Tag: Classificatie

Geplaatst op

Groot Cuyo epicenter van Argentijnse wijnbouw

De regio North is dus het meest bekend van de wijnen uit Cafayate Valley, waarbij Bodega Colomé wel de meest bekende is. Hier vinden we dan ook wijnen van één van de hoogste wijngaarden ter wereld – de Altura Maxima. We trekken nu verder naar het zuiden, nog steeds langs de Andes en komen in de regio Cuyo terecht. Cuyo fungeert als epicenter van de Argentijnse wijnbouw industrie met regio’s als Mendoza. Samen met de sub-regio San Juan bevat Mendoza 95% van de Argentijnse wijngaarden. Daarnaast omvat Cuyo ook de sub-regio La Rioja, welke grenst aan de regio North.

Groot Cuyo met het epicenter van de Argentijnse wijnbouw

Wat opvalt is dat er veel sub-zones zijn met de classificatie Geografische Indicatie, en slechts twee DOC’s. Het lijkt wel alsof het classificatiesysteem een beetje in vergetelheid is geraakt. We zien steeds meer GI’s verschijnen binnen bestaande sub-regio’s.

Koel La Rioja nabij de evenaar

De Argentijnse wijnregio La Rioja moet je niet verwarren met haar Spaanse equivalent. La Rioja is een wijngebied in de uitlopers van de Andes, en ligt ingeklemd tussen Catamarca en Mendoza. Het grote verschil met haar Spaanse naamgenoot is dat La Rioja vooral gericht is op witte druivensoorten. Het bergachtige landschap is uitermate geschikt voor de aanplant van Torrontés Riojano, die zachte fruitige en aromatisch wijnen voortbrengt. Naast Torrontés staan ook druivensoorten als Malbec, Syrah, Cabernet Sauvignon en Bonarda aangeplant. Hoewel 53% van de aanplant blauwe druiven zijn, is het toch Torrontés die domineert in aanplant met ruim 30%. De ligging in de regenschaduw van de Andes zorgt ervoor dat de toegang tot water streng gereguleerd is.

La Rioja kent een lange wijnbouw geschiedenis. In de 16e eeuw, met de aankomst van de Spaanse missionarissen die afkomstig waren uit de Spaanse Rioja, arriveerden ook de druivenstokken.

Binnen La Rioja ligt één hoofdproductiegebied. Dat zijn de Famatina-valleien en wordt beïnvloed door Sierra de Velasco en de Sierra Famatina bergketens. Hier liggen de sub-regio’s (Geografische Indicaties) San Blas de los Sauces (74ha op 950 tot 1.100m), Famatina (375ha op 1.375 tot 1.850m) en Chilecito (6.260ha op 770 tot 1.275m). Ook in de vallei die westelijk van de Sierra Famatina vindt wijnbouw plaats, maar dit is meer verspreid en kleinschaliger. En zo ligt in Sierra Aminga, ten noorden van La Rioja en ten oosten van Sierra Velasco de kleine sub-regio La Costa Riojana. In totaal staat hier ongeveer 6.500ha aangeplant verdeeld over 12 Geografische Indicaties.

Ligging nabij evenaar

Wat dit gebied bijzonder maakt is dat het dicht bij de evenaar ligt, op slechts 29 graden zuiderbreedte. Maar de grote hoogte tempert de hoge temperaturen, de wijngaarden staan aangeplant tussen 770 en 1.850m hoogte. De intense zonuren worden gevolgd door koele nachten, onder invloed van de wind die neerdaalt van de bergtoppen. Hierdoor ontstaan grote dagelijkse temperatuurverschillen die bijdragen aan de verlenging van de rijpingsperiode. Met als gevolg mooier rijp fruit en een verfrissende zuurgraad. Vooral de Bonarda levert fantastische wijnen op met volle body en diepe kleurintensiteit. Wat deze wijnen onderscheid van andere is de volle smaak van frambozen en anijs wat zo typerend is voor Bonarda. Vaak wordt deze druivensoort gebruikt in blends om de intensiteit en palet te versterken. Qua wit is er eigenlijk alleen Torrontés in de stijlen mousserend tot verfrissend droog en levert geweldige wijnen!

Hoewel er ruim 400 familiewijngaarden zijn, komen de meeste wijnen op de markt onder het label van La Riojana Cooperativa. Deze coöperatie is in 1940 opgericht door Italiaanse immigranten en richt zich met name op biologische en Fairtrade gecertificeerde wijnen.

2e wijnbouwgebied San Juan

In het zuiden van de provincie San Juan, nabij de provinciegrens met Mendoza, ligt het gelijknamige wijnbouwgebied. Dit is het één na grootste wijngebied van Argentinië met ongeveer 31.000ha aan wijngaarden ofwel 16% van de totale Argentijnse arsenaal. De wijngaarden zijn verspreid in het midden-westen van de provincie met de sub-regio’s Pedernal, Calingasta, Zonda, Ullum, Iglesia en Jáchal.  Het warme, droge klimaat heeft grote invloed op de kwaliteit. Ook hier heerst een intense zon met weinig neerslag. In tegenstelling tot La Rioja, is het hier Syrah dat de belangrijkste druivenvariëteit is. Er zijn maar liefst 24 verschillende Geografische Indicaties te vinden, maar geen DOC.

