Grootste wijnproducent ter wereld, welkom in Italië

Italie grootste wijnproducent ter wereld

Wanneer je mensen vraagt wie de grootste wijn producent ter wereld is, denkt bijna iedereen aan Frankrijk. Mogelijk maakt Zuid Amerika ook een goede kans, omdat deze wijnen in Nederland bijzonder geliefd zijn. Echter, de grootste wijnproducent ter wereld is Italië met zo’n 54.8 miljoen hl (in 2018). Zij houdt Frankrijk (48.6 miljoen hl in 2018) van de troon af.

Interessant genoeg is het niet Italië dat de grootste wijn producent ter wereld met aantal hectares onder druiven heeft. Met alsnog een respectabele 705.000 hectare staat Italië slechts op de 4e plaats. Spanje is veruit koploper met bijna 1 miljoen hectare aan wijngaarden.

Vanzelfsprekend wanneer je deze cijfers met elkaar combineert, kan je ook een interessante conclusie trekken. De gemiddelde opbrengst per hectare is natuurlijk van groot invloed voor de wijnproducent om de winstgevendheid te bepalen. Eenmaal schaalvoordeel is nog steeds van groot belang. Natuurlijk indien de wijnproducent een heel speciale wijngaard heeft qua terroir, ligging en druivensoort, kan men bijzonder hoge prijzen realizeren. Bordeaux of Bourgogne zijn hier mooie voorbeelden. Het is opvallend dat Duitsland de grootste opbrengst per hectare kent. Van 103.000ha (plek 18 op wereld ranglijst) komt 10.3 miljoen hl wijn (plek 8). Dit is dus 100 liter per hectare. Italië als grootste wijnproducent ter wereld, levert gemiddeld 78 liter per hectare (ofwel 4e plaats).

Wijnregio’s

Italie wijnland

Het mooie Italië kent een geschiedenis van versplintering. Dat is nog steeds terug te zien in de wijnregio’s. Mede ingegeven door het lang gerekte land met veel invloed van bergen, kent het veel sub-klimaten. Zowel de Dolomieten (Italiaanse Alpen) als de langgerekte Apennijnen. En vergeet niet het vulkanische Etna. Die drukken allemaal hun eigen stempel op het gebied. Het is een land waar de gemiddelde jaar temperatuur enorm uit elkaar ligt. In het noorden kent men gemiddelde temperatuur van 3.9C. Tot 18.2 in het uiterste zuiden.

En met ongeveer 20 regio’s is de keuze aanzienlijk! Natuurlijk is Italië niet Italië wanneer elke regio haar eigen specifieke druivensoorten kent en haar eigen specifieke wijnen. En vanzelfsprekend is er geen betere combinatie met lokale wijn en spijs. Maar daarover meer in de volgende serie van artikelen.

Grote verscheidenheid aan druivenrassen

Italië is het enige land ter wereld, naast de grootste wijnproducent, ook het meest diverse land ter wereld qua wijn (en vergeet ook het eten niet!). Er is geen land waar een grotere verscheidenheid aan authentieke druivensoorten vandaan komen. Italië kent maar liefst meer dan 500 verschillende druivensoorten. Dat is meer dan de druivensoorten in Frankrijk, Spanje en Griekenland bij elkaar! Naast internationale rassen als Cabernet Franc en Sauvignon, Chardonnay, Viognier, Grenache en Syrah kennen ze een nog grotere verscheidenheid aan lokale rassen. Denk aan Barbera, Cortese, Glera, Montepulciano en nog veel meer.

Geschiedenis van de wijnbouw in Italië

Hoewel Frankrijk de bakermat is voor hedendaagse wijnbouw, waren de druiven geïntroduceerd door de Romeinen. Echter het zijn niet de Romeinen die de wijnbouw hebben uitgevonden. Wel zijn de ze verantwoordelijk voor het verspreiden van de wijncultuur. Maar wie heeft dan de wijnbouw naar Italië gebracht?

Eigenlijk had ik daar reeds een tipje van de sluier over opgelicht in een eerder artikel over de Provence. Het waren de Phoeniciërs en Griekse kolonisten die zich in de 6e eeuw voor Christus langs de Middellandse Zee verspreidden die deze kennis mee namen. Overigens is er ook archeologisch bewijs gevonden dat er reeds in de 9e en 10e eeuw BC al wijn werd gemaakt door de Etrusken die zich gevestigd hadden langs de kust van het huidige Lazio en Toscane. Dus de Grieken hebben waarschijnlijk nieuwe wijnstokken geïntroduceerd. Trouwens de Grieken noemden Italië Oenotria, letterlijk vertaald “wijnland”, en niets is minder waar! Inmiddels is de wijn uit Italië, de grootste wijnproducent ter wereld, niet meer weg te denken!

