Krachtige en fabelachtige wijnen uit de noordelijke Rhône

Vorige week hebben we uitgebreid kennis gemaakt met de Rhône méridional. Ongeveer 95% van alle Rhône wijn is afkomstig uit de zuidelijke zus. Wat ook niet verrassend is wanneer je je beseft dat de Rhône septentrional slechts 2.800ha omvat. De oplettende lezer kan zich mogelijk herinneren dat de gehele Rhône 68.000ha beslaat! Een andere mooi vergelijk is het aantal appellaties, daar waar je in de zuidelijke Rhône meer dan 20 bevat, zijn er slechts 8 in de noordelijke Rhône. Echter het zijn wel de fabelachtige en krachtige wijnen die uit de noordelijke Rhône komen.

De noordelijke Rhône begint bij Vienne en strekt zich langs de rivier uit tot aan Valence. Hier vind je wijnen van Syrah die zijn gelijke in de wereld niet kent. De andere belangrijkste (witte) druivensoorten zijn Viognier, Marsanne en Roussanne. Desondanks produceert men hier 95% rode wijn!

Significant verschil in klimaat en terroir

Daar waar de zuidelijke Rhône een warme droge mediterraans klimaat kent, is het aan zienlijk koeler en vochtiger in de noordelijke Rhône. Het groeiseizoen is daardoor korter. Het unieke mediterraanse klimaat gecombineerd met de steile heuvels en stenige bodem zijn perfect voor de druiven die binnen de appellatie wetgeving zijn toegestaan.  Samen met het vochtige klimaat dat afgegeven wordt door de Rhône ontstaat hier een micro klimaat en terroir.

De wind die door de noordelijke Rhône, la Blise genaamd, blaast volgt op de regen, waardoor de vochtigheid weggenomen wordt en de druiven dus beschermd zijn tegen ziektes en schimmels. Dit in tegenstelling tot de zuidelijke Rhône waar de wind voorloopt op de regenval.

De druivenstokken staan aangeplant op de smalle terrassen die zijn aangelegd op steile hellingen boven de Rhône. Vaak staan deze op de rechteroever om zo te profiteren van de langste zonuren. Dan krijg je druiven die optimaal kunnen profiteren en kunnen ze optimaal rijpen.

De verschillende wijnmaak keuzes

Hoewel in dit gebied slechts één rode druivensoort voorkomt in dit gebied, is de stijl van de wijn zeer verschillend. Vooral ingegeven door het terroir, de traditie en de keuzes van de wijnmaker. Zo heb je wijnmakers die de steeltjes niet verwijderen en het gebruik van nieuw eiken vaten mijden. Andere producenten ontstelen de druiven (gedeeltelijk). En sommige huizen kiezen 100% nieuw frans eiken vaten om de wijn te laten rijpen, terwijl anderen mogelijk helemaal geen eiken hout toepassen.

Al deze verschillende toepassingen in het wijn maken, krijg je verschillende wijnstijlen. De keuze om te ontstelen of niet heeft invloed op de tannine structuur. Steeltjes en druivenpitten geven immers tannine. Terwijl houtrijping een heftige tannine structuur kan verzachten, de wijn soepeler en toegankelijker kan maken en tegelijkertijd een aangename vanille aroma toevoegen!

De appellaties

Krachtige fabelachtige wijnen uit noordelijke Rhône

Zoals gezegd zijn er acht appellaties in de noordelijke Rhône die krachtige en fabelachtige wijnen voortbrengen. Maar waarom is dit eigenlijk? Gezien de omvang van de regio, is de opbrengst ook navenant laag. En hoewel de regio ook wijnen voortbrengen die jong gedronken kunnen worden, zijn de beste wijnen pas na zo’n 20 jaar echt op dronk! Daarnaast zijn er ook producenten die extreem lage hoeveelheden op de markt brengen. En dan bedoelen we slechts 100-300 kisten! En dat zie je vanzelfsprekend terug in de prijs.

Eigenlijk pas in de jaren 80 van de vorige eeuw kwam de wijn echt in opkomst. Vooral dankzij de uitmuntende kwaliteitswijnen van de producent Guigal en de wijn goeroe Robert Parker.

Côte Rôtie, de geroosterde helling

De meest noordelijk gelegen appellatie. Côte Rôtie betekent “geroosterde helling”, wat eigenlijk al aangeeft dat het microklimaat hier warm tot heet is. Overigens is de naam lichtelijk misleidend; het zijn meerdere hellingen die vooral op de rechteroever op het zuiden en zuidoosten gelegen zijn. Er zijn twee sub-gebieden; Côte Blonde in het zuiden met haar granieten en leisteen bodem. En Côte Brune in het noorden met donkere ijzerrijke schist bodem.

In de Côte Rôtie produceert men rode wijn van Syrah en soms geblend met Viognier (max 20%). Vaak is wijn geblend van druiven van Côte Blonde en Côte Brune. De druiven uit de Côte Blonde eerder rijpen, zijn lichter van kleur hebben minder tannine en accentueren rood fruit. Terwijl de Côte Brune juist diepgekleurde gestructureerde tanninerijke wijnen voortbrengt waar eerder zwart fruit in domineert. Er zijn 330ha aan wijngaarden, wat inclusief 73 officieel geregistreerde lieux-dits is, die 15.000 flessen wijn voortbrengen. Overigens druiven die staan aangeplant op het vlakkere land boven deze hellingen, komen op de markt onder de algemene appellatie Côte du Rhône.

Het grote verschil tussen een Côte Rôtie en een Hermitage is de expressieve neus, mede ondersteunt door de blend met Viognier. De beste wijnen hebben een complexe aroma van gebakken bacon, rood en zwart fruit, kirsch, mineralen, peper, specerijen een aarde tonen. De lange afdronk wordt gedragen door de zuren en de heerlijke concentratie van aroma’s. Over krachtige fabelachtige wijnen uit de noordelijke Rhône gesproken.

Volle vettige Condrieu

Dit is een appellatie waar uitsluitend witte wijn van Viognier wordt geproduceerd. Op de 200ha vind je zelfs enkele oude wijnstokken van meer dan 80 jaar oud! De wijn dient te rijpen in frans eiken vaten. Vaak is er schilcontact en malolactische omzetting. Gemiddeld rijpt de wijn 6 tot 9 maanden op hun bezinksel voor het bottelen. De wijn is vol en vettig, wat molliger en heeft een lagere zuurgraad. Een heerlijke klassieker ideaal voor bij visgerechten.

Chateau Grillet, een eenling in de regio

Net als Condrieu AOC, maakt men hier alleen witte wijn van Viognier. Echter er is maar één producent, Chateau Grillet die slechts 10.000 flessen op de markt zet. Het is tevens de eerste wijnproducent in de Rhône die wijn produceert, bottelt en verkoopt onder haar eigen naam. De wijngaard is 3.8ha, echter slechts 1.7ha staat aangeplant en is daarmee de kleinste appellatie van Frankrijk.

De wijn is dikker dan andere Viognier wijnen uit de regio en bevat meer mineraliteit en elegantie. Het fruit is net iets minder rijp dan bij Condrieu wijnen met tonen van witte perzik, een rokerige hint (afgegeven door vuurstenen bodem) en butterscotch.

Wanneer je een dikke portemonnee hebt en witte fabelachtige krachtige wijnen uit de noordelijke Rhône wilt proberen, is dit zeker een aanrader!

Saint Joseph

Saint Joseph (voorheen Vin de Mauves) geeft rode wijn van Syrah, geblend met Marsanne en Roussanne (max 10%). Maar ook witte wijn uitsluitend van Marsanne en/of Roussanne. Het omvat 1.370ha wijngaarden. Het kwaliteitsverschil binnen deze regio kan schrikbarend groot zijn. Dit is ingegeven door de wijngaarden die op de steile hellingen liggen en hoge kwaliteitswijnen levert (vergelijkbaar met die van de Côte Rôtie) ten opzichte van de wijn afkomstig van de glooiende heuvels. Een gevolg is natuurlijk dat de prijzen veel gunstiger zijn. Overigens zijn dit ook de wijnen die beter jong gedronken kan worden. De betere wijnen vind je naar het zuiden in deze regio, gelegen dicht bij Hermitage.

Probeer eens de biodynamische wijn van Chapoutier bij Gall; heerlijk rood fruit en bloemig met specerijen en laurierdrop.

Crozes Hermitage

Net als St Joseph een appellatie van rode wijn (waarbij de blend max 15% Marsanne en Rousanne mag zijn) en witte wijn. Met ruim 1.800ha aan wijngaarden die 76.000hl wijn opleveren is dit de grootste appellatie.

