De twee verrassende werelden van Bordeaux

Van de linkeroever in de Bordeaux schuiven we langzaam naar het oosten. Hier komen we Entre-Deux-Mèrs tegen. Ook hebben we vorige week niet stil gestaan bij de dessertwijnen van de linkeroever, omdat deze een speciale plaats innemen. Dit spiegelt de twee verrassende werelden van de Bordeaux.

Mooie langlevende dessertwijnen

Eén van ’s werelds mooiste dessertwijnen komt uit de Bordeaux, Château d’Yquem. Maar wie geen €200+ kwijt wilt zijn voor een flesje dessertwijn van 375ml, zijn er zeker alternatieven.

Maar hoe komen deze wijnen in het flesje? De wijn is gemaakt van druiven die geinfecteerd zijn met de schimmel Botrytis Cinerea. Doordat deze schimmel kleine gaatjes perforeert in de druivenschil, verdampt het vocht uit de druif. Hierdoor krijg je een druif die nog geconcentreerder is dan anders. Echter tevens gaat de opbrengst fors naar beneden, er is immers minder druivensap! Dit in combinatie met de handmatige pluk, waarbij plukkers meerdere malen door de wijngaard moeten gaan, drijven de prijzen aanzienlijk omhoog.

Pessac Léognan en Graves zijn vorige week reeds aanbod gekomen. Hier komen hele mooie droge witte en rode wijnen vandaan. Maar terug naar de dessertwijnen. Wie aan Franse dessertwijn denkt, komt vaak uit bij Sauternes. Echter, ook voor een goede Sauternes leg je al snel tientallen euro’s neer. Maar er zijn ook nog andere mooie gebieden. Dat hebben we gezien in het artikel over de Loire. Maar ook in de Bordeaux heb je subregio’s die verrassende verschillende werelden laat zien.

Sauternes en Barsac

Maar natuurlijk eerst de meest belangrijke appellatie, Sauternes. Grofweg gelegen tussen Barsac in het noorden en Sauternes in het zuiden, langs de rivier de Ciron, strekt zich de appellatie Sauternes AOC en Barsac AOC zich uit. Overigens mogen wijnen uit Barsac ook onder de naam Sauternes AOC op de markt gebracht worden.

Sauternes

Sauternes is gekenmerkt door een bodem van krijt, kalksteen, zand, klei en grind op een alluviale ondergrond. Er zijn zacht glooiende heuvels. Door de ligging langs de Ciron die uitmondt in de Gironde ontstaat een microklimaat dat ideaal is voor Botryttis Cinerea geïnfecteerde druiven. Een unieke condensatie draagt bij aan mistvorming in de herfstochtenden waarna mooie zonnige middagen volgen. Hier gedijt de schimmel het best. De oogst kan wel 3 maanden duren, waarbij alleen die druiven worden geplukt die goed aangetast zijn door de schimmel. Vervolgens vindt er wel 3 tot 5 sorteer rondes plaats. Men perst de druif langzaam en voorzichtig. Waarna de wijn gefermenteerd wordt in RVS tanks. Hout is zelden gebruikt omdat men de nadruk wilt leggen op het fruitige karakter.

Jonge Sauternes is bijzonder fruitig – citrus, wilde perzik en accacia bloessem. Wanneer je de wijn weglegt zal je merken dat de kleur naar amber gaat en het pallet aanzienlijk complexer wordt – gekonfijt en gedroogd fruit. Voor goede Sauternes, is er een eis van minimaal 13% alcohol en de wijn dient duidelijk zoet te moeten zijn. Echter is er geen regulering omtrent restsuikers (zoals bij de Duitse dessertwijnen en indirect ook bij Hongaarse Tokaji. Sauternes relatief makkelijk herkennen aan hun nootachtige ondertoon. Dit is een typerend karakteristiek van de Sémillon druif die overwegend aanwezig is met de blend van Sauvignon Blanc, Gris en/of Muscadelle. Wanneer je een fles hebt van een goed huis, uit een goed jaar en bewaard onder de juiste condities, kan de wijn wel meer dan 100 jaar oud worden!

Barsac

Overigens het grote verschil tussen Barsac en Sauternes is dat wijnen uit Barsac over het algemeen lichter en verfrissender zijn dan de romigere en ronde wijnen uit Sauternes. Dit komt door de ziltige aluviale ondergrond die specifiek is voor Barsac.

Sauternes Carmes de Rieussec

Carmes de Rieussec – Sauternes 2014

Deze wijn uit het fantastische jaar 2014 gedronken. Strogeel van kleur. Bijzonder fruitig gedragen door de hoge zuurgraad. Citrus, abrikoos, accacia bloessem. Maar ook rozijntjes, geconfijte sinaasappel, honing, vijgen en kaneel en natuurlijk hazelnoot. In de afdronk een verfrissend grapefruit-bittertje na. De wijn is vol en zoet maar door de aanhoudende frisheid is dat niet vervelend. Kortom, alles wat een Sauternes behoort te zijn!

