Krachtige en fabelachtige wijnen uit de noordelijke Rhône

Vorige week hebben we uitgebreid kennis gemaakt met de Rhône méridional. Ongeveer 95% van alle Rhône wijn is afkomstig uit de zuidelijke zus. Wat ook niet verrassend is wanneer je je beseft dat de Rhône septentrional slechts 2.800ha omvat. De oplettende lezer kan zich mogelijk herinneren dat de gehele Rhône 68.000ha beslaat! Een andere mooi vergelijk is het aantal appellaties, daar waar je in de zuidelijke Rhône meer dan 20 bevat, zijn er slechts 8 in de noordelijke Rhône. Echter het zijn wel de fabelachtige en krachtige wijnen die uit de noordelijke Rhône komen.

De noordelijke Rhône begint bij Vienne en strekt zich langs de rivier uit tot aan Valence. Hier vind je wijnen van Syrah die zijn gelijke in de wereld niet kent. De andere belangrijkste (witte) druivensoorten zijn Viognier, Marsanne en Roussanne. Desondanks produceert men hier 95% rode wijn!

Significant verschil in klimaat en terroir

Daar waar de zuidelijke Rhône een warme droge mediterraans klimaat kent, is het aan zienlijk koeler en vochtiger in de noordelijke Rhône. Het groeiseizoen is daardoor korter. Het unieke mediterraanse klimaat gecombineerd met de steile heuvels en stenige bodem zijn perfect voor de druiven die binnen de appellatie wetgeving zijn toegestaan.  Samen met het vochtige klimaat dat afgegeven wordt door de Rhône ontstaat hier een micro klimaat en terroir.

De wind die door de noordelijke Rhône, la Blise genaamd, blaast volgt op de regen, waardoor de vochtigheid weggenomen wordt en de druiven dus beschermd zijn tegen ziektes en schimmels. Dit in tegenstelling tot de zuidelijke Rhône waar de wind voorloopt op de regenval.

De druivenstokken staan aangeplant op de smalle terrassen die zijn aangelegd op steile hellingen boven de Rhône. Vaak staan deze op de rechteroever om zo te profiteren van de langste zonuren. Dan krijg je druiven die optimaal kunnen profiteren en kunnen ze optimaal rijpen.

De verschillende wijnmaak keuzes

Hoewel in dit gebied slechts één rode druivensoort voorkomt in dit gebied, is de stijl van de wijn zeer verschillend. Vooral ingegeven door het terroir, de traditie en de keuzes van de wijnmaker. Zo heb je wijnmakers die de steeltjes niet verwijderen en het gebruik van nieuw eiken vaten mijden. Andere producenten ontstelen de druiven (gedeeltelijk). En sommige huizen kiezen 100% nieuw frans eiken vaten om de wijn te laten rijpen, terwijl anderen mogelijk helemaal geen eiken hout toepassen.

Al deze verschillende toepassingen in het wijn maken, krijg je verschillende wijnstijlen. De keuze om te ontstelen of niet heeft invloed op de tannine structuur. Steeltjes en druivenpitten geven immers tannine. Terwijl houtrijping een heftige tannine structuur kan verzachten, de wijn soepeler en toegankelijker kan maken en tegelijkertijd een aangename vanille aroma toevoegen!

De appellaties

Krachtige fabelachtige wijnen uit noordelijke Rhône

Zoals gezegd zijn er acht appellaties in de noordelijke Rhône die krachtige en fabelachtige wijnen voortbrengen. Maar waarom is dit eigenlijk? Gezien de omvang van de regio, is de opbrengst ook navenant laag. En hoewel de regio ook wijnen voortbrengen die jong gedronken kunnen worden, zijn de beste wijnen pas na zo’n 20 jaar echt op dronk! Daarnaast zijn er ook producenten die extreem lage hoeveelheden op de markt brengen. En dan bedoelen we slechts 100-300 kisten! En dat zie je vanzelfsprekend terug in de prijs.

Eigenlijk pas in de jaren 80 van de vorige eeuw kwam de wijn echt in opkomst. Vooral dankzij de uitmuntende kwaliteitswijnen van de producent Guigal en de wijn goeroe Robert Parker.

