Lastige oogst 2024 Frankrijk

Frankrijk is zwaar getroffen door hevig regenval gedurende het hele oogst jaar 2024 waardoor het een lastige opbrengst zal zijn. De verwachtingen van de wijnproductie zijn verder naar beneden bijgesteld.

Vorige week hadden we Champagne regio al belicht. Naar verwachting daalt de opbrengst met 33%. Maar Champagne staat helaas niet alleen. Volgens Agreste, het statistisch instituut van de landbouw in Frankrijk, daalt de wijnproductie in 2024 naar 37.5 miljoen hl als gevolg van een lastige oogst. Een verlaging van maar liefst 22% ten opzichte van vorig jaar. En een daling van 15% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde. De belangrijkste oorzaak is het slechte weer.

Veel wijnstokken bloeiden tijdens koel, vochtig weer, wat leidde tot bloesemval (ook bekend onder coulure) en millerandage. Zware regenval, vorst, meeldauw en hagel veroorzaakten ook in heel Frankrijk problemen, en de oogst werd vervroegd in de Loire-vallei en andere regio’s om verdere verliezen te voorkomen.

Wijngaard Pascal Gonthier

Is een kleine oogst een probleem?

Volgens de Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijn (OIV) overtrof de wereldwijde wijnproductie de vraag in 2023. In 2023 bedroeg de productie 237 miljoen hl terwijl de consumptie “slechts” 221 miljoen hl was. Dit drukt de prijzen voor wijn en bedreigt het levensonderhoud van de telers. Natuurlijk zal je denken, maar niet alle geproduceerde wijn is voor directe consumptie. En een deel van de wijn (25-35 miljoen hl) wordt gebruikt voor industriële toepassingen. Maar door de vele jaren van overproductie, zal de verlaging van de wijnproductie in 2023 en 2024 waaronder door Frankijk, een nieuw evenwicht brengen.

De Franse regering heeft een plan van 200 miljoen euro voorgesteld om ongeveer 30.000 hectare wijngaarden te verwijderen in een poging de crisis aan te pakken.

Een rondje langs de regio’s

Elzas

De oogst van de Elzas zal naar verwachting ook met 13% afnemen als gevolg van meeldauw en verstoorde bloei. De oogst is later dan normaal geweest om goede rijpheid te bereiken. En goed nieuws, vooral de Gewürztraminer en Riesling beloven mooie droge en zachte witte wijnen op te leveren met rijke aroma’s!

Jura

Maar de zwaarst getroffen regio zal de Jura zijn, waar vorst en meeldauw naar verwachting de oogst lokaal tot wel 75% zullen verminderen in vergelijking met vorig jaar. Men verwacht slechts 35.000hl, waar gemiddeld 80.000hl normaal is. Maar verrassend is ook dat er dieven actief zijn die de wijngaarden leeg plukken. Zo is Paul Bonin zijn hele oogst kwijt geraakt in één nacht. En is ook Catherine Hannoun van Domaine de la Loue 2 ton druiven gestolen.

Loire

Terwijl een daling van 30% is voorspeld in de Loire-vallei, zijn de witte wijnen naar verwachting elegant met delicate aroma’s en de rode wijnen licht en fruitig. Ideaal bij een lichte maaltijd.

Bordeaux en zuidwest Frankrijk

Eind augustus was het oogsten gestart in de Bordeaux. Men verwacht dat de productie met 14% zal dalen als gevolg van hagel, meeldauw en problemen met coulure. Desondanks is men optimistisch gestemd. Omdat vooral de Merlot en Cabernet-variëteiten goed gerijpt zijn en rijke aroma’s beloven.

Bourgogne

Vooral de oogst in Bourgondië zal naar verwachting 35% dalen. Dit dankzij het extreem natte jaar en verergerd door plaatselijke strenge vorst en hagel. Hierdoor was veel werk in de wijngaarden nodig om het gewas te beschermen tegen de schimmeldruk. Een warme en droge augustus maand heeft wel wat goed gemaakt, maar toch is het oogstverlies aanmerkelijk. De rijping is niet consistent. Maar wat geselecteerd is, lijkt prima te zijn. De Chardonnay is erg goed om Crémant de Bourgogne te maken, terwijl de Pinot Noir zeer veelbelovend lijkt te zijn.