Graves Supérieures en Cérons

De andere twee overgebleven gebieden zijn Graves Supérieures en Cérons. Wijnen gelabeld Graves Supérieures kunnen geproduceerd worden van druiven die uit het hele gebied komen. De mini-appellatie Cérons kan alleen zijn toegewezen aan wijnen gemaakt van druiven uit de dorpen Cérons, Podensac and Illats. Château de Cérons bijvoorbeeld heeft nog maar 5ha gereserveerd voor haar dessertwijn. De kwaliteit is fantastisch (en prijzen zijn bijzonder betaalbaar), maar deze appellatie is helaas tanende. Deze wijnen zijn overigens niet zo lang houdbaar als Sauternes; max ongeveer 5 jaar.

De Graves Supérieures daarentegen is een lichtzoete wijn gemaakt door het voortijdig stoppen van de vergisting zodat er restsuikers achterblijven in de wijn of door het gebruik van overrijpe druiven. Dat is ook de reden dat deze wijn aanzienlijk beter betaalbaar is. Ook deze wijn is beperkt houdbaar.

Entre-Deux-Mèrs

Entre-Deux-Mèrs Twee werelden van Bordeaux

Dan steken we de Garonne over en komen terecht in het gebied tussen de Garonne en de Dordogne; het Entre-Deux-Mèrs. Hier vind je rode wijn met als label Bordeaux AOC of Bordeaux Supérieur AOC, of witte wijn welke ook haar eigen gemeente appellatie mag dragen.

Tevens vind je zoete wijnen uit de gemeenten Cadillac, Loupiac of Sante-Croix-du-Mont. Primair zijn de witte wijnen gemaakt van Sémillon, geblend met Sauvignon Blanc en Muscadelle. Met haar 6.000ha is dit tevens één van de grootste wijngebieden van de Bordeaux en goed voor bijna de helft van de Bordeaux wijn. Hoewel de meeste wijn uit de regio rood is, is de appellatie Entre-Deux-Mèrs AOC alleen voor witte wijn! De regio is significant anders dan Bordeaux aangezien er een ruime variëteit aan ondergrond is.

Entre-Deux-Mèrs stond bekend voor haar half-zoete witte wijnen tot de jaren 50 van de vorige eeuw.  Deze behoorden tot de slechtste Bordeaux wijnen. Hierdoor leek een lokale economische ramp te gaan ontstaan, totdat de wijnboeren omschakelden naar het aanplanten van rode druiven. Deze wijn is nog steeds volop verkrijgbaar als Bordeaux AOC of Bordeaux Supérieur AOC. Enkele decennia later zijn er een aantal voortrekkers geweest om droge witte wijnen te herintroduceren met moderne vinificatietechnieken. Hierdoor werd de wijn fris en fruitig. De toegestane druiven zijn vanzelfsprekend Sémillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle (gezamenlijk minimaal 70%). Maar daarnaast ook Merlot Blanc, Colombard, Mauzac en Ugni Blanc.

Marjosse

Chateau Marjasse, Entre-Deux-Mèrs 2019

Dit landgoed is in eigendom van M. Lurton die ook werkzaam is geweest als manager bij Chateau Chéval Blanc (een 1er Cru wijngaard) en Chateau d’Yquem. Toch niet de minste referenties!

De wijn is een blend van 44% Sauvignon Blanc, 20% Sauvignon Gris, 32% Sémillon en 4% Muscadelle. De druiven apart geplukt (in de koele ochtend) en hebben hin eigen vinificatie.  Dit geeft een bleekgouden wijn met een intense neus van wilde perzik, steenfruit en vlierbloesem. Het volle mondgevoel is gedragen door een stevig alcohol percentage en licht hogere zuren. De lengte is wat aan de korte kant, maar desalniettemin bijzonder aangenaam. Kortom, een heerlijke wijn voor een zonnige aangename dag!

Tevens zijn er een aantal kleinere appellaties;

Haut-Benauge

In het zuiden ligt Haut Benauge. Deze relatief onbekende regio is onder te verdelen in 2 sub regio’s; Bordeaux Haute Benauge en Entre-Deaux-Mèrs-Haute-Benauge. Rode wijn voort hier de boventoon (ongeveer 80% rood of rosé). En komt onder de generieke AOC Bordeaux op de markt. Het terroir varieert van krijtsteen, gravel, zand en klei gronden.

De droge wijn dient jong gedronken te worden en gaat prima samen met oesters, vis of geitenkaas.

Bordeaux Haute Benauge

De droge witte wijn is gemaakt van Sémillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle, welke op een kalkrijke bodem staan. Mede door de vergisting op lage temperatuur, geeft dit levendige frisse wijnen met toetsen van citrusfruit, gele bloemen en exotische vruchten.

Ook vind je hier mooie halfzoete wijn (moulleux) van dezelfde druiven. Hiervoor staan de stokken eerder aangeplant op klei-kalkstenen bodems. Dit brengt elegante wijnen voort met een lange geurige afdronk, vol citrus en exotisch fruit.

Entre-Deux-Mèrs-Haute-Benauge

Deze appellatie omvat uitsluitend droge witte wijnen. Je zal daarom ook zien dat de droge wijnen eerder deze appellatie op het etiket voeren. De wijnen worden vaak gezien als een iets betere kwaliteit dan de Entre-Deux-Mèrs AOC. Tevens kan je mousserende wijn vinden uit deze regio!

