Douro Archieven - Love4Wine

5 juli 20223 september 2022

Fantastisch Portugal is meer dan Port

Wanneer je Portugal zegt, denkt iedereen direct aan zon en vakantie en natuurlijk het zoete port drankje. Maar naast een fantastisch toeristisch land is Portugal meer dan alleen port. Iets wat niet bij het brede publiek bekend is, is dat er ook heel mooie verrassende witte en rode wijnen vandaan komen. Toeristen worden aangetrokken door de culturele tradities, het erfgoed, de rust en gastvrijheid. Maar ook de innovatie en diversiteit. En dit zie je ook allemaal terug komen in de wijnbouw.

Portugal kent een geweldige wijngeschiedenis waarbij inheemse druivenvariëteiten domineren. Door een breed scala van klimaten en invloeden, is geen regio hetzelfde. Daarnaast is Portugal de hofleverancier van wijnkurken.

Portugal is al geruime tijd een belangrijke bestemming voor wijntoerisme. Dit is verklaard door de prachtige wijnen, het geweldig eten en een fascinerende geschiedenis en cultuur. Maar ook een heerlijk klimaat, het gevarieerde landschap en haar prachtige wijndomeinen ook Quintas genaamd.

Er zijn maar liefst 14 verschillende wijnregio’s met ongeveer beslaat 175.000ha aan wijngaarden. Dat bewijst dat Portugal met haar fantastisch mooie wijnen meer is dan alleen port.

Wijnwetgeving

Net als in de omringende landen als Frankrijk en Spanje, zijn er in Portugal drie niveaus die de herkomst van de wijn aangeven.

Vinho is Portugese tafelwijn. De Vinho Regional ofwel IGP zijn gedefinieerde regio’s die in de afbeelding terug te vinden zijn. Hier laat de wetgeving ruimte voor experimenteren in zowel de wijngaardbeheer als het wijnmaakproces. Tenslotte is er de DOC ofwel de Denominacao de Origen Controlada. In deze regio’s zijn er strenge regels aan de te gebruiken druivensoorten en de maximale opbrengsten. Er zijn in totaal maar liefst 30 DOC’s.

Daarnaast kunnen de termen Reserva en Garrafeira op het etiket voorkomen. Reserva wijnen moet zijn gemaakt van druiven met DOC kwalificatie die afkomstig zijn van een specifieke wijngaard. Verder moet het alcohol percentage 0.5% hoger zijn dan het minimum vereiste binnen de DOC. Garrafeira is van toepassing op zowel DOC and IGP wijnen van een specifieke wijngaard. Rode Garrafeira wijn dient 30 maanden te rijpen waarvan 12 maanden op fles. Witte en rosé wijn dienen 12 maanden te rijpen waarvan 6 maanden op fles.

Portugese wijnen zijn over het algemeen vol karakter en hebben originele aroma’s. Natuurlijk zijn buiten Portugal de versterkte port-wijnen het meest bekend. Maar ook de zoete wijnen van Madeira zijn beroemd. Echter neem eens iets anders en probeer een jonge Vinho Verde of fruitige Dão-wijn.

Portugal lijkt ergens een beetje op Italië, er zijn hier maar liefst 250 verschillende lokale druivenvariëteiten. Waarvan er meer dan 100 alleen al in de Douro vallei te vinden zijn! Ook staan internationale druivensoorten aangeplant, waarbij Syrah het meest populair is. De meest populair rode druivensoorten zijn Touriga Nacional, Touriga Franca, Trincadeira , Tinta Roriz (ofwel Tempranillo of Aragonês) en Syrah. Van de minder populaire witte druivensoorten zijn dat Fernao Pires, Siria (ofwel Roupeiro) en Arinto (ookwel Pederna).

Klimaat in Portugal

Door de ligging aan de kust, heeft Portugal een gematigd maritiem klimaat. De hoge regenval die vanuit de Atlantische Oceaan komt biedt hoge opbrengsten voor wijngaarden. Maar ook dus schimmelrisico, waardoor ventilatie in de wijngaard van groot belang is. In bijvoorbeeld Lisboa en Setubal is weinig nodig voor grote oogst hoeveelheden. Echter wanneer kwaliteit voorop staat, moet men de hoeveelheid beperken door goed bladerbeheer en mogelijk groen oogsten.

In het binnenland liggen de wijngaarden meer beschut, zoals in Transontano en Duero. Het drogere klimaat en alluviale bodems zijn uitermate geschikt voor kwaliteitswijnen.

Het terroir is niet zo divers als in Frankrijk of Italië maar de aanzienlijke variatie tussen bergen, zanderige kustvlakten en kalkstenen kustheuvels bieden toch veel gebiedspecifieke wijnen. De meest bekende streken zijn Vinho Verde, Douro en Dão. Laten we daar eens iets dieper in kijken.

