Fantastisch Portugal is meer dan Port

Wanneer je Portugal zegt, denkt iedereen direct aan zon en vakantie en natuurlijk het zoete port drankje. Maar naast een fantastisch toeristisch land is Portugal meer dan alleen port. Iets wat niet bij het brede publiek bekend is, is dat er ook heel mooie verrassende witte en rode wijnen vandaan komen. Toeristen worden aangetrokken door de culturele tradities, het erfgoed, de rust en gastvrijheid. Maar ook de innovatie en diversiteit. En dit zie je ook allemaal terug komen in de wijnbouw.

Fantastisch Portugal is meer dan Port

Portugal kent een geweldige wijngeschiedenis waarbij inheemse druivenvariëteiten domineren. Door een breed scala van klimaten en invloeden, is geen regio hetzelfde. Daarnaast is Portugal de hofleverancier van wijnkurken.

Portugal is al geruime tijd een belangrijke bestemming voor wijntoerisme. Dit is verklaard door de prachtige wijnen, het geweldig eten en een fascinerende geschiedenis en cultuur. Maar ook een heerlijk klimaat, het gevarieerde landschap en haar prachtige wijndomeinen ook Quintas genaamd.

Er zijn maar liefst 14 verschillende wijnregio’s met ongeveer beslaat 175.000ha aan wijngaarden. Dat bewijst dat Portugal met haar fantastisch mooie wijnen meer is dan alleen port.

Wijnwetgeving

Net als in de omringende landen als Frankrijk en Spanje, zijn er in Portugal drie niveaus die de herkomst van de wijn aangeven.

Vinho is Portugese tafelwijn. De Vinho Regional ofwel IGP zijn gedefinieerde regio’s die in de afbeelding terug te vinden zijn. Hier laat de wetgeving ruimte voor experimenteren in zowel de wijngaardbeheer als het wijnmaakproces. Tenslotte is er de DOC ofwel de Denominacao de Origen Controlada. In deze regio’s zijn er strenge regels aan de te gebruiken druivensoorten en de maximale opbrengsten. Er zijn in  totaal maar liefst 30 DOC’s.

Daarnaast kunnen de termen Reserva en Garrafeira op het etiket voorkomen. Reserva wijnen moet zijn gemaakt van druiven met DOC kwalificatie die afkomstig zijn van een specifieke wijngaard. Verder moet het alcohol percentage 0.5% hoger zijn dan het minimum vereiste binnen de DOC. Garrafeira is van toepassing op zowel DOC and IGP wijnen van een specifieke wijngaard. Rode Garrafeira wijn dient 30 maanden te rijpen waarvan 12 maanden op fles. Witte en rosé wijn dienen 12 maanden te rijpen waarvan 6 maanden op fles.

Portugese wijnen zijn over het algemeen vol karakter en hebben originele aroma’s. Natuurlijk zijn buiten Portugal de versterkte port-wijnen het meest bekend. Maar ook de zoete wijnen van Madeira zijn beroemd. Echter neem eens iets anders en probeer een jonge Vinho Verde of fruitige Dão-wijn.

Portugal lijkt ergens een beetje op Italië, er zijn hier maar liefst 250 verschillende lokale druivenvariëteiten. Waarvan er meer dan 100 alleen al in de Douro vallei te vinden zijn! Ook staan internationale druivensoorten aangeplant, waarbij Syrah het meest populair is. De meest populair rode druivensoorten zijn Touriga Nacional, Touriga Franca, Trincadeira , Tinta Roriz (ofwel Tempranillo of Aragonês) en Syrah. Van de minder populaire witte druivensoorten zijn dat Fernao Pires, Siria (ofwel Roupeiro) en Arinto (ookwel Pederna).

