Deze week staat in het teken van de laatste regio’s in Griekenland, in het zuidwesten vinden we een aantal bijzondere PDO’s waar je fantastisch versterkte wijn vindt.
Kefalonia op de Ionische eilanden
De Ionische eilanden liggen in de Ionische Zee ten westen van Griekenland en zijn niet zo beroemd als de Egeïsche Eilanden Samos en Santorini. Maar we vinden hier wel een rijke wijnbouwgeschiedenis. De eilandengroep omvatten Korfu in het noorden, op slechts 100km van Puglia, Italië, tot aan Zakynthos voor de kust van het schiereiland Peloponnesos.
In de Homerus van Odyssee wordt reeds melding gemaakt van de wijn uit Kefalonia en Korfu. Dit suggereert dat de wijnbouwgeschiedenis hier reeds 2.500 jaar oud is! Echter de belangrijkste periode is ten tijde van de Venetiaanse overheersing in de Middeleeuwen. De belangrijkste druivensoorten waren en zijn Robola en Vertzami. DNA onderzoek heeft uitgewezen dat Robola geen verwant is aan Italiaanse Ribolla die in Friuli staat aangeplant. Vertzami blijkt verwant te zijn aan de Marzemino variëteit die in Trentino gevonden wordt. Naast de introductie van druiven, brachten de Venetianen ook krenten en olijfbomen.
Klimaat en appellaties op Kefalonia
De eilanden kennen een mediterraan klimaat met hete zomers en milde winters. Doordat de wijngaarden aan de zuidwestzijde van het Pindusgebergte liggen, zijn ze meer blootgesteld aan de (regen)wind. Hierdoor is het op de Ionische Eilanden natter dan op de Egeïsche Eilanden waardoor het groener is met meer biodiversiteit. Zowel de zeewind als de koelere nachten dragen bij aan de zuurgraad van de wijnen. Terwijl de kalksteenrijke bodem goed waterdoorlatend is en de kracht van de wijnstokken bevorderen en de concentratie in de druiven versterken.
Er zijn slechts drie PDO classificaties op de Ionische Eilanden. En die vinden we allemaal op het eiland Kafalonia. Elke PDO staat voor haar eigen druivenras; Robola van Kefanolia, de Muscat van Kefalonia en de Mavrodaphne van Kefalonia. De Robola staat bekend als een lichte limoengroene tot geelgekleurde wijn met aroma’s van citrusfruit als limoen en grapefruit. Maar ook een lichte honingtoets dat naar karamel neigt bij ouderen. Het heeft een verfrissende zuurgraad met een mooie frisse afdronk. Heerlijk bij (Griekse) salades. Deze Robola is veruit de meest bekende wijn van de eilanden.
De zoete Muscat is een elegante wijn met een uitgebalanceerde zuurgraad. Aroma’s zijn typisch muscat als rozen, rijpe steenvruchten zoals abrikoos en perzik. Kortom genieten bij blauwe kazen of fruit desserts.
Tenslotte is de Mavrodaphne de enige rode wijn maar ook rosé is voor handen. Deze levert rijke kruidige wijnen op met tonen van zwart fruit en chocolade. De volle body combineert met een aangename zuurgraad en zachte tannine. Het is niet een wijn die goed aangeschreven staat, maar toch kan je interessante wijnen vinden. Ook is hier in Griekenland versterkte wijn van Mavrodaphne verkrijgbaar die vergelijkbaar is met de fantastisch zoete port wijn.
Peloponesse
De Peloponesse is het zuidelijkste puntje van het Griekse schiereiland. Het is een bergachtig gebied waarbij de bergketen de twee belangrijkste wijnbouwzones in tweeën verdelen. Het centrale en noordelijke deel vinden we de PDO’s Mantinia en Nemea. En de westelijke zone met Achaia, Ilia en Messina.