Originele en onderscheidende wijnen van Vinho Verde DOC

Vinho Verde DOC ligt in het uiterste noordwesten van Portugal. Dit overlapt met Minho Vinho Regional (een soort vin de pays). Echter volgens de Minho Vinho classificatie zijn internationale druivenrassen ook toegestaan, wat niet het geval is voor Vinho Verde DOC.

Dit is de grootste regio. Echter je moet niet denken dat dit alleen grote wijngaarden zijn. Veelal zijn het kleine percelen, niet groter dan een achtertuin. De wijngaarden liggen in de riviervalleien met zeer vruchtbare granieten bodems. Dit ondersteund dan ook de zuurgraad. De regio is opgedeeld in negen subregio’s. De ligging aan de Atlantische Oceaan levert het voordeel op dat druiven in grote hoeveelheden weelderig groeien. De westenwind brengt de nodige regen met zich mee. Op de 15.500ha wijngaarden staat voor zo’n 70% witte druiven aangeplant. De meest toonaangevende wijngaarden zijn te vinden rondom de stad Moncao. De opbrengst is hier lager wat resulteert in vollere wijnen.

Men past hier een aantal ongebruikelijk technieken toe in de wijngaardbeheer. De wijnranken worden hoog opgebonden volgens het pergola systeem. Dit noemen ze plaatselijk “latada”. Waarbij soms zelfs telefoonpalen gebruikt worden! Verder zie je ook het “Enforcado vine”, een systeem waarbij de wijnranken verweven zijn in bomen.

Je hebt jonge frisse wijnen in zowel wit, rood als rosé stijl, die ook allemaal het predikaat Vinho Verde (“groene wijn”) mogen dragen. Mogelijk refereert deze naam ook naar de bijzonder groene omgeving. De rode en rosé wijnen zijn helaas internationaal niet zo makkelijk verkrijgbaar. Saillant detail is dat veel Vinho Verde wijnen een lichte bubbel hebben. Niet voldoende om mousserend genoemd te worden, maar wel “petillance”. Deze bubbel is afkomstig van de malolactische omzetting die op de fles plaats vindt.

Escola Alvarinho

Neem bijvoorbeeld de Escolha-blend van Anselmo Mendes. De Alvarinho is afkomstig uit de Quinta da Torre nabij Moncao. Deze geeft de wijn haar structuur en body. Terwijl de Loureiro variëteit uit het iets zuidelijker gelegen Lima vallei komt en de aroma’s van citrus, mint en een minerale ondertoon toevoegt. En tenslotte de Avesso, met haar aangename zuurgraad, uit de Douro vallei. Koop deze wijn nu voor slechts 9.50€ met kortingscode Portugal*.

*Aanbieding is geldig tot eind augustus 2022

Ruig Douro DOC

Net ten oosten van Vinho Verde, vinden we Douro DOC. Dit is een ruig, wild gebied, uitgesleten door de vallei van de Douro-rivier. En kenmerkt zich door haar arme leisteenbodem. Welkom in het land van Port. Maar ook steeds meer krachtige droge rode wijn van dezelfde druivensoorten.

Het klimaat is meestal droog, met koude winters en zeer hete zomers, variërend van matige regenval in het westen tot de bijna woestijnachtige droogte van het land in de buurt van de grens.

Hoewel Douro bekend staat om Port, is de totale productie gelijkmatig verdeeld tussen de zoete versterkte drank en droge rode wijn. Veel over het gebied is reeds beschreven in de Port-blog.

Er zijn drie erkende sub-zones gelegen langs de Douro-rivier. Douro Superior ligt het verst landinwaarts. Deze opkomende regio is bedekt met terrasvormige wijngaarden en beslaat ongeveer 20% van de Douro DOC. Cima Corgo of Alto Corgo staat bekend als de subzone waar de meeste vintage port vandaan komt en is goed voor de helft van de totale wijnproductie. Het dichtst bij de kust ligt Baixo Corgo. Dit gebied is het meest geschikt voor de productie van tafelwijnen. Het gebied is koeler en natter, maar ook toegankelijker. Daardoor is bulkproductie mogelijk.

Gewaardeerde wijnen uit Dão DOC

Ten zuiden van zowel Vinho Verde DOC als Douro DOC vinden we Dão DOC. Dit is tevens één van de oudste wijngebieden in Portugal. De Dão regio is omringt door bergen en heeft zeer arme granietbodems. Hierdoor is het gematigde klimaat relatief mild, stabiel en consistent tussen de wijngaarden. Hoewel Dão in het verleden een slechte reputatie had, is dat nu wel anders. Het behoort tot de hoogst gewaardeerde wijnen in Europa en Amerika.