Maar zo groots is Italië niet altijd geweest. Vanaf de 17e eeuw tot midden 20e, was Italië onbeduidend, vooral voor eigen voorziening en veelal bulkwijn. Terwijl in Spanje en Frankrijk de kunst van wijn maken verfijnden, bleef Italië achter. Tot ver na de Tweede Wereldoorlog toen een enorme inhaalslag startte. Door de wijnbouw te moderniseren is de kwaliteit enorm gestegen. Mede dankzij eigenzinnige wijnmakers.

Classificatie en wetgeving

Gelukkig is het classificatiesysteem niet zo ingewikkeld als in Frankrijk. Hoewel de wijnwetgeving voor elke regio andere eisen stelt, zijn er eigenlijk maar vier kwaliteiten. Denk bij vereisten aan welke druivensoorten toegepast mogen worden en in welke hoeveelheden (verhouding tot elkaar), een minimaal alcohol percentage, het wel of niet toestaan van houtrijping, noem maar op.

Wat het niet eenvoudiger maakt is dat echt elke regio in Italië haar eigen wijn produceert. Hetgeen ook wederom verklaart waarom hier zo enorm veel verscheidenheid aan druivenrassen voorkomt. Want eenmaal alles in Italië is speciaal.

Vino da tavola

Een wijn die buiten elke classificatie valt, is per definitie een tafelwijn. Wijnmakers kunnen soms ook met opzet kiezen om een wijn in deze classificatie te laten vallen.  Dus tafelwijn is niet per definitie een “slechte” kwaliteit. Nog sterker, dit is wel vaak de wijn die men drinkt bij het eten. Tafelwijnen zijn vaak een blend van meerdere druivensoorten en kan wijn zijn van druiven uit heel Italië  Hoewel dit laatste atypisch is voor het land.

Een mooi voorbeeld is de Bolgheri. Deze wijn is bij wijze per ongeluk ontstaan. Een markies begon te experimenteren en plantte Cabernet Franc en Sauvignon druiven aan in Toscane. Iets wat niet is toegestaan onder de Toscaanse wijn wetgeving. Hier is zeer verrassend kwalitatief goede wijnen vandaan gekomen. Maar omdat de druivensoorten niet waren toegestaan, kreeg deze wijn het label Vino da tavola. Inmiddels heeft deze wijn haar eigen kwaliteitslabel toegewezen gekregen als DOC Bolgheri. Zie nadere details in dit artikel.

Indicazione Geografia Tipica (IGT)

Wijnen met het IGT label is gemaakt van druiven die voor minimaal 85% uit het beschreven gebied afkomstig zijn. Bijvoorbeeld IGT Piemonte geeft aan dat voor deze wijn druiven zijn gebruikt die voor minimaal 85% uit Piemonte komen. Hiermee garandeert IGT de herkomst van de druiven, niets meer en niets minder.

Denominazione di Origine Controllata (DOC)

Om in aanmerking te komen voor een DOC waardering, dient de wijnmaker het aantal wijngaarden en de opbrengst per hectare aan te geven bij de Italiaanse Kamers van Koophandel. Ook hier garandeert de classificatie alleen de druivenrassen, de herkomst van de druiven en de gebruikte productie methode. Het is geen garantie voor kwaliteit van de wijn. Hoewel je natuurlijk wel kan stellen dat, gelet op de afbakening van de herkomst, je toch een bepaalde verwachting mag hebben. Op het moment zijn er ongeveer 330 DOC wijnen in Italië.

Wanneer de wijn voor vijf jaar op rij van ondermaatse kwaliteit is, kan de wijn gedegradeerd worden tot IGT. Dus het is wel degelijk gelegen aan de wijnmaker om  kwaliteit te leveren.

Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG)

Bij DOCG zal de kwaliteit wel gegarandeerd zijn. De wijnwetgeving is in Italië berucht, het is de strengste ter wereld. Een belangrijk verschil tussen DOC en DOCG is dat de opbrengst per hectare lager is bij DOCG. Ook heeft de DOCG een “leertijd” van minimaal vijf jaar voordat het predicaat op het etiket vermeld mag worden.

DOCG wijnen zijn onderhevig aan een aantal testen; de eerste is tijdens de productie fase waarbij een chemische en proeftechnische analyse plaats vindt. Het gehalte suikers, zuren en andere stoffen worden gemeten om te analyseren of deze wel de vereisten halen. Een tweede test vindt plaats na de botteling en rijping, Dan wordt gekeken of de juiste karakteristieken wel ontwikkeld zijn in de wijn. Deze wijnen worden jaarlijks gekeurd door een proefcommissie. Op dit moment zijn er 74 DOCG wijnen.

