Met de vorst in het late voorjaar en veel regen aan het begin van de zomer, was 2021 een jaar vol hindernissen voor Bordeaux. Desondanks valt het met de kwaliteit nog mee, maar dat is met name in het top segment van de wijn domeinen. Bordeaux bestaat uit twee regio’s. De linkeroever waar de later rijpende Cabernet Sauvignon domineert boven Merlot. En de rechteroever waar de vroeger rijpende Merlot domineert.
Impact in de wijngaard
Zo heeft de late vorst in veel knoppen doen bevriezen. Hierdoor is de druivengroei dus lager en dat heeft direct impact op de opbrengst per hectare. Daarnaast door late vorst kan een tweede uitloop niet de juiste tannine rijpheid verkrijgen. En dat heeft een negatieve impact op de balans van de wijn omdat de tannine niet goed kan integreren in de wijn.
Vervolgens door het natte voorjaar, tierde de meeldauw welig. Wanneer de planten niet op tijd werden behandeld met de Bordeauxse pap, een koper mengsel dat op de bladeren gesproeid wordt om de meeldauw tegen te gaan, kan de hele plant (en wijngaard) besmet raken. Het begint bij het aantasten van de bladeren waardoor fotosynthese vermindert. Vervolgens kunnen scheuten, bloesem en trossen besmet raken. Hierdoor raakt de oogst verloren.
In de biodynamische wijngaarden, zoals Pontet-Canet en Palmer, is de schade nog groter aangezien hier niet of nauwelijks met chemische bestrijdingsmiddelen gewerkt wordt. De opbrengsten liggen hierdoor ruim 20% lager dan normaal.
Door de grote regenval in de zomer, kregen de wijnranken onvoldoende waterstress om de juiste concentratie in de druiven te krijgen. Hierdoor kunnen wijnen “waterig” worden en dus aroma’s verliezen. Ook werd veel regen voorspelt in het eerste weekend van oktober, te midden van het plukseizoen. De producenten die zich haastten om de oogst voor die tijd binnen te hebben, hadden te maken met niet volledig rijpe druiven. En druiven waren “opgeblazen” door de vele regen. Wijnmakers konden dit met “saignee” weer corrigeren. Echter diegenen die de gok namen en later plukten, hadden geluk, omdat het slechte weer nooit kwam. De druiven die geoogst werden waren rijper. Toch was chaptilisatie soms van toepassing om de suiker waarden, en dus alcohol, te verhogen.
De linkeroever
Op de linkeroever heeft Pauillac traditioneel veel Cabernet aanplant en daardoor zijn de wijnen hier redelijk geslaagd. In Saint Estèphe is de opbrengst wisselvalliger. Omdat hier ook meer Merlot staat aangeplant. De wijngaarden die hoger op de heuvels liggen hebben nog redelijke wijnen voortgebracht. Echter veel Merlot was rijp op het verkeerde moment, waardoor het wegens dreigende rot geplukt moest worden. De wijnen uit Saint Julien bewijzen wederom hun vaste waarde aan de top. Hoewel de stijl iets anders is met lager alcohol percentage en iets “groener” (vegetale tonen zoals paprika) dan wat men gewend was in de afgelopen jaren. Op Château Margaux in de gelijknamige streek, ziet men over de breedte gelijkwaardige wijnen. Echter doordat de alcohol lager was, zijn de wijnen minder vol en krachtig met minder structuur. Tenslotte kent Pessac Léognan twee gezichten. De minder intense zonuren waren een uitkomst voor de productie van witte wijn. Deze wonnen in aromatische kracht en zuren. Echter de Merlot is hier geslachtofferd. Gelukkig is dit wel gecompenseerd door de Cabernet Franc.
De rechteroever
Op de rechteroever vinden we een heel andere Merlot. Hoewel de september regen tot minder geconcentreerde druiven leidde, hebben de wijnmakers kunnen profiteren door de druiven tot ver in oktober te laten hangen. Op de rechteroever viel minder regen dan op de linker. Verder zijn we ook hier een toename van het gebruik van Cabernet Franc ten koste van de Merlot. En de koele nachten eind september zorgden voor zeer aromatische rijpe Cabernet Franc.
We mogen concluderen dat de wijndomeinen die op de toplocaties van de Bordeaux zitten goede klassieke wijnen hebben kunnen maken in 2021. Niet altijd met de diepte en lengte van de goede jaren, maar alsnog een goed glas wijn. Ook door het gebruik van minder nieuw hout. Hierdoor zijn het frissere wijnen met minder alcohol maar helaas ook minder structuur. Hierdoor lijkt de balans anders zijn komen te liggen. Desondanks zullen prijzen niet gunstiger zijn, want de opbrengst per hectare en dus wat in de fles gaat ook minder!
Tweespalt in Rioja
Rioja is één van de meest bekende wijnregio’s uit Spanje. En traditioneel ligt de focus hier erg op houtrijping om de wijnen zachter en ronder te maken. Echter in de recente jaren is de trend ontstaan naar meer fruitige wijnen waarbij vooral wit en rosé een boventoon voeren. Dit staat haaks op de filosofie in de Rioja. Binnen de wijnmakers vindt er nog steeds een strijd gaande wat men nou vindt passen bij Rioja wijnen. De traditionele wijnmakers houden vanzelfsprekend vast aan de lange (hout)rijping. Terwijl jonge wijnmakers eerder kiezen voor frisse fruitige wijnen. Dit is sinds 2018 mogelijk onder de nieuwe classificatie. Het zal je mogelijk niet verbazen maar dit is opgezet naar Bourgondisch voorbeeld;
Vino de Zona
Alle druiven komen uit één subzone (Rioja Alta, Rioja Alavesa of Rioja Oriental) en de naam mag op het etiket vermeld worden. De vinificatie, rijping en botteling moet allemaal binnen de zone plaats vinden.
Vino de Municipio
De wijn komt uit één dorp of groep van vastgestelde dorpen. Ook hier moet alles van wijngaard tot botteling plaats vinden in het dorp. Op het etiket mag zowel het dorp als de zone van herkomst vermeld worden.
Viñedo singular
Alle druiven komen van één enkele wijngaard. Deze wijngaard dient gecertificeerd te worden en dient meer dan 10 jaar in eigen bezit te zijn, de stokken minstens 35 jaar oud zijn en de opbrengsten laag worden gehouden. Een proefpanel dient het uiteindelijke goedkeuring te geven.
Vanzelfsprekend zit niet iedereen hierop te wachten, dit maakt het toch al redelijk omvangrijke systeem van herkomst benaming nog ingewikkelder. Echter het is weldegelijk een mooi alternatief om aan te sluiten bij wat de markt op het moment wenst én zich te onderscheiden van de zware houtgerijpte traditionele wijnen.
Omgekeerde wereld in Rusland
Dat in Rusland niet altijd nauw met internationale afspraken rekening wordt gehouden is al langer bekend. Maar de welgestelde Russen zijn ook wijn minnend, en met de recente import restricties merken de grote Europese wijnregio’s dit ook. Maar liefst 60% van de wijnimport door Rusland komt uit Barolo, Bordeaux, Bourgogne en Champagne. De Russische importeurs zijn naargeestig op zoek naar alternatieven. Maar voor Champagne hoeven ze niet bang te zijn. Poetin heeft immers de lokale mousserende wijn het recht gegeven om Champagne naam te gebruiken. Terwijl wijn uit de Champagne “mousserende wijn” heet. Laten we spreken van een omgekeerde wereld in Rusland en een doorn in het oog voor de (echte) Champagne natuurlijk!
Om onze reis door Duitsland te vervolgen, gaan we op bezoek in het buitenbeentje Franken waar je verrassend mooie wijnen kan vinden!
Silvaner uit Franken
In het noorden van Beieren vinden we het wijnbouwgebied Franken. Deze liggen langs de rivier Main van Bamberg tot Aschaffenberg en op de hellingen van het Steigerwald.
Belangrijke druivensoorten
Er zijn twee bijzonderheden te vermelden uit dit gebied. Ten eerste vormt Franken de uitzondering, daar waar Riesling algemeen is ingeburgerd vormt deze druif een minderheid in Franken. De meest bekende druif is Silvaner met een aanplant van 25%. Deze vroegbloeiende en vroeg rijpende druif is bevattelijk voor vorstschade en staat aangeplant op de warmste locaties. Hierdoor kan de druif een concentratie bereiken die zelden te vinden is in Duitsland. De tweede druif is Müller Thurgau, met 24%. Duitsland’s topdruif Riesling staat slechts voor 5% aangeplant. Dit verklaart waarom Franken het buitenbeentje is in wijnland Duitsland, maar toch in staat is verrassend mooie wijnen voort te brengen!
Geschiedenis
Franken is met ruim 6.100ha een middelgroot wijngebied, vooral als gevolg van de verdrievoudiging sinds de jaren 70. En dat terwijl in de Middeleeuwen Franken nog het grootste wijnbouwgebied in het Grote Romeinse Rijk was ten noorden van de Alpen met 40.000ha! Lang was Franken toonaangevend geweest met de oudste historie die terug gaat tot de 8e eeuw. In de 19e eeuw verloor het haar dominante rol vooral door secularisatie en de druifluis.
Bocksbeutel
Het andere kenmerk wat Franken siert is de vorm van de fles voor Silvaner. Er is geen andere wijn die uit deze vorm fles geschonken wordt. Deze fles draagt de naam Bocksbeutel. Sinds 1989 is het een beschermde naam in de Europese Unie en mag uitsluitend gebruikt worden voor Frankische wijn.
Vanzelfsprekend zijn er uitzonderingen, het aangrenzende Württemberg, wijngaarden in Baden en het Portugeze Mateus Rosé mogen deze flesvormen gebruiken. De vorm van de Bocksbeutel is zeer oud en werd vroeger reeds als veldfles gebruikt. Maar waar de naam vanaf geleid is, is niet geheel bekend.
Bodemgesteldheid en de invloed op wijn
De bodem is opgebouwd uit kalkzandsteen en kalk, als gevolg van een Triassee Mainfranken. Hierdoor heeft de wijn haar mineraalrijke en kruidige invloeden verkregen.
De wijn is zeer toegankelijk in tegenstelling en past prima bij gerechten. Terwijl veel Duitse wijnen toch kenmerkender zijn. Verras jezelf eens met zuurkool met Silvaner, een prima combinatie. De wijn kenmerkt zich als een neutraal-fruitige, aardse wijn. Daarom is, naast droge wijn, de aardse smaak een typisch, traditioneel kenmerk van Frankische wijn. De eenvoudige kwaliteitswijnen en tafelwijnen dienen zo vroeg mogelijk gedronken te worden, omdat de zuurgraad en dus de frisheid anders verloren gaat.