Loupiac

Is een sub regio dat in 1936 is gecreëerd, gelegen ten oosten van de Gironde en ten zuidwesten van Cadillac. Ongeveer 70 huizen produceren dessert wijn. Je ziet de wijngaarden van Barsac aan de andere kant van de rivier liggen. Het terroir en sub klimaat is ongeveer hetzelfde als in Barsac.

De wijnstokken zijn overwegend ouder waardoor ze nog geconcentreerdere wijnen opleveren. De prijzen zijn hier wat vriendelijker dan aan de overkant van de Gironde, onder de 20 euro kan je hier al goede wijn vinden!

Cadillac

Is een kleine appellatie gelegen naast Loupiac. Terwijl de bodem (grind, kalksteen en klei) een andere samenstelling kent dan de overbuur, profiteert ze van dezelfde ochtend mist. Vandaar dat ook hier mooie zoete wijnen te vinden zijn onder de naam Cadillac AOC. De wijnen hebben een neus van acacia, honing, vanille, citrus en abrikoos. Jonge wijnen hebben een lekkere pit maar naar gelang ze ouderen krijgen ze meer room en zijn ze ronder van smaak.

Côtes de Bordeaux

In 2009 opgezet door vier subregio’s samen te voegen; Premièr Côte de Blaye, Côtes de Castillon, Côtes de Francs en de rode wijn van Côtes de Cadillac. In 2016 is Sante Foy Bordeaux toegevoegd. Deze samenvoeging is commercieel gedreven om meer eenheid te creëren en de appellatie structuur te vereenvoudigen. Hierbij liggen eigenlijk alleen Cadillac en Sante Foy in Entre-Deux-Mèrs. Hier komen rode wijnen vergelijkbaar met Bordeaux, witte wijnen, rosé en dessertwijnen vandaan.

Premièrs Côtes de Bordeaux

Is nu alleen nog maar een appellatie voor witte wijn. Deze zijn overwegend fruitig en bloemig met tonen van citrusfruit, gekonfijt fruit en kweepeer. De klei en kalksteenrijke bodem geeft de wijn haar frisse zuren.

Cadillac Cotes de Bordeaux

Tot 1973 viel dit onder Premières Cotes de Bordeaux om vervolgens in 2009 op te gaan in Côtes de Bordeaux AOC. Hier vind je alleen rode wijn in Bordeaux stijl tegen een betere prijs-kwaliteit verhouding. Het terroir bestaat uit krijtsteen en gravel op mooie hellingen. De wijngaarden op het plateau heeft een kleibodem, terwijl onderaan de helling vooral zandgronden liggen. Dit verklaart meteen de uiteenlopende wijnen. Merlot is hier de dominante druif gevolgd door Cabernet Sauvignon en Franc en Malbec. De wijnen zijn elegant en vlezig met een neus van rood fruit en specerijen. Het zijn soepele wijnen met een rond mondgevoel. Bijzonder aangenaam en zeker een aanrader!

Sainte Foy Bordeaux Côtes de Bordeaux

Tenslotte Sainte Foy Bordeaux. Deze is sinds 2016 toegetreden tot de Côtes de Bordeaux. De regio ligt aan de oostelijke grens van de Bordeaux, dicht tegen Bergerac aan. Hoewel Sainte Foy bekend is om haar witte Bordeaux, is men sinds 1990 begonnen met rode wijn productie. Tevens is Sainte Foy de “speeltuin” van de Bordeaux, waar men een wijde range van druiven toestaat die op zijn minst zeer bijzonder te noemen zijn voor de regio! Natuurlijk het bekende drietal staat hier, maar ook Colombard, Mauzac, Merlot Blanc en Ugni Blanc.

De droge witte wijn is zijdezacht en mineralig met aroma’s van perzik en vanille. Een aanrader, zeker om jong te drinken.

De zoete wijn, ofwel Sainte Foy Liquoreux, is gemaakt van druiven geïnfecteerd met Botrytis Cinerea. Deze is rond, romig, maar toch ook fris en fruitig met een lange aromatische afdronk. Je ontdekt tonen van witte bloemen, honing, brood en subtiele hint van muskus.

De rode wijn is stevig (bijna boers te noemen), complex met diepe structuur. Duidelijk rood fruit zoals kers is aanwezig, maar ook leer en hout zijn goed te onderscheiden.

Cotes de Bordeaux St. Macaire

Net ten oosten van de Premièrs Côtes de Bordeaux vind je St Macaire. De naam is afgeleid van een druivenvariëteit met een heel donkere schil. Helaas vind je deze druivenvariëteit nagenoeg niet meer en dat terwijl deze oorspronkelijk hier vandaan komt! De druif heeft inmiddels een weg gevonden naar Californië en NewSouthWales, maar is nog steeds een zeldzaamheid.

Vandaag de dag vind je hier vooral Sauvignon Blanc, Sémillon en Muscadelle, vooral voor de zoete witte wijn. Toch vind je ook beperkt droge witte wijn. Het terroir is vooral een mix van zand met kalksteen (vooral droge wijn) of klei met kalksteen (voor zowel zoete als droge wijn). Het brengt fruitige volle wijn voort.

