Naast een fantastisch toeristisch trekpleister, zijn de Canarisch Eilanden bezaait met kleine wijnpareltjes. De wijn is vooral bedoelt voor lokaal gebruik. Ondanks haar onbekendheid, houdt ze toch een lange traditie in ere. Gelet op haar ligging op 28e breedtegraad, voor de kust van Afrika, is dit een mooi tropisch wijngebied in Europa.
Net als de Balearen, waren de Canarische Eilanden populair vanwege haar gunstige ligging op de maritieme routes.
Gelet op de vochtige tropische omstandigheden, zou je niet direct wijnbouw verwachten. De hoogte is van vitaal belang. Het gaat van 500 tot 1.000m en soms zelfs hoger. Een andere factor is de bodem. De vulkanische grond levert minerale en subtiele zoute tonen aan de aromatische wijnen. Het zal ook niet verrassend zijn dat hier vooral lokale druivensoorten staan. Het klimaat is eenmaal niet weggelegd voor de meeste internationale druivensoorten. Het subtropisch klimaat en hoog mostgewicht (hoog suikergehalte) is de reden waarom hier veel zoete wijnen gemaakt worden.
La Palma
Op La Palma gaat de wijnbouw terug naar de 16e eeuw. En is naar verluid geïntroduceerd door de conquistadores. Latere kolonisten brachten een grote verscheidenheid aan druivensoorten mee. La Palma DO is erkend in 1993. Vroeger waren de wijnen van La Palma vooral van Malvasia. En toen de phylloxera op het vaste land uitbrak, gaf dit een nieuwe boost aan de wijnindustrie op La Palma. Hoewel de eilanden gevrijwaard zijn van phylloxera, zijn veel van de voorouderlijke variëteiten helaas uitgestorven. Echter sommige Malvasia-stokken zijn meer dan 100 jaar oud. Toen in de jaren 50 van de 20e eeuw de bananenplantages enorm in opkomst kwamen, zijn veel wijngaarden omgeploegd. Tot in 1993 de DO werd uitgeroepen en nieuw leven inblies in wijngaard management. Over het gehele eiland vind je Listán Blanco (Palomino) en Negramoll, waarbij de laatste de belangrijkste rode druivensoort is.
De wijngaarden liggen op 200 tot 1.500m hoogte. Hoewel het klimaat over het algemeen mild is, heeft het afwisselende landschap veel invloed op de ontwikkeling van de druiven.
De drie subzones van La Palma DO
- Het zuidelijke Fuencaliente is bedekt met vulkanisch as (picón). De wijnstokken staan aan geplant in soms wel 2m diepe geulen. In de winderige gebieden beschermen stenen muren de wijnstokken. Hier vind je vooral witte druiven. Malvasia staat het meest aangeplant. Maar ook Bujariego, de unieke Sabro die alleen op La Palma voorkomt en Gual.
- Hoyo de Mazo ligt op het oostelijke deel van het eiland. Wijngaarden met vooral Negramoll staan aangeplant op steile terrassen. Deze hebben een bodem van vulkanisch as en rotsen (empedrados). Maar ook vind je als enige zone Verdello. De Spaanse Verdello (ofwel in Portugal Verdelho) heeft geen relatie tot de Italiaanse Verdello uit Umbrië noch met Verdejo! Men traint de wijnranken op een kruiperachtige wijze. Dit is een trainingswijze die niet veel voorkomt. De wijngaarden liggen op 200 tot 700m hoogte.
- In het noordelijke Norte de la Palma worden de wijnstokken worden geteeld op “lage” trellis hetgeen tegenwoordig ongebruikelijk is. De stokken staan aangeplant in ondiepe holtes, op bijzonder vruchtbare gronden zonder zandlaag. Op de steile hellingen liggen de wijngaarden op terrassen, omringd met taluds of droge stenen muren die bescherming bieden tegen de wind. De wijngaarden liggen tussen de 100 en 1.500 meter boven de zeespiegel. Je vindt hier de witte Albillo en van rode druiven de Almuñeco,
Gezien deze veelzijdigheid, is er ook een brede keuze aan wijnen. Wit, rosé en rood van vooral inheemse druivensoorten op de Canarische Eilanden. Ook vind je hier de bijzondere Vinos de Tea. Dit is een lokale specialiteit gemaakt van Tinta Negramoll druiven en gerijpt in dennen vaten waar thee in vervoerd werd. De resulterende wijnen zijn harsachtig van aard, met unieke smaken afgeleid van zowel de druiven als het vat.
