We hebben het onlangs over trends gehad en vanzelfsprekend hoort (een overdaad aan) alcohol niet bij een gezonde levensstijl die we tegenwoordig graag nastreven. Dus rijst de vraag hoe lekker is alcoholvrij? Een vaak gehoorde mening is dat wijn geen body hebben. Maar in welke mate is dit waar? Dat gaan we uitzoeken door een gevarieerde proeverij van een aantal gerenommeerde merken.
Om te beginnen is alcoholvrije wijn niet altijd geheel zonder alcohol. Een wijnmaker mag alcoholvrij op het etiket zetten wanneer de wijn minder dan 0.5% alcohol bevat. Dus goed om te weten wanneer je zwanger of geheelonthouder bent. Alcoholvrije wijn is wijn wat volgens het normale proces gemaakt wordt, maar waarbij de ethanol, verantwoordelijk voor alcohol, via een industrieel proces zoals omgekeerde osmose uit de wijn wordt gedestilleerd. Het kan hierdoor anders ruiken en smaken. Veel gehoord verschil is het gebrek of vermindering van body, het mondgevoel van wijn. Bij omgekeerde osmose drukt de wijn op volle kracht tegen een membraan waardoor de alcohol en water zich scheiden van de rest van de wijn. Door middel van destillatie (verwarming) haalt men de alcohol uit het water waarna het gedealcoholiseerde water met de rest van de wijn weer wordt samengevoegd.
Overigens om wijn te maken heb je grofweg 16 gram suiker per liter most nodig om de alcohol met 1% te laten stijgen.
Dr Loosen
Een andere grote naam in de wijnwereld is de Duitse Weingut Dr Loosen. Dit ruim 200 jaar oude wijndomein staat bekend om haar wijnen die een perfecte uitdrukking zijn van bodem, klimaat en druivensoort. In de midden-Mosel, rondom Bernkastel, maakt Ernst Loosen complexe wijnen van wereldklasse en staat bekend om de herontdekking van de Duitse Riesling.
Dr Loosen the Teetotaler Riesling
Een geweldig gekozen naam voor een verrassend goede alcoholvrije wijn. Teetotaler betekend geheelonthouder en welke andere naam zou beter zijn voor deze wijn.
De wijn heeft flinke zuren, maar ook behoorlijk wat suikers (44,5 gram per liter), waardoor hij perfect in balans is en je de alcohol niet mist. Dit suikergehalte staat gelijk aan een wijn met als smaaktypering “Liebliche”, was net onder “Suss” ligt waarvoor de grens op 45 gram suiker per liter is. Je proeft fruitige tonen van citrus, appel en tropisch fruit. Dankzij het rijke suikergehalte geeft de wijn een body gevoel. En daarnaast zit er een zeer verfijnd bubbeltje in (petillant), wat het mooi afmaakt.
Schenk hem als aperitief of in combinatie met pittige gerechten uit de Aziatische keuken. Ook lekker bij salades, gerechten met vis of bij schaal- en schelpdieren.
Familia Torres
De Torres familie is al vijf generaties bekend met hoog kwaliteit wijnen. De geschiedenis gaat terug naar 1870 toen de familie het wijnhuis oprichtte in Penedès. Echter de eerste verwijzingen naar de familie als wijnbouwers gaan terug naar 1559.
Torres staat bekend als pionier, zo getuige de introductie van Franse druivensoorten in Spanje. Maar ook is de huidige bestuurder, Miguel A Torres, voorvechter van sustainanility en oprichter van de stichting International Wineries for Climate Action (IWCA). Deze stichting stelt tot doel òm de CO2 uitstoot binnen wijnbouw terug te dringen.
Zo ook nu Natureo 0.0 serie. Deze bestaat uit witte, rode en mousserende wijn afkomstig van wijngaarden uit Catalunya in Spanje.
Natureo White
De Natureo White is gebaseerd op de Muscat druif. Het is een zeer uitgebalanceerde wijn waarbij de restsuiker en goede zuurgraad het gebrek aan alcohol verbergt. Ondanks het gebrek aan alcohol behoudt het zijn fruitige en verleidelijke essentie en boeit het de zintuigen vanaf de eerste slok.
In de neus biedt het de kenmerkende en betoverende aroma’s van een authentieke Muscat vol met bloemen en rijp fruit. De Natureo White is een lichte, frisse goudkleurige wijn met een rijke, uitbundige geur van groene appels en bloemen. De body is slank tot waterig met impressies van perzik, citrusvruchten en peer. De afdronk is matig en overheerst door de expressieve aroma’s.
Natureo red
De Torres Natureo is in 2008 geïntroduceerd als de serie van alcoholvrije wijnen. De Natureo Red is een blend van Garnacha (ofwel Grenache) en Syrah.
De wijn is gemaakt van de beste druiven, met duidelijke aroma´s van granaatappel en rode bessen. Ze heeft een prachtige kersenkleur en aangename neus van rood fruit. De zuurgraad is subtiel en tannine goed geïntegreerd. Helaas ook hier mis je in de mond de body en de wijn voelt meer waterig aan. De kruidige aroma’s die zo kenmerkend zijn bij een Grenache of ,Syrah zijn niet te bespeuren.
Deze alcoholvrije wijn kan goed gaan bij pastagerechten die geen roomsaus hebben, maar mogelijk beter als aperitief op een warme zomerdag mits gekoeld.
Weingut Leitz
Weingut Leitz is een eeuwenoud familiebedrijf uit de Rheingau. Er is documentatie dat uitwijst dat de Leitz familie reeds in 1744 wijn maakten! In de Tweede Wereldoorlog werd het bedrijf geraakt door een bombardement en moest het van de grond toe opnieuw opgebouwd worden. Sinds 1985 draait alles om kwaliteit en raakte Weingut Leitz in zwang. De omvang van het wijnbedrijf is inmiddels gegroeid van 2,9 in de jaren 80 naar 140 hectare. En Johannes wordt inmiddels geroemd als ‘Spitzenwinzer’, een sterren wijnmaker. Niet in de laatste plaats vanwege zijn bekroonde alcoholvrije wijnen.
Deze zijn in 2007 geïntroduceerd onder het label Eins-Zwei-Dry en inmiddels is Motiv erbij gekomen. Maar, deze wijnen bevatten wel een miniem alcohol van max 0.5%. Een tijdje geleden door De Grote Hamersma omschreven als ‘De eerste alcoholvrije wijn ooit die ik lekker vind!’
