Frankrijk is zwaar getroffen door hevig regenval gedurende het hele oogst jaar 2024 waardoor het een lastige opbrengst zal zijn. De verwachtingen van de wijnproductie zijn verder naar beneden bijgesteld.
Vorige week hadden we Champagne regio al belicht. Naar verwachting daalt de opbrengst met 33%. Maar Champagne staat helaas niet alleen. Volgens Agreste, het statistisch instituut van de landbouw in Frankrijk, daalt de wijnproductie in 2024 naar 37.5 miljoen hl als gevolg van een lastige oogst. Een verlaging van maar liefst 22% ten opzichte van vorig jaar. En een daling van 15% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde. De belangrijkste oorzaak is het slechte weer.
Veel wijnstokken bloeiden tijdens koel, vochtig weer, wat leidde tot bloesemval (ook bekend onder coulure) en millerandage. Zware regenval, vorst, meeldauw en hagel veroorzaakten ook in heel Frankrijk problemen, en de oogst werd vervroegd in de Loire-vallei en andere regio’s om verdere verliezen te voorkomen.
Is een kleine oogst een probleem?
Volgens de Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijn (OIV) overtrof de wereldwijde wijnproductie de vraag in 2023. In 2023 bedroeg de productie 237 miljoen hl terwijl de consumptie “slechts” 221 miljoen hl was. Dit drukt de prijzen voor wijn en bedreigt het levensonderhoud van de telers. Natuurlijk zal je denken, maar niet alle geproduceerde wijn is voor directe consumptie. En een deel van de wijn (25-35 miljoen hl) wordt gebruikt voor industriële toepassingen. Maar door de vele jaren van overproductie, zal de verlaging van de wijnproductie in 2023 en 2024 waaronder door Frankijk, een nieuw evenwicht brengen.
De Franse regering heeft een plan van 200 miljoen euro voorgesteld om ongeveer 30.000 hectare wijngaarden te verwijderen in een poging de crisis aan te pakken.
Een rondje langs de regio’s
Elzas
De oogst van de Elzas zal naar verwachting ook met 13% afnemen als gevolg van meeldauw en verstoorde bloei. De oogst is later dan normaal geweest om goede rijpheid te bereiken. En goed nieuws, vooral de Gewürztraminer en Riesling beloven mooie droge en zachte witte wijnen op te leveren met rijke aroma’s!
Jura
Maar de zwaarst getroffen regio zal de Jura zijn, waar vorst en meeldauw naar verwachting de oogst lokaal tot wel 75% zullen verminderen in vergelijking met vorig jaar. Men verwacht slechts 35.000hl, waar gemiddeld 80.000hl normaal is. Maar verrassend is ook dat er dieven actief zijn die de wijngaarden leeg plukken. Zo is Paul Bonin zijn hele oogst kwijt geraakt in één nacht. En is ook Catherine Hannoun van Domaine de la Loue 2 ton druiven gestolen.
Loire
Terwijl een daling van 30% is voorspeld in de Loire-vallei, zijn de witte wijnen naar verwachting elegant met delicate aroma’s en de rode wijnen licht en fruitig. Ideaal bij een lichte maaltijd.
Bordeaux en zuidwest Frankrijk
Eind augustus was het oogsten gestart in de Bordeaux. Men verwacht dat de productie met 14% zal dalen als gevolg van hagel, meeldauw en problemen met coulure. Desondanks is men optimistisch gestemd. Omdat vooral de Merlot en Cabernet-variëteiten goed gerijpt zijn en rijke aroma’s beloven.
Bourgogne
Vooral de oogst in Bourgondië zal naar verwachting 35% dalen. Dit dankzij het extreem natte jaar en verergerd door plaatselijke strenge vorst en hagel. Hierdoor was veel werk in de wijngaarden nodig om het gewas te beschermen tegen de schimmeldruk. Een warme en droge augustus maand heeft wel wat goed gemaakt, maar toch is het oogstverlies aanmerkelijk. De rijping is niet consistent. Maar wat geselecteerd is, lijkt prima te zijn. De Chardonnay is erg goed om Crémant de Bourgogne te maken, terwijl de Pinot Noir zeer veelbelovend lijkt te zijn.
De Beaujolais daarentegen hadden een stuk minder te lijden onder de uitdagende weersomstandigheden. Inter Beaujolais, het informatiebureau van de Beaujolais, geeft aan dat het een lastige oogst voor 2024 in Frankrijk is, maar ook en kansen kent. Een koel en nat voorjaar, gevolgd door een milde maar regenachtige juli, leidde tot een ongelijke rijping van de druiven en een verhoogde gevoeligheid voor ziekten. Desondanks verwachten wijnmakers een goede kwaliteit omdat augustus warm en droog was. De oogst vereist echter zorgvuldige selectie van de trossen vanwege de grote verschillen in rijpheid tussen percelen.
In de Chablis is het allemaal minder rooskleurig. Na het natuurgeweld brak in augustus de meeldauw uit. Deze schimmel beschadigt de wijnstokken ernstig. Het leidt tot verminderde groei en zelfs tot verlies van de oogst met 60%. Voor de Chablis kan deze uitbraak een groot probleem vormen voor de beroemde frisse witte wijnen. Wijnboeren moeten hun wijngaarden steeds op andere manieren beschermen, maar strenge regels van de appellaties, samengekomen in het Cahier des Charges, zijn niet zomaar aan te passen.
Languedoc Roussillon
In de regio Languedoc-Roussillon is de oogst bijna voltooid en wordt voorspeld dat deze met 13% op jaarbasis zal dalen als gevolg van droogte in sommige gebieden en meeldauw in andere. De oogst startte 8 dagen later dan in recente jaargangen. Dat heeft alles te maken met de rijpheid van de druiven.
Bedenk dat dit de regio van de massaproductie is voor Frankrijk. En ondanks de lagere opbrengst, verwacht men dat het aromatisch profiel interessant zal zijn. Maar het gevaar schuilt in de zuurgraad. Die moet goed in de gaten worden gehouden.
Côtes du Rhône
De Côtes du Rhône lijkt meer begenadigd te zijn. De regio bekend van haar fruitige en kruidige wijnen, had het minst te lijden onder het grillige weer. Het is een prima wijnjaar dankzij volledig gerijpte druiven met dikke schillen waar veel kleur uit te halen is.
Provence
Voor rosé liefhebbers, opgelet. Reeds op 21 augustus is men begonnen met de oogst in deze regio zeer bekend voor haar rosés. Dankzij de lenteregens, is de Provence de hittegolf goed doorgekomen. Echter de opbrengst is een beetje gemengd doordat late hagel en vorst verschillende percelen heeft verwoest.
Coulure
Dit is een verschijnsel dat zich tijdens de bloei van de wijnrank voordoet. Door hevige regen kan een grote hoeveelheid stuifmeel van de bloesem aflopen. Doordat achteraf slechts weinig stuifmeel overblijft worden dus minder bloesems bevrucht dan tijdens droge seizoenen, waardoor dus ook minder druiven aan de rank groeien. De plant zal dan alle extracten uit de bodem concentreren in deze vruchten. Hierdoor verkrijgt men wijn van hoge kwaliteit, maar vaak met een premium prijs.
Millerandage
Dit is een potentieel wijnbouwgevaar waarbij druiventrossen bessen bevatten die sterk verschillen in grootte. Hierdoor loopt de wijnmaker het risico dat er verschillen in rijpheid tussen de druiven plaatsvindt. De meest voorkomende oorzaak is koud, regenachtig of anderszins slecht weer tijdens de bloeifase van de wijnstokken. Maar ook andere factoren, zoals een tekort aan voedingsstoffen (vooral boor) of virale infecties, kunnen een rol spelen.
Millerandage is niet altijd slecht. Het is afhankelijk van het druivenras of de wijnkwaliteit beïnvloedt wordt. Bij Sangiovese, Zinfandel en Gewürztraminer kan millerandage groene aroma’s opleveren doordat er onrijpe druiven in de tros zitten. Deze rassen zijn namelijk erg gevoelig voor ongelijke rijping van een druiventros. Voor andere variëteiten, zoals Pinot Noir of de Mendoza-kloon van Chardonnay, zou de wijnkwaliteit kunnen verbeteren vanwege de kleinere totale besgrootte en de hogere schil-sapverhouding.
Vorige week hebben we gekeken naar de anatomie van de wijnfles. En nu vragen we ons af, wat is de overeenkomst tussen wijnfles en mensen? Ja, ze zijn beiden verschillend, hebben een stoere buitenkant, hebben diverse kleuren en zijn moeilijk te openen. Maar binnenin zit de nektar. Wanneer je een wijnwinkel binnen stapt geef je ogen eens te kost (en nee niet naar de wijn) en geniet van de vele soorten flessen. Maar waarom al die verschillende vormen – van weelderige tot strakke – en kleuren voor een wijnfles?
Geschiedenis
Waarom er zoveel verschillende weelderige vormen voor de wijnfles zijn, is eigenlijk niet meer bekend. Meest waarschijnlijke antwoord ligt in het feit dat vroeger mensen maar beperkte afstanden reisden, en dus binnen een bepaalde wijnregio het voor de hand liggend is dat men dezelfde flesvorm gebruikt.
Grofweg kan je de flessen in 3 vormen definiëren; de Bourgogne fles, de Bordeaux fles en de Rhône fles. Het is niet toevallig dat we dezelfde flessen wereldwijd terugvinden voor dezelfde druivenrassen. In Bordeaux is dit Cabernet Sauvignon en Merlot. In Bourgogne de Chardonnay en Pinot Noir en voor Rhône de Grenache, Syrah en Mouvèrdre.
Waarom er verschillende kleuren zijn voor wijnflessen
De kleur van wijnflessen speelt ook een rol. Het is u wellicht opgevallen dat voor het grootste deel wijnflessen donker gekleurd zijn. Een donkere fles beschermt de wijn beter tegen licht, aangezien licht de wijn kan beschadigen. Dit geldt natuurlijk vooral bij bewaar-wijnen die langdurig weggelegd worden. Bij rode wijnen werden bijna altijd donkergroen gekleurde flessen gebruikt, omdat de donkerdere vloeistof gemakkelijk door het donkere glas te zien is. Witte wijnen en de meeste rosé-wijnen gebruiken echter doorzichtige flessen. De lichtere kleur vloeistof komt beter tot zijn recht door helder glas en de kleur van wijn, vooral bij lichtere wijnen, kan een belangrijke aanwijzing zijn voor hoe het zal smaken. Omdat dit wijnen zijn die vroeg gedronken worden en dus niet bewaard worden, speelt de invloed van licht een mindere rol.
Elke regio haar eigen vormen voor de wijnfles
Uiteindelijk kunnen de vormen van de wijnfles een idee geven van de wijn die in de fles zit van weelderige tot strakke wijn. Maar besef dat de wijnfles vormen niet gereguleerd is, elke wijnmaker kan kiezen welke vorm men wilt gebruiken. Even een kort overzicht.