Tot slot
Wat Franken echt een buitenbeentje maakt in wijnland Duitsland is het feit dat Silvaner hier de dominante druif is. En ook nog met haar eigen specifieke Bocksbeutel! Ook in Rheinhessen staat deze druif veel aangeplant, maar is het lang niet zo dominant.
De Silvaner staat niet bekend om haar specifieke smaakprofiel, maar juist daardoor komt het terroir enorm tot haar recht. Dat is ook de reden dat deze wijn uitermate goed geschikt is om te combineren met lokale streekproducten. Het terroir vormt hier wat je proeft in de wijn!
In onze eerste blog van 2022 willen we 2 bijzondere wijnen met elke een mooi verhaal onder de aandacht brengen. De eerste wijn hebben we al kort aangestipt in de webshop, de Riesling Brut van Weingut Paulinenhof. De andere wijn is een bijzondere wijn uit de Côtes du Rhône Villages, van een bijzondere wijnmaker. Waarom? Dat lees je hieronder.
Dry January is een hype aan het worden, ook in Nederland, na de vaak uitbundige maand december. Maar waarom niet het hele jaar door verstandig drinken? En vooral geniet en proef wat je drinkt, daar gaat het om in deze blog.
Paulinenhof Riesling Brut
Aan de voet van de Selzener Gottesgarten vindt je het Weingut Paulinenhof van de familie Bernard. De familie ontplooit hier landbouw en wijnbouw activiteiten sinds 1790. De wijngaarden liggen op het zuid-zuidoosten. Dit is een ideale expositie voor de wijnstokken. Verder ligt de Selzener Gottesgarten met 52ha in Bereich Nierstein, wat één van de toonaangevende regio’s in het Duitse Rheinhessen is.
In diverse blogs heb ik Paulinenhof eerder aangestipt. Dat is gebaseerd op de intensieve samenwerking tussen Marc Mulder van All About Wine en Tim Bernard van Paulinenhof. Deze samenwerking kwam tot uiting op het klooster Sint Catharinadal in Oosterhout. Je kan meer vinden op deze blog.
Paulinenhof werkt met klassieke druivenrassen die passen bij het terroir. Denk aan Pinot Noir, Pinot Blanc, Riesling en Sauvignon Blanc. En produceren witte en rode wijnen, maar ook mousserende wijnen waarvan deze Riesling een mooi bijzonder verhaal verteld.
Deze wijn is gemaakt van 100% Riesling en heeft 24 maanden op gist gerijpt. En het heeft geresulteert in een mooie citroengele wijn met een ragfijne mousse. In de neus van deze droge wijn bespeur je citrusfruit en limoen. Maar ook rode appel en brioche. Wanneer je dan die langverwachte slok neemt, verrast de wijn je met gemiddelde body, gedragen door frisse zuren, rode appel, rabarber en citroen. De brioche tonen gaan naar de achtergrond terwijl mineraalachtige tonen een fijn spel geven met de zuren en het fruit. In de lange afdronk blijft de wijn tintelen op je tong, met aangename mineraalachtige tonen. Dit is een geweldige verrassing uit Rheinland. Getuigd van hoge kwaliteit en toewijding.
Een heerlijke wijn om het nieuwe jaar mee te toasten met uw familie, vrienden en/of collega’s.
LePlan Vermeersch GT-Grenache
Één van de andere 2 bijzondere wijnen met een mooi verhaal komt van de hand van Vermeersch. Bij wie nog geen belletje rinkelt, Dirk Vermeersch was een professionele Belgische autocoureur in de jaren 70 en 80. Na zijn race carrière is hij via een aantal omzwervingen neergestreken in 2000 in de zuidelijke Rhône. Hier kocht hij een ruïne met een klein perceel met 2ha heel oude Carignan wijnstokken. Zonder ervaring heeft hij uit het niets LePlan GT wijnserie. Deze wijnen worden gemaakt van lokale single variety druiven, zoals Aramon, Alicante, Carignan, Grenache, Syrah en Viognier. En dan ook nog organisch of biologisch! De wijnen komen op de markt als Chateauneuf-du-Pape AOC, Côtes du Rhône Villages AOC (Suze la Rousse), Méditerranée IGP, Drôme IGP maar ook als Vin de France. Overigens is de GT serie afgeleid van Grand Terroir, maar ook natuurlijk een knipoog naar de autosport.
De GT Grenache is dus een wijn gemaakt van 100% Grenache. Dit is een Côtes du Rhône Villages Suze-la-Rousse AOC. Maar wat voor een krachtpatser is dit, mede door de houtrijping op eiken vaten. De wijn heeft een zeer intense granaatrode kleur, met violet reflecties. In de neus ontdekken we aroma’s van zure kers, rijp zwart fruit, droge vijgen, mokka, zwarte peper, en zoethout. Zijdezacht smaakpalet van zwart fruit, pepertje, vanille en koffiesmaak met versmolten en mooi verpakte tannine. De wijn heeft een heerlijk volle smaakvolle body en hoog (15%) alcohol. We bespeuren een mooi evenwicht met veel vettigheid, een heerlijke frisheid en een mooie lange afdronk.
Drink deze heerlijk wijn bij een stevige stoofpot, gegrild gevogelte of een rijk vegetarisch gerecht. Helaas mag deze wijn niet online aangeboden worden, maar wanneer je interesse hebt, neem even contact op via Whatsapp of ons contact formulier.
Kerstmis is net voorbij en wij hopen dat u allen hebt kunnen genieten, misschien wel van één van de wijnen uit de top 10 van vorige week! Natuurlijk heb ik zelf ook genoten van het eigen kerstdiner. Ik had gekozen voor een vooraf met eendenborstfilet en hoofdgerecht van hertenbiefstuk. Dus draaide het vooral om wild. Vandaar dat ik koos om de mooie 80 Vecchie Vigne erbij te schenken. Deze zwoele rode wijn gemaakt van meer dan 80 jarige stokken is een uitstekende wijn naast een sterk wild gerecht. Deze wijn kent complexe aanhoudende aroma’s van overrijp donker fruit in combinatie met kaneel, cacao en koffie. Dit was een enorm geslaagd kerstdiner! Nu op naar een fantastisch en knallend 2022.
Bruchetta
Eendeborstfilet op bedje van sla
Hertenbiefstuk met rode kool
Crème brulée met roomijs
Heerlijke Primitivo 80 Vecchie Vigne
Weingut Paulinenhof Pinot Blanc
Nu hadden we als aperitief een andere verrassing. Het Weingut Paulinenhof heeft een bijzondere wijn gemaakt in samenwerking met Marc Mulder van All About Wine. Marc heeft een grote passie voor wijn en heeft bij mij mijn interesse in wijn verder ontwikkeld. Hij is verbonden geweest aan het wijndomein van het Sint Catharinadal in Oosterhout, waar hij de wijngaard beheerde en samen met de hoofd wijnmaker van Paul Cluver (zie ook bijvoorbeeld hun Chardonnay), de wijn maakte. Maar ook Tim Bernhard raakte hierbij betrokken en een goede vriendschap kwam tot stand.
Samen namen ze het initiatief om een nieuwe wijn te maken in Rheinhessen. Dit resulteerde in de “Pinot Blanc specially created for All About Wine”. Van deze wijn zijn slechts 240 flessen gemaakt. Je kent de Pinot Blanc misschien dan wel uit de Elzas, waar het één van de edele druivenrassen is. In Duitsland staat deze druivensoort bekend onder de naam Weissburgunder.
Proefnotitie van de Paulinenhof Pinot Blanc
Deze wijn heeft deels op nieuw eiken gerijpt en dat heeft deze wijn een extra dimensie gegeven. De wijn heeft een prachtige citroen gele kleur met gemiddelde kleurintensiteit. De neus is verfrissend en uitgesproken met aroma’s van rijp perzik en abrikoos en een hint van lychee. De wijn is nog heerlijk in ontwikkeling. Deze droge wijn heeft een aangenaam volle body, frisse zuren en met haar 14% alcohol nog in de midden range. De smaak intensiteit is hoog met geurige rijp steenfruit, honing en steenachtig door mineralen. Maar ook een hint van kokos en zwavel door de (hout)rijping. De lengte is aangenaam lang.
Het getuigt van hoge kwaliteit in het wijn maken, complex door de vele lagen die je in de wijn bespeurt en een aangenaam spel tussen fruit, zuur en alcohol die de body draagt. Intens zowel in geur als mondgevoel waar je nog lang van kan blijven genieten. Vol van fruit en secundaire aroma’s. Kortom dit is een enorm geslaagd project en hoop dat er nog vele zullen volgen.
Helaas is deze wijn niet meer beschikbaar, deze ligt op het moment te rijpen. Maar de Gewürztraminer of Riesling Brut staat voor u klaar! Deze wijnen doen niet onder voor deze mooie Pinot Blanc.
2022 biedt ons nieuwe kansen
Na het jaar 2020 is ook 2021 een jaar om vast te houden aan de positieve momenten. Uitgebreid feesten zal er dan niet in zitten met oudjaar, maar toch kan je heerlijk genieten in kleine gezelschappen. Ben je nog op zoek naar een lekkere mousserende wijn? Zoek dan niet verder. Om knallend het jaar uit te gaan en voor een fantastisch 2022 hebben hebben wij nu 2 wijnen in de aanbieding, speciaal voor bij de oliebollen;
Pepe Nero spumante (veganistisch!)
De relatieve onbekende druif Fiano voelt zich erg thuis in het warme Puglia. Deze mousserende wijn heeft een verfijnde mousse en geurt naar citrus en tropisch fruit. Bestel nu met korting.
Saint Gall Premier Cru
Kies je liever voor een betaalbare echte champagne, ga dan voor de Saint Gall. Dit relatief onbekende wijnhuis is een coöperatie van samenwerkende boeren. Hiermee kunnen zij de concurrentie aan met de grote welbekende champagnehuizen als Beaumet, Moët & Chandon, Ruinart en dergelijke. Dat resulteert in een mooie klassieke wijn bleekgeel van kleur met ragfijne mousse. Een delicate smaak van steenfruit en witte bloemen gedragen door delicate mineraalachtige tonen.
Geniet nu van deze wijnen met 10% korting! Gebruik code #Oudjaar2021 en de korting wordt automatisch berekend.
Wanneer je nog op zoek bent naar een verrassende wijn, hebben wij het makkelijk voor u gemaakt; hier vindt u een top 10 van de mooie wijnen die niet misstaan bij de kerst dis. Doe inspiratie op en let goed op de wijn-spijs combinatie.
1. Ugolini Valpolicella Ripasso
Vol & Krachtig
Top keuze
Deze wijn is diep robijnrode met een aroma van intens rijp fruit, kruiden en hints van vanille met zwarte peper en anjerkruidnagel.
Geroosterd en gebakken rood vlees, steak, gerijpte kazen
Een diep rode wijn met complexe en aanhoudende aroma’s van kaneel, tabak, cacao en koffie in combinatie met donker overrijp fruit. Compact en jammy in de mond met een vanille en chocolade achtige finish op het einde.