Overigens kom je een DOCG wijn tegen voor een goedkope prijs, houdt er rekening mee dat dat waarschijnlijk te goed is om waar te zijn. Gelet op bovenstaande kwaliteitsgarantie zijn dit eenmaal dure wijnen!

Italiaanse ontdekkingsreis

Met de veelzijdigheid van Italië als de grootste wijn producent ter wereld, zit het wel goed. Ze is weer helemaal terug. Maar hoe kan je in vredesnaam nu weten wat een goede wijn is? Simpel, ga proeven en onthoudt welke wijn je lekker vindt. Tuurlijk kunnen regio’s en druiven je reeds veel vertellen. Het noorden is koeler, dus heb je wijnen met hoger zuur en frissere fruit smaken. Het zuiden is heet, dus zijn het volle wijnen, hoger alcohol, met smaken van zondoorstoofd fruit. Ook druiven is een goede indicatie, of je een Barbaresco gemaakt van Barbera druif die licht in tannine is, of een Chianti uit Toscane gemaakt van de Sangiovese druif welke juist zwaar in tannine is, zegt al een heleboel. In de volgende serie artikelen gaan we juist hier naar op zoek!

Bron: oiv-2019-statistical-report-on-world-vitiviniculture.pdf

Een Bordeaux-blend proeverij, zonder Bordeaux wijn?!

Al enige tijd had ik een Bordeaux-blend proeverij in de planning zitten, naar aanleiding van het artikel over Bordeaux. Echter het wilde maar niet lukken om samen te komen en nu dat we samen zijn gekomen voor de Bordeaux-blend proeverij, was dit er eentje zonder een echte Bordeaux wijn! We hadden dusdanig veel wijnen in gedachte, dat we de proeverij toch over twee sessies moeten uitsmeren… wat is het leven toch onaangenaam.

Voor deze proeverij hadden we een aantal mooie wijnen geselecteerd. De wijnen moesten van ten minste twee druivenrassen bestaan die in de Bordeaux (met name de linkeroever) gebruikt worden. Nou dan is de keuze al niet heel reuze; Cabernet Sauvignon, Merlot, Petit Verdot en Cabernet Franc. Toch hebben we maar een enkele “exoot” ook maar toegestaan. Ik had namelijk een Chinese wijn (ja geen kopie, maar een echte Chinese wijn!) gevonden die mij wel zeer interessant leek. Ook had dit wijnhuis een “blanc de noir” een witte wijn (eigenlijk rosé) gemaakt van blauwe druiven; de Cabernet Sauvignon.

Deze proeverij werd aangekleed met op de barbecue geroosterd kalfsvlees. Het zachte vlees was een heerlijke combinatie met deze wijnen!

Chateau Changyu Moser XV

Dit domein is een samenwerking tussen het Chinese Changyu en de Oostenrijkse wijnmaker Lenz Moser. Moser is een bekende wijn familie die terug gaat naar 1610. In 2015 besloot Lenz Moser om een nieuwe uitdaging op zich te nemen en hij werd consultant voor het oudste wijnbedrijf in China; Yantai Changyu Pioneer. Dit bedrijf was opgericht door de ambassadeur Zhang Bashi in 1892. Het was de eerste wijn domein in China. Na 120 jaar van groei, Changyu heft acht chateaux in hun beheer in China. Het is uitgegroeid tot de grootste Chinese wijn producent!

De wijnstokken van Chateau Changyu Moser XV zijn slechts 12 jaar oud, hierdoor is terroir afgifte nog niet voldoende ontwikkeld. In Ningxia in Centraal West China, aan de rand van de Gobi woestijn, ligt het domein aan de Gele Rivier. De woestijn heeft hier een duidelijk invloed, de warme dag temperatuur wisselt af met koude nacht temperatuur waardoor de druiven hun frisheid behouden. Hier zijn beduidend meer zonuren (3.000 uur) ten opzichte van 2.000 zonuren in bijvoorbeeld Bordeaux. Hierdoor rijpen de druiven optimaal. Door de bergketen ten westen, wordt de wijngaard beschermd tegen overvloedig regenval, echter moet middels irrigatie de juiste waterstress gecreëerd worden.

Helan Mountain Cabernet Sauvignon Blanc de Noir

Changyu Blanc de Noir

De allereerste blanc de noir uit China, en wat een pareltje! Deze derde wijn van dit huis is gemaakt van 15 jaar oude stokken, waarbij de druiven vroeg zijn geplukt. Deze roze-oranje gekleurde wijn heeft een expressieve neus van aardbeien, perzik en limoen. De kleur is niet afkomstig van schilweking maar van het druivensap. Daarom is het een witte wijn! De wijn heeft hoog zuur met een heerlijk verfrissende intensiteit en gemiddeld alcohol (13.5%). Je krijgt een vol mondgevoel terug van deze wijn, met heerlijke fruit smaken van aardbeien, perzik en limoen. Hoewel het fruit een mooi zoetje met zich meebrengt, is de wijn echt droog.  De afdronk is aangenaam lang en zeer verfrissend, vooral gedragen door de hoge zuren en limoen.