De zoete wijn is gemaakt van Sémillon en Muscadelle en mondt uit in wijn met een neus van muskus, geroosterde amandelen, groene appel en vanille. Terwijl het pallet eerder tonen van honing en gekonfijt fruit geven.

De droge wijn is een blend van Sauvignon Blanc en Sémillon. Dit geeft sterk aromatische wijnen met de frisheid van ceder en zoetheid van gedroogde abrikoos en marsepijn.

Graves de Vayres

Dit is een klein sub gebied in het grotere Entre-Deux-Mèrs en beslaat twee gemeenten; Vayres en Arveyres.Hoewel de naam het zou doen vermoeden, is er geen relatie met de Graves. Dit is een referentie aan de grindachtige bodem. Hier vind je zoete, droge witte wijnen en rode wijnen (vooral Merlot). Ook Merlot Blanc is hier toegestaan. Deze relatief neutrale druif is gelimiteerd tot maximaal 30% in de blend en is bedoeld om de blend te ondersteunen.

Op de lichte grindbodem staan de Muscadelle, Sauvignon Blanc en Sémillon aangeplant voor de droge witte wijn. Deze hebben aroma’s van hazelnoot, citrus en wit fruit en met een elegante soepel geurig mondgevoel. Drink deze wijn jong.

In de zoete wijn kom je het bekende drietal druiven weer tegen. Deze staan vooral aangeplant op de grindrijke bodems van de wijngaarden. Het levert soepel volle wijnen waarin je abrikoos, acacia en exotisch fruit in herkent.

De rode wijn tenslotte is een op Merlot-gebaseerde wijn, waarbij Cabernet Sauvignon de tannine voorziet en de Sauvignon Franc de body. Het zijn zachte fluweelachtige wijnen met milde tannine structuur en duidelijk herkenbaar framboos en kersen tonen. Deze doen zeker niet onder voor de wijnen van de rechteroever, echter de prijzen zijn een stuk vriendelijker.

Sainte Croix du Mont

In Cadillac en ten zuiden van Loupiac ligt Sainte Croix du Mont. Aan de overkant van de rivier ligt dus Sauternes. Het terroir onderscheidt zich duidelijk van de andere gebieden door de grote hoeveelheid oesterschelpen en fossielen in de bodem. Deze zijn vermengd met klei, kalksteen en grind. Hier zijn alleen zoete witte wijnen toegestaan, die optimaal profiteren van het microklimaat dat hier is ontstaan. Dit levert krachtige levendige en complexe dessertwijnen met een lange afdronk. Naast het bekende abrikoos en perzik, ontdek je ook aroma’s van druiven, vijg, acacia en kamperfoelie in de wijn! Zeker de moeite waard om te ontdekken.

Afsluiting van de twee verrassende werelden van de Bordeaux

Natuurlijk zegt iedereen rode wijn, wanneer naar Bordeaux wordt gevraagd. Tenslotte is 90% van de wijn rood! Maar nu heb je ook gezien dat er veel meer is, zowel droog wit als weelderige zoete wijn. Maar ook dat prijstechnisch er nogal wat verschillen zijn. Ja de top producenten hebben hun naam hoog te houden, zowel in kwaliteit als in prijs. Duik eens wat dieper in Bordeaux en ga op zoek naar de pareltjes. Verder is het duidelijk dat Entre-Deux-Mèrs een overgangsgebied is, het heeft veel weg van de linkeroever, de fameuze Médoc. Maar neigt ook al duidelijk naar de stijl op de rechteroever met haar Pomerol. Daar gaan we volgende week verder in duiken.

Chenin de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur

We zakken de Loire verder af en verlaten de Touraine bij Bourgeuil. Hier komen we in het land waar de Chenin de ongetroonde koningin is, Anjou-Saumur. Welkom in het grootste wijngebied van de Loire, met haar indrukwekkende 19.300ha, 1.000 wijnboeren, 60 handelaren en zo’n 120 miljoen flessen per jaar.

Anjou-Saumur heeft een gematigd oceaan klimaat in de Anjou, maar in de valleien kan lokaal een specifiek warmer klimaat ontstaan (mesoklimaat). Terwijl in de Saumur een meer continentaal klimaat geldt. De bodem bestaat voornamelijk uit leisteenschist, zandsteen en vulkanisch gesteente, afkomstig van het Armoricaans massief. Hier heersen Chenin Blanc en Cabernet Franc. En met ongeveer 30 herkomstbenamingen (of appellaties) is de keuze reuze!

Chenin Blanc, ook genaamd Pineau de la Loire, geeft mooie verfrissende droge tot betoverende dessert wijnen afkomstig van Coteaux du Layon. De grottenkelders, die zo typerend zijn voor deze regio, zijn ideale locaties om de Crémant de Loire, de l’Anjou Fine Bulles of de Saumur Brut te bewaren.

De Cabernet Franc, samen met Gamay, worden gebruikt voor zowel rode als rosé wijnen. Met name de rosé’s hebben befaamheid gekregen.