De wijn heeft een aantrekkelijke, diepe strogele kleur met een gouden gloed. Ze is aromatisch in de geur, iets gekruid en met veel rijp en tropisch fruit. Droog, met elegante zuren en een mooie lengte.
De wijn heeft een aantrekkelijke, diepe strogele kleur met een In de neus veel rijp rood fruit (kersen, rode bessen) en blauwe bessen aroma’s, aangevuld met een tikje witte peper. In de smaak weelderig zwart fruit, subtiele zoete specerijen-aroma’s waaronder vanille door de 12 maanden houtrijping. De wijn heeft heel veel body en smaakstootjes van donkere chocolade. Tegelijkertijd toch fluweelzacht met een superlange afdronk.
Ze vertoont in de neus geweldige citrusaspecten en tonen van wintermeloen met wat licht geroosterde brioche op de achtergrond. Geuren van mandarijnfruit en citrusbloesem zijn duidelijk aanwezig, met hints van vanillestokje en amandelschilfers. Deze kenmerken komen door in de mond. De fijne, frisse zuurgraad is natuurlijk en voegt evenwicht en focus toe aan de wijn.
Deze Paul Cluver Estate Pinot Noir heeft in de neus mooi rood fruit zoals cranberries, granaatappel en framboos met daarnaast wat aardse tonen. In de mond vallen de zijdezachte tannine op met frisse zuren en hartige tonen en vleugje vanille in de afdronk.
De wijn kent een diepgouden stro kleur, met een rijke, stroperige uitstraling. De neus en mondgevoel is complex, met een verleidelijke mix van gedroogde perziken, abrikozen en marmelade. En verder bespeur je hartige, nootachtige aroma’s van amandelen, marsepein en honing. Dit alles blijft in evenwicht door een schone, frisse en zeer lange afdronk van gedroogde abrikozen.
Neem eens iets anders, iets wat veel mensen niet kennen! Deze Vinho Verde is een aangename droge witte wijn waarbij de neus overloopt van acacia, bloemen, rijpe appel, peer, nectarine en perzik. Het is een lichtvoetige wijn in een lekkere klassieke vinho verde stijl. Mooie zuren, sappig en aromatisch.
De Kaiken Ultra Malbec heeft een mooie structuur, met veel complexiteit en lengte. De tannine is stevig en aanwezig, maar tegelijkertijd soepel. De wijnen worden gekenmerkt door hun mineraliteit, elegantie en sensualiteit, met tonen van vers fruit van blauwe bessen en bramen.
Bent u op zoek naar andere wijnen bij uw kerst diner buiten deze mooie top 10, kijk dan verder op onze webshop. Tevens vindt u een mooie selectie van exclusieve wijnen. Wij staan u graag tot dienst in deze uitdagende tijden!
De Kerstdagen zijn bijna gearriveerd. Vaak levert dat de nodige stress op; bezoek, eten, wat moet je eten, cadeau’s, ga zo maar door. Maar ook helaas ziet het er naar uit dat het ook dit jaar anders uit zal zien. Veel restaurants laten hun deuren dicht, uiteten tot 5 uur klinkt eenmaal niet aanlokkelijk. Het goede nieuws is dat de kwaliteit van de thuismaaltijden er flink op vooruit zijn gegaan, nu ook de kwaliteitsrestaurants deze maaltijden leveren. Maar welke wijn drink je hierbij? Neem even contact met ons op en hef het glas met een bijzonder bijpassende wijn met deze Kerst!
Ga jezelf kokkerellen, of laat je iets komen, of kies je voor Neêrlands klassieker, gourmet of “winter barbecue”? Er zijn vele keuzes en natuurlijk willen we bij het eten iets bijpassend te drinken. Want ook met Kerst hef je een glas met een bijzondere wijn. Onderzoek van diverse supermarkten en anderen doet blijken dat klassiek weer helemaal terug is, al dan niet in een modern jasje. Maar ook zijn vegetarisch en veganistisch opties bijzonder populair. We kiezen wel voor makkelijker, kant-en-klare maaltijden zodat we niet te lang in de keuken hoeven te staan. Om het u makkelijk te maken, vindt u hieronder een aantal mooie gerechten mét wijnsuggestie.
Wil je toch voor een klassieke carpaccio gaan, denk dan aan een zachte wijn als een Nero d’Avola. Het hoeft niet altijd fancy en complex te zijn. Een simpel gerecht vraagt om een frisse fruitige wijn.
Zoek je meer in de vishoek, dan is de welbekende garnalen cocktail zeer geliefd. Vaak gaat dit gepaard met de ziltige Muscadet. Maar probeer eens een frisse Grüner Veltliner uit Oostenrijk! Of wees gedurfd en zet er een mooie champagne naast. U zal versteld staan. Maar wat dacht u van een zachte gekaramelliseerde sint jacobsschelp ofwel coquille? Serveer dit gerecht naast een zachte chardonnay met lichte houtrijping. Zoals de Paul Cluver Estate. Ben je op zoek naar een wijn van een aantal treden hoger? Kijk dan eens naar de Jordan Cape Winemaker’s Guild. Cape Winemaker’s Guild is een veiling initiatief van diverse Zuidafrikaanse wijnmakers met tot doel kennis te delen en verbreden tussen Zuidafrikaanse wijnmakers. De organisatie is opgericht in 1982 en telt vandaag de dag 46 leden.
Natuurlijk is een tomatensoep het meeste simpele vegetarische gerecht. Maar wat dacht u van groente tartelette of champignonragout? Bij een tartelette kan je kiezen voor juist een heel lichte wijn, of juist één met meer body die bij de kaas en eieren matched. Denk aan een Pinot Grigio ofwel Pinot Gris. Of juist aan een mooie Sancerre; de les Baronnes van Henri Bourgois. Opteer je meer voor een champignonragout, neem dan een glas spumante of houtgelagerde chardonnay, zoals de Montes Alpha.
Hoofdgerechten
Zit je in de vleeshoek, denk eens aan beef wellington of een runderstoofpot en dit gaat prima samen met de Chocolate Block. Een prachtige Syrah blend uit Zuid Afrika. Wil je echt uitpakken, dan hebben we zeer beperkt de Kanonkop Pinotage. Echter dit is niet zomaar een Pinotage. Dit is de zogenaamde Cape Winemaker’s Guild versie.
Kiest u voor een biefstuk of varkenshaas? Kleedt dit aan met gesmolten zachte brie of blauwaderkaas. Dezelfde wijnen misstaan zeker niet, maar de keus wordt ook groter. Wat dacht u van de krachtige Ugolini Valpolicella Ripasso of subtiele Paul Cluver Pinot Noir Estate!
Toch liever vegetarisch, ook daar zijn prima alternatieven voor. Wat dacht je van een heerlijke portobello-pie! En daar hoort natuurlijk een veganistische wijn bij. Een heftige wijn als de Chocolate Block is niet aan te raden, die kan het gerecht overstemmen. Kies daarom voor de Bellingham Pinotage!
Nagerecht
Een kerstdiner zonder nagerecht is natuurlijk geen compleet diner. Maar waar kies je voor en kan je het nagerecht combineren met iets anders dan de doorsnee?
Bij een kaasplankje met verschillende soorten kaas serveert men standaard iets zoets van aard; denk aan een port, sherry PX of dessertwijn – zoals Sauternes of Tokaj. Maar doe het spannend en zet er eens frisse champagne naast! Vooral bij witschimmelkazen misstaat deze mooie St Gall zeker niet.
Ga je voor de klassieke crème brûlée kies dan voor een zoete wijn met hoog zuur. De wijn dient dezelfde zoetheid te hebben als het gerecht met het liefst een filmende romige laag. Neem een Sauternes of (Trocken)Beerenauslese wanneer het gerecht niet te zoet is. Zet anders een Muscat de Riversaltes of Malvasia op tafel. Zeker omdat deze wijnen niet wijd bekend zijn!
Kies je lekker voor ijs(taart), ligt het vaak aan wat erbij gecombineerd wordt. Is dit vooral fruit zoals aardbeien (zonder slagroom!) verras eens met champagne. Neem anders een (Trocken)Beerenauslese, Late Harvest of ijswijn.
Gaat u zelf uw kerstdiner samenstellen, of heeft u reeds gekozen bij een restaurant, maar heeft u moeite met kiezen, neem dan even contact met ons op. Dit kan via het contact formulier of whatsapp. Wij staan graag u ter zijde met advies en hef een bijzonder glas wijn met deze Kerst. Kijk anders ook in onze webshop voor mooie wijnen die uw kerstdiner opsieren!
We gaan weer even terug naar Duitsland. Nadat we Rheinhessen, Pfalz, Baden en Württemberg hebben verkend, komen we nu aan in de welbekende Mosel. Hier vinden we wijngaarden op de steile hellingen van de Mosel. Het wijngebied strekt uit vanaf de Luxemburgse grens in het zuiden tot Koblenz in het noorden en ligt strak aan de oevers van de Mosel, de Saar en de Ruwer. Vooral de eerste rivier levert typerende steile hellingen waar de wijngaarden op zijn aangeplant. Vandaag de dag ligt de helft van de aanplant op hellingen met en stijgingspercentage boven de 30, al dan niet in terrasvorm.
Het wijngebied aan de Moezel strekt zich uit van tegen de Luxemburgse grens tot aan Konstanz, waar de Moezel samenkomt met de Rijn. Het omvat de loop van natuurlijk de Moezel, maar ook de Saar en de Ruwer en strekt uit over 125 dorpen, 5.000 actieve wijnboeren en 8.800ha.
De opbrengst misstaat niet met zo’n 1.16 miljoen hl. Maar kwaliteit compenseert dit ruim. De geschiedenis gaat ver terug. In grootse stijl introduceerden de Romeinen de wijnbouw aan de Moezel. Talloze vondsten, waaronder diverse pershuizen uit de Romeinse tijd, getuigen van een grote wijnbouwtraditie.
Klimaat
De Moezel kent een zeer koel, noordelijk landklimaat. Deze hellingen zijn zeer effectief in het optimaliseren van de blootstelling van de wijnstokken aan de zon, waardoor de rijping van de druiven vergemakkelijkt. De beste locaties profiteren ook van de zonnestraling die weerkaatst van het oppervlak van de rivieren en op de wijnstokken, en het vermogen van de donkere leisteenbodem om overdag warmte te absorberen en ‘s nachts terug te stralen naar de wijnstokken.
In de zomer is het warmer, met een gemiddelde temperatuur in juli van rond de 18ºC (hetzelfde als voor Nederland). Een lang groeiseizoen helpt bij het ontwikkelen van de intense smaken in de Riesling-druiven terwijl het potentiële alcoholgehalte laag blijft.
