Vorige week zijn we begonnen met het verkennen van New South Wales, binnen de GI Zuidoost Australië. We hebben Big Rivers waar grote volumes worden behaald in Riverina en Murray Darling, de boetiek wijn regio’s van Southern New South Wales, de fameuze chardonnay’s van Hunter Valley en Central Ranges verkend. Vandaag gaan we de resterende regio’s onder de loep nemen. Deze regio’s zijn klein en onbeduidend in vergelijking met de volume’s die gedraaid worden in een Big Rivers, waar maar liefst 96% van de productie 2022 vandaan kwam, of Hunter Valley. We onder andere dichterbij de kust waar naast Shiraz ook verrassend Pinot Noir staat aangeplant aan de Australische kust die bekend staan om het surfen.
Surfen in Northern Rivers
In het uiterste noorden van New South Wales, net ten zuiden van Brisbane, vinden we de zone Northern Rivers. Deze zone aan de Australische kust wordt meer geassocieerd met surfen dan met Shiraz wat wellicht niet verrassend is. Het heeft een heet tot tropisch klimaat. In de 19e eeuw was Northern Rivers zeer bekend om haar wijncultuur, maar dit verdween in de jaren 20 van de 20e eeuw. De stijl was voornamelijk versterkte wijn en hoog alcoholische tafelwijn die gretig aftrek genoot in de UK. Northern Rivers kent slechts één regio, Hastings River. Het was de Cassegrain familie die Northern Rivers opnieuw op de kaart probeert te zetten. Vandaag de dag zijn er ongeveer zes wijngaarden. De wijngaarden liggen langs de Hastings rivier die vanaf de Great Dividing Range naar de Pacific loopt. De rivier is in dit hete klimaat van groot belang als watervoorziening voor de irrigatie.
Onbekend Hastings River
Hastings River staat nog niet zo heel lang bekend om haar wijnindustrie en kreeg haar GI status pas in 1999. In het oosten ligt de Pacific en is één van de kleinste in New South Wales met slechts 13ha aan wijngaarden die op 650m hoogte liggen. De keuze om wijn te verbouwen is interessant, omdat het warm en vochtig is met veel regenval. Dit is een perfecte combinatie voor de weelderige meeldauw schimmels.
Echter deze regio springt in het oog omdat hier als één van de weinige regio’s niet geïrrigeerd wordt. Het water dat uit de Great Dividing Ranges naar beneden komt, is voldoende voor gezonde wijngaarden. Een ander risico zijn de tropische stormen. De cyclonen komen bij Hastings Rivers GI aan wal met een enorme kracht. Daarom zijn de beste jaargangen ook de jaren van droogte. Om deze redenen is de wijngaard locatie op heuvelachtig terrein van belang. De ligging van de helling is cruciaal om ervoor te zorgen dat heersende winden uit de Stille Oceaan de wijngaarden binnendringen en de meeldauwdruk verminderen door luchtcirculatie. De wijngaarden zijn gelegen op goed drainerende alluviale en rode vulkanische bodems en waterbestendig gele klei.
We vinden hier Semillon, Chardonnay en Verdelho, maar ook nieuwe druivenrassen zoals Chambourcin vanwege de resistentie tegen meeldauw. Interessant is dat de ouders onbekend zijn (een Siebel variëteit is er één van), maar een in Nederland bekende druif, Regent, is afkomstig van Chambourcin. Deze laatste levert wijnen op met tonen van zwarte kers, aardbeien, iets vegetaals en peper. Vaak wordt houtrijping gebruikt in het wijnmaakproces. Deze wijn komt het best tot haar uitdrukking bij bijvoorbeeld een hamburger.
Verrassende en onbekende druiven in Northern Slopes
Op de westelijke helling van de Great Dividing Range, dus aan de andere kant van de bergketen ten opzichte van Northern Rivers, vinden we Northern Slopes. In het noorden vormt de staatsgrens met Queensland de grens, terwijl in het zuiden Hunter Valley ligt. Het hete droge klimaat van Northern Slopes staat niet echt bekend voor haar wijncultuur. Het is dan ook niet verrassend dat het vooral Shiraz en deels Cabernet Sauvignon en Merlot die hier staan aangeplant. Maar ook de minder verwachte Barbera en Sangiovese druiven vinden we hier. Ook de redelijk onbekende Duriff die resistent is tegen schimmels.
Northern Slopes GI dankt haar naam aan de hellingen van de Great Dividing Range.
Koeler New England Australia GI
Ingekapseld vinden vinden we de regio New England Australia GI tussen de heuvels en valleien van het oostelijke deel van Northern Slopes GI. Deze heuvels en valleien beiden koelere mesoklimaten waar wijnbouw betere kwaliteit biedt. Waarbij Australia is toegevoegd om onderscheid te maken met de staat New England in de US. Het heeft in 2008 haar GI-status ontvangen vanwege het onderscheidende koelere klimaat ten opzichte van de Northern Slopes GI. New England Australia GI strekt zich uit over het oostelijke deel van Northern Slopes, maar voornamelijk in de valleien waar koelere mesoklimaten te vinden zijn. Ook kent New England Australia GI een hoger aandeel familie-gebonden wijngaarden die het uitdragen met een “artisan”-stempel. De meeste wijngaarden liggen op een hoogte van 400 tot 1.000m waardoor hoogte verkoeling brengt tegen de verzengende hitte op de vlakte. In totaal staat er 77ha aangeplant.
Hier vinden we tevens de hoogst gelegen wijngaard van Australië, Jilly Winery op de Black Mountain, die op 1.320m ligt. Interessant is dat we hier tevens de oudste wijnstokken van de staat vinden. In het koloniale verleden was New England één van de wijngebieden die delicate wijnen voortbracht. Er is een grote verscheidenheid van druivenrassen. Chardonnay produceert elegante uitgebalanceerde wijnen met aroma’s van steenfruit en citrus. Een opvallende variëteit is Riesling. Dit zijn levendige aromatische wijnen met rijke fruitsmaken en verfrissende zuren. Ook Shiraz doet het hier erg goed waarbij het smaakpallet meer gericht is op rood fruit. Verder zien we een groeiende aanplant van alternatieve druivenrassen zoals Tempranillo, Nebbiolo en Gewürztraminer.
Boetiek wijngaarden en modern druivenrassen in South Coast
De South Coast GI moet niet worden verward met South New South Wales GI. Hoewel South Coast genaamd, overziet deze zuidelijke kust het oostelijke deel van de Stille Oceaan. Het strekt zich uit langs de kust vanaf Newcastle met Hunter Valley in het noorden, via Sydney tot aan de staatsgrens met Victoria. In totaal maar liefst 530km lang! Een aantal wijngaarden liggen binnen de South Coast zone maar buiten de regio’s Southern Highlands of Shoalhaven Coast.
Het klimaat wordt beïnvloed door de nabijheid van de Stille Oceaan. Het matigt de extreme temperaturen maar tevens brengt het verhoogde vochtigheid en regenval tijdens de zomer en pluk. Dit verhoogt dus het risico op schimmels. Het is niet verwonderlijke dat Chambourcin en Verdelho, twee rassen die we ook al in Hastings River tegen kwamen, hier terug zien. Ook Savagnin, een wijnstok die afstamt van de oude Traminer familie, staat aangeplant. Deze druif was lang aangezien als Albariño. Pas vanaf 2009 is deze wijn gelabeld als Savagnin. Maar het zijn Chardonnay en Cabernet Sauvignon die de ranglijst aanvoeren. Daar waar Shiraz zo dominant is in bijna alle streken, delft ze hier het onderspit.
Dit is een gebied van kleinschalige boetiekwijngaarden, waarvan de groei en ontwikkeling wordt gestimuleerd door de passie van individuen in plaats van de wielen van grote bedrijven.
Hawkesbury Valley, gelegen rondom Hawkesbury River, is bezig om een eigen GI-status te verkrijgen waarschijnlijk onder de naam Sydney GI. Waar in het verleden de focus lag op versterkte en zwaar alcoholische rode wijnen lag, verschuift de aandacht naar meer frisse wijnen van Sauvignon Blanc, Semillon, Verdelho en Chardonnay.
Shoalhaven Coast
Shoalhaven Coast GI beslaat de kuststrook direct ten zuiden van de Zuidelijke Hooglanden en heeft een gematigder en vochtiger klimaat. Hier, in de 130km gerekte kuststrook zijn de meest zuidelijke wijngaarden van New South Wales. Echter staat er slechts 44ha aangeplant. Geplant tussen de lage heuvels en valleien tussen de plaatsen Kiama en Durras, staan de wijnstokken blootgesteld aan veel hogere regenval dan die verder landinwaarts. Dat is tevens één van de redenen waarom de grote huizen dit gebied minder aantrekkelijk vinden; het is lastiger betrouwbare, consistente oogsten te behalen.
De eerste wijngaard in de regio werd geplant door Alexander Berry op Coolangatta Estate op de hellingen van Mt. Coolangatta. Het is gelegen aan de noordelijke oever van de Shoalhaven rivier. Het woord “Coolangatta” betekent “goede uitkijk”. Het landgoed is nog steeds omgeven door wijngaarden.
Southern Highlands
De hooggelegen wijngaarden vinden we in Southern Highlands met een maximale hoogte van 915m. Dit gebied vormt de zeer oostelijke rand van de zuidelijke Great Dividing Range. Op de koelere en drogere locaties staat hier vooral Sauvignon Blanc en Pinot Noir aangeplant, die verrassende wijnen produceren. Het groeiseizoen is iets later, maar ook langer dan in Shoalhaven Coast GI. Wat de rijping en frisheid van de druiven goed doen. Keerzijde van de hoogte is dat voorjaarsvorst een risico vormt, vooral voor laatbloeiers zoals Merlot. De grootste aanplant is nog steeds Chardonnay en Cabernet Sauvignon.
Leuk detail is dat Southern Highlands parallel ligt aan het noordelijkste punt van Noordereiland in Nieuw Zeeland. Daar is het klimaat zo vochtig, dat wijnmakers het niet aandurven met Pinot Noir en Sauvignon Blanc. Echter dankzij de hoogte van Southern Highlands en dus koelere klimaat is het hier wel goed mogelijk.
Western Plains
De Western Plains is een zone met GI-status maar heeft geen regio’s. Het ligt in het noordwesten van New South Wales. Het grootste deel van deze regio is droog en nagenoeg ongeschikt voor druiventeelt. Er zijn ongeveer acht wijnhuizen die allemaal in het oosten van deze zone liggen. Western Plains is in 1996 opgericht, meer met het oog op dekking van de oppervlakte in New South Wales, dan om een bijzonder wijngebied te identificeren. Murray Darling en Riverina grenzen aan de zuidkant, en Southern Ranges en Northern Slopes in het oosten. De regio kent een spanwijdte van 800km.
De wijnstijl in dit barre klimaat is overwegend versterkt en is bedoeld voor bulkwijn of distillatiedoeleinden.
Vorige week is de staat Southern Australia geïntroduceerd en we ronden we deze regio af met de zones waar het volume groot is. Lower Murray met The Riverland neemt ongeveer 50% van de hele Australische wijn productie voor haar rekening! Ook kijken we naar de zone Fleurieu. Dit zal u misschien niet direct iets zeggen, maar de regio McLaren Vale daarentegen kennen veel mensen wel. Ook Kangaroo Island staat vaak bekend bij de wijnliefhebbers als een interessant alternatief voor de dure top-Bordeaux wijnen.
Frans Fleurieu in Southern Australia
Fleurieu is een wijnzone ten zuiden van Adelaide, die zijn naam ontleent aan het schiereiland Fleurieu (zelf vernoemd naar de Franse ontdekkingsreiziger Charles Pierre Claret de Fleurieu). Ze is geregistreerd in 1996 als GI Fleurieu. Over de hele zone is Shiraz de meest voorkomende druivensoort, aangevuld met Cabernet Sauvignon, Chardonnay en Sauvignon Blanc. Shiraz vinden we vooral in de glooiende heuvels rondom McLaren Vale, terwijl rond Langhorne Creek vooral Cabernet Sauvignon te vinden is. Fleurieu is de derde grootste regio in South Australia met bijna 15.200ha aangeplante wijngaarden en een 15.000 ton aan opbrengst.
De temperatuurstijging als je Fleurieu binnenrijdt is merkbaar en dat bespeur je ook in de wijnen. Deze nemen een meer ruige, dierlijke vorm aan. Intense, hartige tonen overheersen deze wijnen: zoethout, geroosterde vleessmaken, mokka, grafiet en exotische kruiden. De alcoholniveaus kunnen van nature vrij hoog worden rond 15% -16%. Als je van rijke, smaakvolle wijnen houdt, trekt dit gebied zeker uw aandacht.
McLaren Vale
Het wijngebied McLaren Vale ligt ten zuiden van Adelaide en is tevens het belangrijkste wijngebied in deze zone. Met de 226mm regen in het gebied en de diversiteit aan grondsoorten, waaronder zand, klei en kalksteen, produceert dit gebied een breed scala aan wijnen met Shiraz, Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay, Semillon en Sauvignon blanc als de meest aangeplante druiven variëteiten. Hoewel sinds eind 19e eeuw wijn verbouwd werd hier, ontving McLaren Vale pas in 1997 haar Geografische Indicatie.
Het klimaat is overwegend mediterraan gesteund door een verkoelende bries vanaf Golf van Sint Vincent. Het kroonjuweel van McLaren Vale is Shiraz. Dit levert een diep gekleurde, rijk aromatische wijn die snel een fluweelachtige textuur ontwikkelt. McLaren Vale Shiraz staat wereldwijd bekend om zijn kwaliteit en zijn verleidelijke stijl. De Cabernet Sauvignon wijnen zijn vol en rijk, vaak met een vleugje pure chocolade vermengd met zwarte bessen. De tannine is overvloedig maar zacht en de wijnen hebben structuur waardoor de wijn goed kan verder ontwikkelen op fles.
d’Arenberg “The Hermit Crab”
Deze bijzondere blend van Viognier en Marsanne van D’Arenberg is afkomstig uit McLaren Vale.
De druiven worden zacht geperst, de fermentatie gebeurt op een lage temperatuur om zo de fruitige accenten van de wijn te behouden. Een deel van de Viognier is opgevoed op gebruikte eikenhouten vaten.
De smaak is aromatisch en vol fruitig met mooi afgeronde zuren. Je ruikt en proeft aroma’s van papaja, bloesem, sinaasappel en een licht toontje van amandel en hazelnoot. Heerlijke gulzige wijn met super veel sap en fijne structuur.
Probeer de d’Arenberg Hermit Crab eens met een Indische Curry, gekruid varkensvlees of bij een gegrild visje.
In het oosten, ten noorden van Longhorne Creek ligt Currency Creek. Het is een relatief jonge maar snelgroeiende appellatie. Het klimaat wordt zwaar beïnvloed door de twee nabijgelegen watermassa’s: Lake Alexandria en de Zuidelijke Oceaan. Als gevolg hiervan kent Currency Creek een maritiem klimaat. Ze verdient erkenning door haar delicate Sauvignon Blancs; goed gestructureerde Cabernet Sauvignons geschikt voor het milde klimaat; afgeronde en zachte Merlots die men vaak blend met Cabernet Sauvignon maar ook uitblinken in hun eigen recht. En natuurlijk Shiraz, dat ondanks het feit dat het duidelijk weinig tannine bevat, peperige kruidenkarakters vertoont die lijken op wijnen uit de noordelijke Rhône.
Longhorne Creek
Het wijngebied Langhorne Creek ligt ten zuidoosten van Adelaide langs de Bremer Rivier. Het is één van de meest historische gebieden in Australië met de oudste wineries van het land. Met haar kleine 6.000ha is Longhorne Creek het tweede grootste wijnbouwgebied in Fleurieu, achter McLaren Vale. Maar kent wel een grotere productie van maar liefst 35.000 ton. Rode wijn domineert hier van vooral Shiraz en Cabernet Sauvignon. De opvallende witte druivensoort is Verdelho die een mooie wijn met vegetale aroma’s van citrusfruit en kamperfoelie leveren met een rijke vette structuur.
Vakantiebestemming Southern Fleurieu
Naast het feit dat Southern Fleurieu één van Australisch favoriete vakantiebestemming is, staan hier ook 480ha wijngaarden aangeplant. De zandleem- en grindgrond van het gebied ondersteunt Cabernet Sauvignon, Malbec, Riesling en Viognier aanplant. In het midden van het schiereiland, rondom Nangkita vinden we ook Shiraz, Sauvignon Blanc, Merlot en Primitivo. Het klimaat is mediterraan met sterke beïnvloeding van de water massa’s rondom het schiereiland waardoor de maximale zomer temperatuur op ongeveer 25C uitkomt.
