Nu de blog over Zwitserland op zijn einde loopt, ben ik nieuwsgierig geworden naar de wijn. In de verschillende blogs heb ik geleerd over de veelzijdigheid maar ook de beperkte beschikbaarheid van zwitserse wijnen. Nu heb ik bij Valentines Finest een interessante collectie gevonden. Van een heerlijk fruitige borrelwijn van Fendant tot krachtige Petite Arvine en volle Syrah.
Mijn oog was gevallen op een selectie van Jean René Germanier. Een domein waar 3e generatie wijnmakers actief zijn. Gelegen in Balavaud in de Valais en het Rhônegebied is bekend om haar warme droge microklimaat. Het domein kent een mooie blend van internationale druiven en lokale druiven, zoals Chardonnay, Pinot Noir, Syrah, maar ook Fendant, Petite Arvine en Humagne Rouge.
Fendant Vétroz Les Terrasses 2020
Deze wijn is gedecoreerd met een gouden medaille van la Sélection des Vins du Valais. De wijn is afkomstig van de Vétroz wijngaard welke gekenmerkt is door haar leistenen bodem. De wijngaard is terrasvormig, vandaar ook de naam met een 113ha oppervlakte aangeplant met Fendant ofwel Chasselas. De nationale druif van Zwitserland. De wijn kent geen chaptilisatie en bij de zachte persing zijn niet de druivensteeltjes ontdaan. De eerste en tweede vergisting heeft plaats gevonden op RVS.
De wijn is goudgeel van kleur met een lichte intensiteit. De neus is in de aanzet expressief maar vlakt al snel af. Voor aroma’s denk aan appel, meloen en bloemig. In de mond bespeur je een gemiddelde body (mondgevoel) met een lichte tinteling op de tong door de verfijnde gemiddelde zuurgraad. Alcohol is met 12% gemiddeld. Het aroma palet van deze droge wijn geeft citrusfruit, groene appel, natte steen met een relatief korte lengte.
Kortom deze Fendant is een heerlijk verfrissende fruitige borrelwijn of aperitief wijn, dus weinig complexiteit en de nadruk op de fruitigheid. De wijn kent een mooi balans met een fruitige nadruk. De lengte is zoals gezegd kort en intensiteit is gemiddeld.
Johannisberg de Chamoson 2020
De Johannisberg ofwel Sylvaner heeft 92 punten toegekend door Robert Parker. Deze druivensoort ken je misschien nog van onze Rheinhessen blog, waar deze veel staat aangeplant. Dit is de eerste jaargang van deze wijn. De wijngaard in Chamoson ligt op een alluviale bodem, een vruchtbare bodem van rivierslib en klei. En is één van de drie Grand Cru wijngaarden in Zwitserland. De wijn heeft slechts één vergisting ondergaan.
De wijn is ook goudgeel maar met een gemiddelde intensiteit en mooie tranen aan het glas. In de neus een lichte intensiteit met aroma’s van honing, bijenwas, appel, limoen en sporen van krijt. De wijn heeft een gemiddeld alcohol, gemiddelde zuurgraad en body. De droge wijn geeft in de mond groen fruit, honing en amandelen. De afdronk is fris en met honing doorspekte lengte.
De balans is delicaat met de nadruk of honing en bijenwas met een levendige lengte. De wijn is intens op haar manier met een mate van complexiteit.
Gelet op de zoetheid door de honing, past deze wijn prima bij Aziatische gerechten maar ook bij gegrilde vis.
Petite Arvine 2018
De Petite Arvine is een uniek druivenras waarvan slechts 154ha staat aangeplant in Zwitserland uitsluitend in Valais. Verdeeld over een paar kleine wijngaarden in Coteaux de Conthey, Ardon en Chamoson op een leistenen bodem. De wijn kent twee vergistingen wat een verrijking voor de aroma’s is.
Ook deze wijn is goudgeel van kleur, maar met een meer intensiteit dan de anderen. Ook hier mooie tranen op het glas. De stuivende intensiteit in de neus is vooral kokos met lichte noot van citrus. De droge wijn heeft een hoog alcohol percentage, volle body en gemiddeld zuur. Het aroma palet geeft limoen en kokos weer. Maar ook een zweem van rokerigheid. De lengte is aangenaam en lang.
Wij vonden deze wijn lastig om bij een gerecht te zetten vanwege de nadrukkelijke aroma’s. Uiteindelijk kwamen we eigenlijk uit op wit vlees zoals varkenshaas of buikspek. Maar ook bij rauwe zalm was het een heerlijke wijn.
Syrah 2019
De laatste wijn is een rode, de Syrah wat ik toch wel een bijzondere wijn vindt voor een koel klimaat als Zwitserland. Dat is tevens het unieke van deze druivensoort. De noordelijke Rhône is namelijk ook een voorbeeld van een koel klimaat maar levert toch echt een andere soort wijn op. Zie de notitie van de Côte Rotie. De wijn is afkomstig van drie gebieden; Vétroz, Fully en Chamoson die zich kenmerken als alluviaal en graniet. Deze drie gemeente liggen naast elkaar langs de Rhône
De wijn is paars van kleur met een gemiddelde intensiteit. Je bespeurt een kleurverschil tussen de wijn in het hart van het glas en de rand (zogenaamd rim versus core). De wijn heeft een gemiddelde geur intensiteit van frambozen, aardbeien en eucalyptus. De droge wijn heeft een gemiddelde alcohol en zuur. Een bovengemiddelde body maar mooi geïntegreerde medium tannine. De peper, eucalyptus en rode fruit spelen in de mond met een zweem van leer. Waarbij de specerijen langer in de afdronk blijven staan.
De wijn is soepel en elegant met levendige tannine en mooie afdronk. Heerlijk fruitig balans waarin de alcohol goed geïntegreerd is.
Het is een heerlijke wijn om te drinken bij gerijpte kazen of charcuterie en misstaat zeker niet bij rood vlees.
Conclusie
Zwitserland heeft echt mooie en verrassende wijnen. Van Fendant als heerlijk fruitige borrelwijn tot Syrah die zich goed thuis voelt in de Zwitserse bergen. Wat leuk is dat er een veelzijdigheid is tussen internationale druivenrassen en lokale druiven. Waarbij de laatste zeker niet onderschat mogen worden.
Natuurlijk is dit niet voor iedere portemonnee weg gelegd, een borrelwijn zo’n 17€ is natuurlijk stevig terwijl de Arvine zelfs oploopt tot bijna 40€. Ja dat is per fles. Maar ik kan zeggen, het is een ervaring rijker. Zwitserland produceert heel leuke wijnen en vooral de lokale druiven zijn zeer bijzonder. Ook de Sylvaner reken ik dan tot lokale druif en deze heeft ons aangenaam verrast. Terwijl de Arvine gewoonweg fantastisch was!
Na de introductie van wijnland Zwitserland en de ontdekkingen van Frans Zwitserland met de Pot Vaudois, Oeil de Perdrix en flétri methode, gaan we deze week de resterende twee regio’s verdiepen. We bespeuren wijnen met enorme kwaliteit potentie, maar ook het experimenteren met nieuwe rassen en zelfs hybride wijnstokken.
Duits Zwitserland, een broeinest van experimenten
De wijnen van Oost-Zwitserland zijn heel verschillend. Daar waar Frans Zwitserland vooral op de witte Chasselas concentreert, richt Duits Zwitserland zich op rode wijnen (ongeveer 67%). In witte wijn is het Müller Thurgau dat domineert. Overigens zie je vaak dat Müller Thurgau wordt aangeduid als “Riesling x Sylvaner”. Dit is onterecht aangezien Müller Thurgau een kruising is tussen Riesling en Madelaine Royale. Pinot Noir of Blauburgunder is bijzonder populair en wordt gemaakt in een breed scala aan stijlen. Van licht zoet en sappig via serieus bourgondisch tot een sterke, zoete versie gemaakt van gedroogde druiven in de regio Graubünden.
Met bijna 3.000 wijnbouwers heb je hier ongeveer 2.660ha aan wijngaarden. Pinot Noir staat voor zo’n 55% aangeplant. Gezien de klimatologische omstandigheden van Duits Zwitserland en de vrij noordelijk ligging, is het aantal druivenrassen dat tot rijping komt vrij beperkt. Gelukkig zijn er andere factoren die microklimaten creëren, zoals de meren, de rivieren, de föhn (een warme wind) of de voordelige expositie van de wijngaarden. De regenval varieert aanzienlijk van de ene zone tot de andere en de risico’s op vorst in het voorjaar en in de herfst zijn vrij belangrijk. Verder is de samenstelling van de bodems is zeer divers, die zich uitstrekt van de Jura tot de Alpen en die belangrijke bekkens omvat die ontstaan door waterstromen.
Westelijk gelegen Basel en Aargau
In het westen vinden we Basel met 150ha en Aargau met 380ha aan wijnbouwgebieden.
Basel
Het klimaat is gunstig voor de wijnbouw. Basel heeft een gematigd zeeklimaat. Het wordt beïnvloed door de Boven-Rijnvlakte, die via de Belfort gap of ook wel Bourgondische Poort met de Middellandse Zee in verbinding staat.
