Douro Archieven - Love4Wine

Wanneer je Portugal zegt, denkt iedereen direct aan zon en vakantie en natuurlijk het zoete port drankje. Maar naast een fantastisch toeristisch land is Portugal meer dan alleen port. Iets wat niet bij het brede publiek bekend is, is dat er ook heel mooie verrassende witte en rode wijnen vandaan komen. Toeristen worden aangetrokken door de culturele tradities, het erfgoed, de rust en gastvrijheid. Maar ook de innovatie en diversiteit. En dit zie je ook allemaal terug komen in de wijnbouw.

Portugal kent een geweldige wijngeschiedenis waarbij inheemse druivenvariëteiten domineren. Door een breed scala van klimaten en invloeden, is geen regio hetzelfde. Daarnaast is Portugal de hofleverancier van wijnkurken.

Portugal is al geruime tijd een belangrijke bestemming voor wijntoerisme. Dit is verklaard door de prachtige wijnen, het geweldig eten en een fascinerende geschiedenis en cultuur. Maar ook een heerlijk klimaat, het gevarieerde landschap en haar prachtige wijndomeinen ook Quintas genaamd.

Er zijn maar liefst 14 verschillende wijnregio’s met ongeveer beslaat 175.000ha aan wijngaarden. Dat bewijst dat Portugal met haar fantastisch mooie wijnen meer is dan alleen port.

Wijnwetgeving

Net als in de omringende landen als Frankrijk en Spanje, zijn er in Portugal drie niveaus die de herkomst van de wijn aangeven.

Vinho is Portugese tafelwijn. De Vinho Regional ofwel IGP zijn gedefinieerde regio’s die in de afbeelding terug te vinden zijn. Hier laat de wetgeving ruimte voor experimenteren in zowel de wijngaardbeheer als het wijnmaakproces. Tenslotte is er de DOC ofwel de Denominacao de Origen Controlada. In deze regio’s zijn er strenge regels aan de te gebruiken druivensoorten en de maximale opbrengsten. Er zijn in totaal maar liefst 30 DOC’s.

Daarnaast kunnen de termen Reserva en Garrafeira op het etiket voorkomen. Reserva wijnen moet zijn gemaakt van druiven met DOC kwalificatie die afkomstig zijn van een specifieke wijngaard. Verder moet het alcohol percentage 0.5% hoger zijn dan het minimum vereiste binnen de DOC. Garrafeira is van toepassing op zowel DOC and IGP wijnen van een specifieke wijngaard. Rode Garrafeira wijn dient 30 maanden te rijpen waarvan 12 maanden op fles. Witte en rosé wijn dienen 12 maanden te rijpen waarvan 6 maanden op fles.

Portugese wijnen zijn over het algemeen vol karakter en hebben originele aroma’s. Natuurlijk zijn buiten Portugal de versterkte port-wijnen het meest bekend. Maar ook de zoete wijnen van Madeira zijn beroemd. Echter neem eens iets anders en probeer een jonge Vinho Verde of fruitige Dão-wijn.

Portugal lijkt ergens een beetje op Italië, er zijn hier maar liefst 250 verschillende lokale druivenvariëteiten. Waarvan er meer dan 100 alleen al in de Douro vallei te vinden zijn! Ook staan internationale druivensoorten aangeplant, waarbij Syrah het meest populair is. De meest populair rode druivensoorten zijn Touriga Nacional, Touriga Franca, Trincadeira , Tinta Roriz (ofwel Tempranillo of Aragonês) en Syrah. Van de minder populaire witte druivensoorten zijn dat Fernao Pires, Siria (ofwel Roupeiro) en Arinto (ookwel Pederna).

Klimaat in Portugal

Door de ligging aan de kust, heeft Portugal een gematigd maritiem klimaat. De hoge regenval die vanuit de Atlantische Oceaan komt biedt hoge opbrengsten voor wijngaarden. Maar ook dus schimmelrisico, waardoor ventilatie in de wijngaard van groot belang is. In bijvoorbeeld Lisboa en Setubal is weinig nodig voor grote oogst hoeveelheden. Echter wanneer kwaliteit voorop staat, moet men de hoeveelheid beperken door goed bladerbeheer en mogelijk groen oogsten.