Zuidelijk El Hierro DO
El Hierro DO bestrijkt het hele eiland El Hierro. Dit is het meest zuidwestelijke eiland van dit mooi tropisch wijngebied in Europa. Het is het kleinste eiland en ontving haar DO-status in 1994 toen er slechts twee bodega’s waren. Nu zijn er 13 wijnhuizen en 200 wijnboeren. Men neemt aan dat Engelse kolonisten of handelaren in de 17e eeuw wijnstokken hebben geïntroduceerd. De geproduceerde wijnen werden gedestilleerd en geëxporteerd naar Latijns Amerika of verwerkt tot zoete wijn.
De wijnstokken staan aangeplant op de steile vulkanische terrassen op zo’n 125 tot 700m hoogte. El Hierro heeft een mild klimaat met lange zonuren. De Alisios, de zomerse passaatwind waait over het noordwesten van het eiland. En brengt de nodige regen met zich mee.
De stijlen van El Hierro variëren van lichte, droge en frisse witte wijnen, die jong gedronken dienen te worden, tot traditionele zoete en versterkte wijnen. Deze laatste worden hier al enkele eeuwen gemaakt. De wijngaarden worden gedomineerd door de vrij neutrale inheemse Vijariego Blanco en Listán Blanco (Palomino). Andere variëteiten zoals Bremajuelo, Gual (Bual), Listán Negro, Tinta Negra Mole en Vijariego Negro zijn ook te vinden.
Forastera van La Gomera DO
Het op één na kleinste eiland ligt ten westen van Tenerife. In 2003 kreeg La Gomera haar DO-status. De meeste wijngaarden bevinden zich in het noorden en noordoosten. En liggen in gebieden die bekend staan als “medianas altas” en “medianas bajas”. Men neemt aan dat Europeanen in de 14e eeuw de eerste wijnstokken hebben aangeplant. In de daaropvolgende decennia werd wijnbouw steeds belangrijker. De ongeveer 120ha wijngaarden zijn in beheer door 150 telers. De meeste wijngaarden staan aangeplant op steile terrassen met een stenen muur eromheen ter bescherming tegen de sterke kustwinden. Deze terrassen maken mechanisatie onmogelijk, waardoor het beheer geheel met de hand plaats vindt.
Witte wijn is de specialiteit van La Gomera DO. Hier vinden we de zeldzame Forastera druif als de dominante druif. Deze brengt mooie complexe wijnen voort met bloemige tonen en rijp fruit aroma’s met een mineraalachtige toets. De afdronk is prettig en aanhoudend. Ideaal bij een mooie kaasplank met zachte en harde kazen.
Ook de andere druiven die op de Canarische Eilanden voorkomen zijn hier toegestaan, zowel rood als wit.
Het oude Tacaronte Acentejo DO
Vernoemd naar de stad en regio, is Tacaronte-Acentejo DO de eerste wijnregio op de Canarische Eilanden. Reeds in 1992 is ze tot DO status verheven. Het is de onofficiële trendsetter van de eilandengroep met haar moderne wijnbereiding en focus op export. Het is niet verwonderlijk dat hier 20% van de wijnbouw activiteiten van de eilandengroep plaats vindt. Dit is ook ingegeven op de dichtbij liggende haven. Waardoor de wijnen dus internationaal beter verkrijgbaar zijn.
Het terrein is golvend, met steile hellingen en diepe dalen die elk hun eigen meso-klimaat ontwikkelen. De bodem stijgen vanaf de kust tot wel 1.600m. De bodem is vruchtbaar dankzij de roodachtige vulkanische grond dat rijk is aan organisch materiaal. Dit levert de kenmerkende mineraalachtige aroma’s van deze wijnen.
Hoewel het klimaat mild-mediterraan is, zijn de belangrijkste risico’s in de wijngaard de sterke passaatwind, hagel en hoge temperaturen. De ochtendnevel afkomstig van de Atlantische Oceaan brengt de nodige verkoeling. De wijngaarden liggen op 100 tot 1.000m hoogte waarbij de dagelijkse temperatuurverschillen bijdragen aan de zuurgraad.