De Beaujolais daarentegen hadden een stuk minder te lijden onder de uitdagende weersomstandigheden. Inter Beaujolais, het informatiebureau van de Beaujolais, geeft aan dat het een lastige oogst voor 2024 in Frankrijk is, maar ook en kansen kent. Een koel en nat voorjaar, gevolgd door een milde maar regenachtige juli, leidde tot een ongelijke rijping van de druiven en een verhoogde gevoeligheid voor ziekten. Desondanks verwachten wijnmakers een goede kwaliteit omdat augustus warm en droog was. De oogst vereist echter zorgvuldige selectie van de trossen vanwege de grote verschillen in rijpheid tussen percelen.

In de Chablis is het allemaal minder rooskleurig. Na het natuurgeweld brak in augustus de meeldauw uit. Deze schimmel beschadigt de wijnstokken ernstig. Het leidt tot verminderde groei en zelfs tot verlies van de oogst met 60%. Voor de Chablis kan deze uitbraak een groot probleem vormen voor de beroemde frisse witte wijnen. Wijnboeren moeten hun wijngaarden steeds op andere manieren beschermen, maar strenge regels van de appellaties, samengekomen in het Cahier des Charges, zijn niet zomaar aan te passen.

Languedoc Roussillon

In de regio Languedoc-Roussillon is de oogst bijna voltooid en wordt voorspeld dat deze met 13% op jaarbasis zal dalen als gevolg van droogte in sommige gebieden en meeldauw in andere. De oogst startte 8 dagen later dan in recente jaargangen. Dat heeft alles te maken met de rijpheid van de druiven.

Bedenk dat dit de regio van de massaproductie is voor Frankrijk. En ondanks de lagere opbrengst, verwacht men dat het aromatisch profiel interessant zal zijn. Maar het gevaar schuilt in de zuurgraad. Die moet goed in de gaten worden gehouden.

Côtes du Rhône

De Côtes du Rhône lijkt meer begenadigd te zijn. De regio bekend van haar fruitige en kruidige wijnen, had het minst te lijden onder het grillige weer. Het is een prima wijnjaar dankzij volledig gerijpte druiven met dikke schillen waar veel kleur uit te halen is.

Provence

Voor rosé liefhebbers, opgelet. Reeds op 21 augustus is men begonnen met de oogst in deze regio zeer bekend voor haar rosés. Dankzij de lenteregens, is de Provence de hittegolf goed doorgekomen. Echter de opbrengst is een beetje gemengd doordat late hagel en vorst verschillende percelen heeft verwoest.

Coulure

Dit is een verschijnsel dat zich tijdens de bloei van de wijnrank voordoet. Door hevige regen kan een grote hoeveelheid stuifmeel van de bloesem aflopen. Doordat achteraf slechts weinig stuifmeel overblijft worden dus minder bloesems bevrucht dan tijdens droge seizoenen, waardoor dus ook minder druiven aan de rank groeien. De plant zal dan alle extracten uit de bodem concentreren in deze vruchten. Hierdoor verkrijgt men wijn van hoge kwaliteit, maar vaak met een premium prijs.

Millerandage

Dit is een potentieel wijnbouwgevaar waarbij druiventrossen bessen bevatten die sterk verschillen in grootte. Hierdoor loopt de wijnmaker het risico dat er verschillen in rijpheid tussen de druiven plaatsvindt. De meest voorkomende oorzaak is koud, regenachtig of anderszins slecht weer tijdens de bloeifase van de wijnstokken. Maar ook andere factoren, zoals een tekort aan voedingsstoffen (vooral boor) of virale infecties, kunnen een rol spelen.

Millerandage is niet altijd slecht. Het is afhankelijk van het druivenras  of de wijnkwaliteit beïnvloedt wordt. Bij Sangiovese, Zinfandel en Gewürztraminer kan millerandage groene aroma’s opleveren doordat er onrijpe druiven in de tros zitten. Deze rassen zijn namelijk erg gevoelig voor ongelijke rijping van een druiventros. Voor andere variëteiten, zoals Pinot Noir of de Mendoza-kloon van Chardonnay, zou de wijnkwaliteit kunnen verbeteren vanwege de kleinere totale besgrootte en de hogere schil-sapverhouding.

Mooi Bordeaux 2021

Aan het begin van elk jaar komt de nieuwste jaargang van Bordeaux beschikbaar om te proeven. Gelet op de rijpingsvereisten, zal dat de wijn van 3 jaar geleden zijn. Dus de nieuwste Bordeaux jaargang is 2021 met wijnen die mooi en levendig zijn. Maar dat was niet altijd de verwachting.