De Bordeaux fles
Ookwel Frontignan genaamd. Deze fles is cilindervormig, met vierkante schouders en een recht lichaam. Dit is mogelijk wel de meest gebruikte wijnfles ter wereld. Vooral Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Malbec, Sauvignon Blanc, Chenin Blanc en Semillon vinden we terug in deze flessen.
De Bourgondische fles
Er is een miniem maar belangrijk verschil tussen de Bourgondische en Bordelaise fles. Daar waar de Bordelaise fles dus een abrupte overgang heeft in de schouder, is die uit de Bourgogne zacht en elegant. De lijn is sierlijk en vloeiend. Deze flessen vorm wordt vaak gebruikt voor Pinot Noir, Chardonnay en Aligote.
De Rhône-fles
Deze fles heeft heel veel weg van de Bourgondische fles. Wat niet zo vreemd is aangezien ze in elkaars verlengde liggen. Maar in de Rhône hebben de wijnflessen de bijzonderheid dat hij de woorden “Côtes du Rhône” en het zegel of wapenschild op de schouders gegraveerd draagt. Daarnaast zijn de flessen iets hoger doordat de hals iets langer is.
De Elzasser fles
In de Elzas in Frankrijk en de Moezel in Duitsland vinden we de volgende markante fles. Ze zijn elegant en fijn, en worden vaak Elzasser fluit genoemd want het is een van de hoogste flessen wijn. Er zijn veel overeenkomsten met de fles uit het Duitse Rijn gebied. Maar het belangrijkste verschil zit in de kleur van het glas. Deze is vaak lichtgroen of zelfs helder/doorzichtig. In de nieuwe wereld zien we ook vaak zoete wijn in deze fles.
De Loire-fles
De Val de Loire-fles lijkt sterk op de Bourgondische fles, maar met een dunner lichaam.
Champagne fles
Natuurlijk heeft Champagne haar eigen categorie fles vorm. Qua uiterlijk zijn er veel overeenkomsten met de Bourgogne fles, maar ze is dikker en zwaarder. Vanwege de druk van de mousserende wijn is de standaard dikte niet genoeg en zullen de flessen zeker kapot springen. Een leuk feitje is dat een ontplofte champagne kurk wel bijna 50km per uur kan vliegen!
De Provençaalse fles
in de Provence zijn er twee soorten flessen. De eerste, specifiek voor de appellatie Côtes de Provence, is een korsetfluit met een smalle basis. Helaas is deze niet meer zo gebruikelijk en zie je veelal de Bordelaise fles voor de rosé en witte wijnen uit de Provence.
Clavelin du Jura
De Jura is een beetje de onbekende regio. De Vin Jaune wordt geserveerd uit een 62cl fles met een reed lichaam en korte hals. Bij wet mag alleen deze fles alleen gebruikt worden voor Vin Jaune.
Bocksbeutel
De naam bocksbeutel is afgeleid van “bierzak”, maar bevat wijn. Hoewel de inhoud hetzelfde is als de meest gangbare flessen (75cl), heeft de bocksbeutel een epileptische vorm. Het heeft een korte hals en is gekenmerkt door een badge in reliëf op de linkerschouder. Deze badge vertegenwoordigt het wijndomein. De reden voor de afgevlakte vorm is simpel; het is makkelijker te vervoeren en voorkomt dat deze wegrolt.
Chianti fles
Tenslotte in de Chianti Classico vullen ze de wijn in een typische Chianti fles. Dit is een rondbuikige fles die bedekt is door een rieten mand. De fles werd in de late Middeleeuwen ontwikkeld om het risico op breuk te verminderen. De fles wordt ook wel fiasco genoemd, nadat bij een mislukte clown act in de 18e eeuw de fles kapot viel. Vanwege de hoge productiekosten zien we de meeste Chianti wijnen in de traditionele Bordeaux fles.
Tot slot
Veel van de fles vormen zijn historisch bepaald. Voor glasblazers was het makkelijker om rond flessen te maken, dus vandaar de vorm. Maar tegenwoordig heb je ze in alle soorten en maten. Maar veelal blijft wijn in ronde of cilindrische flessen.
De flessenvorm zelf draagt niet bij aan de wijn, het is puur esthetisch. Maar er zit wel een praktische kant aan. De meeste (wijn)koelkasten zijn gebouwd op de standaard Bordeaux en Bourgogne fles. En dus een Elzas of Loire fles is niet altijd even handig. En let op, deze laatste kunnen ook makkelijker uit de koelkast glijden wanneer de fles plat ligt, vanwege de slanke hals!
Aan het begin van elk jaar komt de nieuwste jaargang van Bordeaux beschikbaar om te proeven. Gelet op de rijpingsvereisten, zal dat de wijn van 3 jaar geleden zijn. Dus de nieuwste Bordeaux jaargang is 2021 met wijnen die mooi en levendig zijn. Maar dat was niet altijd de verwachting.
We gaan even terug
Ik kan mij voorstellen dat niet iedereen meer weet hoe het weer er uitzag in 2021. De winter was zacht en natter dan normaal, wat leidde tot vroege uitlopers in de wijngaarden begin maart. Gevolgd door een extreem droog maart en april. Helaas sloeg ook nog de vorst toe op 7 en 8 april, waardoor er veel schade werd aangericht aan de nog kwetsbare knoppen. Dit was vooral te merken in de Médoc, Saint Émilion, Pomerol, Graves en Pessac-Léognan. Diverse nachten moest men de wijngaard in om vorstbeschermende maatregelen te treffen, zoals vuurkorven en vorstventilatoren. Deze brengen immers luchtstroom op gang, waardoor de vorst minder schade kan toebrengen aan de knoppen.
Daarnaast had vooral vroegbloeiende Merlot veel hinder van millerandage. Dit is slechte vruchtzetting waarbij druiventrossen bessen bevatten die sterk verschillen in grootte en, belangrijker nog, rijpheid. De meest voorkomende oorzaak is koud, regenachtig of anderszins slecht weer tijdens de bloeifase van de wijnstokken.
Vervolgens bleef het koel en nat in mei waardoor de groei van de wijnstokken vertraagde en na de bloei vielen er eind juni en begin juli zware regenbuien. Hierdoor moesten producenten scherp zijn op meeldauw. Om deze ziekte te bestrijden werd koperspray ingezet maar ook het beschadigde fruit te verwijderen en de wijnstokken “open” te zetten zodat er meer luchtcirculatie door de wijngaard kon komen.
Eindelijk kwam het warme en droge weer in augustus en september waardoor de rijping vorderde. Ondanks dat de schil goed rijpte, zorgde het koele groeiseizoen voor een te laag suikergehalte. Daarom is in veel gevallen chaptalisatie toegepast. Vervolgens om de groene onrijpe tonen te weren uit de wijn is er een kortere maceratie toegepast, zodat de zwaar geconcentreerde tannine in de pitten niet teveel invloed zouden krijgen op de wijn.
Hoofdrol voor terroir
Terroir heeft een belangrijke rol gespeeld. Wijngaarden nabij de Gironde rivier profiteerden van de opwarming door de nabij gelegen watermassa, terwijl wijngaarden landinwaarts meer te duchten hadden van de vorst. Ook de wijngaarden op het plateau van Pomerol en op de heuvels van St Émilion bleven meer bespaard dan de lager gelegen wijngaarden, omdat vorst eenmaal zwaardere lucht heeft en dus naar het laagste punt zakt.
Hoofdbrekende oogst
De oogst leverde ook hoofdbrekens op omdat er slecht weer was voorspeld. Neem je risico op onrijpe druiven en pluk je vroeg, of neem je het risico op weersomstandigheden en pluk je later. Voor degenen die de gok namen om de pluk een week uit te stellen pakte de beslissing goed uit. Het hele jaar verliep al stroef en langzaam, dus namen de druiven ook de tijd om goed te rijpen. Het (voorspelde) slechte weer was niet gekomen en dus begon de oogst begon eind september onder druk van de Covid-19 beperkingen. De totale opbrengst is 5 tot 10% lager, maar door zorgvuldige selectie is het grootste deel van het geplukte fruit gezond.
Wat is “En primeur”
“En primeur” proeverij betekent dat de wijn nog op het vat ligt te rijpen, maar dat daar al van geproefd wordt. Op deze wijze probeert men vroeg een mening te vormen hoe de uiteindelijke wijn er uit zal zien. Hier kan men vervolgens op bieden waarbij prijs-kwaliteit heel belangrijk is. Feitelijk wanneer men biedingen uitbrengt op en primeur wijnen, koop je een recht op toekomstige wijn. In beleggingstermen zijn dit futures. Betaling vindt 18 tot 24 maanden voor de botteling plaats. Dit is voor wijnhuizen een manier om hun productie en voorraad te financieren (werkkapitaal financiering).
En primeur conclusie
De wijngaard omstandigheden zijn bijzonder uitdagend geweest. En nu komt het aan op het wijn maken hoe onderscheidend de wijnen zullen zijn. De Merlot had meer last van vorst en meeldauw-schade, terwijl de Cabernets beter op de grindbodem presteerden en de Petit Verdot genoot van de regen. Daarom is het geen “left-bank” of “right-bank” jaar aangezien de verschillen tussen Merlot en Cabernets minimaal zijn.
Het resultaat is een kleinere jaargang van goede wijnen aan de bovenkant. Deze jaargang heeft een lager alcohol percentage (12.5-13.5% ten opzichte van 14.5 tot 15%). Wijnen zijn fruitiger en lichter in tannine. Daarentegen zijn de dessertwijnen subliem.
Maar de markt is nog overspoeld door de grote jaren 2018-2020, dus de prijzen liggen naar verwachting gunstiger.
Nieuwe jaargang
Wanneer de wijnen opnieuw worden geproefd, kan je stellen dat er alsnog grote verschillen zijn. Op de rechteroever zijn er echt mooie wijnen voortgebracht, terwijl met name Médoc en Pessac-Léognan de druiven niet altijd goed rijp zijn gebleken en een beetje structuur missen.
Het plukmoment is ronduit bepalend geweest. Indien te vroeg is geplukt, waren de druiven niet rijp genoeg, en bespeur je tonen van paprika, die een aantal jaren afwezig was.
Bordeaux per appellatie
Laten we eens op appellatie niveau gaan kijken. Dankzij de uitdagingen zien we dat wijnhuizen hun wijn hebben gedeclasseerd. Dat wilt zeggen dat ze normaal in een hogere classificatie/appellatie hun wijn op de markt brengen. Dit geeft reeds aan dat ze voor grote uitdagingen hebben gestaan.
Médoc
In de Médoc hebben de uitdagingen vooral gelegen in de vele regenval voor de Merlot. Dat verklaart meteen waarom Cabernet Sauvignon in hogere concentratie voorkomt. De goede wijnen zijn rijp en fris maar met een vleugje paprika.
Daar waar in de en primeur de Paillac wijnen goed naar voren, maar ze lijken toch slanker te zijn. Saint Estèphe is net iets koeler met meer kleigronden, waardoor Merlot een groter deel van de blend beslaat. Saint Julien is gewoonweg goed en stabiel. Terwijl Margaux de verrassing geeft. Hier vinden we met de Bordeaux jaargang 2021 wijnen die mooi, elegant en puur zijn.