Côte Rôtie, de geroosterde helling

De meest noordelijk gelegen appellatie. Côte Rôtie betekent “geroosterde helling”, wat eigenlijk al aangeeft dat het microklimaat hier warm tot heet is. Overigens is de naam lichtelijk misleidend; het zijn meerdere hellingen die vooral op de rechteroever op het zuiden en zuidoosten gelegen zijn. Er zijn twee sub-gebieden; Côte Blonde in het zuiden met haar granieten en leisteen bodem. En Côte Brune in het noorden met donkere ijzerrijke schist bodem.

In de Côte Rôtie produceert men rode wijn van Syrah en soms geblend met Viognier (max 20%). Vaak is wijn geblend van druiven van Côte Blonde en Côte Brune. De druiven uit de Côte Blonde eerder rijpen, zijn lichter van kleur hebben minder tannine en accentueren rood fruit. Terwijl de Côte Brune juist diepgekleurde gestructureerde tanninerijke wijnen voortbrengt waar eerder zwart fruit in domineert. Er zijn 330ha aan wijngaarden, wat inclusief 73 officieel geregistreerde lieux-dits is, die 15.000 flessen wijn voortbrengen. Overigens druiven die staan aangeplant op het vlakkere land boven deze hellingen, komen op de markt onder de algemene appellatie Côte du Rhône.

Het grote verschil tussen een Côte Rôtie en een Hermitage is de expressieve neus, mede ondersteunt door de blend met Viognier. De beste wijnen hebben een complexe aroma van gebakken bacon, rood en zwart fruit, kirsch, mineralen, peper, specerijen een aarde tonen. De lange afdronk wordt gedragen door de zuren en de heerlijke concentratie van aroma’s. Over krachtige fabelachtige wijnen uit de noordelijke Rhône gesproken.

Volle vettige Condrieu

Dit is een appellatie waar uitsluitend witte wijn van Viognier wordt geproduceerd. Op de 200ha vind je zelfs enkele oude wijnstokken van meer dan 80 jaar oud! De wijn dient te rijpen in frans eiken vaten. Vaak is er schilcontact en malolactische omzetting. Gemiddeld rijpt de wijn 6 tot 9 maanden op hun bezinksel voor het bottelen. De wijn is vol en vettig, wat molliger en heeft een lagere zuurgraad. Een heerlijke klassieker ideaal voor bij visgerechten.

Chateau Grillet, een eenling in de regio

Net als Condrieu AOC, maakt men hier alleen witte wijn van Viognier. Echter er is maar één producent, Chateau Grillet die slechts 10.000 flessen op de markt zet. Het is tevens de eerste wijnproducent in de Rhône die wijn produceert, bottelt en verkoopt onder haar eigen naam. De wijngaard is 3.8ha, echter slechts 1.7ha staat aangeplant en is daarmee de kleinste appellatie van Frankrijk.

De wijn is dikker dan andere Viognier wijnen uit de regio en bevat meer mineraliteit en elegantie. Het fruit is net iets minder rijp dan bij Condrieu wijnen met tonen van witte perzik, een rokerige hint (afgegeven door vuurstenen bodem) en butterscotch.

Wanneer je een dikke portemonnee hebt en witte fabelachtige krachtige wijnen uit de noordelijke Rhône wilt proberen, is dit zeker een aanrader!

Saint Joseph

Saint Joseph (voorheen Vin de Mauves) geeft rode wijn van Syrah, geblend met Marsanne en Roussanne (max 10%). Maar ook witte wijn uitsluitend van Marsanne en/of Roussanne. Het omvat 1.370ha wijngaarden. Het kwaliteitsverschil binnen deze regio kan schrikbarend groot zijn. Dit is ingegeven door de wijngaarden die op de steile hellingen liggen en hoge kwaliteitswijnen levert (vergelijkbaar met die van de Côte Rôtie) ten opzichte van de wijn afkomstig van de glooiende heuvels. Een gevolg is natuurlijk dat de prijzen veel gunstiger zijn. Overigens zijn dit ook de wijnen die beter jong gedronken kan worden. De betere wijnen vind je naar het zuiden in deze regio, gelegen dicht bij Hermitage.

Probeer eens de biodynamische wijn van Chapoutier bij Gall; heerlijk rood fruit en bloemig met specerijen en laurierdrop.