De regio is nog volop in ontwikkeling en produceert vooralsnog op kleine schaal wijn.
Kangaroo Island
Het wijngebied Kangaroo Island ligt net voor de kust van Zuid-Australië en kreeg haar GI status in 2000. De appellatie strekt zich uit over het gehele eiland. Kangaroo Island staat bekend om haar Bordeaux-stijl wijnen. De meeste wijngaarden zijn te vinden op de ijzersteen- en zandleemgronden in de buurt van Kingscote. Naast Cabernet Sauvignon en Merlot speelt ook Shiraz een belangrijke rol. Verder vinden we kleine hoeveelheden van Chardonnay, Riesling, Sauvignon Blanc en Viognier. De wijnen zijn lokaal maar ook internationaal zeer gewild. Echter gelet op de kleine hoeveelheid zijn ze lastig verkrijgbaar. Daarnaast is het eiland getroffen door een grote brand in januari 2020. Bijna de helft van het hele eiland zijn geïmpact door deze brand. En natuurlijk dus ook de wijngaarden.
Helaas zijn deze bijzondere wijnen nauwelijks in Europa te verkrijgen.
Lower Murray
De zone Lower Murray levert een groot deel van de volume van de wijnproductie in Southern Australië. Hier vinden we 21.000ha aan wijngaarden met een opbrengst van maar liefst 510.000 ton. De opbrengst per hectare is hier enorm hoog. De enige GI in deze zone is The Riverland.
Groot volume in The Riverland
De meeste druiven die in The Riverland geproduceerd worden gaan naar de meer betaalbare wijnen. Desondanks zijn de wijnen echt simpelweg goed. De betere wijnen zijn vaak Shiraz en Cabernet Sauvignon. De Chardonnay uit The Riverland zijn vaak voor de massaproductie en leveren weinig noemenswaardige wijnen op.
De Riverland-wijnstreek is het sterk geïrrigeerde land waar een groot percentage van de Australische bulk- en boxwijnen worden geproduceerd, vergelijkbaar met de Riverina-regio in New South Wales. Met recht kan hier gesproken worden dat het volume groot is uit deze regio in Southern Australia. Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Malbec en Riesling zijn enkele van de grootste aanplantingen in het gebied.
De Riverland-regio heeft ook een van de grotere enkele aanplantingen van Petit Verdot ter wereld. U weet wel, de rode druivensoort die in Bordeaux wordt meegeblend om structuur en kleur.
Bijzonder Limestone Coast
De naam van Limestone Coast wijn zone komt van een miljoenen jaren oude zee die ooit het land bedekte. Dit vormde het krijtwitte gesteente van de regio dat langzaam werd bedekt met ijzerrijke kleigronden die de naam “Terra Rossa” hebben gekregen vanwege hun rode kleur. Cabernet-gebaseerde wijnen uit de regio bieden zwarte en rode fruitsmaken met tabak en een hartige bladachtige, muntachtige noot. Hoewel de meerderheid van de wijnen uit de regio redelijk betaalbaar zijn, mede door mechanisatie, oogsten een aantal producenten hun Cabernet-wijnstokken met de hand. Vooral in Coonawarra zien we enkele van de meest gerespecteerde Cabernet wijnen in Australië.
Welkom in de tweede regio van Southern Australia. Hier vinden we bijna 1/3 van de Australische kwaliteitswijnen. Qua oppervlakte Limestone Coast met haar 15.800ha is het verschil met Fleurieu en Barossa klein, maar het tonnage is groter. Met 110.000 ton is het volume groot en maakt het Limestone Coast dus de tweede zone in South Australia.
De zone is geologisch uniek. Zoals de naam reeds aangeeft vormt kalksteen de basis. Deze bodems zijn goed waterdoorlatend en rijk aan voedingsstoffen. Het verschil met andere Australische regio’s is dat er voldoende grondwater is, waardoor irrigatie niet persé nodig is. Het klimaat is koel maritiem waarbij het noordoostelijke deel blootgesteld kan zijn aan gematigd continentaal klimaat. De wijngaarden staan overwegend op lage hellingen (tot 150m) aangeplant waardoor hoogte geen verkoelende invloeden heeft.
Penley Estate Phoenix Cabernet Sauvignon
Penley is een samenvoeging van de families Penfold en Tolley. Beide families waren al heel lang actief in de wijnbouw, maar het was pas in 1988 dat de eerste telgen een stuk grond aanschaften en er cabernet- sauvignon op plantten. Penley Estate is een door en door Australisch verhaal dat zich vertaalt in toegankelijke wijnen met een schitterende kwaliteit.
Dit is een biologische wijn afkomstig uit Coonawarra. Het is een complexe en intense wijn. Prachtig boeket van pruimen, bramen en anijs met een dun laagje chocolade. Het is een heerlijke eigentijdse wijn, intens en lang in de mond met hartige tannine die de mond vullen.
Padthaway is in 1963 opgericht als wijnbouwgebied met zo’n 4.000ha. Maar pas in 1999 kreeg het haar GI-certificaat. De oorsprong van de naam ligt in het verleden. De oorspronkelijke bewoners (Potawurutj) noemden het reeds Padthaway, wat “Goed water” betekent. Het ligt iets ten noorden van en iets warmer dan Coonawarra, maar het is beter bekend om zijn witte wijnproductie, met name Chardonnay. De wijnen hier staan bekend om de balans van hun natuurlijke zuurgraad en fruit. Hetgeen op zich opvallend is juist omdat het warmer is en meer zonuren kent. Witte wijn neigt dan snel te rijp te ontwikkelen. Grootste risico is vorstschade.
De rode variëteiten (vooral Cabernet Sauvignon en Shiraz) vormen 50% van de totale aanplant van wijngaarden in de regio. Er zijn ook belangrijke aanplantingen van andere variëteiten zoals; Riesling, Merlot, Sauvignon Blanc, Traminer en Pinot Noir, met groeiende aanplant van nieuwere variëteiten zoals Viognier en Pinot Gris. Gemiddeld plet men ongeveer 32.000ton per jaar.
Watchout for Wrattonbully
Het wijngebied Wrattonbully ligt tussen Coonawarra en Padthaway en had zijn eerste commerciële wijngaarden in het gebied in 1968. Het klimaat van de regio is vergelijkbaar met Coonawarra, maar wijngaarden in de regio Wrattonbully hebben de neiging om hoger, op beter gedraineerde bodems, te liggen. De bodem van het gebied omvat klei, zand en leem bovenop kalksteen, met enkele stukken terra rossa. Cabernet Sauvignon en Shiraz zijn de meest populaire aanplant. Er is 2.700ha aan wijngaarden te vinden.
Het maritieme klimaat van Wrattonbully is ideaal voor kwaliteitswijnen. De koele nachten en warme dagen tijdens het groeiseizoen dragen bij aan de langzame rijping en geconcentreerde smaakprofiel en tevens de zuurgraad. Dit is een opkomende regio van wijnbouwers die verder dan Coonawarra kijken. Deze wijnen zullen u positief verrassen!
Cabernet Sauvignon is de meest aangeplante variëteit en produceert wijnen met zachte en complexe tanninestructuren en veel rijpe bessensmaken met minerale hints. Shiraz en Merlot zijn de andere prominente rode wijnen. De productie van witte wijndruivenrassen is op een lagere schaal, op basis van Pinot Gris, Viognier (met name voor bottrytis dessertwijnen en ook gebruikt voor het mengen met Shiraz), Chardonnay en Sauvignon Blanc.
Beroemd Coonawarra
Coonawarra is het belangrijkste wijngebied binnen de Limestone Coast-zone geroemd voor het het produceren van enkele van de beste rode wijnen in het hele land, en vaak beschreven als het beroemdste terroir van Australië. Het ligt ten zuiden van Wrattonbully en kreeg haar GI status in 2003. Het staat bekend om de Cabernet Sauvignon geteeld in zijn terra rossa bodem. De roodachtige kleur van de grond wordt veroorzaakt door ijzeroxide (roest) formaties in de klei waarbij de grond ook rijk is aan silica en andere voedingsstoffen. Jarenlang waren er geschillen binnen de Coonawarra regio over welke wijngaarden met recht als “Coonawarra” konden worden beschouwd, en welke buiten de grenzen lagen. De bodem zelf werd de beslissende factor, waarbij de landen met rode terra rossa-grond visueel te onderscheiden waren van de zwarte grond die in de hele regio werd aangetroffen.
Coonawarra’s nabijheid van de Zuidelijke Oceaan geeft het een mild zeeklimaat, met mediterrane effecten in de zomer gematigd door de koele bries die van de zee komt. Deze afkoeling van de wijnstokken is van cruciaal belang voor de rijkdom en complexiteit van de wijnen van de regio, omdat het de rijpingsperiode verlengt. Dit resulteert in een breed scala aan smaakontwikkeling. De vele zonuren stellen druiven ook in staat om volledige fenolische en suikerrijpheid te bereiken, terwijl koude nachten allemaal voor het behoud van de zuurgraad. De gemiddelde temperatuur gedurende de wintermaanden is slechts 9.8C met vorst een regelmatige bedreiging in de lente.
Naast Cabernet heeft de regio ook enig succes gevonden met zijn Chardonnay, Malbec, Merlot, Petit Verdot, Pinot noir, Riesling, Sauvignon blanc, Semillon en Shiraz.
Mount Gambier
In de zuidoostelijke hoek van groot Southern Australia ligt Mount Gambier, een regio met een klein volume dankzij de 251ha wijngaarden en slechts 21 geregistreerde eigenaren. De eerste aanplant van wijnstokken vond plaats in 1982. De regio ontving in 2010 haar GI status. Het klimaat is koel mediterraan dankzij de nabijheid van de Zuidelijke Oceaan. Tevens vermindert deze oceaan het risico op voorjaarsvorst tijdens de knoppen ontluiken. De vruchtbare vulkanische bodem is gecreëerd door de Newer Volcanics Province (een geologisch gebied met langdurige vulkanische activiteit). In de loop der jaren is as verweerd tot goed drainerende, zeer vruchtbare leem dat het dieper gelegen kalksteen bedekt.
Witte druivenrassen overheersen in de hele regio, met name Riesling, Sauvignon Blanc en Chardonnay. De nadruk ligt op aroma’s van tropische en steenfruit in de witte wijnen. Van de rode variëteiten is Pinot Noir de belangrijkste die gedijt in de koele omstandigheden. Tevens vinden we ook Shiraz.
Robe
De regio kreeg in 2006 de officiële GI-status. Het ontleent har naam aan de historische vissershaven met dezelfde naam. De wijnindustrie was hier een late nieuwkomer, waarbij visserij en toerisme een grote rol speelden in de lokale economie tot de jaren 1990. Sindsdien is er een gestage groei in de aanplant van wijngaarden (730ha in 2022) en heeft deze kleine regio zich gevestigd als een van de premium wijnproducenten.
Net als het noordelijk gelegen Mount Benson, beïnvloedt de afkoelende effecten van de Zuidelijke Oceaan het klimaat en de druiventeeltomstandigheden van de regio. Deze maken het rijpingsseizoen, vooral de zomers, koeler dan de binnenlanden in het oosten, waardoor het groeiseizoen verlengt. Dit is een van de redenen dat de wijnen van Robe een vergelijkbare intensiteit en diepte vertonen als die van Mount Benson. De hellingen van het Woakwine-gebergte zijn ideaal voor rode druivenrassen als Cabernet Sauvignon en Shiraz en biedt enige bescherming tegen de sterke en koelende wind die van de Zuidelijke Oceaan afkomstig is. Ook de vele meren matigen de koele temperaturen. De bodem is divers en varieert van terra rosso tot zandleem op kalksteenruggen tot kalkhoudend zand op de kustvlaktes.
Mount Benson
Aan de westelijke kalksteenkust vinden we de regio Mount Benson. Het is een van de kleinste regio’s in de Limestone Coast-zone met 500ha en ook een van de jongste, met de eerste commerciële wijngaarden die pas in 1989 zijn geplant. Sindsdien is de wijnindustrie van de regio getuige geweest van een gestage groei met veel bekende lokale en internationale namen die zich hier vestigen – met name Michel Chapoutier van de Rhône-vallei en het Belgische wijnhuis Kreglinger. Op basis van haar potentieel als kwaliteitswijnregio kreeg Mount Benson in 1997 de GI status.
De oceaaninvloed verkoelt de zomertemperaturen dan bijvoorbeeld Coonawarra in het oosten, met een gemiddelde van 19C. Dit resulteert in een langer groeiseizoen met meer hangtijd voor de druiven – waardoor een rijk en complex fruitprofiel ontstaat. Mede ondersteunt door de kalkrijke bodem. Dit zijn een van de kenmerken die kwaliteitswijnboeren naar Mount Benson trekken.
Shiraz is hier de meest succesvolle druif en produceert intens gearomatiseerde wijnen; de beste voorbeelden komen van de wijnstokken met een lagere opbrengst. De iconische status is het resultaat van vele bekroonde wijnen en de betrokkenheid van het merk Chapoutier. De noordelijke Rhône-ervaring om de stijl van deze wijnen te verbeteren door Viognier toe te voegen, is hier ook behoorlijk populair. Cabernet Sauvignon is de andere belangrijke rode druivensoort. Sauvignon Blanc is de witte druif bij uitstek, vanwege de koelere groeiomstandigheden, en produceert enkele van de beste wijnen van deze variëteit in Australië.
De staat South Australia is het kloppende hart van de wijnindustrie in Australië, vergelijkbaar met de Languedoc-Roussillon in Frankrijk. Het produceert ongeveer de helft van alle Australische wijnen. En dat op zo’n 76.000ha. De totale opbrengst in 2022 was 805.000ton waarvan 506.000ton uit The Riverland in Lower Murray kwam. Maar het is zeker niet alleen volume wat hier geproduceerd wordt.
De staat South Australia ligt in het centrum van de zuidelijke kuststrook. Ondanks het volume, produceert South Australia kwalitatief goede wijnen vooral van Shiraz. Dit is mede mogelijk door de diversiteit in terroir en klimaat. De wijngaarden liggen geconcentreerd rondom de baai nabij Adelaide wat de wijnhoofdstad is. Mede dankzij deze baai, de Great Australian Bight, kan het koele water van de Zuidelijke Oceaan verkoeling honderden kilometers landinwaarts brengen, wat zo nodig is om de frisheid in de wijnen te behouden. De wijnbouwgebieden liggen tussen 32 en 38 graden zuiderbreedte. Vertaald naar Europa zou dat van midden Marokko tot Lissabon zijn. U zal dan ook niet vreemd opkijken dat irrigatie van groot belang is.
De Geografische Indicatie is onderverdeeld in 7 zones en 18 regio’s. De meest bekende regio’s zijn Barossa Valley en Eden Valley voor hun Shiraz, Clare Valley en Adelaide Hills leveren rijke Chardonnay, Coonawarra staat vooral bekend om haar Cabernet Sauvignon en tenslotte McLaren Vale is perfect voor Grenache.
Ook vinden we mousserende wijnen in Zuid Australië. Dit is de snelst groeiende export markt met wijnen die tonen van gist en brioche opleveren.
In dit artikel gaan we meest bekende zones, Barossa en Mount Lofty Ranges, en de twee meest onbekende Peninsulas en Far North verkennen.
Geschiedenis
Vanzelfsprekend kent Australië niet zo een lange geschiedenis als de landen uit de oude wereld. De eerste druivenranken werden in aangeplant door een Britse kolonist in North Adelaide. Terwijl de eerste wijn pas in 1841 vanuit een wijngaard rondom Adelaide kwam van stokken die in 1838 waren aangeplant.
Pas sinds 1960 is er een appellatiesysteem ingevoerd die de geografische oorsprong weergeeft waar de druif vandaan komt. Volgens deze wet moet minimaal 85% van de druiven uit deze specifieke regio vandaan komen.
Druivenrassen
Het gebied omvat voornamelijk uit rode wijnen van vooral Shiraz. Cabernet Sauvignon gedijt ook, met name in de regio’s Barossa en Coonawarra. Vanwege het specifieke klimaat van de regio groeit Grenache hier zeer goed en wordt het vaak gemengd met Shiraz en Mourvedre om de beroemde Australische GSM Blends te produceren. Zie hier ook de link naar zuid Frankrijk waar GSM te vinden is in de zuidelijke Rhône. Witte wijn is een stuk minder prominent aanwezig in dit kloppende hart van Australië. Wel is Riesling uit Clare Valley en Adelaide Hills wereldberoemd en van wereldklasse. Een andere variëteit die hier veel wordt verbouwd, is Chardonnay, die wordt gebruikt om witte wijnen van hoge kwaliteit te produceren. Minder vaak geteelde witte variëteiten zijn Semillon, Roussanne, Viognier en Verdelho.