Graves
In Pessac Léognan was het een stuk lastiger en lijken de druiven toch minder rijp te zijn geweest. De schade door de vorst was hier dan ook aanzienlijk. De Sémillon lijkt het geweldig te doen. Hoewel in voorbijgaande jaren deze wijn aan zuurgraad ontbrak, is deze spanning wel te vinden in jaargang 2021. Dit is een aromatische witte wijn geworden met mooie zuren.
Ten tijde van de groei waren vorst en meeldauw rampzalig in Sauternes. Uiteindelijk hebben slechts 12 van de 26 geklasseerde chateaux een wijn op de markt gezet, vaak in zeer kleine hoeveelheden. Het welbekende en exclusieve Chateau Yquem profiteert van haar ligging op een hoge rug. Hierdoor is er meer wind (en dus minder kans op meeldauw) en minder vorstrisico. Het resultaat mag er wezen met een mooie dessertwijn die goede zuren en frisheid heeft.
Libournais
Op de rechteroever is in tegenstelling tot de linkeroever de schade aan Merlot niet zo rampzalig geweest. Daarnaast viel er in september veel minder regen, maar slechts 38mm. Het verschil met andere jaargangen is het gebrek aan zonneschijn.
Hoewel Merlot een vroegrijpende druivensoort is, heeft zelfs Merlot het lastig gehad in 2021 wanneer ze te vroeg geplukt werd. Merlot die tot in oktober geoogst is echt goed geworden.
Kortom
Het jaargang 2021 uit Bordeaux geeft u een wijn op die mooi elegant is en ook jong goed drinkbaar. Het is geen klassieke bewaar-Bordeaux. Qua palet zit het meer op rood dan op zwart fruit met veel peper, kruiden en hartige accenten. Het is een perfecte jaargang voor het restaurantwezen. Een jong drinkbare wijn die uitstekend combineert bij gerechten.
Kortom Bordeaux 2021 is een vintage met subtiele charme en energiek wat resulteert in veel drinkplezier. Maar het is mooi ingetogen zonder teveel uitbundigheid!
De Chileense Central Valley, die vooral bekend staat om de productie die in een groot volume hier plaats vindt, dient men niet te verwarren met de Californische Central Valley. Het omvat enkele van de grootste wijnbouw regio’s dat uitstrekt van Maipo Valley in het noorden – dat grenst met de Aconcagua regio – tot aan Maule in het zuiden. Central Valley is de belangrijkste volume producerende wijnregio van Chili. En dankzij haar omvang, geniet het ook van verschillende klimaat- en bodemtypes, zodat geen wijn hetzelfde is.
Over het algemeen heeft Central Valley een relatief koel klimaat met droge zomers en milde winters. Hierdoor kan er nagenoeg alles goed groeien, waardoor Central Valley ook de belangrijkste productieregio van Chili is. Maar ook de belangrijkste wijn producerende regio van Zuid Amerika. Grote risico’s zijn de regelmatige droogteperiodes, overstromingen, vulkanische uitbarstingen en aardbevingen. Maar de wijngaarden doorstaan alle stormen.
Het zijn vooral de iconische Bordeaux variëteiten (Cabernet Sauvignon, Merlot en Sauvignon Blanc) die naast Syrah en Chardonnay aangeplant zijn. Ook Carmenère speelt een rol. In de koelere delen vinden we ook Gewürztraminer en Riesling. Deze koelere gebieden verdienen tegenwoordig de meeste aandacht, met name de uitlopers van de Andes en de rivierdalen getemperd door de invloed van de Stille Oceaan.
Prijsstelling
Chileense wijnen hebben een goede prijs-kwaliteit verhouding en dat vindt haar oorzaak in drie redenen. Ten eerste liggen de arbeidskosten veel lager dan in Europa of de Verenigde Staten. Dit is vaak slechts 1/3e en wordt deels veroorzaakt, helaas, door illegale arbeid. Daarnaast zijn de kosten van grond aanzienlijk lager en tenslotte om de concurrentie aan te kunnen gaan, drukken de Chilenen hun prijzen. Central Valley staat vooral bekend om haar bulkwijn, productie in groot volume , afkomstig van vlakke wijngaarden. De hogere kwaliteitswijnen die kunnen ouderen zijn te vinden in de heuvels van Puente Alto (in Alto Maipo) en Alto Cachapoal.
Wanneer wijnen de referentie aan Central Valley op het etiket hebben, is niet dus niet veelzeggend. Dat betekent dat de druiven die voor de wijn gebruikt zijn, afkomstig mogen zijn uit het hele gebied en dat is dus erg groot. Van de 130.000ha aan wijngaarden in Chili, bevinden zich ruim 105.000ha in Central Valley (onderverdeeld in Maule incl Curicó – 53.000ha, O’Higgins in Rapel Valley – 41.500ha en Metropolitana met Maipo – 10.500ha). Vandaar dat de wijnen met Cental Valley op het etiket dus bulk of massa productie wijnen zijn zonder sporen van een specifieke regio. Dat wilt niet zeggen dat het geen goede wijn is overigens!
Bordeaux van Zuid Amerika
In Maipo, gelegen nabij de hoofdstad Santiago, is de wijnbouw geschiedenis van Chili ontstaan. Rond 1540 toen Santiago werd gesticht, werden ook de eerste wijnstokken aangeplant. Maar pas in de jaren 1800 dijde dit echt uit als indirect gevolg van de groeiende welvaart door de mineraalrijke Atacama woestijn. Hier vinden we enkele van de meest prestigieuze wijnen van Chili. Niet voor niets wordt Maipo ook wel het “Bordeaux van Zuid Amerika” genoemd. De Andes is de natuurlijke grens in het oosten, waar aan de andere kant het Argentijnse Mendoza te vinden is. Het is onder te delen in drie subregio’s Alto Maipo gelegen in de uitlopers van de Andes, Central Maipo in het middelste deel en Pacific Maipo nabij de Stille Oceaan.
Bordeaux blends domineren de aanplant. De bodem heeft een laag kaliumgehalte en een tekort aan stikstof wat een uitdaging vormt voor de wijnbouw. Maar recente technologie heeft de regio geholpen de effecten van deze tekorten te compenseren. Daarnaast bevatten de wijngaarden hoger zoutgehalte vanwege de noodzaak om te irrigeren met water uit de Maipo rivier.
Alto Maipo
Alto Maipo is uitstekend geschikt voor hoge kwaliteitswijnen. Het klimaat wordt beïnvloed door de hoogte (400 tot 760m) waardoor grote verschillen in dag- en nacht temperatuur ontstaat, wat goed is voor het behoud van de zuurgraad. De zon moet eerst in het oosten boven de Andes uit komen, voordat het haar licht spreidt over de westelijk gelegen wijngaarden. Hierdoor zijn de ochtenden koel en de middagen warm en zonnig. Daarnaast is de bodem arm en poreus. Dat zet de wijnstokken onder druk om water en voedingsstoffen te krijgen. Hierdoor gaat alle groeikracht naar de bessen in plaats van het bladerdek en krijg je dus heel geconcentreerde, fruitige druiven met haar eigen mineraalrijke karakter. Hier liggen ook de subregio’s Puente Alto en Pirque die het meest prestigieuze wijnbouwgebied van Maipo vormen.
Puente Alto
Puente Alto is één van de eerste regio’s in Chili die erkent werd door haar terroir. Hoewel op 700m hoogte gelegen, kent Puente Alto een alluviale bodemstructuur vanwege de nabijheid van de Maipo rivier. De bodem is droog,vrij drainerend en mineraalrijk. Dat resulteert in Cabernet-wijnen met een goede structuur, frisheid en stevige tannine. Almaviva, Don Melchor of Vinedo Chadwick hebben hun naam hier gevestigd en een goede Bordeaux wijn doet niet onder voor deze prijzen!
Pirque
Pirque ligt ten zuiden van Puente Alto en ligt net iets lager op 600m hoogte. De verschillen met Puente Alto zijn gering, maar de belangrijkste is toch wel de bodemopbouw. In Pirque is deze vulkanisch. Hierdoor neemt de minerale aroma’s toe in de wijn met soms een vleugje zwavel. Naast Cabernet Sauvignon vinden we hier ook Chardonnay en Sauvignon Blanc.
Centraal Maipo
De subregio Centraal Maipo is het oudste deel van de regio en ook het eerste bewoonde deel. Cabernet Sauvignon domineert de aanplant, maar ook Carmenère krijgt een groeiend aandeel. Het is het warmste en droogste subregio met een alluviale bodemstructuur. Deze rijkere bodem leidt tot iets minder verfijnde wijnstijlen. Vanwege de beperkte regenval is irrigatie een noodzaak en wordt vaak druppelgewijs verstrekt.
Pacific Maipo
De jongste telg in Maipo is Pacific Maipo subregio (ofwel Maipo Bajo). De wijncultuur is hier nog volop in ontwikkeling en profiteert vooral van de verkoeling vanaf de Stille Oceaan. De wijngaarden liggen vooral op oostelijke hellingen van het heuvellandschap om zo bescherming te vinden tegen de harde oceaanwind. Hier vinden we tevens subregio Talagante. Hoewel Talagante een eigen DO heeft, is het zeer zeldzaam om dit op het etiket aan te treffen. Meestal gebruikt men de overkoepelende Maipo Valley DO. Rode wijnen uit Pacific Maipo hebben een verfrissende natuurlijke zuurgraad. Het is ook een gebied waar geëxperimenteerd wordt met witte druivenrassen waaronder Sauvignon Blanc. Hoewel er nog maar een paar wijngaarden zijn, zijn er veel wijnhuizen die wijn maken van druiven uit het hele land.
Rapel Valley
Vernoemd naar de Rapel rivier en het Rapel-meer maakt de Rapel Valley onderdeel uit van de administratieve regio O’Higgins. Dit is één van de grootste wijnproducerende regio’s in Chili. Binnen Rapel Valley vinden we twee subregio’s: het noordelijk gelegen Cachapoal en zuidelijk Colchagua. Het staat vooral bekend om Carmenère en Cabernet en toenemende mate van Malbec aanplant. Mogelijk ingegeven doordat Mendoza aan de andere kant van de Andes ligt. De twee subregio’s zijn zeer tegenstellend. Daar waar in Cachapoal de beste wijngaarden in het oostelijke deel, in de uitlopers van de Andes te vinden zijn, zijn de wijngaarden van Colchagua juist in het westen te vinden. Cachapoal produceert een redelijk grote hoeveelheid van goede kwaliteitswijnen, terwijl Colchagua juist internationaal veel aandacht trekt met meer uitgesproken wijnen.
Doordat Chili meer nadruk ligt op commercialisering van de wijnregio’s is de naam van Rapel Valley naar de achtergrond gedrukt. Indien niet afkomstig uit één van de twee subregio’s, gebruikt men eerder de benaming “Valle Central” dan “Valle Rapel”.