We gaan even terug

Ik kan mij voorstellen dat niet iedereen meer weet hoe het weer er uitzag in 2021. De winter was zacht en natter dan normaal, wat leidde tot vroege uitlopers in de wijngaarden begin maart. Gevolgd door een extreem droog maart en april. Helaas sloeg ook nog de vorst toe op 7 en 8 april, waardoor er veel schade werd aangericht aan de nog kwetsbare knoppen. Dit was vooral te merken in de Médoc, Saint Émilion, Pomerol, Graves en Pessac-Léognan. Diverse nachten moest men de wijngaard in om vorstbeschermende maatregelen te treffen, zoals vuurkorven en vorstventilatoren. Deze brengen immers luchtstroom op gang, waardoor de vorst minder schade kan toebrengen aan de knoppen.

Daarnaast had vooral vroegbloeiende Merlot veel hinder van millerandage. Dit is slechte vruchtzetting waarbij druiventrossen bessen bevatten die sterk verschillen in grootte en, belangrijker nog, rijpheid. De meest voorkomende oorzaak is koud, regenachtig of anderszins slecht weer tijdens de bloeifase van de wijnstokken.

Vervolgens bleef het koel en nat in mei waardoor de groei van de wijnstokken vertraagde en na de bloei vielen er eind juni en begin juli zware regenbuien. Hierdoor moesten producenten scherp zijn op meeldauw. Om deze ziekte te bestrijden werd koperspray ingezet maar ook het beschadigde fruit te verwijderen en de wijnstokken “open” te zetten zodat er meer luchtcirculatie door de wijngaard kon komen.

Wijngaard Pascal Gonthier

Eindelijk kwam het warme en droge weer in augustus en september waardoor de rijping vorderde. Ondanks dat de schil goed rijpte, zorgde het koele groeiseizoen voor een te laag suikergehalte. Daarom is in veel gevallen chaptalisatie toegepast. Vervolgens om de groene onrijpe tonen te weren uit de wijn is er een kortere maceratie toegepast, zodat de zwaar geconcentreerde tannine in de pitten niet teveel invloed zouden krijgen op de wijn.

Hoofdrol voor terroir

Terroir heeft een belangrijke rol gespeeld. Wijngaarden nabij de Gironde rivier profiteerden van de opwarming door de nabij gelegen watermassa, terwijl wijngaarden landinwaarts meer te duchten hadden van de vorst. Ook de wijngaarden op het plateau van Pomerol en op de heuvels van St Émilion bleven meer bespaard dan de lager gelegen wijngaarden, omdat vorst eenmaal zwaardere lucht heeft en dus naar het laagste punt zakt.

Hoofdbrekende oogst

De oogst leverde ook hoofdbrekens op omdat er slecht weer was voorspeld. Neem je risico op onrijpe druiven en pluk je vroeg, of neem je het risico op weersomstandigheden en pluk je later. Voor degenen die de gok namen om de pluk een week uit te stellen  pakte de beslissing goed uit. Het hele jaar verliep al stroef en langzaam, dus namen de druiven ook de tijd om goed te rijpen. Het (voorspelde) slechte weer was niet gekomen en dus begon de oogst begon eind september onder druk van de Covid-19 beperkingen. De totale opbrengst is 5 tot 10% lager, maar door zorgvuldige selectie is het grootste deel van het geplukte fruit gezond.

Wat is “En primeur”

“En primeur” proeverij betekent dat de wijn nog op het vat ligt te rijpen, maar dat daar al van geproefd wordt. Op deze wijze probeert men vroeg een mening te vormen hoe de uiteindelijke wijn er uit zal zien. Hier kan men vervolgens op bieden waarbij prijs-kwaliteit heel belangrijk is. Feitelijk wanneer men biedingen uitbrengt op en primeur wijnen, koop je een recht op toekomstige wijn. In beleggingstermen zijn dit futures. Betaling vindt 18 tot 24 maanden voor de botteling plaats. Dit is voor wijnhuizen een manier om hun productie en voorraad te financieren (werkkapitaal financiering).