In de winter spoelt regen leisteen van hoog op de heuvels naar de rivieren, en wijngaardarbeiders moeten het verzamelen en terugbrengen naar de wijngaarden, waar de warmtevasthoudende eigenschappen vereist zijn. Veiligheid op het werk is een groot probleem op de zeer steile locaties en er zijn dodelijke slachtoffers onder wijngaardarbeiders bekend.
Deze condities leveren heerlijk fruitige lichte wijnen voort die laag in alcohol zijn. Ze kunnen intens geuren met verleidelijke bloemige en minerale tonen en een prachtig balans tussen zuurgraad en zoetheid.
Geschiedenis aan der Mosel
Al in de oudheid wisten de Kelten wijn reeds 500 voor Christus te waarderen. Het is onbekend of ze ook wijnstokken cultiveerden. Rond 50 voor Christus veroverden de Romeinse legioenen de Moezelstreek en stichtten Augusta Treverorum, het huidige Trier. Trier, de eerste stad in het huidige Duitsland, ontwikkelde zich tot een keizerlijke residentie en kosmopolitische stad. De vraag naar wijn was hoog omdat Kelten en Romeinen de drank op waarde schatten.
Romeinse invloeden
Na het einde van het Romeinse Rijk speelden de kloosters, als grootste landeigenaren, een centrale rol in de verdere ontwikkeling van de wijnbouw. In de hoge middeleeuwen, met de cisterciënzer monniken uit Bourgondië, kwam hun kennis van de wijnbouw ook naar de Moezelstreek en gaf de regio een aanzienlijk kennisvoordeel.
Kwaliteitsbesef
In de 18e eeuw nam aartsbiscchop Clemens van Trier een belangrijke beslissing om de kwaliteit te kunnen waarborgen. Inferieure wijnstokken werden ontruimd en vervangen door betere kwaliteiten, vooral Riesling. De gevolgen van die beslissing zie je nog steeds; bijna 5.500ha staat vandaag de dag nog steeds aangeplant met Riesling, ofwel 62.5% van alle aanplant.
Crisis en hoogtij aan der Mosel
Na de ups kwamen de downs; na het einde van het Napoleontische tijdperk in 1815 bracht de repressieve handelspolitiek van het koninkrijk Pruisen in de jaren 1830 veel wijnbouwers aan de rand van het bestaan.
Tegen het eind van de 19e eeuw ontstond een nieuwe bloeiperiode. De steile Rieslings van Moezel, Saar en Ruwer waren de meest gewilde en dure witte wijnen ter wereld. Ze waren dronken aan de hoven van de vorsten van Londen tot Sint-Petersburg. De beste Rieslings van de Moezel waren tot vijf keer duurder dan de topwijnen uit Bourgondië.
Na de Tweede Wereldoorlog leidde de grote vraag naar fruitige witte wijnen en de uitbreiding van de wijnbouw naar vlakke valleien Dit leidde tot een enorme toename van de wijnproductie – vaak ten koste van de kwaliteit. Het wijngaardgebied groeide van 7.500 hectare in de late jaren 1950 tot 12.300 hectare in de vroege jaren 1990. Sindsdien is het areaal afgenomen tot de huidige omvang.
Hoe nu verder…
Vandaag keert een nieuwe generatie wijnbouwers terug naar de oorspronkelijke sterke punten van de regio. Op de steile hellingen die lange tijd niet zijn gebruikt, plant men Riesling- en Bourgogne-variëteiten die men met de hand onderhoudt. De internationale opleiding van de ambitieuze jonge wijnbouwers en de karakteristieke combinatie van leisteenrots, microklimaat en druivensoort produceren opnieuw wereldwijd gewilde minerale wijnen met een uniek karakter en uitgesproken elegantie.
De wijnbouwgebieden
De Mosel is onder te verdelen in 6 Bereiche. Hier zijn 19 Grosslagen en maar liefst meer dan 500 Einzellagen! Ongeveer 40 procent van de wijngaarden aan de Moezel, Saar en Ruwer liggen op de steile hellingen van de rivierdalen. Wijngaarden met een helling van meer dan 30 procent worden beschouwd als steile hellingen en die zijn er in de Mosel. Met ongeveer 3.400 hectare wijngaarden op steile hellingen is de Moezelstreek het grootste steile wijnbouwgebied ter wereld. De Calmont wijngaard tussen Bremm en Ediger-Eller, met een helling tot 68 graden wordt vaak de steilste wijngaard ter wereld genoemd. Echter Engelsfelden in de Bühler vallei in Baden is met 75 graden echt de steilste. Op dergelijke steile en terrasvormige locaties is de verzorging van de wijnstokken alleen met de hand mogelijk en zeer tijdrovend.
Zuidelijke Moezel
Geologisch, landschappelijk en wijnbouw toont de Moezel in het zuidwesten van de Moezelstreek een bijzonder gezicht. Het dal is breder, de hellingen minder steil dan op de bredere loop van de rivier. In het drielandenpunt van Duitsland, Frankrijk en Luxemburg groeien de wijnstokken op dolomietgesteente, dat werd gevormd uit kalksteenafzettingen. De totale aanplant beslaat zo’n 860ha. Het opvallende is dat je hier Riesling zelden ziet. Daarvoor in de plaats is de oude druivensoort Elbling. Ooit was deze druiven variëteit in heel Duitsland te vinden. Nu slechts op 450ha in dit gebied. Verder nemen de Bourgondische variëteiten een toevlucht, aangezien deze goed gedijen op kalksteenbodems.
De Elbling is één van de oudste wijndruiven in Europa en was reeds geliefd bij de Romeinen. De witte variant leveren pittige ongecompliceerde wijnen op. Als gevolg van een mutatie kan op één stok zowel witte als rode druiven voorkomen. Vandaar dat aparte oogst noodzakelijk is en de rode Elbling apart gevinifieerd wordt tot rosékleurige wijn of mousserende wijn. Echter de wijnwet beschouwd de rode Elbling als een witte wijn.
Op de kalksteengronden van de Bovenmoezel en op leisteen groeien interessante Pinot Noir, die tevens in barriques gerijpt is. Ze gaan heel goed samen met aromatische en sterke gerechten zoals rundvlees of wild.
Bereich Moseltor
Moseltor is het kleinste Bereich in het Moezelgebied met slechts 126 ha. Hierin ligt de Grosslage Bübinger Schloss met maar liefst zes Einzellagen; Perler Hasenberg (13ha), Perler St Quirinusberg (27ha), Sehndorfer Klosterberg (17ha), Sehndorfer Marienberg (29ha), Nenniger Schlossberg (27ha) en Nenninger Römerberg (10ha).
Bereich OberMosel
Het wijnbouwgebied Boven-Moezel in Rijnland-Palts met 750 ha strekt zich uit van Palzem, waar de deelstaten Rijnland-Palts en Saarland aan elkaar grenzen, tot de dorpen Wasserliesch en Igel bij Trier.
Saar
Aan de Saar beoefent men wijnbouw tussen Serrig en Konz. De wijngaarden liggen vaak op de zuidelijke hellingen van zijdalen. De bodem bestaat voornamelijk uit donkere Devoon leisteen. Op sommige locaties is er ook gesteente van vulkanische oorsprong.
Saar Riesling wijnen kenmerken zich door fijnheid en mineraliteit. Ze worden beschouwd als een bijzondere bewaarwijn en verrassen vaak na tientallen jaren door hun frisheid. De wijnen vertonen vaak aroma’s uit het assortiment van licht fruit zoals appel en citrus, maar ook bloemen en kruiden. Het wijnbouwgebied aan de Saar is de laatste jaren weer gegroeid door de herbouw van oude steile hellingen. 791 hectare is beplant met wijnstokken, waarvan bijna 83 procent met Riesling. De Scharzhofberg is een van de beroemdste Rieslinglocaties ter wereld aan de Saar.
Ruwertal
Het Ruwertal ten oosten van Trier is met 177 ha wijngaarden de kleinste subregio van het wijnbouwgebied. Het riviertje Ruwer slingert zich een weg door een smal dal vanuit de Hunsrück, omzoomd met weiden, wijnstokken en bossen, en mondt bij Trier uit in de Moezel.
De wijngaarden liggen op de zuidelijke hellingen tussen het dorp Sommerau en het Trierse district Ruwer. De wijngaardbodems van de Ruwer werden uitsluitend gevormd op gesteente van Devoons leisteen. Net als aan de Saar liggen de wijngaarden hier hoger dan aan de Moezel. De fruittonen van de wijnen doen vaak denken aan zwarte bessen, frambozen en bramen, evenals kruidentonen zijn niet zeldzaam. Bovendien hebben de steile hellingen van de Ruwer ook een hoge mineraliteit en worden ze als delicaat, delicaat en ronduit subtiel beschouwd.
Het wijnbouwgebied van Ruwer heeft met bijna 88 procent het hoogste Riesling-aandeel in het hele wijnbouwgebied. Daarnaast worden Pinot Blanc en Pinot Noir geteeld op de Ruwer.
Mittel-Mosel ook bekend als Bernkastel
Aan de Midden-Moezel, het hart van het teeltgebied, liggen veel van de beroemdste wijndorpen, steile hellingen en wijnhuizen van het teeltgebied opgesteld langs bijna 100 rivierkilometers. Hier vind je dus Bernkastel en Piesport Klimatologisch gezien wordt de wijnbouw begunstigd door de beschermde valleilocatie en de warmteopslag van de Moezel. De jaarlijkse zonuren is bijna 1.400 uur. Het is ook niet voor niets dat je hier de grootste hoeveelheid wijngaarden ziet, wel 5.646ha!
Voldoende regenval en de bossen op de hoogten zorgen voor een goede watervoorziening voor de wijngaarden. De wijnen zijn fruitiger en iets sterker dan saar en Ruwer. De wijnstokken groeien op de steile hellingen op blauwe, grijze en rode leisteen en in de valleien op terrasvormige sedimenten van grind, zand en klei afgezet door de Moezel door de millennia. Een geologisch kenmerk zijn de bodems van het Rotliegend bij Ürzig, waar de Moezel het rode vulkanische gesteente van de Eifel ontmoette.
Terrassenmosel of Kasteel
Vanaf Zell wordt het Moezeldal steeds smaller. In veel gevallen zijn de hellingen zo steil dat de wijnstokken alleen te vinden zijn op smalle terrassen die zijn beveiligd door droge stenen muren. De benedenmoezel wordt daarom de Terrassenmosel genoemd. Qua wijnrecht heet het gebied “Burg Cochem”. De terrassen die door de eeuwen heen door de mens zijn aangelegd, bijvoorbeeld in de buurt van Winningen, zijn een indrukwekkend cultureel monument.