Cachapoal
Het klimaat van Cachapoal wordt getemperd dankzij de vele rivieren die uitmonden in het Rapel-meer. Hierdoor heeft de subregio een mediterraan klimaat dankzij de beschutting van de kustheuvels tegen de verkoelende werking van de Stille Oceaan. De meeste noemenswaardige wijngaarden liggen in het oosten van de subregio, in de uitlopers van de Andes. Hier staan, net als in Maipo, vooral Cabernet Sauvignon. Terwijl op de warmere vlakte vooral Carmenère aangeplant staat. Tevens vinden we nog Merlot, Syrah en Chardonnay.
In het oosten van Cachapoal zijn de grind- en zandgronden colluviaal, die in de loop van de tijd van de hellingen van de Andes in de vallei zijn afgezet. Hun vrij drainerende aard beperkt de opbrengst en groei, wat leidt tot kleine, geconcentreerde bessen die dichte, goed gestructureerde wijnen produceren. De westelijke bodems zijn een iets vruchtbaardere leem, ideaal is voor Carmenère. Ook andere vochtminnende druivenvariëteiten doen het hier goed.
In Cachapoal vinden we ook de subregio Peumo, die enkele van de beste Carmenère wijnen bevat. Deze subregio is in 1994 opgericht. Het klimaat is zeer geschikt voor de warmte minnende Carmenère, de Cachapoal rivier beïnvloedt de warme dagen en mildere nachten. Concha y Toro is de dominante wijnproducent die met Carmin de Peumo de regio op de kaart heeft gezet.
Beroemd Colchagua
Eén van de meest bekende wijnregio’s van Chili is toch wel Colchagua. Het is een veelbelovende regio die bekend staat om haar volle wijnen van Malbec, Cabernet Sauvignon en Carmenère in het warmere oosten. Terwijl Chardonnay, Sauvignon Blanc en Syrah in het koelere westen staan aangeplant. Colchagua heeft een koel mediterraan klimaat met beperkte regenval en een bodemopbouw dat bestaat uit klei, zand en graniet. Het is er dus warm dat profiteert van de verkoelende oceaan wind en relatief droog. Ideaal voor wijnbouw dus. Dit terroir in combinatie met de continue focus op marketing heeft Colchagua zo beroemd gemaakt.
In Colchagua zijn het de oostelijke hellingen van het kustgebergte dat een belangrijke basis vormt voor de wijngaarden. Ze profiteren van de vroege heersende zon, de verkoelende hogere locaties en de vrij drainerende granieten bodem dat bijdraagt aan kleinere maar geconcentreerde bessen. De dagelijkse temperatuur varietie draagt bij aan een mooi balans tussen zuurgraad en rijpheid. Op de lager gelegen wijngaarden op de vlaktes is het aanzienlijk warmer.
Subregio’s van Colchagua
De moderne wijnkelders zijn gebouwd met oog op het toerisme en vandaar dat Colchagua ook vaak de “Napa valley van Chili” wordt genoemd. Er zijn wel 16 verschillende DO’s te vinden in Colchagua, maar er zijn er drie die het noemen waard zijn. Apalta ligt in een hoefijzervormig vallei ten noordoosten van Santa Cruz. Deze wijnen van vooral Cabernet Sauvignon, Carmenère en Syrah zijn zeer geliefd. Het is de thuisbasis van de beroemdste producenten, waaronder Montes en Casa Lapostolle (eigendom van de Marnier-Lapostolle familie die Grand Marnier produceert). De wijngaarden liggen op de valleibodem en heeft een mediterraan klimaat. De alluviale bodem bestaat uit zeer arme zand- en kleileem met graniet op de heuvels. Dit geeft tevens de naam van deze DO; apalta betekent “arme bodems” in het lokale dialect.
Lolol DO
Gaan we naar het zuidwesten, door DO Santa Cruz, komen we bij DO Lolol. Deze relatief onbekende subregio heeft de aandacht getrokken door haar sublieme Sauvignon Blanc en Bordeaux-blends. Het relatief koele klimaat kan ook uitstekend vergeleken worden met Bordeaux. De reden dat het hier zoveel koeler is vergeleken met andere regio’s in Colchagua heeft te maken met de invloed van de Humboldt-stroom, Lolol ligt slechts 30km van de Stille Oceaan. De bodem bestaat hier uit rode klei en afgebroken rots en grind. Deze arme bodem draagt dan ook bij aan de smaakontwikkeling en stevige tannine.
Peralillo DO
Tenslotte Peralillo welke tussen de steden Santa Cruz en Marchihue ligt. Deze kleine DO heeft slechts één bekende wijnproducent, Los Vascos van de familie Rothschild-Lafite (bekend uit Bordeaux). Er zijn slechts enkele wijnen die Peralillo DO op het etiket dragen. De meeste wijnproducenten kiezen ervoor om te liften op de bekendheid van Colchagua DO. De beste wijngaarden liggen op de oostelijke uitlopers van het kustgebergte, die Peralillo beschermt tegen de ergste van de koude oceaanwinden. Het algemene klimaat in Peralillo is mediterraan, met warme, droge zomers en koele winters. De bodems, grotendeels vulkanisch van oorsprong, bestaan uit zandige klei en graniet. De resulterende wijnen zijn intens op smaak gebracht, met stevige tannine en een goede structuur.
De subregio Curicó is opgedeeld in twee DO’s te weten Teno DO in het noorden en Lontue Valley in het zuiden. Het staat bekend om haar betrouwbare en goede rode wijn van Cabernet Sauvignon voor dagelijks gebruik. Maar ook Sauvignon Blanc en vooral de Chardonnay doet het uitzonderlijk. De wijngaarden in Curicó zijn beplant met meer variëteiten dan waar dan ook in Chili. De rode wijnen kunnen niet wedijveren met de fantastische Maipo-wijnen. Noch komt de Sauvignon Blanc in de buurt van de frisse en complexe stijl uit Casablanca. Desondanks is het een productie in groot volume binnen Central Valley die consistent en betrouwbaar is.
Het zal inmiddels niet meer verrassend zijn dat het oostelijke deel van de regio koeler is dan het westelijke deel, vanwege de koude lucht die vanuit de Andes naar beneden komt. Het uiterste westen profiteert ook nog een beetje van de verkoelende wind vanaf de Stille Oceaan. De smeltwaterrivieren Lontue en Teno hebben een belangrijke invloed op de wijnbouw activiteiten. De gevarieerde bodems zijn afgeleid van kalksteen en vulkanisch gesteente en zijn in de loop der tijd in de vallei afgezet door de rivieren (alluviale afzetting) en door zwaartekracht (colluviaal). Doordat de bodem iets vruchtbaarder is dan de meeste wijnregio’s, verklaart dit de reputatie van Curicó Valley as bulk producerende regio van goede kwaliteit.
Bijzonder Pais in Maule
Maule Valley, of Valle del Maule, wordt al jarenlang geassocieerd met bulkwijn. Hiervoor gebruikt met de lokale druivensoort País, wat Maule meteen bijzonder maakt. Maar de productie zal langzaam veranderen omdat País vervangen wordt door internationale soorten als Cabernet Sauvignon en Carmenère. Ook produceert Maule enkele wijnen van wereldklasse van zeer oude Carignan wijnstokken. Zoals ook op het kaartje te zien is, is Maule één van de grootste regio’s qua oppervlakte. Dit betekent dat het ook diverse terroir met zich mee brengt, van laaggelegen rivierdalen tot het Andes gebergte.
De wijnbouw geschiedenis loopt terug naar de Spaanse kolonisatie. País stamt ook oorspronkelijk uit Castilla la Mancha, terwijl er vandaag de dag nog maar enkele aanplant op de Canarische Eilanden te vinden is. Pas sinds midden jaren 1990 is in Maule Valley een kwaliteitsslag begonnen. Desondanks staat Maule ook bekend om haar 70-jarige Carignan-wijnstokken die worden gebruikt om zachte, aardse rode wijnen te produceren met rijke pruimen- en zwartfruitkarakters.
Doordat Maule Valley zoveel zuidelijker ligt, is het iets koeler dan in Rapel Valley of Maipo. Tevens valt er meer neerslag, vooral in de winter. Omdat de zon intensiteit onverminderd hoog is, geniet Maule Valley van warme dagen gevolgd door koude nachten. Hierdoor verlengt het groeiseizoen, rijpen de bessen langzaam en krijg je een goed balans tussen rijpheid en zuurgraad. De Maule rivier voorziet het gebied van water en zijn alluviale grondsoorten. Deze zijn divers van graniet, rode klei, leem en grind. De wijngaarden op de heuvels zijn vruchtbaarder en leveren grotere opbrengsten dan in de vallei.
Subregio’s in Maule
Er zijn een aantal subregio’s. Valle del Claro DO is een redelijk kleine regio met maar een handvol wijngaarden. Valle de Loncomilla DO ligt in het centale deel van Maule Valley. Volle fruitgedreven Bordeaux-blend wijnen zijn het signatuur van deze DO. De wijngaarden liggen nabij de Loncomilla-rivier waar de bodems vruchtbaar zijn en dus hoge opbrengsten genereren. Ook zijn de wijngaarden te vinden in het heuvelachtige gebied, waar de grond armer is en wijnstokken diepe wortelsystemen moeten maken om voedingsstoffen te vinden. Hierdoor zijn deze druiven van hogere kwaliteit. Wat opvalt aan Loncomilla is de grote verschillen tussen dag- en nachttemperatuur die wel 20C verschil kunnen vertonen. Tenslotte is er ook de subregio Valle del Tutuvén, ook wel bekend als Valle de Cauquenes. Dit gebied is koel en zonnig en wordt opgedeeld in drie subgebieden. Aan de ingang van de vallei is het nog erg warm en staat vooral Cabernet Sauvignon aangeplant. Het drogere binnenland is uitermate geschikt voor Carignan. Terwijl het uiterste zuiden, nabij de kust vooral Chardonnay en Merlot goed presteren. Juist Carignan trekt de laatste jaren de aandacht van de internationale wijnhandel. Het wordt vaak gekweekt uit zeer oude, laagproductieve struikranken, gekweekt zonder irrigatie.
Hoewel deze subregio’s bestaan, komen de wijnen eigenlijk vooral als Maule Valley op de markt.
Tot slot
Hoewel Central Valley of Valle Cental, zich vooral opwerpt als productie in groot volume met de nadruk op Bordeaux-blends, Cabernet Sauvignon en Carmenère, zijn hier ook een aantal pareltjes te vinden. Wanneer je je portomonee echt wilt open trekken denk dan aan de Andes subregio’s Puente Alta of Peumo. Maar gelukkig zijn er ook goed betaalbare pareltjes te vinden, denk aan Montes Alpha (rond €20) of de duurdere Alpha M (rond €70).
Een ander opvallend detail is de commercialisering. Hoewel er vele subregio’s zijn, kiezen de wijnproducenten toch vaak voor de meer algemene DO benaming. Omdat de marketing machine die erachter zit eenmaal erg goed werkt.