Kortom dit is een wijn van hoge kwaliteit. Een speels fris balans waarbij het fruit een boventoon speelt. Een heerlijke intensiteit zowel in geur als pallet met een afdronk die blijft tintelen op de tong.

Deze wijn is nu verkrijgbaar bij ons voor slechts € 18.50!

Helan Mountain Cabernet Sauvignon 2017

Changyu Cabernet Sauvignon

Ook de rode wijn is bijzonder. Ook hier geldt dat het de derde wijn is van het huis. Het levert een mooie robijnrode wijn op met een zweem van bruin dat je normaal zou zien bij oudere wijnen. Het heeft een heel diepe intensiteit. De neus is ook hier expressief met tonen van zwarte bessen, bramen, animaal met natte aarde en een hint van mint en specerijen. De zuren zijn mooi geïntegreerd in de wijn, en de tannine zijn heerlijk soepel. Dat levert een heel rijke wijn met aangenaam mondgevoel op. Het pallet toont veel gestoofd zwart fruit (wat niet zo verrassend is gelet op de ligging!) en wederom natte aarde. De afdronk is fantastisch lang en heeft een hint van koffie. Wat interessant is, is dat deze wijn niet op hout heeft gerijpt, terwijl je dat vaak ziet bij deze druif.

Deze wijn is bijzonder verrassend door de dominantie van het gestoofde fruit de aardse tonen. Het is niet onaangenaam, maar wel bijzonder. De wijn kent een mooi balans tussen haar fruit, zuur en tannine, waarbij de nadruk op het fruitige karakter ligt. En de afdronk bijzonder prettig. Persoonlijk vind ik deze wijn net een tikkeltje minder, maar je kan zeker stellen dat het zeker geen typisch Bordeaux kopie is.

Wanneer je ook nieuwsgierig bent geworden, is deze wijn zeker het proberen waard en verkrijgbaar bij ons voor € 17.95. Maar geef de wijn wel tijd en open hem minimaal 1 uur voordat je deze inschenkt.

Rivetti Massimo

Het volgende huis die we geproefd hebben staat in Italië; Rivetti Massimo. Hier hebben ze veel aandacht voor de natuur en zijn biologisch gericht. Gelegen in het hart van de Barbaresco streek, werkt men op 25ha met wijnstokken tussen de 35 en 75 jaar oud waardoor de opbrengst van de wijngaard lager is, maar de druiven meer geconcentreerde smaken hebben. In de wijngaard werkt men niet met pesticiden en is het hele management handenarbeid. Daarnaast gebruikt met kruiden die in de natuurlijke omgeving thuis horen om stress te voorkomen die tevens kan dienen als natuurlijke bemesting. Tevens plukt men de druiven met de hand om de juiste druiven met fysiologische rijpheid te selecteren. Men voegt ook geen gist toe, maar gebruikt de natuurlijke gist die op de druiven aanwezig zijn om de vergisting op gang te brengen. Hierdoor wordt terroir nog meer benadrukt.

Langhe Garassin 2016

Garassin Bordeaux blend

We hadden gekozen voor de blend Cabernet Sauvignon-Merlot van dit huis. Deze wijn wordt eerst apart vergist op RVS waarna ze nog één jaar op Frans eiken hout verder rijpt voordat ze geblend wordt. Om vervolgens nog als blend 8 maanden te rijpen. De wijn is paars van kleur met een gemiddelde intensiteit. De neus is expressief met zwarte bessen, bramen en vanille. Je krijgt een bak met tannine binnen terwijl het zuur gemiddeld is. Het pallet vertoont wederom zwart fruit, zoethout en tabak terwijl in de afdronk ook koffie en chocolade naar boven komen.

De wijn mag zeker nog even blijven liggen, zodat de tannine verder kan integreren want deze zijn nu nog te dominant. Echter gelet op de lagere zuren, zal dit slechts 2 tot 3 jaar maximaal zijn. Het is de vraag of daarbij de tannine verder zijn afgezwakt.

Conclusie

De avond sloten we nog af met een andere verrassing, de Négrette die vorige week beschreven was. Ik wilde graag verrassen omdat deze wijn wel zo bijzonder was alleen al vanwege zeldzaamheid van de druif en wist dat dit zou worden gewaardeerd.

Deze Bordeaux-blend proeverij was een bijzondere avond, alleen al omdat er geen Bordeaux wijn bij was.