Hier vindt u dus de steilste wijngaard van Europa, de Calmont. De bodems zijn gemaakt van klei leisteen en kwartsiet zandsteen. De terrassen met hun warme microklimaat zijn niet alleen gunstig voor de Riesling-wijnstokken, ze bieden ook een thuis aan zeldzame planten en dieren zoals de gouden aaster, de Apollo-vlinder en de zwaluwstaart. De Rieslingwijnen zijn hier vaak weelderiger in fruit en body dan in andere delen van de Moezelstreek.
Riesling-wijnen heeft de regio de afgelopen jaren een nieuwe impuls gegeven. Tussen Zell en Koblenz wordt 1.190 hectare wijngaarden gecultiveerd. Naast Riesling kom je hier ook regelmatig Pinot Noir tegen.
Federweisser
Graag wil ik de Federweisser onder de aandacht brengen. Dit is een licht zoete, alcoholische mousserende wijn van 5%. En feitelijk alcoholische vruchtensap of erg jonge wijn. Federweisser is verkrijgbaar met een alcohol percentage vanaf 4% tot aan 13%, wanneer de gisting langer is doorgegaan. Deze wijnen zijn dan ook donkerder van kleur, tegen amberkleurig aan. Ook is er Federroter wanneer deze wijn van rode druiven gemaakt wordt. Deze wijnen zijn alleen verkrijgbaar in de maanden september en oktober.
Vanwege de snelle vergisting, is deze wijn na het openen niet lang houdbaar. Omdat de wijn constant koolzuur produceert, kunnen de flessen niet luchtdicht worden afgesloten. Vandaardat ze een doorlatend deksel hebben (ze zouden anders barsten). Ze moeten rechtop worden opgeslagen om het gas continu uit de fles te laten ontsnappen en morsen te voorkomen.
De voortschrijdende gisting was ook een uitdaging bij het transport van gebottelde Federweisser. Vóór de komst van het moderne commerciële verkeer en koelwagens, om het metabolisme van de gist tijdens het transport te vertragen, was vervoer een uitdaging. Daarom was Federweisser vroeger bijna uitsluitend beschikbaar (en voor het grootste deel bekend) in en rond wijnbouwgebieden.
Afhankelijk van de datum van de druivenoogst is het beschikbaar van begin september tot eind oktober en wordt het over het algemeen samen met hartig voedsel geserveerd. De klassieke combinatie is Federweißer en Zwiebelkuchen, hoewel Federweisser en kastanjes of flamkuchen ook populair zijn.
Conclusie
Hoewel het één gebied is met een voorkeur voor één druivenvariëteit, levert de Moezel toch verschillende wijnen op. Er zijn 2 primaire soorten leisteengronden gevonden in het Moezeldal: blauwe leisteen en rode leisteen. Hoewel beide bodems relatief arm zijn, hebben de rode bodemgebieden over het algemeen meer klei die een rijkere, weelderigere stijl van Riesling produceert, terwijl blauwe leisteenwijnen over het algemeen bloemiger zijn. Verwacht niet van Mosel Rieslings dat ze krachtig zijn, het zijn wijnen met finesse en elegantie.
Hoewel de blog mogelijk laat doorschemeren dat er alleen Riesling gevonden kan worden, is dat absoluut niet waar. De andere belangrijkste druif is de Müller Thurgau (ofwel Rivaner), maar met slechts 10% aanplant en zo eerder besproken Elbling en Pinot Noir (Spätburgunder) met beiden 5%. De resterende 18% is verdeeld over een ruime reeks van druiven variëteiten.
Omdat de Moezel wijnen maar beperkt geëxporteerd worden, is het absoluut de moeite waard om in de auto te springen en die 4 uur te rijden naar de Moezel. De aanblik van de steile hellingen in de Mosel is zeker de moeite waard!
Wie het over wijn heeft associeert dit niet vaak met Oostenrijk. Toch kent Oostenrijk een grote geschiedenis met spannende geheimen als wijnland. Maar wat maakt Oostenrijk zo bijzonder? Het is niet een wijnland die in één adem wordt genoemd met Frankrijk, Italië of Spanje. Toch is de wijnbouw al langer dan 1.000 jaar actief in dit bergland. Opererend in de schaduw van andere grote wijnlanden met een eigenzinnigheid die zo typerend is voor dit land, bouwt Oostenrijk langzaam aan de wederopbouw van hun wijnen.
De geschiedenis van wijnbouw in Oostenrijk
De allereerste bewijzen van wijnbouw gaan terug tot de 10e eeuw BC. Geconserveerde druivenpitten uit de bronstijd bevestigen het bestaan van een duizenden jaren oude wijntraditie. Met name in het Traisental en in het dorp Stillfried an der March in Weinviertel. De druivenpitten die daar worden gevonden, zijn toegeschreven aan een soort Vitis vinifera en vormen dus een van de oudste dergelijke ontdekkingen in Midden-Europa.
Vervolgens berichten in Zagersdorf, in het uiterste oosten van Burgenland, zijn er druivenpitten gevonden in urnen uit 700 BC. Vooral onder de Romeinen bloeide de wijnbouw in de regio. Aangezien keizer Marcus Aurelius Probus het verbod op wijnbouw ten noorden van de Alpen ophief. Men neemt aan de Grüner Veltliner reeds in deze tijd haar faam maakte, maar echt bewijs is hier nog niet voor gevonden.
Toen het grote Romeinse rijk viel, begonnen ook de problemen voor de Oostenrijkse wijnbouw. Pas in 8e eeuw AD, na een decreet van Karel de Grote werden wijngaarden in ere hersteld.
Hoe het verder ging
In de 10e eeuw brengen monniken de Bourgondische wijncultuur naar de huidige Thermenregio in Oostenrijk. Langs de Donau waren het vooral de Beierse bisdommen en abdijen die aan de slag gingen met de ontginning en ontginning van rivierdalen. Een mooi voorbeeld is de aanleg van terrassencultuur in de Wachau.
In de 12e eeuw werd het klooster van Stift Klosterneuburg door de Congregatie van de Oostenrijkse Augustijner kanunniken in gebruik genomen. Markgraf Leopold III gaf de opdracht om hier een wijngoed te stichten. Al bij de inwijdingsplechtigheid van de basiliek in 1136 werd wijn afkomstig uit de kloosterwijngaarden gedronken. In de lange geschiedenis van het klooster bleef de wijnbouw van de allergrootste betekenis.
In de 14e eeuw werd Wenen zelfs het centrum van de wijnhandel dankzij haar strategische ligging aan de Donau. Zo zie je hoeveel wijnland Oostenrijk reeds meemaakte en spannende geheimen heeft doorstaan.
Hoe oorlogen de wijnbouw beïnvloedde
Oorlogen hebben altijd een grote invloed gehad op de Oostenrijkse wijngeschiedenis. Op een zeker moment in de 16e eeuw telde het land 170.000 hectare wijnstokken. De Dertigjarige Oorlog in de 17e eeuw en de daaropvolgende invasies door Turkse legers betekenden echter het einde van deze grootschaligheid.
In de 19e eeuw waren het geen mensen, maar biologische vijanden die de wijncultuur belaagden. De verschillende vormen van Meeldauw verspreidden zich in de wijngaarden en ruïneerden een groot deel van de gewassen. Een van de positieve gevolgen daarvan was de oprichting van een wijnschool in Klosterneuburg. Dit kennisinstituut hielp de Oostenrijkse wijncultuur vorm te geven. Het is tevens de oudste wijnbouw opleiding ter wereld! Helaas sloeg vervolgens in 1872 de druifluizenplaag toe, net als in de rest van Europa. Deze plaag verwoestte een groot deel van de wijngaarden in Centraal-Europa, en 25 procent van de Oostenrijkse druiven.
In de 20e eeuw werd het niet veel beter. Na de Eerste Wereldoorlog en de val van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk, werden de Oostenrijkse grenzen hertekend. Dit resulteerde in een verlies van wijnregio’s. Het aantal hectares liep terug van 50.000 tot 18.000. Door de Tweede Wereldoorlog en de opkomst en val van nazi-Duitsland, werden de Oostenrijkse grenzen nogmaals herzien. Helemaal toen later de Sovjet Unie prikkeldraadafscheidingen plaatste in wijngaarden om de nieuwe staatsgrenzen te markeren.
Het antivries-schandaal
Maar hetgeen wat de meeste mensen is bijgebleven is het grote antivries-schandaal. Dit is toch wel een hoogtepunt van de geheimen uit wijnland Oostenrijk die veel spannende verhalen met zich meebracht. In 1985 was er een klein groepje wijnhandelaren die besloten de wijn aan te zoeten. Dit was net op het moment dat Oostenrijkse wijnen enorm in de lift zaten. Doordat zij di-ethyleenglycol (een ingrediënt voor antivries) toevoegden aan de wijn, werd deze zoeter. En in deze tijd beoordeelde men de kwaliteit van de wijn op haar zoetheid. De handelaren vielen door de mand doordat één van hen de kosten van het product terug te krijgen van de belastingdienst. Gelukkig vielen er geen slachtoffers van deze actie, echter de Oostenrijkse wijnhandel stortte volledig in.
Oostenrijk nam vervolgens maatregelen door het invoeren van de strengste productiewetgeving in Europa. Producenten richten zich weer op kwaliteit en dat werpt haar vruchten af. In 2020 is het geschatte volume 2.4 miljoen hl wijn, met een kleine 50.000ha aan wijnbouwgebied.
Klimaat en terroir
Daar waar in de 17e eeuw wijnbouw in heel Oostenrijk voorkwam, is dit nu geconcentreerd in het oosten van het land vanwege de betere klimatologische omstandigheden. Hoewel Oostenrijk natuurlijk een berglandschap is, vind je hier toch vele kleine microklimaten. In het westen van Oostenrijk domineren de Alpen. Maar in het oosten zijn er meer vlaktes. Er heerst een koel continentaal klimaat die invloed ondervindt van koude noordelijke winden. Terwijl nabij de Hongaarse grens de gebieden opgewarmd worden door de oostelijke winden.
Het meest interessant voor wijnliefhebbers nu, is misschien wel hoe dit de terroir beïnvloedde van Oostenrijkse wijn. Wijnmakers werken veel samen met buitenlandse druiventelers. Natuurlijk is dit ook ingegeven door de vele oorlogen en verplaatsen van landsgrenzen als gevolg. De Welschriesling van Gamser gebruikt druiven die aan beide kanten van de Oostenrijks-Sloveense grens groeien, terwijl de Blaufränkisch een Hongaarse tegenhanger heeft in Kékfrankos. Het is ook een wijn die in nauwe samenwerking met Slovaakse wijnmakers geproduceerd wordt. Dit is te danken aan een ongebruikelijk systeem, ‘Historischer Doppelbesitz’, dat toestaat dat druiven aan beide kanten van de grens gebruikt worden voor Oostenrijkse wijn.