Crozes Hermitage ligt op een heuvel rondom Hermitage AOC en de wetgeving is hier minder streng. Vandaar dat de opbrengst ook vele malen hoger ligt. De regio wordt gedomineerd door coöperaties die de wijn op de markt zetten. De wijn varieert van simpel en toegankelijk tot fantastische Syrah’s.

De parels van de Hermitage

Op de linkeroever boven de stad Tain ligt Hermitage. Deze appellatie is niet gedomineerd door grote huizen, maar is gekenmerkt door kleinschalige familie domeinen. Samen met Côte Rôtie zijn dit de wijnen die van de hoogste kwaliteit genieten. Met slechts 134ha produceert men hier 4.700hl.

De rode wijn domineert met zo’n 68%. Deze wijn kan je rustig 5 tot 10 jaar weg leggen, dat heeft deze wijn echt nodig. Je wordt dan verwelkomt met een neus van bramen, zwarte bessen, zoethout, koffie en gedroogde kersen. Deze wijnen zijn niet goedkoop omdat ze continue internationaal hoge ogen gooien en zeer gewild zijn.

De witte wijn van Marsanne en Roussanne kent een volle body maar wordt pas gewaardeerd wanneer deze vele jaren op fles is weggelegd waardoor de aroma’s zich ten volle kan ontwikkelen.

Wat overigens minder bekend is, is dat in de Hermitage ook zoete wijn heeft volgens de relatief onbekende Vin de Paille methode (“wijn van stro”-methode). Volgens deze methode worden de hand geplukte druiventrossen op een bed van stro gelegd om in de zon te drogen. Ook dit is handmatig om te voorkomen dat druiventrossen geplet worden en dus bevattelijk voor rot. Wanneer, na ongeveer 3 weken, deze de juiste suiker concentratie bereikt hebben (350-400 gram per liter), worden de trossen geperst om vervolgens te weken voor 10 dagen. Vervolgens gaat de wijn fermenteren voor ongeveer zes maanden. Uiteindelijk kenmerken deze wijn zich door hun lage alcohol (8-9%) en een intense honing en steenfruit karakter.

De krachtigste en tanninerijke wijnen uit de Cornas

Uitsluitend rode wijn van Syrah en misschien wel de meest ondergewaardeerde regio. De wijn verbetert wanneer deze enkele jaren weg is gelegd. In de huidige consumptie maatschappij, waar men wijn zo spoedig mogelijk wilt drinken, heeft men niet altijd dit geduld.

In het noorden bestaat de bodem vooral uit graniet en kalksteen, terwijl in het zuiden de bodem meer graniet en zand vertoont. Het zijn rustieke, tannine rijke wijnen waar zwart fruit in domineert. De wijnen zijn niet goedkoop te noemen vanaf €25. Neem bijvoorbeeld Vidal-Fleury bij Gall.

Saint Péray

Misschien wel de meest eigenzinnige regio met slechts 103ha; hier komt mousserende wijn (40%) van Marsanne en Roussanne vandaan alsmede witte stille wijn (60%). De mousserende wijn is gemaakt volgens de méthode traditionelle. Deze wijnen zijn eigenlijk alleen in Frankrijk te vinden.

Producenten hebben een voorkeur voor Marsanne en Roussanne vanwege haar karakter van citrus, florale tonen en bijenwas ingepakt in een wijn met een uiterst goede zuurverhouding.

Krachtige fabelachtige wijnen

We hebben een tipje van de sluier opgelicht, maar bedenk de wijnen zijn hier niet goedkoop. Het is zeker de moeite waard om zelf de regio te verkennen en bedenk dat je mooie alternatieven voor prijs-kwaliteit in St Joseph en Crozes Hermitage kan vinden.

Een ander alternatief is het IGP Collines Rhodaniennes. Dit zijn wijnen van druiven uit de gehele noordelijke Rhône (en dus niet slechts uit één subregio). Maar geeft een mooi blik in wat voor prachtige wijnen deze regio voortbrengen.

Een streling voor de tong met spetterende frisse rosé wijn

We mogen dan heel mooie weken gehad hebben, maar die lijken al weer ver achter ons te liggen. Toch schijnt het zomer te zijn. En zomer wordt eenmaal geassocieerd met spetterende frisse rosé wijn die een streling voor de tong is. De regio waar eenmaal de meeste rosé vandaan is de Provence.

Met een glas rosé in de hand, kan je genieten van de warmte die de druif heeft ervaren maar toch ook de frisheid die de ongerepte natuur biedt.

Toch biedt de Provence meer dan alleen rosé wijn. Laten we daar eens verder in duiken!

Geschiedenis

Er is bewijs dat de wijnbouw in deze geschiedenis minstens 2.600 jaar terug gaat, naar de tijd dat de Phocaean Grieken Marseille (Massalia) hebben opgebouwd (600 BC). Zij introduceerden de druivenplant. Vier eeuwen later kwamen de Romeinen. De Provence is de eerste Romeinse provincie buiten Italië, ze noemde het ook vaak “provincia nostra” ofwel “onze provincie”. De Romeinen begonnen met het cultiveren van druiven. En brachten de druivenstokken overal waar ze naartoe gingen. Ongeacht de cultuur die heerste, wijn heeft altijd een prominente rol gespeeld in deze regio.

In de Middeleeuwen (5e tot 12e eeuw) gaf een boost aan de wijn productie. De lokale kloosters begonnen wijn te produceren; zoals in Marseille St Victor, St Honorat op de Lérins eilanden voor de kust van Cannes of de abdij van Thonoret ten westen van Fréjus. In de 14e eeuw begon ook de Franse adel wijngaarden aan te kopen in de Provence, en de moderne wijnbereiding was geboren.

Net als zoveel wijnstreken, heeft de phylloxera plaag ook in de Provence nagenoeg de gehele wijngaarden weg gevaagd. Carignan wijnstokken werden geënt op amerikaanse wortelstokken die wel resistent zijn tegen de druifluis. Carignan geeft een hoge opbrengst maar over het algemeen een lagere kwaliteit. Volume was de focus.

Meegaande trend wint van inheemse rassen

Tegenwoordig is het vooral Mourvèdre dat staat aangeplant voor de rosé wijnen, vaak gemengd met Grenache en Cinsault. Tevens zie je een stijging van Cabernet Sauvignon en Syrah, maar dit moet je zien als populariteit vanwege globalisering en internationale smaken. Hierdoor verliest de Carignan, maar ook de meer inheemse rassen als Braquet, Calitor , Folle en Tibouren.

Voor witte wijnen zijn vooral Bourboulenc, Clairette, Grenache Blanc, Marsanne en Viognier belangrijk. Maar ook druivenrassen als Chardonnay, Sauvignon Blanc, Sémillon, Rolle en Ugni Blanc.

Het klimaat en bodemopbouw

De Provence ligt daar waar Languedoc ophoudt en strekt zich langs de Middellandse Zee uit tot aan Nice. Ten noorden ligt de Rhône met Chateauneuf du Pape.

Niet verbazingwekkend kent de Provence een mediterraans klimaat. Milde winters volgen op zeer warme zomers met weinig regenval. Met de meer dan 3.000 zonuren per jaar, is zonneschijn in overvloed en tevens een risico.   Deze hoeveelheid zonuren is 2x meer dan druiven nodig hebben om te rijpen, met als gevolg dat je wijnen krijgt die overrijp fruit of jam tonen kennen. Iets wat je niet wilt in fruitige verfrissende wijnen. Gelukkig koelt het af naar aangenamere temperaturen in de avond en nacht. Ook zonnebrand is een vanzelfsprekend risico. De Mistral kan de druiven afkoelen van de hitte en snel drogen na regen, zodat er minder risico op rot is. Maar kan ook de wijngaard beschadigen wanneer de druivenstokken niet goed geleid zijn of niet goed beschermd wordt door landvormen. Vandaar dat de meeste wijngaarden op zuidelijke hellingen staan. Vroegrijpe druivensoorten zullen daarentegen eerder op de noordelijke hellingen staan.

De geologie is ook divers. In het westen, tegen de Languedoc aan, overheerst kalksteen. Hier lag vroeger een ondiepe warme zee. Meer naar het oosten vind je meer graniet met hier en daar vulkanisch gesteente. Overal in de Provence groeien harsachtige planten als rozemarijn, jeneverbes, tijm en lavendel. Wanneer deze struiken op kalksteen of klei groeien, zijn deze Garrigue genoemd. Wanneer op leisteen heet het Maquis. Men zegt dat deze specifieke bodemsoort het karakter van de wijn beïnvloedt. Overigens verder landinwaarts kom je meer klei en zandsteen tegen.