Leitz Motiv Pinot Noir
De Motiv geeft een beetje het karakter van de druif prijs. In de neus rood fruit. Terwijl de wijn aroma’s geeft van zachte, rijpe kersen, wat gewelde pruim, iets aards en milde zuren. Tannine is nauwelijks te bespeuren en de structuur is licht. De afdronk is gemiddeld maar heeft een weeïg en wrange nasmaak wat de wijn onaangenaam maakt.
Conclusie
Het proefpanel is geheel unaniem. We zien een verbetering van de kwaliteit van alcoholvrije wijn, maar we missen toch nog steeds de structuur. Alcoholvrij is lekker, zeker als je je waant op een zomers terras. Maar we missen structuur, het mondgevoel en zeker ook aroma’s. Misschien is het verkeerd om alcoholvrije wijn met wijn te vergelijken. Het is eenmaal een ander soort product. Maar ook in de categorie “druivensap” past het niet vanwege de droge structuur. Wanneer je druivensap drinkt van wijndruiven (en dus niet de doorsnee druivensap uit de supermarkt), maar vaak is suikergehalte hier hoger omdat het alcoholproces niet bestaat. Dat geeft een andere structuur aan de wijn.
De alcoholvrije wijn komt soms waterig over. Wat opvalt is wanneer het suikergehalte hoger is, krijg je het mondgevoel, beperkt, terug. Maar dat schiet natuurlijk het doel voorbij om “gezond” te zijn. Je mag dan geen alcohol hebben, maar de suiker compensatie maakt de drank niet gezonder. En de prijs is er ook naar. Persoonlijk kiezen we dan toch voor de ongezonde optie, de wijn met alcohol.
In de Egeïsche Zee tussen Griekenland en Turkije vinden we vele eilanden waar ook prachtig mooie wijn vandaan komen. Hoewel op de eilanden gedurende enkele duizenden jaren wijn wordt geproduceerd, zijn het vooral de Samos wijnen die weelderig zoet zijn en droge mineraalachtige Santorini met haar wijn die mineraalachtig droog zijn, die wijd bekend staan.
Echter op veel van de prachtig mooie eilanden produceert men de zoete maar verfrissende wijn op basis van Malvasia. Vooral tijdens de Venetiaanse overheersing op Paros, Rhodos en Kreta in de Middeleeuwen werden deze wijnen over heel Europa geëxporteerd. Door de daarop volgende Ottomaanse overheersing zakte deze markt echter flink in. De Ottomanen (Turken) mogen weliswaar vanuit religieuze overweging geen alcohol drinken, maar geheel verbieden deden ze ook niet.
Stabiel klimaat
Het mediterrane klimaat is zeer mild en droog. De stevige noorden en zuiden winden teisteren de wijnbouw. Om deze reden worden de wijnstokken laag bij de grond in een gobelet-stijl getraind om deze invloeden te verminderen. Deze wind draagt ook bij aan het verlagen van de effecten van de warme zonneschijn en verlengen de rijpingsperiode. Hierdoor behouden de druiven hun zuurgraad en kunnen ze complexe aroma’s ontwikkelen. De wijngaarden op de vele verschillende eilanden hebben één ding gemeen; ze liggen allemaal vlak bij zee en genieten van een overvloedig aantal zonuren tijdens het groeiseizoen.
De meeste wijngaarden liggen op onvruchtbare vulkanische bodem op de steile terrassen die uit de bergen zijn gesneden. Deze terrassen staan bekend onder de naam pezoules en helpen de erosie in de bodem te verminderen en weinige water dat valt vast te houden. Door de arme bodems, kent de druivenstok een lagere groeikracht waardoor de bladerengroei vermindert. Hierdoor concentreert de druivenrank zich op de voortplanting en dus concentratie van hoogwaardige druiven.
Er zijn maar liefst 42 verschillende druivensoorten toegestaan, veelal inheemse soorten. Maar vooral de witte Assyrtiko en Athiri en de rode Mandilaria en Fokiano zijn zeer geliefd op de eilanden. De wijnen zijn droog en zoet wit en rosé. Tevens vinden we hier mousserende wijnen.
Classificaties in een vogelvlucht
Er zijn maar liefst 9 PGI’s en 8 PDO’s verdeeld over de vele eilanden. En alle eilanden produceren wijn onder de classificatie PGI Egeïsche Zee. De PDO’s zijn op de bekende eilanden; Limnos, Samos, Paros, Santorini en Rhodos.
Limnos
Net ten zuiden van Grieks Macedonië ligt het eiland Limnos. Uit kloosterarchieven blijkt dat wijnbouw dateert uit de Byzantijnse periode. Sinds 1982 vinden we onder de naam PDO Muscat van Limnos witte wijn die weelderig zoet is van Muscat d’Alexandrie. Deze zijn gemaakt volgens de vin doux naturel stijl. Ook kom je de vermelding Grand Cru tegen. Dat mag onder de voorwaarden dat alle druiven van de één wijngaard afkomstig is met beperkte opbrengst per hectare. De droge witte wijnen komen op de markt onder de naam PDO Limnos en is ook van de Muscat d’Alexandrie. De wijngaarden liggen vooral in het centrale en zuidelijke deel van het eiland, goed beschermd tegen de stevige noordelijke winden. De temperaturen zijn hier net iets lager dan op het vaste land.
Vanaf 2011 zijn er ook droge rode wijnen van Limnio beschikbaar. Deze staan lokaal bekend onder de naam kalampaki. Wijnen gemaakt van deze druivenvariëteit hebben een interessante, frisse smaak, een kleur van gemiddelde diepte, elegante aroma’s die zowel de neus als de mond stimuleren, gedomineerd door tonen van verse kruiden en rood fruit. In de mond hebben ze een gemiddelde tot hoge zuurgraad, knapperige tannine en ongeveer 12,5-13% alcohol. Ook gebruikt men Limnio om versterkte zoete wijnen te produceren, deze zijn een blend van 90% Limnio en 10% Muscat d’Alexandrie.
Vanwege de gunstige klimatologische omstandigheden, zijn veel van de wijnen biologisch gecertificeerd. Saillant detail is dat er meerdere regio’s zijn die refereren naar de Muscat druif. Echter Limnos is de enige regio die gebruikt maakt van Muscat d’Alexandrie. In de andere regio’s staat Muscat Blanc à Petit Grains.