Het klimaat is mild mediterraan dankzij de gematigde effect van de Golf van Karinthos in het noorden, maar ook de bergenketens op continentaal Griekenland die koude noordenwind tegenhouden. Diverse facturen als hoogte, berghelling, aspect en nabijheid van zee creëren vele meso-klimaten.
Inheemse druivensoorten als Agiorgitiko, Moschofilero en Mavrodaphne staan aangeplant naast internationale rassen als Muscat d’Alexandrie. Ze produceren frisse mineraal witte wijnen tot rijke rijpe rode wijnen. Hier vinden we maar liefst 7 PDO’s en 17 regionale appellaties (IGP’s). Het zijn Nemea en Mantinia die de meest gewaardeerde wijnen opleveren. Hun wijngaarden liggen op zo’n 800m hoogte waardoor het klimaat misschien meer continentaal is dan mediterraan en zijn de winters zeker kouder dan in de lager gelegen gebieden.
Het is een relatief jong wijngebied omdat pas na de Tweede Wereldoorlog de echte groei van de moderne wijnbouwindustrie zich had ingezet.
Veelzijdig Patras
In de noordoost hoek vinden we Patras die met vier verschillende PDO’s goed vertegenwoordigd is. De stijlen omvatten droog wit van Roditis met haar kenmerkende citrus aroma’s en zoete dessert wijnen. De twee muscat appellaties, Muscat van Patras en Muscat van Rio Patras, worden met hun voortbestaan bedreigd door de verstedelijking van de steden Patras en Rio.
De belangrijkste appellatie is waarschijnlijk PDO Mavrodaphne van Patras. Deze versterkte rode dessertwijn moet minimaal 50% Mavrodaphne bevatten en mag men aanvullen met Cortnithiaki druivensoort. Echter doordat de wijnmakers een kwaliteitsimpuls willen geven aan de wijn, zien we meer single variety wijnen. De wijn rijpt minstens 1 jaar op eiken houten vaten van maximaal 1.000lt. Wanneer de wijn 2 jaar op hout heeft gerijpt en 1 jaar op fles, mag de wijn “Reserve” op het etiket dragen. De wijn mag “Grand Reserve” dragen wanneer ze 7 jaar rijpt, waarvan minimaal drie jaar op vat en drie jaar op fles.
Beroemd Nemea
Nemea is mogelijk de meest beroemde rode wijn appellatie in Griekenland. In de bergen en valleien rondom de plaats Nemea vindt reeds sinds eeuwen wijnbouw plaats van overwegend de Agiorgitko druivensoort. Dit is de enige appellatie in Griekenland die deze druivensoort voorschrijft. De wijn gaat van droog die zeer goed kan ouderen tot mooi zoet. De rijke, droge wijnen komt van hoger gelegen wijngaarden waar de arme grindachtige bodem en lagere temperaturen de kwaliteit omhoog brengen. Op de alluviale vlakte rondom de stad Numea waarde temperatuur hoger is, wordt de zoetere wijnstijl gemaakt.
Koel Mantinia
Het hooggelegen Tripoli is vooral aangeplant met Moschofilero-druif die goed gedijt in het koelere klimaat. Het levert bloemige aromatische witte wijnen met een hoge zuurgraad en laag alcohol percentage. Tevens mag binnen de appellatie mousserende wijnen geproduceerd worden. De koelere temperatuur tijdens de zomer vertraagt de rijping om zo de zuurgraad te behouden. Hierdoor komt het voor dat de pluk pas in oktober plaats kan vinden om tot volledige rijpheid te komen. Echter de herfstregens kan de pluk danig verstoren.
Geniet van deze mooie wijn met lange afdronk als aperitief of bij lichte visgerechten.
Monemvasia Malvassia
De laatste appellatie op het schiereiland ligt in het zuidelijke puntje. Het is de nieuwste PDO en heeft haar classificatie in 2010 ontvangen omdat het bijdraagt aan de heropleving van de zoete Malvasios Oenos die haar oorsprong in Monemvasia vond. Van hieruit verspreide de wijn zich naar de Cycladen waaronder Paros. De wijn dient verplicht minimaal twee jaar te rijpen op eikenhout (en dus oxidatief). Opvallend is dat indien het langer dan twee jaar rijpt, het een veelvoud van vier moet zijn. Ook is het toegestaan dat de wijn geblend mag worden van verschillende oogstjaren samen. Echter op het etiket dient het meest recente jaar staan aangegeven.