De kwaliteit en haar classificatie
Het label op een wijnfles moet de informatie bevatten die verwijst naar de herkomst, druivenvariëteit, alcohol percentage en dergelijke. De maximale opbrengst per hectare is 10.000kg ofwel 7.500 liter. Dan mag de wijn het predikaat landwijn, kwaliteitswijn of DAC dragen. Indien de opbrengst groter is, dan mag de gehele oogst van dat jaar geen classificatie op het etiket hebben staan. Er staat slechts “Wein” of voorheen “Tafelwein” op het etiket.
Landwein
Wanneer we één stapje hoger gaan, komen we in de IGP. Er is feitelijk slechts één geografische aanduiding voor Oostenrijk; “Landwein”. Andere vermelding is niet toegestaan. Hierdoor weet je als consument dus niet waar precies de wijn vandaan komt. De druiven zijn afkomstig uit één van de drie regio’s Weinland, Steirerland of Bergland die tezamen het hele land beslaan.
Qualitätswein
Aan de top van de piramide staat de “Qualitätswein”. Druiven zijn dan afkomstig uit één van de regio’s en de productie vindt er ook plaats. Tevens dient de wijn gekeurd te zijn door een Oostenrijks Proefcommissie. De kwaliteitswijn mag “Kabinett” of “Kabinettwein” op het label dragen onder strikte voorwaarden en is droog. Deze wijn mag zeker niet aangezoet worden.
Binnen de kwaliteitswijn categorie heb je de DAC ofwel “Districtus Austriae Controllatus“. Dit vormt een nadere specificatie van waar de wijn vandaan komt. Maar ook richtlijnen voor wijnstijlen die specifiek zijn voor de betreffende regio. Sinds oktober 2020 hebben 16 van de 18 specifieke regio’s een DAC status. Alleen Wagram en Thermenregion hebben geen DAC status.
Prädikatswein
Tenslotte heb je binnen de kwaliteitswijnen de “Prädikatswein”. Dit is wijn met een minimum suikergehalte en/of oogstemethodes. Deze kunnen worden aangeduid per regio of specifiek wijngebied. Prädikatswein heeft als extra voorwaarde dat een wijninspectie certificaat verleend dient te zijn (een Mostwägerbescheiningung) die de kwaliteit van de oogst bevestigt. Chaptilisatie is niet toegestaan. In volgorde van suikergehalte, gemeten in Öchsele zijn dit;
Spätlese – perfect gerijpte druiven met suikergehalte van 94Ö
Auslese – handmatige selectie van druiven om niet rijpe of aangetaste druiven te verwijderen met een suiker gehalte van minimaal 105Ö
Beerenauslese – wijn van overrijpe druiven en druiven die zijn aangetast met Botrytis, minimaal 127Ö
Eiswein – wijn van druiven die tijdens de oogst en persen volledig bevroren waren, minimaal 127Ö
Strohwein of Schilfwein – wijn van rijpe en suikerrijke druiven die minimaal drie maanden voor de vinificatie op stromatten zijn gedroogd (soort van appassimento). Minimaal 127Ö
Trockenbeerenauslese – wijn van late oogst druiven die aangetast zijn door Botrytis en deels ingedroogd met minimaal suikergehalte van 156Ö
Sekt
Sinds 2015 heeft ook Sekt haar plaatsgevonden in dit illustere lijstje. De Oostenrijkse sekt is synoniem voor verfrissende lichte mousserende wijn en is gemaakt volgens de Méthode Traditionelle. Sekt komt in drie categorieën; Klassik, Reserve en Grosse Reserve. Er wordt zelfs beweerd dat Reserve Sekt op hetzelfde niveau zit als de Italiaanse Franciacorta en Franse Champagne!
De verschillende regio’s in vogelvlucht
Oostenrijk produceert slechts 1% van de wijnen in de wereld. En maar liefst 30% van haar wijn exporteert men vooral naar buurlanden Duitsland en Oostenrijk. Op verrassende 3e plaats staat de VS. Zoals reeds in een eerdere blog vermeldt, is Grüner Veltliner de meest geliefde druif en ook nationaals trots. Maar liefst 37% van de wijngaarden staat aangeplant met deze mooie verfrissende druif.
Bron: UniWien Karto
Niederösterreich
Gelegen in de regio Weinland, is dit het grootste wijndistrict in Oostenrijk. Het neemt maar liefst 60% van de productie voor haar rekening. Tevens vind je hier de crème de la crème van Oostenrijks wijnen; top wijnen van “Gru-Ve” maar ook Riesling en historische wijnrassen Zierfandler en Rotgipfler. Wijnen van deze laatste twee druivensoorten zijn zeer zeldzaam.
De regio kenmerkt zich door haar warme en droge klimaat. Het zijn nochtans de grote temperatuurverschillen die een belangrijke rol spelen voor de aromatische intensiteit. Door de zonnige warme herfst verlengt het groeiseizoen waardoor druiven voldoende suikerrijpheid behalen in combinatie met een mooie zuurgraad.
Burgenland
De volgende in omvang is Burgenland, welke ook in Weinland ligt. Hier vind je vooral rode wijnen met mooie volle body van Blaufränkisch, Zweigelt of St Laurent. Ook produceert men mooie dessertwijnen zoals ijswijn of trockenbeerenauslese.
Het klimaat hier is warmen en vochtiger in vergelijking tot Niederösterreich.
Steiermark (Styria)
In de regio Steiterland vinden we Steiermark. Met ongeveer 10% van Oostenrijks wijngaarden, maken ze hier mooie wijnen van Sauvignon Blanc, Welschriesling, Gelber Muskateller (Muscat Blanc a Petit Grains) en Weissburgunder (Pinot Blanc).
Vienna of Wenen
In 2013 heeft Wenen haar eigen DAC gekregen. Gelegen in het midden van Niederösterreich heeft de kleine 600ha aan wijngaarden haar eigen status verdiend. De wijngaarden helpen de stad haar groene gordel te behouden en zijn de basis van een eerste klas wijn.
Bergland
Dit is een verzamelregio die Öberösterreich, Kärnten, Salzburg, Tirol en Vorarlberg dekt. De belangrijkste witte druivensoorten hier zijn de pinot-familie, Sauvignon Blanc, Riesling, Traminer, Grüner Veltliner, Müller Thurgau en Chardonnay. Terwijl voor rode wijn Zweigelt, Roesler en Blauer Burgunder (Pinot Noir) gebruikt worden.
Volgende week gaan we ons verder verdiepen in dit prachtige wijnland Oostenrijk met haar spannende geheimen.
Nadat we vorige week kennis hebben gemaakt met de krachtige Barolo en verfijnde Barbaresco wijnen, richten we onze blik op het noordoosten. Hier vinden we de welbekende mousserende Prosecco. Maar ook de magistrale wijnen uit Valpolicella en nog veel meer moois.
De mousserende wijnen van Lombardia
Wanneer je naar Lombardije kijkt, zijn er twee opvallende invloedrijke factoren; de Alpen in het noorden en de meren Lago Maggiore, Lago Como, Lago Iseo en Lago Garda, die het klimaat temperen. Wie Lombardije zegt, denkt mogelijk eerder aan de industrialisatie en modestad Milaan. Toch zijn hier heel mooie wijngebieden te vinden, die vooral lokaal bekendheid genieten. Overigens zie je hier naast de wijnstokken ook vaak moerbeien staan. Reeds sinds de Middeleeuwen wordt de moerbei gebruikt om zijdewormen aan te trekken die op hun beurt zorgen voor de fameuze Italiaanse zijdedraad, vanwaar Milaan haar status als modestad te danken heeft.
Ook hier waren het de Etrusken die de wijnbouw introduceerden, net als in noordwest Italië.. Tot ze waren verjaagd door de Galliërs met hun lange baarden (Langobards waar Lombardia naar refereert).
De appellaties in Lombardia
De regio herbergt 21 DOC’s en 5 DOCG’s en 15 IGT’s verspreidt over drie gebieden; Valtellina in het noorden, Oltrepò Pavese in het zuidwesten en in het centrum en zuidoosten liggen Bergamo, Brecia en Lago di Garda district. Hier produceert men 1.3 miljoen hl wijn waarbij het leeuwendeel afkomstig is uit Oltrepò Pavese.
De meest bekende wijn afkomstig uit Lombardia is toch wel Franciacorta DOCG. Deze mousserende wijn, gelegen nabij Lago Iseo, is gemaakt volgens de Méthode Traditionelle en kan zich meten met de beste champagnes. De wijn is gemaakt van een blend tussen Chardonnay, Pinot Nero (Noir) en Pinot Bianco. De wijn heeft een licht zoete afdronk.
Een andere mooie mousserende wijn komt uit Oltropò Pavese Metodo Classico DOCG. Dit is een blend van minimaal 70% Pinot Nero met Chardonnay, Pinot Bianco en Pinot Grigio. De wijn ligt minimaal 15 maanden op lie. Ze zijn verkrijgbaar in zowel witte mousserende wijn als rosé mousserend.
Tevens is er een derde mousserend product in deze regio, maar kan je het wijn noemen? Ik duid dan op Lambrusco, welke in het uiterste zuidoosten geproduceerd wordt. Het is een goedkope variant met heel licht alcohol. Leuk als aperitief, maar verder vind ik persoonlijk deze wijn niet al te bijzonder.
Natuurlijk brengt Lombardia niet alleen mousserende wijn, er is een grote verscheidenheid gelet op de vele druiven die zijn toegestaan. Een andere curiositeit is de Sforzato di Valtellini DOCG. Hier maken ze rode wijn van de Chiavennasca druif, de lokale benaming voor Nebbiolo. Het is een volle droge wijn gemaakt van ingedroogde druiven (recioto). Het drogen duurt ongeveer 100 dagen op rekken waarna de wijn 20 maanden rijpt. Uiteindelijk zijn deze wijnen te vergelijken met Amarone wijnen uit Veneto.
Trentino Alto Adige het dak van Italië
Wijnbouw op het dak van Italië zo kan je Trentino Alto Adige wel definiëren. Op steile terrassen die wel reiken tot boven de 1.000m. Slechts 15% van het land kan bewerkt worden voor wijnbouw, staat Trentino toch stevig in de middenmoot met 1 miljoen hl aan wijn productie. Het grootste risico is hier misschien wel verbranding van de druiven – zonneschade. Daarom is bladbeheer hier belangrijk. Overigens is hier ook een duidelijk tweedeling zichtbaar, Trentino en Alto Adige (ofwel Zuid Tirol).