Historisch produceerde Limnos meer rode wijn dan witte. Pas in de jaren 1900 werd de Muscat geïntroduceerd. Doordat deze druif zo goed aansloeg met het lokale terroir, overschaduwde de Muscat druif alle andere druivensoorten.
Mooi Samos
Op één van de mooiste Griekse wijnzones vinden we PDO Samos. De meeste wijngaarden vinden we aan het noordelijke deel van het eiland. De wijngaarden liggen vooral op stenen terrassen rondom de berg Karvounis en de noordoostelijke helling van de berg Kerki. De hoogten kunnen oplopen tot wel 900m om het warme klimaat te temperen. Het aanzienlijke verschil tussen dag- en nachttemperatuur vertraagd de rijping wat ten goede komt aan de zuurgraad en de aroma ontwikkeling.
Tot 2016 was de Unie van Wijnbouwcoöperaties van Samos de enige producent en heeft de weelderig zoete wijn van Samos internationaal op de kaart gezet. De enige toegestane druivenras is Muscat White, beter bekend als Muscat Blanc à Petit Grains en lokaal als Moschata Aspro. Van de ongeveer 1.400ha wijngaarden, staat 98% aangeplant met deze druivensoort.
De wijnproductie op Samos gaat terug naar de 5e eeuw voor Christus. De beroemste periode is echter de 19e eeuw toen Europa geteisterd werd door phylloxera. De West Europeanen keken naar de zoete Griekse Muscats en in het bijzonder naar Samos.
De zoete wijnen kunnen gemaakt worden volgens het principe van Vin Naturellement Doux (zongedroogde druiven), Vin Doux Naturel of Vin Doux zijn. De Vin Naturel Grand Cru is afkomstig van wijngaarden die op 400m of hoger zijn aangeplant.
Paros
Centraal gelegen in de Egeïsche Zee vinden we het eiland Paros, dat onderdeel is van de Cycladen-eilandenketen. Op dit winderige, door bergen gedomineerde eiland vinden we vooral de Monemvasia-druivensoort. Hoewel deze vaak wordt aangezien als Malvasia Bianco, is onlangs uit DNA onderzoek gebleken dat er geen relatie is tussen de twee soorten. Wat bijzonder is, is dat phylloxera zich nooit heeft genesteld op Paros. Hierdoor vinden we hier zeer oude en diepgewortelde wijnstokken.
Alle wijngaarden op het eiland vallen onder de PDO Paros die in 1981 in het leven is geroepen en zowel rode als witte wijnen kent.
Monemvasia is de enige witte druivensoort van het eiland. Witte wijnen geclassificeerd onder de Paros PDO-appellatie moeten 100 procent Monemvasia zijn. Ze zijn meestal knapperig en droog van stijl. In 2011 is de Malvasia Paros PDO geïntroduceerd als classificatie voor zoete wijn van minimaal 85% zongedroogde (Vin Naturellement Doux) Monemvasia en maximaal 15% Assyrtiko. Deze wijn moet minimaal 24 maanden op houten vaten rijpen voordat ze gebotteld mogen worden. Verwarrend genoeg verwijst de PDO naam naar Malvasia, waar dit niet de druif betreft maar de wijnstijl. In de Middeleeuwen tijdens de Venetiaanse overheersing produceerde de Egeïsche Zee regio een populaire zoete wijn onder de naam “Malvasias Oenos”. De beide namen Malvasia en Monemvasia zijn afgeleid van de havenplaats Monemvasia op het schiereiland Peloponnesos.
PDO Paros is de enige Griekse classificatie die een rode wijn toestaat die een blend is met een witte druivensoort. Om de onstuimigheid van de rode Mandilaria in balans te brengen, blendt de wijnmakers van Paros deze met de witte Monemvasia.
Oud Santorini
Santorini is het meest zuidelijke eiland van de Cycladen-groep. Het eiland is geologisch gezien het overblijfsel van een oude vulkanisch kegel waarvan de uitbarsting de kliffen en lagune creëerde. Het eiland staat bekend om haar frisse droge witte wijnen en zoete vinsanto van Assyrtiko. Maar produceert ook rode wijn van Mandilaria en Mavrotragano.
Rijke Santoriaanse geschiedenis
De wijnbouwgeschiedenis op Santorini gaat terug naar 1653 voor Christus. In dat jaar had een vulkaanuitbarsting de stad Akrotiri onder as begraven en opgravingen hebben bewijs opgeleverd dat in die tijd er een bloeiende wijnbouw activiteit bestond. Drie eeuwen later heeft men opnieuw druivenstokken aangeplant op dit eiland. En dankzij het hoge zandgehalte in combinatie met het weinige klei en organische materiaal in de bodem (met als gevolg veel mineralen), overleefden de wijnstokken de phylloxera plaag in de 19e eeuw. Hierdoor vinden we hier wortelstokken die ouder dan 300 jaar zijn!
Klimaat
Tijdens het groeiseizoen kent Santorini nagenoeg geen regenval. Daarnaast teisteren sterke warme westenwinden het eiland. Om die reden traint men de wijnstokken in een spiraalvormige kroonachtige vorm, zogenaamde “mand” wijnstokken die beter bestand zijn tegen deze winden. Het hete droge klimaat geeft als gevolg een lagere opbrengst, maar wel van hoge kwaliteit met veel suiker en zuren.
Diverse Wijnstijlen
De wijnstijl voor droge witte wijn op Santorini is verfrissend, fris en aromatisch. Deze minerale en citrus geurende wijnen worden voornamelijk gemaakt van Assyrtiko, met een beetje Athiri en Aidani. Wanneer ze op eikenhout rijpen zijn ze nog complexer met een vleugje van noten en kruiden. De meest complexe wijnen zijn Nykteri, gemaakt van overrijpe druiven. Deze rijpen 3 tot 10 maanden op vat. Ze zijn genoemd naar “de hele nacht werken” omdat ze traditioneel ’s nachts worden geoogst om complicaties te voorkomen die wel ontstonden wanneer de druiven bij dag werden geoogst. Het verschil tussen Nykteri en gewone Santorini is dat deze wijnen rijker zijn met aroma’s van tropisch fruit en kamperfoelie.
