Met het kerstdiner vers in ons geheugen, zal mogelijk bij u ook een dessertwijn op tafel hebben gestaan. Maar dessertwijn, wat is dit en wat zijn de verschillen tussen al die zoete wijnen? Er is zoveel te kiezen, moscato, ijswijn, tokaj, noem ze maar op. En waarom is er zo een groot prijsverschil tussen al deze zoete wijnen? Vandaag gaat het artikel over de versterkte dessertwijnen.
Wat is dessertwijn
Een dessertwijn wordt geassocieerd met jawel het dessert! Maar ook met een kaasplankje. Een dessert is vaak een zoet nagerecht en om daar een droge wijn of een wijn met duidelijke tannine naast te zetten is geen beste combinatie. Het vult elkaar niet aan of sterker het werkt elkaar tegen. Zo zal een minder zoete wijn nog zuurder smaken door het suikergehalte in het nagerecht. Een goede wijncombinatie dient het gerecht te dragen, om de smaken tussen het gerecht en de wijn nog beter tot uiting te brengen. Daarom dient een dessertwijn ook een hoger dan gemiddeld zoet gehalte te hebben. Maar bedenk ook dat een zoete wijn niet per definitie zoet is. Tuurlijk zal je echt wel zoetheid proeven, maar een goede dessertwijn is uiterst gebalanceerd tussen zuurgraad en zoetheid. En het zal je misschien verbazen, maar dessertwijn kan ook prima een mooi hoofdgerecht dragen.
Nu in die zoetheid ligt tevens de uitdaging. Want, zoals je in het blog over wijn maak technieken hebt kunnen lezen, zet tijdens het vergistingsproces de natuurlijke suiker om in alcohol. Dus wanneer de wijn voldoende suiker en gistcellen heeft, blijft dit chemische proces doorgaan met als gevolg hoge alcohol. Laten we eens gaan inzoomen op de verschillende soorten dessertwijn. Want de productiewijze is mede bepalend welke soort wijn wordt geproduceerd.
Productie methoden voor versterkte dessertwijnen
Vroegtijdig stoppen van de vergisting
Door een destillaat (wijnalcohol) toe te voegen, kan de wijnmaker het vergistingsproces onderbreken en zelfs stoppen. Het destillaat doodt de resterende gistcellen waardoor restsuikers nog achter blijven in de wijn. Over het algemeen zijn dit wijnen die een hoger alcohol percentage hebben.
Port
Dit is misschien wel één van de meest aansprekende voorbeelden van versterkte dessertwijnen en toch ook weer niet. Bij een kaasplankje staat vaak port, maar wat veel mensen niet realiseren is dat een 30 jarige tawny niet misstaat bij wild bijvoorbeeld! Port is het waard om een aparte blog aan te wijden. Het is zo een veelzijdig product.
Madeira
Madeira is verkrijgbaar van droog tot zoet stijlen en is één van de weinige wijnen die al voor 200 jaar niet is veranderd. De unieke smaak van Madeira komt van het herhaaldelijk opwarmen van de wijn. De verwarming zorgt voor een wijn met fascinerende smaken van geroosterde noten, gestoofd fruit, karamel en toffee. De Boal en Malvasia of Malmsey is de dessertwijn variant en kunnen tientallen jaren blijven liggen. De zoete madeira is een prima match met lam of wild gerechten, maar ook stoofgerechten waar gestoofd fruit in verwerkt is.
Vin Doux Naturels (VDN)
VDNs zijn vaak jong gebotteld en daardoor bijzonder expressief. Muscat is een vaak gebruikte druif, maar let op; de duurdere Muscat Blanc à Petit Grains is meer expressief dan haar familielid Muscat of Alexandria die daardoor dus goedkoper is. Ook van Grenache kan men VDN maken. VDN is heerlijk bij vruchten dessert maar misstaat ook niet bij schimmelkazen of zelfs gerookte zalm!
Muscat
De Muscat de Beaumes de Venise in de Rhone, Muscat de Saint Jean de Minervois en de Muscat de Rivesaltes beiden uit de Languedoc zijn wel de meest aansprekende wijnen waar het gaat om Vin Doux. Ze zijn fris en fruitig en ondergaan soms wat houtrijping. De wijn is heerlijk bij oude kaas met vijgenbrood. Neem je een oude VDN (20+ jaar) denk dan ook aan ganzen/eendenlever met confituur of geroosterd kalfsvlees met een fruitige saus.
Rutherglen
De Australische regio Rutherglen staat ook bekend voor haar VDN. Hier vindt een combinatie plaats tussen late oogst en VDN, waardoor nog rijkere zoete sap kan worden geperst. De wijn ondergaat oxidatieve rijping op vaten. Hierdoor is naast het gedroogde rijpe fruit (pruim, abrikoos, rozijn) ook marmelade, karamel, noten en toffee waarneembaar.
Samos Vin Doux
Afkomstig van het Griekse eiland Samos en vol van primaire aroma’s van de Muscat Blanc à Petit Grains. Heerlijk zomers fruit, bloemen en een hint van butterscotch. Met gebak, gedroogd fruit, noten, noem maar op, kan je van een glas samos lang genieten.
Een andere wijze om vergisting vroegtijdig te stoppen is de wijn te koelen. Echter het is van belang de wijn direct te filteren om alle gistcellen te verwijderen, omdat anders de vergisting opnieuw op gang komt. Dit wordt toegepast in de premium Kabinett wijnen uit Duitsland maar ook de Moscato d’Asti.
Kabinett
Dit is de minst zoete wijn classificatie in Duitsland. Maar desalniettemin ook te gebruiken als dessertwijn. Vooral bij een fruit dessert of lichte kazen komen de zuren en lichte zoetheid goed tot haar recht. Vaak hebben deze wijnen een lager alcohol percentage (denk aan 8-9%), terwijl de drogen wijnen juist hoger zitten (12%).
Moscato d’Asti
Deze mousserende wijn heeft een laag alcohol percentage (~5.5%). De wijn ondergaat slechts één vergisting waardoor er veel restsuikers achter blijven. Doordat zowel de wijn als de mousse niet overheersend zijn, wordt de wijn gebruikt als digestivo; het neutraliseert het pallet na de maaltijd en voor het dessert.
Toevoegen van druivensap
Het aanzoeten van wijn, het zogenaamde “Süssreserve” is toegestaan in Duitsland voor de Prädikatswein. Echter dit wordt alleen toegepast op Kabinett, Spatlese of Auslese wijnen, en dan niet altijd. Wijnmakers vinden dat het aanzoeten inbreuk doet op de wijn en haar minder harmonieus maakt dan wanneer de wijn niet wordt aangezoet. Helaas is het niet altijd te herleiden voor de consument of de wijn is aangezoet. Noteer dat Süssreserve niet hetzelfde is als chaptilisatie.
Volgende week gaan we verder in deze serie over dessertwijnen. Waarbij de nadruk niet ligt op versterkte dessertwijnen maar andere productie methoden voor dessertwijn.