In het binnenland liggen de wijngaarden meer beschut, zoals in Transontano en Duero. Het drogere klimaat en alluviale bodems zijn uitermate geschikt voor kwaliteitswijnen.

Het terroir is niet zo divers als in Frankrijk of Italië maar de aanzienlijke variatie tussen bergen, zanderige kustvlakten en kalkstenen kustheuvels bieden toch veel gebiedspecifieke wijnen. De meest bekende streken zijn Vinho Verde, Douro en Dão. Laten we daar eens iets dieper in kijken.

Originele en onderscheidende wijnen van Vinho Verde DOC

Vinho Verde DOC ligt in het uiterste noordwesten van Portugal. Dit overlapt met Minho Vinho Regional (een soort vin de pays). Echter volgens de Minho Vinho classificatie zijn internationale druivenrassen ook toegestaan, wat niet het geval is voor Vinho Verde DOC.

Dit is de grootste regio. Echter je moet niet denken dat dit alleen grote wijngaarden zijn. Veelal zijn het kleine percelen, niet groter dan een achtertuin. De wijngaarden liggen in de riviervalleien met zeer vruchtbare granieten bodems. Dit ondersteund dan ook de zuurgraad. De regio is opgedeeld in negen subregio’s. De ligging aan de Atlantische Oceaan levert het voordeel op dat druiven in grote hoeveelheden weelderig groeien. De westenwind brengt de nodige regen met zich mee. Op de 15.500ha wijngaarden staat voor zo’n 70% witte druiven aangeplant. De meest toonaangevende wijngaarden zijn te vinden rondom de stad Moncao. De opbrengst is hier lager wat resulteert in vollere wijnen.

Men past hier een aantal ongebruikelijk technieken toe in de wijngaardbeheer. De wijnranken worden hoog opgebonden volgens het pergola systeem. Dit noemen ze plaatselijk “latada”. Waarbij soms zelfs telefoonpalen gebruikt worden! Verder zie je ook het “Enforcado vine”, een systeem waarbij de wijnranken verweven zijn in bomen.

Je hebt jonge frisse wijnen in zowel wit, rood als rosé stijl, die ook allemaal het predikaat Vinho Verde (“groene wijn”) mogen dragen. Mogelijk refereert deze naam ook naar de bijzonder groene omgeving. De rode en rosé wijnen zijn helaas internationaal niet zo makkelijk verkrijgbaar. Saillant detail is dat veel Vinho Verde wijnen een lichte bubbel hebben. Niet voldoende om mousserend genoemd te worden, maar wel “petillance”. Deze bubbel is afkomstig van de malolactische omzetting die op de fles plaats vindt.

Escola Alvarinho

Neem bijvoorbeeld de Escolha-blend van Anselmo Mendes. De Alvarinho is afkomstig uit de Quinta da Torre nabij Moncao. Deze geeft de wijn haar structuur en body. Terwijl de Loureiro variëteit uit het iets zuidelijker gelegen Lima vallei komt en de aroma’s van citrus, mint en een minerale ondertoon toevoegt. En tenslotte de Avesso, met haar aangename zuurgraad, uit de Douro vallei. Koop deze wijn nu voor slechts 9.50€ met kortingscode Portugal*.

*Aanbieding is geldig tot eind augustus 2022

Ruig Douro DOC

Net ten oosten van Vinho Verde, vinden we Douro DOC. Dit is een ruig, wild gebied, uitgesleten door de vallei van de Douro-rivier. En kenmerkt zich door haar arme leisteenbodem. Welkom in het land van Port. Maar ook steeds meer krachtige droge rode wijn van dezelfde druivensoorten.

Het klimaat is meestal droog, met koude winters en zeer hete zomers, variërend van matige regenval in het westen tot de bijna woestijnachtige droogte van het land in de buurt van de grens.

Hoewel Douro bekend staat om Port, is de totale productie gelijkmatig verdeeld tussen de zoete versterkte drank en droge rode wijn. Veel over het gebied is reeds beschreven in de Port-blog.