Over het algemeen zijn de wijnen uit Central Valley warme wijnen met een uitgesproken fruitig tot jammy karakter. Ze zijn goed betaalbaar, al vanaf €5. Dit zijn de meer bulkwijnen, goed voor alledaags gebruik. Wanneer je echt er voor wilt zitten, raad ik al snel aan iets meer uit te geven. Je krijgt echt waar voor je geld.
Als afsluiting van Nieuw Zeeland en Australië hebben we een proeverij gehad waar de wijnen uit deze landen (en Afrika) werden afgezet tegen de oude wereld, namelijk Frankrijk. We kozen wijnen die een beetje minder voor de hand kunnen liggen, maar toch wel de expressie zeer duidelijk naar voren brengen. Wanneer je Nieuw Zeeland zegt, zeg je natuurlijk Sauvignon Blanc. In Frankrijk zou je Loire zeggen, maar vanwege het koelere klimaat krijg je daar een heel andere soort wijn. Vandaar dat gekozen is voor Languedoc-Roussillon, ofwel Pays d’Oc. Ook hadden we een Sauvignon Blanc uit Bij Australië denk je direct aan Syrah, maar daar waren we niet aan toegekomen. Daarentegen hebben we wel interessante Cabernet Sauvignon-Merlot die we natuurlijk tegen Bordeaux wegzetten, maar ook kwam ik een mooie wijn tegen uit Bulgarije. Proost waar nieuw en oude wereld elkaar hebben ontmoet.
Sauvignon Blanc
Dit is een witte druivensoort die oorspronkelijk afkomstig is uit Bordeaux. Het staat aangeplant in veel wijngebieden en levert frisse droge witte wijnen. Tevens staat Sauvignon Blanc bekend vanwege de beroemde dessertwijnen uit Sauternes en Barsac.
Afhankelijk van het klimaat kan de smaak variëren van grasachtig tot zoet tropische aroma’s. In koelere klimaten heeft de druif de neiging om wijnen te produceren met een merkbare zuurgraad en “groene smaken” zoals gras, groene paprika’s en brandnetels met wat tropisch fruit (zoals passievrucht) en bloemige (zoals vlierbloesem) tonen. In warmere klimaten kan het meer tropische fruittonen ontwikkelen, maar riskeert het veel aroma te verliezen door overrijpheid, waardoor er slechts lichte grapefruit- en boomvruchten (zoals perzik) overblijven.
Grey River Marlborough Nieuw Zeeland
Marlborough is een koel klimaat regio op Zuidereiland in Nieuw Zeeland. De Sauvignon Blanc die hier groots staat aangeplant kent maar weinig subtiliteit. Zo ook getuige deze wijn. Hoewel de groengele kleur intensiteit licht is, knalt het fruit, met kruisbes, citrus, perzik en ananas uit het glas. De wijn heeft een lichte body met verfrissend hoge zuurgraad en gemiddelde alcohol. Op het smaakpalet bespeur je citrusfruit, gras en steenfruit. De wijn heeft een heerlijk lange afdronk, gedragen door de hoge zuurgraad.
De fles kent het zo voor Nieuw Zeeland kenmerkende, rustieke etiket met referentie aan vissen.
Schenk deze wijn bij een frisse salade met geitenkaas of burrata. Of gewoon lekker om van het zonnetje te genieten.
Meerhoek Robertson Zuid Afrika
Robertson Valley gelegen in Zuid Afrika is vooral bekend als “De Vallei der Wijn en Rozen”. Deze vallei ligt in het midden van de Western Cape en geniet van een droog heet klimaat, waardoor irrigatie een must is. Echter ’s nachts komt er een koele wind vanaf de Indische Oceaan de regio in, die de zuurgraad hoog houdt. De grindachtige rode bodem is ideaal voor het verbouwen van witte wijn. Hoewel deze kalkrijke bodem dat veel doet denken aan de Franse Chablis, vinden we hier ook andere druiven dan klassieke Bourgogne. Zo ook Sauvignon Blanc.
Deze wijn van winery Meerhoek is een goed voorbeed van een warm klimaat Sauvignon Blanc. Hoewel nog steeds groengeel van kleur, met licht gouden reflecties, behoudt de wijn haar lichte kleur intensiteit. De geurintensiteit is gemiddeld, wat te verwachten valt bij een warmer klimaat, met aroma’s van citroen, perzik en nectarine. Door de warmere temperaturen is de body gemiddeld+ terwijl alcohol, smaakintensiteit en zuurgraad gemiddeld zijn. Net een tikkeltje lager dus. In het smaakpalet overheerst de citroen en steenfruit. De afdronk is niet bijzonder lang.
Deze warme Sauvignon past meer bij kip of kalkoen gerechten.
Fleur du Midi Pays d’Oc Frankrijk
Tenslotte hadden we een wijn uit de oude wereld – Frankrijk. Echter niet uit de Loire, maar uit Pays d’Oc ofwel Languedoc-Roussillon, nabij het historische stadje Carcassone. Ook hier is het klimaat natuurlijk warmer dan in Nieuw Zeeland, maar levert een geheel andere wijn op. Pays d’Oc is ondedeel van de Languedoc, één van de grootste wijngebieden ter wereld met maar liefst 250.000ha aan wijnbouwgebieden. IGP Pays d’Oc is de enige classificatie die geen afgebakend gebied kent.
De Fleur du Midi Sauvignon Blanc is een goudgele wijn met een lichte kleurintensiteit. De neus kenmerkt zich door haar aroma’s van groene appel, citrus en steenfruit. De wijn is meer ingetogen en zit erg goed in elkaar met een mooi balans. De body en zuurgraad zijn gemiddeld en het alcohol en smaak intensiteit is erg prettig. De wijn is niet overheersend en de zuurgraad en palet van groen en steenfruit met abrikozen hints wisselen elkaar goed af. De body is wat zwaarder en laat een filmend laagje op de tong achter. De afdronk is prettig en lang.
Kortom dit is een heerlijke wijn waar je lekker van kan genieten bij ricotto, harde kazen
Cabernet Sauvignon-Merlot
Na deze drie witte wijnen, zijn we gaan doorschakelen naar drie rode wijnen. Hiervoor zijn wijnen uit Australië, Frankrijk en de verrassende derde Bulgarije. Ook hier zien we drie dezelfde druivensoorten afkomstig uit verschillende klimatologische gebieden.
De krachtige tanninerijke Cabernet Sauvignon wordt vaak geblend met haar zachtere zuster Merlot. Dit resulteert in een mooie robuuste wijn die toch zacht aan kan voelen, vooral wanneer de wijn van topkwaliteit enige jaren weg gelegd is. Deze blend is typerend voor de linkeroever in Bordeaux (terwijl de rechteroever vooral monocépage van Merlot kent). Deze blend heeft de wereld verovert en is in elke uithoek te vinden, van Australië tot Noord Amerika. Hoewel de term Bordeaux-blend overal gebruikt wordt, is dit geen officiële term. Het is niet dat men in Australië of zelfs Italië de wijn wilt kopiëren, klimaat, terroir en wijnmaaktechnieken hebben een onuitgesproken signatuur.
Leva Vinex Slavyantski Thracië Bulgarije
Bulgarije is geen bekend of hoogstaand wijnland. Grappig genoeg zou je Bulgarije als een nieuwe wereld wijn kunnen zien terwijl je het in de oude wijn wereld ontmoet. Maar er zijn een aantal mooie wijngebieden. Zo ook Thracië, in het zuiden van het land. Wijnbouw traditie bestaat hier reeds ruim 7.000 jaar als eer betoon aan de god Dionysus. Thracië kent een gematigd continentaal klimaat.
Vinex Slavyantski is de producent van deze mooie Leva wijn. Leva is niet zomaar een wijn merk, het is ook een sociaal en fair trade-programma voor de mensen in de regio. Velen komen uit de Roma-gemeenschap en hebben het financieel lastig. Om de situatie te verbeteren werd in 2008 de LEVA Foundation opgericht en in 2014 is de wijnmakerij als eerste producent in Bulgarije gecertificeerd als “Fair for Life”. Met deze wetenschap is deze wijn een grote verrassing. Een heerlijke volle ronde wijn met vele lagen.
De wijn is diep paars van kleur. De geur intensiteit is gemiddeld met aroma’s van bramen, zwarte bes en kruidnagels. De tannine is zacht en zeer goed geïntegreerd in de wijn. Zuurgraad is mooi in balans met het smaakpalet terwijl alcohol niet overheerst. In de mond wisselen zwart fruit af met vanille, kruidigheid en chocolade. De afdronk is erg lang en heel aangenaam.
Kortom dit is een erg goede wijn. Die vanzelfsprekend uitstekend geschonken kan worden naast een goed steak gerecht, maar ook prima kan worden genoten bij een rijpe kaasplankje.
Chateau Haut Bélian Bordeaux Frankrijk
Bordeaux is de bakermat voor de fameuze blend. Het klimaat is koeler, gematigd door de continue zeewind. Dat laat een duidelijke indruk achter op de wijnen. Druiven hebben het moeilijker om fenolische rijpheid te bereiken. Hierdoor laten onrijpe druiven vaak een smaak achter van groene paprika en wat ruwere tannine.
Chateau Haut Belian ligt op de linkeroever van de Garonde en valt onder AOC Bordeaux. De wijn is diep robijnrood van kleur. Ze kent een gemiddelde geurintensiteit met tonen van zwart fruit, eucalyptus en groene paprika. De smaak intensiteit en zuurgraad is gemiddeld, terwijl de tannine meer nadrukkelijk aanwezig zijn. De wijn heeft een gemiddelde maar prettige body. In het palet komen we smaken van zwart fruit als bramen en zwarte bessen tegen alsmede paprika, vanille en filmende room laag van malolactische vergisting.
De wijn is lichtelijk uit balans waarschijnlijk door onrijp fruit waardoor tannine harder is. Wanneer geserveerd bij rood vlees, is dit een zeer goede wijn omdat het rode vlees de tannine verzacht.
Five Peaks Riverland Australië
Tenslotte uit de regio met de grootste volumes in Australië een mooie warme Cabernet Sauvignon-Merlot blend. De GI Riverland ligt in Southern Australia binnen de zone Lower Murray. Hier komen vooral bulk- en boxwijnen (je weet wel, die in een kartonnen doos) vandaan. Vanwege de droogte en warmte, is irrigatie een noodzaak. Dit continentale klimaat is ook terug te vinden in de wijnen.
Deze blend doet echt warm aan. De wijn is diep robijnrood gekleurd. In de neus komt vooral gerijpt zwart fruit naar voren. Met een gemiddelde intensiteit die getuigd van een goede kwaliteit. De tannine is zijdezacht, dankzij het warme klimaat. Maar dankzij de prettige zuurgraad is de wijn zeer toegankelijk. Het alcohol percentage is prettig en over het algemeen is de body stevig maar niet overheersend. Ook in het smaak palet zijn is het vooral zwart fruit zoals bramen, pruimen en zwarte bessen dat eruit springt.