De Blanc de Noir was een grote verrassing. Dit was toch wel een heel bijzondere wijn. Maar de Négrette was misschien wel de grootste verrassing. Zo een onbekende druif, alleen geteeld in Fronton, maar met zo een power en frisheid! De Changyu Cabernet Sauvignon was een heel mooie wijn, maar voor ons iets te sappig met gestoofd fruit voor een Cabernet Sauvignon. Niet verwonderlijk gelet het lokale klimaat. De Italiaanse wijn stelde ons iets teleur. Maar ja, ook dat hoort bij het proberen en leren van wijn!

Het onvergetelijke moment van een afscheid

Onveregetelijke moment van een afscheid

Ik heb op een speciaal moment gewacht om twee bijzondere flessen die ik in mijn voorraad had liggen aan te breken. Nu afgelopen vrijdag was mijn laatste werkdag bij mijn huidige werkgever. Er wacht nu een nieuwe spannende toekomst voor mij. En dat dient natuurlijk gevierd te worden om het onvergetelijke moment van dit afscheid in mijn geheugen te griffen! Vanzelfsprekend wil ik dit moment ook met jullie delen,. Uiteindelijk wijn is niet zo bijzonder wanneer het niet gedeeld wordt!

Tenuta San Guido Sassiscaia

We beginnen met een Tenuta San Guido Sassiscaia uit 2014. Voor wie die hier niet mee bekend is, Sassiscaia Bolgheri is een wijn uit het Italiaanse Toscane. Deze is gemaakt van Cabernet Sauvignon (85%) en Cabernet Franc (15%). Dit zijn echter typische Franse druiven en behoren niet toe aan het Italiaanse kwalificatie systeem. Tevens ouderen ze in houten vaten, wat niet was toegestaan volgens het systeem. Dit betekent dat de wijn geen DOC of DOCG kan zijn, maar eigenlijk gewoon “Vino da tavola” oftewel tafelwijn. Doordat de kwaliteit van deze wijnen zo bijzonder waren, werden ze al snel door Amerikanen “Super Tuscans” genoemd. Vanzelfsprekend is dit tegen het zere Italiaanse been, aangezien alle Italiaanse wijnen super zijn 😊

Interessant detail is dat Sassiscaia wereld’s 6e meest populair wijn is volgens de zoek frequentie data van winesearcher.com.

Kwalificatie systeem

In 1983 is ingegrepen, DOC Bolgheri is opgericht waarin een blend van internationale druiven zijn toegestaan. In 1994 vindt een ingrijpende wijzigingen plaats.  DOC Bolgheri Rosso en DOC Bolgheri Superiore zien het licht. Tevens krijgt de Sassiscaia erkenning, als subzone van Bolgheri; de DOC Sassiscaia Bolgheri.

Vanaf 2011 is het ook toegestaan om single variety wijnen te maken van Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc of Merlot. Tenslotte is in 2013 DOC Sassiscaia Bolgheri erkend als eigen appellatie en niet meer als subzone. Dat betekent dat Tenuta San Guido als enige wijndomein in Italië een wijngaard appellatie krijgt.

Vanzelfsprekend zijn er inmiddels ook andere huizen begonnen met Bordeaux-stijl wijnen in Italië binnen DOC Bolgheri, zoals Tenuta dell’Ornellaia opgericht door Mr Antinori. Eenmaal, goed voorbeeld doet goed volgen.

Geschiedenis van Sassiscaia

In de jaren ’40 van de vorige eeuw vestigde markies Mario Incisa della Rocchetta zich op het domein Tenuta San Guido. Hier begon hij te experimenteren met verschillende Franse druivensoorten aangezien de Bordeaux wijnen de ideale wijnen waren voor de aristocratie in die tijd. Hij kwam uit bij de Cabernet Sauvignon, dat had het juiste boeket voor hem. Daarnaast is de gravel bodemgesteldheid hetzelfde als die van de Graves in Bordeaux. Een wijn van Cabernet Sauvignon was een breuk met de Toscaanse traditie van Sangiovese. Overigens de naam Sassiscaia is niet zo min toevallig; het betekent “gebied van veel stenen”.

In 1948 is het zover, de eerste vintage van Sassiscaia. De wijn was flauw en helemaal niet interessant. Niemand realiseerde zich op dat moment dat de wijn misschien tijd nodig had om te rijpen en ontwikkelen. De wijn was tot 1967 alleen te verkrijgen op het domein en was vooral voor eigen gebruik.

Elk jaar lagen een aantal kisten in de kelders van het Castiglioncello di Bolgheri. Door het rijpen op fles, realiseerde de markies zich dat de wijn aanzienlijk verbeterde. Het eerste commerciële jaar is 1968, wat een Bordeaux Premier Cru waardige wijn was.  Deze wijn kwam na twee jaar rijpen in 1974 op de markt.