De wijngaarden liggen in verschillende valleien waarbij Tulum de meest belangrijke productie sub-zone is. Terwijl Pedernal de hoogst kwalitatieve sub-regio is. Opvallend is dat hier een grote aanplant van roze druiven te vinden zijn, zoals Criolla en Cereza (met zo’n 36% van de aanplant). Deze druiven worden vooral gebruikt om goedkopere semi-zoete wijnen en sherry-stijl wijnen te produceren. San Juan levert tevens de grootste hoeveelheid van Argentijnse brandy en vermouth. Blauwe druiven zijn ook goed vertegenwoordigd met ongeveer 37% – met name Malbec en Syrah dus. Qua witte druiven zijn het vooral Pedro Ximenez en Moscatel d’Alejandria (wat meteen de sherry-stijl wijnen verklaart).

Het klimaat in San Juan is overwegend woestijnachtig, net als in Mendoza. Vandaar dat de wijngaarden ook op hoogte te vinden zijn. Hierdoor is wijngaardbeheer vooral afhankelijk van de watertoevoer van de San Juan en Jachal rivieren en het smeltwater dat uit de Andes naar beneden komt. De wijnbouw profiteert van de “Zonda”, een felle hete droge föhn wind die zich ontwikkelt in de regenschaduw van de Andes.

Pedernal

Ongeveer 100km ten noorden van Mendoza ligt Pedernal GI. Deze sub-regio, met 820ha,  heeft in 2007 haar appellatie toegekend gekregen. Hier staan vooral Cabernet Sauvignon en Malbec aangeplant die rijke en elegante rode wijnen leveren. Daar waar het klimaat overwegend woestijnachtig is en dus te heet voor wijnbouw, profiteren de Pedernal wijngaarden van de hoge ligging, op ongeveer 1.300m, die de temperaturen matigen. Zeer koele nachten volgen de zonnige dagen zodat de rijpingsperiode wordt verlengd. Doordat de temperatuur net iets lager ligt dan in Tulum of Zonda, vindt de pluk ook iets later plaats. Waardoor de druiven dus nog langer hangen en beter rijp worden.

Omdat de vallei in de uitlopers van de Andes liggen, is de bodem arm en stenig. Deze arme maar kalkrijke bodem zorgen voor lagere productiehoeveelheden en dus meer geconcentreerde aroma’s en rondere tannine. Je kan deze sub-regio zien als een grand-cru van Argentinië, zo goed zijn de wijnen.

Tulum

Rondom de stad San Juan vinden wij de sub-regio Tulum. Hier is Syrah aan een ware opmars bezig door haar dikke, peperige rode wijnen met rijke fruitkarakter. Daarnaast vinden we ook hoogwaardige Malbec, Chardonnay en Viognier. Daar waar in het verleden Tulum vooral massaproductie georiënteerd was, begint nu de kwaliteit inhaalslag. De San Juan rivier is de levensader voor dit gebied. Terwijl de beperkte hoogt van 650m de temperaturen matigt. De redelijk hete zomers worden gevolgd door milde winters wat het typerende woenstijnachtige klimaat verklaard. De bodem is hier vooral alluviaal met fijn gestructureerde klei wat het water goed vast kan houden.

In dezelfde vallei vinden we 160km naar het noorden de GI Jachal rondom de stad San José de Jáchal. Wijnbouw vindt hier plaats op 950 tot 1.210m hoogte.

Zonda en Ullum

Direct aan de andere zijde van de Sierra Chica de Zonda liggen de sub-regio’s Zonda en Ullum. Deze sub-regio’s liggen meer Andes-inwaarts en zijn dus meer bergachtig. Hoogte varieert vanaf 650 tot 900m. De gebieden zijn nog niet bekend maar er wordt hard aan de weg getimmerd voor kwaliteitswijnen. Samen met Syrah en Malbec produceert het gebied enkele fruit gedreven witte wijnen gemaakt van Chardonnay en Viognier.

Het dal ontleent zijn naam aan de “Zonda” en draagt zowel positief als negatief bij aan de wijnbouw in de regio. De wind is afkomstig vanaf de Stille Oceaan en wanneer het de Andes overkomt, ontdoet ze van het vocht. Terwijl de droge “Zonda” van de toppen afdaalt, verzamelt ze zowel warmte als snelheid. Hierdoor kan ze windsnelheden van 40km/u tot soms 200km/u bereiken. Hoewel de wind warmte brengt en daardoor het risico op wijnstokziekten vermindert, kan het ook gevaarlijk zijn voor ontluikende wijnstokken, waardoor windschade en zelfs vorst ontstaat.

De poreuze, rotsachtige bodems zijn vrij drainerend en de lage grondwaterspiegel betekent dat wijnstokken diepe wortelsystemen moeten ontwikkelen om toegang te krijgen tot het water in de bodem. Deze sterke, gezonde wijnstokken produceren bessen met een goede concentratie suikers en tannine, wat leidt tot complexe wijnen met een goede structuur.

Iglesia Valley

Verder berginwaarts vanaf San José de Jáchal steken we de bergrug Sierra Gredos over om vervolgens bij Iglesia uit te komen. Op de hoogte variërend van 1.550 tot 2.000m vinden we GI Iglesia die in 2002 erkend is als een eigen appellatie.

Native Criolla in Calingasta Valley

Tenslotte vinden we Calingasta Valley ten zuiden van Iglesia en ten westen van Zonda en Ullum. In een langgevormde sikkel van 40km ligt Calingasta ingeklemd tussen de Cordilla de los Andes in het westen en Precordillera in het oosten. Het is één van de meest afgelegen wijnbouw gebieden in Argentinië. Op een hoogte tussen 1.350 en 1.750m liggen 210ha wijngaarden waar origineel vooral de Criolla-nazaten als Moscatel Blanco en Torrontés Sanjuan en Listan Prieto waren aangeplant. Dankzij deze afgelegen ligging, zijn er ook nog een behoorlijke hoeveelheid oude wijnstokken. Maar langzaam vormt de regio om naar meer blauwe druivenrassen als Malbec, Cabernet Sauvignon en Syrah. Ondanks de hoogte, is de bodem toch meer alluviaal dankzij de ligging aan de rivier Rio de los Patos.