De meeste kwaliteitswijngaarden liggen op 150 tot 450m hoogte. Daardoor profiteren de druiven van optimale zonuren voor hun rijpheid, terwijl de koele nachten de zuurgraad versterken. Het is niet verwonderlijk dat vooral de Tinta Roriz (Tempranillo) en Touriga Nacional met hun dikke schillen hier staan aangeplant. Ook vinden we hier Jaen. De stevige rode wijnen moeten voor tenminste 20% uit Touriga Nacional bestaan en minstens 12.5% alcohol. De beste wijn krijgt op het etiket Dão Nobre wat “edele Dão” betekent. Ook een enkele witte wijn wordt hier geproduceerd. De beste zijn gebaseerd op de Encruzado druif.

Lafões is een klein overgangsgebied tussen Dão en Vinho Verde DOC met granieten bodems. Hier vind je vooral frisse witte wijnen met hoog zuur, vergelijkbaar met de wijnen uit Vinho Verde DOC. Maar de druivensoorten zijn vooral Arinto, Cerceal ,Dona Branca, Esgana Cão en Rabo de Ovelha. De rode wijn is gemaakt van Amaral en Jaen.

Neem deze Cabriz Encruzado Reserva van het wijnhuis Cabriz. De wijn toont aroma’s van limoen en citroen met lichte tonen van hazelnoot en tropisch fruit. Ze voelt een beetje vettig aan, zoals Chardonnay dat kan doen. Serveer deze wijn op 10C bij gebakken vis, gegrild of geroosterd wit vlees of pasta en zachte kazen.

Wanneer je interesse hebt, neem even contact met ons op.

Kortom

We zijn nu meteen met de deur in huis gevallen met de mooiste wijnregio’s van Portugal. Dat het een bijzonder land is, mag duidelijk zijn. Wat het zo uniek maakt is dat hier vooral inheemse soorten voorkomen, misschien nog wel meer dan in het buurland Spanje. Ook weten we nu dat fantastisch Portugal meer te bieden heeft dan alleen Port.

22 maart 202222 maart 2022

Een prachtig verticale proeverij van Barao de Vilar

Ik had een dik jaar geleden reeds een viertal flessen port van Barao de Vilar op de kop weten te tikken die ik wilde gebruiken voor een prachtig en unieke verticale proeverij. Naast deze 10, 20, 30 en 40 jaar oude port heb ik ook een ruby en tawny port van hetzelfde huis weten te vinden. Hierdoor gaan we ontdekken wat we wel en niet lekker vinden aan port en waar de verschillen in zitten.

Barao de Vilar

Barao de Vilar is een oud familiebedrijf, bekend van het merk Maynard, Quita do Noval en Barao de Vilar. De geschiedenis gaat terug naar de 17^e eeuw toen de familie Van Zeller neerstreek in Portugal en begonnen met het opzetten van een wijnhandel. Toen begon wat nu de 14^e aaneengesloten generatie die toegewijd is aan wijnhandel in port en Douro wijnen. Barao de Vilar ofwel Baron van Vilar, is een oude titel die werd verleend aan de families Van Zeller en Kopke in 1828. Deze families worden nog steeds gezien als de grondleggers van de portmarkt. In 1996 besloot baron Fernando van Zeller de titel te registreren voor portwijn om de familie traditie te handhaven.

Wat is port

Portwijn is een versterkte wijn als gevolg van het onderbreken van het vergistingsproces door brandewijn (aguardente) toe te voegen. Hierdoor behoud de wijn haar restsuiker en hoger alcohol. Het is een blend van een vijftal druivensoorten, Tinta Barroca, Tinto Cão, Tinta Roriz (Tempranillo), Touriga Francesa, and Touriga Nacional. Port wordt uitsluitend geproduceerd in de wijnstreek van de Douro, in het noorden van Portugal en het kan worden onderverdeeld in drie verschillende categorieën: wit, tawny en ruby. Onlangs is rosé port geïntroduceerd. Meer details over het maken van port kan je ook terug lezen in deze blog.

De kwaliteit van port wordt normaal gewaarborgd door de wetgeving waarbij elke fles tevens haar eigen kwaliteitslabel ontvangt. Echter de Portugese opvatting wijkt af van de Europese. Volgens Portugese wetgeving dient de wijn “het karakter te hebben van een 10 jaar oude port”. Maar hoe meet je dit? Europese wetgeving schrijft voor wanneer een fabrikant claimt dat het 10 jaar rijpt, het ook 10 jaar moet rijpen. Lees hier meer over het onderzoek gepubliceerd bij MaxMeldpunt.

De verticale proeverij

We begonnen deze verticale proeverij niet met een Barao de Vilar. Een goede maaltijd is altijd de basis. Ik had gekozen voor een heerlijk recept van handgepekelde buikspek met gegrilde groenten. Hierbij past een rijke chardonnay en ik had gekozen voor een 5th Innings, de topwijn van Misty Cove. Na deze basis schakelden we door naar de port wijnen van Barao de Vilar en begonnen deze unieke verticale proeverij.