Op de zuidelijke hellingen van de Tafel- en Falten-Jura liggen de overgrote meerderheid van de wijnstokken. In de loop van de tijd is de bodem gevormd uit de sterk kalkrijke afzettingen van de oer-Jurazee. De samenstelling en structuur zijn ideaal voor de aanplant van wijnstokken.
Aargau
Het milde klimaat kenmerkt zich door de vele rivieren en beken die door het kanton lopen. Bijzonder aan de regio zijn de kalkrijke bodems van de Jura, die overal in wisselende samenstellingen te vinden zijn. Ze brengen over het algemeen een mooie mineraliteit over op de wijnen. Als gevolg hiervan en net als in Bourgondië, is de overheersende druivensoort Pinot Noir. Voor witte wijnen groeit vooral Müller-Thurgau.
Aargau is opgedeeld in zeven kleinere wijnbouwgebieden. Afhankelijk van de regio is het micro-klimaat de reden van een breed scala aan wijnen, variërend van elegante of fris-fruitige wijnen tot rijke, gestructureerde wijnen.
De twee belangrijkste druivensoorten zijn ook hier Pinot Noir en Müller-Thurgau, gevolgd door Chasselas (of Gutedel). Dankzij moderne methoden van wijnbereiding, nieuwe variëteiten en het kwaliteitsbewustzijn van innovatieve wijnboeren, zijn de wijnen van de regio Basel tot ver buiten de regionale grenzen bekend.
Centrale regio Zurich, Thurgau en Schaffhausen
het grootste wijngebied Schaffhausen is in feite een zuidelijke uitbreiding van de Duitse regio Baden.
Zurich
Met zijn oppervlakte van meer dan 600 hectare is het kanton Zürich het grootste en belangrijkste wijnbouwkanton in het Duitstalige deel van Zwitserland. Dit gebied is onder te verdelen in een vijftal wijnbouwgebieden.
Het klimaat is over het algemeen vrij mild en zonnig, op plaatsen die gedeeltelijk worden gekenmerkt door föhn-winden met matige tot hoge regenval. Er is echter een verscheidenheid aan microklimaten die specifiek zijn voor elk wijngebied. .
Zo hebben het meer van Zürich en de rivieren een regulerend effect op de temperaturen en voorzien ze met de reflectie van het zonlicht in het water de wijnstokken van extra warmte. Door het ontbreken van grotere wateren in andere wijnbouwgebieden van het kanton, zoals het Zürcher Weinland en het Unterland, is in die gebieden de kans op vorst iets groter. De bodemstructuur verschilt sterk van regio tot regio. Er is van alles te vinden van stuwwal tot melasse, tot schalie of kalkhoudende bodems. Dit verklaart de grote diversiteit aan druivensoorten en soorten wijnen die in het kanton Zürich te vinden zijn
Appelgaard Thurgau
Het kanton Thurgau staat vooral bekend om zijn appelgewassen. En heeft daarnaast een wijngaardoppervlakte van ongeveer 250 hectare. Hier ligt de geboorteplaats van de Müller Thurgau. Dr. Hermann Müller kruiste succesvol Riesling met Madeleine Royale, een nazaat van Chasselas. Zo is de cirkel weer rond. Deze druif is een zeer makkelijke toegankelijke wijn, die relatief weinig eisen stelt aan bodem en weersgesteldheid. Wijn van deze druif heeft milde zuren, is fruitig en kan het beste jong gedronken worden.
Het kanton ligt dicht bij het Bodenmeer en de rivier de Rijn en heeft een gematigd klimaat. De wijnstokken worden op verschillende bodems verbouwd, variërend van zandige klei met kalkhoudende aderen tot diepe morenen. De witte wijnen zijn vaak aromatisch. De verscheidenheid aan rode wijnen, voornamelijk Pinot Noir, varieert van fruitige en gemakkelijk te drinken wijn tot goed gestructureerde vatwijnen. Rood domineert met zo’n 68% van de aanplant.
Het land van Schaffahauser Pinot Noir
Het wijnbouwkanton Schaffhausen kent zo’n 480 hectare wijngaarden. Hier viert Pinot Noir hoogtij en beslaat bijna 80 procent van het totale oppervlak. De regio is er speciaal voor afgestemd door de ideale omstandigheden: kalkrijke, voedselrijke bodems en een mild, droog klimaat. Voor wit staat er vooral Müller Thurgau, waarna Sauvignon Blanc, Chardonnay en Pinot Gris volgen.
Hallau, de grootste wijnstad van Duitstalig Zwitserland, is in zekere zin de hoofdstad van het land van Schaffhausen of zoals het lokaal wordt genoemd “Blauburgunderland”. Er zijn vier subregio’s; Klettgau is met 389 ha het grootste wijnbouwgebied. In het noordoosten hebben Schaffhausen en de Reiat 28 ha. De gemeenten Buchberg en Rüdlingen, omringd door Duitsland en het kanton Zürich, is 33 ha groot en in de steile wijngaarden in Stein am Rhein ongeveer 32 ha.
Oosters Graubunden en St Gallen
In Chur, gelegen in Graubunden, liet de bisschop Tello in 765 enkele wijngaarden aanleggen. Dit markeert de geboorte van de wijnbouw in Duits Zwitserland.
De Bündner Herrschaft van Graubünden
Wijnbouw is alleen mogelijk in de regio Bündner Herrschaft, ook bekend als Heidiland, langs de rivier de Rijn in de wijndorpen van Bonaduz tot Fläsch. Het klimaat is bijzonder mild en de omliggende bergen beschermen de wijnstokken tegen koude wind. De bodem is kalkrijk, vergelijkbaar met Bourgondië. Het kleine gebied produceert uitstekende wijnen van de variëteit Pinot Noir en wordt daarom vaak aangeduid als Bourgondië van Zwitserland. Toch zijn er ook andere nationale en internationale druivenrassen. Vooral opmerkelijk is de zeer oude en inheemse witte druif genaamd Completer.
Een andere regionale wijnspecialiteit is de “Churer Schiller”, een lichtrode wijn en een blend van Pinot Noir en witte druivenrassen. Om in aanmerking te komen voor deze exclusieve benaming, moeten de druiven allemaal op hetzelfde perceel worden geteeld, met een overwegend aandeel Pinot Noir.
De wijnmakers en wijnbouwers van de Bündner Herrschaft vertrouwen op een duurzame wijnbouw met respect voor het milieu. Met het project “Biovision 2020” willen ze de transitie naar biologische wijnproductie voltooien.
Sankt Gallen
De wijnbouwgebieden van het kanton St. Gallen beslaan iets meer dan 200 hectare. De meeste wijngaarden liggen op steile, op het zuiden gelegen heuvels, die door hun blootstelling ideale omstandigheden bieden voor het verbouwen van druiven.
De föhnwinden in het Rijndal en in de regio van het Sarganserland, evenals het nabijgelegen Bodenmeer in het zuidelijke Rijndal, zorgen voor een bijzonder mild en gunstig klimaat. Omdat de bodems vaak arm zijn, moeten de wijnstokken gedwongen diep wortelen om bij de voedingsstoffen te komen. De opbrengsten zijn dan ook klein, wat terug te vinden is in de uitstekende kwaliteit van de wijnen van St. Gallen.
De wijn van St. Gallen wordt voornamelijk gemaakt van de druivenrassen Pinot Noir en Müller-Thurgau.
Italiaans Zwitserland
De Ticino is nog een andere heel aparte regio in Zwitserland. Ze onderscheidt zich door de vele zonuren en hogere gemiddelde temperaturen. Daarom vind je hier vooral toegankelijke Merlot wijnen. Tevens heb je bijzondere eiken gerijpte Merlot del Ticino wijnen van topkwaliteit gemaakt van oude wijnstokken. Ongeveer 90% zijn blauwe druiven van vooral Merlot en Bondola, een lokale, oude druivensoort met een donkere schil. Helaas verdringt internationale rassen als Merlot en Cabernet Sauvignon deze bijzondere druif. Tevens vind je de bijzondere Merlot Bianco.
De Monte Ceneri verdeelt Ticino in twee zones: de Sopraceneri (Bellinzona) in het noorden, waar men nog steeds wijnstokken kan zien groeien op pergola’s, en de Sottoceneri (Lugano) in het zuiden. Traditioneel zijn de wijngaarden van Ticino verspreid over kleine percelen en wijnboeren vinificeren hun oogsten over het algemeen samen, om de gevraagde kwaliteitsnormen te garanderen. De wijn komt samen in het plaatsje Morbio Inferiore, ofwel het Casa del vino Tessin.
Brivio Vini Merlot Blanc de Noi, Ticino
In het glas goudgeel gekleurd met complexe en intense aroma’s van exotisch fruit, verfijnd citrus en geroosterde tonen met iets vanille en specerijen.
De smaak is rijk, zacht en vooral fris met een mooie structuur. Verfijnd geel citrus fruit, iets abrikoos mooi gecombineerd met de invloeden van 8 maanden vatrijping.
Ze is perfect als aperitief bij een mooi diner, de wijn past goed bij verfijnde gerechten met vele soorten vis, gebakken of gegrild, coquilles, krab en kreeft, kip & kalkoen of een mooi verfijnd vegetarisch gerecht.