Saumur

Saumur is dé regio voor mousserende wijn. De wijngaarden staan geplant op kalkstenen bodems. Deze zijn nog een verlengstuk van het Bekken van Parijs. Hier geven de druiven de heldere zuurgraad die ze nodig hebben om uitstekende mousserende wijnen te maken. Onder de wijngaarden liggen kilometerslange tunnels en grotten “troglodytes” genaamd. Deze uit de kalksteen gehouwen grotten zijn de perfecte plek om heerlijke bubbels te laten ouderen. Naast mousserend, vind je hier ook witte wijn van Chenin Blanc, rood en rosé van Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon en Pineau d’Aunis. De mousserende wijn kan ook onder de appelatie Brut Saumur op de markt gebracht worden.

Saumur Champigny

Champigny kent een heel specifiek microklimaat welke in de zomer bijzonder warm kan worden. Hierdoor krijgen de wijnen een meer ontwikkeld pallet. Je vindt hier alleen rode wijn met een fruitige neus van rood en zwart fruit. Het zijn lichte wijnen met een mooi balans en zijdezachte tannine. Dit zijn wijnen die je rustig 5 tot zelfs 20 jaar kan bewaren!

Saumur Puy Notre Dame

Even ten zuiden van Saumur ligt Puy Notre Dame. Het kent een ongekend droog klimaat doordat het afgeschermd gelegen is door het Massif des Mauges. De Cabernet profiteert daardoor van een goede fysiologische rijpheid. De rode wijnen van Cabernet Franc en Sauvignon leveren diep robijnrode wijnen met zwart fruit op. Verder hebben deze een volle body, zijn krachtig en hebben een fantastisch balans. Dit zijn echte Vin de garde, wijnen met een enorm bewaarpotentieel.

Anjou

Daar waar Saumur voornamelijk kalkstenen bodem kent, domineert het graniet, schist en leisteen van het Armoricaans Massief in het westelijke deel van de Anjou. Deze bodem is heel verschillend en is afkomstig van het stollingsgesteente van het schiereiland Bretagne. Deze donkere schist gesteente noemt men ook wel Zwarte Anjou (“Anjou Noir”) en draagt bij aan mooi gestructureerde en krachtige wijnen. Een ander verschil met Saumur is dat door deze granieten bodem niet heen te komen is, en de kelders daarom bovengronds liggen.

Naar het oosten toe, tegen de Saumur aan verandert de bodem naar meer kalksteen met oestervlekken, beter bekend als “tuffeau blanc”. Dit valt gemakkelijk uit elkaar waardoor je hier dus wel veel kelders kan vinden voor de meest fantastische mousserende wijn.

De Anjou strekt zich uit over 128 gemeenten en kent 980ha voor rode wijn, 500ha voor witte wijn en 80ha voor mousserend. Hier hebben de kloosters een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van de wijngaarden. Reeds sinds de 12e eeuw zijn de Loire wijnen erg in trek bij Britse en Franse koningshuizen. Door deze interesse is de populariteit erg gestegen.

Anjou Noir

De wijnen uit het westelijke deel worden vaak Anjou Noir genoemd terwijl die uit het oosten Anjou Blanc genoemd wordt. De toegestane rode druiven zijn Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Pineau d’Aunis en Grolleau (max 10%) of 100% Gamay voor de Anjou Gamay AOC. Voor witte wijnen zijn dit Chenin Blanc (min 80%), Sauvignon Blanc en Chardonnay.

Je hebt hier frisse fruitige wijnen en licht toegankelijk. De witte wijnen van Chenin kunnen weelderig met tonen van honing en abrikoos hebben.

De Cabernet d’Anjou AOC zijn elegante rosé’s met rijp rood fruit en soms een hint van tropisch fruit. De Rosé d’Anjou AOC welke wereldfaam hebben zijn lichte verfrissende rosé’s met toegankelijk rood fruit.

Anjou Coteaux de la Loire

De Anjou Coteaux de la Loire AOC is een integraal deel van Anjou Noir met uitsluitend Chenin Blanc. Vaak vindt de pluk handmatig plaats. Een ideaal aperitief met haar delicate exotische aroma’s. Deze regio is vergelijkbaar met Savennieres maar heeft een lager suikergehalte.

Anjou Village

Binnen het grote Anjou AOC, vind je Anjou Village AOC; 46 gemeenten mogen dit label dragen vanwege beter terroir en betere expositie. De bodem is vooral bezaaid met schist. Dit zijn rode wijnen van Cabernet Franc en Cabernet Sauvignon en mogen pas gebotteld worden vanaf 1 september in het jaar volgend op de pluk. Dit om de kwaliteit te verhogen door rijping in het voorjaar. Deze wijnen hebben een diepere kleur, zijn voller van smaak en de structuur is beter in vergelijking tot de Anjou AOC. Anjou Village Brissac AOC is de crème de la crème. Deze wijn heeft een fantastisch bewaarpotentieel van 5 tot 15 jaar. Waarbij dan ook tonen van leer en bosgronden zich ontwikkelen bij het verouderen. Heerlijk bij gegrild rood vlees.