Deze wijn is heerlijk om zo te drinken, maar ook bij een barbecue mis staat ze zeker niet.
Kortom
Deze avond in het teken van Sauvignon Blanc en Bordeaux-blend waar nieuw en oude wereld elkaar hebben ontmoet, was bijzonder geslaagd. Verrassend genoeg ging de voorkeur toch uit naar de Franse Sauvignon en de Bulgaarse Cabernet. Deze twee wijnen springen er echt uit.
Met de vorst in het late voorjaar en veel regen aan het begin van de zomer, was 2021 een jaar vol hindernissen voor Bordeaux. Desondanks valt het met de kwaliteit nog mee, maar dat is met name in het top segment van de wijn domeinen. Bordeaux bestaat uit twee regio’s. De linkeroever waar de later rijpende Cabernet Sauvignon domineert boven Merlot. En de rechteroever waar de vroeger rijpende Merlot domineert.
Impact in de wijngaard
Zo heeft de late vorst in veel knoppen doen bevriezen. Hierdoor is de druivengroei dus lager en dat heeft direct impact op de opbrengst per hectare. Daarnaast door late vorst kan een tweede uitloop niet de juiste tannine rijpheid verkrijgen. En dat heeft een negatieve impact op de balans van de wijn omdat de tannine niet goed kan integreren in de wijn.
Vervolgens door het natte voorjaar, tierde de meeldauw welig. Wanneer de planten niet op tijd werden behandeld met de Bordeauxse pap, een koper mengsel dat op de bladeren gesproeid wordt om de meeldauw tegen te gaan, kan de hele plant (en wijngaard) besmet raken. Het begint bij het aantasten van de bladeren waardoor fotosynthese vermindert. Vervolgens kunnen scheuten, bloesem en trossen besmet raken. Hierdoor raakt de oogst verloren.
In de biodynamische wijngaarden, zoals Pontet-Canet en Palmer, is de schade nog groter aangezien hier niet of nauwelijks met chemische bestrijdingsmiddelen gewerkt wordt. De opbrengsten liggen hierdoor ruim 20% lager dan normaal.
Door de grote regenval in de zomer, kregen de wijnranken onvoldoende waterstress om de juiste concentratie in de druiven te krijgen. Hierdoor kunnen wijnen “waterig” worden en dus aroma’s verliezen. Ook werd veel regen voorspelt in het eerste weekend van oktober, te midden van het plukseizoen. De producenten die zich haastten om de oogst voor die tijd binnen te hebben, hadden te maken met niet volledig rijpe druiven. En druiven waren “opgeblazen” door de vele regen. Wijnmakers konden dit met “saignee” weer corrigeren. Echter diegenen die de gok namen en later plukten, hadden geluk, omdat het slechte weer nooit kwam. De druiven die geoogst werden waren rijper. Toch was chaptilisatie soms van toepassing om de suiker waarden, en dus alcohol, te verhogen.
De linkeroever
Op de linkeroever heeft Pauillac traditioneel veel Cabernet aanplant en daardoor zijn de wijnen hier redelijk geslaagd. In Saint Estèphe is de opbrengst wisselvalliger. Omdat hier ook meer Merlot staat aangeplant. De wijngaarden die hoger op de heuvels liggen hebben nog redelijke wijnen voortgebracht. Echter veel Merlot was rijp op het verkeerde moment, waardoor het wegens dreigende rot geplukt moest worden. De wijnen uit Saint Julien bewijzen wederom hun vaste waarde aan de top. Hoewel de stijl iets anders is met lager alcohol percentage en iets “groener” (vegetale tonen zoals paprika) dan wat men gewend was in de afgelopen jaren. Op Château Margaux in de gelijknamige streek, ziet men over de breedte gelijkwaardige wijnen. Echter doordat de alcohol lager was, zijn de wijnen minder vol en krachtig met minder structuur. Tenslotte kent Pessac Léognan twee gezichten. De minder intense zonuren waren een uitkomst voor de productie van witte wijn. Deze wonnen in aromatische kracht en zuren. Echter de Merlot is hier geslachtofferd. Gelukkig is dit wel gecompenseerd door de Cabernet Franc.
De rechteroever
Op de rechteroever vinden we een heel andere Merlot. Hoewel de september regen tot minder geconcentreerde druiven leidde, hebben de wijnmakers kunnen profiteren door de druiven tot ver in oktober te laten hangen. Op de rechteroever viel minder regen dan op de linker. Verder zijn we ook hier een toename van het gebruik van Cabernet Franc ten koste van de Merlot. En de koele nachten eind september zorgden voor zeer aromatische rijpe Cabernet Franc.
We mogen concluderen dat de wijndomeinen die op de toplocaties van de Bordeaux zitten goede klassieke wijnen hebben kunnen maken in 2021. Niet altijd met de diepte en lengte van de goede jaren, maar alsnog een goed glas wijn. Ook door het gebruik van minder nieuw hout. Hierdoor zijn het frissere wijnen met minder alcohol maar helaas ook minder structuur. Hierdoor lijkt de balans anders zijn komen te liggen. Desondanks zullen prijzen niet gunstiger zijn, want de opbrengst per hectare en dus wat in de fles gaat ook minder!
Tweespalt in Rioja
Rioja is één van de meest bekende wijnregio’s uit Spanje. En traditioneel ligt de focus hier erg op houtrijping om de wijnen zachter en ronder te maken. Echter in de recente jaren is de trend ontstaan naar meer fruitige wijnen waarbij vooral wit en rosé een boventoon voeren. Dit staat haaks op de filosofie in de Rioja. Binnen de wijnmakers vindt er nog steeds een strijd gaande wat men nou vindt passen bij Rioja wijnen. De traditionele wijnmakers houden vanzelfsprekend vast aan de lange (hout)rijping. Terwijl jonge wijnmakers eerder kiezen voor frisse fruitige wijnen. Dit is sinds 2018 mogelijk onder de nieuwe classificatie. Het zal je mogelijk niet verbazen maar dit is opgezet naar Bourgondisch voorbeeld;
Vino de Zona
Alle druiven komen uit één subzone (Rioja Alta, Rioja Alavesa of Rioja Oriental) en de naam mag op het etiket vermeld worden. De vinificatie, rijping en botteling moet allemaal binnen de zone plaats vinden.
Vino de Municipio
De wijn komt uit één dorp of groep van vastgestelde dorpen. Ook hier moet alles van wijngaard tot botteling plaats vinden in het dorp. Op het etiket mag zowel het dorp als de zone van herkomst vermeld worden.
Viñedo singular
Alle druiven komen van één enkele wijngaard. Deze wijngaard dient gecertificeerd te worden en dient meer dan 10 jaar in eigen bezit te zijn, de stokken minstens 35 jaar oud zijn en de opbrengsten laag worden gehouden. Een proefpanel dient het uiteindelijke goedkeuring te geven.
Vanzelfsprekend zit niet iedereen hierop te wachten, dit maakt het toch al redelijk omvangrijke systeem van herkomst benaming nog ingewikkelder. Echter het is weldegelijk een mooi alternatief om aan te sluiten bij wat de markt op het moment wenst én zich te onderscheiden van de zware houtgerijpte traditionele wijnen.
Omgekeerde wereld in Rusland
Dat in Rusland niet altijd nauw met internationale afspraken rekening wordt gehouden is al langer bekend. Maar de welgestelde Russen zijn ook wijn minnend, en met de recente import restricties merken de grote Europese wijnregio’s dit ook. Maar liefst 60% van de wijnimport door Rusland komt uit Barolo, Bordeaux, Bourgogne en Champagne. De Russische importeurs zijn naargeestig op zoek naar alternatieven. Maar voor Champagne hoeven ze niet bang te zijn. Poetin heeft immers de lokale mousserende wijn het recht gegeven om Champagne naam te gebruiken. Terwijl wijn uit de Champagne “mousserende wijn” heet. Laten we spreken van een omgekeerde wereld in Rusland en een doorn in het oog voor de (echte) Champagne natuurlijk!
Vorige week hebben we uitgebreid gekeken naar de totstandkoming van de Bordeaux als wijnstreek. Hieruit bleek ook dat de Nederlanders een belangrijke rol hebben gespeeld met het droogleggen en ontginnen wat de hedendaagse Médoc is. Deze week gaan we daarom dieper in op het terroir en het wijn maken de deze majestueuze wijnen op de linkeroever van de Bordeaux.
De regio onderverdeelt
Bordeaux kent 125.000ha aan wijngaarden en 47 appellaties! Naast de vijf generieke appellaties; Bordeaux AC, Bordeaux Supérieur AC (beiden in rood en wit), Bordeaux Rosé AC en Bordeaux Clairet AC, zijn er nog een indrukwekkende 55 specifieke appellaties. Hiervan liggen er 16 op de linkeroever en 11 in Entre-Deux-Mèrs. De resterende 20 liggen op de rechteroever.
Grofweg kan je de linkeroever opdelen in drie sub regio’s; Médoc (westelijk van de monding van de Gironde), Graves (zuidelijk van Médoc) en Entre-Deux-Mèrs (oostelijk van de Graves). Daar waar Médoc zich concentreert op rode wijn, heeft de Graves zowel rood als wit (waaronder dessertwijnen) en richt Entre-Deux-Mèrs zich vooral op wit. Deze laatste zullen we in het volgende artikel verder uitdiepen.
Druivensoorten
In de gebieden op de linkeroever is de Cabernet Sauvignon de dominante druif en spelen Merlot, Petit Verdot en Cabernet Franc een ondersteunende rol. Hierdoor ervaar je dat de wijnen robuuster en krachtiger zijn met een hoger tannine gehalte. Het terroir is overwegend vlak, beetje glooiend, bezaait met grind terwijl de ondergrond van kalksteen is. Hier voelt de Cabernet Sauvignon zich het best; de diepe grindbodem en glooiende helling zorgen voor een goede afwatering. Daardoor moeten de wijnstokken dieper in de grond nestelen. Het is deze combinatie die heeft bijgedragen aan de wereldfaam van de Bordeaux wijnen.
De landgoederen zijn wijds opgezet en 100ha wijngaard is dan ook geen uitzondering. Zoals vermeldt domineert rood in de Médoc, echter er zijn enkele chateau die ook witte wijn produceren. Een voorbeeld is Pavillon Blanc de Chateau Margaux. Echter de beste witte wijnen zijn afkomstig uit Pessac Léognan AC.
Verwarring omtrent de Cru classificatie
Overigens verwar de appellatie niet met de Cru classificatie. Er zijn zes Cru classificaties; Premier, Deuxièmes, Troisième, Quatrièmes en Cinquièmes en tenslotte Cru Bourgeois. De eerste vijf (de Cru Classé) dateren uit 1855, de Bourgeois is in 1932 in het leven geroepen. Alleen landgoederen uit de Médoc en haar sub-appellaties mogen deze classificatie voeren. De term Bourgeois stamt uit de middeleeuwen toen de burgers van Bordeaux (Bourg genaamd) de beste percelen van de streek opkochten. Deze classificatie is niet zonder slag of stoot gegaan en erg aan verandering onderhevig. In 2020 heeft de laatste wijziging plaats gevonden en zijn 179 Crus Bourgeois, 56 Crus Bourgeois Supérieurs en 14 Crus Bourgeois Exceptionelles uitgeroepen. Elke 5 jaar worden de wijnen opnieuw beoordeeld door een blindproeverij. En voor de twee hogere classificaties neemt men ook in acht het wijngaardbeheer en marketing activiteiten. Gelukkig nemen milieu aspecten ook een meer prominente rol in.