Nieuwe ontwikkelingen
Zwitserland is hard aan het werk om nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Zo ook in de wijnwereld. Heel progressief is men bezig met het experimenteren om nieuwe klonen maar ook door hybride wijnstokken, die wijnen met kwaliteit potentie kunnen produceren, aan te planten. Sinds 1996 zijn ze hier mee bezig, wat resulteert in verrassende resultaten zoals de Bronner x Gamaret; een vroegrijpende druif met goed kwaliteit potentieel en fruitige en florale aroma’s.
Vorige week hebben we Zwitserland geïntroduceerd, waarbij we een verrassende relatie hebben vast gesteld tussen de Dalai Lama en Zinedine Zidane. Maar hoe ziet het landscape eruit in deze dwergwijnstaat Zwitserland, dat verrassend omgeven is door zeer bekende wijn grootheden?
Er is ongeveer 15.000ha aan wijngaarden met een jaarproductie van 148 miljoen flessen ofwel 1,1 miljoen hl. Dit is verdeeld over 1.500 wijnboeren. Ter vergelijking; Zowel Italië als Frankrijk produceren rondom 49 miljoen hl!
Zwitserland is op te delen in 6 verschillende regio’s waarbij we nu Frans-Zwitserland gaan ontdekken.
Wijnregio’s
Frans Zwitserland
Langs de grens met Frankrijk liggen de vier subregio’s van Frans Zwitserland; Driemeren-gebied, Vaud, Genève en iets verder landinwaarts Wallis (Valais). Veruit de belangrijkste druivensoort hier in het zuiden en oosten van het land is Chasselas. De koningin onder de druiven in Zwitserland.
Het gematigde Driemeren-gebied AOC
De wijngaarden liggen aan de noordwest zijde van de grote meren. In deze regio vind je 945ha verdeelt over 100 producenten en 4 AOCs. Met een jaarproductie van ongeveer 60.000hl staat het Driemeren-gebied op de 6e plaats qua grootte.
Dankzij de invloed van de nabijgelegen meren kent deze heuvelachtige regio een gematigd en luchtig klimaat. De mistvorming in de herfst legt de basis voor dit gematigde klimaat ingegeven door de nabijgelegen meren.
De belangrijkste druif is Pinot Noir (48%) die zeer goede rode wijnen kan voortbrengen, maar ook verfijnde en fruitige rosé wijnen. Deze staan bekend als Œil-de-Perdrix. Daarnaast is vooral Chasselas (30%) de toonaangevende druif. De volgende in lijn is Pinot Gris (4.5%; hier bekend als Malvoisie) en Chardonnay (4%). Dat geeft meteen inzage in de verscheidenheid!
Neuchâtel
Neuchâtel is erg vooruitstrevend, maar liefst 20% van de wijngaarden werken biologisch. En het neemt ongeveer tweederde van de productie voor haar rekening. Pinot Noir is de enige rode variëtiet die is toegestaan. Als witte wijn is vooral Chasselas bekend, maar je hebt hier ook mooie mousserende wijnen van Chardonnay! Het verschil in bodems van de ene wijngaard naar de andere wordt weerspiegeld in de vele nuances van het boeket in de Chasselas-wijnen.
Bielersee
Gelegen in het kanton Bern, behoort Bielersee toch tot de regio Driemeren-gebied. De regio kent een oppervlakte van 220ha en 80 wijnboeren. De droge en rotsachtige zuidoostkust van het Lac de Bienne bestaat uit kalksteen. De wijnstokken profiteren van de warmtereflecties van het meer en de voordelen van het microklimaat dat de terrasvormige gewassen markeert.
Je vindt hier meer dan 40 druivensoorten, maar vooral Pinot Noir, Chasselas (ook bekend als Fendant) en Chardonnay profiteren van deze kalksteenbodem.
Vully
Dit is een bijzondere AOC; 100ha ligt in het Driemeren-gebied en 50ha ligt in de Vaud. Er zijn 24 enclaves waar 26 variëteiten verbouwd worden. Ook hier is Pinot Noir dominant en naast inheemse soorten ook verrassend genoeg Malbec en Syrah. Het is vooral Chasselas en Chardonnay die de witte druiven vertegenwoordigen.
De belangrijkste wijngaarden in Vully liggen aan de noordkant van Lac de Morat, aan relatief steile oevers. Het zuidoostelijke aspect van de wijnstokken helpt het fruit te laten rijpen. Tegelijkertijd zorgt de relatief koele temperatuur voor een langere hangtijd; waardoor de druiven hun complexe fenolische structuur ontwikkelen.
Het klimaat rond Vully is aanzienlijk gematigd door de aanwezigheid van de meren. Deze voorkomen dat de zomertemperatuur dramatisch stijgt maar ook de effecten van vorst en sneeuw in de winter dempen. Veel wijngaarden kennen geen vorst vanwege de luchtbeweging, en het hoge niveau van licht dat de meren reflecteren.
Cheyres
Dit is een klein commune met haar eigen appellatie. Slechts 14ha groot is dit de enige appellatie aan de zuidoever van Lac de Neuchâtel. Gelet op de kleine omvang, zijn de meeste wijngaarden in beheer van de Associations des Vignerons Broyards, een coöperatie van wijnboeren.
De koningin van de Vaud AOC
Het kanton Vaud, aan de noordelijke oever van het Meer van Genève, is het tweede Zwitserse wijngebied met ongeveer 3.800ha aan wijngaarden. Dit kan je opdelen in grofweg vier subregios’s; Côtes de l’Orbe/Bonvillars in het noorden, la Côte in het zuidwesten, Lavaux midden-zuid en Chablais in het zuidoosten tegen Wallis aan.
Ongebruikelijk, maar de regio brengt vooral witte wijn voort van de koningin onder de Zwitserse druivensoorten; Chasselas (zo’n 60%). Pinot Noir staat op een tweede plaats met slechts 12% en Gamay 9%.
Het klimaat in Vaud wordt sterk gematigd door het Meer van Genève, die de voorjaarsvorst verlichten en de zomerse temperaturen verminderen. Als de zon overdag over het meer gaat, wordt veel licht gereflecteerd naar de wijngaarden die op vele terrassen zijn uitgehouwen. Dit gematigde klimaat en de hoge helderheid is het geheim achter het betrouwbare terroir van Vaud, hoewel relatief hoge regenval de omstandigheden enigszins dempt.
De overgrote meerderheid van de wijnstokken die in de Vaud worden geteeld, zijn eigendom van particulieren en gezinnen in plaats van grote wijnbedrijven. Vele duizenden kleine boeren verkopen hun druiven onder contract of maken wijn coöperatief, maar een groeiend aantal is nu gemotiveerd om hun eigen wijn te produceren of samen te groeperen in veel kleinere coöperaties.
Kom je toevallig een Pot Vaudois tegen? Dat is een erfgoedfles van 1.4 liter. Oorspronkelijk afkomstig uit 1822 geblazen door lokale glasblazers, maar kent nu een meer promotionele toepassing.
Lavaux
Steil boven het meer van Genève liggen de wijngaard terrassen van de twee grands crus in Lavaux; Dézaley en Calamin. Net als in Bourgondië heeft de Grand Cru status betrekking op het terroir en niet een specifieke wijn zelf. Het geeft aan dat je hier fantastische wijnen kán maken.
Bonvillars
Bonvillars is een klein wijngebied aan het uiterste noordelijke uiteinde van Vaud. De belangrijkste wijngaarden liggen op hellingen op het zuiden direct boven het dorp Bonvillars. Omdat het nabij het meer van Neuchâtel ligt, profiteren de wijngaarden van een zeer gematigd klimaat met veel licht dat wordt gereflecteerd door het oppervlak van het meer.
Chasselas en Pinot Noir zijn de toonaangevende druivensoorten. Terwijl Gamaret en Garanoir, die typerend zijn voor Zwitserland, een bescheiden vertegenwoordiging hebben. Bonvillars produceert ook de Oeil de Perdrix.
La Côte
Aan de noordelijke oever van het Lac Léman (Meer van Genève) ligt La Côte. Het staat bekend om haar staalachtige wijnen. Het klimaat is hier dermate mild dat het bijna mediterraans aanvoelt. Er zijn hier tal van kleine, vaak door familie gerunde, wijngaarden. Ze verkopen individueel of in coöperatie. De belangrijkste druiven zijn Chasselas, Pinot Noir en Gamay, die samen ongeveer voor 85% staan aangeplant.
Chablais
Niet te verwarren met het Franse Chablis. Er is ongeveer 600ha aan wijngaarden waar vooral Chasselas en Pinot Noir staan. Er zijn subappellaties voor Villeneuve (inclusief haar Premier Cru CLos de Châtelard), Yvorne, Aigle, Olon-Vaud en Bex. Ze grenst aan het nabij gelegen Wallis.
Chablais onderscheidt zich van de andere gebieden door de glaciale ligging. De wijngaarden hebben een zeer stenige losse, waterdoorlatende bodem waardoor wateroverlast hier niet aan de orde is. Tevens ontwikkelen de wijnstokken lange en sterke wortelstokken. Op lagere hellingen is de bodemopbouw van klei en kalksteen.
De wijnstijl is fris en mineraalachtig.
Van het wijnhuis Hammel, heb ik deze mooie Cabernet gevonden.
Diep rood-violette van kleur. In de neus maakt de wijn indruk met zijn aromatische diepte waarin de fruitige en bloemige geuren met een licht gerookt edelhout (eiken), versterkt door balsamico noten (vanille, zoethout). In de mond bespeur je een verscheidenheid aan smaken: zwart fruit (bramen, kers, bosbes) gevolgd door milde kruiden (zwarte peper, nootmuskaat, kurkuma, vanille), vergezeld van gebrande tonen (koffie, mokka). De afdronk eindigt met een mooie complexe minerale afwerking.