Het classificatie systeem

Provence

De Provence kent globaal drie grote gebieden; de Côtes de Provence waar ruim 73% van de wijnen vandaan komen, Côteaux d’Aix en Provence welke aan de westzijde ligt en Côteaux Varois welke tussen de twee eerder genoemde appellaties ligt. D’Aix en Provence en Varois produceren 17% respectievelijk 10% van de wijnen uit de Provence. Deze drie regios produceren in totaal 1.4 miljoen hl, waarbij 89% rosé is en 7% rood en resterende 4% witte wijn.

De Provence heeft, net als in Bordeaux, een classificatie systeem voor landgoederen. De oorsprong gaat terug naar 1895 toen een aantal eigenaren van landgoederen in de Var zich realiseerden dat commerciële samenwerking hun beter zou positioneren. Een commissie heeft uiteindelijk in 1947 23 landgoederen aangewezen op basis van terroir, hun kennis en bekendheid en aangemeld bij het INAO. Voorwaarden voor deze cru-classificatie is dat de landgoederen alle drie de wijnen dient te produceren (rood, wit en rosé), een constante kwaliteit en authenticiteit van de vinificatie en het bewaren te behouden en tenslotte dient de wijn op het domein gebotteld te worden. Er zijn slechts 18 domeinen die deze classificatie toegekend hebben gekregen.

AOC Côtes de Provence

Hier komt de bulk van de wijn vandaan. Zoals reeds aangegeven, ruim 73% van alle Provence wijn komt hier vandaan. De regio omvat 20.100ha aan wijnbouwgebied die gezamenlijk bijna 1 miljoen hl wijn produceren.

Rosé wijn UP Rosé

Ultimate Provence

Een blend van Grenache, Cinsault, Syrah en de witte druif Rolle. De wijngaard is gelegen op opdiepe grond van zandsteen, voorzien van compost van de eikenbladeren uit het aangelegen bos. De mooi roze wijn heeft een stuivende neus van rood fruit met een hint van kaneel. Eenmaal in de mond bespeur je de witte peper die zo karakteriserend is voor Syrah. Terwijl de Rolle een verfrissende zuurgraad en vol mondgevoel geeft. Dit zorgt voor de aangenaam lange afdronk van deze wijn. Kortom deze spetterende frisse rosé wijn is een streling voor de tong.

Nu verkrijgbaar voor slechts € 16.95

Er zijn een vijftal dorpen die hun eigen plaatsnaam appellatie mogen dragen vanwege hun uitgesproken karakteristiek. Dat zijn Côtes de Provence Sainte-Victoire, Côtes de Provence La Lande, Côtes de Provence Fréjus en Côtes de Provence Pierrefeu. De Côtes de Provence Notre-Dame des Anges is in 2019 verheven in haar eigen appellatie.

Côtes de Provence Sainte Victoire

Uit Sainte-Victoire komen mooi rode en rosé wijnen van zeer arme grond. Syrah, Grenache en Cinsault zijn de meest voorkomende druivenrassen die dan ook robuuste en elegante wijnen weten voort te brengen.

Côtes de Provence Fréjus

Fréjus is misschien wel de meest bijzondere regio. Hier vind je een drietal verschillende bodemsoorten; rode grond als resultaat van de zand-klei-verandering van zandsteen en pelites uit de Perm-periode; een plateau van steenachtige rode, zanderige klei en zandgrond afkomstig van het gesteenten van het Massif des Maures. De zeewind geeft de nodige verkoeling voor de druiven. Hier heb je rode wijnen van GSM en rosé van de inheemse Tibouren en GSM.

Côtes de Provence La Lande

In La Lande, direct gelegen aan de kust, kent een viertal bodemtypes. Echter deze hebben allemaal gehard leisteen als gelijke noemer. Hier vinden we rode wijn van GSM, rosé van Grenache en Cinsault en witte wijn van Rolle. Rolle is een druif die van origine voorkomt in de Provence, rijpt laat en heeft een warm klimaat nodig. Ideaal dus!. De wijn heeft een boeket van citrusfruit, peer, venkel en amandelen. Het heeft een prettige vettigheid, mooi balans en een aangename structuur.

Côtes de Provence Pierrefeu

Ten westen van La Lande ligt Pierrefeu. Toch is de bodem opbouw anders, hier vind je een drietal verschillen; het rode zandachtige klei, stenige bodem van de vlaktes en rood-bruine leemachtige kleigrond. Hier heb je rode wijn van overwegend GSM en rosé van Cinsault, Grenache en Syrah.

Côtes de Provence Notre Dame des Anges

Ten noordwesten van Fréjus ligt de appellatie van Notre-Dame des Anges. Deze regio is pas in augustus 2019 tot appellatie verheven en omvat 10 dorpen en 273ha. Hier komt rode wijn en rosé vandaan.

Côteaux d’Aix en Provence

Met haar 20.000ha is Côteaux d’Aix en Provence geen kleine speler met ruim 200.000hl. Vanzelfsprekend geldt ook hier dat ruim 80% rosé wijnen zijn. Hier is gemiddeld net iets minder zonuren, maar toch nog zo’n 2.900 uur per jaar. De bodem bestaat vooral uit klei en kalksteen met kiezels, zandbodems en op de terrassen van de Arc en Durance vooral klei en leemzand met kiezelstenen. De overheersende druivenrassen zijn vanzelfsprekend GSM, Cinsault en Counoise. Deze laatste kenmerkt zich door een subtiele toon van chocolade en leer toe te voegen. Ook vind je hier witte wijn van vooral Rolle.

Côteaux Varois

De wijngaarden van de Côteaux Varois liggen dus tussen die van Aix en Provence en Provence in. Hier ligt een kalkrijk bassin en nauwe valleien. Hier ligt ongeveer 20.000ha aan wijngaarden die gezamenlijk een klein 130.000hl wijn produceren, of te wel 17 miljoen flessen. Vanzelfsprekend overheerst rosé met 90% van de productie. De wijngaarden liggen hier tussen de 350m en 550m hoogte. Als vuistregel kan je stellen dat bij elke 100 meter hoogte het 1 graad Celcius afkoelt. Dit is natuurlijk heel relevant voor de druiven die baat hebben bij koelte om de zuren te behouden. Doordat de regio omsloten is door bergketens, is hier een meer continentaal klimaat. De vaak zeer milde herfst en lente worden afgewisseld met soms verzengende zomers en zeer koude, strenge winters die meer uitgesproken zijn dan in de rest van de regio.

Het terroir van de Coteaux Varois en Provence dankt een groot deel van zijn karakter aan zijn geologie: een reeks van gevouwen kalksteen en kalkhoudende klei die van oost naar west strekt, afgewisseld met zones van fijn grind en vuursteen.

Ook hier geldt dat voor rode en rosé wijn de belangrijkste druivenrassen Cinsault (voor de frisheid en fruitige touch), Grenache (welke volheid en kracht bijdraagt), Syrah (geeft de mooi kleur en tannine structuur) en Mourvèdre (levert de kruidigheid) worden gebruikt.

Terwijl voor witte wijn de druiven keuze groter is; Clairette, Grenache Blanc, Ugni Blanc, Rolle en Sémillon.

Een streling voor de tong met spetterende frisse rosé wijn

Estandon Gris des Seigneurs – Vin de Pays de Var

Een mooie zomerse rosé van Grenache en Cinsault is ideaal als aperitief of bij de lunch. Droog en fris met een toon van mineralen (vanwege de kalkhoudende bodem!). De wijn heeft een uitgesproken geur en smaak van rood fruit, naast iets van grapefruit en kruidigheid.

Het is dé rosé voor een warme (na)middag om lekker gekoeld te drinken. En past heel goed bij salade, geitenkaas of zalmrolletjes.

Nu verkrijgbaar voor slechts € 6.95

Overige regio’s

Dan zijn er nog een aantal kleinere regio’s die zich echt specialiseren. Dat zijn Bandol, Bellet, Cassis, Palette, Coteaux Pierrevert en Les Baux de Provence.

AOC Bandol

Tussen de Middellandse Zee en Côtes de Provence, rondom het stadje Bandol ligt de gelijknamige AOC Bandol. Ze ligt als een amfitheater waarbij de wijngaarden op terrassen aangeplant zijn. Met haar 1.600ha voorziet ze in de behoefte van zowel rood, rosé als witte wijn. Deze laatste is echter bijzonder zeldzaam.