Epicenter Mendoza

En dan natuurlijk Mendoza, Argentinië’s grootste wijnregio met 145.000ha en vaak synoniem voor Argentijnse wijn. Niet verwonderlijk wanneer ruim 75% van de Argentijnse wijn uit Mendoza afkomstig is, met recht het epicenter van de Argentijnse wijnbouw industrie in Cuyo! Gelegen op een hooggelegen plateau aan de rand van het Andesgebergte, is de provincie Mendoza verantwoordelijk voor ongeveer 70 procent van de jaarlijkse wijnproductie van het land. Malbec is de belangrijkste druivensoort met bijna 50% van de aanplant. Op grote afstand volgt Cabernet Sauvignon (10%), Chardonnay (8%) en andere variëteiten. De hoogte, het landklimaat, de heterogeniteit van de bodem en de sneeuwsmelt zijn belangrijke factoren voor de productie van uitstekende wijnen, die bijdragen aan een belangrijke wijntraditie.

Mendoza kan worden onderverdeeld in vijf grote sub-regio’s, die de variëteiten hun specifieke kenmerken geven: Valle de Uco GI, met sub-regio’s Tunuyán, Tupungato en San Carlos. Vervolgens Primera Zona, die de GI’s Luján de Cuyo en Maipú omvat. De Northern Oasis (met Lavalle en Las Heras). Het Oosten (met San Martín, Rivadavia, Junín, Santa Rosa en La Paz) en tenslotte het Zuiden (San Rafael, Malargüe en generaal Alvear). Van deze sub-regio’s zijn Uco Valley, Maipo Valley en Lujan de Cuyo de meest bekende zijn.

De introductie van wijngaarden gaat terug naar de eerste jaren van kolonisatie waarbij de Spaanse missionarissen País of lokaal bekend als Criolla Chica, hebben aangeplant voor sacramenteel gebruik. In het midden van de 19e eeuw werd Malbec geïntroduceerd en groeide uit tot de nationale druif. Voor het grootste deel van de 20e eeuw richtte de Argentijnse wijnindustrie zich bijna volledig op de binnenlandse markt, en het is pas rond de eeuwwisseling kreeg het een duw in de richting van kwaliteit.

Wijngaard invloeden

Hoogte is een van de belangrijkste kenmerken van het terroir van Mendoza. De wijngaarden volgen de voet van de Andes, liggen tussen 800 en 1.200 meter. Het is deze hoogte die het hete, droge klimaat van de regio matigt. Warme, zonnige dagen worden gevolgd door nachten die veel kouder worden gemaakt door westenwinden uit de Andes. Deze afkoeling vertraagt de rijping, verlengt het groeiseizoen en draagt bij aan rijke, rijpe smaken van de druiven zonder de zuurgraad te verliezen. Irrigatie wordt vergemakkelijkt door de rivieren die vanuit de bergen naar beneden lopen. Warme, droge oogstperiodes betekenen dat wijnmakers hun druiven kunnen plukken op basis van rijpheid, in plaats van te worden geregeerd door de grillen van het weer.

De bodems in Mendoza zijn in de loop van duizenden jaren afgezet door de rivieren in de regio. Deze rotsachtige, zanderige bodems hebben weinig organisch materiaal en zijn vrij drainerend, waardoor ze droog en weinig vruchtbaarheid hebben. Wijnstokken worden gedwongen om hard te werken voor water en voedingsstoffen. Hierdoor zullen ze kleine, geconcentreerde bessen produceren. Waardoor de wijnen een volle body hebben met stevige tannine, en een duidelijke minerale structuur.

Er zijn maar liefst 32 verschillende GI’s te vinden in Mendoza, waaronder de hoger geclassificeerde DOC’s San Rafael en Luján de Cuyo.

Noord en Oost Mendoza

Het noorden en oosten van Mendoza heeft niet de glitter en glamour van andere sub-regio’s maar is wel één van de werkpaarden met veel bulkwijn. Met 64.000ha vlak landschap en warm klimaat is de sub-regio uitstekend geschikt voor toegankelijke drinkbare wijnen. We vinden hier vooral Bonarda, Syrah en Tempranillo.

Binnen deze zone vinden we verschillende regio’s, waarvan Maipu veruit de bekendste is. Deze moet men niet verwarren met Maipo vallei in Chili. Binnen Maipu vinden we ook sub-zones Barrancas, Lunlunta en Coquimbito. Maipu, een historisch wijngebied, is de thuisbasis van enkele van Mendoza’s topkwaliteit en high-end producenten van heldere, intense, rode wijn uit Malbec, Cabernet Sauvignon en Pinot Noir. Het landschap wordt gedomineerd door vlakke wijngaarden op grote hoogte. De bodem is overwegend alluviaal. Vanwege de bergachtige oorsprong is de bodem steenachtig en zanderig met lage vruchtbaarheid. Wat ideaal is om de druivenstokken hard te laten werken voor voedingsstoffen en dus geconcentreerde bessen opleveren en wijnen met goede body en zachte tannine.