Genève AOC
Hoewel Genève vele associaties kent, zal wijn niet bovenaan het lijstje staan. Maar toch is Genève de derde grootste regio met zo’n 1.400ha. Hoewel de Chasselas nog steeds de witte wijnstokken domineert (20%), hebben de wijnboeren hier grote successen behaald op internationale wijnwedstrijden met klassieke druivensoorten, zoals de Chardonnay.
Onder de rode wijnstokken domineert de Gamay (24%) met uitstekende, goed gestructureerde wijnen. De Pinot Noir en andere rode rassen worden echter steeds belangrijker.
De “zone franche” betreft een aantal wijngaarden (totaal 120ha) die reeds vele jaren in handen zijn van Geneefse wijngaardhouders, maar liggen feitelijk in Frankrijk. Daarom dat ze ook zijn toegevoegd aan de Genève AOC.
Net als in de andere regio’s speelt de water massa van Lac Léman een belangrijke rol.
Wallis
Wallis, of Valais, ligt aan de bovenloop van de Rhône, ten zuidoosten van het Meer van Genève (Lac Léman). De zonnige, op het zuiden gerichte hellingen produceren meer Zwitserse wijn dan welke andere regio dan ook. Deze hellingen zijn dusdanig steil dat ze terrasvormig moeten zijn. Daarnaast zijn ze dusdanig lastig te bewerken dat katrollen nodig zijn. De zomers zijn zo droog en warm dat sommige wijngaarden van tijd tot tijd irrigatie nodig hebben.
In enkele van de hoogst gelegen wijngaarden, vind je ook lokale specialiteiten, zoals de karakteristieke, volle witte variëteit Petite Arvine. Maar ook Amigne en Humagne. Ook de rode zuster Humagne Rouge (ook bekend als Cornalin). Ook produceert men in Wallis fantastische dessert wijnen. Dit van late oogst en flétri methode. Daar waar late oogst (passerillage) langer aan de stokken hangen, rijper zijn en dus een hogere suiker concentratie hebben, zijn de druiven bij flétri volledig ingedroogd. Hierbij profiteren de druiven van de hete föhn. Je krijgt dan puur geconcentreerde druivensap. Deze wijnen zijn gemaakt van Chasselas (Fendant), Sylvaner, Pinot Gris (Malvoisie) maar ook Syrah. Deze laatste maken grote indruk op de wijnmakers in Tain l’Hermitage kilometers stroomafwaarts.
In Wallis kan Pinot Noir en Gamay geblend worden en vervolgens verkocht onder de naam Dôle du Valais AOC. Overigens zijn ook andere druiven toegestaan in de blend. Dit is de Zwitserse tegenhanger van de Bourgogne Passtoutgrains AOC. Het is een veelzijdige wijn die het terroir van de wijngaard vaak mooi tot uiting laat komen. Probeer eens Cave St Pierre van Wijnhuis Oktober!
Tot Slot
We hebben slechts Frans Zwitserland ontdekt, maar dit is tevens een verrassend veelzijdig gebied uit de dwergwijnstaat Zwitserland. Vooral witte wijn van Chasselas, maar ook verrassende dessert wijn door het toepassen van passerillage (of flétri), rode wijnen en in het bijzonder de Dôle de Valais.
Volgende week gaan we nog dieper de Zwitserse bergen in!
Wie Zwitserland zegt, denkt aan bergen, kaas(fondue), maar ook bankgeheim en neutraliteit. Maar verrassend mooie wijnen? Dat is niet waar je het eerste aan denkt. En toch is dat vreemd. Zwitserland is omring door wijngebieden; de Jura en Savoie in het oosten, Baden in het noorden, Vorarlberg in het oosten en natuurlijk Trentino Alto Adige in het zuiden. Daarnaast hoort bij hét nationale gerecht, kaasfondue, vanzelfsprekend ook een mooie (witte) wijn. Maar hoe komt het dat de verrassend mooie wijnen uit Zwitserland zo onbekend zijn? Laten we maar zeggen dat de Zwitsers meer geheimen voor zich houden. Slechts 2% van de wijn wordt geëxporteerd en dan eigenlijk alleen naar Duitsland. Daarnaast is Zwitserse wijn, net als zoveel Zwitserse producten, prijzig waardoor interesse snel naar andere wijnen uitgaat.
Tot 2006 mochten Zwitserse wijnhandelaren, de wijn blenden met internationale wijnen. En dat maakt wijn natuurlijk ook niet populair in het buitenland. Sindsdien ondergaat de wijn productie een enorme revolutie. Hoewel Zwitserland geen onderdeel van de EU en dus niet ondergeschikt is aan de wijn wetgeving van de EU, zie je toch dat ze dezelfde kant op bewegen. Inmiddels heeft Zwitserland haar eigen appellation contrôlée.
Behoud van kwaliteit
Lang had Zwitserland geen kwaliteit keurmerk. Wijnen werden gelabeld met de naam van het dorp of de wijngaard. Onder vermelding van de druivenvariëteit of gebruik te maken van een merknaam. In de jaren 80 van de vorige eeuw kwam daar een ommekeer in. Het Kanton van Genève begon met de invoering van een appellation contrôlée en de andere kantons volgden.
In 2010 publiceerde de OFAC (Zwitserse federale landbouwbureau) een lijst met 800 oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen. Dit is in overeenstemming met de Europese richtlijnen en lijkt erg op het Franse systeem.
Geschiedenis van Zwitserse wijn
Zoals inmiddels wel te verwachten is, gaat ook in Zwitserland de wijngeschiedenis terug naar de Romeinse tijd. Maar zelfs ver daarvoor is bewijs gevonden. Men vermoed tot 800 voor Christus toen de Kelten over het land heersten.
De oudste geregistreerde fles, gemaakt in keramiek, werd gevonden in de buurt van Sembrancher (Wallis), in een Keltisch graf van een dame uit de 2e eeuw voor Christus. Een inscriptie op de fles geeft aan dat er wijn in zat. Rond de jaren 150 voor Christus, in het Keltische tijdperk, boden de mensen in Wallis wijn aan de doden aan, en waarschijnlijk dronken ze ook dezelfde wijn. Na een eeuw verschenen ook de Romeinse amforen.
Feitjes en weetjes
Zwitserland kent maar liefst 252 druivenrassen met een 57%/43% verdeling tussen rood en wit. De belangrijkste rassen zijn Pinot Noir (27%), Gamay en Merlot (beiden 8%), de nationale druif Chasselas (25%) en Müller Thurgau.
Wat heeft voetballer Zinedine Zidane gemeen met de Dalai Lama?
Hier vind je de kleinste wijngaard ter wereld; Saillon is slechts 1.6m2 en in eigendom van niemand minder dan de Dalai Lama. En Zizou helpt hem met het plukken van de druiven. Mooier kan het niet!
Hoogste wijngaard van Europa
Lang is aangenomen dat dit onbekende wijnland de hoogst gelegen wijngaard bezit. In Wallis ligt de Visperterminen. Hier op 1.100m hoogte zouden de hoogste gelegen wijngaarden van Europa liggen.
Helaas is dit inmiddels achterhaald, inmiddels is in Saalbach Hinterglemm (Oostenrijk) een wijngaard in 2019 aangeplant op 1.200m hoogte. Dit jaar (2022) verwachten we te kunnen genieten van de eerste wijnen.
Ook net aan de andere kant van de grens, ten zuiden van Visperterminen, vinden we Morgex, waar blijkbaar enkele wijnstokken zelfs op 1.210m staan. Overigens beweren de Zwitsers dat ook zij “enkele stokken op 1.300m kunnen vinden”! En blijkbaar is in 2010 op de westelijke helling van de Etna een 200 jaar oude wijngaard ontdekt op maar liefst 1.300m hoogte; de Vigna del Bosco.
Maar dat neemt niet weg dat wijngaarden op deze hoogten eerder uitzondering dan regel zijn. Ondanks de zeer lastige bereikbaarheid, kunnen wijngaarden rekenen op droge, schone lucht, zonnige dagen en frisse nachten. Deze omstandigheden beperken schimmels en ziekten en bevorderen de rijpheid met behoud van de frisheid.
Smaakprofiel
Zwitserse witte wijnen smaken heel anders dan die van bijvoorbeeld Duitsland of Oostenrijk. Zwitserse wijnmakers passen routinematig een tweede verzachtende malolactische gisting toe, zodat de wijnen een lagere zuurgraad lijken te hebben. Tevens zijn er wijnmakers die de alcohol verhogen door chaptalisatie toe te passen. Hierdoor smaakt witte wijn minder scherp en dun dan dat je zou verwachten van wijn uit een continentaal klimaat en van grote hoogte. Waarschijnlijk zal klimaatverandering chaptalisatie overbodig maken. Voor de steeds modieuzere rode wijnen is Pinot Noir (ook bekend als Blauburgunder of Clevener) de dominante variëteit en wordt overal geteeld, behalve in de zuidelijke regio Ticino, waar Merlot populairder is.