Savennieres

Deze regio is het waard apart te melden. Savennieres ligt ten zuidwesten van Angers, op de rechterbank van de Loire. De uitzonderlijke natuurlijke omstandigheden van het gebied werden waarschijnlijk voor het eerst vastgesteld tijdens de Romeinse invasies. De wijnbouw ontwikkelde zich in de tijd van de grote kloosters en werd vervolgens voortgezet door landeigenaren en vervolgens, in de 19e eeuw, door de middenklasse van Angers. Het levert diep gekleurde wijnen van Chenin Blanc op. Je hebt hier droge tot zoete wijnen, allen van Chenin Blanc. Jonge wijnen hebben een intens en complexe neus, met de soms sobere kruidenaroma’s van varen en jasmijn. Aroma’s van limoenbloesem, anijs, grapefruit, peer, honing en kweepeerpasta volgen, en ontwikkelen witte perziken en bloemen op een basis van bijenwas en gedroogd fruit. De wijn is sappig en vol van smaak met een levendige, frisse afdronk en een duidelijk randje van mineraliteit.

Savennieres Roche aux Moines en Coulée de Serrant nemen een speciale plaats in. Door hun bijzondere ligging komen hier hoog kwalitatieve wijnen vandaan.

Wijnen uit Savennieres zijn echt wijnen voor aan tafel; riviervis in botersaus, vette paling of gegrilde zalm.

Haut Poitou

 Nabij Poitiers ligt outlayer Haut Poitou in de Loire vallei. Hier worden rode, witte en rosé wijnen gemaakt op slechts 90ha. De kalkrijke kleigrond steekt af bij de andere regio’s binnen Anjou-Saumur. Verfrissende makkelijk drinkbare wijnen komen hiervandaan die uitstekend als apperitief genuttigd kunnen worden.

Zoete wijnen

Coteaux de Saumur

Hier vind je de zoete wijnen van Chenin Blanc. De wijnen zijn pittig en heerlijk in hun jeugd, terwijl de wijnen ook een decennium kunnen rijpen. De wijngaarden liggen op goed geventileerde en blootgestelde hellingen. Waardoor vroege plantengroei en de productie van extreem rijp fruit bevorderen. Oogst met edele rot is zeer gebruikelijk, waardoor de pluk tevens vaak handmatig is. De wijnen zijn diep goud van kleur, met een neus van subtiele aroma’s van wit fruit en bloemen. De wijnen zijn luchtiger en levendiger dan de wijnen afkomstig van Coteaux de Layon.

Bonnezeaux

Bonnezeaux wijnen profiteren van een bijna mediterraans microklimaat langs de Layon. Hier komen dan ook mooie volle zoete wijnen vandaan. Mede dankzij de lager gelegen Loire, ontstaat een vochtig klimaat wat ideaal is voor Botrytis Cinerea.

Het levert complexe wijnen van Chenin Blanc. Daar waar jonge wijnen tonen van acacia en sinaasappelschil vertonen, geven de oudere wijnen rijpe kweepeer, gekookte abrikoos, karamel en tropisch fruit en een onderliggend laagje kruiden.

Coteaux du Layon

Even ten zuiden van Angers, langs de Layon ligt de Coteaux de Layon. Reeds in de 16e eeuw ontdekten de Nederlandse handelaren dit gebied voor de versterkte wijnen aangezien deze bij uitstek gebruikt konden worden op de lange zeereizen.

Chenin Blanc de koningin van Anjou-Saumur

Hoewel het klimaat maritiem is, profiteren de druiven van hun zuidelijke expositie en ventilatie door de wijngaard waardoor de druiven hoge fysiologische rijpheid halen. Dat in combinatie met blootstelling aan botrytis, geven mooie zwoele zoete wijnen als resultaat. Dit zijn complexe wijnen met volle body en tonen van acacia honing en gedroogd fruit. Vooral deze regio verklaart waarom Chenin de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur is.

Er zijn 6 gemeenten en 1 dorp die kwalitatief uitstijgen en daarom de kwalificatie Coteaux du Layon Village mogen dragen. Tenslotte heb je de enige echte premier cru in de Loire; de Coteaux du Layon Premier Cru Chaume. Deze worden vaak (deels) op hout gerijpt; zacht van structuur, filmend mondgevoel en hoge concentratie. Aroma’s van rijp fruit en sinaasappelschil, gedragen door notige tonen en een hint perzik en tutti-fruti.

Quarts de Chaume Grand Cru

Na de Premier Cru, dan nu de enige Grand Cru in de Loire; Quarts de Chaume. Deze naam leidt terug naar de Middeleeuwen toen boeren een kwart (quart) van hun inkomsten aan de Heer moesten afstaan. Dit is altijd één van de meest prestigieuze AOC’s geweest in de Anjou.

De bloemige, citrus- en tropische aroma’s van de jeugd maken plaats voor een overvloed aan gedroogd en gekonfijt fruit, abrikoos, honing en kruiden. De Quarts de Chaume is sappig en fluweelzacht, met een prachtig glad, afgerond mondgevoel. Goed uitgebalanceerd krachtig en fris; een wijn met een oneindige complexiteit.