Er zijn een zeer uiteenlopende reeks van druivensoorten in deze regio. Zowel lokale als internationale variëteiten. De rode wijnen zijn meestal een blend met Listán Negro en Negramoll. Het zijn jonge wijnen die overlopen van rijp fruit met kruid- en mineraalachtige tonen. De prettige body heeft een mooi balans met de zuren en tannine. Hierbij heeft de wijn een aangename lange afdronk. Geniet van deze wijnen bij rood vlees of gezouten kaas.
De witte wijn is gemaakt van vooral Listán Blanco en soms geblend met andere lokale of internationale rassen. Dit leidt tot wijn met een gemiddelde intensiteit van bloemen, steen en tropisch fruit met balsamico tonen. Het zijn wijnen die prettig drinken als aperitief of bij een visgerechten.
Valle de Gumar
Aan de zuidoostelijke kust van Tenerife, net ten zuiden van Tacoronte-Acentejo DO, vinden we Valle de Guimar DO. Deze vruchtbare vallei verkreeg haar DO status in 1996. De bodem loopt hier snel steil omhoog tot wel 1.980m. Waardoor terrasvorming een noodzaak is. Sommige wijngaarden liggen wel op 1.500m hoogte. Maar de beste druiven zijn afkomstig van wijngaarden op 600-800m. Dit noemt men ookwel de medianía. Hier is het effect van het mediterrane klimaat mild en bestaat de bodem uit een mix van vulkanisch materiaal en klei. Lager gelegen is de bodem grotendeels vulkanisch zand en puimsteen (“jable”) dat veel armer is.
Witte wijn domineert hier met 65% van de aanplant, vooral inheemse soorten met een enkele PX en Torrontés. Tevens staan rode variëteiten aangeplant, merendeel inheems. Maar verrassend genoeg ook Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah en zelfs Pinot Noir!
Hoog gelegen Abona DO
Zuidelijk gelegen op het grootste eiland Tenerife ligt Albona DO. Hoewel wijnstokken hier al eeuwen aangeplant staan, is Abona pas in 1996 tot een DO verheven. De semi-woestijnregio is extreem ruig en kent bergen tot 1.000m hoogte. De terrasvormige wijngaarden zijn uitgehouwen uit de steile klifwanden. Het reliëf is hier gevormd door vulkaanuitbarstingen en de gestage westenwind. De meeste wijngaarden liggen op de zuidelijke helling van de hoogste berg van Spanje, de Teide. De sterke mediterrane invloed maakt door de hoogte plaats voor een veel koelere groeiomstandigheid. Tevens door deze ligging is er een groot verschil in dag en nachttemperatuur. Dit bevordert de kwaliteit van de druiven en haar zuurgraad. In tegenstelling tot andere Spaanse regio’s vormen vorst en stormen hier een continue bedreiging.
De regio kent 1.200ha verdeelt over 1.200 wijnbouwers. Ruim 60% staat aangeplant met witte variëteiten zoals Listán Blanco, Malvasia, Gual (ook wel Bual) en Marmajuelo. Ook vinden we hier rosé en rode wijnen van de inheemse Listán Negro, Tintilla, Malvasia Rosada en Bastardo.
Groots Valle de la Orotava
De Valle de la Orotava DO is de grootste DO van dit mooi en tropisch wijngebied in Europa. Het kreeg in 1995 haar status. De wijn activiteiten gaan terug naar de 15e eeuw toen de Spanjaarden de eilanden veroverden. Met de haven van Puerto de la Cruz nabij, gaf dit een boost aan de wijnindustrie. Vooral de zoete wijn van Malvasia trok gretig aftrek in Engeland, Nederland en Duitsland. Toen de relatie tussen Spanje en Engeland verslechterde, kreeg de industrie een zware klap die ze nooit meer te boven is gekomen.
In tegenstelling tot Tacaronte-Acentajo DO en Abona DO, liggen de wijngaarden hier lager tegen de Teide berg aan. De lichte vulkanische bodem biedt voldoende drainage. En het hete zeeklimaat wordt gematigd door de vochtige nevels afkomstig van de Alicios passaatwind.
In de Valle de la Orotava is de wijnstoktraining uniek. Dit draagt als naam “el cordon trenzado” (“het gevlochten koord”). De takken van wijnstokken worden aan elkaar gevlochten in grote trossen van meerdere strengen. De lengtes variëren van 3 meter en tot 15 meter in het geval van oude wijnstokken. Deze methode evolueerde als gevolg van ruimtebeperkingen op het eiland, zodat men onder de opgebonden wijnstokken aardappels kon telen.