Tot slot
Volgende week gaan we dieper in op de verschillende regio’s. Maar sta de volgende keer eens stil bij deze verrassend mooie wijnen wanneer je Zwitserland doorkruist dat onbekend staat om haar wijnen.
Tot slot komen we bij de kleinste wijnbouwgebieden van Duitsland maar wat een kwaliteit! Saale Unstrut kent slechts 800ha. De Ahr had 562ha, maar daar is nu, na de overstromingen in het Rijngebied, nog maar weinig van over helaas. Sachsen heeft 493ha, de Mittelrhein 468ha en Hessische Bergstrasse slechts 463ha.
De noordelijkst gelegen wijnbouwgebied Saale Unstrut
Dit is misschien wel het meest onbekende gebied. Gelegen in het oosten van Duitsland, aan de rivieren de Saale en de Unstrut vinden we terrasvormige wijngaarden. Deze regio is het meest noordelijkst gelegen wijnbouwgebied van Duitsland. De eerste documentatie van wijnbouw gaat terug naar het jaar 998.
Een mix van zon en koelte zorgen voor mooie rijping. Vorst is wel een groot risico, zodat wijnbouw alleen plaats vindt op beschermde locaties; op het zuiden gericht in de dalen van de rivier zodat een micro klimaat gecreëerd wordt. Een ander risico is de vele regenval, maar liefst 500mm neerslag per jaar is het tevens het natste gebied in Duitsland. De bodem opbouw varieert van schelpkalksteen, zandsteen, lössklei en koperlei.
De Müller Thurgau en Pinot Blanc (Weiss Burgunder) zijn de meest aangeplante druivensoorten. Deze druiven leveren frisse wijnen op met een verfijnd fruitig boeket. Echter in dit kleine gebied staan 50 verschillende soorten aangeplant! Dus de wijnen zijn zeer divers. Er zijn 3 Bereiche, 5 Grosslagen en 45 Einzellagen. Kortom zowel in aanplant als wijngaarden is dit gebied enorm gefragmenteerd, maar dat geeft ook zo haar charme. Er is hier enorm veel te ontdekken!
Probeer eens een wijn van Günter Born, bijvoorbeeld de Silvaner Höhenstedter Kreisberg. Een wijn die 12 maanden heeft gegist wat resulteert in een fijne maar volle aroma’s van kruisbes, peer en hooi. Rijpe rode appels met kruidige, kruidachtige aroma’s.
De zwaar getroffen Ahr
De Ahr met haar steile hellingen boven de gelijknamige rivier is, naast Württemberg, de enige andere regio waar rode wijn de boventoon voert. Maar liefst 83% is rode wijn van vooral Pinot Noir (Spatburgunder) Deze neemt maar liefst 65% van de aanplant voor haar rekening, terwijl de kloon Frühburgunder, Portugiezer en Regent de andere rode druiven zijn. Maar het is niet alleen rood, in het wit laat vooral de Pinot Blanc een grote indruk achter.
De topwijnen van de Ahr kunnen slechts met de grootste moeite geproduceerd worden. Voor het werk aan de wijnstok en voor de pluk moeten wijnboeren door rotsspleten naar extreem steile wijngaardperceeltjes klauteren, waar soms maar een paar stokken naast elkaar staan. Het zware werk in de wijngaard wordt wel beloond met topkwaliteit. De wijngaarden liggen tegen de arme rotsen aangeplakt. Het zachte klimaat biedt de druiven in het Ahrdal optimale groeicondities, ook al omdat de overdag opgewarmde rotsen ‘s nachts hun opgeslagen warmte aan de druiven afgeven.
Het gebied omvat 1 Grosslage en wel 40 Einzellagen. Meer achtergrond kan je hier in een eerder blog lezen.
Met de overstroming in juli 2021 zijn maar liefst 65 domeinen volledig verwoest en de totale schade is geraamd op € 450 miljoen (bron: www.fortune.com). Gelukkig zijn de wijnboeren veerkrachtig, maar vanzelfsprekend heeft de regio een enorme knauw gekregen.
Oostelijk Saksen
Nabij Dresden vinden we het wijnbouwgebied Saksen met slechts 493ha gelegen langs de Elbe. Geschiedenis van wijnbouw gaat terug tot in 1161 rondom de plaats Meissen. In de hoogtij dagen, rond de 17e eeuw waren er meer dan 5.000ha aan wijngaarden. Na de val van de muur in 1990 heeft er een metamorfose plaats gevonden. Door de brood nodige investeringen is kwaliteit hier vooruitgesprongen.
Saksen heeft een gematigd continentaal klimaat wat een belangrijke stempel drukt op de wijn. Voldoende regenval en 1.600 zonuren leveren naast de dag/nacht temperatuurverschillen rijke aroma’s en mooie zuren. Daarnaast speelt de bodemopbouw een grote rol. Graniet, klei, löss en zandgronden hebben allemaal een belangrijk bijdrage in de wijn. Het gebied kent 2 Bereiche, 4 Grosslagen en 17 Einzellagen. Helaas is de wijn nagenoeg niet te verkrijgen buiten de regio. De belangrijkste druiven zijn Pinot Blanc, Pinot Gris en Müller Thurgau. Maar ook vind je een sporadische Pinot Noir! En kwaliteit speelt hier een grote rol. Bedenk dat 53% Qualitätswein en 43% Prädikatswein is!
Mittelrhein
Mittelrhein is van alle wijnbouwgebieden in Duitsland één van de kleinste maar met een verrassende kwaliteit. Verspreid over 100km langs de Rhein van Bingen tot Bonn vinden we het wijnbouwgebied Mittelrhein. Het smalle Rijndal, gescheiden door talloze ruige rotsruggen, biedt een indrukwekkend landschap – niet in de laatste plaats vanwege de nogal arbeidsintensieve wijnbouw, die vooral op steile hellingen wordt geëxploiteerd. Het zuidelijke deel van dit unieke cultuurlandschap, het Boven-Midden-Rijndal, werd in 2002 door UNESCO veredeld als werelderfgoed en is het hart van het groeigebied. De wijnbouwers beoefenen de wijnbouw bijna uitsluitend op terrasvormige steile hellingen. Door de moeilijke verwerkingsomstandigheden is het teeltareaal afgenomen tot 469 hectare.
Het Zevengebergte en de Loreley verdelen het gebied in twee wijnbouwgebieden. Verder zijn er 10 Grosslagen en 111 Einzellagen en in totaal 1.900 wijnbouwers. Om de kwaliteit te verhogen, oogsten de wijnbouwers gemiddeld slechts 60 hl per hectare. De kale klei leisteenbodems in de steile hellingen, het temperatuur balancerende wateroppervlak van de Rijn en de lage opbrengst vormen de basis voor de topkwaliteit van de wijnen aan de Mittelrhein.
Hier vind je wederom de klassieke Duitse rassen; Riesling presteert goed met een aanplant van 70%. De wijn is duidelijk mineraalachtig, een verfijnde bouquet en een hoog zuurgraad. Daarnaast staan Müller Thurgau, Kerner en Pinot Blanc aangeplant. Ook heb je er rode wijn van Pinot Noir. Goldriesling ofwel GoldMuskat is de lokale specialiteit die slechts op nog geen 30ha aangeplant staan. Deze druif is een kruising tussen Riesling en vermoedelijk een Muskat variëteit. Het levert een rijke geparfumeerde wijn (zoals Muskat kan) maar ook hoog in zuurgraad en verfrissend palet.
Hessische Bergstrasse
Ten noorden van Baden en oosten van Rheinhessen vinden we het kleinste van de wijnbouwgebieden uit Duitsland waar toch kwaliteit hoog in het vaandel staat. Sinds 1971 heeft de Hessische Bergstrasse haar onafhankelijke status verkregen. De streek kenmerkt zich door levendige dorpjes langs de oude Romeinse Strata Montana en de rustige vallei van het Odenwald. Het wijnbouwgebied is verdeeld over twee gebieden; Regio Starkenburg begint ten zuiden van Darmstadt met geïsoleerde wijngaarden rondom Auerbach, Bensheim en Heppenheim. Het tweede gebied Odenwälder Weininsel ligt rondom Gross-Umstadt, tussen Darmstadt en Saksen.
In het kleine wijnbouwgebied worden voornamelijk droge en halfdroge wijnen geproduceerd. De druivensoort Riesling is typerend voor het gebied met 40% aanplant. Verder vind je Pinot Gris (12%) Müller Thurgau (6%) en een mix van andere druivensoorten. Een zeldzaamheid is de rode Riesling; het wordt geteeld op ongeveer 20 hectare. De teelt van de rode rassen Pinot Noir (11%), Dornfelder en St. Laurent zit in de lift.
De coöperatie Bergstrasser Winzer is veruit de belangrijkste producent, maar liefst 620 van de ongeveer 850 wijnbouwers zijn hierbij aangesloten. De grootste wijngaard met 38ha is in handen van de Hessische Staatsweinguter Kloster Eberbach.
Zo veel verschillende bodems en zoveel verschillende druiven soorten. Dat staat garant voor een enorme variëteit. Daarom is er ook niet één smaakprofiel. De Riesling kenmerkt zich als altijd door de hoge zuren, maar ook mineraalachtig, rijp steenfruit, noten en vuursteen.