Er zijn drie erkende sub-zones gelegen langs de Douro-rivier. Douro Superior ligt het verst landinwaarts. Deze opkomende regio is bedekt met terrasvormige wijngaarden en beslaat ongeveer 20% van de Douro DOC. Cima Corgo of Alto Corgo staat bekend als de subzone waar de meeste vintage port vandaan komt en is goed voor de helft van de totale wijnproductie. Het dichtst bij de kust ligt Baixo Corgo. Dit gebied is het meest geschikt voor de productie van tafelwijnen. Het gebied is koeler en natter, maar ook toegankelijker. Daardoor is bulkproductie mogelijk.

Gewaardeerde wijnen uit Dão DOC

Ten zuiden van zowel Vinho Verde DOC als Douro DOC vinden we Dão DOC. Dit is tevens één van de oudste wijngebieden in Portugal. De Dão regio is omringt door bergen en heeft zeer arme granietbodems. Hierdoor is het gematigde klimaat relatief mild, stabiel en consistent tussen de wijngaarden. Hoewel Dão in het verleden een slechte reputatie had, is dat nu wel anders. Het behoort tot de hoogst gewaardeerde wijnen in Europa en Amerika.

De meeste kwaliteitswijngaarden liggen op 150 tot 450m hoogte. Daardoor profiteren de druiven van optimale zonuren voor hun rijpheid, terwijl de koele nachten de zuurgraad versterken. Het is niet verwonderlijk dat vooral de Tinta Roriz (Tempranillo) en Touriga Nacional met hun dikke schillen hier staan aangeplant. Ook vinden we hier Jaen. De stevige rode wijnen moeten voor tenminste 20% uit Touriga Nacional bestaan en minstens 12.5% alcohol. De beste wijn krijgt op het etiket Dão Nobre wat “edele Dão” betekent. Ook een enkele witte wijn wordt hier geproduceerd. De beste zijn gebaseerd op de Encruzado druif.

Lafões is een klein overgangsgebied tussen Dão en Vinho Verde DOC met granieten bodems. Hier vind je vooral frisse witte wijnen met hoog zuur, vergelijkbaar met de wijnen uit Vinho Verde DOC. Maar de druivensoorten zijn vooral Arinto, Cerceal ,Dona Branca, Esgana Cão en Rabo de Ovelha. De rode wijn is gemaakt van Amaral en Jaen.

Neem deze Cabriz Encruzado Reserva van het wijnhuis Cabriz. De wijn toont aroma’s van limoen en citroen met lichte tonen van hazelnoot en tropisch fruit. Ze voelt een beetje vettig aan, zoals Chardonnay dat kan doen. Serveer deze wijn op 10C bij gebakken vis, gegrild of geroosterd wit vlees of pasta en zachte kazen.

Wanneer je interesse hebt, neem even contact met ons op.

Kortom

We zijn nu meteen met de deur in huis gevallen met de mooiste wijnregio’s van Portugal. Dat het een bijzonder land is, mag duidelijk zijn. Wat het zo uniek maakt is dat hier vooral inheemse soorten voorkomen, misschien nog wel meer dan in het buurland Spanje. Ook weten we nu dat fantastisch Portugal meer te bieden heeft dan alleen Port.

Ik had een dik jaar geleden reeds een viertal flessen port van Barao de Vilar op de kop weten te tikken die ik wilde gebruiken voor een prachtig en unieke verticale proeverij. Naast deze 10, 20, 30 en 40 jaar oude port heb ik ook een ruby en tawny port van hetzelfde huis weten te vinden. Hierdoor gaan we ontdekken wat we wel en niet lekker vinden aan port en waar de verschillen in zitten.

Barao de Vilar

Barao de Vilar is een oud familiebedrijf, bekend van het merk Maynard, Quita do Noval en Barao de Vilar. De geschiedenis gaat terug naar de 17^e eeuw toen de familie Van Zeller neerstreek in Portugal en begonnen met het opzetten van een wijnhandel. Toen begon wat nu de 14^e aaneengesloten generatie die toegewijd is aan wijnhandel in port en Douro wijnen. Barao de Vilar ofwel Baron van Vilar, is een oude titel die werd verleend aan de families Van Zeller en Kopke in 1828. Deze families worden nog steeds gezien als de grondleggers van de portmarkt. In 1996 besloot baron Fernando van Zeller de titel te registreren voor portwijn om de familie traditie te handhaven.