Handgepekelde buikspek met gegrilde groenten
Verticale proeverij Barao de Vilar

Ruby port

Ruby port is een jonge wijn, dieprood van kleur met een zuiver rood fruit smaakpallet. Binnen ruby vind je de categorieën LBV (Late Bottle Vintage) en Vintage, wijnen van hogere kwaliteit met unieke kenmerken. Vintages (met jaartal) zijn wijnen die geproduceerd zijn van druiven geoogst in een enkel jaar en gebotteld twee jaar na de jaargang. Deze rijpen op fles waar het enkele decennia kan worden bewaard. LBV is ook een wijn van een enkele oogst, maar het wordt alleen gebotteld tussen vier en zes jaar na de oogst, en men kan het op fles laten rijpen of drinken terwijl het nog jong is.

De ruby port van Barao de Vilar fermenteert op RVS met gecontroleerde temperatuur. De wijn kent 1 dag pre-fermentatieve schilweking en 2 dagen op fermentatie. Het is een blend van jonge port wijnen die rijpen in grote eiken toneles van 1.000lt.

De wijn is diep rood van kleur met een uitbundig rijke zoete geur met een hint van karamel. De volle ronde zoete smaak heeft nuances van rood en zwart fruit, rozijnen en karamel. De afdronk is aangenaam lang met intense zoetigheid.

Een goede smaakmaker naast een kaasplank met zachte kazen of een chocolade dessert.

Tawny port

Een Tawny port is een rode wijnen die rijpt in houten vaten en verschillende tinten vertonen, afhankelijk van hun leeftijd. Kleuren kunnen variëren van intens rood geleidelijk verzachtend tot een goudbruine kleur. Hoe langer een tawny port op vat rijpt, hoe meer de aromatische complexiteit toeneemt. Waardoor de aroma’s zoals gedroogd fruit (walnoten en amandelen), hout, koffie en chocolade meer prominent aanwezig zijn. De meest voorkomende referenties zijn Tawnys met leeftijd indicatie en Colheitas. Een Tawny port vertegenwoordigt altijd een blend van verschillende jaargangen die verschillend op vat rijpen. Echter het leeftijdsgemiddelde (10, 20, 30 en 40 jaar) staat vermeld op het etiket.

De tawny port kent hetzelfde proces als de ruby port. Echter de blend rijpt op kleine houten vaten genaamd “pipas”.

De wijn kent een taanachtige bruingele kleur met een neus van rijpe pruimen, noten en karamel. In de mond vol, beetje scherp van alcohol. Ook hier proef je amandelen, rijp fruit doorweven door vanille van de houtrijping. De afdronk is ietswat scherp en rijk.

Een goede port als borrelwijn of kaasplank met wat stevigere kazen

Barao de Vilar 10 years

Gemaakt van de traditionele druivenrassen Touriga Franca, Tinta Roriz (ofwel Temperanillo), Tinta Barocca en Tinto Cão heeft deze wijn zowel op schil geweekt als gewoon gegist. De wijn heeft deels in grote toneles en de kleinere pipes (520lt) in de plaats Vila Nova da Gaia. De port heeft ongeveer de gemiddelde leeftijd van 10 jaar waarbij de wijn 120 maanden op hout heeft gerijpt.

De wijn heeft neigt naar het amberkleurige met een neus van gekonfijt fruit, rozijnen en noten. De zuurgraad van deze droge wijn is bovengemiddeld. De body is vol met een iets ongebalanceerde scherpe alcohol. In de mond is het palet subtiel en rijk met gekonfijt fruit, rozijnen, noten en een hint van koffie. De afdronk is bovengemiddeld, wat scherpte van de alcohol maar aangenaam zwoel. Kortom een mooie serieuze port.

Heerlijk bij een kaasplank met blauwader kaas of gerijpte (schapen)kaas.

Barao de Vilar 20 years

Deze prachtige 20 jaar in gekruide eiken vaten port heeft een zachtere textuur dan zijn 10 jarige zuster. Mooie tawny kleur die naar het bruin neigt. De wijn is prettig stroperig in het glas. De intense complexe neus is uitgesproken met aroma’s van rozijnen en gedroogd fruit. De wijn heeft een aangenaam zuur, volle body met een palet van bruine suiker, kaneel, koffie, noten en vooral rozijnen. In de afdronk geeft de wijn nog een kleine alcohol brander na. Wat erop duidt dat de wijn zeker nog verder kan ontwikkelen.

Schenk deze wijn als afsluiter na een lekkere maaltijd, bij roquefort, taart of crème brûlée.

Barao de Vilar 30 years

De 30 jaar oude port van Barao de Vilar heeft een lichte amberkleur en mooie stroperige textuur. In de neus knallen de rozijnen je tegemoet, maar wanneer je verder zoekt, bespeur je karamel, hazelnoten en vanille van de 30 jaar houtrijping. De wijn heeft een volle body, de hoge alcohol dankzij de toevoeging van aguardente geeft nog steeds een kleine afterburner, maar deze is zeker niet onaangenaam. De wijn is heerlijk in balans mede dankzij de hoge zuurgraad. De oxidatieve rijping draagt de complexiteit van deze wijn en dat herken je in het palet van karamel, toast, amandelen en koffie. Met een heerlijke lange afdronk.

