Lastige oogst 2024 Frankrijk

Frankrijk is zwaar getroffen door hevig regenval gedurende het hele oogst jaar 2024 waardoor het een lastige opbrengst zal zijn. De verwachtingen van de wijnproductie zijn verder naar beneden bijgesteld.

Vorige week hadden we Champagne regio al belicht. Naar verwachting daalt de opbrengst met 33%. Maar Champagne staat helaas niet alleen. Volgens Agreste, het statistisch instituut van de landbouw in Frankrijk, daalt de wijnproductie in 2024 naar 37.5 miljoen hl als gevolg van een lastige oogst. Een verlaging van maar liefst 22% ten opzichte van vorig jaar. En een daling van 15% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde. De belangrijkste oorzaak is het slechte weer.

Veel wijnstokken bloeiden tijdens koel, vochtig weer, wat leidde tot bloesemval (ook bekend onder coulure) en millerandage. Zware regenval, vorst, meeldauw en hagel veroorzaakten ook in heel Frankrijk problemen, en de oogst werd vervroegd in de Loire-vallei en andere regio’s om verdere verliezen te voorkomen.

Wijngaard Pascal Gonthier

Is een kleine oogst een probleem?

Volgens de Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijn (OIV) overtrof de wereldwijde wijnproductie de vraag in 2023. In 2023 bedroeg de productie 237 miljoen hl terwijl de consumptie “slechts” 221 miljoen hl was. Dit drukt de prijzen voor wijn en bedreigt het levensonderhoud van de telers. Natuurlijk zal je denken, maar niet alle geproduceerde wijn is voor directe consumptie. En een deel van de wijn (25-35 miljoen hl) wordt gebruikt voor industriële toepassingen. Maar door de vele jaren van overproductie, zal de verlaging van de wijnproductie in 2023 en 2024 waaronder door Frankijk, een nieuw evenwicht brengen.

De Franse regering heeft een plan van 200 miljoen euro voorgesteld om ongeveer 30.000 hectare wijngaarden te verwijderen in een poging de crisis aan te pakken.

Een rondje langs de regio’s

Elzas

De oogst van de Elzas zal naar verwachting ook met 13% afnemen als gevolg van meeldauw en verstoorde bloei. De oogst is later dan normaal geweest om goede rijpheid te bereiken. En goed nieuws, vooral de Gewürztraminer en Riesling beloven mooie droge en zachte witte wijnen op te leveren met rijke aroma’s!

Jura

Maar de zwaarst getroffen regio zal de Jura zijn, waar vorst en meeldauw naar verwachting de oogst lokaal tot wel 75% zullen verminderen in vergelijking met vorig jaar. Men verwacht slechts 35.000hl, waar gemiddeld 80.000hl normaal is. Maar verrassend is ook dat er dieven actief zijn die de wijngaarden leeg plukken. Zo is Paul Bonin zijn hele oogst kwijt geraakt in één nacht. En is ook Catherine Hannoun van Domaine de la Loue 2 ton druiven gestolen.

Loire

Terwijl een daling van 30% is voorspeld in de Loire-vallei, zijn de witte wijnen naar verwachting elegant met delicate aroma’s en de rode wijnen licht en fruitig. Ideaal bij een lichte maaltijd.

Bordeaux en zuidwest Frankrijk

Eind augustus was het oogsten gestart in de Bordeaux. Men verwacht dat de productie met 14% zal dalen als gevolg van hagel, meeldauw en problemen met coulure. Desondanks is men optimistisch gestemd. Omdat vooral de Merlot en Cabernet-variëteiten goed gerijpt zijn en rijke aroma’s beloven.

Bourgogne

Vooral de oogst in Bourgondië zal naar verwachting 35% dalen. Dit dankzij het extreem natte jaar en verergerd door plaatselijke strenge vorst en hagel. Hierdoor was veel werk in de wijngaarden nodig om het gewas te beschermen tegen de schimmeldruk. Een warme en droge augustus maand heeft wel wat goed gemaakt, maar toch is het oogstverlies aanmerkelijk. De rijping is niet consistent. Maar wat geselecteerd is, lijkt prima te zijn. De Chardonnay is erg goed om Crémant de Bourgogne te maken, terwijl de Pinot Noir zeer veelbelovend lijkt te zijn.

De Beaujolais daarentegen hadden een stuk minder te lijden onder de uitdagende weersomstandigheden. Inter Beaujolais, het informatiebureau van de Beaujolais, geeft aan dat het een lastige oogst voor 2024 in Frankrijk is, maar ook en kansen kent. Een koel en nat voorjaar, gevolgd door een milde maar regenachtige juli, leidde tot een ongelijke rijping van de druiven en een verhoogde gevoeligheid voor ziekten. Desondanks verwachten wijnmakers een goede kwaliteit omdat augustus warm en droog was. De oogst vereist echter zorgvuldige selectie van de trossen vanwege de grote verschillen in rijpheid tussen percelen.