Valle de la Orotava DO is een overwegend witte wijnstreek waarbij de inheemse Listán Blanco het meest aangeplant staat. Veel inheemse variëteiten zijn ook toegestaan. Tevens is er rode wijn van Listán Negro-druiven beschikbaar, omdat het warme klimaat deze variëteit goed ondersteunt.
Grote hoogte in Ycoden-Daute-Isora DO
In het westelijke deel van Tenerife vinden we Ycoden-Daute-Isora DO. Het ontleent haar naam aan de oorspronkelijke bewoners van de Canarische Eilanden. En kreeg haar DO status in 1994.
De wijngaarden bevinden zich op verschillende hoogten op de flank van de Pico del Teide. Maar de beste wijnen komen van 1.400m en hoger. Het terroir is gekenmerkt door de vulkanische bodem, het warme maritiem klimaat en de vochtige Alicios passaatwind.
Listán Blanco is ook hier de meest aangeplante druivensoort die een levendige frisse wijn voortbrengt van droog tot licht zoete wijnen. Ook Malvasia produceert zoete wijnen. De Listán Negro is goed voor 20% van de aanplant.
Onderscheidend Gran Canaria DO
Gran Canaria is pas in 2000 erkent. En daarmee is ze de jongste DO van de eilanden groep. Het omvat ook het kleine El Monte Lentiscal dat sinds 2005 deel uitmaakt van Gran Canaria DO, was voorheen een eigen appellatie. De vele vulkanische kloven hebben elk een eigen uniek microklimaat hebben en dat maakt deze regio zo bijzonder.
Men neemt aan dat vanaf de 15e eeuw de Spanjaarden de wijnstokken hebben geïntroduceerd. In snel tempo werd het een belangrijke bron van inkomsten. Echter toen in de 18e eeuw de relatie met Spanje verslechterde, raakte de wijnbouw in verval.
De lokale specialiteit wijn is Tinto del Monte (“bergrood”), een rijk en krachtige rode wijn gemaakt van de Listán Negro (lokaal bekend als “Negra Comun”). Andere rode druiven die zijn toegestaan zijn Tintilla, Tinta Negra Mole en Malvasia Rosada. Terwijl de witte wijnen gemaakt zijn van Listán Blanco, Malvasia, Gual (Bual) en Marmajuelo. Moscatel produceert de beste zoete wijnen.
Drink deze wijnen jong aangezien ze fermenteren op RVS vaten om het primaire fruit te benadrukken.
Weelderig zoet Lanzarote DO
De meest oostelijke wijnregio is Lanzarote DO. Malvasia is hier goed voor 75% van de aanplant. En produceert een verscheidenheid aan wijnstijlen. Hiervan is de weelderig zoete wijn het meest bekend. Ook Moscatel en Pedro Ximénez leveren mooie zoete wijnen. Je vindt hier lichte, jonge (joven) witte, rosé en rode wijnen. Witte wijnis gemaakt van druivensoorten als Burrablanca (Airén), Breval (Verdelho) en Listan Blanco (Palomino). Terwijl Listán Negro en Tinta Negra Mole voor rood en rosé wijnen. worden gebruikt.
Het nabijgelegen Afrika in combinatie met de verkoelende wind over de Atlantische Oceaan levert een gematigd klimaat. De druiven rijpen goed doordat de koele nachttemperatuur volgt op de warme dag. Gedwongen door de vulkaanuitbarstingen in de 18e eeuw, bedachten de bewoners revolutionaire landbouwmethoden. Wijnproducenten graven zoco’s, brede gaten of sloten van 3m breed en 2.5m diep. Hierin staan de wijnstokken om beschutting te bieden tegen de harde kustwind en een constante temperatuur te creëren.
Bijzonder Canarische Eilanden
Wat maakt de Canarisch Eilanden nu zo bijzonder? Nou dit mooi stukje Europa behelst een onbekend tropisch wijngebied. Hier vinden we nog druivenstokken die nooit zijn aangetast zijn door de druifluis en dat is toch wel heel bijzonder. Verder vinden we hier inheemse druivensoorten die nergens anders ter wereld voorkomen. Alleen om deze reden is het al meer dan een bezoekje waard. Helaas zijn de wijnen niet wijd verkrijgbaar, maar het is geen straf deze eilanden te verkennen.
