Na de kennismaking met IGP Charentais vorige week, hebben we nogmaals kunnen genieten van een lokale wijnproeverij. Cave du St Sornin. Onder de rook van Angoulème aan de rand van het gebied waar Cognac vandaan komt, vinden we IGP Charentais. Maar hier vinden we ook IGP Charentais-St Sornin, wat uniek en verrassend te noemen valt. Omdat dit slechts één specifieke wijngaard betreft gelegen nabij het dorp Saint Sornin. De belangrijkste toegestane druivenrassen zijn Gamay Noir en Cabernet Franc die hier uitstekend tot rijping kunnen komen.
De oorsprong van deze IGP Charentais-St Sornin is heel verrassend. De wijnbouwers hadden zich verenigt in een coöperatie. Die op haar beurt aangekocht was door Océalia, een groep die zich heeft gespecialiseerd in wijnproductie in de regio’s Poitou-Charentes, Limousin en Dordogne. Toen deze de handdoek in de ring wilde gooien, veroorzaakte dat veel onrust in de streek. De wijnhandelaar M. Jacques Soulat wilde vervolgens het wijnhuis Saint Sornin overnemen in samenwerking met M. Olivier Puck die tevens wijnmaker van het domaine Maverlan is. Dit ligt iets noordoostelijker van Saint Sornin in Yvrac-et-Malleyrand.
Deze wijngaard was de enige die binnen de zonering van IGP Charentais-St Sornin valt en sinds 2020 brengt Cave du St Sornin weer wijn onder dit label op de markt, voor het eerst in 10 jaar. De wijngaard profiteert van een Aquitanisch zeeklimaat met een kleibodem bezaait met kalksteen. Dit levert daarom ook deze specifieke mineraalachtige wijnen op die je meer in de Charentais tegen komt.
Ik had de eer om kennis te maken met de heer Jacques Soulat en werd getrakteerd op een leuke leerzame wijnproeverij.
Le vin du Coin Sauvignon Blanc
Deze wijn van 100% Sauvignon Blanc is gelabeld als IGP Charentais. Het is een zuivere witte wijn, lichte intensiteit en bleekgeel van kleur met een groene tint. De neus is daarentegen expressief. Vol van witte bloesem, een beetje meloen op een ondertoon van grassen. De wijn is zeker nog in ontwikkeling.
In de mond bespeur je een verfijnde zuurgraad De body is prettig aangenaam, niet te zwaar ondanks haar 14% alcohol wat aan de hoge kant is. De intensiteit is gemiddeld waarbij het balans tussen zuur en fruit zeer prettig aanvoelt. De aroma’s zijn vooral primair fruit; witte bloesem, meloen en een beetje ananas. De afdronk is langer dan verwacht, gedragen door de zuren.
Kortom de wijn is van zeer goede kwaliteit met een verfijnd balans. De verfrissende lengte is aangenaam in de mond en intensiteit van de neus is expressief terwijl deze in de mond bijzonder aangenaam is. De wijn is niet complex, maar dat is ook zeker nooit de bedoeling geweest van deze fruitige wijn. Geniet van deze wijn op een zomers terras of als apéritief.
Le vin du Coin Rosé
De rosé van Soulat-Puck is één van 100% Merlot en komt ook als IGP Charentais op de markt. De zuiver zalmroze wijn heeft een gemiddelde kleurintensiteit. In de neus is de intensiteit gemiddeld met de nadruk op rood fruit (aardbeien en frambozen). Wanneer je een slok neemt blijft dit primaire fruit de overhand geven terwijl er een mineraalachtige toon in te bespeuren valt. Qua intensiteit valt dit echter reuze mee. De wijn is wat hoger in haar zuurgraad wat daarmee de wijn licht uit balans brengt. De tannine is nauwelijks te bespeuren terwijl de afdronk snel afvlakt. Het alcohol percentage is met 13% gemiddeld.
Zoals aangegeven is de wijn licht uit balans, de zuren nemen de overhand boven het fruit wat erg jammer is. De lengte is kort terwijl de intensiteit gemiddeld is. Het is zeker geen complexe wijn. Dit is echt een top borrelwijn op een warme zomerse middag.
Petit Sapiens 2020
De Petit Sapiens is een blend van Cabernet Franc en Gamay, ieder ongeveer 50%. Deze wordt gebotteld als IGP Charentais-St Sornin. De druiven worden met de hand geoogst. En rijpt ongeveer 12 maanden in op 3 jaar oude vaten. Er worden slechts 7.000 flessen geproduceerd.
De wijn is diep robijnrood. De neus is gemiddeld intens met primaire aroma’s van zwart fruit zoals bramen en zwarte bessen. Het is nog een jonge wijn die zeker nog verdere ontwikkeling behoeft. In de mond valt de stroeve tannine direct op. Het alcohol percentage en smaak intensiteit zijn gemiddeld. De body is bovengemiddeld. De primaire aroma’s concentreren zich rondom het zwarte fruit palet met een lichte vanille toon door de houtrijping. De afdronk is gemiddeld maar wordt ook overheerst door de tannine.
Het is een goede wijn die nog wat verdere flesrijping nodig heeft om de tannine verder te integreren. Dit is één van de eerste wijnen die onder IGP Charentais-St Sornin op de markt is gebracht en mag ook zeker het ruige, hoekige landschap en samenleving benadrukken. En is absoluut een wijn waarbij een stevig stuk vlees niet misstaat.
Verrassend Sapiens 2020 IGP Charentais-St Sornin
De eerste wijn is Sapiens. Een blend van Cabernet Franc en Gamay, maar dan 30/70 verhouding. En dat verschil proef je duidelijk! Verder is deze met de hand geplukte druiven gerijpt in 2 jaar oude vaten. Wat ook sterk naar voren komt in de structuur en het verouderingspotentieel. De productie is beperkt tot slechts 6.400 flessen.
De wijn is ook diep robijnrood. Wanneer je de wijn walst en ruikt, komen de geuren van vanille en rood en zwart fruit je reeds tegemoet. Qua intensiteit zou ik de wijn beoordelen als bovengemiddeld. De wijn is in ontwikkeling en kan zeker nog verder rijpen.
Bij de eerste slok valt het op hoe mooi de balans is tussen de frisse zuren, de tannine en de alcohol. Het grotere aandeel Gamay speelt een duidelijk rol om de wijn een meer ronde body te geven. Het primaire fruit van frambozen, bramen en zwarte bessen wordt ondersteund door een lichte houttoets en een beetje vettigheid van de malolactische vergisting. De afdronk is bijzonder aangenaam en langdurend.
Deze wijn is van zeer goede kwaliteit met een geweldige balans tussen de gemiddelde zuren, de afgeronde tannine en de gemiddelde alcohol percentage van 14%. De lengte is lang waarbij de zuren en het primaire fruit zich afwisselen. De intensiteit is gemiddeld en de wijn heeft een lichte complexiteit vanwege de houtrijping en malo-omzetting.
Conclusie
De Sauvignon is een erg mooie wijn. En in vergelijking met die van de 40km westelijk gelegen wijn van Pascal Gonthier, ervaar ik de wijn van Saint Sornin als een rijkere meer evenwichtige wijn. Waarschijnlijk brengt de meer oostelijke ligging toch net iets meer warmte wat tot uitdrukking komt in deze wijn.
De rennende mannen op de Sapiens serie is een leuke knipoog naar het rijke prehistorische verleden van de Tardoire-vallei. De Sapiens steekt duidelijk met kop en schouders boven de Petit Sapiens uit. Deze wijn moet echter wel even gedecanteerd (gelucht) worden voordat je de wijn inschenkt.
Al met al kan je wel stellen dat de Sauvignon een heerlijke aromatische wijn is. Maar de Sapien IGP Charentais-St Sornin is zeker verrassend te noemen. Een zeer goede kwaliteitswijn uit een relatief onbekende regio.
Ik werd uitgenodigd bij vrienden voor een gezellig etentje en vanzelfsprekend combineren we dat meteen met een wijn proeverij natuurlijk. Het oog was gevallen op Rhône wijnen en omdat de blog vorige week Zwitserland achter zich liet, hadden we besloten om ook Zwitserland hierin mee te nemen. Deze week nemen we u mee in een fantastische ervaring en wijnreis langs de Rhône. We beginnen in Valais of Wallis, reizen Frankrijk in met Châteauneuf-du-Pape en eindigen in de Côte Rotie in de noordelijke Rhône.
Pierrafeu Fendant 2020 AOC Valais
We begonnen met een Zwitsers aperitief, de Pierrafeu Fendant ofwel Chasselas van Provins. Dit is de nationale druif van het land.
Deze heldere, bleekgele wijn heeft een lichte intensiteit. De wijn stuift uit het glas met florale tonen en tonen van tropisch fruit. Denk aan mango, rijpe perzik en mandarijn. Het is één en al fruit wat je tegemoetkomt. De wijn is nog in ontwikkeling.
Het is een droge wijn, laag in de zuren, gemiddeld alcohol en gemiddelde body ofwel mondgevoel. De smaakintensiteit is aanzienlijk minder. Het is fruitig maar meer citroen en limoen in combinatie met mineraalachtige afdronk.
Kortom het is een heerlijke wijn, vol fruit, mooi harmonieus en in balans. Waarbij de lengte relatief kort is.
Domaine de la Côte de l’Ange 2019 AOC Chateauneuf-du-Pape
Vervolgens kregen we een heerlijke zeeduivelfilet van de bbq geserveerd met aardappelgratin waarbij we de witte Chateauneuf-du-Pape van Domaine de la Côte de l’Ange uitschonken. Het is een blend van 30% Clairette, 30% Bourboulenc, 20% Roussanne, 20% Grenache blanc. Afkomstig van een 1.3ha kalkrijke wijngaard met wijnstokken die gemiddeld dertig jaar oud zijn. De wijn rijpt zes maanden deels op RVS (70%) en deels op nieuw eiken (30%).
De wijn zou nog prima een paar jaar kunnen liggen, maar we bespeuren toch wel dat het fruit naar de achtergrond verdwijnt en plaats maakt voor secundaire aroma’s. De wijn is goudgeel van kleur met een bovengemiddelde kleurintensiteit. De dikke tranen die in het glas achterblijven geven een hint van de hoge alcohol (15%).