En primeur conclusie

De wijngaard omstandigheden zijn bijzonder uitdagend geweest. En nu komt het aan op het wijn maken hoe onderscheidend de wijnen zullen zijn. De Merlot had meer last van vorst en meeldauw-schade, terwijl de Cabernets beter op de grindbodem presteerden en de Petit Verdot genoot van de regen. Daarom is het geen “left-bank” of “right-bank” jaar aangezien de verschillen tussen Merlot en Cabernets minimaal zijn.

Het resultaat is een kleinere jaargang van goede wijnen aan de bovenkant. Deze jaargang heeft een lager alcohol percentage (12.5-13.5% ten opzichte van 14.5 tot 15%). Wijnen zijn fruitiger en lichter in tannine. Daarentegen zijn de dessertwijnen subliem.

Maar de markt is nog overspoeld door de grote jaren 2018-2020, dus de prijzen liggen naar verwachting gunstiger.

Nieuwe jaargang

Wanneer de wijnen opnieuw worden geproefd, kan je stellen dat er alsnog grote verschillen zijn. Op de rechteroever zijn er echt mooie wijnen voortgebracht, terwijl met name Médoc en Pessac-Léognan de druiven niet altijd goed rijp zijn gebleken en een beetje structuur missen.

Het plukmoment is ronduit bepalend geweest. Indien te vroeg is geplukt, waren de druiven niet rijp genoeg, en bespeur je tonen van paprika, die een aantal jaren afwezig was.

Bordeaux per appellatie

Laten we eens op appellatie niveau gaan kijken. Dankzij de uitdagingen zien we dat wijnhuizen hun wijn hebben gedeclasseerd. Dat wilt zeggen dat ze normaal in een hogere classificatie/appellatie hun wijn op de markt brengen. Dit geeft reeds aan dat ze voor grote uitdagingen hebben gestaan.

Médoc

In de Médoc hebben de uitdagingen vooral gelegen in de vele regenval voor de Merlot.  Dat verklaart meteen waarom Cabernet Sauvignon in hogere concentratie voorkomt. De goede wijnen zijn rijp en fris maar met een vleugje paprika.

Daar waar in de en primeur de Paillac wijnen goed naar voren, maar ze lijken toch slanker te zijn. Saint Estèphe is net iets koeler met meer kleigronden, waardoor Merlot een groter deel van de blend beslaat. Saint Julien is gewoonweg goed en stabiel. Terwijl Margaux de verrassing geeft. Hier vinden we met de Bordeaux jaargang 2021 wijnen die mooi, elegant en puur zijn.

Graves

In Pessac Léognan was het een stuk lastiger en lijken de druiven toch minder rijp te zijn geweest. De schade door de vorst was hier dan ook aanzienlijk. De Sémillon lijkt het geweldig te doen. Hoewel in voorbijgaande jaren deze wijn aan zuurgraad ontbrak, is deze spanning wel te vinden in jaargang 2021. Dit is een aromatische witte wijn geworden met mooie zuren.

Ten tijde van de groei waren vorst en meeldauw rampzalig in Sauternes. Uiteindelijk hebben slechts 12 van de 26 geklasseerde chateaux een wijn op de markt gezet, vaak in zeer kleine hoeveelheden. Het welbekende en exclusieve Chateau Yquem profiteert van haar ligging op een hoge rug. Hierdoor is er meer wind (en dus minder kans op meeldauw) en minder vorstrisico. Het resultaat mag er wezen met een mooie dessertwijn die goede zuren en frisheid heeft.

Libournais

Op de rechteroever is in tegenstelling tot de linkeroever de schade aan Merlot niet zo rampzalig geweest. Daarnaast viel er in september veel minder regen, maar slechts 38mm. Het verschil met andere jaargangen is het gebrek aan zonneschijn.

Hoewel Merlot een vroegrijpende druivensoort is, heeft zelfs Merlot het lastig gehad in 2021 wanneer ze te vroeg geplukt werd. Merlot die tot in oktober geoogst is echt goed geworden.

Kortom

Het jaargang 2021 uit Bordeaux geeft u een wijn op die mooi elegant is en ook jong goed drinkbaar. Het is geen klassieke bewaar-Bordeaux. Qua palet zit het meer op rood dan op zwart fruit met veel peper, kruiden en hartige accenten. Het is een perfecte jaargang voor het restaurantwezen. Een jong drinkbare wijn die uitstekend combineert bij gerechten.

Kortom Bordeaux 2021 is een vintage met subtiele charme en energiek wat resulteert in veel drinkplezier. Maar het is mooi ingetogen zonder teveel uitbundigheid!