Vandaag de dag beheert het domein zo’n 90ha wijngaarden, ongeveer 71ha is gereserveerd voor de Sassiscaia. Het domein heeft daarnaast Guidalberto (60% Cabernet Sauvignon en 40% Merlot) en Le Difese (70% Cabernet Sauvignon en 30% Sangiovese) als alternatieven neergezet. De Sassiscaia kent een oplage van ongeveer 180.000 flessen op jaarbasis. Niet geheel zeldzaam, maar ook zeker niet wijd verkrijgbaar. Vanzelfsprekend verhoogt dit de prijs.

De lastige oogst van 2014

De 2014 oogst was atypisch, de warme en regenachtige winter werd gevolgd door een milde en droge lente. De warmte in mei droeg bij aan goede knoppen. Hierdoor konden de druiven zich normaal ontwikkelen. Echter eind juli sloeg het weer om. Het werd koud en regenachtig. De Cabernet druiven die normaal al profiteren bij een langzame rijping, profiteerden hiervan. De fenolische rijping ging geleidelijker waardoor de druiven uitgesproken aroma’s en smaken kregen die niet eerder waren waargenomen. Gelukkig waren de maanden september en oktober zonnig en droog; de ideale omstandigheden voor de druiven.

Wijn notities Sassiscaia 2014

Deze robijnrode wijn heeft een complexe neus van aardbeien, frambozen, zwarte bessen en bramen, met een subtiele vanille aroma. De neus heeft een mooie intensiteit, maar niet te overheersend. De wijn kent een medium alcohol percentage en mondgevoel. De zuren zijn mooi geïntegreerd met het fruit en tannine. Hoewel de tannine nog wel verder mag integreren. In het palet bespeur je tevens iets kruidigs en mineraligs. De wijn heeft een mooie afdronk die niet overdreven lang is. Hoewel de wijn reeds 7 jaar op fles ligt, bespeur ik nog weinig van tertiaire aroma’s.

Hieronder vind je de officiële notitie van Robert Parker, de internationale zeer bekende wijnkenner. Hij beloont deze wijn met 93 punten.

“This is my official review of the 2014 Bolgheri Sassicaia after having been graciously invited to the estate for various barrel samples spanning back several years. I have watched the evolution of this wine with a close eye and am impressed by how its real quality is diametrically opposed to the poor expectations of this difficult vintage. The nose is redolent of bright fruit and blackberry. Spice, tar and leather appear subtly at the back. The wine took on considerable weight each year I came back to taste it and this vintage was bottled earlier than average, precisely to give it more time to unwind and relax in the small confines of the bottle. This is a solid effort for sure and the wine is a stunning example of what it takes to make great wine, even when weather conditions are not in your favor.”

Tokaji Aszu Eszencia 1957

Tokaji Aszu Eszencia

Vervolgens komen we aan bij deze bijzondere 64-jarige wijn. Iets wat op zich natuurlijk al heel uniek is. Tokaji is een zoete wijn gemaakt van Furmint en Hárslevelü druiven. Tevens mogen de Gele Muskaat, Oremus (ofwel Zéta), Kövérszölö en Kabar geblend worden. Echter de eerste twee druiven zijn veruit de dominantste met beplanting van 60% en 30%.

Tokaji kan van droog tot weelderig zoet zijn. Echter de droge wijn bestaat pas sinds ongeveer het jaar 2000 toen István Szepsy de Úrágya 2000 single vineyard selection introduceerde. Daarvoor was Tokaji een fantastische dessertwijn. Aszú staat voor ingedroogde druiven (betekent letterlijk geconfijt), vandaar dat Tokaji Aszú per definitie zoet is.

Geschiedenis van Tokaji

De eerste referentie aan Tokaji Aszú druiven dateert 1571. Maar volgens legendes is de eerste wijn gemaakt door Laczkó Máté Szepsi in 1630.

Tokaji is de eerste wijn met een eigen appellatie ter wereld. Prins Rákóczi nam in 1730 het initiatief om drie classificaties in het leven te roepen. Criteria waren de bodemgesteldheid, blootstelling aan zonlicht en het potentieel om botrytis te vormen. Dit is 120 jaar voordat in de Bordeaux het appellatie systeem in het leven werd geroepen! In 1757 bij koninklijk besluit is de regio omgrenst waar Tokaji gemaakt mag worden. De Tokaji Eszencia was overigens tot aan de Eerste Wereldoorlog voorbehouden aan de adel. Dat maakte de wijn nog exclusiever!