Zoete Vinsanto is misschien wel de belangrijkste bijdrage van Santorini aan de wijnwereld. Deze rijke dessertwijn combineert zuurgraad en intense zoetheid met aroma’s van gedroogde citrusschil, vijgen, abrikozen en toffeepudding. De naam Vinsanto kan worden teruggevoerd tot de 16e eeuw, toen wijn werd geëxporteerd van het eiland in vaten gemerkt als wijn (vin) uit Santorini (Santo). Hoewel het vaak verkeerd vertaald wordt als “Heilige Wijn”, is het heel anders dan het Italiaanse “Vin Santo”. In 2002 verleende de Europese Unie Santorini exclusieve rechten op de naam “Vinsanto”, hoewel Italië nog steeds “vin santo” mag gebruiken.
Tenslotte de rode wijn van Mandilaria en Mavrotragano zijn diep rood van kleur, met zachte tannine en fruitige aroma’s. Vaak hebben ze iets van rokerigheid en overrijp fruit. Sommige mensen associëren deze wijn met de Italiaanse Amarone-stijl.
Beroemd Rhodes
Rhodos is zo niet het meest beroemde eiland in Griekenland en ligt slechts op 20km afstand van Turkiye. De vondst van amforen die uit de 7e eeuw voor Christus afkomstig zijn, levert bewijs dat de wijncultuur hier reeds 2.400 jaar oud is. Een andere bijzonderheid was dat ten tijde van de Ottomaanse heerschappij Rhodos specifiek goedkeuring kreeg om wijn van Malvasia te blijven verhandelen.
Vandaag de dag omvat dit slechts twee appellaties op het eiland, PDO Rhodos voor rode Mandilaria (lokaal Amorgiano) wijn en droge witte Athiri wijn en PDO Muscat van Rhodos voor zoete witte wijn van de Muscat Blanc à Petit Grains (ookwel Moschato Aspro) in een Vin Doux Naturel stijl of Vin Naturellement Doux (zongedroogde druiven)-stijl. Verder is Rhodos een belangrijke bron van mousserende wijn volgens de tank-methode. De stijl is zeer toegankelijk en charmant met aroma’s van rijp fruit. Tevens zijn er rosé versies die mogelijk tot de beste van de Middellandse Zee gebied behoren.
De berg Attavyros speelt een centrale rol in deze cultuur. Op de golvende hellingen en uitlopers vinden we de meeste wijngaarden. Rhodos heeft één van de droogste en warmste klimaten van Griekenland met haar mediterrane klimaat. Tijdens het groeiseizoen koelt de zuidelijke zeebries met name de hooggelegen wijngaarden op de Attavyros. Op deze hoogte vinden we daarom vooral de Athiri witte druivensoort die laag gesnoeid wordt om bescherming te bieden aan de stevige wind. Deze wind geeft de verkoeling die de rijping vertraagd wat de ontwikkeling van de zuurgraad en aroma’s bevordert. De rode Amgiano staat lager op de uitlopers van de berg aangeplant waar de temperaturen hoger zijn en de fenolische rijpheid bevorderen.
Conclusie
Bijna iedereen kent wel de Samos wijn en Vinsanto wijn van Santorini die heerlijk weelderig en zoet zijn met aroma’s van rijp fruit en mooie zuren. Heerlijk bij lichte fruit gebakjes of gele kazen.
Terwijl de zeer prijzige Santorini wijnen zijn mineraalachtig en droog. En ze zijn rijk van smaak zijn met aroma’s van citrus, gevolgd door abrikoos, mediterrane kruiden en een lichte vanilletoets. Deze wijnen zijn heerlijke bij traditionele Griekse gerechten inclusief lamsvlees. Maar ook quiches, pasta met romige sauzen of stoofpotjes.
De rode wijnen van de eilanden zijn ook goed aan de prijs (20€+) en heerlijk bij de traditionele Griekse vleesgerechten of rijpe gele kazen.
Je blijft gewoon genieten op deze prachtig mooie eilanden, of het nou het uitzicht, de natuur, het eten of de wijn is!
Na een aantal interessante feitjes en update over de wijnen van Bordeaux en Duitsland, gaan we weer verder met de verdieping van Portugal. Na Lissabon gaan we naar het oosten en zuiden en komen we in mooi Tejo en Setúbal terecht waar interessante versterkte wijn vandaan komt.
Veelzijdig Tejo
Tejo ligt in centraal Portugal en draagt de naam Vinho Regional (VR) Tejo sinds 2009. Daarvoor was het bekend onder de naam Ribatejo. Overigens VR staat gelijk aan het Franse IGP ofwel Vin de France. De betere wijnen mogen ook de classificatieDo Tejo DOC dragen.
In tegenstelling tot alle andere wijngebieden van Portugal, is Tejo de enige die niet aan de oceaan grenst. Echter de rivier de Tejo (de Taag) waar de regio haar naam aan dankt, heeft grote invloeden. De wijngaarden vinden we dan ook langs de rivier. De alluviale bodem is bijzonder vruchtbaar en lange tijd belangrijk voor de groente en fruit opbrengsten voor de lokale bevolking. Overigens gaat wijnbouw terug naar de Romeinse tijd. Echter pas vanaf 1170 wordt melding gemaakt van wijn uit deze regio. De wijn heeft zich lange tijd gekenmerkt door geen invloeden van buiten de regio. Tot de toetreding van Portugal tot de EU, waarna met name Franse invloeden hun intrede deden.
Klimaat en geologie
Mede omdat de rivier een verbinding is tussen Madrid en Lissabon, is deze regio altijd al één rijke regio’s van Portugal geweest. Hierdoor ontstond er reeds vroeg een levendige handel in onder andere wijn. Maar ook is Tejo bij uitstek de regio waar veel kurkeiken staan aangeplant, belangrijk voor de kurken op de wijnflessen.
Door het droge klimaat kent de regio weinig last van plagen en schimmels. Zoals reeds aangegeven, matigt de rivier het klimaat en levert de broodnodige irrigatie.
Charneca
Ook Charneca, ten zuiden van de rivier dat Chamusca, Almeirim en Coruche omvat, is een droog vlak gebied op arme zandgrond. Doordat de wijnstokken diep moeten reiken, levert het prestigeuze wijnen op. De hogere temperaturen stimuleren de druiven om sneller te rijpen dan in de rest van de Tejo regio. De subregio’s omvatten vooral witte druivensoorten.
Bairra
De kwaliteitswijnen vinden we in de iets hoger gelegen gebieden in de regio Bairro ten noorden van de rivier de Tejo. Dit omvat de subregio’s Tomar, Santarem, Cartaxo en het noordelijke deel van Chamusca. De hooglanden bestaan uit glooiende hellingen en uitgestrekte vlaktes die rijk zijn aan kalksteen en kleigrond die goed water doorlaten. Verder naar het noorden vertoont de bodem schist zodat de wijnstokken dieper moeten rijken. Deze wijnen tonen gelijkenissen met de wijnen uit Lissabon.