Van oudsher zijn de lokale rode druivensoorten Lagrein en Schiave van belang, echter die hebben inmiddels plaats gemaakt voor de witte soorten Pinot Grigio en Chardonnay. Er zijn negen DOC’s te vinden. Alto Adige DOC en Trentino DOC zijn de overkoepelende benamingen. Hier kan men experimenteren binnen de limieten van de ruime regelgeving. In Zuid Tirol kent men daarnaast Caldaro DOC/Lago di Caldaro DOC (Kalterersee DOC) en Valdadige DOC. Interessant is dat Lago di Caldaro DOC volledig gericht is op Schiava (Vernatsch of Trollinger). Deze geeft lichte elegante rode wijnen met een boeket van rozen en aardbeien. Zeker een interessante wijn wanneer je een keer in Alto Adige bent!
Trentino DOC levert veelal de commerciële wijnen op, maar ook deze dessertwijn misstaat niet.
Probeer eens de Castel Firmian Moscato Giallo van Mezzacorona (ja in deze Corona tijd, is dit geen grap!). Deze strogele zoete wijn gemaakt van Moscato Giallo druif. De geur is zwoel en tropisch met perzik en honing meloen. Echter het is een elegante wijn, aangezien in deze niet een te zoet pallet heeft met mooie zuren. De wijn bouwt haar suikers op doordat een deel van de druiven pas laat geoogst worden.
Het is een heerlijke combinatie bij zoet brood, noten crumble of gedroogd fruit.
En wat dacht je van Trento DOC waar ook een mousserende wijn vandaan komt! Zoals deze mooie Rotari Spumante. Een pure Chardonnay wijn die doet denken aan perzik, abrikoos, amandelen en hazelnoten. Heerlijk naast een kaasplankje.
Deze spumante is gemaakt volgens de Methode Traditionelle, gelijk aan Champagne. En dus verschilt van de Prosecco.
De ondergewaardeerde Friuli Venezia Giulia
Helemaal in het noordoostelijke hoekje ligt Friuli Venezia Giulia verstopt. Geplakt tegen de Oostenrijkse en Sloveense grens. Vaak afgekort als Friuli. Deze kleine regio produceert één Italiaanse beste witte wijnen verdeelt over vier DOCGs, 12 DOCs en 3 IGPs. Zo’n 77% van de wijn hier is wit met als signatuur druif Friulano. Dit geeft fruitige wijn met tonen van citrus, vegetatie en amandelen met een hint van mineralen. Helaas is de Friulano overschaduwd door internationale rassen als Pinot Grigio en Sauvignon Blanc. Ook vind je een kleine hoeveelheid rode wijn voornamelijk van Merlot.
Het veelzijdige Veneto
Als laatste regio van noord Italië direct ook de grootste van het land met 11 miljoen hl; Veneto. Om meteen met de deur in huis te vallen, hier ligt het 205ha grootte Prosecco DOC gebied (wat ook nog deels doorloopt in Friuli Venezia Giulia). Prosecco DOC is goed voor maar liefst 440 miljoen flessen mousserende wijn dat bij het grote publiek geliefd is. De productie methode van Prosecco is hier reeds uitgebreid aan bod gekomen. Nu zijn er veel voor- en tegenstanders van Prosecco, maar neemt niet weg dat het een alleraardigste bubbel is. Binnen Prosecco DOC ligt het Valdobbiadene Asolo DOCG wat 80ha omvat en zo’n 100 miljoen flessen voortbrengt. Deze mousserende wijn is van nog betere kwaliteit als Prosecco. En binnen Valdobbiadene Asolo vinden we dan nog Conegliano Valdobbiadene Superiore DOCG.
Naast Prosecco komen hier nog meer topwijnen vandaan. Met in totaal zo’n 26 DOC’s en DOCG’s is zijn regiogebonden wijnen hier goed vertegenwoordigd. De streek kan je opdelen in drie delen. In het noordwesten aan de voet van de alpen, nabij het Gardameer vinden we het koelere alpine klimaat. Hier komen de verfrissende witte wijn van Bianco di Custoza DOC en Garda DOC maar ook de lichte verfijnde rode wijnen van Bardolino DOC en de iets robuustere Bardolino DOCG rondom het Gardameer. Deze wijn is een blend van Corvina en Rondinella en kenmerkt zich door haar rode kleur met een neus van kersen. Mooie volle wijn met weinig tannine. Heerlijk voor op het terras.
De magistrale Valpolicella
Ten oosten van het Gardameer en ten noorden van de staf Verona ligt de Valpolicella streek. Hier komen de Valpolicella Classico DOC, Valpolicella Ripasso DOC, Amarone della Valpolicella DOCG en Recioto della Valpolicella DOCG vandaan. Al deze magistrale wijnen zijn een blend van Corvina, Corvinone, Rondinella en Molinara maar de methodes zijn anders.
De Classico is een robijnrode wijn met levendige tonen van rode bessen, bramen en viooltjes. Het zijn altijd wijnen met een mooi balans, verfijnde zuren en geen overheersende tannine.
De Ripasso is eigenlijk een blend van twee wijnen; de Classico en de overgebleven gist restanten van de Amarone (amarone pommace). Door deze samen te voegen gaat de wijn een tweede keer vergisten die het alcohol percentage verhoogt. Maar ook de tannine stijgt en de wijn krijgt meer kleur, smaak en textuur. Je kan zeggen dat dit een voordelig zusje van de Amarone is.
Wat dacht u van Ugolini Monte Solane Valpolicella Ripasso. Tenute Ugolini is een oude boerderij met 22ha wijngaarden en 0.7ha aangeplant met olijfbomen. De Monte Solane wijngaard ligt op een hoogte van 650 meter rond San Giorgio di Valpolicella.
De wijn wordt geperst op de dag van de oogst om een elegante frisse wijn voort te brengen. In maart vindt een tweede vergisting plaats door Amarone wijn toe te voegen. Dit voegt structuur en smaak toe. Vervolgens vindt de 20 maanden rijping in kleine frans eiken vaten plaats.
Dit levert een intense robijnrode wijn met aroma’s van rijp rood fruit, zwarte peper, tabak en cacao. Verder bespeur je aangename geur van balsamico azijn en mediteraanse kruiden. Kortom een warme, uitgebalanceerde wijn van hoge kwaliteit met een zeer aangenaam lange afdronk!
De bijzondere Amarone della Valpolicella en Reciotto
Dan komt dus de Amarone della Valpolicella DOCG. Deze duurdere zus kost al snel €50 tot €90! De reden? Simpel, de druiven drogen gemiddeld 120 dagen voordat deze geperst worden. Het sap is dus geconcentreerder, rijker van smaak en je hebt meer druiven nodig om een fles te vullen. Deze methode heet appassimento. Ze heeft een gemiddeld hoge zuurgraad, hoog alcohol en is echt een zware wijn. Vol van kersen, vijgen, amandelen, chocolade. Heerlijk bij hertenbiefstuk of een plankje van gerijpte kazen.
Tenslotte de Reciotto. Deze volgt hetzelfde appassimento proces als Amarone, maar is vergist tot een zoete wijn in tegenstelling tot de Amarone. Naast deze magistrale wijnen van Valpolicella is hier nog meer moois, wat dacht je van Soave!
Fantastische witte Soave
Ten oosten van Valpolicella vinden we Soave DOC, het thuis van de fameuze witte wijn van Garganega en Trebbiano druiven. Daar waar de Soave DOC zich bevindt op de vlakte van de Po, heb je Soave Classico DOC en de Soave Classico Superiore DOCG aan de voet van de alpen. De wijnen kenmerken zich door de lage zuurgraad en boeket van witte bloemen, amandelen, citrus, perzik en honing. Minder bekend is de Recioto di Soave DOCG, wat een zoete dessert wijn is.
Het tweede gebied is centraal Veneto; dit is meer de Po vlakte en omliggende heuvels (waar de betere wijn vandaan komt). Dit kan je zien als de massaproductie in de regio alsmede het gebruik van internationale druivenrassen. Hier vind je onder andere IGT Veneto waar onze Neropasso vandaan komt. Een wijn gemaakt van deels appassimento druiven waardoor deze licht zoet is en heerlijk weg drinkt.
Tenslotte in het uiterste noordoosten vinden we Piave DOC. Hier regeert de eerder genoemde Prosecco gemaakt van de Glera druif.
Conclusie
In deze tweeluik over noord Italië hebben al veel soorten wijn de revue gepasseerd en is enorm veel te vertellen over deze regio. Eigenlijk hebben we alleen het topje van de ijsberg besproken. Zeker met de magistrale wijnen uit Valpolicella en het moois uit Soave bijvoorbeeld. Zoals zo vaak met Italië, je zal er naar toe moeten gaan om het echt te ervaren. Vaak zijn wijnen internationaal niet verkrijgbaar, maar er is zoveel moois te ontdekken hier!
Op ongeveer 4.5 uur rijden vanaf Utrecht, kom je aan in de Champagne streek. Het is de enige streek ter wereld die zich exclusief richt op het produceren van mousserende wijn. Champagne, er hangt vele jaren een feest stemming om het product. Niet voor niets is er altijd een reden voor een champagne feestje!
Champagne mag alleen zo genoemd worden wanneer het uit de Franse Champagnestreek komt. Maar wat maakt Champagne zo speciaal ten opzichte van andere dranken?
Geschiedenis
Champagne heeft een rijke geschiedenis, de Romeinen brachten wijnkennis naar het noordoosten van Frankrijk. Men weet dat reeds in de 5e eeuw een bleekroze stille wijn werd geproduceerd, gemaakt van Pinot Noir. Echter dit leek helemaal niet op de Champagne van vandaag de dag.
Wat niet wijd bekend is, is dat mousserende wijn reeds in de eerste eeuw na Christus een bekend verschijnsel was. Een Egyptisch papyrus gedateerd 23 oktober 522 AD staat beschreven dat een wijntransactie werd geannuleerd omdat in het voorjaar een tweede vergisting plaatsvond1. Ook in de Europese Middeleeuwen is vermelding van bruisende wijnen, echter men begreep niet hoe dit ontstond.
Tot 17e eeuw
Maar terug naar Champagne. In de eeuwen die volgden, gingen de boeren in de Champagne zich onderscheiden van de Bourgondische buren door te richten op witte wijn gemaakt van blauwe druiven. Echter ze werden geconfronteerd met een aantal uitdagingen. De Pinot Noir had moeite met het bereiken van de fysiologische rijpheid. Dit resulteerde in hoge zuren en lage suikers. De wijnen waren lichter en dunner dan die uit de Bourgogne. Bovendien stopte de vergisting in de kelder in de winter (door de koude temperaturen) waarna in de lente de resterende gisten spontaan gewekt werden en een 2e vergisting op gang brachten. Een bijproduct van vergisting (fermentatie) is het vrijkomen van kooldioxidegas. Dit gas zit gevangen in de fles na het bottelen, waar het vervolgens een enorme druk opgebouwd. Dit bracht risico’s met zich mee, want de flessen in die tijd waren niet sterk genoeg. Wanneer één fles in de kelder explodeerde, ontstond er een ketting reactie in de kelder. En als de fles het overleefde, bleken er bubbels in de wijn te zitten. In die tijd ervoeren de Champenois dat als een fout in de wijn. Tevens was het klaren van de wijn nog niet ver genoeg gevorderd waardoor de wijn roze of grijs tinten bevatte.