De rode wijn is hier de koning. Gemaakt van vooral Mourvèdre (50% tot wel 95% van de blend), vermengd met Grenache en Cinsault. Hierbij voegt Grenache gulheid aan de wijn toe terwijl Cinsault de finesse verstrekt. De rode wijn kenmerkt zich door Havanna, leer, gedragen door bloesem en mineraliteit. Een jeugdige wijn onthult aroma’s van zoethout en zwart fruit . Wanneer het oudert, ontwikkelt zich jamachtig smaak, Morello kersen, leer, truffel en dergelijke. De minimaal 18 maanden houtrijping draagt bij aan het integreren van de tannine. Deze wijn kan rustig 20 jaar liggen.

De rosé wijnen zijn betoverend, met hun rondheid en genereuze kenmerken zijn ze anders dan de andere rosé wijnen uit de streek. De vaak zalmkleurig met een oranje zweem steekt af bij de meer bleke Provence rosé wijnen. Hier moet je geen fris rood fruit verwachten, maar eerder sinaasappelschil, kweepeer en zoethout. Wanneer de wijn wat zuurstof heeft gehad, bespeur je ook steenfruit.

De witte wijn heeft een basis van Clairette, Ugni Blanc, en Bourboulenc. Met kenmerken van witte bloesem, citrusfruit en exotisch fruit.

AOC Bellet

Bellet is de outsider, het is een kleine appellatie even ten noorden van Nice. Met haar 60ha kan je eigenlijk wel zeggen dat het de urban wijn van Nice is. Een andere opvallendheid is dat rosé hier de minst dominante wijn is met slechts 23% (rood 40% en wit 37%). De wijngaarden liggen op de heuvels aan beide zijden van de rivier Var en hebben een vergelijkbare bodemsamenstelling. De bodem is sedimentair, kiezelstenen met de ronde galets en fijn zand samengeperst tot een rots genaamd poudingue met strepen van klei (argileuses).

De belangrijkste (witte) druivensoort is Rolle (ook bekend in Italië als Vermentino). In de neus geeft deze voornamelijk florale aroma’s zoals jasmijn, gecombineerd met de frisse toetsen van citrus. De vaak toegepaste houtlagering is mooi aanwezig in de smaak en wordt ondersteund door een aromatische frisheid. Ook hier komen de florale en citrus aroma’s zeker terug. Licht bitter en vegetaal in de complexe, lange afdronk.

De twee belangrijkste variëteiten die worden gebruikt in de rode en roséwijnen van Bellet, Braquet en Fuella Nera, hebben ook een uitgesproken Italiaanse toon. Braquet wordt door sommigen beschouwd als dezelfde variëteit als Brachetto, een druif die veel voorkomt in Piemonte, terwijl Fuella Nera eigenlijk Folle Noire is, vermomd onder een Italiaans synoniem.

AOC Cassis

Even ten westen van Bandol ligt AOC Cassis. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, komt de Crème de Cassis hier niet vandaan. Dat is een likeur uit de Bourgogne. Hier ligt 200ha aan wijngaarden en zijn er slechts 12 wijnproducenten. Hier vind je kruidige witte wijnen met een volle body, waarbij Clairette en Marsanne de boventoon voeren. Ook rode en rosé wijnen van Mourvèdre, Cinsault en Grenache zijn hier te vinden. Maar die worden snel overschaduwd door de wijnen uit de Bandol.

AOC Palette

Palette is danwel de kleinste appellatie met slechts 43ha. Deze is gedomineerd door Château Simone, die ongeveer de helft van de wijngaarden in bezit heeft. De bodem is exceptioneel;  kalksteen domineert de heuvels van Palette. Dit maakt de wijnen zo bijzonder ten opzichte van andere wijnen uit de Provence. Verder is hier een uitzonderlijk groot aantal druivenrassen toegestaan, wel 16 voor witte wijn en 15 voor rode wijn. En dat op zo een kleine appellatie.

AOC Côteaux de Pierrevert

Het onbekende Côteaux de Pierrevert ligt ten noordoosten van de AOC Lubéron uit de Rhône en omvat ongeveer 350ha. Er zijn slechts 35 producenten. De rode en rosé wijnen zijn afkomstig van Syrah, Grenache, Cinsault en Mourvèdre. De witte wijnen daarentegen van Grenache Blanc en Rolle (tesamen minimaal 50%), Clairette, Marsanne, Picpoul, Roussanne en Ugni Blanc. De wijnen zijn overwegend licht. Je zal deze wijnen ook niet snel buiten haar eigen regio vinden.

AOC Les Baux de Provence

Het gelijknamige dorpje ligt op een heuveltop in de Alpilles heuvels van de Provence. Hier komen hoog kwaliteit wijnen vandaan van vooral Grenache, Syrah en Mourvèdre. De klassieke wijn is diepdonker van kleur met een neus van berg kruiden, olijven, viooltjes en zongestoofde bramen.

Sinds 2005 zijn ook witte wijnen toegestaan van voornamelijk Grenache Blanc, Clairette en Rolle.

Het is tevens de eerste AOC waar alleen biodynamische wijnbouw is toegestaan!

Slot

Ja de Provence is meer dan alleen rosé, maar laat nu toch meer dan 90% rosé zijn. En daar mogen we vanzelfsprekend ook niet over klagen. De rosé wijn hier kent een spetterende, frisse tinteling waarbij fruit de boventoon voert dat een streling voor de tong is. Voor de rode of witte wijn zal je buiten de Provence echt naar moeten zoeken. En daar willen wij vanzelfsprekend behulpzaam zijn. Maar ook deze wijnen kenmerken zich door hun volheid, fruitigheid en kruidigheid. Door de blend met tanninerijke druiven zijn dit ook vaak wijnen die je langer kan wegleggen.

Ik zou zeggen, hef het glas op een mooie zomer en ga genieten met deze heerlijke wijnen!

Bulk en magnifieke wijn uit de Languedoc

Nadat we vorige week zijn begonnen met Languedoc-Roussillon, waarbij we ingegaan zijn op Roussillon als regio, waar men gezamenlijk zo’n 250.000hl wijn produceert, gaan we nu kijken naar Languedoc. Languedoc is een omvangrijke regio waar veel bulk wijn vandaan komt, maar wanneer je zoekt is er ook magnifieke wijn.

De Languedoc strekt zich uit even ten noorden van Perpignan, waar Roussillon ophoudt, tot aan Nîmes. Het strekt uit over drie departementen; Aude, Herault en Gard. Het ligt mooi gestrekt langs de kust van de Middellandse Zee. Het omvat ongeveer 250.000ha en is daarmee ’s werelds grootste wijnbouwgebied. Het klimaat is heel divers maar mediterraans; heet en zonnig. Ook hier geldt dat de wind erg bepalend is, of het nu over de Corbières komt of het de Mistral is, dit geeft de verkoeling waar de druiven naar snakken. Ook is er een ruim aanbod aan terroir. Dit maakt het dat de wijnen in de Languedoc heel verschillend kunnen zijn.

Bulk en magnifieke wijn uit de Languedoc

De Languedoc samengevat in cijfers

In 2019 produceerde men 14 miljoen hl aan wijn, het is duidelijk dat het hier om volume gaat. De regio produceert 5% van de wereldwijde wijnen. Volume hier is groter dan volume in landen als Chili, Australië of Zuid Afrika! Tevens één op de drie wijnen uit Frankrijk komt uit de Languedoc. Dat zijn toch nogal indrukwekkende cijfers. Bulk wijn is wat de klok slaat in de Languedoc, maar ga eens uit proberen en je zal magnifieke wijn tegenkomen. Rode wijnen zijn hier veruit dominant, maar liefst 75% van de wijn is rood. Daarnaast is 15% rosé en 10% witte wijn.

Het is om deze reden niet verrassend om een ruim aanbod aan IGP en AOC wijnen te zien. Naast de regionale Languedoc AOC, zijn er 11 Languedoc IGP gebieden en 18 AOC regio’s. Daarnaast, net als in Roussillon produceert men hier mousserende wijn en Vin Doux Naturels. Net als in Roussillon, is ook Languedoc bezig met een kwaliteit inhaalslag.

De belangrijkste IGP in zuid Frankrijk

Zoals aangegeven, kent de regio naast 18 AOC (Appellation d’Origine Controllée) ook een drietal IGPS (Indication Géographique Protégée). Deze IGP staat in kwaliteit tussen een AOC en de landwijn (Vin de France) in. In het gebied Languedoc-Roussillon zijn drie welbekende IGP’s IGP Sud de France produceert ongeveer 1.9 miljoen hl wijn, wat overigens ook een verzamelnaam is voor een respectabele 13tal andere IGP’s is, zoals IGP Cité de Carcassonne of IGP Côtes de Thau. De AOC Languedoc zelf produceert ongeveer 1.4 miljoen hl. Een andere algemene appellatie is IGP Pays d’Oc met haar 4 miljoen hl. En is eigenlijk een vreemde eend in het hele classificatiesysteem. Het is namelijk de enige  classificatie dat zonder specifieke geografische herkomst. Overigens “onze” Ilja Gort produceert hier zijn La Tulipe wijnen!

