de rijke minerale afzettingen op de rivierbedding. De Roter Hang (rode helling), zo genoemd vanwege zijn ijzerrijke roodgekleurde zandsteen, bevindt zich hier – tussen Nackenheim en Nierstein, als onderdeel van de subregio Rheinterrasse van Rheinhessen. Deze bodem geeft de wijn haar distincte mineraalachtige karakter die zo kenmerkend is voor de Rheinhessische wijnen.
Op ongeveer 10.000ha is de dominante druif is hier Riesling en Pinot Noir voor rode wijn. Tevens zijn hier de meeste wijngaarden, variërend van slechts 2 tot 3 hectare tot enige omvang. Vanwege de gunstige ligging heeft de VDP dan ook een groot aantal Erste Lage en Grosse Lage toegekend. Grote namen zijn zoal Brudersberg, Pettenthal en Orbel.
Bereich Bingen
Bingen ligt in het noordwesten en omvat de stad Ingelheim, waar de meeste rode druiven in de regio worden verbouwd. Het Bereich omvat 8.500ha aan wijngaarden verdeeld over 6 grotere locaties en 140 wijngaarden. De twee Grosse Lage wijngaarden zijn Kirchberg en Scharlagberg. Kirchberg profiteert van haar zuid-oostelijke ligging met een klei-achtige bodem en ondergrond van kalkrijke steen. Terwijl Scharlachberg haar naam ontleent van de hoge concentratie ijzeroxide in het leisteen dat de bodem een roodachtige tint geeft. De wijngaard is bijzonder steil en ligt op het zuiden. Waardoor ze maximaal profiteert van zonneschijn maar ook de sterke wind die de wijngaard droog en vrij houdt van schimmels.
Bereich Wonnegau
Wonnegau ligt verder naar het zuiden en omvat de centra van Worms en Alzey, twee van de grootste druiventeeltgebieden in Rheinhessen. Het omvat 7.500ha aan wijngaarden. Worms is bekend van de veelbesproken Liebfraumilch die vandaag de dag nog bijzonder geliefd is in het VK en de VS als basis voor de punch.
De regio kent vele wijngaarden maar overwegend kan je stellen dat Riesling en Pinot Noir de belangrijkste druiven zijn. De bodem bestaat overwegend uit löss vermengd met mergel, kalksteen en grind.
Rheinhessen het Duitse volumemonster maar met fantastische parels
Hoewel in Rheinhessen veel wijn geproduceerd wordt, zijn er diverse wijngaarden die ver boven andere uit komen. Toch zijn er slechts 35 Grosse Gewachs wijngaarden. Deze zijn dan allemaal van de Riesling druif. En dat staat in schril contrast met de andere regio’s gelet op de grootte van Rheinhessen!
Neem bijvoorbeeld de regio rondom Nierstein. Hier vinden we Weingut Seebrich, een parel tussen het volumemonster in Rheinhessen. Haar Roter Schieffer Riesling kent een verleidelijke geur van abrikoos en perzik. Terwijl in de mond dit fruit wordt vergezeld met een zachte harmonieus zuur. Elegant en mineraalachtig in de afdronk.
Of zoek je iets uitdagender, probeer eens de Frei Körper Kultur van Bianka en Daniel Schmitt uit Betreich Wonnegau. Dit is een geweldige introductie tot hun biodynamische wijnen. Een blend van Scheurebe, Pinot Blanc en Huxelrebe op schil geweekt en geblend met direct geperste Pinot Gris en Ortega. De wijn is gerijpt in glasvezeltanks en gevuld in een fles van één liter. Goudgeel van kleur, het heeft aroma’s van boomgaardvruchten, wilde kruiden en witte specerijen. Bijzonder in geur en smaak en heerlijk verfrissend.
Zo is de keus enorm hier. In ruim 4 uur kan je al in het midden van het gebied zijn, gemeten vanaf Utrecht. Dan kan je de sfeer zelf proeven wat dit aloude en rijke gebied te bieden heeft. Maar je kan dit nu ook thuis proeven. We hebben tijdelijk de mooie wijn van weingut Paulinenhof beschikbaar, een wijngaard gelegen ten oosten van Nierstein. Wanneer je interesse hebt, neem dan contact met ons op via het formulier of whatsapp.