De Geografische Indicaties toegelicht
Far North zone
De GI Far North is eigenlijk te heet en te droog voor enige vorm van landbouw. Reeds in 1865 identificeerde landmeter George Goyder dat ten noorden van Southern Flinders Ranges het te heet is om ook maar iets te laten groeien. Desondanks is de GI in 1996 opgericht.
High-desert stijl in Southern Flinders Ranges
In Southern Flinders Ranges speelt hoogte een belangrijke rol in wijnbouw. Wijnhuizen zijn schaars, maar dankzij de hoogte die koele nachten geeft ontstaat toch wijn met veel fruit en hoge zuren. De meest opwindende wijnen zijn afkomstig van woestijnvriendelijke druivensoorten als Tempranillo en Sangiovese, hoewel we ook Cabernet Sauvignon en Shiraz tegen komen. De wijngaarden liggen verspreid op een hoogte van 20m nabij de kust tot 718m nabij de top van Frypan Hill. Maar de meeste wijngaarden liggen tussen 350 en 500m om zo toch te kunnen profiteren van iets koelere temperaturen onder invloed van de Spencer Gulf. Er staat 167ha aangeplant op rijke kalksteengrond waarbij 95% Shiraz is.
The Peninsulas
The Peninsulas dankt haar naam aan de twee schiereilanden die de regio omvat. De zone is in 1996 gecreëerd. Op de Peninsulas vinden we maar zeer beperkt wijnbouw, slechts 70ha. Tevens zijn er geen regio’s of subregio’s te vinden. De wijngaarden liggen zowel vlak aan de kust als verder landinwaarts. Gezien de uitgestrektheid, zijn hier veel verschillende typen in de bodemopbouw; van terra rossa bodem tot kalkzandsteen. We vinden hier veel uiteenlopende druivenrassen. Natuurlijk Shiraz en Cabernet Sauvignon voor rode wijn en Chardonnay voor witte. Maar ook Viognier en Muscat d’Alexandrie.
Mount Lofty Ranges
Vernoemd naar de bergketen, vinden we de stad Adelaide in de zone Mount Lofty Ranges. De stad is de wijnhoofdstad van Australië en is vereert met deze titel samen met 10 andere steden zoals Bordeaux, Nappa Valley in de VS en Bilbao-Rioja in Spanje.
Net als andere wijnbouwgebieden van South Australia, beïnvloeden variaties in topografie, waaronder hoogte, nabijheid van de kust en een breed scala aan grondsoorten de omstandigheden binnen de zone sterk. Als gevolg hiervan hebben de drie Mount Lofty-regio’s verschillende klimatologische en druiventeeltomstandigheden. Het totale wijngaard arsenaal bedraagt 9.732ha en een opbrengst van 48.500 ton.
Clare Valley de Riesling benchmark
De Clare Valley is het meest noordelijke wijndistrict van South Australia en ligt een beetje geïsoleerd. Riesling heerst hier, al probeert Eden Valley in Barossa Clare Valley van de troon te stoten. Riesling levert hier haar klassieke aroma’s als exotisch fruit, limoen, oranjebloesem, appels en dat gedragen door minerale ondertonen en een fris natuurlijk zuur. De topwijnen kunnen zonder problemen 20 jaar in een kelder bewaard blijven. Ook de rode wijnen van Shiraz en Cabernet Sauvignon staan goed aangeschreven.
De meeste wijngaarden liggen op 400 tot 500m hoogte. Het klimaat is overwegend gematigd continentaal met lange warme zomerdagen en koele nachten. Deze dagelijkse temperatuur verschillen dragen bij aan de zuurgraad en de fruitige aroma’s. Verder profiteert ze van de warmere westenwind die vanuit de Spencer Golf afkomstig is. De bodem is gevarieerd met een mix van vruchtbare alluviale structuur, verweerde rotsen en kalksteen.
Watervale is een subregio in Clare Valley nabij de stad Watervale. Het is hier koeler dan in Clare Valley doordat het gebied wat meer gesloten is en de koudere wind van de Golf van Sint Vincent de temperatuur beïnvloed. Hiervan kan de Riesling zelfs nog meer profiteren. De bodem is hier meer opgebouwd uit kalkzandsteen.
Ook Polish Hill is geïdentificeerd als een subregio dankzij de gebroken leisteen die de bodem vormt waardoor de wijnen een goede reputatie gevestigd hebben.
Jim Barry Watervale Riesling 2022
Jim was een pionier in Clare Valley en was één van de eerste gekwalificeerde wijnmakers in de regio. De 32ha grote Florita wijngaard in Watervale kent ook een interessante historie. In 1946 stond hier Palomino aangeplant om Fino Sherry te maken. De wijngaard werd in 1962 opnieuw aangeplant met Riesling. Uiteindelijk kwam de wijngaard in 1986 in handen van Barry. De wijngaard staat aangeplant op glooiende heuvels met een ondiepe leemachtige bodem op een kalkhoudende siltsteen. Doordat er goede ventilatie is, is de kans op vorstschade verkleint. Inmiddels kent de wijngaard 50 jaar oude Riesling stokken, maar ook staat er Assyrtiko aanplant.
De wijn heeft aroma’s van limoen, grapefruit en witte bloemen. Dat gecombineerd met een ziltige ondertoon en iets van natte steen wat duidt op een mineraalrijke wijn. De wijn heeft een aangename verfrissende zuurgraad. En met een 12% alcoholpromillage levert dit een prettige wijn op dat heerlijk is als aperitief of bij pasta gerechten.
Adelaide Plains
Er waren ooit een aantal wijngaarden op de Plains ten zuiden van het stadscentrum van Adelaide, maar deze gebieden zijn nu bedekt met de voorstedelijke wildgroei van Adelaide. De wijnregio is opgezet in 1950 maar de GI toekenning kwam pas in 2002. De Adelaide Plains is een van de heetste en vlakste wijngebieden in South Australia, en kan worden vergeleken met de binnenlanden. Vandaar dat irrigatie van groot belang is. De zuidwestelijke wind vanaf de Golf van Sint Vincent is essentieel om de wijngaarden verkoeling te leveren.
Vooral Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay, Sauvignon Blanc en Colombard doen het hier uitstekend. Het wijnbouwgebied omvat bijna 600ha maar slechts 379ha is aangeplant. Alom vertegenwoordigd is de roodbruin leemachtig zand met kalksteen op diepere niveaus. Deze dragen de royale opbrengsten in het gebied.
Adelaide Hills
De Adelaide Hills ligt op 14 kilometer van de kust van Golf van St Vincent; de wind van deze baai heeft een temperend effect op het mediterrane klimaat van deze regio. Hierdoor is Adelaide Hills één van de koelste regio’s in South Australia is met een gemiddelde temperatuur van ongeveer 20.4C. Ze omvat bijna 4.000ha aan wijnbouwgebied waar 3.700ha van staat aangeplant. De regio is heuvelachtig met veel valleien. Met name op de noordelijke hellingen vinden we Cabernet Sauvignon die daar goed kan rijpen. Terwijl we ook Chardonnay, Sauvignon Blanc, Pinot Noir en Shiraz vinden.
De regio bestaat uit twee subregio’s, Lenswood en Piccadilly Valley. Lenswood is een opkomende regio voor koelklimaat wijnen. De temperatuur komt niet hoger dan 18C met een gemiddelde regenval van meer dan 1000mm per jaar. Door deze koele temperaturen ontstaat er een lange rijpingstijd wat goed is voor de aroma ontwikkeling. Tevens kent de regio een bodemopbouw van schist en ijzerrijk quartz wat de wijn een typische minerale structuur geeft. Dat is dan ook de reden voor een eigen geografische erkenning.
Piccadilly Valley gelegen nabij Adelaide is een gebied waar vooral mousserende wijn van Chardonnay en Pinot Noir gemaakt wordt.
Belangrijk Barossa zone
Barossa ontleent haar naam aan de Barrossa Ridge in Andalusië, Spanje. Dit was de plaats van een Britse overwinning op de Fransen tijdens de Napoleontische oorlogen. De voormalige adjudant van de zegevierende Britse commandant werd in 1836 benoemd tot Surveyor General van de nieuwe kolonie Zuid-Australië en noemde het gebied naar deze plek in Spanje, hoewel het verkeerd gespeld in de administratie werd opgenomen. Hoewel het grootste deel van de Australische wijnindustrie direct werd beïnvloed door de Britten, werd de Barossa Valley gevormd door de invloed van Duitse kolonisten die op de vlucht waren voor vervolging uit de Pruisische provincie Silezië (het huidige Polen).
De zone Barossa kent 2 regio’s, Barossa Valley en Eden Valley. Daar waar Barossa warmer is met de nadruk op rode wijn, heeft Eden Valley door haar hoogte een koeler klimaat waar ook heel goede witte wijnen vandaan komen. Hier vinden we het kloppende hart van de kwaliteitswijnen uit Australië.
Barossa Valley
De wijnstreek Barossa Valley is een van de oudste en meest prestigieuze wijnproducerende regio’s van Australië. Het staat vooral bekend om haar Shiraz-wijnen. Het klimaat van het gebied is erg warm en droog met temperaturen die boven de 35C liggen. Terwijl gemiddelde temperatuur slechts 21.9C bedraagt. De subregio ligt in de vlakke vallei van North Para rivier met glooiende heuvels op een ondergrond van leemachtige klei en zand. De meeste witte wijnaanplantingen van het gebied (Chardonnay, Riesling en Semillon) bevinden zich op de hoger gelegen heuvelwanden rond de vallei, waar ze kunnen worden gekoeld door de zeebries. In de afgelopen tijd heeft het gebied enig succes geboekt met aanplant van Rhône-variëteiten, waaronder Grenache en Mourvèdre. Door het hete klimaat kunnen de druiven overrijp worden, waardoor de wijnmakers de schilweking moeten beperken om te voorkomen dat de tannine te strak wordt.
Shiraz uit Barossa Valley heeft de neiging om enkele van de krachtigste, smaakvolle wijnen te leveren. Barossa staat internationaal hoog aangeschreven. De typische Barossa Valley Shiraz draait om krachtig rijpe bramen-, gedroogde bessen- en mokka-aroma’s, samen met een vleugje tabak en een aardsheid. Vaak hebben deze wijnen ook aanzienlijke vlezige en zwarte peperaroma’s. Tannine is over het algemeen stevig, maar zacht. Het alcoholgehalte is van nature vrij hoog, beginnend met 14% -15%. Het bekend dat de top wijnen zich tientallen jaren kunnen ontwikkelen.
Hoewel Shiraz de steunpilaar van deze regio is, zult u ontdekken dat GSM- blends en Shiraz-Cabernet-blends vrij populair en over het algemeen van hoge kwaliteit zijn. Wijnhuizen produceren vaak blends om nog meer complexiteit in hun afgewerkte wijnen te plagen door verschillende smaakprofielen te combineren.
Als u op zoek bent naar wijn met een onvergetelijke smaak in Australië, is Barossa Valley een van de beste regio’s om te bezoeken, omdat het bekend staat om zijn uitgebalanceerde wijnen.
Eden Valley
In het zuidoosten van Barossa in de Mount Lofty Ranges vinden we Eden Valley en haar subzone High Eden. De regio is kleiner met haar 2.169ha aan wijngaarden. De hoogte (350-500m) maakt Eden een duidelijk koeler klimaat dan Barossa Valley, wat leidt tot een langer groeiseizoen en wijnen met een intense fruitsmaken. De zuurgraad van de wijnen is een belangrijke eigenschap voor houdbaarheid.
Shiraz uit dit gebied is iets eleganter (met verhoogde zuurgraad) met een algeheel delicater fruitprofiel en een grotere focus op hartige secundaire aroma’s. Een van de beroemdste single vineyard-wijnen van Australië is Henschke’s Hill of Grace met haar 140 jaar oude Shiraz wijnstokken is afkomstig uit Eden Valley. Het gebied produceert ook de meerderheid van de witte wijnen van de Barossa zone, waaronder een zeer gortdroge zuurgedreven Riesling en hoogwaardige, maar weelderige stijlen van Chardonnay. Eden Valley is een geduchte concurrent voor Clare Valley als het gaat om hoogwaardige Riesling. Deze wijnen zijn vergelijkbaar met de topwijnen uit Duitsland.
Western Australia is de grootste staat van het land terwijl het één van de kleinste wijngebieden huisvest. Deze vind je in het uiterste zuidwesten en zuiden van deze staat vanaf de stad Perth tot het zuidelijkste punt. De noordelijke en oostelijke regionen van deze staat zijn veel te heet en droog om druiven voor goede wijnen te kunnen verbouwen. Hoewel in 2020 slechts ~2% van de Australische wijnen uit Western Australia komen vind je hier geweldig mooie wijn. Die ongeveer 20% van de kwaliteitswijnen uit Australië vormen.
Hoewel het qua breedtegraad, met 33 graden zuiderbreedte, ligt op dezelfde hoogte als Hunter Valley, lijkt het klimaat meer op dat van Bordeaux. Het is dan niet verwonderlijk dat de meest succesvolle druivensoorten dit weerspiegelen. Het is dus geen toeval dat veel wijnmakers uit dit gebied streven naar een meer Europese wijnstijl dan hun tegenhangers uit New South Wales en Zuid-Australië. Vooral Margaret River staat bekend om zijn meer evenwichtige, elegante wijnen, die contrasteren met de krachtige, fruitgedreven wijnen van de regio’s verder naar het oosten.
Geschiedenis
Het is allemaal begonnen in 1829 toen Thomas Waters het Swan district oprichtte. De eerste kennismaking met wijn productie gaat terug naar 1840 met het oprichten van Sandalford in de Swan Valley subregio door de eerste Surveyor General van West-Australië, John Septimus Roe. Het Swan district staat te boek als één van de heetste wijnbouwgebieden ter wereld. In 1967 werd Margaret River opgericht toen men zich realiseerde dat hier wijn van zeer hoge kwaliteit geproduceerd kan worden. Tot in de jaren 1970 lag de focus van wijnbouw in Swan Valley, maar is sindsdien afgenomen. Dit ten faveure van andere nieuwe zones die ontstonden dankzij klimaatveranderingen.
Zones
De hele staat Western Australia is onderverdeeld in vijf zones en negen regio’s, waarvan Margaret River de meest bekende is. De maritieme invloed van de Indische Oceaan is van groot belang welke leidt tot een langere rijping en ontwikkeling van interessante delicate wijnen.
De voornaamste druivenrassen zijn dus Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Semillon, Sauvignon Blanc maar ook Merlot, Shiraz en Riesling zien hun populariteit stijgen.
Western Australian regio’sWestern Australian zones
Heet Eastern Plains, Inland and North of Western Australia
De Geografische Indicatie (GI) Eastern Plains, Inland and North of Western Australia is in 1996 in het leven geroepen. Hoewel zeer groot in omvang, zijn hier nagenoeg tot geen wijngaarden te vinden, simpelweg omdat het te warm en droog is.
In het zuidwestelijke puntje van Eastern Plains, Inland and North of Western Australia, nabij Lake Grace vinden we Walkers Hill Vineyard. Dit is de meest in het binnenland gelegen wijngaard van Western Australia. In 1995 ontdekten Bill en Angela Walker dat een stukje van hun land minder opbracht doordat er stukken ijzersteen in de grond zaten. Bill had reeds een passie voor wijn en besloot het stuk rijp te maken voor druivenstokken. De eerste hectare wijnstokken geplant was Shiraz en de eerste jaargang werd geproduceerd in 1998. In de volgende 5 jaar plantte Bill nog een hectare Shiraz en ook een hectare Chardonnay. Inspanningen werden beloond, toen de 2002 Shiraz werd bekroond met een gouden medaille op de Mt Barker QANTAS Wine Awards. Vele prijzen volgden voor de Shiraz en de Chardonnay van dit estate.