South Mendoza

In het zuiden van Mendoza zijn er twee toonaangevende sub-regio’s. Dit zijn San Rafaël DOC en General Alvear GI. Blauwe druiven van Malbec domineren de aanplant in San Rafaël, maar er staat ook rosé van Criolla aangeplant. San Rafaël omvat ongeveer 13.000ha op een hoogte variërend van 450 tot 950m. Ter vergelijking, de wijngaarden in Alto Adige (Italië) liggen op eenzelfde hoogte, maar produceren toch echt een heel ander soort wijn! Door de lagere ligging in vergelijking met sommige andere gebieden, betekent dat het hier warmer is. In combinatie met de meer zanderige bodem is dat een uitstekende combinatie voor makkelijk drinkbare en toegankelijke wijnen.

Verder naar het zuidoosten ligt General Alvear GI met 3.750ha op een hoogte variërend van 400 tot 500m. Hoewel deze sub-regio zich vooral richt op goedkope bulkwijn, is ze de moeite waard te vermelden vanwege de focus op drie verschillende Criolla-variëteiten. Te weten Cereza, Criolla Grande en Moscatel Rosado. Sinds enkele jaren vindt er een verschuiving plaats naar meer kwaliteitswijnbouw. Hiervoor gebruikt men vooral Bonarda en Syrah.

Uco Valley

Hoewel beschouwd als onderdeel van de regio Mendoza, kan de Uco-vallei op verschillende punten op zichzelf worden erkend. Niet alleen is het wijnbouwgebied heel verschillend; de regio is ook de thuisbasis van verschillende van de beste producenten van Argentinië. Aangetrokken door het uitstekende klimaat en de bodem, hebben nieuwkomers zoals de in Bordeaux gevestigde namen Dassault, Rothschild en Rolland het imago van de regio verhoogd.

Een van de specifieke verdiensten van Uco is de hoge ligging aan de voet van het Andesgebergte. De sub-regio’s La Consulta en Tunuyan van de vallei liggen op een hoogte van respectievelijk 850m en 1.100m. Terwijl Tupungato stijgt tot 1.300m aan de voet van de Tupungato vulkaan. Deze liggen iets hoger boven de zeespiegel dan Maipu en Luján de Cuyo in het noorden.

Bodems in de Uco-vallei zijn alluviaal en vrij uniform: een klei- en rotsbasis met een steenachtig, zanderig oppervlak. Deze vrij drainerende bodems zijn uitstekend geschikt voor kwaliteitswijnbouw, omdat ze de wijnstokken belasten, wat leidt tot verminderde kracht en lagere opbrengsten. Dit kan op zijn beurt leiden tot wijnen met een hogere concentratie smaak.

Luján de Cuyo

Malbec is de belangrijkste druivensoort van de sub-regio en produceert gedurfde, intens gearomatiseerde rode wijnen. Verder vinden we ook uitstekende wijnen geproduceerd van Cabernet Sauvignon, Chardonnay en Torrontés. Vanaf het gelijknamige stadje in het noorden, strekt de regio zuidwaarts voor ongeveer 30km en ligt ingeklemd tussen het Andes gebergte in het westen en Lunlunta heuvels in het oosten. De ligging aan de voet van de Andes draagt bij aan de verkoeling in combinatie met de hoogte van 1.000m. Het is de eerste erkende DOC in Argentinië in 1993 en omvat ook de sub-regio’s Vistalba, Las Compuertas, Perdriel, Agrelo en Ugarteche.

Hoewel overstromingsirrigatie traditioneel gebruikelijk is, schakelen de wijngaardbeheerders meer over op druppelirrigatie om zo meer controle te behouden over de groei van de wijnstokken.

Wijnen moeten overwegend Malbec zijn en afkomstig zijn van wijngaarden in de traditionele Luján de Cuyo-wijngebieden tussen 825 en 1.080m en minimaal 24 maanden hebben gerijpt voordat ze worden vrijgegeven (waarvan 12 maanden in eiken vat) om in aanmerking te komen voor de classificatie Luján de Cuyo DOC.

Geplaatst op

Het 5e wijnland Argentinië

Ten oosten van Chili ligt Argentinië, gescheiden door het Andes gebergte. Argentinië is na Italië, Frankrijk, Spanje en de Verenigde Staten het 5e wijnland ter wereld. Samen met Chili is het het grootste wijnland in Zuid Amerika. Vooral dankzij de hooggelegen woestijnen in het oostelijke Andes gebergte heeft Argentinië zich ontpopt als hoogwaardig wijnland. Vooral Malbec is alom omarmt door de Argentijnse wijnmakers. Deze wijn is karakteristiek helder en intens, met bloemige tonen en een palet van donker fruit. Er is in totaal ongeveer 207.000ha verspreid over zo’n 23.000 wijngaarden in beheer van 1.241 wijnhuizen. De opbrengst in 2022 was 11.5 miljoen hl.

In Mendoza vindt 75% van alle Argentijnse wijn productie plaats en maar liefst 85% van de aangeplante Malbec staat in Mendoza. Dat is niet verwonderlijk omdat de woestijnlandschappen en grote hoogte (tot wel 1.500m) een terroir creëren voor intense aromatische rode wijnen. Verder staat Cabernet Sauvignon, Chardonnay, zo andere zo typerende druivensoort Torontés en Bonarda aangeplant. Terwijl recentelijk Cabernet Franc en Spaanse Tempranillo zijn toegevoegd aan het wijnarsenaal.

In de afgelopen jaren hebben progressieve producenten de wijngrens naar het westen verlegd – de hoogte in – en naar het zuiden en oosten, op zoek naar de koelere temperaturen van de zuidelijke breedtegraden of de invloed van de oceaan. De meeste wijngaarden liggen boven de 600m en soms wel tot 2.000m hoogte, maar gemiddeld toch al snel op 900m. Dat is in Europa ondenkbaar waar de hoogste wijngaard in Zwitserland op 1.150m ligt.