De geurintensiteit is gemiddeld met aroma’s van steenfruit zoals abrikoos en perzik. De droge wijn heeft een bovengemiddelde zuurgraad, hoge alcohol en volle body. De smaakintensiteit is bovengemiddeld met vooral secundaire aroma’s als boter door de malolactische omzetting, toast vanwege de houtrijping, een mineraalachtige ondertoon. Verder zit er een zweem van perzik maar ook marsepein in.
De wijn is reeds door ontwikkeld waardoor de fruit aroma’s naar de achtergrond gaan. Echter er is een mooie balans in de toch hoge alcohol, zuurgraad en body. De lengte is verfrissend en aangenaam.
Cave St Pierre Réserve des Administrateurs Dôle 2020
Voor het hoofdgerecht – een heerlijke lamsrack van de barbecue – gaan we weer even terug naar Zwitserland. Op een goede 100km afstand waar de Rhône zich ontspringt op de Rhône gletsjer vinden we het plaatsje Chamoson. Hier vinden we zeer bekende wijngaarden, waaronder die van Cave St Pierre, op een bodem van kleischalie en kalksteen. Dôle du Valais is een blend van Pinot Noir en Gamay en levert frisse fruitige, lichttoegankelijke wijnen.
Deze wijn is robijnrood van kleur met een lichte intensiteit. Fruit als frambozen, bramen en kersen komen u tegemoet uit het glas. De wijn heeft een bovengemiddelde intensiteit. Ook in de mond domineren het rode en zwarte fruit. De wijn heeft een prettige zuurgraad, gemiddeld alcohol, soepele tannine en een fluweelzachte body.
Deze wijn is heerlijk toegankelijk, en genieten van rood en zwart fruit. Een heerlijk balans tussen fruit, zuur en alcohol wat resulteert in een aangename body en een zachte smaak. De focus ligt op het fruit en dus kent de wijn geen echte complexiteit. Lengte is niet bijzonder en vlakt snel af.
Domaine Santa Duc Habemus Papam 2012
Ook bij het hoofdgerecht hebben we de GSM van de zuidelijke Rhône en de Côte Rotie ingeschonken. Dit gaf ons een unieke gelegenheid de drie wijnen te proeven naast een heerlijke lamsrack.
De Habemus Papam is een blend van Grenache (64%), Syrah (25%), Mourvèdre (10%) en een lokale druivensoort Counoise (1%). De druiven groeien op zanderige kleigrond en rijpen 18 maanden in eiken houten foudres en deels in terracotta potten.
De robijnrode wijn kent een zweem van bruin door de oxidatieve rijping en heeft een diepe intensiteit. De neus kent een bovengemiddelde geurintensiteit van gekonfijt fruit en natte steen, tabak en specerijen. De wijn is heel mooi in balans, de zuur, alcohol en tannine completeren elkaar. Ook hier komt het gekonfijt fruit direct naar voren. Tevens proef je smaken als leer, tabak door de rijping en de mineraliteit. De afdronk is lang met veel tertiaire aroma’s en heel mooi afgeronde tannine.
Domaine Cheze Bellissima 2019 AOC Côte Rotie
In de noordelijke Rhône ligt het Domaine Cheze. Deze wijn is een blend van Syrah afkomstig van wijngaarden op de Côte Brûne en Côte Blonde d’Ampuis welke een granieten ondergrond hebben. De wijnstokken zijn gemiddeld 30 tot 45 jaar oud. De druiven zijn hand geplukt. De maceratie en fermentatie vinden plaats op RVS waarna de malolactische omzetting op vaten gebeurd. Ook rijpt de wijn gedurende 14 maanden in houten vaten.
De wijn is diep gekleurd, zeer donkerpaars, bijna zwart, met een complexe neus van rood fruit en specerijen. De droge wijn heeft een hoge zuurgraad, gemiddeld alcohol, en een aangename body. De tannine is aanwezig en geeft de wijn haar rauwe karakter. Wanneer de wijn wat langer ligt (makkelijk 5 tot 8 jaar) zal dit beter integreren. De afdronk is heerlijk lang en aangenaam.
Conclusie
Naast het feit dat we een heerlijke avond hebben gehad, gezellig bij gekletst en vooral lekker gegeten, waren de wijnen ook om te genieten. Onze kennismaking met Zwitserse wijnen is zeer goed bevallen; het zijn frisse fruitige wijnen, ideaal als aperitief of lekker genieten in de zon of op de bank. Ondanks dat ze allemaal langs de Rhône liggen, zijn de wijnen uniek en zijn ze niet te vergelijken. Wat dat betreft is deze fantastische ervaring langs de Rhône meer dan geslaagd. We gaan zeker vaker dit soort proeverijen doen om onze kennis en ervaring verder te verdiepen.
Vorige week hebben we Zwitserland geïntroduceerd, waarbij we een verrassende relatie hebben vast gesteld tussen de Dalai Lama en Zinedine Zidane. Maar hoe ziet het landscape eruit in deze dwergwijnstaat Zwitserland, dat verrassend omgeven is door zeer bekende wijn grootheden?
Er is ongeveer 15.000ha aan wijngaarden met een jaarproductie van 148 miljoen flessen ofwel 1,1 miljoen hl. Dit is verdeeld over 1.500 wijnboeren. Ter vergelijking; Zowel Italië als Frankrijk produceren rondom 49 miljoen hl!
Zwitserland is op te delen in 6 verschillende regio’s waarbij we nu Frans-Zwitserland gaan ontdekken.
Wijnregio’s
Frans Zwitserland
Langs de grens met Frankrijk liggen de vier subregio’s van Frans Zwitserland; Driemeren-gebied, Vaud, Genève en iets verder landinwaarts Wallis (Valais). Veruit de belangrijkste druivensoort hier in het zuiden en oosten van het land is Chasselas. De koningin onder de druiven in Zwitserland.
Het gematigde Driemeren-gebied AOC
De wijngaarden liggen aan de noordwest zijde van de grote meren. In deze regio vind je 945ha verdeelt over 100 producenten en 4 AOCs. Met een jaarproductie van ongeveer 60.000hl staat het Driemeren-gebied op de 6e plaats qua grootte.
Dankzij de invloed van de nabijgelegen meren kent deze heuvelachtige regio een gematigd en luchtig klimaat. De mistvorming in de herfst legt de basis voor dit gematigde klimaat ingegeven door de nabijgelegen meren.
De belangrijkste druif is Pinot Noir (48%) die zeer goede rode wijnen kan voortbrengen, maar ook verfijnde en fruitige rosé wijnen. Deze staan bekend als Œil-de-Perdrix. Daarnaast is vooral Chasselas (30%) de toonaangevende druif. De volgende in lijn is Pinot Gris (4.5%; hier bekend als Malvoisie) en Chardonnay (4%). Dat geeft meteen inzage in de verscheidenheid!
Neuchâtel
Neuchâtel is erg vooruitstrevend, maar liefst 20% van de wijngaarden werken biologisch. En het neemt ongeveer tweederde van de productie voor haar rekening. Pinot Noir is de enige rode variëtiet die is toegestaan. Als witte wijn is vooral Chasselas bekend, maar je hebt hier ook mooie mousserende wijnen van Chardonnay! Het verschil in bodems van de ene wijngaard naar de andere wordt weerspiegeld in de vele nuances van het boeket in de Chasselas-wijnen.
Bielersee
Gelegen in het kanton Bern, behoort Bielersee toch tot de regio Driemeren-gebied. De regio kent een oppervlakte van 220ha en 80 wijnboeren. De droge en rotsachtige zuidoostkust van het Lac de Bienne bestaat uit kalksteen. De wijnstokken profiteren van de warmtereflecties van het meer en de voordelen van het microklimaat dat de terrasvormige gewassen markeert.
Je vindt hier meer dan 40 druivensoorten, maar vooral Pinot Noir, Chasselas (ook bekend als Fendant) en Chardonnay profiteren van deze kalksteenbodem.
Vully
Dit is een bijzondere AOC; 100ha ligt in het Driemeren-gebied en 50ha ligt in de Vaud. Er zijn 24 enclaves waar 26 variëteiten verbouwd worden. Ook hier is Pinot Noir dominant en naast inheemse soorten ook verrassend genoeg Malbec en Syrah. Het is vooral Chasselas en Chardonnay die de witte druiven vertegenwoordigen.
De belangrijkste wijngaarden in Vully liggen aan de noordkant van Lac de Morat, aan relatief steile oevers. Het zuidoostelijke aspect van de wijnstokken helpt het fruit te laten rijpen. Tegelijkertijd zorgt de relatief koele temperatuur voor een langere hangtijd; waardoor de druiven hun complexe fenolische structuur ontwikkelen.
Het klimaat rond Vully is aanzienlijk gematigd door de aanwezigheid van de meren. Deze voorkomen dat de zomertemperatuur dramatisch stijgt maar ook de effecten van vorst en sneeuw in de winter dempen. Veel wijngaarden kennen geen vorst vanwege de luchtbeweging, en het hoge niveau van licht dat de meren reflecteren.
Cheyres
Dit is een klein commune met haar eigen appellatie. Slechts 14ha groot is dit de enige appellatie aan de zuidoever van Lac de Neuchâtel. Gelet op de kleine omvang, zijn de meeste wijngaarden in beheer van de Associations des Vignerons Broyards, een coöperatie van wijnboeren.
De koningin van de Vaud AOC
Het kanton Vaud, aan de noordelijke oever van het Meer van Genève, is het tweede Zwitserse wijngebied met ongeveer 3.800ha aan wijngaarden. Dit kan je opdelen in grofweg vier subregios’s; Côtes de l’Orbe/Bonvillars in het noorden, la Côte in het zuidwesten, Lavaux midden-zuid en Chablais in het zuidoosten tegen Wallis aan.
Ongebruikelijk, maar de regio brengt vooral witte wijn voort van de koningin onder de Zwitserse druivensoorten; Chasselas (zo’n 60%). Pinot Noir staat op een tweede plaats met slechts 12% en Gamay 9%.
Het klimaat in Vaud wordt sterk gematigd door het Meer van Genève, die de voorjaarsvorst verlichten en de zomerse temperaturen verminderen. Als de zon overdag over het meer gaat, wordt veel licht gereflecteerd naar de wijngaarden die op vele terrassen zijn uitgehouwen. Dit gematigde klimaat en de hoge helderheid is het geheim achter het betrouwbare terroir van Vaud, hoewel relatief hoge regenval de omstandigheden enigszins dempt.