Rode wijn uit Central Western Australia
Ingeklemd tussen de Eastern Plains, Inland and North of Western Australia in het oosten en de Greater Perth in het westen, vinden we Central Western Australia GI. Ook deze Geografische Indicatie is in 1996 in het leven geroepen. De focus ligt hier op rode wijn. De zone kent een semi-aride klimaat met hete zomers en minimale regenval. Hierdoor produceren de druiven volle krachtige wijnen met uitzonderlijke fruit aroma’s. De regio staat vooral bekend voor haar tarwe-aanplant. Maar er zijn hier een handvol wijngaarden te vinden waar vooral Cabernet Sauvignon en Shiraz staan aangeplant. Vooral de wijngaarden die dichter bij de wijngaarden van Greater Perth of South West Australia zones liggen hebben de neiging om de geweldig mooie wijnen waar Western Australia om bekend staat te evenaren.
Stedelijk Greater Perth
De zone Greater Perth, wat de naam al suggereert ligt rondom de stad Perth en omvat verschillende regio’s. Waarom deze zone zo ver naar het noorden uitstrekt is niet geheel duidelijk. De drie regio’s lijken zeer verschillende klimaten te hebben: de Swan Valley een droge, hete oven; de Perth Hills gedeeltelijk gekoeld door hoogte en helling; en het westelijke Peel wordt gematigd door de direct aangrenzende Indische Oceaan.
Historisch Swan district
Het Swan district ligt ten noorden van de stad Perth. Dit is waar alles begon. De zone kent een warm tot heet mediterraan klimaat. Maar kent verkoeling door de zuidwestelijke zeebries met de naam Fremantle Doctor. De regio is maar liefst 3.600km2 met 890ha aan wijngaarden. De belangrijkste druivensoorten zijn Chardonnay, Verdelho en Chenin Blanc. Daarnaast staan er ook Shiraz en Cabernet Sauvignon aangeplant. De bodems van het Swan District zijn typisch jonge alluviale bodems; zeer diep, met een uitstekend vochtvasthoudend vermogen. Bodemsoorten variëren sterk, van diep drainerend zand over kalksteen langs de kuststrook rond Wanneroo tot goed gedraineerde grindleem langs de randen van de Darling Scarp, diep rijke rode leem rond de Swan River. Op de lagere hellingen van de Darling Range ligt het zeer geschikte grindzand tot grindachtige zandleem boven bruin leem.
Ooit kwam bijna alle wijn van West-Australië van wijngaarden in het Swan District, maar het zijn nu de regio’s verder naar het zuiden, zoals Margaret River, die de productie domineren. Swan Valley wijngaarden zijn niet volledig verdwenen, maar de andere regio’s hebben een veel dramatischer uitbreiding gezien.
De Swan Valley vormt een subregio in de zuidoostelijke hoek van het bredere Swan District en wordt doorsneden door de Swan rivier. De bodem is hier overwegend alluviaal met grijs zand over klei in de Herne Hill-flats. De wijngaarden langs de rivier zijn in staat om hoge opbrengsten te produceren, waarbij de intense hitte en zonneschijn wijnen creëren die worden gekenmerkt door volheid van lichaam in plaats van complexiteit en verfijning. Doordat deze zone warmer is dan de andere zones typeren de wijnen zich door hun rijke fruit aroma’s met een hoger alcoholpercentage. Juist door die verzengende hitte, is het niet verwonderlijk dat ze hier tevens goede versterkte wijnen produceren van vooral Verdelho en Shiraz.
Boetiek wijn uit Perth Hills
Perth Hills is een Australisch wijngebied dat een lang dun gebied beslaat dat van noord naar zuid loopt, net landinwaarts van Perth. De regio loopt evenwijdig aan de Darling Scarp (of Darling Range), een helling die zich uitstrekt van de stad Bindoon in het noorden tot Serpentine 110 kilometer naar het zuiden. De regio omvat 120haa wijnbouwgebied en is verdeeld in vier verschillende subgebieden: Bickley Valley; Chittering Vallei; Serpentijn; en het Hill centre.
Wijnbouw is al meer dan honderd jaar een essentieel onderdeel van de agrarische sector in de regio. Desondanks vormt druiventeelt een niche in de grote sector. Echter de coöperatie Western Range Wines die de druiven opkoopt van een aantal wijngaarden kan hier verandering in brengen.
Genesteld in de Lower Chittering Valley, vormen de zacht glooiende heuvels een rustige achtergrond voor de talloze boomgaarden, boerderijen en wijngaarden die op de heuvels liggen. Gelegen tot 300 meter boven de zeespiegel, zijn het klimaat en de bodem van de Chittering-vallei heel anders dan die van nabijgelegen wijnbouwgebieden. Het klimaat is typisch mediterraan met koude, natte winters en warme, droge zomers. Door de hitte en de vele zonneschijnuren doen vooral Cabernet Sauvignon, Merlot en Shiraz het hier bijzonder goed. Terwijl de koelere delen van Perth Hills in staat zijn uitmuntende Chardonnay en Semillon wijnen te produceren. Daarnaast vinden we hier Viognier, Tempranillo, Mourvèdre, Zinfandel en de onbekende Durif (een franse kruising tussen Peloursin en Syrah).
Onbekend Peel
Net ten zuiden van Perth vinden we Peel met zo’n 200ha aan wijnbouwgebied, waarvan er slechts 52ha zijn aangeplant. De eerste druiven zijn hier in 1857 aangeplant terwijl de eerste commerciële wijngaard pas in 1974 zijn aangeplant. Hoewel er inmiddels meerdere variëteiten te vinden zijn, blijft Shiraz het boegbeeld in de regio.
De regio heeft een continentaal klimaat met koele natte winters en hete droge zomers. Terwijl de meer landinwaarts gelegen gebieden en de hoger gelegen delen profijt hebben van de harde wind, hogere regenval en lichtelijk lagere temperatuur. De meren en dammen en tevens de Indische Oceaan in deze regio spelen een grote rol in het afkoelen van de wijngaarden en daarmee het rijpingsproces van de druiven. De bodemopbouw in het oostelijke deel van de Peel, met haar graniet en gravel, is heel anders dan die aan de kust. Deze omvat meer kalkzandsteen en klei.
Vooral de Chenin Blanc kan hier tot enorme hoogtes reiken qua smaak concentratie en kent een heel andere stijl dan die uit de Loire.
Kwaliteits wijnen uit South West Australia
Dit is de meest omvattende zone waar we tevens geweldig goede wijn uit Western Australia tegen komen. Het mediterraan klimaat en nabijheid van de Indische Oceaan biedt een bijna perfecte omstandigheid om druiven te delen.
De kenmerkende wijn van West-Australië is een blend van Sauvignon Blanc en zijn beroemde grasachtige Semillon. Deze klassieke witte Bordeaux-blend wordt terloops “SSB” of “SBS” genoemd, afhankelijk van de verhoudingen van elke variëteit, en is vaak de instapwijn waarop een producent wordt beoordeeld.
Opkomend Geographe
Net in het westen genieten de wijngaarden van Geographe van de koele, vrij drainerende eigenschappen van grindachtige kalksteen, die goed combineert met de koele maritieme bries die ‘s ochtends landinwaarts waait en’ s middags terug naar zee. Hier vind je interessante druivensoorten zoals Tempranillo en Nebbiolo naast de klassieke soorten als de fruitige Cabernet Sauvignon (vaak geblend met Merlot), Gamay, Shiraz, de citrusachtige Chardonnay en de SSB-blend.
Geographe heeft ongeveer 790ha aan wijngaarden en kent veel overeenkomsten met het zuidelijk gelegen Margaret River. Echter doordat er geen invloed is van de Antarctische Oceaan is het klimaat net iets warmer. Wat leidt tot krachtigere, meer fruitgedreven wijnstijlen. Het groeiseizoen is lang door de hoge luchtvochtigheid en de warme temperaturen die gematigd worden door de wind vanaf Indische Oceaan.
Europese wijnstijl in Margaret River
Margaret River ligt in het uiterste zuidwestelijke punt van Western Australia. Het is één van ’s werelds geografisch meest afgelegen wijngebieden. Het is tevens Australisch meest maritieme wijnregio in termen van regenval. Het vierkante schiereiland van de Margaret River wordt volledig gevormd door de Leeuwin-Naturaliste-bergkam. Dit is een lage graniet- en gneisformatie die bijna 100 kilometer tussen Cape Naturaliste en Cape Leeuwin loopt. Deze harde gesteentelagen zijn bedekt met laterietgronden, rijk aan sporenelementen zoals aluminium en ijzer (de laatste geven ze hun karakteristieke rode tint). De wijngaardoppervlakte beslaat maar liefst 5.700ha. Vooral Cabernet Sauvignon, Chardonnay en Sauvignon Blanc met Semillon staan aangeplant.
Het klimaat heeft veel weg van een droog jaar in Bordeaux. En dat merken we ook terug in de wijnstijl. Nog steeds staat Margaret River bekend om haar klassieke (lees Bordeauxachtige) Chardonnay en Cabernet Sauvignon wijnen , maar ook de unieke Semillon/Sauvignon Blanc blends. De Chardonnay van Margaret River is een krachtige volle wijn die zich karakteriseert door haar frisse rijpe fruit aroma’s met een goede zuurgraad.
Cullen Cabernet Sauvignon Merlot 2021
Eén van de meest bekende wineries uit Margaret River is waarschijnlijk wel Cullen Wineries. Deze wijn wordt aangeduid als de junior Diana Madeline, met de cabernet sauvignon druiven afkomstig van de Cullen Wines ‘old block’ cabernet sauvignon, 50 jaar geleden geplant in 1971. Het is een blend van 78% cabernet sauvignon, 19% merlot, 2% cabernet franc en 1% petit verdot. De druiven werden met de hand geoogst op de fruit- en bloemdagen van de biodynamische kalender en gedurende 10 – 26 dagen op schillen gefermenteerd met inheemse gisten. De malolactische gisting verliep op natuurlijke wijze. De wijn werd 7 maanden gerijpt in 30% nieuwe Franse eiken vaten.
De kleur is paars met een diepe intensiteit. In de neus vertoont de wijn een krachtige reeks ijzersteen, chocolade, kers, violet en moerbei. De fijne tannine omlijsten de volle structuur en fruitige blend. De wijn kan nog prima bewaard worden tot wel 30 jaar! Schenk deze wijn bij vleesgerechten als rund of lam. Tevens misstaat ze niet bij miso aubergine.
De opkomende Blackwood Valley-regio is de thuisbasis van enkele van de meest continentale of binnenlandse wijngaarden van West-Australië. Deze regio is misschien het best aan te duiden als “inland Margaret River”. Hoewel deze zich hooguit op 110 kilometer (70 mijl) van de kust van de Indische Oceaan bevinden. Sinds 1976 heeft de regio geprofiteerd van de favoriete bodem en klimatologische condities om wijn te verbouwen. Er staat ongeveer 450ha aangeplant door 15 wineries. De overheersende druivensoorten zijn Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Sauvignon Blanc en Shiraz.
De Cabernet Sauvignon is de meest aangeplante druif, die meestal smaken van zwarte bessen en donkere chocolade vertoont. Shiraz-aanplant neemt toe en levert de verwachte specerij in de neus en het gehemelte. Chardonnay is rijk aan smaken van rijpe meloen en perzik. De Sauvignon Blanc is aromatisch met smaken van steenfruit, gras en citrus.
Bordeaux uit Manjimup
Gelegen in het hart van het zuidwesten van Western Australia tussen torenhoge bossen, geniet het kleine Manjimup een uitstekende reputatie. Van gewaardeerde dure truffels, een breed scala aan groente en fruit en natuurlijk wijn van hoge kwaliteit. Zand maakt geleidelijk plaats voor grindgronden in plaats van leem, hoewel ook losse löss wordt gevonden op de hogere hellingen. Manjimup is pas midden jaren 70 ontdekt als een wijnregio. Er zijn inmiddels ongeveer 150ha aan wijngaarden met overwegend Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay en Verdelho. De regio heeft ongeveer dezelfde gemiddelde temperatuur en zonuren als Bordeaux. Vandaar dat de klassieke Bordeaux-blend ook geen verrassing is hier. Deze geven een zeer elegante en aantrekkelijke wijnen.
Manjimup ligt hoger dan Margaret River en is daardoor meer continentaal, ondanks de invloed van de Indische en Zuidelijke Oceanen. De meer gelijkmatige temperaturen tijdens de rijpingsperiode zorgen voor intense fruitsmaken in de druiven. De rode, grindachtige leem, ontstaan door de erosie van de Warren-rivier, is wat Manjimup het duidelijkst onderscheidt van zijn buren. De oorzaak ligt in een oud granieten bed, vergelijkbaar met dat van de Leeuwin-Naturaliste-bergkam in Margaret River. Dit wordt bedekt door een laag wat rijk aan ijzer en aluminium is, waarvan de oxidatie verantwoordelijk is voor de rossige tint van lokale bodems.
Ongebruikelijk Pinot Noir in Pemberton
Hoewel begin jaren 80 van de vorige eeuw de eerste commerciële aanplant geschiedde, waren de wijnboeren opgelucht toen in 2016 Pemberton gescheiden werd van Manjimup en doorging onder een eigen geografische indicatie. Dit is veruit wel de grotere geografische indicatie van de twee met maar liefst 466ha.
Het klimaat is hier, net als in Margaret River, gematigd door de aanwezigheid van de Indische Oceaan en de Zuidelijke (Antarctische) Oceaan. Pinot Noir is succesvol in de donkere koele bodems van Pemberton dan de rode warmere bodems van Manjimup. Ook Chardonnay blijkt het hier zeer goed te doen en levert rijke aromatische witte wijnen. Die vaak op eiken hout rijpen voor meer complexe aroma’s. Een recente ontwikkeling is Merlot van topkwaliteit.
Great Southern District
Het grootste wijngebied in Western Australia, Great Southern, heeft een spanningswijdte van maar liefst 200km. Het omvat diverse soorten terroir en is de koelste zone van de staat. Vandaar dat hier ook diverse subzones te vinden zijn; Albany, Denmark, Frankland River, Mount Barker en Porongurup. Over het algemeen kan je de bodemopbouw vergelijken met die van Margaret River met grind of zandleem als deklaag met diepere gneis en graniet. Ook de rivieren die het gebied doorsnijden spelen van groot belang. Naast het afbakenen van de verschillende subregio’s verschaft het ook de nodige irrigatiewater.
Riesling is de specialiteit van Great Southern met een frisse citrusachtige stijl die vergelijkbaar is met de Riesling uit Clare en Eden Valley. Ook Pinot Noir levert zeer goede wijnen, naast de “reguliere” Cabernet Sauvignon, Shiraz en Chardonnay.
Bron: https://winewa.asn.au/great-southern
Frankland River
Deze subregio grenst in het noordwesten aan Manjimup en omvat 1.600ha aan wijngaarden. Dat maakt deze subregio de meest productieve regio van Great Southern. De eerste wijngaarden zijn aangeplant in 1967 en zijn daarmee één van de oudste in Western Australia. De subregio kenmerkt zich door haar alluviale bodem zoals uiterwaarden en valleien met gemengde klei en grind. Doordat de meeste wijngaarden op 150-300m hoogte liggen is de wijnstijl meer gefocust op koel klimaat. Hoewel er een mediterraan klimaat heerst. Dit wordt gekoeld door de zeebries.
Riesling is ongetwijfeld de specialiteit van het gebied met frisse stijlen die zich profileren ten opzichte van de meer diesel-kerosine aroma’s van de warme noordelijke regio’s. De koele nachten en minerale bodems zijn de drijfveer achter deze frisse stijl. Andere druivensoorten zijn Chardonnay, Pinot Noir, Cabernet Sauvignon en Shiraz.
Mount Barker
In het hart van Great Southern ligt het kleine Mount Barker. Er zijn hier een aantal kleine, door een familie gerunde wijnhuizen, maar er is ook een groeiende interesse van grotere bedrijven die graag een uniek ‘Mount Barker’-element aan hun wijnportfolio’s willen toevoegen. Het gebied wordt over het algemeen beschouwd als de geboorteplaats van de moderne wijnindustrie van West-Australië in de jaren 1960. Het klimaat is mediterraan dat gekoeld wordt door de Zuidelijke Oceaan. De wijngaarden liggen rond de Mount Barker op 150 tot 300m hoogte. De regio onderscheidt zich ook door zijn vrij drainerende grindleemgrondsoorten met lateriet- en granietafzettingen. Lokaal bekend als “Marri”, deze bodems zijn laag in vruchtbaarheid, wat helpt bij het beheer van opbrengsten en druivenkwaliteit.
Mount Barker heeft slechts een relatief kleine output van wijn elke jaargang, maar staat bekend om de hoge kwaliteit van zijn koelklimaatvariaties: Riesling, Chardonnay en Pinot Noir.