Argentijnse wijnzone’s

Wijnland Argentinië

Er zijn vijf zones; North met regio’s Jujuy, Salta, Tucuman en Catamarca. Er is ongeveer 15.000ha aan wijnbouwgebied. Het klimaat is droog, met zeer hoge gemiddelde temperaturen, grote dagelijkse temperatuurverschillen en intense zon versterkt door de hoogte, en lange zomers. De bodems zijn over het algemeen zandleem of zanderig met een hoog aandeel fijn zand voor optimale drainage.

Productief Cuyo

Productief Cuyo met regio’s La Rioja, San Juan en Mendoza. Cuyo betekent “woestijnland” in het inheems dialect. Het is een dorre en vruchtbare regio aan de voet van het Andesgebergte. Met 455.000 hectare wijngaarden beschikt Cuyo over 95% van het totale areaal dat in het land is geplant. Dit maakt Argentinië tot het 5e wijnland ter wereld. De regio heeft een semi-aride klimaat met schaarse vegetatie. Het is koud in de winter en warm in de zomer, versterkt door de invloed van de Andes, die hier de hoogste hoogten bereikt en de belangrijkste bron van irrigatie vormt.

Koeler Patagonië

Verder in het zuiden ligt Patagonië met regio’s La Pampa, Neuguén, Rio Negro en Chubut met ongeveer 9.000ha aan wijngaarden. Hier spelen de rivieren een belangrijke rol. Wijngaarden liggen op aanzienlijk lagere niveaus dan in North of Cuyo. Hoewel Malbec de meest aangeplante druivensoort is, is het Merlot dat zich onderscheidt door wijnen met een milde, evenwichtige smaak met aromatische intensiteit. En Pinot Noir dat gebruikt wordt voor de meeste mousserende wijnen met een uitstekende elegantie. Sauvignon Blanc produceert een wijn van superieure kwaliteit wanneer de kracht wordt gecontroleerd en de druiven op volle rijpheid worden geoogst, terwijl de Chardonnay een harmonieus, fruitig aroma krijgt met een goede body.

Kustgebied Atlantic

En tenslotte Atlantic met Buenos Aires en haar subregio’s Chapadmalal en Médanos. Het is een kleine zone van slechts 400ha. Het is de zoektocht naar nieuwe terroirs dat heeft geleid naar de rand van Argentinië aan de Atlantische Oceaan. De laaggelegen golvende vlaktes met vochtig klimaat dragen bij aan frisse elegante wijnen met een sterke aromatische complexiteit. De nadruk ligt vooral op witte wijn van Sauvignon Blanc, Chardonnay en mousserende wijnen van Pinot Noir.

Wijngaard risico’s

Doordat de meeste wijngaarden in de regenschaduw van de Andes liggen, is irrigatie met smeltwater van de Andes noodzakelijk. Doordat de wijngaarden zo dicht bij de evenaar liggen, zijn hoogte en koele berglucht zeer belangrijke factoren om de frisse zuurgraad in de wijnen te behouden. Het onder water laten lopen van de wijngaarden is een veelgebruikte irrigatiemethode. Maar door waterschaarste is druppelirrigatie in nieuwe wijngaarden meer gebruikt. Dankzij het droge klimaat zijn er weinig problemen met rot of meeldauw, mede daardoor is Argentinië een belangrijke producent van biologisch geteelde druiven. Daarnaast wordt waterschaarste ook ingegeven door minder sneeuwval in de bergen, waardoor er minder water naar beneden stroomt. Wijngaarden zullen serieus rekening moeten houden met alternatieve methoden om aan het zo nodige irrigatiewater te komen. Ook vorst en hagel zijn grote risico’s op deze hoogte. Net als de zonda, een verzengende droge noordoostenwind.

Vanwege de hitte werd in het verleden in de meeste wijngaarden het pergola systeem gebruikt, lokaal bekend als parral. De druiven hangen beschermd tegen de intense zon onder een dak van bladeren, maar ook weg van de verschroeiende aarde. Parral is nog steeds gangbaar voor Torrontès, terwijl de meeste blauwe druivensoorten met verticale geleidingssysteem met bladerdek afgeschermd worden tegen het zonlicht.

Wijngeschiedenis

Argentinië kent een lange wijngeschiedenis. Nadat de eerste Spaanse missionarissen midden 16e eeuw de druiventeelt hadden geïntroduceerd, hebben latere Italiaanse kolonisten meer ervaring gebracht en ook de variëteit Bonarda. Echter deze druivensoort lijkt niet op de Bonarda uit Emilia Romagna, maar meer op Douce Noir uit de Savoie. Ook bekend als Charbono uit California.

Lange tijd waren Argentijnse wijnen gericht op binnenlandse consumptie gemaakt van hoogproductieve variëteiten als Criolla Grande en Cereza. Franse immigranten brachten Malbec mee. Tegen het eind van de 19e eeuw begon Argentijnse wijn enige vorm van waardering te krijgen. Toen kwam echter de economische en sociale crisis. Export was beperkt en productie van kwaliteitswijn voor de interne markt was niet haalbaar, dus lag de focus op de productie van tafelwijn. Maar sinds de eeuwwisseling is de kwaliteit omhoog gegaan onder invloed van het openen van de grenzen en heeft Argentinië de 5e plek verovert als wijnland op de internationale kaart. Daarnaast heeft de devaluatie van de Argentijnse pesos bijgedragen aan verlaging van de productiekosten en nam het toerisme enorm toe. Hierdoor werd plaats gemaakt voor een nieuw concept: enotoerisme. Dit is toerisme dat gericht is op het bezoeken van wijngaarden, proeven en aankoop van wijn.