Wat is port

Portwijn is een versterkte wijn als gevolg van het onderbreken van het vergistingsproces door brandewijn (aguardente) toe te voegen. Hierdoor behoud de wijn haar restsuiker en hoger alcohol. Het is een blend van een vijftal druivensoorten, Tinta Barroca, Tinto Cão, Tinta Roriz (Tempranillo), Touriga Francesa, and Touriga Nacional. Port wordt uitsluitend geproduceerd in de wijnstreek van de Douro, in het noorden van Portugal en het kan worden onderverdeeld in drie verschillende categorieën: wit, tawny en ruby. Onlangs is rosé port geïntroduceerd. Meer details over het maken van port kan je ook terug lezen in deze blog.

De kwaliteit van port wordt normaal gewaarborgd door de wetgeving waarbij elke fles tevens haar eigen kwaliteitslabel ontvangt. Echter de Portugese opvatting wijkt af van de Europese. Volgens Portugese wetgeving dient de wijn “het karakter te hebben van een 10 jaar oude port”. Maar hoe meet je dit? Europese wetgeving schrijft voor wanneer een fabrikant claimt dat het 10 jaar rijpt, het ook 10 jaar moet rijpen. Lees hier meer over het onderzoek gepubliceerd bij MaxMeldpunt.

De verticale proeverij

We begonnen deze verticale proeverij niet met een Barao de Vilar. Een goede maaltijd is altijd de basis. Ik had gekozen voor een heerlijk recept van handgepekelde buikspek met gegrilde groenten. Hierbij past een rijke chardonnay en ik had gekozen voor een 5th Innings, de topwijn van Misty Cove. Na deze basis schakelden we door naar de port wijnen van Barao de Vilar en begonnen deze unieke verticale proeverij.

Handgepekelde buikspek met gegrilde groenten
Verticale proeverij Barao de Vilar

Ruby port

Ruby port is een jonge wijn, dieprood van kleur met een zuiver rood fruit smaakpallet. Binnen ruby vind je de categorieën LBV (Late Bottle Vintage) en Vintage, wijnen van hogere kwaliteit met unieke kenmerken. Vintages (met jaartal) zijn wijnen die geproduceerd zijn van druiven geoogst in een enkel jaar en gebotteld twee jaar na de jaargang. Deze rijpen op fles waar het enkele decennia kan worden bewaard. LBV is ook een wijn van een enkele oogst, maar het wordt alleen gebotteld tussen vier en zes jaar na de oogst, en men kan het op fles laten rijpen of drinken terwijl het nog jong is.

De ruby port van Barao de Vilar fermenteert op RVS met gecontroleerde temperatuur. De wijn kent 1 dag pre-fermentatieve schilweking en 2 dagen op fermentatie. Het is een blend van jonge port wijnen die rijpen in grote eiken toneles van 1.000lt.

De wijn is diep rood van kleur met een uitbundig rijke zoete geur met een hint van karamel. De volle ronde zoete smaak heeft nuances van rood en zwart fruit, rozijnen en karamel. De afdronk is aangenaam lang met intense zoetigheid.

Een goede smaakmaker naast een kaasplank met zachte kazen of een chocolade dessert.

Tawny port

Een Tawny port is een rode wijnen die rijpt in houten vaten en verschillende tinten vertonen, afhankelijk van hun leeftijd. Kleuren kunnen variëren van intens rood geleidelijk verzachtend tot een goudbruine kleur. Hoe langer een tawny port op vat rijpt, hoe meer de aromatische complexiteit toeneemt. Waardoor de aroma’s zoals gedroogd fruit (walnoten en amandelen), hout, koffie en chocolade meer prominent aanwezig zijn. De meest voorkomende referenties zijn Tawnys met leeftijd indicatie en Colheitas. Een Tawny port vertegenwoordigt altijd een blend van verschillende jaargangen die verschillend op vat rijpen. Echter het leeftijdsgemiddelde (10, 20, 30 en 40 jaar) staat vermeld op het etiket.

De tawny port kent hetzelfde proces als de ruby port. Echter de blend rijpt op kleine houten vaten genaamd “pipas”.

De wijn kent een taanachtige bruingele kleur met een neus van rijpe pruimen, noten en karamel. In de mond vol, beetje scherp van alcohol. Ook hier proef je amandelen, rijp fruit doorweven door vanille van de houtrijping. De afdronk is ietswat scherp en rijk.