Albany
In het zuiden van Mount Barker ligt Albany. Hier vinden we vooral kleine familiebedrijven met een sterke trend naar biologische en biodynamische productie. Verspreid over de regio vinden we 70ha aan wijngaarden. De stijl van de meeste Albany-wijnen is relatief ingetogen, dankzij een breed mediterraan klimaat met natte, koele winters en warme, droge zomers. Er is een grote maritieme invloed in het gebied waarbij de zachte zeewind bekend staat onder de naam Albany Doctor. Geen van de Albany wijngaarden liggen meer dan 40 kilometer van de kust.
Albany staat bekend om zijn Riesling, Chardonnay, Sauvignon Blanc en (op bepaalde locaties) Pinot Noir.
Porongurup
Er zijn een aantal kleine, door een familie gerunde wijnhuizen in Porongurup, allemaal binnen een paar kilometer van deze oude heuvels. Hun bodems hebben ook sporen van gneis en graniet, waardoor dit gebied zich onderscheidt van zijn buren, Albany en Mount Barker. De meeste Porongurup-wijn is vrij terughoudend in stijl, vooral ten opzichte van die uit de warmere gebieden in het noorden, zoals Peel. Dit is deels te wijten aan het mediterrane klimaat, gematigd door de nabijheid van de Zuidelijke Oceaan. Ook de hoogte tot 300m speelt een grote rol. Dit draagt bij doordat een laag warme lucht in de wijngaarden boven de dichte koudere lucht op de lagere valleibodem kan zitten, waardoor het risico op vorst wordt verkleind en het groeiseizoen verlengd.
De belangrijkste druivenrassen zijn Riesling, Chardonnay en Pinot Noir.
Denmark
Aan de kustlijn van de Zuidelijke Oceaan ligt Denmark. De wijngaarden liggen maximaal op 16km van de kust. Dankzij het nabijgelegen Porongurup is de bodem bezaaid met gneis en granietafzetting. Ook de kleiafzetting in de bodem is van groot belang voor de wortelstokken om voldoende toegang te hebben tot water. Het beheer is hier gericht om geen irrigatie toe te passen. De stijl van de meeste Deense wijnen is relatief ingetogen, dankzij een mediterraan klimaat, vergelijkbaar met dat van Margaret River, hoewel met iets minder regenval. Wijngaarden ervaren meestal koele, natte winters en warme, droge zomers met lage nachttemperaturen die een langer groeiseizoen mogelijk maken.
Door de iets hogere temperaturen zijn vooral Cabernet Sauvignon, Shiraz en Merlot populair.
West Australian South East Coastal
Het Centraal West-Australië richt zich meer op graan dan op wijn. Ondanks de grootte van de regio, is er slechts één winery; de Dalyup River Estate die in 1987 is opgericht. Het ligt erg afgelegen in de Dalyup River Valley en heeft slechts 3ha waar Cabernet Sauvignon, Merlot, Shiraz, Sauvignon Blanc en Chardonnay staan aangeplant.
Nadat we de oude nieuwe wereld Afrika achter ons laten, gaan we de wijnen van succesvol Australië ontdekken. Wie Australië zegt, zegt vaak krachtig Shiraz, wijn gemaakt van Syrah.
Dit enorme land is verdeeld in zeven staten waarvan in maar liefst zes wijnproductie plaats vindt. Hierbinnen zijn 60 wijnregio’s actief, waarvan sommige een lange geschiedenis hebben. Het totale wijngaard arsenaal omvat ongeveer 146.200ha. South Australia is veruit de grootste regio met ruim 76.200ha gevolgd op ruime afstand door New South Wales (bijna 35.000ha) en Victoria (22.000ha). Western Australia omvat 10.750ha, Tasmania 1.700ha en tenslotte Queensland 675ha. De totale opbrengst in 2021 was 2.03 miljoen ton waarbij de toonaangevende druivensoorten Shiraz (27%) en Chardonnay (19%) waren.
Australië is in korte tijd een belangrijke speler geworden op de internationale wijnhandel, zowel in termen van kwaliteit als kwantiteit. Het kenmerkende van Australische wijnen is de fruitgedrevenheid. Het zijn veelal jonge frisse fruitige wijnen. Inmiddels is Australië opgeklommen tot de 7e grootste wijn producerende landen ter wereld. Maar het kent geen autochtone wijnrassen, het zijn geïmporteerde vitis vinifera rassen uit Europa en Zuid Afrika.
Wat ging er aan vooraf?
In 1788 bracht de Eerste Vloot van gouverneur Arthur Philip de eerste wijnstokken van Kaap de Goede Hoop naar de strafkolonie in New South Wales. Na mislukte pogingen is het de kolonisten toch gelukt om met succes wijnstokken te cultiveren in het hete droge klimaat. De eerste wijn was in 1820 beschikbaar in eigen land, terwijl in 1822 de eerste wijn reeds werd geëxporteerd. De Schot James Busby bouwde een boerderij in Hunter Valley in 1825 en plantte zaaigoed vanuit Europa. In 1833 kwam hij terug vanuit Frankrijk met en Spanje met een serieuze selectie druivenrassen. Hiermee wordt hij ook vaak betiteld als de grootvader van de Australische wijnindustrie.
De productie en kwaliteit van Australische wijn verbeterde sterk door de komst van vrije kolonisten uit verschillende delen van Europa. Zij gebruikten hun vaardigheden en kennis om enkele van de belangrijkste wijnregio’s van Australië te vestigen. Emigranten uit Pruisen in het midden van de jaren 1850 waren bijvoorbeeld belangrijk voor Barossa Valley als een wijnbereidingsgebied. Op kleinere schaal hielpen wijnmakers uit Zwitserland ook bij het vestigen van Geelong wijngebied in Victoria in 1842.
Vroege Australische wijnmakers waren vaak geconfronteerd met veel problemen, vooral vanwege het onbekende Australische klimaat. Maar omdat het ook warm, droog en mediterraan is, is Australië ideaal voor wijnproductie. Hierdoor behaalden ze uiteindelijk aanzienlijk succes. “Op de Weense tentoonstelling van 1873 prezen de Franse juryleden, blind proevend, enkele wijnen uit Victoria, maar trokken zich terug uit protest toen de herkomst van de wijn werd onthuld, op grond van het feit dat wijnen van die kwaliteit duidelijk Frans moeten zijn.” (bron: A short history of wine).
Weelderige Barossa Shiraz, krachtige Coonawarra Cabernet en houtgerijpte Chardonnay zijn de boegbeelden uit Down Under. Hoewel tegenwoordig de elegante wijnen uit de koele Australische wijngebieden erg populair zijn.
Export in de 20e eeuw
Pas in de jaren 80 van de 20e eeuw brak Australië op de export markt door, maar won direct terrein met haar fruitige wijnen van hoge kwaliteit. Het staat op de 5e plek met zo’n 6.3 miljoen hl wereldwijd en moet in 2021 Spanje, Italië, Frankrijk en Chili voor zich dulden (bron: Statista).
Het grote voordeel voor Australië is dat het land geen beperkende wijnwetgeving kent. De industrie heeft vrije keuzes omarmd en experimenteert met druivenrassen, wijnstijlen en bereidingsmethoden.
Appellatie systeem
Het appellatie systeem van Australië heeft veel weg van het Bourgondische systeem in Frankrijk. Maar er is één die er uitspringt, dat is Zuidoost Australië. Deze GI (Geographical Indication) omvat de staten Tasmania, Victoria, New South Wales en delen van Queensland en South Australia.
Onderaan staat de staat en heeft betrekking op de wijnen die in de staat geproduceerd zijn, zoals South Australia. Het niveau erboven is een zone. Dit bestaat uit één of meer regio’s die binnen een staat liggen, zoals de Barossa.
Vervolgens dus regio. Dit is een gebied binnen een zone, zoals Barossa Valley of Eden Valley. En tenslotte is een sub-regio een aangewezen gebied binnen een regio, zoals High-Eden in zone Eden Valley.
Net als in Frankrijk betekent dit hoe specifieker de locatie aangeduid kan worden, hoe hoger het in de appellatie classificatie komt. Daarom dat dit systeem veel lijkt op het appellatie systeem zoals dat in Bourgogne gebruikt wordt. Het gaat dus niet om de kwaliteit maar om de geografische ligging, hoe exacter aangegeven, hoe hoger in de classificatie. Realiseer ook dat in Australië de nadruk meer op het druivenras ligt dan op het terroir (uitdrukking van klimaat en bodemopbouw wat resulteert in verschillende wijnstijlen).
Iconisch Shiraz
Shiraz is de meest geteelde druivensoort in Australië. Shiraz, ook bekend als Syrah, is een druivensoort in Australië met een donkere schil. Ze staat veel aangeplant in de Rhône-streek, maar wordt ook over de hele wereld geteeld, waaronder ook in Zuid Afrika. Shiraz heeft zich aangepast aan het lokale Australische klimaat en de bodemgesteldheid en verschilt het ook van de Europese Syrah-selecties. In Australië heet de druivensoort Shiraz, waarvan de wijn krachtig is, terwijl het exact dezelfde soort is als Syrah. Dit is gedaan om een verschil in wijnstijl te accentueren. In Australië staat Shiraz in een warm klimaat terwijl de soort die Syrah heet vaak in een koel klimaat staat aangeplant. Hierdoor is de wijnstijl van Shiraz in Australië krachtig en gedurfder is terwijl Syrah subtieler is. Beiden hebben sterke fruit- en kruidentonen, waarbij Syrah meestal zachter fruit en tonen van witte peper heeft, terwijl Shiraz rijker fruit en tonen van zwarte peper heeft.
Maar naast Shiraz staan hier ook andere druivensoorten aangeplant. Wel meer dan 100 variëteiten zoals Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Sémillon, Riesling, Viognier, Pinot Noir, Grenache, Sangiovese, Mourvèdre and Pinot Grigio. Wat direct opvalt is de grote aanwezigheid van rode druivenrassen, het is dan ook niet verwonderlijk dat de verhouding rode en witte wijn 60-40 is.
Klimaat en bodemopbouw
Het klimaat is overwegend mediterraan met warme droge zomers en koele natte winters. Daarnaast spelen hoogte en nabijheid van de oceaan een lokale rol voor de regio’s. Bodemtypen variëren van vruchtbare roodbruine aarde in Riverina tot oude verweerde granieten bodems in Margaret River. Mogelijk de bekendste bodemsoort is wel de terra rossa in Coonawara in de Lime Coast van South Australia. De rode kleileem heeft een hoog ijzergehalte en ligt op kalksteen met goede drainage. Hier vinden we topkwaliteit Cabernet Sauvignon. We kunnen vergelijkbare bodems vinden in La Mancha (Spanje) en Carso in de regio Friuli Venezia Giulia in Italië. De veelzijdigheid die Australië biedt wordt ook uitgedrukt in een breed porfolio van wijnstijlen. In Barosso Valley, South Australia, vinden we blockbuster Shiraz terwijl we in het naburige Eden Valley, op grotere hoogte de beste Rieslings vinden. Terwijl Tasmanië met haar koel klimaat mooie Pinot Noir en mousserende wijnen voortbrengt.
Vorige week zijn we de westelijke regio’s van West Kaap gaan verkennen. Hier vonden we de zeer bekende districten als Stellenbosch en Franschhoek. We gaan nu de andere regio’s onderzoeken, waar de West Kaap de wijnstijlen van Bourgogne ontmoet die geweldig kunnen zijn. In het oosten vinden we de regio’s Cape South Coast, Klein Karoo en Breede River Valley. Hier nemen de districten Elgin en Walker Bay, uit de Cape South Coast regio, een bijzondere plaats in.
Breede River Valley
Breede River Valley ligt ingeklemd tussen de drie andere regio’s; Coastal in het westen, Cape South Coast in het zuiden en Klein Karoo in het oosten. Het staat bekend om haar fruit- en wijnproductie maar het is ook een toonaangevend gebied voor het fokken van raspaarden. Het is relatief vlak en is omringd door het Cape Fold gebergte en dankt zijn naam aan de Breede Rivier die door de kloof stroomt. Het heeft een mediterraan klimaat met de meeste neerslag in de winter (mei tot september). In het noordwesten van de regio is het beduidend natter. Gedurende de winter, wanneer de druivenstokken in rust zijn, kan de rank de nodige middelen opslaan voor het groeiseizoen. De zomers zijn heet en droog en is irrigatie vaak noodzakelijk.
Breede River Valley is verantwoordelijk voor een groot deel van de totale wijnproductie van de West Kaap. We vinden veel verschillende druivensoorten zoals, Chardonnay, Chenin Blanc, Cabernet Sauvignon, Pinotage en Shiraz. Druiven vanaf de vlakte worden veelal gebruikt voor bulkwijn en deels voor destillaat. Terwijl de premium druiven afkomstig zijn van de uitlopers van het Cape Fold gebergte, waar hoogte en het aspect van de helling microklimaten creëren. Langs de rivier is de bodem vooral alluviaal met zandleem. Hoger in de bergen is het vanzelfsprekend rotsachtig.
Breede River Valley is opgedeeld in drie districten, Breedekloof in het oosten, Worcester in het midden en Robertson in het zuidoosten.
Breedekloof
De bergen hebben een gematigde invloed op de wijngaarden in Breedekloof. De schaduw van het Slanghoekgebergte die de westelijke grens vormen, verkorten de warme dagen en brengen aanzienlijk koudere nachten. Dit verschil tussen dag en nacht temperatuur draagt bij aan de zuurgraad van de wijn. De witte variëteiten gedijen goed op de zandleem-vlaktes, terwijl de rode druivensoorten het goed doen op de noordelijke hellingen waar ze meer profiteren van zonlicht. Hier moeten de wortelstokken diep graven voor water en voedingsstoffen. En dit resulteert in lagere opbrengsten van druiven met meer geconcentreerde smaken.
Je vindt hier zowel kleinere boetiekwijngaarden als grotere coöperaties. Het omvat tevens de wards Goudini en Slanghoek. Het voornaamste product is brandewijn maar kwaliteitswijnen zijn in opkomst dankzij modernere apparatuur, nieuwe technieken en meer kennis.
Een trend die in de gaten gehouden moet worden is de productie van dessertwijn. De versterkte en dessertwijn van Muscat d’Alexandrie (lokaal Hanepoot genaamd) profileert zich steeds gunstiger.
Badsberg Hanepoot Jerepigo
Deze verfijnde dessertwijn van het wijnhuis Badsberg is gemaakt van Muscat d’Alexandrie. De druiven worden later geoogst om een hoger suikerniveau in de druiven te behalen.
De wijn is zacht met typische muscat geuren van tropisch fruit, rozijnen, honing en verse bloemen. De aanzet is zoete tropisch fruit, waarna perzik, rijp ananas en vanille over elkaar rollen.
Geniet van deze wijn bij een ijsgerecht of naast een oud kaasplankje.
Worcester
In het centrum van dit district ligt de historische stad Worcester. De wijnbouw concentreert zich vooral op grootschalige tafelwijn en produceert ongeveer 25% van het land. Dit is mede doordat hier vooral grote coöperaties de wijnbouw in handen hebben. Ook hier is een breed aanbod van druivensoorten zoals Chenin Blanc, Colombard, Sauvignon Blanc maar ook Shiraz, Pinotage en Cabernet Sauvignon. De omringende bergketens beschermen het gebied tegen extreme weersomstandigheden. Het gebied is warm met temperaturen ver boven de 30C. Irrigatie is hier nodig omdat de regenval beperkt is.
De wijnstijlen variëren sterk vanwege de klimatologische en topografische verschillen (zoals schalie en zandsteen). De meeste wijngaarden liggen op de zacht glooiende valleibodem. Maar net als in Breedekloof vinden we de premium wijngaarden op de berghellingen. Wijncultuur is hier nog niet zo heel oud, het waren de Duitse kolonisten die in het midden van de 19e eeuw de wijngaarden begonnen aan te planten.
We vinden hier de wards Nuy, Scherpenheuval, Stettyn en Hex River Valley. Wijnen uit dit district zijn zelden buiten Zuid Afrika te vinden.
Robertson vallei van wijn en rozen
Gelegen in het zuidoosten van Breede River Valley ligt het district WO Robertson, bekend als “de vallei van wijn en rozen”. De wijnen zijn rijk en fruit gedreven van Shiraz of Chardonnay druiven. Maar ook produceert men mousserende wijnen van Chardonnay en Pinot Noir volgens de methode Cap Classique.