Geniet van deze wijn bij het nagerecht of tijdens een goede conversatie.

Barao de Vilar 40 years

De oudste port is de 40 jaar gerijpte port. De wijn heeft een donkere amberkleur met rijke aroma’s van hazelnoot, rozijnen, marmelade en frisheid van een vleugje citrus en natte bladeren. Met een lichte prikkeling in de neus van de aguardente. Wanneer je een slok neemt wordt je verrast met tonen van karamel, koffie, rozijnen, zoethout. De afdronk is erg lang en plezierig. De wijn heeft een perfecte balans tussen alcohol, zuur, body en palet waardoor het echt genieten is na een speciale maaltijd.

Afsluiting van een prachtig en unieke verticale proeverij van Barao de Vilar

Het is echt een prachtig en unieke ervaring om een verticale proeverij van één wijnhuis mee te maken. We hebben alle facetten van port voorbij zien komen, behalve LBV en colheita. Het helpt echt meer inzicht te krijgen in persoonlijke voorkeuren en waarom. Zo houdt de één meer van de jonge fruitige port. Terwijl mijn persoonlijk voorkeur echt naar de 30-40 jarige port neigt. De complexiteit en balans die hier vanaf straalt is magnifiek. En om te ervaren hoe een 10 jaar gerijpte port langzaam verandert naar een 40 jarige is ook heel bijzonder. Kortom het was weer een fantastische avond!

12 januari 202126 september 2022

Wat maakt port zo opwindend

Zoals aangegeven in de blog over dessert wijnen, wil ik je in een aparte blog meenemen wat port zo opwindend maakt voor veel mensen. Port is een versterkte wijn afkomstig uit de Douro vallei in Portugal. Douro betekent niet voor niets “gouden rivier”. De Douro (of Duero in Spanje) ontspringt in de Sierra de la Demanda – een oude bergketen in het westelijke deel van de regio La Rioja. Bij Salto de Castro stroomt de rivier Portugal in, vanwaar het eerst voor bijna 100km de grens vormt tussen Spanje en Portugal. Bij Barca de Alva stroomt de Douro westwaarts Portugal in. Het is één van de oudste herkomstgebieden van kwaliteitswijn; afgebakend in 1756! Leuk weetje; port is in de 18^e eeuw ontdekt door Britse handelaren. Zij wilden de fermentatie stoppen om een zoete alcoholische wijn te maken die de lange reizen kon overleven.

Het gebied

Het meest oostelijke deel van het stroomgebied van de Douro is Douro Superior, waarna Cima Corgo en tenslotte de Baixo Corgo. Deze regio houdt op ter hoogte van Mesao Frio waar het Serra do Marao gebergte ligt. Deze bergrug houdt de natte Atlantische wind tegen. De Douro stroomt nog door en mondt uit in de Atlantische Oceaan bij Oporto.

De vallei is gekenmerkt door haar steile hellingen met terrassen waar de wijngaarden op gelegen zijn. De regio is door UNESCO als werelderfgoed zijn geclassificeerd. Mede vanwege de unieke vorm van stenen muren en opgevulde terrassen met een mengsel van fijne aarde en fragmenten van schisteesteen. Meeste druiven voor port staan lager gepland, waar het warmer is en dus de druiven meer warme, rijpe smaken krijgen. Terwijl de hoger gelegen terrassen bewaard worden voor de reguliere wijnen. Elke 100m stijging geeft een daling van 0.5C.

De wijngaarden kennen een classificatie systeem welke bestaat uit 13 criteria, waaronder opbrengst, druivensoort, grondsoort e.d. Classificatie A staat voor de beste kwaliteit en F voor de minste. Overigens is deze classificatie niet zichtbaar op het etiket, maar vormt de basis voor het productie controle systeem. Er staan vele druivensoorten aangeplant, maar tinta roriz, tinta barroca, touriga francesa, tinta amarela, tinto cão en touriga nacional zijn dé druiven voor port. Maar er worden wel 30 verschillende druiven voor port gebruikt.

Douro Superior

Dit is de regio van extremen; het is de heetste en droogste regio. De hellingen zijn er steil en is lastiger te bewerken. De opbrengsten zijn het laagst, maar hierdoor produceert het de krachtigste wijnen.

Cima Corgo

De rivier de Corgo die ter hoogte van Pesa da Régua in de Douro stroomt vormt de grens tussen Cima Corgo (boven de Corgo) en Baixa Corgo (beneden de Corgo). Het klimaat is droger dan in Baixa Corgo. Tevens liggen hier de meeste hoog kwaliteit van historische wijngaarden.

Baixo Corgo

Dit is het meest westelijke en natste deel van de Douro vallei. De wijngaarden genereren de hoogste opbrengsten van relatieve lichte en jonge wijnen.