Een goede port als borrelwijn of kaasplank met wat stevigere kazen

Barao de Vilar 10 years

Gemaakt van de traditionele druivenrassen Touriga Franca, Tinta Roriz (ofwel Temperanillo), Tinta Barocca en Tinto Cão heeft deze wijn zowel op schil geweekt als gewoon gegist. De wijn heeft deels in grote toneles en de kleinere pipes (520lt) in de plaats Vila Nova da Gaia. De port heeft ongeveer de gemiddelde leeftijd van 10 jaar waarbij de wijn 120 maanden op hout heeft gerijpt.

De wijn heeft neigt naar het amberkleurige met een neus van gekonfijt fruit, rozijnen en noten. De zuurgraad van deze droge wijn is bovengemiddeld. De body is vol met een iets ongebalanceerde scherpe alcohol. In de mond is het palet subtiel en rijk met gekonfijt fruit, rozijnen, noten en een hint van koffie. De afdronk is bovengemiddeld, wat scherpte van de alcohol maar aangenaam zwoel. Kortom een mooie serieuze port.

Heerlijk bij een kaasplank met blauwader kaas of gerijpte (schapen)kaas.

Barao de Vilar 20 years

Deze prachtige 20 jaar in gekruide eiken vaten port heeft een zachtere textuur dan zijn 10 jarige zuster. Mooie tawny kleur die naar het bruin neigt. De wijn is prettig stroperig in het glas. De intense complexe neus is uitgesproken met aroma’s van rozijnen en gedroogd fruit. De wijn heeft een aangenaam zuur, volle body met een palet van bruine suiker, kaneel, koffie, noten en vooral rozijnen. In de afdronk geeft de wijn nog een kleine alcohol brander na. Wat erop duidt dat de wijn zeker nog verder kan ontwikkelen.

Schenk deze wijn als afsluiter na een lekkere maaltijd, bij roquefort, taart of crème brûlée.

Barao de Vilar 30 years

De 30 jaar oude port van Barao de Vilar heeft een lichte amberkleur en mooie stroperige textuur. In de neus knallen de rozijnen je tegemoet, maar wanneer je verder zoekt, bespeur je karamel, hazelnoten en vanille van de 30 jaar houtrijping. De wijn heeft een volle body, de hoge alcohol dankzij de toevoeging van aguardente geeft nog steeds een kleine afterburner, maar deze is zeker niet onaangenaam. De wijn is heerlijk in balans mede dankzij de hoge zuurgraad. De oxidatieve rijping draagt de complexiteit van deze wijn en dat herken je in het palet van karamel, toast, amandelen en koffie. Met een heerlijke lange afdronk.

Geniet van deze wijn bij het nagerecht of tijdens een goede conversatie.

Barao de Vilar 40 years

De oudste port is de 40 jaar gerijpte port. De wijn heeft een donkere amberkleur met rijke aroma’s van hazelnoot, rozijnen, marmelade en frisheid van een vleugje citrus en natte bladeren. Met een lichte prikkeling in de neus van de aguardente. Wanneer je een slok neemt wordt je verrast met tonen van karamel, koffie, rozijnen, zoethout. De afdronk is erg lang en plezierig. De wijn heeft een perfecte balans tussen alcohol, zuur, body en palet waardoor het echt genieten is na een speciale maaltijd.

Afsluiting van een prachtig en unieke verticale proeverij van Barao de Vilar

Het is echt een prachtig en unieke ervaring om een verticale proeverij van één wijnhuis mee te maken. We hebben alle facetten van port voorbij zien komen, behalve LBV en colheita. Het helpt echt meer inzicht te krijgen in persoonlijke voorkeuren en waarom. Zo houdt de één meer van de jonge fruitige port. Terwijl mijn persoonlijk voorkeur echt naar de 30-40 jarige port neigt. De complexiteit en balans die hier vanaf straalt is magnifiek. En om te ervaren hoe een 10 jaar gerijpte port langzaam verandert naar een 40 jarige is ook heel bijzonder. Kortom het was weer een fantastische avond!

Categorie: Douro

Fantastisch Portugal is meer dan Port