Het district wordt doorsneden door de Breede Rivier en de wijngaarden liggen dan ook aan veel van de zijrivieren en aan de voet van de bergen. Het hete droge klimaat is ideaal voor goede kwaliteitsdruiven. Daarom is irrigatie van belang voor de wijnbouw. De rijke alluviale bodems in de vallei zijn perfect voor rode wijn productie, terwijl de grindachtige rode bodem ideaal zijn voor witte wijn. Het hoge kalkniveau geven een krijtachtige mineraalstructuur dat doet dingen vaan de Franse Chablis. De internationale bekendheid is pas rond 1990 gekomen. Daar waar vroeger vooral versterkte dessertwijn geproduceerd werd, zetten kwaliteitswijnmakers meer in op droge en mousserende wijnen.
Hoewel nog niet heel bekend, valt het op dat er hier maar liefst 14 wards zijn die dus hun eigen classificatie hebben gekregen.
Portugese trend in Klein Karoo
Meer landinwaarts vind je Klein Karoo, een uitgestrekt gebied, gelegen van oost naar west. Er heerst een droog klimaat, wat voor de wijnbouw een uitdaging is. Irrigatie is dan ook een must. Je kan stellen dat het klimaat grote gelijkenissen vertoont met de Dourovallei in Portugal.
De regio Klein Karoo is duidelijk afgebakend. In het noorden scheidt de Swartberg het van de Great Karoo, een semi-woestijn die aan de westkant van Zuid-Afrika ligt. En in het zuiden beschermen de Langebergbergen het gebied grotendeels tegen de invloed van de Atlantische en Indische Oceaan. Wijngaarden zijn te vinden aan de voet van deze twee bergketens, en langs de oevers van de rivieren die door de vallei lopen. De hoger gelegen wijngaarden hebben profiteren van een diepe vruchtbare bodem en een gematigder klimaat. Terwijl de wijngaarden aan de rivieroevers worstelen meer met het hete klimaat. De rode alluviale bodem zorgen voor een goede drainage en laten de wijnstokken harder werken wat dan de kwaliteit van de druiven tegoed komt.
Om deze reden houden de druiven meer suiker vast met een hogere concentratie van smaak, waardoor deze druiven ideaal zijn voor de productie van versterkte wijnen. Ook vinden we hier veel Muscat Blanc à Petit Grains, maar langzaam vindt er een verschuiving plaats naar droge wijnen van Chenin Blanc, Chardonny, Shiraz en Cabernet Sauvignon. Maar ook Portugese variëteiten als Tinta Barroca.
De regio is onderverdeeld in twee districten, Calizdorp en Langeberg-Garcia en 8 verschillende wards. Hiervan ligt Groenfontein in het district Calizdorp.
Cape South Coast
En daarmee komen we in de laatste regio uit, Cape South Coast. Zoals de naam doet vermoeden ligt het dus aan de zuidkust van Zuid Afrika. Vanwege de nabijheid van de oceaan, kent het een koel klimaat, waardoor druivenrassen als Pinot Noir, Chardonnay en Sauvignon Blanc hier veel succesvoller zijn dan in andere regio’s. Tevens begint de productie van mousserende wijn aan een opmars.
Elgin
Net buiten Kaapstad ligt WO Elgin. Het district stond vroeger bekend van zijn appels, mede dankzij haar koel mediterraan klimaat. De sauvignon blanc die hier gemaakt wordt is delicaat en uniek. Het zet dit gebied op de kaart zoals Nieuw Zeeland dit deed met zijn beroemde sauvignon blanc. Daarnaast wordt hier in de West Kaap ook geweldig mooie pinot noir en chardonnay gemaakt die vergelijkbaar zijn met die uit de Bourgogne.
Elgin ligt in een bassin temidden van het Hottentot-Holland gebergte, dit scheidt het district dan ook met Stellenbosch. Het koele klimaat wordt beïnloed door de zuidelijke wind maar ook de hoogte in het gebergte (ongeveer 250-400m).
Neem bijvoorbeeld de Sauvignon Blanc. Het is een heldere wijn met een frisse neus van expressief tropisch fruit. In de mond vermengen deze smaken met grapefruit en kruisbessen zodat heerlijk fris blijft en lang blijft hangen. Mede door de 8% Semillion geeft de wijn een vol mondgevoel. Dit maakt ook dat de wijn rijker doet overkomen dan die uit de Loire.
Ideaal bij vegetarische gerechten als gegrilde groenten, quiche of geitenkaas gerechten. Maar ook zeker om van te genieten in het zonnetje op het terras.
Het district Overberg ontleent haar naam aan haar ligging, over het Hottentot-Holland gebergte nabij Kaapstad. Overberg is een relatief nieuw gebied waar wijnbouw pas in 1980 werd geïntroduceerd. Historisch was het district gericht op appelteelt en druivensap productie. Veel wijnproducenten uit Paarl en Franschhoek zijn ook hier neergestreken omdat het district veel potentieel biedt.
Witte wijndruivenrassen zoals Chardonnay, Sauvignon Blanc en Chenin Blanc floreren hier in het relatief koele klimaat, maar rode wijndruiven zoals Cabernet Sauvignon, Petit Verdot en Shiraz presteren ook bewonderenswaardig.
Het district kent vier wards, Klein River en Theewater zijn waarschijnlijk de meest bekendste. Daarnaast vinden we ook de wards Greyton en Elandskloof/Kaaimansgat.
Bourgogne in Walker Bay
WO Walker Bay is één van de koelste klimaten van Zuid Afrika. Het district in West Kaap staat geweldig aangeschreven voor haar Pinot Noir en Chardonnay wijnen die sterk overeenkomen met die uit de Bourgogne, maar ook heel goede Sauvignon Blanc.
De nabijgelegen oceaan draagt bij aan de verkoeling van de lange zonnige zomers. Deze verkoeling draagt bij aan het vertragen van het rijpingsproces waardoor de druiven geconcentreerde smaken ontwikkelen en de zuurgraad behouden. De bodem bestaat uit schalie en zandsteen wat goede drainage biedt. Daardoor moet de wortelstok dieper graven waardoor opbrengst lager is maar de kwaliteit aanzienlijk beter wordt. De betere wijnen kunnen wedijveren met premium wijnen van Stellenbosch.
De beste wijngaarden vinden we in de Hemel-en-Aarde vallei, met de wards Hemel-en-Aarde Ridge, Hemel-en-Aarde Valley en Upper Hemel-en-Aarde Valley. Deze West Kaap wijnen kunnen zich heel geweldig goed meten met de Côte d’Or uit Bourgogne. Daarnaast zijn er nog vier andere wards; Bot River, Sunday’s Glen, Springfontein Rim en Stanford Foothills.
Zuidelijk Cape Agulhas
Op het zuidelijkste puntje van Zuid Afrika vinden we de WO Cape Agulhas. Hier ontmoeten de Atlantische en Indische Oceaan elkaar. Het maritieme klimaat heeft duidelijk haar uitwerking op de wijnen. Je vindt hier dan ook pittige Sauvignon Blancs en elegante Shiraz wijnen. Dankzij de lage temperaturen, in de zomer gemiddeld 20C, verlengen het rijpingsseizoen waardoor de druiven geconcentreerde smaken kunnen ontwikkelen terwijl de zuurgraad overeind blijft. Er heerst altijd wind wat positief als negatief kan uitpakken. Dankzij de wind produceert de wijnstok kleinere bessen met dikke schil terwijl het bladerdek minder aanwezig is. De smaakconcentratie en tannine in deze kleinere druiven is hoger wat resulteert in complexere wijnen. Ook is de wind gunstig in de strijd tegen meeldauw. De keerzijde van de wind is dat jonge stokken moeilijker willen schieten en kwetsbaarder zijn. Ook kan dit het zoutgehalte in de wijngaard verhogen, waardoor het overtollige zout weggespoeld moet worden, met risico dat bessen dan te waterig worden.
Het district verdient vooral de sporen met haar Sauvignon Blanc. De geconcentreerde, kruidachtige wijn is gunstig vergeleken met die gemaakt in regio’s zoals Marlborough in Australië en die uit de Loire-vallei.
Hier vinden we ook de ward Elim, oorspronkelijk opgericht voor de productie van communie-wijn, maar nu vooral bekend dankzij de droge rode en witte wijnen. Natuurlijk zijn het Sauvignon Blanc en Shiraz die hier een grote rol spelen, maar ook Pinot Noir, Semillon, en de blends Cabernet Sauvignon-Merlot en Sauvignon Blanc-Semillon gooien hoge ogen.
Swellendam
WO Swellendam is een kleine Wine of Origin ten noordoosten van Overberg en ten zuiden van Klein Karoo. In dit district liggen twee wards, Buffeljags en Stormsvlei. De belangrijkste druiven zijn Chardonnay en Sauvignon Blanc. Maar ook vinden we Chenin Blanc, Shiraz en Cabernet Sauvignon. Bijzonder is Sijnn Winery die zich toeleggen op Touriga Nacional, Tricadeira, Mourvèdre en Viognier. Blend van de rode variëteiten is de meest voorkomende wijnen van deze regio.
Klein Plettenberg Bay
Het kleinste district is WO Plettenberg Bay geheel in het zuidoosten van de West Kaap. Sinds 2001 vindt hier wijnbouw plaats en op het moment zijn er slechts 18 wineries op 58ha. Gelet op het koele klimaat, vinden we hier ook dezelfde soort druiven als Chardonnay, Sauvignon Blanc en Pinot Noir. Ook produceren ze hier acht verschillende mousserende wijnen volgens de Cap Classique methode. Er zijn drie wijndomeinen die zelf hun eigen wijn produceren en bottelen, dit zijn Bramon, Packwood en Plettenvale. De andere domeinen produceren zelf, maar laten het bottelen over aan Bramon Estate.
Wanneer je top wijn uit Duitsland zegt, denkt iedereen direct aan Riesling die zoet is maar ook droog is Riesling steeds beter. Met de trend dat we ons meer bewust worden van het gebruik van suiker, heerst al snel de opvatting dat zoete wijn niet zo goed is. Vergis je niet, ook in droge wijn zit voldoende suiker! Maar toch spelen wijnmakers in op deze trend. Ook kent Duitsland naast Riesling andere top druivensoorten waarvan de wijn zowel droog als zoet kan zijn. De Burgunder ofwel Pinot familie is ook van topkwaliteit. Wat deze wijnen gemeen hebben is de aromatische rijkdom in combinatie met mooie zuren. Vaak zijn Weissburgunder (Pinot Blanc) en Grauburgunder (Pinot Gris) ondergeschoven kindjes. Echter in Duitsland komen ze zeer goed tot uitdrukking. Ook Chardonnay komt steeds vaker voor, net als Spätburgunder (Pinot Noir). Eenmaal, veel van de Duitse wijngebieden liggen zeer dicht bij Bourgogne. Overigens vandaar ook de naam “burgunder”. Dus zijn dezelfde druivensoorten niet geheel vreemd.
Slank en aromatisch in 2021
Het jaar 2021 verschilt van voorgaande jaren. De koelere zomer vertraagde de groei en de overvloedige regen bezorgde wijnmakers kopzorgen in verband met de bestrijding van de valse meeldauw. Het stabiele mooie september weer kwam als geroepen; het bevorderde de rijpheid en gaf een goed mostgewicht (het suikergehalte in de druiven). Dit in tegenstelling tot de voorgaande zeer hete jaren die resulteerden in vroege oogst en hoog mostgewicht. Hierdoor zien we ook het verschil in alcohol. Waar deze in voorbijgaande jaren hoog was, is deze nu een stuk lager. Maar zeker niet ten kosten van de aroma’s! We laten de verschillende regio’s de revue passeren.
Ahr
We hebben het onlangs al over de verwoestende overstroming in de Ahr gehad. Vanzelfsprekend stond het water aan de lippen bij veel wijnboeren. Dus de wijngaarden op de steile hellingen en terrassen moest “veilig worden gesteld”. Gelukkig had het mooie september weer een positieve invloed op de wijngaarden die er nog goed bij stonden. De wijn kenmerkt zich door haar mooi ontwikkelde rode fruit aroma’s en zeer prettige zuurgraad.
Het is een veelzijdige wijn die zowel heel goed gaat bij vegetarische gerechten als wit vlees
Baden
Het zuidelijk gelegen Baden wordt vaak gezien als het warmste wijnbouwgebied van Duitsland. Echter in 2021 was daar in het voorjaar weinig van te merken was. De late vorst en ijzige wind veroorzaakte in sommige wijngaarden schade aan meer dan 80% van de knoppen en uitlopers. Om vervolgens te kampen met overvloedige regenval wat de nodige schimmeldruk opleverde. Gelukkig kwam er vervolgens een mooi zachte nazomer met koele nachten. Deze temperatuurverschillen tussen dag en nacht (diurnal range) bevorderden de aroma’s en zuurgraad. De opbrengst was uiteindelijk wel 11% minder dan vorig jaar (en 20% minder dan het gemiddelde van de afgelopen 10 jaar).
De opbrengst was daarentegen uitmuntend, vooral wanneer selectieve oogst werd toegepast. De witte wijn is frisser, fruitiger en lichter qua alcohol. Als gevolg van strenge selectie is de rode wijn beperkter verkrijgbaar. De droge Riesling is bloemig met geel fruit. De aroma’s zijn rijp en weelderig met mooie zuren. Terwijl de Weissburgunder vol van geel fruit is maar sappig en zacht aanvoelt met mild zuur.
De Chardonnay heeft het ook zeer goed gedaan. Deze heeft mooie diepgang en lengte met vaak het kenmerkende botertje van de MLF. Ook de Spätburgunder is van hoge kwaliteit; sappig vol van rood fruit, elegant met verfijnde zuren met een heerlijke structuur en lengte. Overigens ook vaak in combinatie met houtrijping.
Drink de Riesling, Chardonnay of ook de Pinot Noir bij gevogelte.
Franken
Na nat en koel mei hebben de druivenstokken in Franken een inhaalslag gemaakt in de herfst. De witte druivenrassen hebben goed kunnen rijpen. De opbrengst was maar liefst 79% hoger dan in 2020 die was beïnvloed door vorst. Door de koele herfst, zijn de aroma’s mooi uitgesproken en de zuurgraad intenser. De Weissburgunder is bloemig, kruidig en geel fruit. De wijn is zacht en sappig. Terwijl de Silvaner kruidig is met aroma’s van wit fruit. De wijn heeft een mooie structuur met een verfijnde balans.
Geniet van deze wijnen bij asperges, gevogelte of kalfsvlees.
Mosel
De zuidelijke topwijngaarden van de Mosel kunnen wederom hun successen vieren. Waar voorgaande jaren te warm en droog waren, was 2021 eindelijk weer natter en koeler. Daar kan de Riesling uitermate goed profiteren. Tevens door het natte weer en de daaropvolgende schimmeldruk is er ook weer geplukt voor de Beerenauslese wijnen.
Over het algemeen is de Riesling zeer expressief met frisse groen fruit en bloemige aroma’s. De wijn is sappig, rijk en met een heel aangename lengte.
Een goede Riesling misstaat zeker niet bij de Aziatische keuken!
Rheingau
Lange tijd waren er grote twijfels in de Rheingau. Ook hier was het de valse meeldauw die tot in september voor grote problemen zorgde. Het gevolg was onder andere dat de zuurgraad lange tijd te hoog bleef. Het bladerdek zorgt er onder andere voor dat de zuurgraad naar beneden kan gaan en ook natuurlijk de fotosynthese, die de rijping bevordert. Het vervolg in september was bijzonder zonnig. De Riesling werd 3 tot 4 weken later geplukt dan normaal. Het gevolg is dat het groene fruit soms in rijpe vorm goed aanwezig is. Veel nadruk op fruit dus met elegante body en mooie zuurgraad. Al met al een prachtige wijn.
Pfalz
In het op één na grootste wijnbouwgebied van Duitsland verliep de opbrengst zeer wisselend. Degenen die goed hadden ingegrepen in de meeldauw, profiteerden van goede oogsten. Echter wanneer er onvoldoende ingegrepen was in de wijngaard, herkent men zich in de grote verliezen. Uiteindelijk zijn de wijnen fris en levendig, met lage alcoholpercentage en goede geïntegreerde zuren. Vooral aroma’s van appel en peer komen in deze wijnen naar voren.
Heerlijk bij vegetarische gerechten, asperges maar ook bijvoorbeeld zuurkool.