Crozes Hermitage

Net als St Joseph een appellatie van rode wijn (waarbij de blend max 15% Marsanne en Rousanne mag zijn) en witte wijn. Met ruim 1.800ha aan wijngaarden die 76.000hl wijn opleveren is dit de grootste appellatie.

Crozes Hermitage ligt op een heuvel rondom Hermitage AOC en de wetgeving is hier minder streng. Vandaar dat de opbrengst ook vele malen hoger ligt. De regio wordt gedomineerd door coöperaties die de wijn op de markt zetten. De wijn varieert van simpel en toegankelijk tot fantastische Syrah’s.

De parels van de Hermitage

Op de linkeroever boven de stad Tain ligt Hermitage. Deze appellatie is niet gedomineerd door grote huizen, maar is gekenmerkt door kleinschalige familie domeinen. Samen met Côte Rôtie zijn dit de wijnen die van de hoogste kwaliteit genieten. Met slechts 134ha produceert men hier 4.700hl.

De rode wijn domineert met zo’n 68%. Deze wijn kan je rustig 5 tot 10 jaar weg leggen, dat heeft deze wijn echt nodig. Je wordt dan verwelkomt met een neus van bramen, zwarte bessen, zoethout, koffie en gedroogde kersen. Deze wijnen zijn niet goedkoop omdat ze continue internationaal hoge ogen gooien en zeer gewild zijn.

De witte wijn van Marsanne en Roussanne kent een volle body maar wordt pas gewaardeerd wanneer deze vele jaren op fles is weggelegd waardoor de aroma’s zich ten volle kan ontwikkelen.

Wat overigens minder bekend is, is dat in de Hermitage ook zoete wijn heeft volgens de relatief onbekende Vin de Paille methode (“wijn van stro”-methode). Volgens deze methode worden de hand geplukte druiventrossen op een bed van stro gelegd om in de zon te drogen. Ook dit is handmatig om te voorkomen dat druiventrossen geplet worden en dus bevattelijk voor rot. Wanneer, na ongeveer 3 weken, deze de juiste suiker concentratie bereikt hebben (350-400 gram per liter), worden de trossen geperst om vervolgens te weken voor 10 dagen. Vervolgens gaat de wijn fermenteren voor ongeveer zes maanden. Uiteindelijk kenmerken deze wijn zich door hun lage alcohol (8-9%) en een intense honing en steenfruit karakter.

De krachtigste en tanninerijke wijnen uit de Cornas

Uitsluitend rode wijn van Syrah en misschien wel de meest ondergewaardeerde regio. De wijn verbetert wanneer deze enkele jaren weg is gelegd. In de huidige consumptie maatschappij, waar men wijn zo spoedig mogelijk wilt drinken, heeft men niet altijd dit geduld.

In het noorden bestaat de bodem vooral uit graniet en kalksteen, terwijl in het zuiden de bodem meer graniet en zand vertoont. Het zijn rustieke, tannine rijke wijnen waar zwart fruit in domineert. De wijnen zijn niet goedkoop te noemen vanaf €25. Neem bijvoorbeeld Vidal-Fleury bij Gall.

Saint Péray

Misschien wel de meest eigenzinnige regio met slechts 103ha; hier komt mousserende wijn (40%) van Marsanne en Roussanne vandaan alsmede witte stille wijn (60%). De mousserende wijn is gemaakt volgens de méthode traditionelle. Deze wijnen zijn eigenlijk alleen in Frankrijk te vinden.

Producenten hebben een voorkeur voor Marsanne en Roussanne vanwege haar karakter van citrus, florale tonen en bijenwas ingepakt in een wijn met een uiterst goede zuurverhouding.

Krachtige fabelachtige wijnen

We hebben een tipje van de sluier opgelicht, maar bedenk de wijnen zijn hier niet goedkoop. Het is zeker de moeite waard om zelf de regio te verkennen en bedenk dat je mooie alternatieven voor prijs-kwaliteit in St Joseph en Crozes Hermitage kan vinden.

Een ander alternatief is het IGP Collines Rhodaniennes. Dit zijn wijnen van druiven uit de gehele noordelijke Rhône (en dus niet slechts uit één subregio). Maar geeft een mooi blik in wat voor prachtige wijnen deze regio voortbrengen.