Klimaat in Portugal

Door de ligging aan de kust, heeft Portugal een gematigd maritiem klimaat. De hoge regenval die vanuit de Atlantische Oceaan komt biedt hoge opbrengsten voor wijngaarden. Maar ook dus schimmelrisico, waardoor ventilatie in de wijngaard van groot belang is. In bijvoorbeeld Lisboa en Setubal is weinig nodig voor grote oogst hoeveelheden. Echter wanneer kwaliteit voorop staat, moet men de hoeveelheid beperken door goed bladerbeheer en mogelijk groen oogsten.

In het binnenland liggen de wijngaarden meer beschut, zoals in Transontano en Duero. Het drogere klimaat en alluviale bodems zijn uitermate geschikt voor kwaliteitswijnen.

Het terroir is niet zo divers als in Frankrijk of Italië maar de aanzienlijke variatie tussen bergen, zanderige kustvlakten en kalkstenen kustheuvels bieden toch veel gebiedspecifieke wijnen. De meest bekende streken zijn Vinho Verde, Douro en Dão. Laten we daar eens iets dieper in kijken.

Originele en onderscheidende wijnen van Vinho Verde DOC

Vinho Verde DOC ligt in het uiterste noordwesten van Portugal. Dit overlapt met Minho Vinho Regional (een soort vin de pays). Echter volgens de Minho Vinho classificatie zijn internationale druivenrassen ook toegestaan, wat niet het geval is voor Vinho Verde DOC.

Vinho Verde DOC

Dit is de grootste regio. Echter je moet niet denken dat dit alleen grote wijngaarden zijn. Veelal zijn het kleine percelen, niet groter dan een achtertuin. De wijngaarden liggen in de riviervalleien met zeer vruchtbare granieten bodems. Dit ondersteund dan ook de zuurgraad. De regio is opgedeeld in negen subregio’s. De ligging aan de Atlantische Oceaan levert het voordeel op dat druiven in grote hoeveelheden weelderig groeien. De westenwind brengt de nodige regen met zich mee.  Op de 15.500ha wijngaarden staat voor zo’n 70% witte druiven aangeplant.  De meest toonaangevende wijngaarden zijn te vinden rondom de stad Moncao. De opbrengst is hier lager wat resulteert in vollere wijnen.

Men past hier een aantal ongebruikelijk technieken toe in de wijngaardbeheer. De wijnranken worden hoog opgebonden volgens het pergola systeem. Dit noemen ze plaatselijk “latada”. Waarbij soms zelfs telefoonpalen gebruikt worden! Verder zie je ook het “Enforcado vine”, een systeem waarbij de wijnranken verweven zijn in bomen.

Je hebt jonge frisse wijnen in zowel wit, rood als rosé stijl, die ook allemaal het predikaat Vinho Verde (“groene wijn”) mogen dragen. Mogelijk refereert deze naam ook naar de bijzonder groene omgeving. De rode en rosé wijnen zijn helaas internationaal niet zo makkelijk verkrijgbaar.  Saillant detail is dat veel Vinho Verde wijnen een lichte bubbel hebben. Niet voldoende om mousserend genoemd te worden, maar wel “petillance”. Deze bubbel is afkomstig van de malolactische omzetting die op de fles plaats vindt.

Escola Alvarinho

Witte wijn Vinho Verde

Neem bijvoorbeeld de Escolha-blend van Anselmo Mendes. De Alvarinho is afkomstig uit de Quinta da Torre nabij Moncao. Deze geeft de wijn haar structuur en body. Terwijl de Loureiro variëteit uit het iets zuidelijker gelegen Lima vallei komt en de aroma’s van citrus, mint en een minerale ondertoon toevoegt. En tenslotte de Avesso, met haar aangename zuurgraad, uit de Douro vallei. Koop deze wijn nu voor slechts 9.50€ met kortingscode Portugal*.