Witte wijn Bertholets Viognier


Paul Alberts Les Bertholets Viognier

Mooie goudgele kleur. Aan de viscositeit zie je al dat het een volle ronde wijn is. Rijk aan perzik en abrikoos met een lichte hint van kokos. Houtrijping is subtiel geïntegreerd. De wijn heeft een mooi balans tussen vettigheid, fruit en houtrijping. Zuren geven een verfrissende toon. Afdronk is bijzonder aangenaam en lang.

Nu verkrijgbaar voor € 8.95.

De algemene appellatie Languedoc AOC

Wijnen met deze appellatie zijn gemaakt van druiven die uit het hele gebied kunnen komen. Daardoor kan het zijn dat Syrah van een terroir van schist afkomstig is, Grenache van zandvlakten en Mourvèdre van een kiezelbodem. Daardoor krijg je een wijn die het terroir minder specifiek benadrukt. De toegestane druiven zijn dus de bovengenoemde drie rode rassen en aangevuld met Cinsault en Carignan voor rode wijn. Voor witte wijn gebruikt men druiven van Grenache, Clairette, Bourboulenc, Piquepool, Roussanne, Marsanne, Rolle en Viognier.

De belangrijkste kwaliteit regio’s zijn van oost naar west Sommieres, Pic Saint-Loup, Gres de Montpellier, Terrasses du Larzac, Pezenas en La Clape. Omdat er zo veel verschillende appellaties zijn, wil ik eigenlijk een aantal bespreken.

AOC Clairette du Languedoc

Deze pik er uit omdat deze druif eigenlijk vooral in zuid Frankrijk voorkomt. Daar waar in de 20e eeuw nog 15.000ha stond aangepland, is dat nu slechts 2.500ha. Ze dankt haar naam waarschijnlijk aan de haartjes aan de onderkant van het blad waardoor deze een helder (clair) uiterlijk krijgen.

De regio kenmerkt zich door de terrassen aan de rivier Herault. De bodem bestaat uit kwarts, vuursteen en kalksteen, vermengd met kleiachtige zandbodem. Hier komt alleen Clairette voor. Deze druiven worden handgeplukt, kennen een lichte schilweking en ondergaan gisting op temperatuur gecontroleerde RVS tanks.

De wijn varrieert van licht en verfrissend tot rijke zoete rancio stijl. Deze zoete wijnen rijpen 3 jaar voordat deze op de markt komen.

AOC Corbières

Deze wijnen zie je regelmatig in Nederland. Het is een belangrijke regio voor Languedoc-Roussillon en produceren grote hoeveelheden rode en rosé wijnen (samen 97%), naast een beperkte hoeveelheid witte wijn. De rode wijnen zijn rijke kruidachtige wijnen van een blend van GSM (Grenache Syrah, Mourvèdre). De totale productie komt uit op zo’n 300.000hl in 2019.

Het gebied kent een veelzijdig bodemopbouw; het grootste deel is een mengsel van klei en zand met variaties naargelang het land: rode zandsteen in Boutenac, steenachtige terrassen in Lezignan, grijze kalkhoudende klei in Queribus en Servies, leisteen in de hogere zones van de Corbieres en koraalkalksteen aan de rand van de Middellandse Zee. Omdat er zoveel terroir verscheidenheid is, zijn er 11 plaatsen hun naam mogen toevoegen zoals AOC Corbières-Queribus. AOC Corbières-Boutenac heeft zelfs zijn eigen classificatie gekregen!

AOC Limoux

Ten oosten van Corbières en ten zuiden van Carcassonne ligt AOC Limoux. Hoewel deze regio meer bekend is van haar Crémant de Limoux, komen hier ook rode wijnen en stille witte wijnen vandaan. De rode wijnen zijn blends van tenminste drie druivenvariëteiten. Merlot is dominant (50% van alle blends). Daarnaast mag gebruik gemaakt worden van Cabernet Sauvignon of Franc, Malbec, Grenache en Syrah. De wijnen zijn vaak lichter van kleur en body dan de evenknie uit de regio. De oorzaak hierin is dat de wijngaarden op grotere hoogtes liggen en dus in koelere temperaturen groeien.

Voor de witte wijn zijn Chardonnay en Chenin Blanc toegestaan naast de traditioneel groeiende Mauzac. Deze laatste dient minimaal 15% aanwezig te zijn in de Limoux blanc blend. Saillant detail is dat de Chardonnay stokken hier één van de oudste zijn in zuid Frankrijk. Echter 100% Chardonnay wijn is gelabeld IPG Pays d’Oc omdat dit onder AOC Limoux niet is toegestaan.

AOC Picpoul de Pinet

Net als Clairette, kenmerkt deze regio zich ook door te richten op één druivensoort; Picpoul Blanc. De wijnen van deze druif hebben aroma’s van bloemen en citrusfruit, zijn levendig in de mond en gaan heerlijk samen met de schelpen en oesters van Bouzigues. Het hete Mediterraanse klimaat geeft de ideale omstandigheden voor Picpoul om haar fenolische rijpheid te behalen. En de maritieme invloeden dragen bij aan een mooie zuurgraad. Er valt hier bijzonder weinig regen

Afsluitend woord

Languedoc, zeker de regio waar omvangrijke bulk wijn vandaan komt, maar je kan er ook magnifieke wijnen vinden. We hebben een tipje van de sluier opgeligt, maar er is nog zoveel meer te schrijven over deze regio, rode wijn domineert en dan vooral de Rhone blend van Grenache Syrah en Mourvèdre. Toch vind je hier ook andere wijnen tot de Bordeaux blend in Limoux aan toe. Hoewel je toch ook rosé, witte wijn en zelfs mousserende wijn hier vindt, is dit toch een heel stuk minimalistischer. Echter dat wilt niet zeggen dat deze minder goed zijn. Je hebt hier heel spannende mousserende wijnen en stille witte wijnen als Picpoul, Marsanne en Roussanne leveren heel verrassende wijnen. Wat je mogelijk niet snel verwacht zijn de dessertwijnen uit deze regio van de Muscat druif.

Gelet op het warme klimaat zijn de wijnen overwegend voller van textuur en rijper fruit. Echter wanneer de druiven op iets van hoogte staan, krijg je al snel een ander pallet. Daardoor is het een regio met een zeer wijd inzetbare wijn-spijs combinaties!

Het volume monster uit Zuid Frankrijk

Zuid Frankrijk staat ook bekend als de regio waar de grote producties tegen lage kwaliteitswijnen vandaan komen, ofwel het volume monster. De meeste tafelwijnen, Vin de France, komen uit deze regio en het zal je niet verwonderen dat het tevens de grootste regio is van Frankrijk.

Volume monster Zuid Frankrijk

De regio verbindt de Pyreneeën en de Italiaanse alpen. Je kan dit grofweg in drie regio’s indelen; Provence ten oosten van de Rhône, de Languedoc en Roussillon in het westen. Het ligt parallel aan de Middellandse Zee. Hierdoor is het klimaat warm met veel zonuren en hoge temperaturen. Tevens zijn er zachte winters en beperkte regenval vooral tijdens het groei seizoen. Hierdoor leent de regio zich uitermate voor de groei van druiven. Wind speelt hier een grote rol. Koele noordelijke wind verlaagt de temperaturen in vooral het westelijke en oostelijke uiteinde van de regio. De Mistral heeft impact op de Rhône vallei (ingeklemd tussen Alpen en Central Massif) terwijl de Tramontane de regio tussen het Central Massif en Pyreneeën beïnvloedt. Wanneer de wind naar het zuiden draait, hebben vooral de kustgebieden te lijden onder de hete verschroeiende lucht.

Ontwikkelingen in Roussillon

Het is echter ook een regio van grote veranderingen. Ze ontwikkelt zich om de diversiteit van de onderliggende regio’s te kunnen benadrukken. Zo waren de oude Grenache wijnstokken in de jaren 70 vervangen voor de Carignan die hogere opbrengsten garandeert. Maar nu zie je weer de trend terug, kwaliteitsproducenten kiezen voor lagere opbrengsten en men verhoogt het gebruik van Grenache. Echter dit is vooral weggelegd voor de beste producenten die toegang hebben tot de middelen om te investeren en vooral de wil om te diversifiëren. Het merendeel van de producenten heeft eenmaal niet de mogelijkheid om te investeren of hebben simpelweg de expertise niet. Desalniettemin, gezien de naam die de regio heeft, onderschatten veel mensen de pareltjes die hier te vinden zijn!