Terroir gerichte wijnwetgeving

De Argentijnse wetgeving is in 1999 aangepast om meer de nadruk van het terroir uit te drukken. Voor de gemiddelde consument zal dit niet even duidelijk zijn, omdat de specifieke gebieden niet duidelijk op het vizier staan. De wetgeving staat drie kwaliteitsniveaus toe:

  • Indicacion de Procedencia (IP) omvat tafelwijn waarbij de druiven tenminste 80% uit de regio dienen te komen
  • Indicacion Geografica (IG) omvat wijnen van hogere kwaliteit die worden geteeld, gevinifieerd en gebotteld in een aangewezen gebied
  • DOC zijn de wijnen van topkwaliteit.

De wijnen van één druivenras (single variety) moeten minstens 85% van dat ras bevatten. Daarnaast hebben rode wijnen gelabeld als Reserva ten minste 12 maanden gerijpt op hout. Voor witte en rosé Reserva wijnen geldt 6 maanden rijping.

De volgende gebieden zijn erkend als IG’s: Valle de Uco (ten zuiden van Mendoza), Alto Valle de Rio Negro, Patagonië, Calles Calchaquies (Cafayate en omgeving) en Cuyo.

Geplaatst op

Verrassend Tempranillo in Castilla y Léon

We laten Galicia achter ons en steken de grens over bij Valdeorras en komen in Bierzo terecht. Deze week gaan we beginnen met het verdiepen in het noordelijke deel van de regio Castilla y Léon met verrassend mooie wijnen van Tempranillo.

Op het noordelijke deel van het Iberisch plateau vinden we Castilla y Léon. Deze administratieve regio is de grootste van Spanje. Rode wijnen domineren hier met Tempranillo, met 65% aanplant, die de druif is achter de allerbeste wijnen van de regio. Alleen Bierzo is de uitzondering, waar rode wijnen van Mencia worden gemaakt, ondersteund door Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah. Witte wijnen zijn een uitzondering en dan vooral van Verdejo en Viura.

Verrassend Tempranillo in Castilla y Léon

Geschiedenis

De agrarische sector is altijd van groot belang geweest in Castilla y Léon. Met name graangewassen spelen hier een grote rol. Maar wijnbouw is al meer dan 2.000 jaar een belangrijke economische activiteit. In de late 20e en vroege 21e eeuw verschoof de aandacht van kwantiteit naar kwaliteit. Daardoor vertegenwoordigt Castilla y Léon een aantal van de meest gerespecteerde DO’s van Spanje. En met een productie volume van 2.1 miljoen hl speelt ze een belangrijke rol.

Kwaliteitsaanduiding in Spanje

Het classificatiesysteem is bijzonder complex in Spanje en is geregeld in nationale wetten en regionale normen. De lagere kwaliteiten vind je vooral in Spanje zelf en niet in de export markt;

De classificatie Castille y Léon Vino de la Tierra bestrijkt het hele wijngebied. Het heeft minder strenge voorschriften en een groter aanbod van druivenrassen is toegestaan. Dit geeft de kans aan wijnmakers te werken aan minder traditionele wijnstijlen, maar ook zeker te experimenteren in veranderde klimaat omstandigheden.

  • Vino de Mesa (VDM); Spaanse tafelwijn van niet standaard blends met gemiddelde kwaliteit
  • Vino de la Tierra (VdlT); één stap hoger in kwaliteit en onderscheidenheid. Ze voldoen vaak niet aan één of meer eisen om als premium wijn beschouwd te worden
  • Vinos de Calidad con Indicacion Geografica; weer een stapje hoger, maar voldoen nog steeds niet aan lokale eisen.

De premium wijnen zijn;

  • Denominacion de Origen provisional; een een opstap voor de DO classificatie. Maar slechts één of twee domeinen hebben zich de moeite getroost om de wijngaarden in te richten naar de DO wetgeving.
  • Denominacion de Origen (DO); meest gebruikelijk classificatie. Regelgevende instanties stellen de normen op binnen de eigen DO.
  • Denominacion de Origen Calificada (DOC); op basis van de regio’s beslist een nationaal commissie welke regio’s in aanmerking komen voor een DOC-status. Op dit moment zijn alleen Rioja en Priorat DOC-statushouders.
  • Vino de Pago (VP of Pago DO) is toegekend aan wijn waarbij de druiven afkomstig zijn van één en hetzelfde domein waar ook de botteling plaats vindt.
  • Cava is een opzichzelfstaande classificatie voor mousserende wijn uit (vooral) de provincie Barcelona.

Klimaat

Castilla y Léon is ontstaan in 1983 door de samenvoeging van de twee historische provincies Léon en Castilla la Vieja. Het gebied is afgeschermd van de maritieme invloed van de Golf van Biskaje door het Cordilla Cantábrica. Terwijl aan de oostkant de centrale bergen van Sistema liggen. De bodem is vaak arm vanwege de geringe regenval. Maar in de buurt van de rivieren is deze rijk aan mineralen en klei. De bekendste rivier is dan wel de Duero die haar weg vervolgt als Duoro in Portugal. Van de negen DO’s in Castilla y Léon liggen er maar liefst acht in het stroomgebied van de Duero.

De belangrijkste wijnregio’s in noord Castilla y Léon

Het noorden van Castilla y Léon omvat maar liefst vijf DO’s en 1 DOP. De wijnen zijn zowel jong (joven) als gerijpt te verkrijgen. Rijping criteria volgen de normale Spaanse regelgeving.