Hoe wordt port gemaakt?

De basiswijn wordt gemaakt bij de wijnhuizen, echter de rijping vindt plaats bij de grote porthuizen in de havensteden Vila Nova de Gaia en Oporto. Hier waait een frisse oceaan wind, wat de temperatuur verlaagd en dus beter is voor de rijping van de port.

Basiswijn

Allereerst maakt men een gewone basiswijn. Waarbij de druiven door elkaar worden vergist – iets wat met “gewone” wijnen vaak niet gebeurd om zo de druif karakteristiek te behouden. Echter de opzet bij port is om zoveel mogelijk kleur en smaak uit de schil te onttrekken binnen de eerste 24-36 uur. Daarom gaat men op “ouderwetse” wijze de druiven stampen. Hele trossen worden in cementbakken (lagares) verzameld waarna mensen gedurende minimaal 2 uur arm in arm op blote voeten op en neer lopen. Deze wijze van “zachte” persing maximaliseert de onttrekking. Doordat vergisting reeds hier op gang komt, komt er ook CO2 vrij. Door het arm in arm lopen, heeft men snel in de gaten wanneer iemand onwel wordt en dus vervangen moet worden. Deze traditionele methode is nog steeds in gebruik voor premium port. Voor basis segment is dit geautomatiseerd.

Wanneer ongeveer de helft van de suiker is omgezet in alcohol, pompt men de wijn over in vaten. En stopt men de gisting door brandy (aguardente genaamd) toe te voegen.

Rijping

Voordat de wijn naar de opslag in Oporto of Vila Nova de Gaia wordt getransporteerd, evalueert de wijnmaker de wijn om de uiteindelijke wijnstijl van de port te bepalen. In het voorjaar na de oogst transporteert men de wijn naar de havensteden via grote tankers (en niet meer via de karakteristieke zeilboten (barcos rabelos).

Hier in de opslag onder invloed van de koele, vochtige oceaanwind rijpt de wijn gelijkmatiger dan in het warme binnenland. Het warme en droge klimaat bij de wijnmakerij versnelt de veroudering en het kleurverlies van de wijn. In geval van tawny port kan dit gewenst zijn, maar is zeker niet altijd het geval.

Eenmaal in de opslag gaat de port welke lang rijpt over in grote eikenhouten vaten. Dit is geen nieuw hout omdat die teveel smaak afgeven. Ruby en sommige vintage port komen ook in RVS tanks. Om zo het fruitige karakter van de wijn te behouden. Overigens, bij een jonge port bemerk je het uitgesproken warme karakter van de alcohol vanwege de door de toevoeging van de brandy.

Welke stijlen zijn er en wat maakt port zo opwindend

Er zijn enorm veel verschillende stijlen van port. Je kan bijna zeggen voor ieder wat wils! Hieronder gaan we in op port en haar opwindende, expressieve stijlen.

Witte port

Witte port is niet gemaakt van één van de traditionele rassen, maar van uitsluitend witte druiven. Om de wijn te maken, blendt de wijnmaker de wijn van meerdere jaargangen (non-vintage wijn). Deze wijn wordt over het algemeen jong gedronken. De wijn heeft een gouden kleur, heeft een lage zuurgraad en kenmerkt zich door smaken van honing en noten door de opzettelijke oxidatie.

Ruby port

De basis ruby port is een goedkope jonge, non-vintage wijn die direct drinkbaar is. Ze is fruitig en diep van kleur en hebben zelden meer dan 4 jaar gerijpt. Reserve ruby port is een blend van een hogere kwaliteit, van één of meerdere jaargangen, welke tot 5 jaar houtgerijpt zijn. Het is een wijn met volle body en rijker fruit. De alcohol is door de rijping beter geintegreerd. Late bottled vintage port (LBV) is een ruby port van een specifiek jaar dat 4 tot 6 jaar gerijpt heeft voordat deze is gebotteld.

Tawny port

In vergelijking met ruby, zijn tawny ports bleker en bruiner van kleur. Maar ze hebben tevens de mooiste complexe aroma’s door de oxidatieve rijping. De basis tawny port is net als ruby zelden meer dan 4 jaar gerijpt en in bulk geproduceerd. Ze is direct op dronk. Vaak zijn deze afkomstig van het nattere Baixo Corgo en is een mindere kwaliteit vergeleken met haar zussen. Reserve tawny port kent 7 jaar rijping op vat. Hierdoor is de wijn significant meer complex en heel zacht. De kleur is meer taan. Normaal zijn dit wijnen geblend van meerdere jaargangen en is direct drinkbaar. Tawny port met jaar indicatie mag gelabeld worden (zoals 10, 20, 30 of 40 jaar) indien de wijn consistent is met de karakteristieken die typerend zijn voor een wijn met zulk een leeftijd. Dit betekent dus dat niet de jongste wijn zo oud moet zijn, maar dat de leeftijd een gemiddelde is van de blend. Het jaar van bottelen is relevant aangezien deze wijnen haar frisheid verliezen wanneer ze op de fles zitten. Dit zijn de meest complexe en geconcentreerde port wijnen. Door de oxidatieve rijping verliest de wijn haar kleur en gaat deze meer richting bruin. De aroma’s daarentegen geven noot tonen, coffee, chocolade en karamel. Ze is gefilterd en dus direct op dronk en niet bedoelt om te bewaren.