In de Chablis is het allemaal minder rooskleurig. Na het natuurgeweld brak in augustus de meeldauw uit. Deze schimmel beschadigt de wijnstokken ernstig. Het leidt tot verminderde groei en zelfs tot verlies van de oogst met 60%. Voor de Chablis kan deze uitbraak een groot probleem vormen voor de beroemde frisse witte wijnen. Wijnboeren moeten hun wijngaarden steeds op andere manieren beschermen, maar strenge regels van de appellaties, samengekomen in het Cahier des Charges, zijn niet zomaar aan te passen.

Languedoc Roussillon

In de regio Languedoc-Roussillon is de oogst bijna voltooid en wordt voorspeld dat deze met 13% op jaarbasis zal dalen als gevolg van droogte in sommige gebieden en meeldauw in andere. De oogst startte 8 dagen later dan in recente jaargangen. Dat heeft alles te maken met de rijpheid van de druiven.

Bedenk dat dit de regio van de massaproductie is voor Frankrijk. En ondanks de lagere opbrengst, verwacht men dat het aromatisch profiel interessant zal zijn. Maar het gevaar schuilt in de zuurgraad. Die moet goed in de gaten worden gehouden.

Côtes du Rhône

De Côtes du Rhône lijkt meer begenadigd te zijn. De regio bekend van haar fruitige en kruidige wijnen, had het minst te lijden onder het grillige weer. Het is een prima wijnjaar dankzij volledig gerijpte druiven met dikke schillen waar veel kleur uit te halen is.

Provence

Voor rosé liefhebbers, opgelet. Reeds op 21 augustus is men begonnen met de oogst in deze regio zeer bekend voor haar rosés. Dankzij de lenteregens, is de Provence de hittegolf goed doorgekomen. Echter de opbrengst is een beetje gemengd doordat late hagel en vorst verschillende percelen heeft verwoest.

Coulure

Dit is een verschijnsel dat zich tijdens de bloei van de wijnrank voordoet. Door hevige regen kan een grote hoeveelheid stuifmeel van de bloesem aflopen. Doordat achteraf slechts weinig stuifmeel overblijft worden dus minder bloesems bevrucht dan tijdens droge seizoenen, waardoor dus ook minder druiven aan de rank groeien. De plant zal dan alle extracten uit de bodem concentreren in deze vruchten. Hierdoor verkrijgt men wijn van hoge kwaliteit, maar vaak met een premium prijs.

Millerandage

Dit is een potentieel wijnbouwgevaar waarbij druiventrossen bessen bevatten die sterk verschillen in grootte. Hierdoor loopt de wijnmaker het risico dat er verschillen in rijpheid tussen de druiven plaatsvindt. De meest voorkomende oorzaak is koud, regenachtig of anderszins slecht weer tijdens de bloeifase van de wijnstokken. Maar ook andere factoren, zoals een tekort aan voedingsstoffen (vooral boor) of virale infecties, kunnen een rol spelen.

Millerandage is niet altijd slecht. Het is afhankelijk van het druivenras  of de wijnkwaliteit beïnvloedt wordt. Bij Sangiovese, Zinfandel en Gewürztraminer kan millerandage groene aroma’s opleveren doordat er onrijpe druiven in de tros zitten. Deze rassen zijn namelijk erg gevoelig voor ongelijke rijping van een druiventros. Voor andere variëteiten, zoals Pinot Noir of de Mendoza-kloon van Chardonnay, zou de wijnkwaliteit kunnen verbeteren vanwege de kleinere totale besgrootte en de hogere schil-sapverhouding.

Fantastische Beaujolais: de affiniteit met Bourgogne

Ik zat van het weekend te genieten van een glas Beaujolais grand cru tijdens een heerlijke stoofpot van kip. Toen ontstond het idee om een serie te maken over de fantastische Beaujolais en haar affiniteit met Bourgogne.

Bourgogne in een vogelvlucht

Over de Bourgogne zelf kan je eindeloos uitweiden. Maar één ding staat vast, er zijn zelden zulke complexe gebieden als de Bourgogne. Bourgogne wijnen staan erg hoog aangeschreven internationaal gezien. Er zijn vele coöperaties en wijn domeinen en de kwaliteitsaanduiding gaat zelfs tot op wijngaard niveau. Maar de verschillen op wijngaard niveau kunnen aanzienlijk zijn. En hoe is dit dan duidelijk voor een consument? Daar wil ik in de volgende serie van artikelen verder op in gaan.