Campo
De lager gelegen wijngaarden in de regio Campo, profiteren van deze irrigatie wat vervolgens ook overvloedige opbrengsten kan opleveren. Campo strekt zich uit in een smalle strook langs beide zijden van de rivier. Tejo neemt daarom plek 2 in van de gebieden in Portugal die de hoogste opbrengsten opleveren. Dit zijn de wijnen waar het draait om kwantiteit en niet kwaliteit. De wijngaarden zijn vooral in handen van coöperaties.
Wijnen
In Tejo vinden we vooral rode wijnen van traditionele rassen als Touriga Nacional, Trincadeira, Castelão en Aragonês. De enkele witte wijnen zijn gemaakt van Fernão Pires en Arinto. Echter internationale rassen als Syrah en Cabernet Sauvignon nemen een toevlucht. Deze worden vooral in blends toegepast. Hoewel er maar liefst 90 verschillende druivenrassen zijn toegestaan, ligt de nadruk op elegante wijnen en dus niet te zwaar.
In Tejo delen wijnhuizen het land met oude dorpjes, olijfgaarden en kurkbomen. Elk vertellen hun unieke verhaal en stijl, gecreëerd door het gemeenschappelijke doel om hoogwaardige wijnen vorot te brengen die uitdrukking aan het terroir geven. Één van de unieke eigenschappen zijn de voetstappen (druiven pletten en stampen met de voeten), gemeenschapsoogst (lokale vrouwen die de druiven met de hand plukken terwijl traditionele liederen gezongen worden) en de kurkafsluiting.
Quinta do Casal Monteiro
Quinta do Casal Monteiro is een wijnhuis dat reeds 150 jaar opereert als familiebedrijf. De druivenstokken staan aangeplant op zand- en kleibodem die geschikt is voor het voortbrengen van kwaliteitswijnen.
Zo ook deze rode veganistische blend van 40% Touriga Nacional, 30% Syrah en 30% Merlot. De wijn is zelfs bekroond met 85 punten Parker. De robijnrode wijn heeft een gemiddelde tot diepe kleurintensiteit. De wijn is heerlijk rond en vol van smaak. Met aroma’s van kersen en rood fruit. De wijn heeft een mooie balans en een structuur waardoor je deze wijn naast verschillende gerechten kan serveren. Tannine is mooi gerijpt en de afdronk is soepel en evenwichtig. Drink deze wijn bij vleesgerechten als lam, kalf. Maar ook vegetarische gerechten, vooral met paprika, salades.
Deze witte harmonieuze wijn van 50% Arinto en 50% Fernão Pires is ook een vegan wijn. Met aroma’s van appel en steenfruit zoals perzik. De prettige zuurgraad en gemiddeld alcohol levert een wijn op die een prettig balans en mondgevoel kent. De wijn heeft een lange afdronk.
Geniet van deze veelzijdige wijn bij visgerechten, (vis)pasta of salades. Maar ook gevogelte, of lamsvlees en zachte kazen is deze wijn bijzonder verrassend.
Wanneer u interesse heeft in deze wijnen, neem even contact op en wij sturen u een offerte.
Setúbal
Direct ten zuidoosten van Lissabon vinden we het schiereiland Setúbal met haar versterkte wijn gelegen aan de overkant van de monding van de Tejo die mooi de Atlantische Oceaan opzoekt. Het terroir varieert van zanderige kustvlakte tot de steile kalkrijke Serra Arribida heuvels. De belangrijkste rivier is de Sado. Er zijn twee DOC-titels en één IGP. In het noordelijke deel van de regio vinden we de twee DOC’s die beiden een andere wijnstijl hanteren.
Palmela DOC
In het noordoosten vinden we Palmela DOC, gelegen rondom de gelijknamige stad. De DOC gaat tot de stad Setúbal en overlapt dus de andere DOC grenzen. Palmela heeft eerst indruk gemaakt met haar licht zoete witte wijnen van Muscat druiven. Echter in recente jaren is de focus verschoven naar rode en droge witte tafelwijnen en ook naar kwaliteitswijnen.
De regio is een zacht glooiend gebied dat overwegend uit kalk, zandsteen en leem bestaat. Vooral de hoger gelegen wijngaarden produceren mooie kwaliteitswijnen. Terwijl de lager gelegen gebieden op vooral zandbodems de tafelwijnen voortbrengen.
De DOC mag alle soorten wijn voortbrengen, waarbij mousserende wijn 9 maanden moet rijpen. De rode druivenrassen zijn vooral Castelão (min 67%), Cabernet Sauvignon en Bastardo. De witte druivenrassen zijn onder andere Arinto, Fernão Pires en Moscatel de Setúbal. De Castelão Frances is de belangrijkste druivensoort en deze bevindt zich vooral op de diepe arme zandgronden. Aangezien dit de enige plaats is waar deze druivensoort tot goede rijping kan komen door het warme zeeklimaat. De rode wijnen uit Palmela DOC staan bekend om hun balans, rijpe tannine en kersen karakter.
Setúbal DOC
Setúbal DOC staat bekend om haar versterkte wijnen. Natuurlijk zijn deze wijnen niet vergelijkbaar met de port-wijnen. En een ander groot verschil zit in de gebruikte druivenrassen. Setúbal gebruikt bijna uitsluitend Moscatel de Setúbal (ofwel Muscat d’Alexandrie).
Het klimaat is mediterraan met warme droge zomers en regenval vooral in de koelere wintermaanden. De nabijheid van de Atlantische Oceaan levert de nodige vochtigheid op en ook de broodnodige luchtstroom om de wijngaarden te vrijwaren van meeldauw.
Zoals gebruikelijk bij het maken van versterkte wijn, voegt men alcohol toe om de vergisting voortijdig te stoppen om zo de suikers te behouden (Mutage). Vervolgens rijpt de wijn in houten vaten. In Setúbal voegen de wijnmakers de overgebleven druivenschillen van de zeer aromatische Moscatel toe. Om vervolgens de wijn met de schillen gedurende 6 maanden te laten weken. Dit geeft de Moscatel de Setúbal haar typerende intense bloemige aroma. Vervolgens rijpt de wijn nog 4 tot 5 jaar op vat. De wijn verkrijgt dan haar oranje tint en haar ingedroogde karakter.