Na de Tweede Wereldoorlog mochten de (~6.000) wijnproducenten nog zelfstandig doorgaan. Maar het bottelen en de distributie kwam in handen van een staatsmonopolist. Na de val van het communistische regime in 1990 zijn een aantal onafhankelijke producenten doorgegaan in de regio. Over het algemeen nam men aan dat de wijn geproduceerd onder de staatsmonopolist, van mindere kwaliteit is dan die van de individuele wijn producenten. Mede doordat kwantiteit belangrijker werd dan kwaliteit. Maar gelukkig staat kwaliteit weer helemaal voorop!

Zoals aangegeven is Tokaji de wijn van de adel. Mooie voorbeelden zijn: Francis Rákóczi II (prins van Transylvanië) gaf Lodewijk XIV een fles Tokaji van zijn wijngaard cadeau in 1703. Keizer Franz Josef had de traditie om koningin Victoria Tokaji cadeau te doen op haar verjaardag, een fles voor elke maand dat ze leefde én twaalf flessen voor elk jaar dat ze leefde. Dit was in totaal 972 flessen!

Productie methode

Puttony

Tokaji Aszú is gemaakt van botrytis gerijpte druiven. Tijdens het plukken worden deze handgeplukte druiven in een houten vat gedaan, puttony genaamd. Tijdens het plukken droeg men deze op de rug. De inhoud van dit vat voegt men toe aan de droge basiswijn. Afhankelijk van het aantal vaten dat aan de basiswijn is toegevoegd, krijgt de uiteindelijke wijn de classificatie 1 tot en met 6 puttonyos. Waarbij 1 minst zoet is en 6 het zoetst dus.

Na 1945 komen alleen wijnen vanaf 3 puttonyos op de markt. Deze hebben ten minste 60 gram rest suiker terwijl dit bij de 6 puttonyos wijn op 150 gram ligt. Vanaf 2014, om de kwaliteit van de Tokaji verder te kunnen waarborgen, mogen alleen wijnen vanaf 5 puttonyos op de markt komen.

De wijnen met 3 en 4 puttonyos zijn dus verdwenen. Wanneer er te weinig Aszú druiven beschikbaar zijn, oogst men de hele tros. Afhankelijk van de hoeveelheid Aszú druiven maakt men droge (Szamorodni száraz) of zoete (Szamorodni edes) wijn.

Tokaji Eszencia

Aszu Eszencia label

De Aszú Eszencia bestaat ruim 200 jaar en is een tussenstap naar de fameuze Eszencia. Deze heeft restsuiker van minimaal 180 gram. Om verwarring te voorkomen is deze naam niet meer in gebruik sinds de oogst van 2009.

Tokaji Eszencia is één van de meest zeldzame en waardevolle wijnen ter wereld, en dus ook de duurste. De Aszú druiven worden gedurende een aantal dagen verzameld in een vat. Door het eigen gewicht verzamelt het hooggeconcentreerde sap naar de bodem vanwaar men het aftapt. Het restsuiker gehalte is minimaal 450 gram en daardoor komt de vergisting pas laat op gang en eindigt voortijdig. De gistcellen worden eenmaal gedood bij te hoge suikergehalte. Hierdoor krijg je dus wijnen met een laag alcohol percentage. Eigenlijk is dit geen wijn te noemen, maar elixer (oftewel essentie).

Proef notitie Aszú Eszencia

Tokaji glas

Deze amber tot bruin kleurige wijn is rijk aan gebakken appels, superrijpe perzik, gekonfijte rozijnen en honing. De intensiteit is overweldigend. Qua smaak daarentegen is het geen suikerwater. De balans tussen zoet en zuurgraad is fenomenaal.  De zuren zijn nog erg hoog, waardoor de wijn nog erg fris is. In het palet overheersen de rozijnen en rijp fruit, naast de sinaasappelschil en een vleugje karamel en noten. De afdronk blijft maar gaan, er lijkt geen eind aan te komen. Wat een fantastische wijn om bij stil te staan!

Conclusie

Wat een feestje was dit, echt het onvergetelijke moment van een afscheid. Je kan jezelf de vraag stellen of de Sassiscaia de prijs waard is, welke snel oploopt in enkele honderden euro’s. Value for money is wat minder in verhouding. Vanzelfsprekend drijft schaarste de prijs en de faam die de wijngaard heeft behaald doet er een schepje bovenop.

De Tokaji was daarentegen de klapper van de avond. Zo oud en toch nog zo fris en levendig. Dit was echt een onvergetelijke moment als afscheid, schitterend om een hoofdstuk in mijn persoonlijk leven af te sluiten en door te gaan naar het volgende avontuur.

Een mooie bubbel: Pepe Nero Spumante brut

Met de feestdagen in het vooruitzicht, in welke hoedanigheid dan ook gelet op de ontwikkeling van Covid-19, met deze mooie bubbel de Pepe Nero Spumante zal het altijd een feestje zijn.