Onderscheidend Bierzo

Tegen het Gallicische Valdeorras aangeplakt ligt rond de stad Ponferrada Bierzo DO en kan worden opgesplitst in twee gebieden. Bierzo Alto is een mineraalrijk en bergachtig terrein waar de wijngaarden op terrassen liggen. Terwijl Bierzo Bajo op de laaggelegen groene vlakte ligt. Bierzo kreeg in 1989 haar DO status en heeft in populariteit enorm gewonnen. De nabijheid van de Atlantische Oceaan heeft een diepgaand effect op het klimaat. Deze is milder dan de verder landinwaarts gelegen gebieden van de regio. Het noordelijk gelegen Cordilla Cantábrica gebergte beschermd Bierzo voldoende zodat de Mencia druif tot optimale rijpheid komt. Deze druif levert intens rode, fruitige en levendige wijnen en levert ongeveer 85% van de gehele productie in Castilla y Léon terwijl verrassend genoeg Tempranillo hier geen rol speelt.

Naast de druivensoort, onderscheid Bierzo zich ook door haar bodemgesteldheid. Deze bevat vooral leisteen en graniet. Dit stimuleert de opname van mineralen door de druivenstokken waardoor de wijn een hint van mineralen heeft.

Ook vind je hier, weliswaar zeer beperkt, witte wijnen vooral van Godello (Verdelho). Deze wijn als single variety of blend met Dona Blanca en Palomino, levert een aromatische wijn met tonen van citrus en steenfruit. Met vaak een gemiddeld tot hoge zuurgraad en levendige, frisse lengte. Ideaal bij visgerechten en paella of gewoon heerlijk om als aperitief van te genieten.

De rode wijn van Mencia kenmerkt zich door het rode kersenfruit en bloemige ondertoon van viooltjes. Het is een wijn met een volle body, een gemiddeld alcohol percentage en aangename zuurgraad. Kortom een goede wijn die past naast gerechten als carpaccio, pasta’s en paté.

Nieuw Léon DO

Léon DO die tot 2019 bekend stond als Tierra de Léon is een relatief jong wijngebied. De DO, opgericht in 2007, ligt op een zacht golvend plateau ten zuiden van de gelijknamige stad. De regio onderscheidt zich door haar inheemse vlaggenschip druif Prieto Picudo die voor ruim 70% staat aangeplant. Niet verrassend vind je ook hier Tempranillo op een goede tweede plek met 17% aanplant in de regio Castilla y Léon. De hoofdrassen worden gecompleteerd met Mencia. Rode en rosé wijnen dienen minimaal 60% uit Prieto Picudo en/of Mencia te bestaan.

Een rode Prieto Picudo kenmerkt zich door haar expressieve rode en zwart fruit, wilde bessen en kruidigheid. Er zit een klein bittertje in de afdronk. Drink deze wijn bij harde kazen en wit vlees. Wanneer je de wijn koud serveert misstaat deze niet naast stevige vis als tonijn.

Witte wijnen dienen minimaal voor 50% uit Verdejo, Albarin Branco (een inheemse soort die alleen in Léon DO te vinden is) en/of Godello. Dit levert kruidige en bloemige (vlierbloesem) wijnen op met veel fruit (passievrucht, mango, steenfruit). Het zijn breed gedragen, droge wijnen met een nadruk op frisheid en minerale karakter. Ideaal als aperitief en combineert goed met zeevruchten of salades.

De meeste wijngaarden liggen op ongeveer 800m hoogte, wat de rijping van de druiven ten goede komt en het warme klimaat te verzachten. De bodem is alluviaal met een kalkrijke ondergrond.  Dit levert mooie volle wijnen op met een aangename zuurgraad waardoor de wijnen goed jong te drinken zijn, maar ook kunnen rijpen.

Klein Cigales DO

Tussen Léon DO en Ribera del Duero DO vinden we het kleine gebied Cigales DO, gelegen aan de oevers van Pisuerga. Het ligt direct ten noorden van de stad Valladolid. Hoewel ze haar DO status in 1991 ontving, gaat de geschiedenis van wijn bereiding veel verder terug. De belangrijkste druivensoorten zijn Tempranillo, Garnacha en Verdejo. Hoewel de regio bekend is door haar rode wijn, neemt rosé (of rosado) een groter deel in de productie. De rode wijnen dienen ten minste voor 50% te bestaan uit Tempranillo, Garnacha en Grenache Gris. Deze wijnen verhouden zich in het midden tussen gestructureerde, elegante wijnen uit Ribera del Duero en de krachtige warme Toro-wijnen.

Wijnbouw dateert hier sinds de Middeleeuwen. En werden de rosado’s al als de beste van Spanje betiteld. De phylloxera luis had moeite grip te krijgen op de zanderige bovengronden van Cigales, terwijl de wijngaarden in het nabijgelegen Arlanza wegvaagde.

Hitte en droogte zijn hier niet ongewoon, maar ook strenge wintervorst vormt een bedreiging. De hevige hitte tijdens het groeiseizoen is van bijzonder belang zodat de Tempranillo (ofwel Tinta del Paid) en Garnacha druiven maximale rijpheid kunnen bereiken.

De rosé wijnen zijn blends en hebben een karakter van vers rijp fruit met vegetale ondertoon. De body is vol terwijl de wijn een aangename lengte kent. Ideaal bij salades of kipgerechten.

Rode wijnen zijn fruitig en overvloedig van rijp zwart fruit, cassis en kersen. Het volle mond gevoel reflecteert zachte tannine en een lange afdronk. Bij houtrijping bespeur je de subtiele vanille en kokos van frans en amerikaans eikenhout. Een mooie wijn naast een stevig vleesgerecht.