De zelfzame Roter Riesling lijkt niet wat de naam zegt. De druif heeft een roze schil maar men maakt hier overwegend witte wijn van. Benadrukt geurige, zeer frisse neus van citrus en exotisch fruit, zoals passievrucht en mango.
Deze week duiken we in het Nahe en de Rheingau welke tegenover elkaar aan de Rijn liggen. Het onbekende Nahe ligt ten zuidenwesten van de de Rijn, terwijl de frivole Rheingau langs de noord oever uitstrekt. Zowel Nahe als Rheingau brengen sensationele wijnen voort.
Onbekend Nahe met veelzijdige bodemgesteldheid
We gaan wat meer naar het westen en passeren Rheinhessen. Tussen Rheinhessen en de Moezel vinden we Nahe. Dit kleine gebied met ruim 4.200ha aan wijnbouw, is een blinde vlek op wijngebied. Niet veel mensen buiten de regio zijn bekend met haar wijnen. En dat terwijl eenieder die de 61 naar het zuiden afrijdt van een mooi vergezicht kan genieten bij Bad Kreuznach. Hier vindt je dan ook de mooiste wijnen van de Nahe. Welke liggen op de steile hellingen op het zuiden aan de rivier de Nahe, tussen de gemeenten Schlossböckelheim en Bad Kreuznach.
Hoewel hier al wijn werd verbouwd in de Romeinse tijd, kreeg het pas haar eigen erkenning in 1971. Tot die tijd kwam de wijn op de markt als Rijnwijn. Verder kende de Nahe tot 1993 slechts twee gebieden; Kreuznach gebied en Schlossböckelheim. Tegenwoordig identificeert men 7 grosslagen en ongeveer 212 Einzellagen.
Schlosskappelle
Pfarrgarten
Sonnenborn
Kronenberg
Rosengarten
Paradiesgarten
Burgweg
Klimaat en geologie
De regio kan worden opgedeeld in tweeën, de bovenste Nahe met haar zijdalen heeft een koeler klimaat door de koelere luchtmassa’s van de middelgebergten. De rijping van de druiven vindt later plaats. Dit is vooral gunstig voor het aroma en de zuurstructuur van Riesling. Fruitige en slanke wijnen zijn het resultaat.
Het klimaat in het teeltgebied is evenwichtig, mild en weinig regenval. Stroomafwaarts tussen Bingen en Bad Kreuznach gedijen Bourgondische variëteiten en klimatologisch veeleisende rode variëteiten bijzonder goed, met hoge mostgewichten en een matige zuurstructuur.
Er zijn weinig gebieden waar zoveel bodemformaties samenkomen. Dankzij vulkaanuitbarstingen en verschuivingen zijn er 180 formaties overgebleven. De Nahe is het gebied waar het Rijnlandse leisteengebergte, de Nahe-heuvels, de Noord-Paltserbergland en de uitlopers van het Mainzbekken samenkomen.
Klei en zand die meer dan 400 miljoen jaar geleden werden afgezet, werden onder andere kleischalie en kwartsiet. Een tropisch weelderig meer- en rivierlandschap met oer amfibieën, haaien en dinosaurussen genereerde na enorme vulkaanuitbarstingen en het daaropvolgende woestijnklimaat de beroemde “Rotliegende“. De subtropische zee liet op zijn beurt klei mergel achter, evenals kleurrijk zand en grind.
Druivenrassen
In Nahe vinden we de meer klassieke druiven voor Duitsland. Zoals zojuist vermeldt, speelt Riesling hier een grote rol naast de Grau- (Pinot Gris) en Weissburgunder (Pinot Blanc). Maar liefst 75% is witte wijn van vooral Riesling, Müller Thurgau en Pinot Gris. Terwijl Sauvignon Blanc en Scheurebe aan een nieuwe opleving bezig zijn. Overigens interessant detail is dat alleen Riesling is toegestaan voor de Grosse Gewachs-wijnen. Overigens komt hier bijna uitsluiten Qualitätswein of Prädikatswein vandaan.
Bij de rode wijnen staat de Dornfelder op nummer 1, gevolgd door Pinot Noir, Regent en Portugiezer.
De wijnstijl houdt zich in het middel tussen die van de Moezel en de vollere wijnen van de Rheingau. Riesling heeft de frisse zuren van de Moezel maar het rijpere fruit omdat de Nahe eenmaal warmer klimaat kent.
Frivole Rheingau
Ten noorden van Nahe en Rheinhesen, op de noordelijke oever van zowel de Rijn als de Main vinden we de Rheingau. Ze slingert langs beide rivieren vanaf Flörsheim am Main tot aan Bacharach. De meeste wijngaarden liggen in het westen van de Rheingau, rondom Johannisberg en Rüdesheim. Riesling is de belangrijkste druif wat een droge wijn oplevert met gemiddeld tot volle body en uitgesproken aroma’s van rijpe perzik. De wijngaarden in het oosten, langs de Main leveren vaak nog rijpere wijnen met meer body dan de westelijke wijn als gevolg van het iets warmere klimaat.
Reeds in 1775 ontdekte de abdij van Johannisberg het voordeel van late oogst. Nog steeds behoren de Rheingau Riesling Auslese (late harvest/late oogst) tot de vlaggenschipwijnen van de regio. Om zich te onderscheiden van andere regio’s schiep de Rheingau in 1999 de Erste Gewächs klassificatie in het leven. Dit zijn wijnen van de top wijngaarden (Erste Lagen) die tot stand zijn gekomen onder zeer strenge kwaliteitsnormen in zowel de wijngaard als de wijnkelder. Slechts 3% van de totale oogst is geclassificeerd als Erste Gewächs.
Klimaat en geologie
De wijngaarden hebben een zeer gunstige ligging op het zuiden met de twee rivieren die van oost naar west lopen. De rivier reflecteert het zonlicht en matigt het micro-klimaat, waardoor een paar extra vorstvrije weken aan beide uiteinden van het groeiseizoen worden geboden. Verder beschermt het Taunusgebergte dat in het noorden ligt tegen kou. Dit resulteert in milde winters en warme zomers.
Bodemtypen en topografie variëren aanzienlijk van het ene uiteinde van de regio tot het andere, van de lage, glooiende heuvels en kalkrijke bodems rond Hochheim in het oosten, tot steile leisteenhellingen van Assmannshausen in het westen. Tussen deze twee uitersten in bestaan de zachte, zuidelijke hellingen die zich uitstrekken van Walluf tot Rüdesheim uit leisteen, kwartsiet, zandsteen, grind en löss.
Druivensoorten
Zoals vermeldt is Riesling de belangrijkste druivensoort, met 2.400ha die goede volle wijnen voortbrengt. Ten westen van Rüdesheim vind je ook nog Pinot Noir met slechts 390ha vooral rond de plaats Assmannhausen. Binnen de Grosse Gewächs wetgeving zijn beide druiven toegestaan. Andere druiven staan hier niet aangeplant.
De klassieke Rheingau-wijn is een droge Riesling met uitgesproken zuren en aroma’s van citrusvruchten en rookgetinte mineraliteit – meestal meer “mannelijk” dan het equivalent van de Moezel. Het is echter vermeldenswaard dat de regio ook enkele van de allerbeste zoete, gebotrytiseerde Rieslings van Duitsland produceert, met smaken zo exotisch als abrikozenpuree, honing en gekarameliseerde mandarijn. Nu atypisch (maar nog steeds een fascinerend onderdeel van de wijngeschiedenis van de regio), is de zoete Spätburgunder (Pinot Noir) ooit op grote schaal geproduceerd in Assmannhausen tot het einde van de 20e eeuw.
Tot slot
Waarom kiezen voor de sensationele wijnen uit de Nahe of Rheingau? Houd je van vollere Rieslings of Pinot’s, dan kom je al snel in deze regio’s terecht. Het klimaat is net een tikje warmer en dat bespeur je terug in de wijnen. Proost!
Om onze reis door Duitsland te vervolgen, gaan we op bezoek in het buitenbeentje Franken waar je verrassend mooie wijnen kan vinden!
Silvaner uit Franken
In het noorden van Beieren vinden we het wijnbouwgebied Franken. Deze liggen langs de rivier Main van Bamberg tot Aschaffenberg en op de hellingen van het Steigerwald.
Belangrijke druivensoorten
Er zijn twee bijzonderheden te vermelden uit dit gebied. Ten eerste vormt Franken de uitzondering, daar waar Riesling algemeen is ingeburgerd vormt deze druif een minderheid in Franken. De meest bekende druif is Silvaner met een aanplant van 25%. Deze vroegbloeiende en vroeg rijpende druif is bevattelijk voor vorstschade en staat aangeplant op de warmste locaties. Hierdoor kan de druif een concentratie bereiken die zelden te vinden is in Duitsland. De tweede druif is Müller Thurgau, met 24%. Duitsland’s topdruif Riesling staat slechts voor 5% aangeplant. Dit verklaart waarom Franken het buitenbeentje is in wijnland Duitsland, maar toch in staat is verrassend mooie wijnen voort te brengen!
Geschiedenis
Franken is met ruim 6.100ha een middelgroot wijngebied, vooral als gevolg van de verdrievoudiging sinds de jaren 70. En dat terwijl in de Middeleeuwen Franken nog het grootste wijnbouwgebied in het Grote Romeinse Rijk was ten noorden van de Alpen met 40.000ha! Lang was Franken toonaangevend geweest met de oudste historie die terug gaat tot de 8e eeuw. In de 19e eeuw verloor het haar dominante rol vooral door secularisatie en de druifluis.