Herkomst

De Pepe Nero Spumante brut is afkomstig van het huis Cignomoro. Welke ook de hele mooie 80 Vecchie Vigne voortbrengt. In de zuidelijke hak, Puglia ligt de regio Salento. Daar in de subregio Valle d’Itria komt deze mooie wijn vandaan.

Klimaat

Het klimaat in het zuiden is niet verrassend warm mediterraans. Met warme zomers, milde winters en vrij weinig neerslag. Er valt echter voldoende regen voor de olijf- en wijnteelt en het aantal zonuren zorgt ervoor dat de vruchten in de zomermaanden goed kunnen groeien. In de zomermaanden ligt de gemiddelde maximumtemperatuur rond de dertig graden, maar iedere zomer komen er wel periodes voor dat het kwik ruim boven de dertig graden uitkomt. De relatieve luchtvochtigheid kan vooral in het najaar flink oplopen. 

De geringe neerslag is ten gunste van druk op de druif om zich beter te ontwikkelen. De warme dagen kan je vertalen naar de steenvruchten die je proeft in de wijn. De hoge luchtvochtigheid daarentegen is wel een risico. Dit geeft kans op rot. Maar geeft tevens de potentie door de rijke zuren.

De druivensoort

Deze bubbel Pepe Nero spumante is gemaakt van de Fiano Minutolo druif. De Fiano is een relatief onbekende, lokale druif die haar oorsprong in Sicilië vindt en nu vooral in Puglia staat aangepland. Maar de Fiano Minutolo (ookwel Fiano Aromatica genaamd) kan, na wetenschappelijke analyse in 2001, gelinkt worden aan Moscato Bianco en Moscato di Alessandria. De Minutolo groeit reeds sinds de dertiende eeuw in Puglia.

Mousserende wijn Pepe Nero Spumante

Deze bubbel Pepe Nero spumante is gemaakt van de Fiano Minutolo druif. De Fiano is een relatief onbekende, lokale druif die haar oorsprong in Sicilië vindt en nu vooral in Puglia staat aangepland. Maar de Fiano Minutolo (ookwel Fiano Aromatica genaamd) kan, na wetenschappelijke analyse in 2001, gelinkt worden aan Moscato Bianco en Moscato di Alessandria. De Minutolo groeit reeds sinds de dertiende eeuw in Puglia.

Net zoals vele andere inheemse rassen werd de Minutolo met uitsterven bedreigd. In 2000 lanceerden vooruitziende producenten en oenologen een programma in de wijngaarden van de Valle d’Itria, waardoor een revival van de Fiano Minutolo werd ingeleid.

 De Fiano Minutolo is een witte druif met aromatische karakteristieken. De bessen zijn eerder klein met een stevige schil. Een goud gele kleur met amber tinten. Ze bereikt een goede rijpheid vroeg in september. De wijnen zijn droog met relatief veel alcohol, gepaard met een rijk pallet aan fruitige en florale aroma’s.

Spumante

Wat betekent spumante eigelijk? Iedereen is bekent met champagne, cava en prosecco. Waar kan je spumante dan plaatsen?

Nou uiteindelijk zijn namen als champagne, cava en prosecco beschermde namen. Alleen bubbels uit de Champagne streek in Frankrijk mogen de naam champagne dragen. Dat zelfde geldt voor cava (bubbels uit Spanje). Overigens beiden worden gemaakt volgens de zogenaamde methode traditionelle; de tweede vergisting gebeurd op fles. Prosecco is afkomstig uit het Italiaanse Valdobbiadene. De productie noemt men tank methode, omdat de tweede vergisting op tank gebeurd.

Omdat de Pepe Nero afkomstig is uit Puglia, mag deze dus geen Prosecco heten, vandaar de naam spumante. Dit is de benaming voor een Italiaanse mousserende wijn die meer dan drie bar druk bevat. Anders heet het frizzante.

Pepe Nero Spumante brut

Deze verfijnde bubbel is vol en romig van smaak. Maar dankzij de zuren en cirrus vruchten geeft ze een heerlijk verfrissende afdronk. Het zuurgehalte combineert goed met de steenvruchten en tropisch fruit wat in het palet naar voren komt. Met haar 11% alcohol, ondanks het warme klimaat mooi gebalanceerd. Afdronk kan wat kort zijn, maar desondanks een prima en aangename wijn, met een goede value-for-money ratio.

De wijn is vegan doordat er geen dierlijke klaringsmiddelen worden gebruikt.

Wijn en spijs

Deze bubbel is een prima match op een zomers terras met zeevruchten en schaal- en schelpdieren zoals krab of kreeft. Maar door het warme klimaat krijgt de wijn een warme invloed met een mooi zoetje. Daardoor is de wijn ook prima geschikt bij een bubbel ontbijt