Leuk weetje is dat Lodewijk XIV (de zonnekoning) een voorliefde had voor deze zoete wijnen. Daarnaast werden deze wijnen vroeger veelvuldig naar Brazilië geëxporteerd. De wijn die daar niet werd verkocht keerde terug. Doordat ze bloot werden gesteld aan de hoge temperaturen bemerkte men bij het lossen dat de wijn geconcentreerder en soepeler was geworden. Deze wijnen staan bekend als torna-viagem (“terugreis”).
VR Peninsula de Setúbal
Tot 2008 heette de regio VR Terras do Sado, wat Land van de Rivier de Sado betekent. Hier vinden we ongeveer 20.000ha aan wijngaarden. Het zijn vooral blends die hier domineren. De witte wijn moet tenminste voor 50% te bestaan uit Arinto, Chardonnay, Fernão Pires, Malvasia Fina, Moscatel de Setúbal of Roupeiro (Syrah). De rode wijn moet voor tenminste 50% te bestaan uit Aragonez (Tempranillo), Cabernet Sauvignon, Merlot, Moscatel Roxxo, Castelão Frances, Trincadeira Preta en Touriga Nacional.
Zuid Frankrijk staat ook bekend als de regio waar de grote producties tegen lage kwaliteitswijnen vandaan komen, ofwel het volume monster. De meeste tafelwijnen, Vin de France, komen uit deze regio en het zal je niet verwonderen dat het tevens de grootste regio is van Frankrijk.
De regio verbindt de Pyreneeën en de Italiaanse alpen. Je kan dit grofweg in drie regio’s indelen; Provence ten oosten van de Rhône, de Languedoc en Roussillon in het westen. Het ligt parallel aan de Middellandse Zee. Hierdoor is het klimaat warm met veel zonuren en hoge temperaturen. Tevens zijn er zachte winters en beperkte regenval vooral tijdens het groei seizoen. Hierdoor leent de regio zich uitermate voor de groei van druiven. Wind speelt hier een grote rol. Koele noordelijke wind verlaagt de temperaturen in vooral het westelijke en oostelijke uiteinde van de regio. De Mistral heeft impact op de Rhône vallei (ingeklemd tussen Alpen en Central Massif) terwijl de Tramontane de regio tussen het Central Massif en Pyreneeën beïnvloedt. Wanneer de wind naar het zuiden draait, hebben vooral de kustgebieden te lijden onder de hete verschroeiende lucht.
Ontwikkelingen in Roussillon
Het is echter ook een regio van grote veranderingen. Ze ontwikkelt zich om de diversiteit van de onderliggende regio’s te kunnen benadrukken. Zo waren de oude Grenache wijnstokken in de jaren 70 vervangen voor de Carignan die hogere opbrengsten garandeert. Maar nu zie je weer de trend terug, kwaliteitsproducenten kiezen voor lagere opbrengsten en men verhoogt het gebruik van Grenache. Echter dit is vooral weggelegd voor de beste producenten die toegang hebben tot de middelen om te investeren en vooral de wil om te diversifiëren. Het merendeel van de producenten heeft eenmaal niet de mogelijkheid om te investeren of hebben simpelweg de expertise niet. Desalniettemin, gezien de naam die de regio heeft, onderschatten veel mensen de pareltjes die hier te vinden zijn!
Je vindt hier een enorme stijl aan wijnen, van verfrissende witte wijn en robuuste rode uit Languedoc, fruitige rode wijn uit Minervois, helderen dorstlessende rosé uit de Provence tot rijke en elegante dessertwijn uit de Banyuls.
In dit artikel gaan we dieper in op Roussillon.
Roussillon
Het is een kleine regio rondom Perpignan met een enorme veelzijdigheid aan landschappen en een zonnig, heet klimaat. Het heeft een amphitheater vorm waarbij het open is aan de oostkant richting de Middellandse Zee en beschermd wordt door drie bergmassieven; de Corbières aan de noordzijde, de Pyreneeën ten westen en ten zuiden de Albères. Dit is een regio waar de vin doux naturels domineert. Met 15 appellaties, 24 verschillende druivensoorten en de veelzijdige terroir biedt Roussillon een grote variëteit aan wijnen en kwaliteiten.
De Corbières levert een terroir waar krijtsteen en schist dominant zijn, de Pyreneeën leveren graniet terwijl de Albères meer een zand en klei grond kent. Dit ondersteunt de grote verscheidenheid aan kwaliteitswijnen.
De IGP wijnen uit deze regio zijn gelabeld als IGP Côtes de Catalanes of Côtes Vermeille wanneer de wijn uit de omgeving van Port Vendres komt. Dit zijn over het algemeen toegankelijke lichte wijnen die vooral de kenmerken van de gebruikte druiven weergeven. Terwijl de lijst van toegestane druivensoorten lang zijn. Het is voor Côtes de Catalanes waar de productie hoog ligt; de ruim 4.000ha levert dik 155.000hl wijn op.
AOC Côtes de Roussillon
De algemene appellatie Côtes de Roussillon omvat rode, witte en rosé wijnen. Met haar 4.500ha aan wijngaarden produceert men ruim 150.000hl aan wijn. Je kan zeker zeggen dat dit een volume monster is voor Zuid Frankrijk. De typische rode wijnen zijn gemaakt van de klassieke Languedoc-Roussillon en zuidelijke Rhône druiven; Grenache, Syrah en Mourvèdre. Soms gesteund door de Carignan. Oudere wijngaarden gebruiken soms Cinsault of de lokale en onbekende Lledoner Pelut. Voor de rosé wijnen zijn al de bovengenoemde variëteiten toegestaan alsmede Grenache Gris en Macabeo. De rode wijnen kenmerken zich door hun vlezigheid, kruidigheid en fruitige wijnen. Terwijl de rosé wijnen de nadruk leggen op rood fruit en bloemigheid.
Voor witte wijn geldt hetzelfde; het is de bekende blend uit zuid Frankrijk. Dominant zijn Grenache Blanc, Macabeu. Soms voegt men Marsanne of Roussanne toe. De witte wijn kenmerkt zich door haar fijne delicate wijnen met citrus fruit, peer en appel en bloemengeuren.