Bocksbeutel
Het andere kenmerk wat Franken siert is de vorm van de fles voor Silvaner. Er is geen andere wijn die uit deze vorm fles geschonken wordt. Deze fles draagt de naam Bocksbeutel. Sinds 1989 is het een beschermde naam in de Europese Unie en mag uitsluitend gebruikt worden voor Frankische wijn.
Vanzelfsprekend zijn er uitzonderingen, het aangrenzende Württemberg, wijngaarden in Baden en het Portugeze Mateus Rosé mogen deze flesvormen gebruiken. De vorm van de Bocksbeutel is zeer oud en werd vroeger reeds als veldfles gebruikt. Maar waar de naam vanaf geleid is, is niet geheel bekend.
Bodemgesteldheid en de invloed op wijn
De bodem is opgebouwd uit kalkzandsteen en kalk, als gevolg van een Triassee Mainfranken. Hierdoor heeft de wijn haar mineraalrijke en kruidige invloeden verkregen.
De wijn is zeer toegankelijk in tegenstelling en past prima bij gerechten. Terwijl veel Duitse wijnen toch kenmerkender zijn. Verras jezelf eens met zuurkool met Silvaner, een prima combinatie. De wijn kenmerkt zich als een neutraal-fruitige, aardse wijn. Daarom is, naast droge wijn, de aardse smaak een typisch, traditioneel kenmerk van Frankische wijn. De eenvoudige kwaliteitswijnen en tafelwijnen dienen zo vroeg mogelijk gedronken te worden, omdat de zuurgraad en dus de frisheid anders verloren gaat.
Tot slot
Wat Franken echt een buitenbeentje maakt in wijnland Duitsland is het feit dat Silvaner hier de dominante druif is. En ook nog met haar eigen specifieke Bocksbeutel! Ook in Rheinhessen staat deze druif veel aangeplant, maar is het lang niet zo dominant.
De Silvaner staat niet bekend om haar specifieke smaakprofiel, maar juist daardoor komt het terroir enorm tot haar recht. Dat is ook de reden dat deze wijn uitermate goed geschikt is om te combineren met lokale streekproducten. Het terroir vormt hier wat je proeft in de wijn!
In onze eerste blog van 2022 willen we 2 bijzondere wijnen met elke een mooi verhaal onder de aandacht brengen. De eerste wijn hebben we al kort aangestipt in de webshop, de Riesling Brut van Weingut Paulinenhof. De andere wijn is een bijzondere wijn uit de Côtes du Rhône Villages, van een bijzondere wijnmaker. Waarom? Dat lees je hieronder.
Dry January is een hype aan het worden, ook in Nederland, na de vaak uitbundige maand december. Maar waarom niet het hele jaar door verstandig drinken? En vooral geniet en proef wat je drinkt, daar gaat het om in deze blog.
Paulinenhof Riesling Brut
Aan de voet van de Selzener Gottesgarten vindt je het Weingut Paulinenhof van de familie Bernard. De familie ontplooit hier landbouw en wijnbouw activiteiten sinds 1790. De wijngaarden liggen op het zuid-zuidoosten. Dit is een ideale expositie voor de wijnstokken. Verder ligt de Selzener Gottesgarten met 52ha in Bereich Nierstein, wat één van de toonaangevende regio’s in het Duitse Rheinhessen is.
In diverse blogs heb ik Paulinenhof eerder aangestipt. Dat is gebaseerd op de intensieve samenwerking tussen Marc Mulder van All About Wine en Tim Bernard van Paulinenhof. Deze samenwerking kwam tot uiting op het klooster Sint Catharinadal in Oosterhout. Je kan meer vinden op deze blog.
Paulinenhof werkt met klassieke druivenrassen die passen bij het terroir. Denk aan Pinot Noir, Pinot Blanc, Riesling en Sauvignon Blanc. En produceren witte en rode wijnen, maar ook mousserende wijnen waarvan deze Riesling een mooi bijzonder verhaal verteld.
Deze wijn is gemaakt van 100% Riesling en heeft 24 maanden op gist gerijpt. En het heeft geresulteert in een mooie citroengele wijn met een ragfijne mousse. In de neus van deze droge wijn bespeur je citrusfruit en limoen. Maar ook rode appel en brioche. Wanneer je dan die langverwachte slok neemt, verrast de wijn je met gemiddelde body, gedragen door frisse zuren, rode appel, rabarber en citroen. De brioche tonen gaan naar de achtergrond terwijl mineraalachtige tonen een fijn spel geven met de zuren en het fruit. In de lange afdronk blijft de wijn tintelen op je tong, met aangename mineraalachtige tonen. Dit is een geweldige verrassing uit Rheinland. Getuigd van hoge kwaliteit en toewijding.
Een heerlijke wijn om het nieuwe jaar mee te toasten met uw familie, vrienden en/of collega’s.
LePlan Vermeersch GT-Grenache
Één van de andere 2 bijzondere wijnen met een mooi verhaal komt van de hand van Vermeersch. Bij wie nog geen belletje rinkelt, Dirk Vermeersch was een professionele Belgische autocoureur in de jaren 70 en 80. Na zijn race carrière is hij via een aantal omzwervingen neergestreken in 2000 in de zuidelijke Rhône. Hier kocht hij een ruïne met een klein perceel met 2ha heel oude Carignan wijnstokken. Zonder ervaring heeft hij uit het niets LePlan GT wijnserie. Deze wijnen worden gemaakt van lokale single variety druiven, zoals Aramon, Alicante, Carignan, Grenache, Syrah en Viognier. En dan ook nog organisch of biologisch! De wijnen komen op de markt als Chateauneuf-du-Pape AOC, Côtes du Rhône Villages AOC (Suze la Rousse), Méditerranée IGP, Drôme IGP maar ook als Vin de France. Overigens is de GT serie afgeleid van Grand Terroir, maar ook natuurlijk een knipoog naar de autosport.
De GT Grenache is dus een wijn gemaakt van 100% Grenache. Dit is een Côtes du Rhône Villages Suze-la-Rousse AOC. Maar wat voor een krachtpatser is dit, mede door de houtrijping op eiken vaten. De wijn heeft een zeer intense granaatrode kleur, met violet reflecties. In de neus ontdekken we aroma’s van zure kers, rijp zwart fruit, droge vijgen, mokka, zwarte peper, en zoethout. Zijdezacht smaakpalet van zwart fruit, pepertje, vanille en koffiesmaak met versmolten en mooi verpakte tannine. De wijn heeft een heerlijk volle smaakvolle body en hoog (15%) alcohol. We bespeuren een mooi evenwicht met veel vettigheid, een heerlijke frisheid en een mooie lange afdronk.
Drink deze heerlijk wijn bij een stevige stoofpot, gegrild gevogelte of een rijk vegetarisch gerecht. Helaas mag deze wijn niet online aangeboden worden, maar wanneer je interesse hebt, neem even contact op via Whatsapp of ons contact formulier.
Kerstmis is net voorbij en wij hopen dat u allen hebt kunnen genieten, misschien wel van één van de wijnen uit de top 10 van vorige week! Natuurlijk heb ik zelf ook genoten van het eigen kerstdiner. Ik had gekozen voor een vooraf met eendenborstfilet en hoofdgerecht van hertenbiefstuk. Dus draaide het vooral om wild. Vandaar dat ik koos om de mooie 80 Vecchie Vigne erbij te schenken. Deze zwoele rode wijn gemaakt van meer dan 80 jarige stokken is een uitstekende wijn naast een sterk wild gerecht. Deze wijn kent complexe aanhoudende aroma’s van overrijp donker fruit in combinatie met kaneel, cacao en koffie. Dit was een enorm geslaagd kerstdiner! Nu op naar een fantastisch en knallend 2022.
Bruchetta
Eendeborstfilet op bedje van sla
Hertenbiefstuk met rode kool
Crème brulée met roomijs
Heerlijke Primitivo 80 Vecchie Vigne
Weingut Paulinenhof Pinot Blanc
Nu hadden we als aperitief een andere verrassing. Het Weingut Paulinenhof heeft een bijzondere wijn gemaakt in samenwerking met Marc Mulder van All About Wine. Marc heeft een grote passie voor wijn en heeft bij mij mijn interesse in wijn verder ontwikkeld. Hij is verbonden geweest aan het wijndomein van het Sint Catharinadal in Oosterhout, waar hij de wijngaard beheerde en samen met de hoofd wijnmaker van Paul Cluver (zie ook bijvoorbeeld hun Chardonnay), de wijn maakte. Maar ook Tim Bernhard raakte hierbij betrokken en een goede vriendschap kwam tot stand.
Samen namen ze het initiatief om een nieuwe wijn te maken in Rheinhessen. Dit resulteerde in de “Pinot Blanc specially created for All About Wine”. Van deze wijn zijn slechts 240 flessen gemaakt. Je kent de Pinot Blanc misschien dan wel uit de Elzas, waar het één van de edele druivenrassen is. In Duitsland staat deze druivensoort bekend onder de naam Weissburgunder.