Je vindt hier een enorme stijl aan wijnen, van verfrissende witte wijn en robuuste rode uit Languedoc, fruitige rode wijn uit Minervois, helderen dorstlessende rosé uit de Provence tot rijke en elegante dessertwijn uit de Banyuls.

In dit artikel gaan we dieper in op Roussillon.

Roussillon

Het is een kleine regio rondom Perpignan met een enorme veelzijdigheid aan landschappen en een zonnig, heet klimaat. Het heeft een amphitheater vorm waarbij het open is aan de oostkant richting de Middellandse Zee en beschermd wordt door drie bergmassieven; de Corbières aan de noordzijde, de Pyreneeën ten westen en ten zuiden de Albères. Dit is een regio waar de vin doux naturels domineert. Met 15 appellaties, 24 verschillende druivensoorten en de veelzijdige terroir biedt Roussillon een grote variëteit aan wijnen en kwaliteiten.

De Corbières levert een terroir waar krijtsteen en schist dominant zijn, de Pyreneeën leveren graniet terwijl de Albères meer een zand en klei grond kent. Dit ondersteunt de grote verscheidenheid aan kwaliteitswijnen.

De IGP wijnen uit deze regio zijn gelabeld als IGP Côtes de Catalanes of Côtes Vermeille wanneer de wijn uit de omgeving van Port Vendres komt. Dit zijn over het algemeen toegankelijke lichte wijnen die vooral de kenmerken van de gebruikte druiven weergeven. Terwijl de lijst van toegestane druivensoorten lang zijn. Het is voor Côtes de Catalanes waar de productie hoog ligt; de ruim 4.000ha levert dik 155.000hl wijn op.

AOC Côtes de Roussillon

De algemene appellatie Côtes de Roussillon omvat rode, witte en rosé wijnen. Met haar 4.500ha aan wijngaarden produceert men ruim 150.000hl aan wijn. Je kan zeker zeggen dat dit een volume monster is voor Zuid Frankrijk. De typische rode wijnen zijn gemaakt van de klassieke Languedoc-Roussillon en zuidelijke Rhône druiven; Grenache, Syrah en Mourvèdre. Soms gesteund door de Carignan. Oudere wijngaarden gebruiken soms Cinsault of de lokale en onbekende Lledoner Pelut. Voor de rosé wijnen zijn al de bovengenoemde variëteiten toegestaan alsmede Grenache Gris en Macabeo. De rode wijnen kenmerken zich door hun vlezigheid, kruidigheid en fruitige wijnen. Terwijl de rosé wijnen de nadruk leggen op rood fruit en bloemigheid.

Voor witte wijn geldt hetzelfde; het is de bekende blend uit zuid Frankrijk. Dominant zijn Grenache Blanc, Macabeu. Soms voegt men Marsanne of Roussanne toe. De witte wijn kenmerkt zich door haar fijne delicate wijnen met citrus fruit, peer en appel en bloemengeuren.

AOC Côtes de Roussillon Village

Iin het noordwesten vind je Côtes de Roussillon Village op een hoogte tussen 100 en 400 meter. Op de uitlopers van de Corbières produceert men uitsluitend rode wijnen op verschillende soorten terroir. Alleen Grenache Noir, Carignan Noir, Syrah, Mourvèdre en Lladoner Pelut zijn toegestaan en de wijn bestaat uit een blend van minimaal twee van de druivensoorten. Het levert krachtige complexe wijnen op die goed kunnen ouderen. De wijngaarden beslaan een 1.850ha waar bijna 55.000hl wijn vandaan komen. Wanneer je vervolgens de hoeveelheid van Côtes de Roussillon erbij neemt, met hun 205.000hl kan je zeker zeggen dat dit in Zuid Frankrijk een volume monster is.

Daarnaast zijn er nog specifieke dorps appelaties, zoals in de Bourgogne, die de specifieke terroir nog beter tot uitdrukking laten komen.

Overigens overlapt deze appellatie die van Rivesaltes welke dessertwijnen produceert. Alleen Caramany valt buiten Rivesaltes AOC.

AOC Côtes de Roussillon Village Tautavel

In het noorden rondom Tautavel en Vingrau ligt Côtes de Roussillon Village Tautavel. De 370ha aan wijngaarden strekken zich uit op de hellingen van kalksteen en klei-kalksteen bodems. Het levert krachtige complexe wijnen op met aanhoudende tannine die gekenmerkt worden door zwart fruit, vegetale en kruidige tonen.

AOC Côtes de Rousoillon Village Latour de France

Net ten zuiden van Tautavel, liggen de vijf dorpen Latour de France, Cassagnes, Montner, Estangel en Planèzes. De wijngaarden uit deze dorpen die zo’n 190ha omvatten en een kleine 5,000hl produceren, vormen deze appellatie. Gelegen in een flauwe bocht van de rivier Agly, profiteren de wijngaarden van verkoelende wind om zo het hete mediterrane klimaat te compenseren. Hier omvat het terroir vooral graniet, schist en lage vegetatie die de wijn haar wilde, minerale en zoete kruidentonen geven. De rode aarde voegt complexiteit toe aan de wijn en geeft bodem voor flesrijping. De wijn profiteert van het terroir, vooral het graniet; welke bijdraagt om de druiven goed te laten rijpen en de druivenstok hard te laten werken vanwege de schrale bodem.

Domaine Bousquet

Domaine Bousquet Côtes de Roussillon Village LaTour de France

Een mooie droge rode wijn met duidelijke tonen van tijm, rozemarijn en rijp zwart fruit. Ook tonen van mineraliteit en houtrijping komen tot uitdrukking. Het is een krachtige wijn met warm mondgevoel en volle body en een aangename lange afdronk.

Zeker gezien de prijs met nog geen €10, zeker de moeite waard!

AOC Côtes de Roussillon Village Caramany

Vervolgens ten zuiden van LaTour liggen de dorpen Caramay, Cassagnes en Bélesta die deze appellatie vormen. Op een hoogte van 250 meter en een bodem van graniet en gneis staan druiven van Grenache, Carignan, Syrah  en Lladoner Pelut (dus geen Mourvèdre) op 260ha aan wijngaarden. Opvallend is dat Syrah en Carignan ondergaan macération carbonique. Deze vergistingsmethode zorgen voor het behoud van de fruitigheid. Het zijn duidelijke frisse, jeugdige wijnen met geconcentreerde zwart fruit aroma’s en kruidig. Deze wijnen dien je echt jong te drinken.

AOC Côtes de Roussillon Village Lesquerde

Geleven in het hart van Fenouillèdes ligt de Côtes de Roussillon Village Lesquerde op een 320 meter hoog gelegen plateau van graniet met veel ijzer en gips. Ook hier vind je geen Mourvèdre. Het levert zeer pittige wijnen met minerale, grafiet-, kruidige en bloemige tonen.

AOC Côtes de Roussillon Village Les Aspres

 Het buitenbeentje is Les Aspres. In het hart van het AOC Roussillon ligt Côtes de Roussillon Village Les Aspres, welke zich uitstrekt over 160ha wijngaarden. Het is pas in 2017 tot een eigen village appellatie geheven. Syrah en Mourvèdre domineren terwijl Grenache en Carignan meer een bijrol spelen. Dit leveren dan ook rijke, complexe wijnen met volle body op. Dit is een schoolvoorbeeld van een regio die het imago van goedkope wijn kan afwerpen.

Gelegen aan de voet van het Massif de Canigou in het Nationaal Park Les Aspres kent een gebied een grote verscheidenheid aan bodemsoorten; leisteen, opgerolde kiezels, zanderige klei en kalksteen wat bijdraagt aan de complexiteit van de wijn. De wijn dient ook 12 maanden te rijpen voor ze gebotteld wordt. Het levert vlezige elegante wijnen op met aroma’s van rood fruit en de zo kenmerkende vegetale tonen.

AOP Collioure

De AOP Collioure ligt helemaal in het zuidoosten van de regio tegen de Spaanse grens. Het omvat de wijngaarden van de dorpen Collioure, Port Vendres, Bayuls-sur-Mer en Cerbère. Het ligt op een balkon van grijze leisteen uit het Cambrium tijdperk dat zo in het Middellandse Zee gebied domineert. De ravijnen en de heuvels volgen elkaar op en de wijnstokken staan ​​in zeer smalle terrassen. De combinatie van deze bijzondere bodems, de intense zonneschijn en de mariene invloed geven deze appellatie een heel bijzonder microklimaat.