*Aanbieding is geldig tot eind augustus 2022

Ruig Douro DOC

Net ten oosten van Vinho Verde, vinden we Douro DOC. Dit is een ruig, wild gebied, uitgesleten door de vallei van de Douro-rivier. En kenmerkt zich door haar arme leisteenbodem. Welkom in het land van Port. Maar ook steeds meer krachtige droge rode wijn van dezelfde druivensoorten.

Douro DOC

Het klimaat is meestal droog, met koude winters en zeer hete zomers, variërend van matige regenval in het westen tot de bijna woestijnachtige droogte van het land in de buurt van de grens.

Hoewel Douro bekend staat om Port, is de totale productie gelijkmatig verdeeld tussen de zoete versterkte drank en droge rode wijn. Veel over het gebied is reeds beschreven in de Port-blog.

Er zijn drie erkende sub-zones gelegen langs de Douro-rivier. Douro Superior ligt het verst landinwaarts. Deze opkomende regio is bedekt met terrasvormige wijngaarden en beslaat ongeveer 20% van de Douro DOC. Cima Corgo of Alto Corgo staat bekend als de subzone waar de meeste vintage port vandaan komt en is goed voor de helft van de totale wijnproductie. Het dichtst bij de kust ligt Baixo Corgo. Dit gebied is het meest geschikt voor de productie van tafelwijnen. Het gebied is koeler en natter, maar ook toegankelijker. Daardoor is bulkproductie mogelijk.

Gewaardeerde wijnen uit Dão DOC

Dao DOC

Ten zuiden van zowel Vinho Verde DOC als Douro DOC vinden we Dão DOC. Dit is tevens één van de oudste wijngebieden in Portugal. De Dão regio is omringt door bergen en heeft zeer arme granietbodems. Hierdoor is het gematigde klimaat relatief mild, stabiel en consistent tussen de wijngaarden. Hoewel Dão in het verleden een slechte reputatie had, is dat nu wel anders. Het behoort tot de hoogst gewaardeerde wijnen in Europa en Amerika.

De meeste kwaliteitswijngaarden liggen op 150 tot 450m hoogte. Daardoor profiteren de druiven van optimale zonuren voor hun rijpheid, terwijl de koele nachten de zuurgraad versterken. Het is niet verwonderlijk dat vooral de Tinta Roriz (Tempranillo) en Touriga Nacional met hun dikke schillen hier staan aangeplant. Ook vinden we hier Jaen. De stevige rode wijnen moeten voor tenminste 20% uit Touriga Nacional bestaan en minstens 12.5% alcohol. De beste wijn krijgt op het etiket Dão Nobre wat “edele Dão” betekent. Ook een enkele witte wijn wordt hier geproduceerd. De beste zijn gebaseerd op de Encruzado druif.

Lafões is een klein overgangsgebied tussen Dão en Vinho Verde DOC met granieten bodems. Hier vind je vooral frisse witte wijnen met hoog zuur, vergelijkbaar met de wijnen uit Vinho Verde DOC. Maar de druivensoorten zijn vooral Arinto, Cerceal ,Dona Branca, Esgana Cão en Rabo de Ovelha. De rode wijn is gemaakt van Amaral en Jaen.

Cabriz

Neem deze Cabriz Encruzado Reserva van het wijnhuis Cabriz. De wijn toont aroma’s van limoen en citroen met lichte tonen van hazelnoot en tropisch fruit. Ze voelt een beetje vettig aan, zoals Chardonnay dat kan doen. Serveer deze wijn op 10C bij gebakken vis, gegrild of geroosterd wit vlees of pasta en zachte kazen.

Wanneer je interesse hebt, neem even contact met ons op.

Kortom

We zijn nu meteen met de deur in huis gevallen met de mooiste wijnregio’s van Portugal. Dat het een bijzonder land is, mag duidelijk zijn. Wat het zo uniek maakt is dat hier vooral inheemse soorten voorkomen, misschien nog wel meer dan in het buurland Spanje. Ook weten we nu dat fantastisch Portugal meer te bieden heeft dan alleen Port.