De overgrote meerderheid van de wijnstokken die in de Vaud worden geteeld, zijn eigendom van particulieren en gezinnen in plaats van grote wijnbedrijven. Vele duizenden kleine boeren verkopen hun druiven onder contract of maken wijn coöperatief, maar een groeiend aantal is nu gemotiveerd om hun eigen wijn te produceren of samen te groeperen in veel kleinere coöperaties.
Kom je toevallig een Pot Vaudois tegen? Dat is een erfgoedfles van 1.4 liter. Oorspronkelijk afkomstig uit 1822 geblazen door lokale glasblazers, maar kent nu een meer promotionele toepassing.
Lavaux
Steil boven het meer van Genève liggen de wijngaard terrassen van de twee grands crus in Lavaux; Dézaley en Calamin. Net als in Bourgondië heeft de Grand Cru status betrekking op het terroir en niet een specifieke wijn zelf. Het geeft aan dat je hier fantastische wijnen kán maken.
Bonvillars
Bonvillars is een klein wijngebied aan het uiterste noordelijke uiteinde van Vaud. De belangrijkste wijngaarden liggen op hellingen op het zuiden direct boven het dorp Bonvillars. Omdat het nabij het meer van Neuchâtel ligt, profiteren de wijngaarden van een zeer gematigd klimaat met veel licht dat wordt gereflecteerd door het oppervlak van het meer.
Chasselas en Pinot Noir zijn de toonaangevende druivensoorten. Terwijl Gamaret en Garanoir, die typerend zijn voor Zwitserland, een bescheiden vertegenwoordiging hebben. Bonvillars produceert ook de Oeil de Perdrix.
La Côte
Aan de noordelijke oever van het Lac Léman (Meer van Genève) ligt La Côte. Het staat bekend om haar staalachtige wijnen. Het klimaat is hier dermate mild dat het bijna mediterraans aanvoelt. Er zijn hier tal van kleine, vaak door familie gerunde, wijngaarden. Ze verkopen individueel of in coöperatie. De belangrijkste druiven zijn Chasselas, Pinot Noir en Gamay, die samen ongeveer voor 85% staan aangeplant.
Chablais
Niet te verwarren met het Franse Chablis. Er is ongeveer 600ha aan wijngaarden waar vooral Chasselas en Pinot Noir staan. Er zijn subappellaties voor Villeneuve (inclusief haar Premier Cru CLos de Châtelard), Yvorne, Aigle, Olon-Vaud en Bex. Ze grenst aan het nabij gelegen Wallis.
Chablais onderscheidt zich van de andere gebieden door de glaciale ligging. De wijngaarden hebben een zeer stenige losse, waterdoorlatende bodem waardoor wateroverlast hier niet aan de orde is. Tevens ontwikkelen de wijnstokken lange en sterke wortelstokken. Op lagere hellingen is de bodemopbouw van klei en kalksteen.
De wijnstijl is fris en mineraalachtig.
Van het wijnhuis Hammel, heb ik deze mooie Cabernet gevonden.
Diep rood-violette van kleur. In de neus maakt de wijn indruk met zijn aromatische diepte waarin de fruitige en bloemige geuren met een licht gerookt edelhout (eiken), versterkt door balsamico noten (vanille, zoethout). In de mond bespeur je een verscheidenheid aan smaken: zwart fruit (bramen, kers, bosbes) gevolgd door milde kruiden (zwarte peper, nootmuskaat, kurkuma, vanille), vergezeld van gebrande tonen (koffie, mokka). De afdronk eindigt met een mooie complexe minerale afwerking.
Genève AOC
Hoewel Genève vele associaties kent, zal wijn niet bovenaan het lijstje staan. Maar toch is Genève de derde grootste regio met zo’n 1.400ha. Hoewel de Chasselas nog steeds de witte wijnstokken domineert (20%), hebben de wijnboeren hier grote successen behaald op internationale wijnwedstrijden met klassieke druivensoorten, zoals de Chardonnay.
Onder de rode wijnstokken domineert de Gamay (24%) met uitstekende, goed gestructureerde wijnen. De Pinot Noir en andere rode rassen worden echter steeds belangrijker.
De “zone franche” betreft een aantal wijngaarden (totaal 120ha) die reeds vele jaren in handen zijn van Geneefse wijngaardhouders, maar liggen feitelijk in Frankrijk. Daarom dat ze ook zijn toegevoegd aan de Genève AOC.
Net als in de andere regio’s speelt de water massa van Lac Léman een belangrijke rol.
Wallis
Wallis, of Valais, ligt aan de bovenloop van de Rhône, ten zuidoosten van het Meer van Genève (Lac Léman). De zonnige, op het zuiden gerichte hellingen produceren meer Zwitserse wijn dan welke andere regio dan ook. Deze hellingen zijn dusdanig steil dat ze terrasvormig moeten zijn. Daarnaast zijn ze dusdanig lastig te bewerken dat katrollen nodig zijn. De zomers zijn zo droog en warm dat sommige wijngaarden van tijd tot tijd irrigatie nodig hebben.
In enkele van de hoogst gelegen wijngaarden, vind je ook lokale specialiteiten, zoals de karakteristieke, volle witte variëteit Petite Arvine. Maar ook Amigne en Humagne. Ook de rode zuster Humagne Rouge (ook bekend als Cornalin). Ook produceert men in Wallis fantastische dessert wijnen. Dit van late oogst en flétri methode. Daar waar late oogst (passerillage) langer aan de stokken hangen, rijper zijn en dus een hogere suiker concentratie hebben, zijn de druiven bij flétri volledig ingedroogd. Hierbij profiteren de druiven van de hete föhn. Je krijgt dan puur geconcentreerde druivensap. Deze wijnen zijn gemaakt van Chasselas (Fendant), Sylvaner, Pinot Gris (Malvoisie) maar ook Syrah. Deze laatste maken grote indruk op de wijnmakers in Tain l’Hermitage kilometers stroomafwaarts.
In Wallis kan Pinot Noir en Gamay geblend worden en vervolgens verkocht onder de naam Dôle du Valais AOC. Overigens zijn ook andere druiven toegestaan in de blend. Dit is de Zwitserse tegenhanger van de Bourgogne Passtoutgrains AOC. Het is een veelzijdige wijn die het terroir van de wijngaard vaak mooi tot uiting laat komen. Probeer eens Cave St Pierre van Wijnhuis Oktober!
Tot Slot
We hebben slechts Frans Zwitserland ontdekt, maar dit is tevens een verrassend veelzijdig gebied uit de dwergwijnstaat Zwitserland. Vooral witte wijn van Chasselas, maar ook verrassende dessert wijn door het toepassen van passerillage (of flétri), rode wijnen en in het bijzonder de Dôle de Valais.
Volgende week gaan we nog dieper de Zwitserse bergen in!
Wie Zwitserland zegt, denkt aan bergen, kaas(fondue), maar ook bankgeheim en neutraliteit. Maar verrassend mooie wijnen? Dat is niet waar je het eerste aan denkt. En toch is dat vreemd. Zwitserland is omring door wijngebieden; de Jura en Savoie in het oosten, Baden in het noorden, Vorarlberg in het oosten en natuurlijk Trentino Alto Adige in het zuiden. Daarnaast hoort bij hét nationale gerecht, kaasfondue, vanzelfsprekend ook een mooie (witte) wijn. Maar hoe komt het dat de verrassend mooie wijnen uit Zwitserland zo onbekend zijn? Laten we maar zeggen dat de Zwitsers meer geheimen voor zich houden. Slechts 2% van de wijn wordt geëxporteerd en dan eigenlijk alleen naar Duitsland. Daarnaast is Zwitserse wijn, net als zoveel Zwitserse producten, prijzig waardoor interesse snel naar andere wijnen uitgaat.
Tot 2006 mochten Zwitserse wijnhandelaren, de wijn blenden met internationale wijnen. En dat maakt wijn natuurlijk ook niet populair in het buitenland. Sindsdien ondergaat de wijn productie een enorme revolutie. Hoewel Zwitserland geen onderdeel van de EU en dus niet ondergeschikt is aan de wijn wetgeving van de EU, zie je toch dat ze dezelfde kant op bewegen. Inmiddels heeft Zwitserland haar eigen appellation contrôlée.
Behoud van kwaliteit
Lang had Zwitserland geen kwaliteit keurmerk. Wijnen werden gelabeld met de naam van het dorp of de wijngaard. Onder vermelding van de druivenvariëteit of gebruik te maken van een merknaam. In de jaren 80 van de vorige eeuw kwam daar een ommekeer in. Het Kanton van Genève begon met de invoering van een appellation contrôlée en de andere kantons volgden.
In 2010 publiceerde de OFAC (Zwitserse federale landbouwbureau) een lijst met 800 oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen. Dit is in overeenstemming met de Europese richtlijnen en lijkt erg op het Franse systeem.
Geschiedenis van Zwitserse wijn
Zoals inmiddels wel te verwachten is, gaat ook in Zwitserland de wijngeschiedenis terug naar de Romeinse tijd. Maar zelfs ver daarvoor is bewijs gevonden. Men vermoed tot 800 voor Christus toen de Kelten over het land heersten.
De oudste geregistreerde fles, gemaakt in keramiek, werd gevonden in de buurt van Sembrancher (Wallis), in een Keltisch graf van een dame uit de 2e eeuw voor Christus. Een inscriptie op de fles geeft aan dat er wijn in zat. Rond de jaren 150 voor Christus, in het Keltische tijdperk, boden de mensen in Wallis wijn aan de doden aan, en waarschijnlijk dronken ze ook dezelfde wijn. Na een eeuw verschenen ook de Romeinse amforen.
Feitjes en weetjes
Zwitserland kent maar liefst 252 druivenrassen met een 57%/43% verdeling tussen rood en wit. De belangrijkste rassen zijn Pinot Noir (27%), Gamay en Merlot (beiden 8%), de nationale druif Chasselas (25%) en Müller Thurgau.
Wat heeft voetballer Zinedine Zidane gemeen met de Dalai Lama?