De Colheita port is een zeldzame port wijn. Deze zijn ven een enkel jaar en hebben minimaal 8 jaar op hout gerijpt tot net voor de verkoop. Feitelijk zijn dit vintage gedateerde tawny port wijnen.

Vintage port

Dit is een port welke bedoeld is om verder op fles te ontwikkelen en is dus niet gefilterd! Ze kennen maar een korte rijping op vat (1 ½ tot 3 jaar) voordat ze gebotteld worden. Deze wijnen kunnen enorm lang op fles door ontwikkelen. Wanneer ze jong zijn, zijn ze vol van body, rijk van smaak maar ook hoog in tannine. Ze ontwikkelen zich langzaam op fles en bereiken hun piek niet eens voor 20 jaar flesrijping. Single Quinta vintage port is een vintage port van één wijnhuis of quinta. De naam is dan ook vermeld op het etiket.

Zoals je wel ziet, de wereld van port is een zeer uitgebreide wereld. Maar wat maakt port nu zo opwindend? Nou, het is een product dat je zowel heel jong (ruby) als bijzonder oud (meer dan 50 jaar!) kan verkrijgen en dan nog is het een wijn om lang van te genieten. Maar ook een wijn die van simpel tot enorm complex kan zijn.

16 september 202016 september 2020

Ervaar een interessante en smaakvolle vergelijking met Port

Ferreira proefpakket, een interessante en smaakvolle ervaring met port

We hebben al een paar gure dagen achter de rug, lijkt een eeuwigheid vergeleken met de huidige zomerse temperaturen, terwijl de herfst eraan komt volgens de meteorologische kalender. Dus wordt het tijd om te schrijven over een bijzonder mooi product; te weten port. Wie kent port niet. Maar er zijn zoveel mogelijkheden! Nu had ik nog een leuk klein proefpakket liggen van Ferreira Port met 5 verschillende flesjes. Ideaal voor een leuke blog; Port, ervaar een interessante en smaakvolle vergelijking!

Wat is port en hoe wordt het gemaakt?

Port is een versterkte wijn afkomstig uit de Portugese Douro vallei. Het is een zoete wijn (zowel rood als wit) en wordt vaak geserveerd als dessertwijn. Hoewel in Portugal al eeuwen wijn wordt verbouwd, is port pas ontstaan in de 17^e eeuw. Als gevolg van de oorlog tussen Engeland en Frankrijk weken de Engelsen uit naar Portugese wijn. Echter aangezien de overtocht te lang duurde, verging de wijn. Daarom voegden de Engelsen wijnalcohol toe, zodat de vergisting stopte en de wijn langer goed bleef.

Waar kan je port vinden?

Port wordt geproduceerd van druiven van wijngaarden uit de Douro regio.

De Douro regio kan worden opgedeeld in 3 sub regio’s;

Baixo Corgo (meest westelijk; mindere kwaliteit van druiven door klimatologische omstandigheden),
Cima Corgo (hoge kwaliteit van druiven) en
Douro Superior (meest oostelijk tegen de Spaanse grens aan, hooggelegen, minder toegankelijk gebied waar druiven van goede kwaliteit vandaan komen).

Over het algemeen gebruikt men alleen de volgende inheemse druivenrassen; Tinta Barroca, Tinto Cão, Tinta Roriz (Tempranillo), Touriga Francesa, and Touriga Nacional. Eerst wordt een basiswijn gemaakt en die wordt vervolgens versterkt door het toevoegen van een alcohol (aguardente). Dit zorgt ervoor dat de vergisting stopt en restsuikers worden behouden en dus alcoholgehalte hoog is. Vervolgens wordt de wijn opgeslagen in grote fusten om te ouderen.

Wegwijs in de verschillende soorten port

Er zijn vijf verschillende soorten port;

Ruby port

Dit is de meest gedronken port. Het is jong en fruitig. Na het persen en gisten wordt ruby port twee tot drie jaar in (stalen) tanks opgeslagen. Daarna rijpt deze verder op de fles. Ook verkrijgbaar als Reserva, wat een betere kwaliteit aanduidt.

Tawny port

Rijpt op houten vaten 3 tot 7 jaar en wordt daardoor lichter van kleur. Hier dankt deze port de naam tawny (taan) aan. Taankleur is een licht tot middelmatig donkerbruine tint. Tevens verkrijgbaar als Reserva of met specifieke leeftijdsaanduiding. De leeftijd hangt samen met de gemiddelde leeftijd van de wijnen die zijn gebruikt in de blend. Het jaartal op het etiket verwijst naar het jaar van bottelen.