Klimaat
Bordeaux geniet van een uniek klimaat. Gelegen op precies het midden tussen de evenaar en de Noordpool, kent het een maritiem klimaat met gemiddelde jaar temperaturen rond 13 graden Celcius. Natuurlijk tikt het de 40 graden aan in de zomer, echter de nacht temperaturen blijven koel en deze zijn van belang voor de rijping. Dit voegt de zuurgraad toe aan de druiven zodat de wijn fris blijft met elegante textuur.
En het is juist deze combinatie (met neerslag en zonuren) die de regio uniek maakt en daardoor de wijn zo gewild.
Wijngaard management
Zoals aangegeven bestaat de bodem opbouw uit kalksteen en kiezels. Deze schrale grond zorgt ervoor dat de wijnstokken hun wortels diep moeten vestigen om de juiste voeding te krijgen. Door de kiezelbodem watert de wijngaard goed af. Zodat op het juiste moment de wijnstokken waterstress krijgen. Wanneer dit niet het geval is, zal de plant blijven groeien in plaats van de voedingsstoffen naar de druiven brengen. En krijg je dus waterige druiven die niet goed rijpen. De gelijkmatige temperaturen en zonlicht dragen bij aan een mooie gelijkmatige rijping. Door de waterstress in het rijpingsseizoen, vermindert de opbrengsten van de druiven waardoor de overgebleven druiven kleiner en meer geconcentreerd zijn. En juist dát is de bedoeling. In de wijngaard kan men dit managen door de juiste wijnvariëteit te kiezen, het “groen oogsten”1, snoeien en het uitdunnen van de trossen.
Daarnaast helpen de kiezels de rijping van de druiven. Het absorbeert de warmte en geeft deze af wat ten goede aan het rijping proces is. Daarnaast houdt de bodem water vast zodat in het droge seizoen voldoende water voorradig is en dit draagt bij aan de kenmerkende minerale karakteristiek in de wijn.
In de Médoc kan je verschillende soorten kiezelbodems vinden, wat tevens de verschillen in de appellaties deels verklaart. Deze kiezels zijn afkomstig uit enerzijds de Pyreneeën en het vulkanisch gesteente van het Central Massif. Het is belangrijk te realiseren dat de kwaliteit van de bodem ernstig verschilt, niet alleen per landgoed, maar ook binnen een landgoed.
Appellaties uitgelicht
Médoc
Médoc is zowel de plaatsnaam als de naam van een grotere appellatie. De andere appellaties hieronder zijn gelegen binnen de grenzen van de Médoc AC. Tevens vind je hier meer Merlot dan Cabernet Sauvignon aangeplant staan. De bodem is hier meer zanderig waardoor de Merlot hier beter tot haar recht komt. De wijnen zijn toegankelijker en minder complex dan in de andere regio’s. Maar dit wilt niet zeggen dat je geen goede wijnen hier kan vinden!
Haut Médoc
De Haut Médoc is de appellatie met de grootste oppervlakte aan wijngaarden en een indrukwekkende 400 landgoederen. Hier mag alleen rode wijn geproduceerd worden onder het label Haut Médoc AC. Witte wijn kent het generieke Bordeaux Blanc AC label. Door de grootte heb je dus ook geen specifieke stijl wijn, ze lopen uiteen van elegante florale wijnen tot de bekende zware Bordeaux wijnen.
St Estèphe
Het noordelijk gelegen St Estèphe heeft een bodem van kiezelstenen, maar veel meer vermengt met klei en zanddelen. De wijngaarden liggen geconcentreerd rond de plaats St Estèphe. Het brengt uitzonderlijke wijnen voort. Hoewel maar weinig wijnen uit 1855 classificatie, is dit ruimschoots gecompenseerd door Crus Bourgeois die tippen aan de 5e Cru.
Het terroir is veelzijdig met steen, klei, kalksteen, en gravel. Maar het is vooral de klei dat St Estèphe uniek maakt. Dit vind je niet in de andere Médoc appellaties. Hierdoor produceert St Estèphe fantastische wijnen in hete droge zomers, omdat de klei ondergrond het water goed vasthoudt en afgeeft aan de druiven.
Door de grootte van de appellatie is er niet één wijnstijl. Wanneer de wijn heeft gerijpt, levert ze rijke geconcentreerde complexe wijnen met aroma’s van zwart fruit, tabak en stenige mineralen.
Pauillac
Dit is misschien wel de meest befaamde appellatie omdat 3 van de 5 Premier Crus hier liggen. Pauillac kent geen uitbreidingsmogelijkheden meer. Maar de Crus Classés breiden nog wel uit. Wat betekent dat het aantal Cru Bourgeois dalende is.
Het terroir is hier ideaal voor Cabernet Sauvignon. Dat is dan ook de reden van de hoge kwaliteit. De gravel zorgt voor de goede afwatering en vraagt de wortelstok diep te vestigen. Daarnaast reflecteert de stenige bodem licht en warmte terug de wijngaard in.
De wijn is een klassiek Bordeaux-wijn; zwart fruit, tabak, specerijen, aards, natte grond en ceder hout. Gecombineerd met stevige tannine, zo een 13% alcohol, volle body maar in z’n geheel elegant.
St Julien
Dit is de kleinste appellatie waar merendeel van de wijngaarden behoort aan een Cru Classé! Het terroir is veelzijdig met een bodem van grind, zand, klei, zandsteen en stenen. In het noorden (tegen Pauillac aan) en oosten domineert grind/gravel. In het zuiden en westen eerder zand en klei.
St Julien huisvest geen Premier Crus, maar de andere Crus zijn wel goed vertegenwoordigd. Hier komen de wijnen die boven zichzelf stijgen vandaan. Men probeert de beste wijnen te produceren, hoewel dat niet vertaald kan worden in het Cru Classé systeem.
Enige tijd geleden had ik mijn hand gelegd op een Chateau Talbot 2004. Deze mooie granaatrode wijn heeft een neus van bramen, zwarte kersen. Maar ook specerijen zoals kruidnagel, nootmuskaat en eucalyptus. Door de flesrijping tevens aardse en leder tonen. Ook in de mond bespeur je gedroogde pruim en proeft de wijn een beetje jamachtig. Heerlijk soepele tannine, verfrissende zuurgraad en medium alcohol. De afdronk is erg lang en blijft heerlijk terug komen. Gesproken over een majestueuze wijnen van de linkeroever van de Bordeaux!
Margaux
Deze zuidelijke appellatie kent de meest uiteenlopende bodemsoort, weliswaar vooral gebaseerd op kiezelstenen. De wijngaarden liggen op grindachtige eilandjes omgeven door beekjes en moerassen. Het griend ligt bijzonder diep maar met kleinere stenen. Daarnaast liggen hier een reeks witte grindruggen.
De wijnen zijn fruitig met elegantie en zijdezachte tannine. Naast fruit bespeur je tabak, truffel maar ook unique florale aroma’s. Hiermee onderscheidt Margaux zich van de andere appellaties in de Bordeaux waar wijnen vooral krachtig en tanninerijk zijn.
Graves
Graves dankt zijn naam aan de grote afzettingen van stenen, rotsen, kiezels, kwarts en grind in de bodem. De wijngaarden in Graves kent haar eigen Cru Classé systeem. Deze is niet zo gecompliceerd als in de Médoc. Een landgoed mag “Grand Cru Classé de Graves” voeren op het etiket voor een wijn en dus niet automatisch voor alle wijnen van het landgoed. De 16 chateau liggen allemaal binnen het Pessac Léognan AC. Alleen Château Haut-Brion is gewaardeerd met een Cru de Graves en Grand Cru Classés 1855.
Pessac Léognan
Hoewel tot 1997 nog onderdeel van Graves AC, kent het nu haar eigen appellatie. Het zijn het grind, kwarts en verschillende stenen, samen met een verscheidenheid aan mineralen in alle soorten en maten, die veel van de Pessac Leognan-appellatie zijn gevarieerde reeks wijnen en stijlen voor zowel rode als witte Bordeaux-wijn geven. De bodems van Pessac Leognan bevatten ook afzettingen van zand en alluviaal materiaal. Afhankelijk van de wijngaard rusten veel van de bovenste bodems op bodems van klei, zand of kalksteen.
Er zijn ook terroirs in Pessac Leognan met ijzeroxide in de grindachtige grond. In Pessac Leognan is het terroir uniek voor heel Bordeaux, vanwege de productie van rode en witte Bordeaux-wijn. Voor sommige wijngaarden kan de bodem iets te warm zijn voor de witte wijn en iets te koel voor de rode wijn. Deze situatie vereist veel werk en aandacht als het gaat om de beslissing wanneer te oogsten voor zowel rode wijndruiven als witte wijndruiven.
Proefnotitie van een bijzonder huis uit Pessac Léognan
Ik heb twee leuke wijnen geproefd voor deze blog; Lagrave Martillac 2016 een blend van sauvignon Blanc en Semillon, en Latour Martillac 2014. Deze zijn beiden afkomstig van hetzelfde landgoed, echter Lagrave is de 2e wijn.
De grote broer is een blend van Cabernet Sauvignon, Merlot en Petit Verdot. En is mooi diep granaat rood met tonen van cassis en ander zwart fruit. De verfrissende zuren samen met de zachte tannine maakt dit een wijn met mooie lengte. Deze wordt vergezeld met een hint van cederhout, eucalyptus en peper in de afdronk.
De wijn is goudgeel van kleur met tranen, mede door haar stevig alcohol van 13%. De neus heeft een gemiddelde intensiteit waar het steenfruit (vooral witte perzik) en mineralen al snel overvleugeld worden door het cederhout. Ze heeft een heerlijk rond mondgevoel waarbij alcohol en zuurgraad mooi in balans zijn, maar helaas is het fruit het ondergeschoven kindje. De wijn heeft een lange afdronk van met name ceder en rokerigheid.
Conclusie
Ongetwijfeld is veel op je af gekomen, maar Bordeaux is eenmaal niet simpel en het wordt in de wereld gezien als de bakermat voor wijn. We hebben nu slechts de majestueuze wijnen van de linkeroever van Bordeaux besproken. Volgende week gaan we verder verdiepen in de Bordeaux met de Entre-Deux-Mèrs.
1 dit houdt in dat men druiven of trossen in een vroeg stadium verwijderd omdat men er van uit gaat dat deze niet zullen rijpen.