Hier vind je de kleinste wijngaard ter wereld; Saillon is slechts 1.6m2 en in eigendom van niemand minder dan de Dalai Lama. En Zizou helpt hem met het plukken van de druiven. Mooier kan het niet!
Hoogste wijngaard van Europa
Lang is aangenomen dat dit onbekende wijnland de hoogst gelegen wijngaard bezit. In Wallis ligt de Visperterminen. Hier op 1.100m hoogte zouden de hoogste gelegen wijngaarden van Europa liggen.
Helaas is dit inmiddels achterhaald, inmiddels is in Saalbach Hinterglemm (Oostenrijk) een wijngaard in 2019 aangeplant op 1.200m hoogte. Dit jaar (2022) verwachten we te kunnen genieten van de eerste wijnen.
Ook net aan de andere kant van de grens, ten zuiden van Visperterminen, vinden we Morgex, waar blijkbaar enkele wijnstokken zelfs op 1.210m staan. Overigens beweren de Zwitsers dat ook zij “enkele stokken op 1.300m kunnen vinden”! En blijkbaar is in 2010 op de westelijke helling van de Etna een 200 jaar oude wijngaard ontdekt op maar liefst 1.300m hoogte; de Vigna del Bosco.
Maar dat neemt niet weg dat wijngaarden op deze hoogten eerder uitzondering dan regel zijn. Ondanks de zeer lastige bereikbaarheid, kunnen wijngaarden rekenen op droge, schone lucht, zonnige dagen en frisse nachten. Deze omstandigheden beperken schimmels en ziekten en bevorderen de rijpheid met behoud van de frisheid.
Smaakprofiel
Zwitserse witte wijnen smaken heel anders dan die van bijvoorbeeld Duitsland of Oostenrijk. Zwitserse wijnmakers passen routinematig een tweede verzachtende malolactische gisting toe, zodat de wijnen een lagere zuurgraad lijken te hebben. Tevens zijn er wijnmakers die de alcohol verhogen door chaptalisatie toe te passen. Hierdoor smaakt witte wijn minder scherp en dun dan dat je zou verwachten van wijn uit een continentaal klimaat en van grote hoogte. Waarschijnlijk zal klimaatverandering chaptalisatie overbodig maken. Voor de steeds modieuzere rode wijnen is Pinot Noir (ook bekend als Blauburgunder of Clevener) de dominante variëteit en wordt overal geteeld, behalve in de zuidelijke regio Ticino, waar Merlot populairder is.
Tot slot
Volgende week gaan we dieper in op de verschillende regio’s. Maar sta de volgende keer eens stil bij deze verrassend mooie wijnen wanneer je Zwitserland doorkruist dat onbekend staat om haar wijnen.
Tussen Bordeaux en Bergerac aan de noordkant en de Pyreneeën en Spanje aan de zuidkant ligt de grote regio “Zuidwest Frankrijk” of SudOuest. Hier staan wijngaarden naast weelderige bossen en is wijn en wijnmaken en levenswijze. Hier liggen wijngaarden die in Frankrijk grote faam genieten, maar in het buitenland minder bekend zijn. Hele mooie robuuste wijnen uit het vergeten SudOuest die zeker de moeite waard zijn om te ontdekken.
Met zo’n 50,000ha is dit het 5e grootste wijnbouwgebied in Frankrijk. Wat opvalt ten opzichte van alle andere wijnbouwgebieden in Frankrijk is dat het Sud-Ouest een gebied is dat erg versplinterd is. Er is geen één groot aaneengesloten gebied, maar allemaal kleine wijngebiedjes met ieder haar eigen karakteristiek. Daar waar de wijngebieden in het noorden toch vaak de druivensoorten uit Bordeaux gebruiken, zie je in de meer zuidelijke gebieden lokale druivenrassen zoals Manseng, Fer-Servadou, Tannat (bekend als de lokale druif van Uruguay) en Négrette. Tevens wordt hier veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van nieuwe inheemse druivensoorten.
De regio kan grofweg worden opgedeeld in drie regio’s; Aveyron, Garonne & Tarn en Pyrenneeën (incl de Côtes de Gasconne en Armagnac).
Klimaat in Sud-Ouest
Klimatologisch ligt Sud-Ouest heel gunstig, in een overgangszone van maritiem onder invloed van de Atlantische Oceaan en de warmte van de Middellandse Zee. Het is overwegend warm met milde winters. In de herfst en winter kan de wind van zuid naar zuidwest droog aanvoelen en uitzonderlijk warm weer brengen. Dit wordt veroorzaakt door het föhneffect door de milde Spaanse lucht die over de Pyreneeën komt.
Regenval is regelmatig, waarbij meer regen valt aan de voet van de Pyreneeën in vergelijking tot het middengebied van Sud-Ouest.
Bodemopbouw
Natuurlijk is in zo een groot gebied niet echt één bodemsoort te vinden. In de regio’s Cahors en Gaillac liggen de wijngaarden op een grindachtige klei en mergel bodems. Vanzelfsprekend in Irouléguy, aan de voet van de Pyreneeën, is dit meer rood zandsteen, schist en mica-rijke grond.
Aveyron
Côtes de Millau
Helemaal in het oosten ligt de regio Aveyron. Hier vind je de kleine appellatie Côtes de Millau. De wijngaarden liggen op de zuidelijke hellingen in de smalle vallei van de Tarn. De kale bodem is gemaakt van kalksteen vermengd met mergel. De dominante druivensoorten zijn Gamay en Syrah die elk voor minimaal 30% moeten zijn aangeplant. Verder vind je hier Cabernet Sauvignon en de lokale druiven Fer Servadou en Duras. De wijnen dienen een cuvées van verschillende druivensoorten te zijn. De wijnen worden gekenmerkt door hun fruitige karakter van aardbeien, rode bessen en frambozen. Terwijl flesrijping voegt een pittigere notensmaak toe.
De witte wijnen zijn afkomstig van Chenin Blanc en Mauzac en hebben een karakteristiek van groen fruit (appels en peer). Terwijl de rosé, natuurlijk van Gamay, volgens de Saignée methode.
Marcillac
Tussen de rivieren Aveyron en Lot, nabij Rodez, ligt Marcillac. Het terroir typeert zich door rode klei dat rijk is aan ijzer, rougiers genaamd. De wijngaarden staan of op steile hellingen, of men heeft terrassen gehakt uit de heuvels. De lokale held is ook hier Fer Servadou, of ter plaatse Mansois genaamd. Deze staat voor 90% aangeplant terwijl de resterende 10% bestaat uit Cabernet Sauvignon en Franc.
De wijnen zijn licht en fruitig met een boventoon van frambozen. De zijn gaat heel goed samen met aligot à la sausisse of lokale kaas zoals rocquefort.
Vin d’Estaing en Vins d’Entraygues et du Fel
Vin d’Estaing AOC ligt net ten noorden van Espalion op de beide oevers van de Lot. Op de steile hellingen staan Chenin Blanc en een beetje Mauzac aangeplant, welke heerlijke fruitige wijnen voortbrengt. De rode wijn van Gamay, Cabernet Franc en Sauvignon en Fer Servadou leveren diep robijnrode wijnen met een zweem van paars. Heerlijk fruitig, maar zeker niet geschikt om lang te ouderen.
Iets noordelijker, waar de Truyère samenkomt met de Lot, ligt Entraygues et du Fel AOC. Het grote verschil zit in het terroir wat hier vooral schist van de Fèl en graniet en barène (zand als gevolg van corosie van het graniet) van Entraygues. Dit geeft net meer frisheid aan de wijn
Garonne & Tarn
Vernoemd naar de twee rivieren, ligt oostelijk van de Aveyron het gebied Garonne et Tarn. In het oostelijke deel tegen Aveyron aan kent het gebied een klimaat met mediterrane invloeden, terwijl aan de westkant er nog maritieme invloeden zijn.
Er is een lange lijst van toegestane druivensoorten te vinden hier. Natuurlijk is er een overlap met het nabijgelegen Bordeaux appellatie. Echter vind je hier ook diverse lokale druivensoorten zoals Tannat, Abouriou en Prunelard welke de vader van de Malbec is!
Côtes du Lot
Op de beide oevers van de Lot liggen de wijngaarden van Côtes du Lot IGP. Hier komen voornamelijk rosé en rode wijn gemaakt van de Malbec druif die hier oorspronkelijk vandaan komt. Maar ook vind je andere druivensoorten zoals Merlot, Cabernet Franc en Gamay – gelet op de Bordeaux die binnen handbereik ligt. De wijn dient vaak jong gedronken te worden, heeft een mooi diep paarse kleur met rood fruit karakteristieken. Binnen deze IGP ligt het beter bekende Cahors AOC.
Witte wijn wordt gezien als een pareltje hier, zowel qua kwaliteit als verkrijgbaarheid. Slechts 5% van de productie is witte wijn, maar dan krijg je ook een mooie gele wijn met rijke aroma’s van peer, kweepeer en witte bloesem. Dominante druivensoorten zijn dan bekende; Chenin Blanc, Sauvignon Blanc en dergelijke, maar er zijn ook mooie lokale Len de l’El en de relatief onbekende Liliorilla.
Cahors AOC
De Cahors neemt een aparte plaats in. Hier vind je alleen rode wijnen waarbij Malbec dominant is (minimaal 70%). Andere druivensoorten zijn Tannat en Merlot. Dit zijn diep inktzwarte, krachtige wijnen met volle body. Tegenwoordig zie je dat wijnmakers ook meer toegankelijkere wijnen proberen te maken.
Wanneer je Malbec zegt, denkt men aan Argentinië. Het grote verschil tussen deze wijnen is dat wijnen uit de Cahors meer mineraliteit en structuur hebben terwijl er een beetje een aardse smaak omheen hangt. De wijnen gaan heel goed samen met rood vlees en stoofpotjes.
Côteaux du Quercy AOC
Net ten zuiden van Cahors, gelegen in de kalkstenen heuvels ligt Côteaux du Quercy. Hier komen mooie volle rode wijnen vandaan van Cabernet Franc. Tevens is er rosé te vinden. Toegestane druiven zijn Gamay, Malbec, Merlot en Tannat. Overigens, daar waar Cabernet Franc en Merlot de nadruk leggen op het fruitige karakter, voegt Malbec de body toe en geeft de Tannat de tannine. Maar 40% tot 60% van de blend dient Cabernet Franc te zijn. Dit vertaalt zich dan ook in een rijke aromatische wijn met veel fruit. Een ideale combinatie bij de lokale magret de canard of confit de canard!