Rose port

Pas sinds 2009 erkent Portugal rosé port wettelijk als een officiële portsoort. Deze port gist minder lang, hierdoor heeft hij een frissere smaak en blijft ‘ie rozig van kleur.

Witte port

Wordt gemaakt van puur en alleen witte druiven (niet zoals bij witte wijn van blauwe druiven). Witte port moet minimaal drie jaar op vaten rijpen en heeft een frisse smaak.

Vintage port

Vintage port staat voor kwaliteit: Vintage port wordt alleen in zeer goede oogstjaren gemaakt van de beste druiven. De port gaat tientallen jaren ontwikkelen op de fles en is een stuk duurder dan de bovenstaande soorten!

Het wijnhuis van Ferreira Port

Ferreira Port behoort tot de top van de Portugese Porthuizen. Voor de Portugees staat de naam synoniem voor kwaliteit en eeuwenoude traditie. Verscholen in het achterland van Porto, gelegen in de indrukwekkende Douro Vallei, liggen de prachtige Quinta’s van Ferreira Port, de Portugese wijnboerderijen, met namen als Quinta de Seixo en Quinta do Porto. Schitterende landgoederen waar de geschiedenis van Ferreira Port meer dan 250 jaar geleden is begonnen. Het is dan ook een van de oudste porthuizen met eigen wijngaarden die een oppervlakte bestrijken van meer dan 150 hectare.

José Ferreira was een van de pioniers in de Douro-vallei die in 1751 op kleine schaal is begonnen. Het was echter Dona Antonia Adelaide Ferreira, een zakenvrouw pur sang die de export en de verbreiding van het merk op een hoger plan heeft gekregen, zonder enige concessies te doen aan de kwaliteit van haar familie product. Zij leefde van 1811 tot 1896 en behoorde tot de vierde generatie van de familie.

Dona Antonia werd al op haar 33ste weduwe, waar zij de kracht uit putte om met een enorme energie en flair haar Porthuis verder op te bouwen. Zij was zeer geliefd bij het volk en zeer begaan met het lot van de minderbedeelden en richtte daarom verschillende liefdadigheidsinstellingen op, die heden ten dagen nog steeds functioneren. Een vrouw met een bijzonder grote invloed op het “Port-metier”. Om haar blijvend in gedachte te houden brengt Ferreira nog steeds haar “Personal Reserve” de “Dona Antonia” op de markt. Een meesterlijke selectie van portwijnen, komend van de Quinta do Seixo. Met een gemiddelde leeftijd van 6 jaar en een elegante opvoeding op eiken, is men erin geslaagd het intense fruit van een Ruby met de zachte rijpheid van een Tawny te combineren.

Vergelijking van het port proefpakket

Het pakketje bestaat uit 5 kleine flesjes en bevat een branco, ruby, tawny, Dona Antonia Reserva Branco en Dona Antonia Reserva Tawny. Ik heb deze verschillende portwijnen naast elkaar geproefd, vergezeld van een lekker kaasplankje. Ervaar deze interessante en smaakvolle vergelijking met port!

Branco port

Deze witte port kent als basis de malvasia en heeft een strogele kleur. Het is lekker verfrissend en elegant met exotische tonen van abrikoos, lychee en amandel.

Ruby port

Een duidelijke jeugdige rode port. Robijnrood van kleur, rijp rood fruit. Zwoel en zoet. De alcohol is minder scherp aanwezig maar de tannine is stroever.

Tawny port

De tawny port is mooi roodbruin door de houtrijping. Een duidelijk karakter van gedroogd fruit, krenten, noten en eikenhout! Vleugje karamel in de afdronk. Wel wat hoog in alcohol en lichtelijk onbalans.

Dona Antonia Reserve Branco

Deze bijzondere port is goudgeel van kleur met intense tonen van marmelade en bloemen. Tevens gedroogd fruit (mede door het feit dat de druiven overrijp geplukt worden) en noten. De houtrijping maakt dat deze portwijn complex is.

Dona Antonia Reserve Tawny

Bekroond met 92 punten in “The Wine Spectator”. Kent een uitgesproken kruidig smaakpalet, een licht pepertje met een forse dosis cassis, kersen en een mondvullende warme finish. Met een gemiddelde leeftijd van 6 jaar en een elegante opvoeding op eiken heeft deze portwijn de combinatie van het intense fruit van een Vintage met de zachte rijpheid van een houtgelagerde Tawny.

Conclusie

Het mag duidelijk zijn dat de ene port niet de andere port is. Elke soort port heeft zijn eigen karakter. Wanneer je je verder gaat verdiepen in het product kom je elke keer weer nieuwe karakteristieken tegen. Het is niet verkeerd om verschillende soorten port naast elkaar te zetten en zelf te ervaren wat een interessante en smaakvolle vergelijking dit kan zijn.