Rheinhessen
Het toeval wil dat in Duitslands grootste wijnbouwgebied de stokken later uitliepen dan normaal. En dat was maar goed ook, zo ontweken ze de nachtvorst in april. Ook de late pluk in het tweede deel van september was een geluk. De druiven die koel konden rijpen leveren frisse fruitige wijnen. De Riesling kent een verfrissende aanzet met mooie aroma’s van wit fruit. Over het geheel genomen zijn het vaak lichtvoetige wijnen met fijne zuren en een prettige afdronk. De Weissburgunders zijn rond, sappig met een mooie structuur. De wijn kenmerkt zich door jaar witte fruit en kruidigheid. De Spätburgunder is zeer rijk en intens. Bordenvol fruit en krachtig. Heerlijk in balans met een fantastische lengte. Vooral heerlijk bij wild en in het bijzonder eend!
Kortom
Hoewel 2021 zo zijn uitdagingen had, hebben de Duitse wijnmakers goed kunnen profiteren van de lange nazomer. Wederom bewijst Duitsland dat het in staat is top wijn te maken, zowel zoet als droog. En van verschillende druivensoorten zoals Riesling, Chardonnay en Weissburgunder.
Ik was onlangs in de Charente, net ten noorden van de Bordeaux en de Dordogne en het is echt genieten in deze streek. Het is niet direct bekend als een wijnstreek. Maar toch vinden we hier bijzondere wijnen die, net als de Charente zelf authentiek zijn.
De Charente is in IGP, Indication Géographique Protégée, ofwel Vin de Pays. Het staat dus als herkomstaanduiding tussen Vin de France en een AOC-wijn in. Bedenk dat dit weinig over kwaliteit zegt. In de wijn wetgeving draait het om terroir aanduiding, hoe preciezer de locatie van de wijngaarden aan te duiden is, hoe beter de wijn op waarde kan worden geschat. Deze IGP aanduiding is gereserveerd voor de tafelwijnen.
De regio staat meer bekend als de Cognac AOC. Dit destillaat van wijn heet officieel “eau de vie de Cognac” of “eau de vie de Charentais”. Maar staat ook bekend onder de naam “eau de vie de vin”; “levenswater van wijn”. Wat een mooie benaming!
Klimaat en bodemgesteldheid
De Charentais strekt zich uit vanaf de riviermonding van de Gironde in het zuidwesten tot aan de voet van het Centraal Massief in het oosten. Door haar omvang is het lastig om één uniek terroir vast te stellen. Het klimaat is maritiem vanwege de liggen aan de Atlantische Oceaan. Dit tempert de temperaturen waardoor er milde winters en koelere zomers zijn. De vele zonuren en gemiddelde regenval maakt dat de regio goed geschikt is voor wijnbouw.
De bodemtype varieert nogal in de streek. Echter de wijngaarden staan over het algemeen op kalkrijke kleigrond met een hoog aandeel kalksteen. Deze kalksteen zorgt voor het vasthouden van water en hydrateert de wijnstokken tijdens het groeiseizoen. Aan de kust en op de eilanden kent de toplaag meer zand structuur. Dit geeft betere drainage en leidt tot meer geconcentreerde wijnstijlen.
Door de neergang van Cognac in de jaren 70 zocht men een reden om meer diversiteit aan te brengen. Vandaar dat in 1981 de Vin de Pays Charentais in het leven is geroepen en in 2009 is de IGP Charentais bekrachtigd. Er staan wel 40 verschillende druivensoorten aangeplant. Maar natuurlijk overheersen de Cognac variëteiten Ugni Blanc en Colombard. Voor de witte wijn staat vooral Sauvignon Blanc en Chardonnay aangeplant. Terwijl voor rode wijn en rosé Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah en Pinot Noir te vinden zijn.
Pineau des Charentes
De Pineau neemt een aparte plaats in en heeft in 1945 haar eigen AOC mogen ontvangen. Wat is hier nu zo bijzonder aan? Dit is een drank waarbij ¾ van de most wordt aangevuld met ¼ cognac. Strikt genomen is dit geen versterkte wijn, hoewel het vaak zo wel genoemd wordt. Deze drank is zowel in wit, rood als rosé verkrijgbaar. Het is zoet en gekoeld geniet men hiervan als middag-aperitief. Zie het een beetje als een “zomer-port”. De most en cognac moeten uit dezelfde wijngaard komen.
Na het binnenhalen van de druiven worden deze direct geperst en gemengd met cognac dat een alcohol percentage tussen de 60% en 72% bevat. Door dit te blenden voorkomt de wijnmaker de vergisting. Vervolgens rijpt de wijn op vat.
Geschiedenis
Wijn wordt verbouwd in deze regio sinds de 3e eeuw na Christus. Maar het duurde tot de Middeleeuwen dat het wijn maken echt naam kreeg. Dit werd veroorzaakt door Eleanor van Aquitanië en haar man, die later Henry II van Engeland werd. Hun huwelijk gaf een boost aan de handel tussen Engeland en Acquitanië (dat toen uitstrekte van de Charente tot ten zuiden van de Bordeaux). De rivier de Charente die dwars door het gebied gaat, speelde een grote rol in de transport van wijn. In de 15e eeuw exporteerden de Nederlandse handelaren de wijn naar Nederland, Engeland en Scandinavië. Tegen de 19e eeuw produceerde de Charentais 4 miljoen hl geproduceerd op 100.000ha wijngaarden. Maar toen diende de phylloxera ramp zich aan en verwoestte bijna alle wijngaarden. Aan het eind van de 19e eeuw was er nog maar 8.000ha wijngaarden over.
Domaine Pascal Gonthier
Het domein van Pascal Gonthier is er één die 400 jaar terug gaat. Zijn voorvader Elie verbouwde reeds druivenstokken in de 17e eeuw en de wijngaard is onafgebroken in familiebezit gebleven. Pascal is een gepassioneerde ambachtelijke wijnmaker die terroir in zijn wijnen voorop stelt. Verder is hij een zeer hartelijke gastheer die heel graag met passie zijn ervaring en kennis deelt.
Zijn wijnen mogen dan wel niet biologisch zijn, maar chemicaliën en pesticiden worden nauwelijks tot niet gebruikt dankzij slim gebruik van een weerstation. Pascal luistert nauw naar de bodem en wat deze nodig heeft, en het predikaat bio geeft dan soms net teveel beperkingen. Net als veel van zijn collega’s levert Pascal ook veel van zijn druiven aan de grote Cognac producenten zoals Hennessy en Martell, maar ongeveer 13ha houdt hij over om zijn echte passie waar te maken. Ook is hij een samenwerking aangegaan met Domaine Henri Bourgeois uit Sancerre waarbij Pascal Gonthier deels de sauvignon blanc druiven voor de Petit Bourgeois levert.
Pascal produceert vier series; l’Héritage d’Aliénor – een ode aan Eleanor van Acquitanië en Domaine Pierrière Gonthier – een reflectie van de passie van zijn voorvaderen. De Cuvée Jean Marin wordt gevinifieerd in de kelder gebouwd door zijn overgrootvader Jean Marin en tenslotte Gamme Cépage welke de instapwijn is die een monocépage van drie druivenrassen zijn; Cabernet, Merlot of Colombard.
Pascal Gonthier Cabernet 2020
Deze rosé gris kan je bijna blanc de noirs noemen. De kleur neigt meer naar gemiddeld geel dan naar rosé. De kleur heeft een lichte intensiteit en heeft mooie tranen die aan het glas plakken. De neus is uitbundig, je wordt overspoeld door frisse fruit tonen van kers, aardbei en cassis. De wijn is nog volop in ontwikkeling. De droge wijn heeft gemiddeld+ zuur en behoudt haar aangename verfrissende smaak in een lange afdronk. De body is vol dankzij het hoge alcohol percentage van 14%. Echter dit is zeker niet overheersend. De tannine is niet merkbaar. Terwijl de smaak intensiteit gemiddeld+ is. Met heerlijke tonen van aardbeien en rode bessen. Drink deze wijn op 10C en zij komt nog beter tot haar recht. Geniet van deze wijn bij gegrilde gerechten of een lekker kaasplankje vooral met geitenkazen.
Pascal Gonthier Sauvignon Blanc 2019
Tijdens mijn bezoek heb ik de Sauvignon Blanc mogen proeven. Wat een heerlijk verrassende wijn, echt vergelijkbaar met een Loire-wijn. De wijn is mooi geel van kleur met lichte intensiteit. In de neus stuift het groene en citrusfruit je tegemoet. Je kan echt wel zeggen dat deze wijn een hoge geurintensiteit heeft. De neus geeft nog niet aan dat de wijn over zijn top is. Maar het is zeker één die je niet te lang meer moet wegleggen. Met 14% is het promillage aan de hoge kant, maar zeker niet vervelend. Het mondgevoel is gemiddeld met zeer prettige aroma’s van citroen, limoen en een vleugje gras. Verder bespeur je een prettige minerale toets in de wijn. De afdronk is aangenaam door de meer dan gemiddelde zuurgraad. Kortom dit is een wijn die zeer goed gebalanceerd is, het terroir naar voren brengt terwijl de nadruk op de fruitigheid blijft liggen. Geniet van deze wijn bij schaal- en schelpdieren of een lekkere blauwaderkaas.
Pascal Gonthier Cuvée Jean Marin Sauvignon x Chardonnay 2019
Een andere wijn die ik heb mogen proeven was deze bijzondere cuvée. De Sauvignon Blanc en Chardonnay worden apart vergist en pas na de houtrijping op barrique samen geblend. De donkergele kleur weerspiegelt haar rijkdom. In de neus bespeur je eerst rijpe abrikoos en perzik waarbij de geurintensiteit goed aanwezig is. In de mond vervolgens blijf je genieten. De volle body in combinatie met de 14% alcohol en meer dan gemiddelde zuurgraad wisselt zich goed af met de fruitaroma’s. Naast de bovengenoemde steenvruchten bespeur je ook exotisch fruit als ananas en verder vanille en toast van de houtrijping afgemaakt met een vettig laagje. In de afdronk is de toast misschien een beetje dominant, maar wie daarvan houdt ergert zich daar zeker niet aan. Leg deze wijn nog gerust 5-7 jaar weg en dan zal deze houtsmaak meer integreren. Deze zeer complexe wijn is ideaal naast gerechten met (romige) sauzen en misstaat zelfs niet bij (wit) vlees.
Pascal Gonthier Merlot 2019
De laatste wijn die ik op het domein mocht proeven was een rosé van cabernet. Deze droge stijl rosé was vol van rood fruit. Maar eigenlijk wil ik het nog hebben over de Merlot. Deze Merlot is diep robijn gekleurd. In de neus bespeur je een beetje de scherpte van de alcohol vermengd met zwart fruit. De wijn draagt het prettige smaakaroma van zwart fruit als bessen en bramen met een lichte hint naar groene paprika. De tannine is mooi rond en in combinatie met de prettige zuren en gemiddelde alcohol percentage is dit een prima wijn. Ze heeft houtrijping gehad, maar dit is niet nadrukkelijk aanwezig. Tenslotte bespeur je nog een lichte botersmaak van de malolactische omzetting. Het is een zeer prettige soepele wijn om zo te drinken, maar past prima bij een charcuterie en gegrild vlees gerechten.
Tot slot
Wie zegt dat IGP wijnen niet goed zijn, heeft het mis. Pascal bewijst zeker dat uit authentiek Charente mooie en bijzondere wijnen vandaan komen. Maak eens een afspraak en bezoek deze lokale wijnmakers. De deur staat altijd open voor een gezellige proeverij waarbij je nog veel kan leren! Vooral de Sauvignon Blanc is bijzonder goed, menig Loire-wijn mag zich hier mee meten. Ook de blend van Sauvignon en Chardonnay is erg bijzonder, al mag deze nog iets langer blijven liggen om de houtsmaak verder te laten integreren.
We hebben vorige week met Andalusië het vaste land van Spanje afgesloten. Onderdeel van Spanje zijn natuurlijk de Balearen en de Canarische Eilanden. Het zijn geliefde vakantiebestemmingen, maar er is meer dan de schone natuur en stranden. De Balearen zijn ook geweldig mooie wijneilanden!
Wijnen van de geweldig mooie Balearen
Ongeveer 100km ten oosten van de provincies Valencia en Murcia, vinden we de Balearen. De vier grootste eilanden (Mallorca, Menorca, Ibiza en Formentera) staan bekend als mediterrane vakantiebestemmingen. De wijnindustrie is nog steeds in ontwikkeling. En dat terwijl de Romeinen in de 2e eeuw voor Christus het wijn maken introduceerden. De eilanden kennen slechts twee gebieden met een DO-status en een vijftal IPG’s. Eén voor elk van de grote eilanden en een eiland overkoepelende VT Illes Balears.
Het was de zoete Malvasia wijn die vooral veel aftrek vond in Engeland, Nederland en Duitsland. Echter ook de eilanden bleven niet bespaard voor de phylloxera uitbraak. Met als gevolg dat alle wijngaarden verwoest werden. Een aantal lokale druivenvariëteiten zijn bespaard gebleven en zijn nog steeds in gebruik. Denk hierbij aan Manto Negro, Callet, Fogoneu en Moll (ookwel Prensal Blanc). Verder zijn deze variëteiten aangevuld met de bekende Cabernet Sauvignon, Merlot en Chardonnay.
De meeste wijnen zijn bedoeld om jong te drinken. Het zijn frisse, aromatische wijnen.
De eerste eiland-DO Binissalem-Mallorca
Binisalem-Mallorca DO ligt op het eiland Mallorca en is de eerste DO die is verleend aan een gebied buiten het Spaanse vaste land. Hoewel de eerste aanvraag dateert uit 1973, is DO pas erkent in 1990. Het is vernoemd naar de gelijknamige stad dat het lokale centrum van wijnbereiding is. Het omvat ongeveer 580ha aan wijngaarden die 7.700hl produceren, waarvan een kleine 60% rode wijn is.
De wijnbouw op Mallorca dateert uit ongeveer 123 voor Christus, toen het eiland onderdeel werd van het Romeinse Rijk. In de 1e eeuw na Christus zou de filosoof Plinius de Oudere hebben geschreven over de wijnen van het eiland en ze hebben vergeleken met de beste van Italië. In de loop van de tijd heeft de rijke wijngeschiedenis zich ontwikkeld, vooral dankzij de gunstige ligging aan de handelsroute. Helaas ook hier heeft de phylloxera een vernietigende spoor achtergelaten. Sinds eind 19e eeuw is daarom vooral amandelbomen aangeplant. De laatste jaren begint de wijnteelt aan een revival.
Binissalem profiteert van een mediterraan klimaat dankzij de bescherming tegen de koude noorden wind door de Serra de Tramintana en Serre de Alfabia. De wijngaarden liggen op een 150m hoog plateau van kalkzandsteen en zijn bezaaid met grind en stenen. De hete lange zomers worden gecompenseerd door deze vochtvasthoudende bodems, zodat de wijnen mooi balanceren tussen de juiste waterstress. Deze omstandigheden passen uitstekend bij de inheemse druif Manto Negro. Deze levert diepgekleurde en aromatische wijnen op met fluweelzachte tannine. Tevens zijn ze zeer geschikt voor vatrijping. Volgens de wetgeving dient de wijn minimaal 30% Manto Negro te bevatten. Ten slotte zijn andere toegestane rode druivensoorten Callet, Cabernet Sauvignon, Tempranillo, Merlot en Syrah.
Bocchoris Negre do Binissalem 2018
Deze wijn van Tianna Negre is een blend van Manto Negro (34%), Callet (8%), Cabernet Sauvignon (6%), Merlot (11%) en Syrah (41%). Na de oogst plet men de bessen en vindt vergisting plaats nadat het sap 5 dagen weekt op de schil onder koele temperatuur. Een deel van de Manto Negro en Syrah vinifieert men in Franse eiken vaten van 5 hectoliter. De blend wordt vervolgens gedurende 8 maanden in Franse eiken vaten gerijpt.
Ze verrast in het glas met een intens, diep granaatrode kleur. Het bouquet van deze cuvée levert aroma’s op van zwart fruit, zoals bramen en rijpe zure kersen. De florale tonen van viooltjes en balsamico maken de neus helemaal af. De wijn kenmerkt zich door haar volle en krachtige body. Ze maakt indruk met een goede tanninestructuur en een perfect evenwicht tussen zuur en alcohol. Ten slotte is in de lange afdronk is zoethout waarneembaar. Serveer deze wijn bij geroosterd vlees en grill gerechten of bij klein wild.
Witte wijnen zijn vooral gemaakt van Moll ofwel Prensal Blanc. Dit zijn lichtgele wijnen met intense fruitsmaken. Andere druivensoorten die zijn toegestaan zijn Moscatel, Parellada, Macabeo (Viura) en Chardonnay.