Coteaux de l’Aubance

Is het resultaat van erosie door de Loire en Aubance, de zijrivier, die een groot aantal kleine hellingen creëerde, in verschillende richtingen, op ondiepe schistgrond. Dit geeft goudgele wijnen met een zweem van groen. Een neus van perzik en nectarine en witte bloesem. Maar ook volle soepele wijnen, vol frisheid en mineraliteit. Kortom heerlijke aperitief wijnen!

Conclusie

Anjou-Saumur

Ook hier is het aanbod zeer divers. Grote naduk ligt toch wel op rosé wijnen, maar Chenin blijft echt de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur. Haar veelzijdigheid om droge tot zoete weelderige wijnen, met hoog zuur is en blijft verbluffend. En vergeet ook niet de mousserende wijnen uit deze regio!

Uiteindelijk is het leeuwendeel rosé; Cabernet d’Anjou of Rosé d’Anjou zijn de grote drijvers, gevolgd door de mousserende wijnen. Echter ga je je verdiepen in de vele kleine niche gebieden kan je je laten verrassen door de mooie veelzijdige droge wijnen die echt terroir spreken. En tenslotte de dessertwijnen, waar eigenlijk geen woorden voor zijn, zo subliem!

Dessertwijn door de suiker concentratie verhogen

Vorige week zijn we gestart met dessert wijnen door middel van het versterken van de wijn. Deze week gaan we kijken naar andere mogelijkheden om dessert wijn te produceren; dessertwijn door de suiker concentratie te verhogen.

Suiker concentratie verhogen door de druiven langer te laten hangen

De wijnmaker kan kiezen om de suikers meer te laten concentreren terwijl de vrucht nog aan de rank hangt. Echter dit brengt ook risico’s met zich mee. Wanneer het weer omslaat en er veel neerslag valt, is er een vergrote kans op rotting bijvoorbeeld. Maar niet alle rot is schadelijk, zoals je hieronder zal zien.

Edele rotting (Botrytis Cinerea)

Suiker concentratie verhogen Bottrytis Cinerea

Ofwel de grijze rot. Dit is een schimmel die zich nestelt tijdens de bloei van de druif en houdt zich gedeisd. Pas in het najaar gaat de schimmel een stof produceren dat de druivenschil aantast. Hierdoor ontstaan gaatjes in de schil waarlangs vocht ontsnapt en verdampt. Hierdoor kunnen andere druiven aan de tros ook geïnfecteerd raken. De schimmel manifesteert zich door een grijze as laag op de druif – vandaar ook de naam grijze rot. Door het indrogen zal de suiker concentratie verhogen, maar ook de concentratie van zuren en aromastoffen. Maar de schimmel zorgt ook voor nieuwe bestandsdelen; zoals een viskeus (stroperig) mondgevoel, zoetzure smaak en iets van honing, karamel, crème brulée.

Bekende wijnen gemaakt door edele rotting zijn de Sauternes, uit het Franse Bordeaux, de Hongaarse Tokaj of de Duitse (trocken)beerenauslese.

Sauternes

Deze wijn is een blend van Semillon, Sauvignon Blanc en Muscadelles. De wijn is gekenmerkt door een mooi balans tussen zoetheid en zuurgraad met aroma’s van honing, abrikoos en een beetje noot in de afdronk. Het meest exclusieve huis is Chateau d’Yquem uit de Graves (Bordeaux). Prijzen kunnen zelfs oplopen tot honderden euro’s voor een halve fles. De klassieke combinatie voor een Sauterne is met foie gras.

Tokaji Aszú

Aan de voet van het Karpatengebergte kan je de regio vinden waar Tokaj wordt geproduceerd. De geïnfecteerde druiven worden handmatig (individueel) geselecteerd en geplukt. De wijn is gecategoriseerd in suiker gehalte van 3 puttonyos (60 gram restsuiker per liter) tot 6 puttonyos (150 gram per liter). Daarboven is het Aszú Eszencia gelabeld. Tokaji Eszencia is uiterst zeldzaam. Deze wijn heeft slechts 5% alcohol en 450 g/lt rest suiker. Deze wijn is houdbaar voor meer dan 100 jaar! De Tokaji Aszú is amber kleurig, hoog zuurgehalte en intense aroma’s van marmelade, abrikoos en honing. Ook hier geldt de klassieke combinatie met ganzenlever. Mogelijk beïnvloedt omdat dit ook een geliefd Hongaars gerecht is. Maar ook blauwschimmelkaas of fruit gerechten zijn een goede combinatie.

(Trocken)Beerenauslese

Het verschil tussen Beerenauslese en Trockenbeerenauslese ligt in de infectie met botrytis. Voor TBA zijn alle druiven aangetast, bij BA zijn de meeste druiven aangetast, terwijl ook overrijpe druiven zijn toegestaan. Deze selectie zorgt er dus reeds voor dat beiden met de hand moeten worden geplukt en dus meer arbeidsintensief is. Deze wijnen zijn niet te misstaan bij een mooi kaasplankje met wat rijpere (blauwader) kazen.