AOC Côtes de Roussillon Village
Iin het noordwesten vind je Côtes de Roussillon Village op een hoogte tussen 100 en 400 meter. Op de uitlopers van de Corbières produceert men uitsluitend rode wijnen op verschillende soorten terroir. Alleen Grenache Noir, Carignan Noir, Syrah, Mourvèdre en Lladoner Pelut zijn toegestaan en de wijn bestaat uit een blend van minimaal twee van de druivensoorten. Het levert krachtige complexe wijnen op die goed kunnen ouderen. De wijngaarden beslaan een 1.850ha waar bijna 55.000hl wijn vandaan komen. Wanneer je vervolgens de hoeveelheid van Côtes de Roussillon erbij neemt, met hun 205.000hl kan je zeker zeggen dat dit in Zuid Frankrijk een volume monster is.
Daarnaast zijn er nog specifieke dorps appelaties, zoals in de Bourgogne, die de specifieke terroir nog beter tot uitdrukking laten komen.
Overigens overlapt deze appellatie die van Rivesaltes welke dessertwijnen produceert. Alleen Caramany valt buiten Rivesaltes AOC.
AOC Côtes de Roussillon Village Tautavel
In het noorden rondom Tautavel en Vingrau ligt Côtes de Roussillon Village Tautavel. De 370ha aan wijngaarden strekken zich uit op de hellingen van kalksteen en klei-kalksteen bodems. Het levert krachtige complexe wijnen op met aanhoudende tannine die gekenmerkt worden door zwart fruit, vegetale en kruidige tonen.
AOC Côtes de Rousoillon Village Latour de France
Net ten zuiden van Tautavel, liggen de vijf dorpen Latour de France, Cassagnes, Montner, Estangel en Planèzes. De wijngaarden uit deze dorpen die zo’n 190ha omvatten en een kleine 5,000hl produceren, vormen deze appellatie. Gelegen in een flauwe bocht van de rivier Agly, profiteren de wijngaarden van verkoelende wind om zo het hete mediterrane klimaat te compenseren. Hier omvat het terroir vooral graniet, schist en lage vegetatie die de wijn haar wilde, minerale en zoete kruidentonen geven. De rode aarde voegt complexiteit toe aan de wijn en geeft bodem voor flesrijping. De wijn profiteert van het terroir, vooral het graniet; welke bijdraagt om de druiven goed te laten rijpen en de druivenstok hard te laten werken vanwege de schrale bodem.
Domaine Bousquet Côtes de Roussillon Village LaTour de France
Een mooie droge rode wijn met duidelijke tonen van tijm, rozemarijn en rijp zwart fruit. Ook tonen van mineraliteit en houtrijping komen tot uitdrukking. Het is een krachtige wijn met warm mondgevoel en volle body en een aangename lange afdronk.
Zeker gezien de prijs met nog geen €10, zeker de moeite waard!
AOC Côtes de Roussillon Village Caramany
Vervolgens ten zuiden van LaTour liggen de dorpen Caramay, Cassagnes en Bélesta die deze appellatie vormen. Op een hoogte van 250 meter en een bodem van graniet en gneis staan druiven van Grenache, Carignan, Syrah en Lladoner Pelut (dus geen Mourvèdre) op 260ha aan wijngaarden. Opvallend is dat Syrah en Carignan ondergaan macération carbonique. Deze vergistingsmethode zorgen voor het behoud van de fruitigheid. Het zijn duidelijke frisse, jeugdige wijnen met geconcentreerde zwart fruit aroma’s en kruidig. Deze wijnen dien je echt jong te drinken.
AOC Côtes de Roussillon Village Lesquerde
Geleven in het hart van Fenouillèdes ligt de Côtes de Roussillon Village Lesquerde op een 320 meter hoog gelegen plateau van graniet met veel ijzer en gips. Ook hier vind je geen Mourvèdre. Het levert zeer pittige wijnen met minerale, grafiet-, kruidige en bloemige tonen.
AOC Côtes de Roussillon Village Les Aspres
Het buitenbeentje is Les Aspres. In het hart van het AOC Roussillon ligt Côtes de Roussillon Village Les Aspres, welke zich uitstrekt over 160ha wijngaarden. Het is pas in 2017 tot een eigen village appellatie geheven. Syrah en Mourvèdre domineren terwijl Grenache en Carignan meer een bijrol spelen. Dit leveren dan ook rijke, complexe wijnen met volle body op. Dit is een schoolvoorbeeld van een regio die het imago van goedkope wijn kan afwerpen.
Gelegen aan de voet van het Massif de Canigou in het Nationaal Park Les Aspres kent een gebied een grote verscheidenheid aan bodemsoorten; leisteen, opgerolde kiezels, zanderige klei en kalksteen wat bijdraagt aan de complexiteit van de wijn. De wijn dient ook 12 maanden te rijpen voor ze gebotteld wordt. Het levert vlezige elegante wijnen op met aroma’s van rood fruit en de zo kenmerkende vegetale tonen.
AOP Collioure
De AOP Collioure ligt helemaal in het zuidoosten van de regio tegen de Spaanse grens. Het omvat de wijngaarden van de dorpen Collioure, Port Vendres, Bayuls-sur-Mer en Cerbère. Het ligt op een balkon van grijze leisteen uit het Cambrium tijdperk dat zo in het Middellandse Zee gebied domineert. De ravijnen en de heuvels volgen elkaar op en de wijnstokken staan in zeer smalle terrassen. De combinatie van deze bijzondere bodems, de intense zonneschijn en de mariene invloed geven deze appellatie een heel bijzonder microklimaat.
Hetgeen je misschien reeds is opgevallen, is dat Collioure hetzelfde gebied omvat als IGP Vermeille. Het verschil zit in de toegestane druivensoorten. Witte wijn (welke is toegestaan sinds 2003) is gemaakt van Grenache Blanc en Grenache Gris en worden ondersteund door Macabeu, Malvoisie, Marsanne, Rousanne en Vermentino. Deze zijn vol en diep geparfurmeerd met florale tonen naasts anijs en mineralen. Voor de rode en rosé wijnen mag men de bekende vier druivensoorten aanvullen met Cinsault en Grenache Gris. De rode wijnen hebben een aroma van intens rijp fruit en kruidigheid.
AOC Maury
Helemaal in het noordwesten ligt nog Maury. Hier vind je zowel rode als zoete witte wijn. Met de ruïne van het 1.000 jaar oude kasteel van Queribus hoog boven de wijngaarden uit tornend, strekken de wijngaarden eronder uit over heuvels van leisteen en zwarte mergel op hellingen.