Zuidelijk Kreta
Kreta is het grootste en zo niet meest beroemde eiland van Griekenland en markeert de zuidgrens van de Egeïsche Zee. Wijnbouw vond hier reeds in de 5e eeuw voor Christus plaats. De Minoërs van het oude Kreta worden geacht de oudste beschaving in Europa te zijn. Oude wijnpersen uit die tijd en schilderijen in Minoïstische paleizen duiden op druiventeelt en wijnbereiding. Gelet op haar ligging te midden van de Middellandse Zee werd Kreta het centrum van de zeehandel tussen de verschillende beschavingen (denk aan het oude Egypte, Kanaän en klein Azië (Anatolië of Turkije).
De moderne wijnbereiding begon in de jaren 70 en is inmiddels niet meer weg te denken. Er zijn 7 PDO’s en “slechts” 5 PGI’s. Opvallend is dat merendeel van de appellaties in het middel en oostelijke deel van het eiland te vinden zijn en dan wel aan de noordzijde. De bergen op het midden van het eiland beschermen de wijngaarden tegen de verzengende woestijnwind uit het zuiden. Terwijl de verkoelende bries van de Egeïsche Zee verlichting brengt. Deze twee factoren helpen aan een vertraagde rijping van de druiven waardoor de wijn haar zuurgraad behoudt.
Liatiko, soms geblend met Mandilaria, levert een bleke aromatische rode wijn op. Terwijl de lichte delicate witte wijnen gemaakt worden van Athiki en Vilana.
Zo vinden we in het oosten in PDO Sitia zowel rood (van 85% Liatiko en Mandilaria) en witte wijn (van 70% Vilana en Thrapsathiri), terwijl PDO Malvasia Sitia de zoete van zongedroogde druiven wijn vertegenwoordigd. Wat deze wijn anders maakt van andere Malvasia wijnen is dat dit een blend van 6 inheemse druivenrassen is en ze minimaal twee jaar op eikenhout moet rijpen.
In het midden van het eiland vinden we PDO Candia en PDO Malvasia Candia. Deze zijn in 2011 opgericht. Daar waar Candia de appellaties Peza, Archanes en Dafnes omvat voor droge witte en rode wijn, beslaat Malvasia Candia de zoete en versterkte wijnen op dit fantastisch mooie eiland in Griekenland.
Dafnes is gericht op de rode wijn van Liatiko. Deze druivensoort heeft een groot potentieel getoond om zoete rode wijnen voort te brengen. Ten oosten van Dafnes vinden we Archanes. Ook hier kleurt de wijn rood, echter is deze een blend van Kotsifali en Mandilaria (75%/25%). Door de geringe omvang, zijn deze wijnen niet buiten Kreta verkrijgbaar. Tenslotte in het noordoosten van Archanes ligt Peza. Deze appellatie is verder in de wijnbouw ontwikkeling dan de andere twee appellaties. Net als Archanes vinden we hier de blend van Kotsifali en Mandilaria, echter in andere verhouding (80%/20%). De ruwe Mandilaria heeft de zachte Kotsifali nodig om de wijn toegankelijker te maken. Het levert een wijn met volle body en elegante tannine met aroma’s van rood fruit, vanille, peper, kruiden en tabak.
Daarnaast vinden we een zachte witte wijn van Vilana. Deze wordt ook wel de witte ster van Kreta genoemd. De wijn draagt aroma’s van citroen, limoen en mandarijnschillen en is sappig, prettige zuurgraad en een heerlijke afdronk. Serveer salades, hartige taart, maar ook bij vis- of vleesgerechten.