Hetgeen je misschien reeds is opgevallen, is dat Collioure hetzelfde gebied omvat als IGP Vermeille. Het verschil zit in de toegestane druivensoorten. Witte wijn (welke is toegestaan sinds 2003) is gemaakt van Grenache Blanc en Grenache Gris en worden ondersteund door Macabeu, Malvoisie, Marsanne, Rousanne en Vermentino. Deze zijn vol en diep geparfurmeerd met florale tonen naasts anijs en mineralen. Voor de rode en rosé wijnen mag men de bekende vier druivensoorten aanvullen met Cinsault en Grenache Gris. De rode wijnen hebben een aroma van intens rijp fruit en kruidigheid.

AOC Maury

Helemaal in het noordwesten ligt nog Maury. Hier vind je zowel rode als zoete witte wijn. Met de ruïne van het 1.000 jaar oude kasteel van Queribus hoog boven de wijngaarden uit tornend, strekken de wijngaarden eronder uit over heuvels van leisteen en zwarte mergel op hellingen.

AOC Maury Sec

Hoewel merendeel van de wijnen uit Maury zoet zijn, heb je ook heel mooie droge wijnen! Verheven in een AOC in 2014 heeft deze regio snel grote naam gemaakt. Verspreidt over 260ha aan wijngaarden, produceert Maury zo’n 5,000hl droge rode wijn. De Grenache Noir is de dominante druif. Daarnaast zijn Carignan, Mourvèdre, Syrah en Lladoner Pelut toegestaan.

Mas de la Devèze AOC Maury

Deze wijn is opgevoed met malolactische vergisting, verdeeld over stalen tanks en houten vaten. Na de fermentatie is de wijn gedurende 12 maanden opgevoed op frans eiken vaten van 300 & 400 liter. De wijn is echt een krachtpatser! De wijnmaker heeft bij uitzondering deze droge versie gemaakt met de druiven uit deze regio! Je vindt in deze wijn zwart fruit, aards, cacao en kers met prachtige zachte tannine. De wijn heeft een geweldige afdronk, goed in balans en met een beetje chocolade!

Mas de la Deveze

AOC Maury Doux

Hier vinden we 310ha aan wijngaarden waar men Vin Doux Naturels gemaakt van Grenache Noir, Blanc en Gris. Deze druiven kan men aanvullen met Macabeu, Tourbat, Carignan, Syrah of Muscat druiven. Jaarlijks produceert men ongeveer 4.600hl aan zoete wijn. De stijl lijkt erg op de stijl uit Banyuls. De wijnen zijn er in rode, rosé en witte varianten, waarbij de kleur het resultaat is van de veeleisende wijnbereidingstechnieken die worden gebruikt. In hun jeugd zijn deze wijnen tanninerijk en intens fruitig, maar ze neigen naar een hartiger smaak en diepere kleur bij het ouderen.

AOC Rivesaltes

Rivesaltes is historisch reeds een gebied voor zoete wijn, al sinds de 14e eeuw maakt men hier zoete wijn. Het omvat nagenoeg de gehele AOC Roussillon regio. Men maakt zoete wijn door gebruik te maken van Vin Doux Naturel. Hierbij gebruikt men mutage ofwel het stoppen van de fermentatie om het suikergehalte hoog te houden. De wijn is gemaakt van de drie Grenache druiven en komt op de markt als Rosé, Grenat, Ambré of Tuilé. Er is tevens een 5e categorie, Hors d’Age, welke is weggelegd voor Ambré of Tuilé wijnen die vijf jaar rijpen voor ze op de markt komen.

Van de 1.500ha wijngaarden komt zo’n 35.000hl wijn.

Rivesaltes Rosé

De rosé is een frisse en fruitige wijn die jong (vaak al voor de kerstdagen) op de markt worden gebracht.

Rivesaltes Ambré

De Ambré is gemaakt van Grenache Blanc, Grenache Gris, Macabeu en Tourbat. Ze dienen 2 jaar oxidatief te rijpen en kenmerken zich door een diep gouden kleur in hun jeugd met noten aroma’s en gekarameliseerd fruit. Wanneer de wijn oudert, neigt de kleur naar oranje of amberkleurig.

Rivesaltes Grenat

Rivesaltes Grenat is in tegenstelling tot de andere wijnen vroeg gebotteld maar rijpt nog minimaal negen maanden op fles. De wijn is gemaakt van minimaal 75% Grenache Noir en kent een diepe robijn kleur. Omdat er geen oxidatieve rijping is, behoudt ze haar intens zoete aroma van rood fruit.

Rivesaltes Tuilé

De bijzondere Tuilé is gemaakt van minimaal 50% Grenache Noir en ouderen twee jaar waardoor de kleur verandert naar bruinig. De rode fruit aroma’s veranderen in koffie, chocolade en gekonfijt fruit. Deze stijl lijkt erg op de Banyuls wijnen.

AOC Muscat de Rivesaltes

Het verschil tussen Rivesaltes en Muscat de Rivesaltes is eigenlijk in de naam reeds verklaard; de toegestane druivensoorten zijn de twee muscat druiven; Muscat d’Alexandrie en Muscat Blanc à Petit Grains. Ook deze wijn is goed vertegenwoordigd met 3.700ha en 85.000hl wijn.

De Muscat d’Alexandrie geeft kracht en body aan de wijn naast aroma’s van steenfruit en witte bloemen, terwijl de Muscat Blanc à Petits Grains het aromatische signatuur toevoegt, gekenmerkt door honing, citrusvruchten of exotisch fruit. Beide dragen bij aan het maken van deze natuurlijke zoete wijnen met boeketten die even aangenaam als typisch zijn.

AOC Banyuls

Daar waar Collioure AOC gereserveerd is voor droge wijn, is Banyuls weggelegd voor zoete wijn.

De geschiedenis van VDN gaat terug naar 1872 toen het wettelijk kader voor VDN werd vastgelegd. Echter het wijnproces gaat verder terug naar de 13e eeuw. Banyuls AOC was onderdeel van de eerste lijst van AOC’s in Frankrijk in 1936.

Banyuls zijn, net als Rivesaltes,  er in verschillende categorieën: Ambré, Rosé, Rimage en Traditional. Rimage verkrijgt men door mutage op graan, om vervolgens 2 tot 6 maanden te rijpen en alleen geproduceerd in de beste jaren. De Rimage “Mise Tardive” rijpt 1 tot 3 jaar, waarvan 3 maanden op fles. De Banyuls “Hors d’Âge”, typisch oxidatief, kan na minimaal 5 jaar worden geproefd, waarbij verschillende jaargangen bijdragen aan de blend.

Banyuls Rancio

Tevens kan je Banyuls Rancio vinden. Dit is wijn die enkele weken na de mutage in glazen vaten gegoten die vervolgens in de open lucht met ’s zomers de hete zon op de wijn gerijpt. De wijn verkleurt en krijgt oxidatieve geuren en smaken. Na een jaar rijpt deze reserva nog vier jaar in eikenhouten en RVS vaten zodat de wijn alsnog haar frisheid kan behouden. Deze wijn is niet overheersend zoet en bevat meer zuren dan andere versterkte wijnen. Het gedroogde fruit (pruimen, kersen), mokka en chocolade komen met een klein balancerend zoetje je mond binnen. Wat een elegantie en na een stukje chocolade geproefd te hebben, wordt de Banyuls nog interessanter: ik proef een intense sensatie van sinaasappelzeste, espresso, kaneel, vijgen, amandelen, caramel.

Een ontdekkingsreis door Châteauneuf du Pape

Châteauneuf du wat? Ja, Châteauneuf du Pape is de bakermat van de Franse wijn productie. Uh zou je denken, wijnen bestaan toch al veel langer? Nou laten we een ontdekkingsreis door Châteauneuf du Pape gaan maken…

Geschiedenis

Chateauneuf du Pape

Châteauneuf du Pape betekent het “nieuwe kasteel van de paus”. Het ligt in het zuidelijke Rhônedal tussen Orange en Avignon. We gaan terug in de tijd naar de periode 1309 tot 1377. Door de onrusten in Rome, besloot de nieuwe paus Clémens V de pauselijke zetel te verplaatsen van Rome naar Avignon. Dit is bekend onder de naam Babylonische ballingschap der pausen.

Zijn opvolger Johannes XXII laat in de buurt een zomerverblijf bouwen, het ‘nieuwe kasteel van de paus’. Hier laat hij wijnstokken aanplanten waarvan de eerste ‘vin des papes’ wordt gemaakt. Hoewel de paus liever wijn dronk uit de Bourgogne (met name Beaune), werd de eigen wijn vooral gebruikt als miswijn. Châteauneuf du Pape kreeg pas tegen 1900 zijn huidige wereldfaam.