Brulhois AOP
Helemaal aan de westkant van Garonne et Tarn langs de rivier de Garonne ligt Brulhois. Hier komen robuuste volle rode wijnen vandaan met uitstekend bewaarpotentieel. De tannine is pittig maar de wijn kent ook mooi zwart fruit, drop, pruim en specerijen. Men produceert hier 10,000hl ofwel 1.3 miljoen flessen.
Fronton AOC
Verder stroomafwaards, net boven Toulouse ligt Fronton AOC. Hier vinden we rode wijn van Négrette druif. Deze druivensoort is alleen in Fronton te vinden en nergens anders ter wereld! Ook hier zijn witte wijnen afwezig. Maar de rode wijn maakt veel goed; de jonge wijnen zijn fruitig met karakteristieken van zwart fruit en florale tonen. Terwijl de wijnen die gerijpt hebben een volle body hebben, robuust en complex zijn. Terwijl de rosé gemaakt van Négrette zacht, smaakvol, fruitig en een heerlijk lange afdronk hebben.
Gaillac
Tussen de steden Toulouse en Albi ligt de grootte appellatie Gaillac. Meer dan 100 wijn producenten en 3 grote coöperaties produceren hier zo’n 20 miljoen flessen wijn per jaar. Hier hebben we één van Frankrijk’s oudste wijngebieden. Reeds in de 4e eeuw voor Christus introduceerden de Feniciërs wijnstokken in Frankrijk. En Gaillacois was daar één van. Gaillac is absoluut een regio die een bezoek waard is; je hebt er de meest uiteenlopende wijnen van droog wit tot zoet door het laat oogsten van de druiven. Maar ook rood, rosé en mousserend. Al deze wijnsoorten, gemaakt van zeer uiteenlopende druivensoorten, hebben één ding gemeen; ze zijn allen gericht op fruitige frisse wijnen! Overigens de Gaillac Primeur zijn wijnen gemaakt van Gamay die zich heel goed laten vergelijken met Beaujolais. Tevens binnen de grenzen van Gaillac AOC heb je Gaillac Premières Côtes AOC voor hoge kwaliteit droge witte wijn. De wijn dient gemaakt te zijn van de authentieke Len de l’El, Mauzac Blanc en gesteund door Muscadelle, Sauvignon Blanc en een andere lokale ras Ondenc.
Côtes du Tarn
Rondom de Gaillac ligt de Côtes du Tarn. Hier combineren de wijnmakers hun aloude vergaarde kennis met moderne wijnmaaktechnieken. Zowel het terroir als klimaat is bijzonder divers, waardoor hier leuke spannende wijnen te vinden zijn. Hierdoor is het assortiment druivensoorten ook groot, maar liefst 5 witte druiven en 7 rode druiven variëteiten zijn toegestaan.
De Pyreneeën
Het laatste en grootste gebied betreft de Pyreneeën. Dit is het domein van Comté Tolosan IGP. Deze Indication Géographique Protection is een kwaliteitsaanduiding waar diverse regels aan gebonden zijn, zoals welke druiven variëteiten gebruikt mogen worden, maar ook wijnmaak technieken. Deze regels zijn minder streng dan bij een AOC (Appellation Origine Controlée). Hier vind je diverse kleinere sub-appellaties, maar ook de grote streek Armagnac, een destillaat vergelijkbaar met cognac.
Côtes de Gascogne
In de regio van Armagnac ligt IGP Côtes de Gascogne. Dit gebied is de leider van het zuidwesten; ongeveer 75% van de wijn is bestemd voor export. Terwijl 80% van de wijn productie witte wijn is van uiteenlopende druiven waaronder Colombard, Ugni Blanc, Gros en Petit Manseng. Dit biedt aromatische wijnen met tonen van exotisch fruit; ideaal als aperitief of bij zeevruchten. Je hebt hier kleinschalig rode wijn en rosé waar rood fruit in domineert.
Tursan
Een gebied 450ha groot met veel klein verspreide wijngaarden werken samen in een coöperatie. Hier vind je rode wijn van Cabernet Franc en Sauvignon, Tannat en Fer Servadou. Het zijn frisse jonge wijnen, heerlijk fruitig. Ook de rosé gemaakt door direct te persen zijn fris en fruitig. De witte wijn van Tursan is enorm in opkomst, fris, rond met complexe aroma’s gedragen door exotisch fruit. De Baroque variëteit speelt hier een belangrijke rol in naast Gros Manseng en Sauvignon Blanc.
Saint Mont
Naast Tursan en onder Côte de Gascogne ligt Saint Mont AOP. Reeds sinds vele jaren domineren lokale druivenrassen de wijngaarden. Wijnstokken zijn gemiddeld tussen 30 en 50 jaar oud (waarbij een enkeling zelfs de 150 jaar aantikt!).
Madiran et Pacherenc du Vic Bilh
Ten zuiden van Saint Mont ligt Madiran AOC en daaronder Pacherenc du Vic Bilh. Daar waar Madiran gericht is op rode wijn, is Pacherenc gericht op witte wijn. Madiran wijnen zijn diep gekleurd tegen het zwarte aan met een tanninerijk gevoel. Jonge wijnen zijn fruitig met aroma’s van bramen, zwarte bessen, terwijl een gerijpte wijn complexe tonen van leder, drop en specerijen vertoont.
Een klassieke Pacherenc du Vic Bilh is een zoete witte wijn rijk met aroma’s van honing en gedroogd fruit. Desondanks hebben ze een natuurlijke frisheid. De droge wijn is helder, fris met exotisch fruit. De druiven variëteiten zijn toch vooral lokaal gericht; Arrufiac, (Petit) Courbu, Gros en Petit Manseng.
Duc du Therme
Uit de uitverkoopbak bij een Nederlandse supermarkt heb ik een keer de Duc de Thermes opgepikt.Voor slechts € 2.00 had ik geen hoge verwachtingen, maar was toch aangenaam verrast door een mooie zuurgraad, heerlijk fruitig (perzik, ananas, gedroogd fruit) gedragen door honing. Helaas is de afdronk niet bijzonder, maar ja, voor € 2.00 kan je niet alles krijgen!
Jurancon
Aan de voet van de Pyreneeën ligt Jurancon. Verscholen in het heuvellandschap liggen de wijngaarden die mogen genieten van bergachtig klimaat met oceaaninvloeden. De druiven zijn hoog getraind om vorstschade zoveel mogelijk te voorkomen. Dit gebied mag dan iets meer bekendheid genieten, vooral voor haar droge witte wijn, de Jurancon Sec. Daarnaast kent met ook zoete wijn, de zogenaamde moelleux wijnen.
De moelleux wijnen zijn gemaakt van Petit Manseng druiven die laat worden geoogst en leveren mooie verfrissende wijn. Doordat de druiven drogen aan de wijnstokken tot rozijnen, krijg je weelderige wijnen met gedroogd fruit, honing maar toch behouden ze hun natuurlijke frisheid door hoge zuurgraad.
De droge wijn is een blend van Petit en Gros Manseng met de lokale Courbu druif. Het frisse citrusfruit wisselt af met mooi exotisch fruit en bloemige tonen van jasmijn. De wijn kent over het algemeen een aangename lange afdronk. Heerlijk bij zalmgerechten of Thaise curries.
Irouleguy
In het uiterste zuidwest hoek, hoog in het Baskenland vind je Irouleguy. Hier liggen de wijngaarden op terrassen tegen de stijle hellingen van de Pyreneeën. Nadat aan het begin van de 20e eeuw de wijnbouw activiteiten nagenoeg waren verdwenen, is er sinds 1950 nieuw leven in geblazen. Met voornamelijk inheems variëteiten als (Petit en Gros) Manseng, (Petit) Courbu en Tannat, maar ook Cabernet Franc en Sauvignon. Het klimaat is hier droog en heet, vooral ook in de herfst wat de rijping goed ondersteund. De rode wijn zijn donker en tanninerijk. Deze wijnen kunnen goed ouderen dankzij de zuren en tannine. De wijnen zijn aromatisch en ontwikkelen naar gedroogd fruit en specerijen naar mate ze ouderen.
Ariège
In de zuidoost hoek van de Pyreneeën, hoog boven de andere appellaties vinden we Ariège AOC. De rode wijn van vooral internationale variëtieten domineert hier. Denk daarbij aan de Bordeaux rassen en Syrah. Overigens geldt hetzelfde voor de witte wijn; Sauvignon Blanc, Sémillon, Chenin Blanc en Chardonnay.
Vergeten robuuste wijnen uit SudOuest
Vanzelfsprekend is er niets mooier dan in het gebied zijn, lekker eten en een lokale wijn op tafel. Dat geldt helemaal voor SudOuest waar ontspanning en genieten hand in hand gaan met haar vergeten robuuste wijnen. Ja veel mensen kennen de Cahors en Jurancon dan misschien wel, maar de verscheidenheid is hier vele malen groter. Van de robuuste wijnen uit Cahors tot mooie weelderige moelleux wijnen in Pacherenc du Vic Bilh. Wat het hier zo uniek maakt is door de versplintering heb je vele subgebieden met ieder haar eigen uitgesproken karakter. Je merkt ook dat sommige regio’s meer aan het werk zijn op de internationale markt als andere, maar over het algemeen zijn deze wijnen beperkt te krijgen buiten de eigen regio. Begin met experimenteren, neem een Côteaux de Lot, een Brulhois of Frontin. Vanzelfsprekend kunnen wij hiermee helpen.
Nadat we het Centre in detail bekeken hebben, gaan we de rivier de Loire verder stroomafwaarts en belanden we in de Touraine met haar fascinerende en levendige wijnen.
De Touraine strekt zich uit van Orléans in het oosten tot aan Bourgeuil in het westen. Deze regio omvat 12.600ha aan wijngaarden verspreid over 19 appellaties. De 1.400 wijnboeren, 12 cooperaties en 150 handelaren produceren gezamenlijk zo’n 213.500hl ofwel 58 miljoen flessen per jaar.
Wat wellicht opvalt is de regio Orléans ook hier weer genoemd wordt, terwijl we deze in het Centre ook al vermeld hebben. Dit is één van die Franse onduidelijkheden zullen we dan maar zeggen. We gaan niet alle regio’s in detail bekijken, maar wel de belangrijkste.