Ligging van Bourgogne

Beaujolais en haar affiniteit met Bourgogne

De wijnstreek Bourgogne is gelegen tussen de steden Dijon en Lyon langs de rivier de Saône, met de Chablis als uitzondering bij de stad Auxerre. Het ligt oostelijk van het Central Massief, de bergketen, wat een natuurlijke bescherming geeft tegen regenval. De regio is 32.582km2, heeft 29.395ha aan wijngaarden die 188 miljoen flessen wijn produceren (cijfers 2018). De ondergrond is gedomineerd door kalkrijke kleiachtige grond, waar vooral Chardonnay staat aangepland, of kalkrijke mergel waar vooral Pinot Noir te vinden is. In de Bourgogne spelen aspecten als steilheid en richting van de helling, maar ook diepte, drainage, mogelijkheid om warmte af te geven en mineraliteit van de bodem een grote rol.

De verschillen in deze aspecten veroorzaken de verschillen in de wijn, aangezien vooral Chardonnay en Pinot Noir heel gevoelig zijn voor terroir. De belangrijkste druivensoorten zijn dus Pinot Noir en Chardonnay. Daarnaast vind je ook Aligoté en Gamay.

Nu hebben we het gehad over het terroir, wat op zichzelf al lastig te doorgronden is. Nu gaan we nog een stap verder. Tot aan de Franse Revolutie waren de wijngaarden vooral in handen van de Kerk en de adel. Vanaf 1791 werden de wijngaarden opgesplitst en geveild. Dankzij de Code Napoléon de wijngaarden verder gesnipperd omdat alle erfgenamen bij wet eigenaar werden van een wijngaard. Je dient als wijnliefhebber niet alleen de namen van de dorpen of zelfs de wijngaarden paraat hebben, maar ook nog de namen van producenten op de percelen van een wijngaard!

Maar tot dusver de vogelvlucht, laten we nu eens gaan kijken in het andere gebied; de fantastische Beaujolais.

De fantastische Beaujolais en haar affiniteit met Bourgogne

Fantastische Beaujolais

De Beaujolais, genaamd naar de voormalige hoofdstad Beaujeu, is een onderdeel van Bourgogne. Maar toch ziet men dit als een op zichzelf staande regio. Dit is omdat de bodem, de dominante druivensoort en het klimaat significant verschilt ten opzichte van de Bourgogne. En daardoor dus ook de wijn. De dominante druif is de Gamay. Hiervan maakt men relatief simpele en fruitige wijnen die je het best jong kan drinken – hoewel ze zeker op fles kunnen ontwikkelen. Verder vind je slechts 1% Chardonnay aangeplant in de regio. De regio is ongeveer 1.750km2 groot en produceert ongeveer 93 miljoen flessen wijn afkomstig van 15.000ha wijngaarden (cijfers 2018 Beaujolais.com).

Interessante observatie is dat Beaujolais een fractie is van de grote broer Bourgogne, maar toch de helft van de wijn produceert van diezelfde grote broer! Overigens, net als in de Bourgogne, kent de Beaujolais ook subregio’s met grote verschillen, én komt de “bulkwijn” uit de zuidelijkste regio.

Bas-Beaujolais

De Beaujolais kan je vinden ten zuiden van Maçon en strekt zich uit tot aan Lyon. De regio is in te delen in twee subregio’s, Bas-Beaujolais en Haut-Beaujolais. De grens ligt ter hoogte van Villefranche-sur -Saône door de rivier Nizerante. Ongeveer 50% van de Beaujolais wijnen komen uit Bas-Beaujolais.

De wijn dankt zijn grootste bekendheid aan de Beaujolais Primeur. Dit is jonge wijn die na 31 januari volgend op de oogst op de markt komt. Ook de Beaujolais Nouveau wint aan terrein. Deze nog jongere wijn kom vanaf de 3e donderdag in november volgend op de oogst op de markt. Deze wijnen zijn dus beiden zeer jong waarbij de nadruk op het fruitige karakter ligt. Tevens ligt alcohol relatief laag, minimaal vereiste is 9.5%. Dit fruitige karakter wordt benadrukt door de wijn maak methode. Deze jonge wijnen komen van de zandgronden in het zuidelijke deel van de Beaujolais en zijn Beaujolais AOC gelabeld. Overigens bestaat er ook een Beaujolais Supérieur. Dit is een gelijke wijn, echter de minimale alcohol is 10%.