Tevens produceert men beperkt mousserende (espumoso) en dessert wijn. De witte wijnen zijn ook zeer zeldzaam omdat de witte druiven vooral gebruikt worden voor de rosato’s.

Ribera del Duero

Waarschijnlijk is het meest bekende wel Ribera del Duero DO door de hoge kwaliteit rode wijnen die hier vandaan komen. De belangrijkste druivensoort is Tempranillo. Hoewel Ribera del Duero pas in 1982 haar DO status verkreeg, werd wijn in dit gebied reeds 2.500 jaar geleden gemaakt.

Ribera del Duero regio

Het oudste en meest bekendste huis is Bodega Vega Sicilia die is opgericht in 1864 en heeft een grote stempel gedrukt op het wijnmaken. De naam heeft geen relatie tot het Italiaanse eiland Sicilë, maar is een samenvoeging van Vega wat vlakte betekent en Silicia refereert aan het kerkje Santa Sicilia dat op het domein staat. Ook heeft dit huis bekende fan-basis, van Winston Churchill tot Prins Charles van Engeland en koning Juan Carlos van Spanje. Het is dit huis dat eigenlijk heeft bepaald welke druivensoorten gebruikt mag worden in de regio, zoals Tempranillo, Cabernet Sauvignon, Merlot en Malbec. Het is dan ook niet verrassend dat de wijnen blends zijn van deze druiven.

Tot 1982 waren er slechts 9 wijnhuizen in deze regio actief. Vandaag de dag zijn dat er ongeveer 300. Interessant is dat de oppervlakte van wijngaarden geen gelijke tred heeft, dat is omdat het heel gebruikelijk was voor de wijnboeren om aan coöperaties te verkopen, maar nu (deels) ook voor zichzelf zijn begonnen.

Overigens staat de Tempranillo hier ook bekend als Tinta del Pais of Tinto Fino. Helaas heeft deze druif in elke regio weer een andere naam.

Klimaat en geologie

Het klimaat kenmerkt zich als een landklimaat met temperatuur schommelingen van -20 tot 42C.  Dit vertaalt zich meteen in het gedrag van de druif. Tempranillo heeft hier een dikkere schil om beter bestand te zijn tegen de schommelingen dan dezelfde druif in het noordelijker gelegen Rioja. En kan hierdoor beter en langzamer rijpen. Dit levert tevens hogere tannine vanwege de dikkere schil.

De bodemopbouw is divers; klei dat bijdraagt aan de structuur en karakter van de wijn, kalksteen in het westen wat een belangrijke bron voor de zuurgraad en elegantie is. Terwijl de stenige bodem in het oosten zorgt voor rijpheid en zachtheid van de wijn.

Wijnen

Naast de Vega Sicilia zijn er dus ook andere wijnen die uitspringen. Neem bijvoorbeeld de Aalto. Zeker niet één van de goedkoopste en voor advies, neem even contact op.

Maar ook Gall heeft een mooie Ribera, dieprood van kleur, intens en aromatisch, met krachtige aroma’s van zwart  fruit vaak ook duidelijke houttonen. In deze wijnen proef je bijvoorbeeld kersen, truffel, bramen en zelfs mokka. Heerlijk bij stevige vleesgerechten.

Arlanza

Reeds in de 10e eeuw is het bekend dat in Arlanza DO wijnbouw activiteiten plaatsvond. Deze regio ligt rondom de stad Lerma, ten zuiden van Burgos, aan de gelijknamige rivier. Ook hier heeft de phylloxera heftig huisgehouden. Alle druivenstokken waren gerooid en de herplant voltooide in 1920. In 1995 besloot een groep wijnliefhebbers te lobbyen om de wijntraditie in ere te herstellen. Met als gevolg dat de “Vino de la Tierra Ribera del Arlanza” werd erkent. En de bekroning met een eigen DO Arlanza kwam in 2007.

De wijn dient voor minimaal 50% uit Tempranillo (of lokaal Tinta del Pais genaamd) te bestaan, aangevuld met Garnache en/of Mencia. Ook Cabernet Sauvignon, Merlot en Petit Verdot staan op de lijst van goedgekeurde druivensoorten. Witte wijn is beperkt tot Viura en Albillo.

Er zijn slechts een kleine 30 wijnhuizen en producenten. Een rode Arlanza kenmerkt zich door het heerlijke intense rode fruit, vaak gerijpt op eikenhout met als gevolg tonen van kokos en vanille. Soepel in de mond met mooie zuren en een heerlijk lange afdronk. Drink deze wijn bij lamsgerechten of natuurlijk bloedworst of kazen uit Burgos. De witte wijnen zijn bijzonder zeldzaam en komen nauwelijks boven de 1% uit.

Valle de Benavete DOP

De vermelding waard omdat dit één van de weinige DOPs is. Valles de Benavente DOP ligt tussen de steden Zamora en Leon, kort bij de Portugese grens. Het is bekend dat reeds in de Middeleeuwen wijn werd verbouwd. De regio stond bekend om haar rosado de aguja rosé wijnen maar moderne wijnen zijn meestal stil. De witte wijnen zijn fris, licht en bloemig met aroma’s van groene appel. Terwijl de rosé zich kenmerken door fruitige tonen van aardbeien en framboos. De rode wijnen, vooral in hun jeugd, hebben meestal bramen- en bessenaroma’s, met name die van rijpe bramen.

Kortom

De regio Castilla y Léon herbergt veel mooie wijnen waarbij niet verrassend Tempranillo één van de toonaangevende druivensoorten is. Volgende week gaan we iets zuidelijker de gebieden langs de Duero verkennen. Waaronder de Golden Mile. Maar daar volgende week dus meer over.