17e eeuw
In 1662 ontdekte de Engelse Christopher Merret dat wanneer je suiker toevoegde aan de wijn, het fermentatieproces op de fles door bleef gaan. En dat je op deze manier mousserende wijn kon maken.
Eind 17e en begin 18e eeuw nam mousserende wijn een toevlucht. De extravagante wijn waarbij de kurk van de fles springt en alle vijf zintuigen beroert vindt vooral aftrek bij de Franse aristocratie en Britse welstand. Die hielden altijd van een feestje zonder reden met champagne. Echter de productie bevat meer geluk dan wijsheid, wanneer het suikergehalte in de druiven te laag was, vond er geen tweede vergisting plaats. En wanneer deze wel plaats vond, explodeerde de fles…
Het is Dom Pierre Pérignon (1638 – 1715), een monnik, die voor een revolutionaire wijziging in het productieproces zorgde. Hij wist te bewerkstelligen dat een witte wijn voortkwam uit de Pinot Noir (welke zijn voorkeursdruif was). Maar ook voor een manier zorgde om een tweede gisting op de fles mogelijk te maken. Grappig genoeg was het eigenlijk zijn bedoeling om de tweede vergisting te voorkomen. Hij maakte zich sterk voor kleinere oogst, oogsten in koele conditie, het verwijderen van rotte druiven, het blenden van druivenrassen voordat ze de pers in gaan. Maar ook voor het toepassen van wijn productie onder natuurlijke processen. Tegenwoordig profiteren we nog steeds van zijn uitvinding, hij was de grondlegger van de méthode Champenoise.
18e eeuw
De 18e eeuw betekende de grondlegging van hedendaagse Champagne. Met de méthode Champenoise, het experimenteren zoals het gebruik van kurk in plaats van hout, het kapselen van de kurk eerst met linnen, daarna met ijzerdraad, het selecteren van de meest bestendige flessen. Tevens ging men variëren van de datum van botteling en het toevoegen van suiker aan de gebottelde wijn. Maar ook het gebruik van kelders met stabiele temperatuur en het dégorgement.
Ook in de 18e eeuw vindt de grondlegging plaats van de hedendaagse grote Champagne huizen; Ruinart (1729), Taittinger (1734), Moët & Chandon (1743), Veuve Clicquot Ponsardin (1772) en Louis Roederer (1776). Maar er zijn natuurlijk nog veel meer (kleinere) huizen die fantastische Champagne’s voortbrengen!
In 1844 vond de volgende revolutie plaats, Jacquesson ontdekte de muselet – de metalen “dop” die over de champagne kurk geschoven wordt.
Ondertussen won Champagne aan populariteit, echter daar waar de Britten de voorkeur gaven aan droge wijn (22-26 gram suiker), gaven de Duitsers, Fransen en Amerikanen de voorkeur aan half zoet. En de Russen zelfs heel zoet, tot wel 250 gram suiker! Aangezien de Britten de drijvende kracht waren achter de populariteit van Champagne, is de trend naar droge wijnen vanzelfsprekend.
Wat champagnestreek zo bijzonder maakt
De Champagne bestaat uit een aantal streken; Montagne de Reims (bij Reims), Vallée de la Marne, Cote des Blancs (rondom Epernay), Cote de Sezanne (nabij Sézanne) en Cote de Bar (tussen Bar sur Aube en Bar dus Seine). Maar er is geen onderscheid in regionale appellaties, zoals in de andere streken.
In 1911 is de échelle des crus in het leven geroepen door het Syndicat des vins de Champagne. Afhankelijk van ligging, expositie, zonuren en dergelijke krijgt het dorp een percentage. Vanaf 80% is het dorp premier cru gecertificeerd en 100% staat voor Grand cru. Er zijn 44 dorpen met een Premier Cru status en 17 met Grand Cru. Overigens zegt het échelle des cru niets over de relatie tussen de wijngaard en de daarvan afkomstige wijn. Het is een hulpmiddel voor de prijsbepaling van de druiven. De wijnkopers, ofwel champagne huizen, geven een kwaliteitsoordeel over de wijnbouwers, de wijnleveranciers in een bepaalde gemeente. Dit in tegenstelling tot in Bourgondië waar de referentie naar cru zelfs tot op een climat niveau gaat!
Daarnaast is Champagne geen vin de terroir, zoals in andere wijnbouwgebieden. De wijn kent geen specifieke geografische herkomst, anders dan de streek. De champagne huizen maken een cuvée geheel in de stijl van het huis; het is een echte vin de maison.
Een bijzonder terroir
Het terroir bestaat uit klimaat, grond en ondergrond en reliëf.
Klimaat
Het klimaat in de Champagne is bijzonder koel met een temperatuur in het groeiseizoen van ongeveer 16 graden. Daarnaast ondervindt de regio invloeden van zowel een landklimaat (strenge vorst in de winter en voorjaar) en zeeklimaat (hoge neerslag, wat ideaal is voor de noodzakelijke watertoevoer). Het aantal zonuren is beperkt tot ongeveer 1650 uur per jaar. Hierdoor blijft het suikergehalte in de druif achter en de zuurgraad dus hoog, waardoor het maken van stille wijn nagenoeg uitgesloten is.
Bodemgesteldheid
De ondergrond bestaat grotendeels uit kalk en de afzetting is grotendeels kalkachtig, zoals mergel, krijt en kalk. Dit is een ideale ondergrond voor drainage en voegt smaakelement toe aan de uiteindelijke wijn (het zogenaamde mineralige karakter). Ook hier heb je de bekende Kimmeridgian klei, zoals in de Chablis. De Côte des Blancs, Côte de Sézanne en Montagne de Reims liggen vooral op krijtrijke grondlagen. De Vallée de la Marne (en een enkele specifieke wijngaard bij Reims) heeft een overwegende mergel- klei of zandgrond. Terwijl Côte de Bar vooral een ondergrond van mergel heeft.
Dit krijt is afkomstig van de skeletten van kleine zee-organismen. Zoals aangegeven in het artikel over Chablis, lag hier een groot bassin, het bekken van Parijs. Deze calcietkorrels zijn bijzonder poreus en houden daardoor water goed vast. Zelfs tijdens de droogste zomers voorziet deze ondergrond de druivenranken van water en vormt dus een betrouwbaar water reservoir. De druif heeft hierdoor een gematigde waterbehoefte tijdens het groei seizoen waardoor het evenwicht tussen de vruchtzuren, suiker en de voorlopers van de aroma’s bevordert.
Reliëf
Doordat de streek steil en heuvelachtig is, hebben de wijnstokken genoeg toegang voldoende zonuren. Daarnaast bevordert dit het afvloeien van overtollig water. Deze heuvelwijngaarden zijn typerend voor dit gebied. Deze heuvels zijn ontstaan toen het midden van het bekken van Parijs is gaan verzakken onder het gewicht van de afzettingen. Dit heeft de grond ten noorden en oosten van het bekken omhoog geduwd. Vervolgens heeft erosie nadere vorm geschapen aan het reliëf.
De belangrijkste heuvels die ontstaan zijn, zijn Côte de Île de France met de wijngaarden van Côte des Blancs, Montagne de Reim en Sézanne, Côte de la Champagne, met Vitry de Francois en Montgueux en Côte de Bar. Daarentegen hebben de Marne, Seine en hun vertakkingen engten uitgehold in de Côte de Île de France waardoor hellingen ontstonden zoals in Vallée de la Marne.
De beperkingen vanuit de wijnwetgeving
Vanzelfsprekend mogen de druiven alleen afkomstig zijn uit het afgebakende gebied van Champagne. De toegestane druivensoorten zijn Chardonnay, Meunier, Pinot Noir, Arbane, Petit Meslier, Pinot Blanc of Pinot Gris.
In de wijngaard is men verplicht om één van de volgende snoeimethodes te gebruiken.
Chablis-snoeien. Dit is een methode waar vanuit de stam één of meer 30cm lange scheuten worden opgebonden waar het fruit aan groeit.
Cordon de Royat Hierbij leidt men de stam horizontaal langs de lijnen met één of twee armen. Deze staat niet hoger dan 60cm van de grond. De scheuten met fruit worden omhoog opgebonden en in de winter weer terug gesnoeid. Dit is een korte snoei methode.
Guyot-snoeien. Vanuit de stam zijn er één of twee takken die horizontaal geleid worden. Hierop komen de nieuwe scheuten waar het fruit aan groeit. In de winter snoeit men alles terug op één of twee scheuten na, die weer horizontaal worden geleid.
De Vallée de la Marne-snoei is alleen toegestaan voor de Meunier druif. Men buigt een scheut van het vorig jaar om deze horizontaal te leiden. Lijkt verder sterk op de Guyot snoeimethode.
In de Grand en Premier Cru wijngaarden zijn overigens alleen Chablis en Cordon snoeimethodes toegestaan.
Zoals in bijna alle AOC in Frankrijk, zijn er beperkingen gesteld aan de maximale opbrengsten per hectare. Zowel bij het plukken als bij het persen (102lt per 160kg druiven).
Elk jaar bepaalt men het minimaal toegestaan alcohol percentage. Maar ook dient de wijn 15 maanden op fles rijpen voordat het op de markt gebracht mag worden. En vanzelfsprekend dient de methode traditionelle gebruikt te worden.
Van pluk naar de fles
Dit proces is bijzonder complex en strekt veel verder dan de reguliere stille wijn. Dit is uitgebreid hier aan bod gekomen, in de blog over de verschillen tussen mousserende wijnen.
Conclusie
Er valt enorm veel over Champagne te vertellen en niet te vergeten om te proeven. Maar wat is nu de relatie tussen champagne en feesten? Eigenlijk is dat niet echt duidelijk. Wanneer deze vraag wordt gesteld aan mensen, komt het antwoord vaak neer op “de bubbels creëren een feestelijke sfeer”. Waarom dan niet bruis water? Nou gezien de geschiedenis van Champagne omgeven door rijkdom, doet suggereren dat het statusverhogend werkt. En status dat is waar het in de huidige materialistische wereld omgaat. Echter, wanneer je puur naar het product kijkt, realiseer je je ook dat het verdomd goed in elkaar zit. Ja het niet goedkoop, maar dat is ook grotendeels te herleiden naar het bijzondere productieproces. En ja natuurlijk betaal je ook voor de naam van het Champagnehuis … maar carpe diem, je leeft maar één keer, dus gebruik dit altijd als de reden voor een champagne feestje!
1 afkomstig uit historische nota van Benoît Musset, doctor in de geschiedenis, lector in de moderne geschiedenis aan de Universiteit van Maine. 11 september 2009
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