Haut-Beaujolais

De Haut-Beaujolais omvat de Beaujolais Village en Beaujolais Grand Crus. In het westen, gelegen op granieten schist waar Gamay een bijzondere affiniteit mee heeft, liggen de 39 Beaujolais Village dorpen. Deze wijnen hebben het label Beaujolais Village AC en brengen ongeveer 25% van de wijnen voort. Deze wijnen zijn na 1-2 jaar goed op dronk. Tevens kunnen Beaujolais Village wijnen als Beaujolais Village Primeur AC op de markt gebracht worden, binnen de wettelijke tijdslijnen natuurlijk.

Op de noordelijke granieten glooiende heuvels vind je de grand crus van de Beaujolais. Hier liggen 10 dorpen die zijn erkend dat ze uitzonderlijk goede wijn produceren met een onderscheidend en identificeerbaar kenmerk. Dit zijn krachtige wijnen met volle body en worden beter door flesrijping. Groot verschil met de andere Beaujolais wijnen, is dat de grand crus volgens de “normale” wijze worden gevinificeerd. Hieronder noem ik een paar van de AOC’s.

AOC Juliénas

Juliénas is één van de oudste AOCs en het dorp is vernoemd naar Julius Cesar.  De wijnen zijn harmonieus en hebben een goede structuur. Ze zijn heerlijk om jong te drinken, maar sommigen kan je zelfs wel 10 jaar wegleggen!

AOC Brouilly

Dit is de zuidelijkste en tevens grootste AOC. Een Brouilly is heerlijk romig en zacht in het 2e jaar na de oogst.

AOC Fleurie

Een Fleurie heeft een uitgesproken en elegant karakter vol fruit en bloemen. Ze wordt niet voor niets de meest vrouwelijke Cru van de Beaujolais genoemd. In de gelijknamige gemeente groeien de stokken op een arme bodem dat bestaat uit verpulverd graniet.

AOC Moulin-à-Vent

Dit is de eerste officieel erkende Cru de Beaujolais. Deze wijn is niet vernoemd naar een plaatsnaam, zoals alle andere crus, maar naar een oude gerestaureerde windmolen. Wijnen uit deze AOC zijn de meest volle en complexe Beaujolais wijnen die tevens het langst bewaard kunnen worden. De wijn krijgt nagenoeg het karakter van een Bourgogne!

Couvent de Thorins Moulin-à-Vent

Dit is ook de wijn die ik van het weekend geproefd heb. Het is een mooie wijn met een neus van rode kers en aardbei. Maar ook een vleugje tijm en peper. De wijn kent een hoge zuurgraad en medium body en een palet, naast het rode fruit, van specerijen zoals laurier, zoethout.

Productie methode

De productie van Beaujolais gebeurd op een andere wijze vergeleken met de meeste wijnen. Hier wordt gebruik gemaakt van een koolzuurgasvergisting (macération carbonique) en trosvergisting. De druiven gaan in grote kuipen. Door het gewicht van de bovenste trossen druiven, kneuzen de onderste druiven Vergisting komt op gang door de vrijgekomen sappen. Het vrijgekomen koolzuurgas stijgt naar de bovengelegen trossen en brengt daar de vergisting op gang. Kleurstof en tannine breekt af door de vrijgekomen alcohol en wordt opgenomen in de vloeistof. Dit is een methode waarbij men geen zuurstof gebruikt zodat de fruitigheid van de druif behouden wordt. De eerste lekwijn is afgetapt na de koolzuurgasinwerking, men perst het residu en is geblend met de lekwijn. Tenslotte vindt malolactische vergisting plaats. Deze techniek van macération carbonique geeft typische smaken van rood fruit en banaan af.

Wijn-spijs suggesties

Beaujolais (nouveau en primeur) zijn geen bewaarwijnen en indien deze koel worden geschonken, komen smaken nog beter tot hun recht. Deze jonge wijnen gaan heel goed bij een kaas/charcuterie plankje. De Grand Cru staat fantastisch naast een licht vlees gerecht zoals kip stoofpot of varkensvlees. Maar ook zeker bij lamsvlees met rozemarijn bijvoorbeeld.

Conclusie

Zoals we nu gezien hebben met de fantastische Beaujolais en haar affiniteit met de Bourgogne, maar toch weer niet. Want beiden regio’s worden toch apart van elkaar gezien. Dat zo een klein gebied toch tot zoveel in staat is, is bewonderenswaardig. En Beaujolais moet echt niet gezien worden als een inferieure wijn. Er is eenmaal nog veel meer te halen.

De Bourgogne is echt veelzijdig en complex, maar dat gaan we in de volgende artikelen verder onderzoeken.