Druiven en terroir
De dominante druiven zijn Gamay (voor rosé) en Sauvignon Blanc, maar ook chenin blanc als single variety en Côt en Cabernet Franc welke in de rode blend worden gebruikt.
Deze regio is gelegen op de kruising tussen het zee klimaat en continentale klimaat, wat de wijnen hun frisheid en aromatische profiel geven. Dit is versterkt door het gebruik van koude persing. In dit proces worden druiven gekoeld voordat deze geperst worden. Deze koude persing draagt bij aan het versterken van de frisse fruitige aroma’s en donkere kleuring van de wijn.
Het terroir is divers en omvat kleigronden uit het bassin van Parijs, tufeaukrijt, kiezel- en zandgronden. Hierdoor ontstaan vele verschillende soorten wijn in een relatief klein gebied.
Van de 19 verschillende AOCs bespreken we de 5 belangrijkste in willekeurige volgorde.
Bourgeuil
Bourgeuil is de geboorteplaats van de Cabernet Franc. Deze druif wordt lokaal Breton genoemd. In het abdij van Bourgeuil begon men meer dan 1.000 jaar geleden met het verbouwen van Cabernet Franc en dus het wijn maken. De appellatie Bourgeuil AOC omvat 7 gemeenten gelegen ten westen van Tours op de rechteroever van de Loire. Er zijn 120 wijnboeren die 1.400ha wijngaarden beheren. De regio heeft een maritiem klimaat waarbij de wijngaarden beschermd zijn door hun zuidelijke hellingen en het gematigde effect van de rivier.
Er zijn drie verschillende bodemtypen te vinden, kleine eilandjes van grind in de alluviale terrassen van de Loire; hogere terrassen van oud, met gletsjer bedekt alluviaans zand en grind; en klei / kalksteenbodems vanaf de heuvelrug die langs het noorden van de appellatie loopt.
Je vindt hier rode en rosé wijnen gemaakt van Cabernet Franc. Blenden met Cabernet Sauvignon (max 10%) is toegestaan.
De rode wijn heeft een sterke paarse kleur met een zeer aromatische neus van kersen en aardbeien voor wijnen op grindbodem. Voor wijnen van kleigronden meer framboos, bramen en kruiden tonen welke ondersteund worden door tonen van leer en geroosterd vlees. De wijnen hebben een volle body en kennen een langdurige en evenwichtige smaak met elegante tannine en een vleugje zuur. De rosé wijnen zijn diep roze met een neus van vers fruit. Ze zijn licht fruitig, gestructureerd en fris.
St Nicolas de Bourgeuil
In de AOC Bourgeuil, aan de westzijde, ligt de subregio St Nicolas de Bourgeuil, rondom het gelijknamige dorp. De appellatie is 1.050ha groot en voor de aanplant is eigenlijk alleen Cabernet Franc gebruikelijk. Omdat de regio net iets koeler is dan Bourgeuil, zijn de wijnen net iets lichter; in plaats van paars meer robijnrood, neus en aroma’s zijn gelijkwaardig, maar de body is net iets verfijnder.
Cheverny
Wanneer je vanaf Orléans verder stroomafwaarts gaat, kom je Cheverny tegen. Deze regio strekt zicht uit tot aan Bois en is in te delen in Cheverny en Cour Cheverny. Cheverny omvat 24 gemeenten ten zuiden van Bois met een continentaal klimaat. De wijngaarden strekken uit over 574ha voornamelijk op zand en kleigronden en deels op zand en grindterrassen en liggen beschut door het enorme bos.
Hier vind je een reeks uiteenlopende druivensoorten; Gamay, Pinot Noir, Cabernet Franc en Malbec (lokaal Côt genaamd). En voor wit Sauvignon Blanc en Chardonnay.
De rode wijn kenmerkt zich door haar kersenrode kleur en sprankelende rode fruit in de neus. Wanneer de Pinot Noir is gebruikt in de blend, bespeur je tevens een vleugje animaal en specerijen (kruidnagel). Het palet kenmerkt zich door fruitaroma’s en zachte tannine. De wijn kan nog jaren liggen. De witte wijn is lichtgeel met een zweem van groen. In de neus duidelijk kruisbes en licht kruidig. De Chardonnay voegt body en exotische fruit aroma’s aan de Sauvignon Blanc. De rosé is een perfecte zomerwijn; zalmrose met een neus van rood fruit en kruiden. De wijn is fris en fruitig met rabarber en specerij tonen.
Cour Cheverny
Het in oppervlakte grotere Cour Cheverny omvat 11 gemeenten en slechts 55ha gelegen op zand-klei gronden. De wijngaarden worden, net als Cheverny beschermd door het rondom liggende bos. Hier vinden we een bijzondere druif, de Romorantin. Dit is een oude Bourgondische druivensoort die nu alleen nog in Cour Cheverny te vinden is. De druif zou door koning Francois I naar Chateau Chambord liet komen. Deze druif is verwant aan de Chardonnay en geeft intense mineralige wijnen die lijken op de wijnen uit de Chablis.
Romorantin geeft licht gele wijnen, soms met een zweem van goud. De neus overheerst door groen fruit en acacia bloemen. Met het ouderen komen aroma’s van honing, limoen en bijenwax. Het geeft levendige wijnen met mineralen, hoog zuur. Echt goede kwaliteitswijnen met lengte en elegantie.
Chinon
Over het algemeen wie Loire wijnen zegt, denkt men vaak aan Chinon of Vouvray. Chenin staat zowel rood als witte druiven toe in haar appellatie; Cabernet Franc en Sauvignon voor rood en Chenin voor wit. De 2.300ha wijngaarden zijn in handen van ongeveer 200 wijnboeren, verdeelt over 19 gemeenten aan beiden zijden van de rivier Vienne. De wijngaarden gelegen aan de rivier kennen een zand-grind bodem en brengen soepele lichte wijnen voort. Wanneer deze gelegen zijn op de hogere kalkstenen hellingen, zie je vollere, robuuste wijnen die zeker kunnen rijpen op fles. In de rode wijn herken je donker fruit en zachte specerijen. Witte wijn zijn licht van kleur, met een neus van appel en peer en de zo kenmerkende vleug van honing voor de Chenin Blanc. Over het algemeen zeer fruitige wijnen. De rosé wijn is diep roze van kleur en heeft herkenbare kersen en kruidige tonen.
Chateau de la Grille Rouge
Typerend door de markante flesvorm, is dit een wijn die de moeite waard is. De wijn is afkomstig van 100% Cabernet Franc van 50 jarige stokken. Hierdoor is de opbrengst beperkter maar de aroma’s zijn geconcentreerder. Vooral rood en zwart fruit (vijgen en bramen) wisselen af met tonen van getoast hout en vanille. In de mond bespeur je het zwarte fruit, de houtrijping (vanille) en boter (MLF). De tanine is rond en heel mooi in balans met de hogere zuren. Heerlijk om te drinken naast een steak of lamsrack.
Touraine
De appellatie Touraine AOC kan in het hele gebied gebruikt worden. Met haar 4.400ha aan wijngaarden en 360 wijnboeren is het een groot gebied. Het terroir is bijzonder divers; met vuursteenachtige kleisoorten, kleikalksteen op een kalkbed en zand op vuursteen in het oosten, daarnaast ook grindstenen en zand.
Je vindt hier stille wijn en mousserend en rood, wit en rosé. Daarnaast zijn er ook kleine pareltjes, zie hieronder.
Xavier Frissant Sauvignon de Touraine
Onlangs deze wijn voorgeschoteld gekregen tijdens een wijnproeverij georganiseerd door Wijnhuis Oktober. De citroengele wijn stuift uit het glas, overweldigende perzik, acacia, kruisbes. Het houdt niet op. De wijn heeft een hoog zuurgehalte en gemiddeld mondgevoel. De wijn rijpt enkele maanden “sur lie”, maar de bijbehorende toast of brioche wordt weggevaagd door het expressieve fruit. Wanneer je houdt van frivole lichtvoetige expressieve wijnen, is dit zeker een aanrader. Een echt voorbeeld van fascinerende, levendige wijn uit de Touraine.
Touraine Oisly
Dichterbij de rivier de Cher ligt Oisly. Hier is Sauvignon Blanc Keizer. Op 20ha wijngaarden verspreidt over 10 dorpen en slects 7 producenten, heb je een micro-continentaal klimaat. Het terroir kent een typische Solognon-gletsjerbodems van zand over klei met stukjes grind en mergel. Deze geven wijnen met delicate bloemengeuren van acacia en meidoorn gevolgd door citrus (grapefruit en citroen) met frisse minerale tonen. De wijn is levendig, fris en fijn, bloemig en vol met citrusfruit. Kortom een echte Sauvignon!
Touraine Azay le Rideau
Er is bewijs gevonden dat hier in de Gallo-Romaanse tijd reeds wijn werd gemaakt. Hoewel deze appellatie slechts 60ha wijngaard omvat, vind je hier grote klimatologische verschillen. De wijngaarden in het westen hebben een meer maritiem klimaat, terwijl in het oosten je juist een meer continentaal klimaat vindt. Azay le Rideau ligt daar waar de rivier de Indre zich samenvoegt met de Loire en kenmerkt zich door een kleirijke grond vermengt met vuur- en kalksteen.
Je kan hier levendige rosé wijnen van Grolleau en heldere Chenin Blanc witte wijnen vinden. De rosé kan geblend worden met Gamay, Côt (Malbec) of Cabernet Franc. De witte wijn is hier droog en mineraalrijk met aroma’s van abrikoos en perzik.
Touraine Chenonceaux
AOC Touraine Chenonceaux is onlosmakelijk verbonden met het gelijknamige kasteel wat hier ligt. De wijngaarden liggen op de beste locaties op de zonnige richels boven de rivier de Cher op een bodem van klei met vuursteen. Hier komen wijnen van zeer hoge kwaliteit vandaan gemaakt van Gamay of een blend van Malbec (Côt) en Cabernet Franc en witte wijn van Sauvignon Blanc. Typerend voor deze regio is dat de witte wijn min 10 maanden rijpt terwijl rode wijn zelfs bijna 1 jaar rijpt.