Drogen voor de oogst (passillerage of late harvest)

Passillerage of late oogst houdt in dat druiven langer aan de wijnstok blijven hangen opdat ze indrogen en tot rozijnen beginnen te vormen. Hierdoor zal de de suiker concentratie in de vrucht verhogen . Het klimaat moet hiervoor warm en droog zijn, aangezien anders rotting kan ontstaan.

Spätlese

Dit betekent letterlijk “late oogst”. Hierdoor zijn aroma’s meer geconcentreerd met rijper fruit zoals citrus en steenfruit. Let wel op, er bestaan ook droge Spätlese wijnen, dit staat dan op het etiket vermeld (“Spätlese trocken”). De zoete variant gaat goed samen met pittiger chinese of indische gerechten. En ook bij fruit salades.

Samos Anthemis

De Anthemis refereert aan de late oogst wijnen. Dit is tevens vaak de hogere kwaliteitswijn van Samos met aroma’s van honing, kersen, karamel en cacao. Deze laatste zijn vaak veroorzaakt door oxidatieve rijping op houten fusten. Combineert uitstekend met gebak.

Vendage Tardive

Ook in de Elzas in Frankrijk kennen ze late oogst wijnen. Hier mag de zoete wijn slechts van vier edele druivenrassen gemaakt worden; Riesling, Muscat, Pinot Gris en Gewurztraminer. De Elzas is een gebied dat gekenmerkt wordt door dalen die door de bergruggen van de Vogezen beschermd worden tegen neerslag. En met expositie op het zuidwesten, een ideale ligging voor druivenstokken. Hierdoor ontstaat een microklimaat dat warm en zonnig is op een breedtegraad waar je het niet verwacht. Ook hier geldt de klassieke combinatie met ganzenlever. Maar wanneer je het spannender wilt maken, probeer eens crème brulée of tarte tatin naast een mooi glas VT!

Suiker concentratie verhogen door bevriezing of ijswijn

Naast de late oogst, kan de wijnmaker ook kiezen om de druiven aan de stok te laten bevriezen, indien dit klimatologisch mogelijk is. Dit betekent dat de druiven nog langer moeten blijven hangen. Dit verhoogt het risico op verrotting enorm en tevens de gevoeligheid voor vogels, insecten etc. En men kan alleen maar gezonde druiven gebruiken (verrotte of botrytis geïnfecteerde druiven beïnvloeden de wijn). De druiven dienen minimaal bij -7C (in Duitsland en -8C in Canada) bevroren te zijn.

Door de bevroren druiven te persen, blijven de ijskristallen achter in de pers en ontstaat een hoog suiker geconcentreerde most. Hierdoor ontstaat een wijn met de karakteristieken van het druivenras. Deze wijnen hebben overwegend laag alcohol. De meest bekende ijswijnen zijn afkomstig uit VS/Canada (Vidal en Riesling). In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland vooral Riesling en natuurlijk in Oostenrijk ook haar lieveling Grüner Veltliner. Tevens zie je een rode ijswijn gemaakt van Cabernet Franc. Overigens zie je meer landen ijswijn maken, denk aan Rusland, Slovenië en zelfs China!

Ook de technologie heeft niet stil gestaan. Door gebruik te maken van cryoconcentratie in het wijnmaak proces waar geplukte druiven worden bevroren, creëert men hetzelfde effect.

IJswijn gaat prima samen met het dessert, vooral tarte tatin, roomijs, crème brulée of blauwader kaas. Overigens een veel gehoorde misopvatting…. Drink dit niet te koud! Bij een temperatuur van +8C komen de aroma’s het beste tot haar recht.

Drogen na de oogst

Gezonde druiven ingedroogd vaak op een bed van stro, nadat ze zijn geoogst. In Italië is dit gedaan in speciaal ontworpen droogkamers, “fruttaio” genaamd. Het moet warm en droog zijn om dit te kunnen doen. Doordat de druiven aan het absolute eind van de oogsttijd worden geplukt, neemt het suikergehalte in de wijn toe. Om de kwaliteit te waarborgen, dient men met de hand te plukken. Als er rotte druiven tussen zitten, moeten die één voor één worden verwijderd, omdat ze de andere druiven kunnen besmetten. Deze methode heet “appassimento”. Het beroemdste voorbeeld is natuurlijk Recioto della Valpolicella (vergeet niet dat Ripasso of Amarone droge wijnen zijn!). Deze wijnen hebben een rozijn-achtig karakter.

Deze methode is niet wijd toegepast, je moet echt zoeken. Voorbeelden zijn de Zuid-Afrikaanse ‘Heaven on Earth‘, waar de wijnmaker de wijn op stro en rooibosthee laat indrogen. Maar ook het Australische Chalmers brengt een appossimento wijn op de markt.

Conclusie voor het maken van dessertwijn door de suiker concentratie te verhogen

Zoals je wellicht wel begrepen hebt, zijn grote prijsverschillen gelegen in de wijze van oogst (handmatig plukken) en het risico dat de wijnmaker loopt (denk aan late harvest en ijswijn). Vanzelfsprekend is het een niche markt wat de prijs vanzelfsprekend automatisch opdrijft.