AOC Maury Sec
Hoewel merendeel van de wijnen uit Maury zoet zijn, heb je ook heel mooie droge wijnen! Verheven in een AOC in 2014 heeft deze regio snel grote naam gemaakt. Verspreidt over 260ha aan wijngaarden, produceert Maury zo’n 5,000hl droge rode wijn. De Grenache Noir is de dominante druif. Daarnaast zijn Carignan, Mourvèdre, Syrah en Lladoner Pelut toegestaan.
Mas de la Devèze AOC Maury
Deze wijn is opgevoed met malolactische vergisting, verdeeld over stalen tanks en houten vaten. Na de fermentatie is de wijn gedurende 12 maanden opgevoed op frans eiken vaten van 300 & 400 liter. De wijn is echt een krachtpatser! De wijnmaker heeft bij uitzondering deze droge versie gemaakt met de druiven uit deze regio! Je vindt in deze wijn zwart fruit, aards, cacao en kers met prachtige zachte tannine. De wijn heeft een geweldige afdronk, goed in balans en met een beetje chocolade!
AOC Maury Doux
Hier vinden we 310ha aan wijngaarden waar men Vin Doux Naturels gemaakt van Grenache Noir, Blanc en Gris. Deze druiven kan men aanvullen met Macabeu, Tourbat, Carignan, Syrah of Muscat druiven. Jaarlijks produceert men ongeveer 4.600hl aan zoete wijn. De stijl lijkt erg op de stijl uit Banyuls. De wijnen zijn er in rode, rosé en witte varianten, waarbij de kleur het resultaat is van de veeleisende wijnbereidingstechnieken die worden gebruikt. In hun jeugd zijn deze wijnen tanninerijk en intens fruitig, maar ze neigen naar een hartiger smaak en diepere kleur bij het ouderen.
AOC Rivesaltes
Rivesaltes is historisch reeds een gebied voor zoete wijn, al sinds de 14e eeuw maakt men hier zoete wijn. Het omvat nagenoeg de gehele AOC Roussillon regio. Men maakt zoete wijn door gebruik te maken van Vin Doux Naturel. Hierbij gebruikt men mutage ofwel het stoppen van de fermentatie om het suikergehalte hoog te houden. De wijn is gemaakt van de drie Grenache druiven en komt op de markt als Rosé, Grenat, Ambré of Tuilé. Er is tevens een 5e categorie, Hors d’Age, welke is weggelegd voor Ambré of Tuilé wijnen die vijf jaar rijpen voor ze op de markt komen.
Van de 1.500ha wijngaarden komt zo’n 35.000hl wijn.
Rivesaltes Rosé
De rosé is een frisse en fruitige wijn die jong (vaak al voor de kerstdagen) op de markt worden gebracht.
Rivesaltes Ambré
De Ambré is gemaakt van Grenache Blanc, Grenache Gris, Macabeu en Tourbat. Ze dienen 2 jaar oxidatief te rijpen en kenmerken zich door een diep gouden kleur in hun jeugd met noten aroma’s en gekarameliseerd fruit. Wanneer de wijn oudert, neigt de kleur naar oranje of amberkleurig.
Rivesaltes Grenat
Rivesaltes Grenat is in tegenstelling tot de andere wijnen vroeg gebotteld maar rijpt nog minimaal negen maanden op fles. De wijn is gemaakt van minimaal 75% Grenache Noir en kent een diepe robijn kleur. Omdat er geen oxidatieve rijping is, behoudt ze haar intens zoete aroma van rood fruit.
Rivesaltes Tuilé
De bijzondere Tuilé is gemaakt van minimaal 50% Grenache Noir en ouderen twee jaar waardoor de kleur verandert naar bruinig. De rode fruit aroma’s veranderen in koffie, chocolade en gekonfijt fruit. Deze stijl lijkt erg op de Banyuls wijnen.
AOC Muscat de Rivesaltes
Het verschil tussen Rivesaltes en Muscat de Rivesaltes is eigenlijk in de naam reeds verklaard; de toegestane druivensoorten zijn de twee muscat druiven; Muscat d’Alexandrie en Muscat Blanc à Petit Grains. Ook deze wijn is goed vertegenwoordigd met 3.700ha en 85.000hl wijn.
De Muscat d’Alexandrie geeft kracht en body aan de wijn naast aroma’s van steenfruit en witte bloemen, terwijl de Muscat Blanc à Petits Grains het aromatische signatuur toevoegt, gekenmerkt door honing, citrusvruchten of exotisch fruit. Beide dragen bij aan het maken van deze natuurlijke zoete wijnen met boeketten die even aangenaam als typisch zijn.
AOC Banyuls
Daar waar Collioure AOC gereserveerd is voor droge wijn, is Banyuls weggelegd voor zoete wijn.
De geschiedenis van VDN gaat terug naar 1872 toen het wettelijk kader voor VDN werd vastgelegd. Echter het wijnproces gaat verder terug naar de 13e eeuw. Banyuls AOC was onderdeel van de eerste lijst van AOC’s in Frankrijk in 1936.
Banyuls zijn, net als Rivesaltes, er in verschillende categorieën: Ambré, Rosé, Rimage en Traditional. Rimage verkrijgt men door mutage op graan, om vervolgens 2 tot 6 maanden te rijpen en alleen geproduceerd in de beste jaren. De Rimage “Mise Tardive” rijpt 1 tot 3 jaar, waarvan 3 maanden op fles. De Banyuls “Hors d’Âge”, typisch oxidatief, kan na minimaal 5 jaar worden geproefd, waarbij verschillende jaargangen bijdragen aan de blend.
Banyuls Rancio
Tevens kan je Banyuls Rancio vinden. Dit is wijn die enkele weken na de mutage in glazen vaten gegoten die vervolgens in de open lucht met ’s zomers de hete zon op de wijn gerijpt. De wijn verkleurt en krijgt oxidatieve geuren en smaken. Na een jaar rijpt deze reserva nog vier jaar in eikenhouten en RVS vaten zodat de wijn alsnog haar frisheid kan behouden. Deze wijn is niet overheersend zoet en bevat meer zuren dan andere versterkte wijnen. Het gedroogde fruit (pruimen, kersen), mokka en chocolade komen met een klein balancerend zoetje je mond binnen. Wat een elegantie en na een stukje chocolade geproefd te hebben, wordt de Banyuls nog interessanter: ik proef een intense sensatie van sinaasappelzeste, espresso, kaneel, vijgen, amandelen, caramel.
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