De witte wijn is Chinon typerend; licht tot goudgeel van kleur en stuivend met aroma’s van acacia gedragen door brioche en toast van de gistrijping. De rode wijn kenmerkt zich door expressief rood fruit van de Gamay maar ook zwart fruit en specerijen door de Côt. Mooi zuur en zijde zachte tanine maakt dit een heerlijke wijn om van te genieten. Bewaarpotentieel is ongeveer 2 tot 5 jaar.
Touraine Mesland
Tussen de stad Blois en AOC Touraine Amboise ligt OAC Touraine Mesland. In 1838 introduceerden de monniken van de Abdij van Marmoutier de Gamay druif in deze regio. Gamay nam een toevlucht ten koste van de Côt. Het semi-continentale klimaat laat duidelijk de sporen na in de wijn. Samen met het terroir van vuursteen en kiezelzand, krijg je wijnen met frisse zuren, zachte tanine, heerlijk fruitig (framboos en zwarte bes in rode wijn) of mooi floraal en bloesem (in witte wijn).
Touraine Noble Joué
Dit pareltje in de Touraine kent een stormachtige geschiedenis. Reeds onder het bewind van Lodewijk XI produceert men hier wijn (15e eeuw) maar het kreeg echt grootse naamsbekendheid in de 19e eeuw. Helaas door de oorlog werden de wijngaarden deels verwoest en een ander groot deel verdween door verstedelijking. In 1975 hervond een kleine groep wijnboeren de passie weer wat resulteert in een gebied van 28ha wijngaard verdeeld over 5 producenten. Op een bodem van klei met vuurstenen kiezels staan Pinot Meunier, Pinor Noir en Pinot Gris aangeplant. Er komt uitsluitend rosé wijnen voor. Het is tevens één van de regio’s waar Vin Gris origineel vandaan komt! Pinot Noir (10-20%) en Pinot Meunier (50-60%), beide rode druiven, geven body, lengte en kracht; Pinot Gris (30-40%), een witte druivensoort, biedt fruitigheid en finesse.
De rosé heeft een complexe neus met tonen van hyacint, kersen, aardbeien en rijpe peer. Het is een lichte verfrissende wijn met aroma’s van kersen en kruidnagel. De minerale frisheid versterkt de fruit aroma’s. Een heerlijk aperitief!
Touraine Amboise
Nabij één van de mooiste kastelen in de Loire, ligt AOC Touraine Amboise. Hier bewerken 30 wijnboeren 220ha wijngaarden. De aangeplante druiven zijn Cabernet Franc, Gamay, Malbec en Chenin Blanc. Er worden witte (van droog tot zoet), rode en rosé wijnen geproduceerd.
Vouvray
De andere zo bekende regio is dus Vouvray. Hier vind je alleen witte wijn van Chenin Blanc. Ze variëren van sparkling (ruim 50%), halfzoet tot zoet, afhankelijk van de restsuiker op het moment van de oogst. Demi-sec is het paradepaardje van de regio. Vouvray ligt vlak bij Tour en de wijngaarden gaan zo’n 1.800 jaar terug toen St Martin van Tours de Chenin Blanc in de regio introduceerde bij de Abdij van Marmoutier. De 160 wijnboeren bewerken 2.200ha wijngaarden. De wijngaarden hebben een micro klimaat met een maritiem inslag wat verkoeling brengt. Dit cool-climate gecombineerd met zonnig najaar helpt de fysiologische rijpheid van de druiven waardoor zoete wijnen mogelijk gemaakt worden. De wijngaarden liggen op de rechteroever van de Loire terwijl de zijrivier Brenne doorkruist. Het terroir is hier serieus anders; rotsachtige hellingen met tuffeau en valleien bedekt met vuursteenachtige kalksteenklei.
Jonge Vouvray kenmerkt zich door tonen van rozen, kweepeer en acacia. Terwijl meer ontwikkelde Vouvray aroma’s van abrikoos, gedroogd fruit en honing laat zien.
Domaine du Clos des Aumônes
Deze 100% Chenin Blanc heeft een mooi gouden kleur met lichte kleurintensiteit. Afkomstig van 35 jaar oude wijnstokken heeft de wijn een neus van rijp wit fruit zoals appel en peer. In het palet bespeur je ook abrikoos, gedroogd fruit en honing. Met haar hoge zuur en volle body geeft de wijn een aangenaam lange afdronk.
Heerlijk bij vis gerechten en verrukkelijk als aperitief.
Conclusie
Met haar 12.600ha aan wijngaard is dit een veelzijdige regio. Je vindt in de Touraine zeer levendige en fascinerende wijnen, ingegeven door verschillende klimatologische invloeden, verwarming van de wijngaarden door de rivieren en het verschil in bodem structuur. Om elke hoek vind je hier weer een nieuw pareltje. Touraine, geeft levendige en fascinerende wijnen waar je echt je tijd voor moet nemen om te verkennen!
Ik zat van het weekend te genieten van een glas Beaujolais grand cru tijdens een heerlijke stoofpot van kip. Toen ontstond het idee om een serie te maken over de fantastische Beaujolais en haar affiniteit met Bourgogne.
Bourgogne in een vogelvlucht
Over de Bourgogne zelf kan je eindeloos uitweiden. Maar één ding staat vast, er zijn zelden zulke complexe gebieden als de Bourgogne. Bourgogne wijnen staan erg hoog aangeschreven internationaal gezien. Er zijn vele coöperaties en wijn domeinen en de kwaliteitsaanduiding gaat zelfs tot op wijngaard niveau. Maar de verschillen op wijngaard niveau kunnen aanzienlijk zijn. En hoe is dit dan duidelijk voor een consument? Daar wil ik in de volgende serie van artikelen verder op in gaan.
Ligging van Bourgogne
De wijnstreek Bourgogne is gelegen tussen de steden Dijon en Lyon langs de rivier de Saône, met de Chablis als uitzondering bij de stad Auxerre. Het ligt oostelijk van het Central Massief, de bergketen, wat een natuurlijke bescherming geeft tegen regenval. De regio is 32.582km2, heeft 29.395ha aan wijngaarden die 188 miljoen flessen wijn produceren (cijfers 2018). De ondergrond is gedomineerd door kalkrijke kleiachtige grond, waar vooral Chardonnay staat aangepland, of kalkrijke mergel waar vooral Pinot Noir te vinden is. In de Bourgogne spelen aspecten als steilheid en richting van de helling, maar ook diepte, drainage, mogelijkheid om warmte af te geven en mineraliteit van de bodem een grote rol.
De verschillen in deze aspecten veroorzaken de verschillen in de wijn, aangezien vooral Chardonnay en Pinot Noir heel gevoelig zijn voor terroir. De belangrijkste druivensoorten zijn dus Pinot Noir en Chardonnay. Daarnaast vind je ook Aligoté en Gamay.
Nu hebben we het gehad over het terroir, wat op zichzelf al lastig te doorgronden is. Nu gaan we nog een stap verder. Tot aan de Franse Revolutie waren de wijngaarden vooral in handen van de Kerk en de adel. Vanaf 1791 werden de wijngaarden opgesplitst en geveild. Dankzij de Code Napoléon de wijngaarden verder gesnipperd omdat alle erfgenamen bij wet eigenaar werden van een wijngaard. Je dient als wijnliefhebber niet alleen de namen van de dorpen of zelfs de wijngaarden paraat hebben, maar ook nog de namen van producenten op de percelen van een wijngaard!
Maar tot dusver de vogelvlucht, laten we nu eens gaan kijken in het andere gebied; de fantastische Beaujolais.
De fantastische Beaujolais en haar affiniteit met Bourgogne
De Beaujolais, genaamd naar de voormalige hoofdstad Beaujeu, is een onderdeel van Bourgogne. Maar toch ziet men dit als een op zichzelf staande regio. Dit is omdat de bodem, de dominante druivensoort en het klimaat significant verschilt ten opzichte van de Bourgogne. En daardoor dus ook de wijn. De dominante druif is de Gamay. Hiervan maakt men relatief simpele en fruitige wijnen die je het best jong kan drinken – hoewel ze zeker op fles kunnen ontwikkelen. Verder vind je slechts 1% Chardonnay aangeplant in de regio. De regio is ongeveer 1.750km2 groot en produceert ongeveer 93 miljoen flessen wijn afkomstig van 15.000ha wijngaarden (cijfers 2018 Beaujolais.com).
Interessante observatie is dat Beaujolais een fractie is van de grote broer Bourgogne, maar toch de helft van de wijn produceert van diezelfde grote broer! Overigens, net als in de Bourgogne, kent de Beaujolais ook subregio’s met grote verschillen, én komt de “bulkwijn” uit de zuidelijkste regio.
Bas-Beaujolais
De Beaujolais kan je vinden ten zuiden van Maçon en strekt zich uit tot aan Lyon. De regio is in te delen in twee subregio’s, Bas-Beaujolais en Haut-Beaujolais. De grens ligt ter hoogte van Villefranche-sur -Saône door de rivier Nizerante. Ongeveer 50% van de Beaujolais wijnen komen uit Bas-Beaujolais.
De wijn dankt zijn grootste bekendheid aan de Beaujolais Primeur. Dit is jonge wijn die na 31 januari volgend op de oogst op de markt komt. Ook de Beaujolais Nouveau wint aan terrein. Deze nog jongere wijn kom vanaf de 3e donderdag in november volgend op de oogst op de markt. Deze wijnen zijn dus beiden zeer jong waarbij de nadruk op het fruitige karakter ligt. Tevens ligt alcohol relatief laag, minimaal vereiste is 9.5%. Dit fruitige karakter wordt benadrukt door de wijn maak methode. Deze jonge wijnen komen van de zandgronden in het zuidelijke deel van de Beaujolais en zijn Beaujolais AOC gelabeld. Overigens bestaat er ook een Beaujolais Supérieur. Dit is een gelijke wijn, echter de minimale alcohol is 10%.
Haut-Beaujolais
De Haut-Beaujolais omvat de Beaujolais Village en Beaujolais Grand Crus. In het westen, gelegen op granieten schist waar Gamay een bijzondere affiniteit mee heeft, liggen de 39 Beaujolais Village dorpen. Deze wijnen hebben het label Beaujolais Village AC en brengen ongeveer 25% van de wijnen voort. Deze wijnen zijn na 1-2 jaar goed op dronk. Tevens kunnen Beaujolais Village wijnen als Beaujolais Village Primeur AC op de markt gebracht worden, binnen de wettelijke tijdslijnen natuurlijk.