Wie wijn zegt, zegt vaak Bordeaux. Maar wat maakt Bordeaux de bakermat van de hedendaagse wijn? Waarom zijn er zulke enorme prijsverschillen? Van ongeveer 10EUR (bijvoorbeeld Médoc Chateau les Bernedes 2014 bij Gall) tot een Chateau Pétrus 2000 voor meer dan 5.000EUR! Wat maakt deze regio zo bijzonder? En waarom praten we hier over chateau, een term die we in andere regio’s niet tegen komen? Dat en meer gaan we verder ontdekken in dit artikel.
Hoe heeft Bordeaux het tot wijn regio geschopt?
Maar eerst even terug in de tijd. De geschiedenis van wijnbouw in de Bordeaux gaat terug naar de tijd van de Romeinen die de eerste wijngaarden aanplantten. Vermoedelijk waren de eerste druivenstokken afkomstig uit de huidige Rioja1. Vanzelfsprekend heeft de regio veel te verduren gehad, maar wijn is er altijd gebleven. Vandaag de dag zie je nog steeds referenties aan het verleden. Ruïnes in de regio, en bijvoorbeeld Chateau Ausone in St Emilion, die haar naam te danken heeft aan de Romeinse dichter Ausonius. Het belangrijkste gebied was de huidige Grave, maar ook in de andere Bordeaux regio’s waren wijngaarden aangeplant. De combinatie van goede ondergrond en maritiem klimaat, samen met goede transport mogelijkheden vanwege de Gironde maakten dit gebied perfect.
Aquitanië
Een belangrijke gebeurtenis was het huwelijk tussen Henry Plantagenet, toekomstige koning Henry II van Engeland, en Eleanor van Acquitaine in 1152. Eleanor, erfgenaam van de Graaf van Acquitanië, bestuurde het gebied waar Bordeaux in lag. Saint Emilion had al naam gemaakt om haar kwaliteitswijn, terwijl Médoc nog een moerasgebied was. Door het huwelijk opende de Engelse markt voor Franse wijn. En aangezien Aquitanië voor de volgende 300 jaar onder Engels bewind stond, ontstond er een levendige handel.
Nederlanders in de Bordeaux
Tegen het eind van de 16e eeuw vroegen de Fransen de Nederlanders om hulp om moerasgebieden droog te leggen. Vooral rond Bordeaux en in de Médoc. Veel van de huidige kanalen in Médoc stammen nog uit deze tijd. Tevens waren de Nederlanders, naast de Engelsen, een belangrijke markt voor de wijn. Zie ook in het artikel over de Loire, dit was de Gouden Eeuw voor Nederland. En de VOC gebruikte grote hoeveelheden wijn voor hun overtochten. Echter, de Neerlandse zuinigheid was toen al bekend. Ze zochten wijn tegen de laagste prijzen en tja, die kunnen eenmaal niet goed ouderen noch gebruiken op langere zeereizen. Het waren de Nederlandse handelaren die met het idee kwamen om zwavel te gebruiken tijdens het branden van de fusten. Hierdoor blijven wijnen stabieler en kunnen ze langer ouderen.
Omdat Bordeaux zich op de export markt richtte, wilde men zich onderscheiden. Reeds in de 16e eeuw begonnen specifieke regio’s zich te vormen. En namen begonnen zich te vestigen, zoals Haut Brion, Margaux, Lafite en Latour.
De rol van de Negociants
Dit creëerde de noodzaak van een hele commerciële schil, met een hoofdrol voor negociants. Zij namen de verkoop, het transport en de financiering voor hun rekening. Ook hier speelde Nederland een hoofdrol. Reder Jan-Simon Beyerman vestigde zich in 1620 als één van de eerste handelaren. Overigens bleef wijn-handelhuis Beyerman een familiebedrijf tot 1973!). De rol van de handelaars nam een toevlucht. Het bleek een win-win situatie te zijn. Het onderhouden van de wijngaard, het kasteel en het wijnmaken was al een kostbare onderneming. Zelfs voor (veelal) de rijke adel die dit in eigendom hadden. Het was een uitkomst om de commerciële activiteiten uit te besteden. De handelaren kochten de wijn vooraf voor het bottelen. Overigens bestaat dit systeem nog steeds!
Code Napoleon
Tijdens de Franse Revolutie werden de chateaux van de adel en de kerk afgenomen en per op bod verkocht. Een volgend mijlpaal was de invoering van Code Napoleon. Daar waar dit in de Bourgogne de wijngaarden deed versnipperen, ging dit volledig voorbij aan de Bordeaux! In de Bordeaux gingen de eigenaren een systeem van aandeelhouders opzetten, en aandeelhouders vielen niet onder deze wet. Dat is de reden dat de huidige chateaux nog steeds schaalgrootte hebben en de wijngaarden niet zo versnipperd zijn als in de Bourgogne.
Bordeaux Classificatie
Het jaar 1855 is het volgende belangrijke jaar. Toen werd de Bordeaux Classificatie in het leven geroepen. Deze classificatie rangschikt de meest gewaardeerde wijngaarden uit de Médoc. Het doel van de classificatie was om Bordeaux wijn te promoten en de consument te informeren welke een beste koop zijn tegen welke prijs. Sinds 1855 zijn er slechts drie wijzigingen in deze classifiatie geweest, waarbij de belangrijkste Chateau Mouton Rothschild betreft welke gepromoveerd is naar de Premier Crus. Een lijst van de chateaux kan je hier vinden. Overigens voor de oplettende lezer die zich afvraagt waarom alleen de Médoc in de classificatie is opgenomen? Dat is omdat in die tijd de rechteroever vooral “simpele” wijnen produceerde of nog helemaal geen wijn. Chateau Pétrus bijvoorbeeld was nog maar een paar jaar bezig met wijn productie (eerste vermelding was in 1837), dus dat verklaart veel.
Vanzelfsprekend heeft ook deze regio last gehad van de schimmel infecties echte en valse meeldauw, maar ook van de Phylloxera (een bladluis) die nagenoeg 60% van de wijngaarden in de Bordeaux tussen 1875 en 1892 verwoestte. Door het enten op Amerikaanse onderstokken, is de wijn gered.
Tegenwoordig gaan er veel stemmen op hoe geldig de classificatie nog is. Ook met je je realiseren dat de classificatie op chateau gaat, en niet zoals in de Bourgogne op wijngaard of zelfs climat. Dus wanneer een chateau besluit uit te breiden en percelen aankoopt, hebben deze percelen direct dezelfde classificatie, terwijl de wijn onder invloed van andere ligging, expositie, zonuren mogelijk een mindere wijn produceert!
De verschillende Bordeaux stijlen
Je kan Bordeaux grof weg in vier stijlen opdelen; linkeroever – de Médoc –, Pessac Leognan, Sauternes en de rechteroever.
Dit is de regio waar de meeste mensen direct aan denken wanneer je Bordeaux zegt, met Pauillac, St Julien, Margaux, St Estephe en Haut Medoc. Dit gebied in de Bordeaux vormt de bakermat van de hedendaagse wijn. Cabernet Sauvignon vormt de basis van deze wijnen en zijn geblend met andere druiven zoals Merlot, Cabernet Franc, Petit Verdot en Malbec. Doordat Cabernet Sauvignon de ruggegraad vormt, hebben deze wijnen een goed bewaar potentieel. Dit komt door de zuurgraad en de heftige tannine in de druif die oxidatie tegengaat.
Dit is het thuis van Chateau Haut Brion, de enige Premier Cru die niet in de Medoc ligt. Pessac Léognan produceert een wijde reeks van wijnen, veelal gelijksoortig aan hun Médocse zus. Echter het staat echt bekend om haar droge witte wijn van Sémillon en Sauvignon Blanc.
Pessac Leognan is een relatief nieuwkomer; voor 1987 was dit appellation Graves AC.
Sauternes
Sauternes, ook gelegen op de linkeroever, kent een heel andere stijl. Hier vind je wijnen van Sémillon en Sauvignon Blanc, maar dan aangetast door Bottrytis Cinerea. Daardoor krijg je heerlijk weelderige zoete wijnen met een fris zuur. Sauternes is opgenomen in de classificatie van 1855 als onderdeel van Médoc.
Rechteroever van de Gironde
Daar waar een linkeroever is, is natuurlijk ook een rechteroever. Voor de duidelijkheid, de rivier de Gironde is hier de grens. De linkeroever is het gebied dat ten westen van de Gironde ligt en de rechteroever ligt dus ten oosten. Dit is het land van Pomerol en St Emilion met de welbekende wijnen van Petrus, Lafleur, en Cheval Blanc. De dominerende druiven hier zijn Merlot en Cabernet Franc. Merlot is een druif met weinig zuur en tannine, waardoor je deze vaak jong kan drinken. Echter wanneer deze op hout rijpt, ontstaat er spontaan een wijn die je erg lang kan laten liggen! Het verschil met de linkeroever zit in de drinkbaarheid. Een Merlot is doorgaans soepeler en fruitiger omdat de bitterheid van de tannine ontbreekt.
Bordeaux en haar toekomstperspectief
Altijd heeft er een sfeer van exclusiviteit rondom Bordeaux wijnen gehangen. En dat is er nog steeds. Het niet eens Bordeaux is waar de duurste wijnen vandaan komen, dat is nou eenmaal de Romanée-Conti uit de Bourgogne. Toch is Bordeaux goed vertegenwoordigd met 5 wijnen in de top 10 duurste wijnen ter wereld!
Daar waar het begon als product voor de adel, zie je nog steeds dat de exclusieve Bordeaux wijnen naar de welgestelde upperclass gaan. Nu zijn vooral de VS en China belangrijke markten.
Maar kijkend naar klimaatverandering, wat zal de impact zijn in een gerenommeerde streek als Bordeaux? Een Cabernet met stugge schil en hoge tannine zal nog wel even kunnen blijven. Maar een Merlot zal bij aanhoudend warm weer al snel te jamachtig worden. Maar wanneer de trend zich voort blijft zetten, zal ook de Cabernet plaats moeten maken. Echter de Franse wijnwetgeving is gecompliceerd en erg specifiek. Wanneer druivensoorten niet vermeld staan, mogen deze niet onder de keurmerken (appellaties) gebruikt worden. Echter er zal een verschuiving van zuid naar noord gaan plaats vinden.
Men is reeds begonnen met proefvelden met verschillende druiven variëteiten om te analyseren welke de beste potentie heeft. Dit omvat ook vergeten rassen als Carmenère en Petit Verdot. Ja, Carmenère, nu veelal bekend vanuit Latijns Amerika, vindt haar oorsprong in Frankrijk! Maar het kan ook zo maar zijn dat de Touriga Nacional, nu bekend van de port wijnen, in de Bordeaux aangeplant gaat worden. Echter dit dient wel in overeenstemming met het Institut National des Appellations d’Origine (INAO), die gelukkig actief betrokken is bij het project.
In de komende blogs gaan we uitgebreid in op de subgebieden van de Bordeaux. Dan gaan we de bakermat van de hedendaagse wijn verder verkennen. Waarbij we een paar bijzondere wijnen gaan proeven.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