Maar waarom de referentie naar bakermat? Nou, om de wijn te beschermen en verbeteren nam  Baron Pierre Le Roy de Boiseaumarié van Château Fortia in 1923 het initiatief om regels op te stellen. Regels voor maximale rendementen van 35 hl/ha (in Bordeaux is dat ongeveer 35-60hl/ha!), minimale alcoholniveau van 12.5%, verplicht handmatig oogsten en de toegestane druivenrassen (13 maar liefst!). Gaat er al een belletje rinkelen? Namelijk om de herkomst van de wijn te kunnen aanduiden staat er een AOC (Appelation d’Origine Contrôlée) op het etiket. Deze herkomst aanduiding – hoe ingewikkeld deze ook mag zijn binnen de verschillende regio’s – geeft in zekere mate een kwaliteitsverwachting aan. Te weten is het een vin de pays (landwijn, ofwel druiven kunnen uit alle uithoeken van het land afkomstig zijn en worden geblend). Of is het een Appelation Châteauneuf-du-Pape Protegée (wat wil zeggen dat de druiven afkomstig zijn uit het wijngebied Châteauneuf-du-Pape)?

In 1935 neemt Frankrijk deze redenering en regelgeving over en is het AOC systeem geboren.

Terroir en klimaat

Dit wijngebied beslaat slechts 32km2 en is ingeklemd tussen de Rhône in het westen en de Mont Ventoux in het oosten. De stad Châteauneuf de Pape ligt op een heuvel, omringt door de wijngaarden welke gelegen zijn in het glooiende landschap en op een groot plateau.

Bodem en ondergrond kunnen heel verschillend zijn. Over het algemeen heeft het westelijk deel een kalksteengrond; de plateaus hebben een zand- en kleigrond bedekt met grote stenen. In het noordelijke deel ligt er gemengd zand, rode en grijze klei, en kalksteen; de minder steenachtige grond afgewisseld met mergel in het oosten, terwijl de zuidelijke streek een ondiepe zand- en kleigrond kent met een goed gedraineerde laag grind. De grote kiezels dragen bij aan de kwaliteit van de wijnstokken en druiven door overdag warmte op te slaan en water vast te houden.

Het klimaat is mediterraan en krijgt een sterke droge koude noordwestenwind genaamd de Mistral die de negatieve impact van regen vermindert. Het is zeer zonnig in de AOC met 2800 uur zon per jaar, met 7 uur zon per dag bij temperaturen boven de 25 graden Celsius.

Proeverij

Nu heb ik onlangs een heerlijk wijnavondje gehad met goede vrienden die ook een neus voor wijn hebben. Gezamenlijk hebben we deze ontdekkingsreis langs Châteauneuf du Pape gemaakt. Interessant om te weten is dat ongeveer 95% van de wijnen uit deze regio rood is en veelal gebaseerd zijn op een blend van Grenache, Syrah en Mourvèdre. Tevens doordat het erg lastig is om nieuwe druivenranken aan te planten vanwege de kiezelbodem, vindt je in hier veel oude wijnranken van 30 tot wel 70 jaar oud. Deze hebben over het algemeen een lagere opbrengst (minder volume) maar geven meer intense ontwikkelde smaken.

Saint Gall blanc de blancs

Omdat we iets te vieren hadden, beginnen we met champagne. Het mag dan wel niet uit deze regio komen, maar deze is het zeker waard.

Assortiment De Saint-Galle

De Saint Gall, gemaakt van 100% chardonnay, heeft een mooie bleekgele kleur en kent een ragfijne mousse. Het is een a-typische champagne omdat de gist niet overheerst. Daarentegen kent deze frisse tonen van citrus- en mooi steenfruit (zoals perzik en nectarine) welke gedragen wordt door een zachte toast van de vergisting. De wijn is heel mooi in balans met een hoog zuur. Ondanks de brut lijkt er een zweempje zoetigheid in te zitten.

Domaine de la Cote de l’Ange 2019

Chateauneuf de Pape Cote de l'Ange

Deze witte Châteauneuf du Pape uit 2019 is afkomstig van 1.3ha glooiende hellingen rondom het stadje welke beplant staat met 30 jaar oude wijnstokken. De stokken staan op een kalksteen rotsbodem. Het is een blend van 30% Clairette, 30% Bourboulenc, 20% Roussanne, 20% Grenache blanc. De wijn rijpt 6 maanden deels op RVS (70%) en deels op nieuw eiken (30%).

Het is een goudgele wijn met lange tranen wat het behoorlijke alcohol percentage bevestigd. De wijn heeft 14% alcohol. In de neus komt het rijpe peer en perzik je aangenaam tegemoet. Terwijl in de mond je meer een palet van gekonfijt fruit, marsepein, perzik doet verrassen. Wanneer je de wijn wat tijd geeft, komen de minerale tonen van de stenige bodem en een vleugje hout van de rijping die de wijn meer in balans brengt, samen met de vettigheid van de MLF. De hoge alcohol blijft echter wel dominant.

Famille Perrin les Sinards 2017

Famille Perrin Les Sinards

Deze rode wijn is een blend van Grenache (70%), Syrah (20%) en Mourvèdre (10%). Het jaar 2017 was één van de droogste jaren voor de regio waardoor de wijnen veel waterstress ondervonden. Er waren kleine opbrengsten vanwege de weersomstandigheden. De wijn wordt gemaakt van relatief jonge wijnstokken en hebben 2 jaar in houten foudres (een wijn vat welke 20-120 hl kan bevatten) gerijpt.

Dit is een mooie robijnrode wijn met diepe intensiteit. De wijn geurt stevig met tonen van zwart fruit, gestoofde pruim en laurier. In het palet geven de specerijen van drop en laurier een mooi gewicht aan het doorstoofde fruit. Het hoge alcohol valt op, zeker in de afdronk, door de lagere tannine en zuren (wat niet verwonderlijk is vanwege het hete jaar). De wijn mag nog even liggen om de tannine meer af te ronden.

Chateau Vaudieu 2016

Chateauneuf de Pape Chateau de Vaudieu

Deze bijzondere wijn van de familie Brechet is bekroond met 94 punten Parker. Het is een blend van Grenache (81%) en Syrah (19%). Het ene plot staat op een zandbodem welke bedekt is met kiezels en het andere plot staan de druivenstokken op een combinatie van mergel en kalksteen. De Syrah kent 15 tot 18 maanden houtrijping, terwijl de Grenache op RVS rijpt.

Deze diep robijnrode wijn heeft een diepe intensiteit en kent dikke tranen wat zo kenmerkend is voor de hoge alcohol. De geur van kers, bramen, laurier en peper springen uit het glas. De wijn heeft medium zuur en tannine maar met een vrij hoog alcohol. Het mondgevoel is veelomvattend. De wijn is heel fruitig zoals de neus reeds deed vermoeden met een lichte hint van anijs. De zuren versterken de lengte van de wijn, maar de alcohol overheerst vooral in de afdronk.

Domaine Santa Duc Habemus Papam 2012

Santa Duc Habemus Papam

Deze laatste wijn is bekroond met 91 punten Parker en is een blend van Grenache (64%), Syrah (25%), Mourvèdre (10%) en een lokale soort Counoise (1%). Op het etiket staat Johannes XXII, de paus die Avignon en haar wijngaarden “groot” maakte. De druiven groeien op zanderige kleigrond en rijpen 18 maanden in eiken houten foudres en deels in terracotta potten.

De robijnrode wijn kent een zweem van bruin door de oxidatieve rijping en heeft een diepe intensiteit. Hoewel de neus een gemiddeld+ intensiteit kent, is het gekonfijt fruit en mineraliteit (beetje natte steen-achtig) onmiskenbaar. Het palet is heel mooi in balans, de zuur, alcohol en tannine versterken elkaar heel mooi. Ook hier komt het gekonfijt fruit direct naar voren. Tevens proef je smaken als leer, tabak door de rijping en de mineraliteit. De afdronk is lang met veel tertiaire aroma’s en heel mooi afgeronde tannine. Kortom een fantastische wijn.

Conclusie

Deze ontdekkingsreis door Châteauneuf du Pape was een fantastisch geslaagde avond en erg leuk om stil te staan bij maar één klein wijngebied. Verrassend dat je dan toch zoveel verschil hebt tussen de wijnen. Natuurlijk doet leeftijd veel, het is eenmaal lastig een wijn uit 2012 met die uit 2017 te vergelijken. En dat zie je duidelijk in de ontwikkeling van die tertiaire aroma’s!