Pla i Llevant
Ook op het eiland Mallorca vinden we Pla i Llevant. Dit betekent in het Catalaans “Vlakte en Oostkust”. Het is in 1999 opgericht en omvat ongeveer 225ha. Het beslaat dus de zuidoost kust van het eiland, die bekend staat om haar mooie stranden. Wat minder bekend is dat hier reeds eeuwenlang wijnen worden gemaakt.
De wijngaarden liggen hier op slechts 100m hoogte. En het warme mediterrane klimaat in combinatie met de kalk verrijkte kleibodem levert verrassende wijnen op. De zeebries levert de nodige verkoeling. De belangrijkste risico’s voor wijngaardbeheer zijn hier natuurlijk de verzengende zomers die soms afgewisseld worden door stortbuien. Maar ook de noordelijke wind in de winter. Dit komt door het ontbreken van beschermende bergen. De wijnen zijn hierdoor zeer fruitig, vaak zondoorstoofd met zachte tannine en volle body.
De meest voorkomende druif is Moll, verder zijn dezelfde witte druivensoorten toegestaan als in Benissalem DO. De meeste rode wijnen zijn afkomstig van de inheemse Fogoneu, Callet en Manto Negro. De wijnen zijn gemaakt om jong te drinken. Echter houtgerijpte Chardonnay en rode crianza wijnen van Tempranillo en Bordeaux-variëteiten zijn enorm in opkomst.
Butibalausi Blanco 2020
De Butibalausi Blanco van het huis Can Majoral is een blend van Premsal Blanco, Chardonnay en Parellada. Het is een jonge biologische wijn. Na de druivenoogst worden de druiven onmiddellijk naar de perserij gebracht. Hier selecteert men de druiven om vervolgens zorgvuldig te persen. Het sap gist onder gecontroleerde temperatuur in roestvrijstalen tanks. Vervolgens vindt de rijping plaats van enkele maanden op de fijne droesem.
In de neus bespeur je peer, appel en kweepeer. De droge wijn is rond en soepel met een zijdezachte body. Dankzij de mooie zuurgraad blijft de wijn prettig verfrissend met aroma’s van appel, peer, banaan en abrikoos. Combineer deze wijn bij diverse curries of wokgroente met vis.
Verrassende wijn van de Ballearen
De Balearen zijn geweldig mooie eilanden, maar staan internationaal niet echt bekend voor hun wijn. En toch zijn de wijnen zeker de moeite waard. Het zijn volle ronde wijnen ideaal om lekker bij te eten. De wijnen zijn niet overal beschikbaar, maar er zijn een aantal wijnen toch verkrijgbaar. Of nog beter, bezoek de eilanden en geniet van de lokale wijnen daar. Doe eens spannend en ga voor het onbekende, de wijn zal je verrassen! Daarnaast lokaal smaakt een wijn toch altijd beter…
We gaan verder naar het oosten en verlaten Castillay León, La Rioja en Euskadi. Grenzend aan de Pyreneeën vinden we de provincies Navarra en Aragón. Hier vinden we wijnen uit Navarra die goedkoop geprijsd zijn maar ook Aragón dat ondergewaardeerd is.
Overeenkomsten tussen Navarra DO en Rioja DO
Tegen elkaar aangelegen is het misschien niet vreemd dat Navarra en Rioja veel overeenkomsten hebben. Maar toch is Navarra aanzienlijk minder bekend dan de beroemde buur. Ondanks grote historische verschillen, kan je concluderen dat Navarra een uitbreiding is van Rioja DO. Net als Rioja profiteerde Navarra van de phylloxera uitbraak in Bordeaux eind 19e eeuw. Tevens vind je veel kleine wijnboeren die hun druiven verkopen aan de coöperaties terwijl wijnen gebotteld worden door handelaren. De coöperaties in Navarra zijn vele malen groter dan in Rioja.
Navarra staat bekend om haar fruit- en groenteteelt. En dit heeft een grote inpuls gekregen door de aanplant van Garnacha. De daaruit voortvloeiende mooie droge rosé en fruitige wijnen zijn nog steeds geliefd in de Spaanse restaurants. Inmiddels heeft Tempranillo de Garnacha ingehaald als meest aangeplante variëteit. Deze produceert een levendige fijne en geconcentreerde wijnen die vaak rijpt in Amerikaans eiken. Andere belangrijke druivenrassen zijn Cabernet Sauvignon, Merlot en Chardonnay.
Navarra DO strekt zich uit over het zuidelijke deel van de provincie van de lager gelegen hellingen van de Pyreneeën tot aan de rivier de Ebro. Historisch is het gebied bekend van haar gewilde rosado’s, maar dankzij recente investeringen zijn hier ook zeer goede rode en witte wijnen verkrijgbaar.
Navarraanse geschiedenis
Ook hier geldt dat het bewijs van wijn productie reeds teruggaat naar de 2e eeuw voor Christus. Maar vooral in de Middeleeuwen, ten tijde dat Navarra een eigen koninkrijk was, bloeide de wijnhandel op. De nauwe banden met Frankrijk en de ligging op de route naar Santiago de Compostella waren zeer belangrijke groeifactoren.
De uitbraak van Oidium (Meeldauw) en Phylloxera in de 2e helft van de 19e eeuw verwoestte 98% van de 50.000ha wijngaarden! Begin van de 20e eeuw werden de wijnstokken geënt op Amerikaanse onderstokken, die beter bestand zijn tegen de druifluis. Tevens werden coöperaties opgericht en richtte men zich op het exporteren van grote hoeveelheden bulkwijn. In 1933 werd de DO Navarra erkent. Pas in de jaren 80 van de vorige eeuw gingen producenten en sommige coöperaties zich richten op kwaliteitswijnen. Hierbij werden ook exotische druivenvariëteiten geïntroduceerd, zoals Cabernet Sauvignon, Merlot en Chardonnay. Daarom is ook de wetgeving van de DO aangepast.
Vandaag de dag is er slechts ongeveer 18.000ha wijnbouwgebied, waarvan ruim 10.000ha aan de DO is toegeschreven.
Geografie en klimaat
Het klimaat is over het algemeen continentaal met lange hete zomers en koude winters. En de bodemgesteldheid is geheel genomen hetzelfde. Dit bestaat uit een zachte vruchtbare bovengrond met daaronder kalkhoudend gesteente.
Hoewel DO Navarra slechts één classificatie kent, is de regio onderverdeeld in vijf verschillende zones, ieder met een eigen signatuur en wijn;
Spaans noordelijkste wijnregio Valdizarbe
Is de meest noordelijk gelegen zone en ligt strategisch gezien de verschillende wegen die naar Santiago de Compostella leiden. Valdizarbe DO is tevens de meest noordelijk gelegen wijnbouwgebied van Spanje. Hier profiteert men van lichte Atlantische invloeden. In de periode dat druiven rijpen, is de hitte wat gematigder. Dit komt ten goede aan de druiven. De bodem is opgebouwd uit grijze mergel en ziltige leem- en krijtgronden en ijzerrijke rode afzettingen.
De rode wijnen kenmerken zich door kruidigheid en donker fruit. En de witte wijn neigt meer naar citrus- en groenfruit aroma’s met bloemige tonen.
Tierra Estella
Westelijk gelegen van Valdizarbe, ligt Tierra Estella. Hier profiteert men van de invloeden van de Ega rivier. Het kent een wisselend landschap tussen de 1.360ha wijngaarden, olijfboomgaarden en graanvelden. Vooral Tempranillo, Cabernet Sauvignon en Chardonnay staan aangeplant. In tegenstelling tot Valdizarbe, is de bodemopbouw divers. De hellingen zijn bedekt met kleistructuur en mergel. En in het meer glooiende landschap bestaat het uit mergel en zandsteen die soms een opvallende rode kleur aannemen. Tenslotte is de alluviale bodems overvloedig bedekt met grind in de vallei.
Baja Montana
Noordoostelijk gelegen, tegen de grens met Aragon, vinden we Baja Montana. De zone kenmerkt zich door reliëf met lage houtvegetatie en een bodem van steen en mergel. Op het vlakke land van de vallei en alluviale terrassen van de rivieren Irati en Aragon biedt de met grind bezaaide leemachtige bodem een uitstekende drainage.
Hier is slechts 1.500ha aan wijnbouwgebied en profiteert van de koele invloeden uit de noordelijk gelegen Pyreneeën terwijl in het zuiden het klimaat aanzienlijk droger en heter is.
Ribera Alta
In het centrum van de provincie, rondom de stad Olite op de linkeroever van de rivier Ebro, ligt Rivera Alta. In het noorden glooit het land licht en wordt naar het zuiden toe vlakker. Het totale wijnarsenaal is 3.700ha. Met een continentaal klimaat en lichte Atlantische invloeden. Het zuidelijke deel heeft meer regenval. De bodem bestaat uit ziltig leem, mergel en zandgrond, maar heeft ook alluviale afzetting.
In Ribera Alta zijn de zachte aromatische rode wijnen gemaakt van Tempranillo en Garnacha. Vaak zijn Cabernet Sauvignon en Merlot mee geblend. De wijnen zijn fris en fruitig (rood en zwart fruit) met lichte tannine. Tevens is hier een groot aandeel Chardonnay die rijke aromatische wijnen produceert. Vooral de vat gefermenteerde wijn is een hit met haar toastachtige, kruidige en nootachtige aroma’s.
Het grote Ribera Baja
In het zuiden van Navarra, op de linkeroever van de Ebro, vinden we de grootste zone Ribera Baja. Tevens zijn hier de meeste wijndomeinen met 3.000ha. De regio is erg droog met zanderige gronden. Waar zowel Tempranillo als Garnacha, Viura en Muscat het meest van profiteren. Echter het levert wel iets dunnere wijnen op.
Oude inheemse variëteiten in Aragon
Aragón is een langgerekte provincie die ingeklemd ligt tussen Navarra, Castilla y León en Castilla la Mancha in het westen en Catalonia en Valencia in het oosten. Hier vinden we vier DOPs en zestal IGPs. Het is een enorm diverse regio met een zeer rijk verleden. Dit is ook terug te vinden in de wijn waar oude inheemse soorten als Moristel geblend worden met geïmporteerde rassen als Cabernet Sauvignon. Forse investeringen hebben bijgedragen aan heropleving van de wijnen die neigen naar een frisse lichtere stijl.
Klimatologisch gezien is het een regio van uitersten. In principe is het klimaat gematigd continentaal met de hoogte als belangrijkste verkoelende factor. Aragon ligt ingeklemd tussen de berg massieven Pyreneeën in het noorden en het Systema Ibérico in het zuiden. De wijngaarden liggen hier op een hoogte tussen 500 en 1.000m. In het midden, op de vlakte, liggen ze op een 200m. Door deze veelzijdigheid zijn er ook meerdere micro klimaten.
Coöperaties spelen een zeer belangrijke rol in de wijnen uit Aragon, waarbij Garnacha meer dan 50% deel heeft.
Keizerrijk Garnacha in Campo de Borja DO
Net ten zuiden van Navarra DO vinden we Campo de Borja DO. Borja is een stadje dat in de 5e eeuw voor Christus opgericht was. Het wijn maken dateert uit de Romeinse tijd en voortgezet en verbetert door de cisterciënzer monniken in de Middeleeuwen. De oudste wijngaarden dateren uit 1145. Vandaag de dag zijn 2.000ha van de 5.000ha tussen de 30 en 50 jaar oud.
De druiventeelt wordt hier beïnvloedt door hoogte. Gezien het warme landklimaat geeft hoogte juist benodigde frisheid voor geleidelijke rijping. De laagst gelegen wijngaarden op zo’n 350m leveren gestructureerde wijnen met veelal hoog alcohol. De wijngaarden tot 450m staan op zachte hellingen met goede blootstelling aan de zon. Dat levert intense, karaktervolle en diepdonker gekleurde wijnen. Tenslotte op de hoogste wijngaarden tot zo’n 550m zijn het koelst. Deze wijnen hebben finesse, subtiliteit en balans. Garnacha is hier veruit de belangrijkste druivensoort. De wijnen zijn geconcentreerd door de lage opbrengsten.
Cariñena
Even ten zuidoosten van Campo de Barja vinden we Cariñena DO. De naam is afgeleid van de gelijknamige druivensoort Cariñena ofwel Carignan. Reeds in 1932 ontving Cariñena haar DO status, waar wijnen bekend staan als “el vino de las piedras”. Dit betekent “wijn van de rotsen”, omdat rotsen en kiezels overvloedig aanwezig zijn. Wijn is hier lang een economische steunpilaar geweest waarbij het wijn maken gaat terug tot in de Romeinse tijd.
De meeste wijngaarden liggen op grote hoogte, tot wel 800m. Het klimaat mag continentaal zijn, maar de koude noordelijke wind, Cierzo genaamd, draagt bij aan het matigen van de zomerse temperaturen. Tevens houdt dit de luchtvochtigheid laag. Samen met de dagelijkse temperatuurverschillen helpen deze factoren de karakteristieke intensiteit van de lokale Cariñena te ontwikkelen. Hoewel ook hier inmiddels Garnacha de meest populaire druif is.
Cariñena heeft haar wijnproductie snel aangepast aan veranderde omstandigheden. In het verleden richtten de lokale coöperaties zich op hoog alcoholische rode bulkwijnen. Terwijl dat is nu meer op gebalanceerde kwaliteitswijnen. Cariñena heeft een breed scala aan wijnstijlen, variërend van de kenmerkende eiken gerijpte rode wijnen tot droge witte wijnen van Viura (Macabeo) druiven, fruitige rosados en zoete Moscatels.
Calatayud
Westelijk van Cariñena ligt Calatayud DO tegen Castilla y León aan. Het landschap is hier heuvelachtig. De regio is overwegend droog op het rivierengebied na. Amandel-, kersen- en olijfboomgaarden zijn verweven met wijngaarden. Terwijl de oevers van de doorkruisende rivieren zijn omzoomd met appel-, peren- en perzikbomen. De aarde is meestal licht van kleur – zandgeel, lichtoranje of wit.
In 1990 tradt Calatayud toe tot de DO-status en trok de aandacht van kwaliteitsbewuste wijnmakers. Het klimaat is continentaal en vorst is hier niet een ongewoon risico voor de wijngaarden. Doordat de goede wijngaarden op 800m hoogte liggen, kunnen de druiven een optimaal balans vinden tussen restsuiker en alcohol. De beperkte opbrengsten door de uitdagende omstandigheden leveren geconcentreerde wijnen van hoge kwaliteit. Wanneer de wijnstokken ouder dan 50 jaar zijn, krijgt de wijn de classificatie Calatayud Superior. Naast Garnacha, zijn de belangrijkste rode druiven vatiëteiten Tempranillo en Mazuelo. En de frisse witte wijnen zijn van druivensoorten zoals Viura (Macabeo), Malvasia en Chardonnay.
Karakter, kracht en passie in Somontano
Somontano DO is de meest populaire DO in Aragon. Het betekent “onder de bergen” omdat het gebied direct aan de voet van de Pyreneeën ligt. De wijnstokken in dit gebied zijn geplant op de terrassen van de valleien die leiden naar het noordelijke deel van de Ebro-vallei. De gebruikte druivenrassen zijn Cabernet Sauvignon, Garnacha, Moristel en Parraleta voor rode wijn. Voor witte wijn zijn dit zoal Macabeo, Garnacha Blanca, Alcañón, Chardonnay en Gewürztraminer. Er is ongeveer 4.000ha aan wijnbouwgebied.
De Somontano DO produceert fruitige rode wijnen met uitgebalanceerde alcohol en zuurgraad, evenals knapperige verfrissende witte wijnen.
Overige regio’s
Tenslotte kent Aragón nog een zestal IGP’s. Deze hebben dus een iets minder strenge wetgeving als de DO’s hierboven. Daardoor ziet men de kwaliteit van de wijn ook als minder, maar dat hoeft zeker niet zo te zijn!
Kortom ben je op zoek naar een leuke goede kwaliteitswijn voor een zachte prijs, ga eens op zoek naar een Navarra DO wijn die goedkoop is of een ondergewaardeerd Aragón DO. Bijvoorbeeld Wijnenkoning heeft een aantal mooie wijnen uit goedkoop Navarra, maar helaas is Aragon dusdanig ondergewaardeerd dat deze wijnen slecht verkrijgbaar zijn. Uiteindelijk ben ik slechts één wijn tegengekomen bij Anderewijn. Vanzelfsprekend wanneer u op zoek bent naar echt iets bijzonders, neem even contact op en ik kan proberen u van dienst te zijn.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