Op de noordelijke granieten glooiende heuvels vind je de grand crus van de Beaujolais. Hier liggen 10 dorpen die zijn erkend dat ze uitzonderlijk goede wijn produceren met een onderscheidend en identificeerbaar kenmerk. Dit zijn krachtige wijnen met volle body en worden beter door flesrijping. Groot verschil met de andere Beaujolais wijnen, is dat de grand crus volgens de “normale” wijze worden gevinificeerd. Hieronder noem ik een paar van de AOC’s.
AOC Juliénas
Juliénas is één van de oudste AOCs en het dorp is vernoemd naar Julius Cesar. De wijnen zijn harmonieus en hebben een goede structuur. Ze zijn heerlijk om jong te drinken, maar sommigen kan je zelfs wel 10 jaar wegleggen!
AOC Brouilly
Dit is de zuidelijkste en tevens grootste AOC. Een Brouilly is heerlijk romig en zacht in het 2e jaar na de oogst.
AOC Fleurie
Een Fleurie heeft een uitgesproken en elegant karakter vol fruit en bloemen. Ze wordt niet voor niets de meest vrouwelijke Cru van de Beaujolais genoemd. In de gelijknamige gemeente groeien de stokken op een arme bodem dat bestaat uit verpulverd graniet.
AOC Moulin-à-Vent
Dit is de eerste officieel erkende Cru de Beaujolais. Deze wijn is niet vernoemd naar een plaatsnaam, zoals alle andere crus, maar naar een oude gerestaureerde windmolen. Wijnen uit deze AOC zijn de meest volle en complexe Beaujolais wijnen die tevens het langst bewaard kunnen worden. De wijn krijgt nagenoeg het karakter van een Bourgogne!
Dit is ook de wijn die ik van het weekend geproefd heb. Het is een mooie wijn met een neus van rode kers en aardbei. Maar ook een vleugje tijm en peper. De wijn kent een hoge zuurgraad en medium body en een palet, naast het rode fruit, van specerijen zoals laurier, zoethout.
Productie methode
De productie van Beaujolais gebeurd op een andere wijze vergeleken met de meeste wijnen. Hier wordt gebruik gemaakt van een koolzuurgasvergisting (macération carbonique) en trosvergisting. De druiven gaan in grote kuipen. Door het gewicht van de bovenste trossen druiven, kneuzen de onderste druiven Vergisting komt op gang door de vrijgekomen sappen. Het vrijgekomen koolzuurgas stijgt naar de bovengelegen trossen en brengt daar de vergisting op gang. Kleurstof en tannine breekt af door de vrijgekomen alcohol en wordt opgenomen in de vloeistof. Dit is een methode waarbij men geen zuurstof gebruikt zodat de fruitigheid van de druif behouden wordt. De eerste lekwijn is afgetapt na de koolzuurgasinwerking, men perst het residu en is geblend met de lekwijn. Tenslotte vindt malolactische vergisting plaats. Deze techniek van macération carbonique geeft typische smaken van rood fruit en banaan af.
Wijn-spijs suggesties
Beaujolais (nouveau en primeur) zijn geen bewaarwijnen en indien deze koel worden geschonken, komen smaken nog beter tot hun recht. Deze jonge wijnen gaan heel goed bij een kaas/charcuterie plankje. De Grand Cru staat fantastisch naast een licht vlees gerecht zoals kip stoofpot of varkensvlees. Maar ook zeker bij lamsvlees met rozemarijn bijvoorbeeld.
Conclusie
Zoals we nu gezien hebben met de fantastische Beaujolais en haar affiniteit met de Bourgogne, maar toch weer niet. Want beiden regio’s worden toch apart van elkaar gezien. Dat zo een klein gebied toch tot zoveel in staat is, is bewonderenswaardig. En Beaujolais moet echt niet gezien worden als een inferieure wijn. Er is eenmaal nog veel meer te halen.
De Bourgogne is echt veelzijdig en complex, maar dat gaan we in de volgende artikelen verder onderzoeken.
Sinds 1647 verblijven de zusters van Norbertinessen van priorij Sint Catharinadal onafgebroken in het Slotje de Blauwe Camer te Oosterhout (Noord Brabant). De zusters zijn experts waar het gaat om boek restauratie en kalligrafie. Maar om het voortbestaan van het klooster te waarborgen, werd in 2014 een begin gemaakt om weide en akkergrond geschikt te maken voor de wijnbouw. Naast de wijngaard is ook de voormalige koeienstal omgebouwd tot wijnhuis-restaurant; genaamd de Blauwe Camer.
Alsof je terug in de tijd gaat met het klooster in de verte
De wijngaard Sint Catharinadal
Zicht op de wijngaard met de Auxerrois aangeplant
Het Sint Catharinadal-domein beslaat ongeveer 7.5ha met totaal 44km aan druivenplanten. Wanneer de wijngaard volgroeit is, kan deze bij gemiddelde tot goede oogst naar verwachting ongeveer 40.000 flessen wijn opbrengen. Tevens beschikt de wijngaard over een clos. Deze 1ha clos is een ommuurd perceel, welke door de beschutte ligging een hogere gemiddelde temperatuur kan bereiken. Tevens zijn de druivenranken beter beschermd tegen wind. Een hogere temperatuur heeft invloed op de groei van de druivenplant en de productie van druiven. Bij voldoende warmte stijgt tijdens de rijping het suikergehalte van het fruit – en daarmee het potentiële alcoholgehalte, terwijl de zuurgraad juist afneemt. Dit alles heeft invloed in de beleving van de wijn. Vandaar dat gekozen is om hier de rode druiven aan te planten, aangezien de rijping van een rode druif vaak langer duurt en meer warmte nodig heeft dan een witte druif.
In de wijngaard zijn de volgende druivensoorten aangeplant;
Met deze traditionele rassen (ofwel vitis vinifera) wordt overwegend witte wijn gemaakt. De Pinot Noir en Gamay worden tevens gebruikt voor een lichte, verfijnde rosé.
Vinificatie
De vinificatie (het daadwerkelijk maken van de wijn) gebeurd geheel op het klooster. Het wijnhuis beschikt over grote RVS tanks en ook eiken houten vaten voor de rijping van de wijn. En ja, dit is ook te bezichtigen! Het proces staat onder toeziend oog van Andries Burger, de wijnmaker van niemand minder dan de Zuid-Afrikaanse wijnproducent Paul Cluver. Via de goede connecties van Marc Mulder, eigenaar van All AboutWine en beheerder van de wijngaard, is Andries de uitdaging aangegaan om kwaliteitswijn te maken in Nederland – iets wat hij in eerste instantie onmogelijk achtte. Het voordeel voor Andries is dat in Elgin hij ook in een koel klimaat werkt, en dat de oogst in Afrika tegengesteld is (in april-mei) aan die in Europa (in oktober). Je kan hier een leuke podcast luisteren met Marc over het klooster en de wijngaard.
De eerste oogst was van 2017 en was meteen een uitdaging; late vorst in het voorjaar en natte augustus en september maanden resulteerden in rot. Uiteindelijk werden er 11.000 flessen gebotteld.
Het tweede oogstjaar 2018 was van een heel andere orde. Er zijn toen 55.000 flessen gebotteld dankzij de hele mooie en warme voorjaar en zomer.
Inmiddels is er hard gewerkt aan het derde oogstjaar en deze wijnen – ongeveer 20.000 flessen – zullen één dezer weken beschikbaar komen. En natuurlijk zullen wij je niet onthouden hoe deze zal smaken.
Wijn notitie van de wijnen van het Sint Catharinadal
Nu vraagt je je natuurlijk af, kwaliteitswijn uit Nederland, hoe smaakt dat dan. Nu, ik zal je de proefnotitie niet onthouden. De zusters van het Sint Catharinadal produceren drie soorten wijn; een houtgelagerde chardonnay (en het paradepaardje), en blend en zoals gezegd een rosé.
Het pareltje van de wijngaard, de houtgelagerde chardonnay 2018
De houtgelagerde chardonnay is flonkerend en groengeel van kleur met een lichte intensiteit. De frisse, zuivere neus kent een medium geurintensiteit van appel en citroen. Verder bespeur je het vettige van boter (door mlf) en rokerige, vanille van houtrijping. Het Is een droge wijn, hoog in het zuur met gemiddeld alcohol. Je bemerkt het groene fruit, de room of boter en houtrijping. De wijn kent een aangename frisse afdronk met verlengde rook tonen. Dit jaargang lijkt beter in balans te zijn dan vorig jaar gelet op zuurgraad en hout. En zal menig persoon op het verkeerde been zetten denkend dat het een bourgogne wijn is!
De bleekgele blend van Auxerrois, Pinot Blanc en Pinot Gris kent een frisse geur van citrus en steenfruit. De verfijnde zuren geven de wijn een sprankelende frisheid van kruisbes, citrus, perzik. Met iets mineraligs. De wijn heeft een prettige afdronk, maar blijft niet te lang hangen en is gewoon een zeer plezant en verfrissend glas wijn.
De frisse blend van Auxerrois, Pinot Blanc en Pinot Gris
De fruitige rosé van de zusters.
Tenslotte de mooi zalmroze rosé. De 2018 oogst is beduidend beter dan de zeer zoete 2017. De wijn heeft een mooie neus van aardbeien en frambozen, met een grondige of minerale hint. Mede door de mooie verfijnde zuren komen deze smaken perfect terug in het palet van de wijn. De afdronk is mooi lang van deze niet al te complexe wijn. Maar is fantastisch op een mooie zomer middag of avond. Een absolute aanrader.
Conclusie
Natuurlijk is Sint Catharinadal niet de enige wijn producent in Nederland, sterker nog er zijn ruim 200 wijngaarden in Nederland! Helaas schrikken mensen soms van prijzen, maar om het commercieel interessant te houden voor de wijngaardbeheerders liggen prijzen wel iets hoger dan de gemiddelde prijs die Nederlanders aan wijn besteden. Mocht u hier meer over willen weten kunt u altijd contact met ons opnemen via het contact formulier of telefoon. Of je kan natuurlijk langs gaan bij de zusters!
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