Proefnotitie van de Paulinenhof Pinot Blanc
Deze wijn heeft deels op nieuw eiken gerijpt en dat heeft deze wijn een extra dimensie gegeven. De wijn heeft een prachtige citroen gele kleur met gemiddelde kleurintensiteit. De neus is verfrissend en uitgesproken met aroma’s van rijp perzik en abrikoos en een hint van lychee. De wijn is nog heerlijk in ontwikkeling. Deze droge wijn heeft een aangenaam volle body, frisse zuren en met haar 14% alcohol nog in de midden range. De smaak intensiteit is hoog met geurige rijp steenfruit, honing en steenachtig door mineralen. Maar ook een hint van kokos en zwavel door de (hout)rijping. De lengte is aangenaam lang.
Het getuigt van hoge kwaliteit in het wijn maken, complex door de vele lagen die je in de wijn bespeurt en een aangenaam spel tussen fruit, zuur en alcohol die de body draagt. Intens zowel in geur als mondgevoel waar je nog lang van kan blijven genieten. Vol van fruit en secundaire aroma’s. Kortom dit is een enorm geslaagd project en hoop dat er nog vele zullen volgen.
Helaas is deze wijn niet meer beschikbaar, deze ligt op het moment te rijpen. Maar de Gewürztraminer of Riesling Brut staat voor u klaar! Deze wijnen doen niet onder voor deze mooie Pinot Blanc.
2022 biedt ons nieuwe kansen
Na het jaar 2020 is ook 2021 een jaar om vast te houden aan de positieve momenten. Uitgebreid feesten zal er dan niet in zitten met oudjaar, maar toch kan je heerlijk genieten in kleine gezelschappen. Ben je nog op zoek naar een lekkere mousserende wijn? Zoek dan niet verder. Om knallend het jaar uit te gaan en voor een fantastisch 2022 hebben hebben wij nu 2 wijnen in de aanbieding, speciaal voor bij de oliebollen;
Pepe Nero spumante (veganistisch!)
De relatieve onbekende druif Fiano voelt zich erg thuis in het warme Puglia. Deze mousserende wijn heeft een verfijnde mousse en geurt naar citrus en tropisch fruit. Bestel nu met korting.
Saint Gall Premier Cru
Kies je liever voor een betaalbare echte champagne, ga dan voor de Saint Gall. Dit relatief onbekende wijnhuis is een coöperatie van samenwerkende boeren. Hiermee kunnen zij de concurrentie aan met de grote welbekende champagnehuizen als Beaumet, Moët & Chandon, Ruinart en dergelijke. Dat resulteert in een mooie klassieke wijn bleekgeel van kleur met ragfijne mousse. Een delicate smaak van steenfruit en witte bloemen gedragen door delicate mineraalachtige tonen.
Geniet nu van deze wijnen met 10% korting! Gebruik code #Oudjaar2021 en de korting wordt automatisch berekend.
We gaan weer even terug naar Duitsland. Nadat we Rheinhessen, Pfalz, Baden en Württemberg hebben verkend, komen we nu aan in de welbekende Mosel. Hier vinden we wijngaarden op de steile hellingen van de Mosel. Het wijngebied strekt uit vanaf de Luxemburgse grens in het zuiden tot Koblenz in het noorden en ligt strak aan de oevers van de Mosel, de Saar en de Ruwer. Vooral de eerste rivier levert typerende steile hellingen waar de wijngaarden op zijn aangeplant. Vandaag de dag ligt de helft van de aanplant op hellingen met en stijgingspercentage boven de 30, al dan niet in terrasvorm.
Het wijngebied aan de Moezel strekt zich uit van tegen de Luxemburgse grens tot aan Konstanz, waar de Moezel samenkomt met de Rijn. Het omvat de loop van natuurlijk de Moezel, maar ook de Saar en de Ruwer en strekt uit over 125 dorpen, 5.000 actieve wijnboeren en 8.800ha.
De opbrengst misstaat niet met zo’n 1.16 miljoen hl. Maar kwaliteit compenseert dit ruim. De geschiedenis gaat ver terug. In grootse stijl introduceerden de Romeinen de wijnbouw aan de Moezel. Talloze vondsten, waaronder diverse pershuizen uit de Romeinse tijd, getuigen van een grote wijnbouwtraditie.
Klimaat
De Moezel kent een zeer koel, noordelijk landklimaat. Deze hellingen zijn zeer effectief in het optimaliseren van de blootstelling van de wijnstokken aan de zon, waardoor de rijping van de druiven vergemakkelijkt. De beste locaties profiteren ook van de zonnestraling die weerkaatst van het oppervlak van de rivieren en op de wijnstokken, en het vermogen van de donkere leisteenbodem om overdag warmte te absorberen en ‘s nachts terug te stralen naar de wijnstokken.
In de zomer is het warmer, met een gemiddelde temperatuur in juli van rond de 18ºC (hetzelfde als voor Nederland). Een lang groeiseizoen helpt bij het ontwikkelen van de intense smaken in de Riesling-druiven terwijl het potentiële alcoholgehalte laag blijft.
In de winter spoelt regen leisteen van hoog op de heuvels naar de rivieren, en wijngaardarbeiders moeten het verzamelen en terugbrengen naar de wijngaarden, waar de warmtevasthoudende eigenschappen vereist zijn. Veiligheid op het werk is een groot probleem op de zeer steile locaties en er zijn dodelijke slachtoffers onder wijngaardarbeiders bekend.
Deze condities leveren heerlijk fruitige lichte wijnen voort die laag in alcohol zijn. Ze kunnen intens geuren met verleidelijke bloemige en minerale tonen en een prachtig balans tussen zuurgraad en zoetheid.
Geschiedenis aan der Mosel
Al in de oudheid wisten de Kelten wijn reeds 500 voor Christus te waarderen. Het is onbekend of ze ook wijnstokken cultiveerden. Rond 50 voor Christus veroverden de Romeinse legioenen de Moezelstreek en stichtten Augusta Treverorum, het huidige Trier. Trier, de eerste stad in het huidige Duitsland, ontwikkelde zich tot een keizerlijke residentie en kosmopolitische stad. De vraag naar wijn was hoog omdat Kelten en Romeinen de drank op waarde schatten.
Romeinse invloeden
Na het einde van het Romeinse Rijk speelden de kloosters, als grootste landeigenaren, een centrale rol in de verdere ontwikkeling van de wijnbouw. In de hoge middeleeuwen, met de cisterciënzer monniken uit Bourgondië, kwam hun kennis van de wijnbouw ook naar de Moezelstreek en gaf de regio een aanzienlijk kennisvoordeel.
Kwaliteitsbesef
In de 18e eeuw nam aartsbiscchop Clemens van Trier een belangrijke beslissing om de kwaliteit te kunnen waarborgen. Inferieure wijnstokken werden ontruimd en vervangen door betere kwaliteiten, vooral Riesling. De gevolgen van die beslissing zie je nog steeds; bijna 5.500ha staat vandaag de dag nog steeds aangeplant met Riesling, ofwel 62.5% van alle aanplant.
Crisis en hoogtij aan der Mosel
Na de ups kwamen de downs; na het einde van het Napoleontische tijdperk in 1815 bracht de repressieve handelspolitiek van het koninkrijk Pruisen in de jaren 1830 veel wijnbouwers aan de rand van het bestaan.
Tegen het eind van de 19e eeuw ontstond een nieuwe bloeiperiode. De steile Rieslings van Moezel, Saar en Ruwer waren de meest gewilde en dure witte wijnen ter wereld. Ze waren dronken aan de hoven van de vorsten van Londen tot Sint-Petersburg. De beste Rieslings van de Moezel waren tot vijf keer duurder dan de topwijnen uit Bourgondië.
Na de Tweede Wereldoorlog leidde de grote vraag naar fruitige witte wijnen en de uitbreiding van de wijnbouw naar vlakke valleien Dit leidde tot een enorme toename van de wijnproductie – vaak ten koste van de kwaliteit. Het wijngaardgebied groeide van 7.500 hectare in de late jaren 1950 tot 12.300 hectare in de vroege jaren 1990. Sindsdien is het areaal afgenomen tot de huidige omvang.
Hoe nu verder…
Vandaag keert een nieuwe generatie wijnbouwers terug naar de oorspronkelijke sterke punten van de regio. Op de steile hellingen die lange tijd niet zijn gebruikt, plant men Riesling- en Bourgogne-variëteiten die men met de hand onderhoudt. De internationale opleiding van de ambitieuze jonge wijnbouwers en de karakteristieke combinatie van leisteenrots, microklimaat en druivensoort produceren opnieuw wereldwijd gewilde minerale wijnen met een uniek karakter en uitgesproken elegantie.
De wijnbouwgebieden
De Mosel is onder te verdelen in 6 Bereiche. Hier zijn 19 Grosslagen en maar liefst meer dan 500 Einzellagen! Ongeveer 40 procent van de wijngaarden aan de Moezel, Saar en Ruwer liggen op de steile hellingen van de rivierdalen. Wijngaarden met een helling van meer dan 30 procent worden beschouwd als steile hellingen en die zijn er in de Mosel. Met ongeveer 3.400 hectare wijngaarden op steile hellingen is de Moezelstreek het grootste steile wijnbouwgebied ter wereld. De Calmont wijngaard tussen Bremm en Ediger-Eller, met een helling tot 68 graden wordt vaak de steilste wijngaard ter wereld genoemd. Echter Engelsfelden in de Bühler vallei in Baden is met 75 graden echt de steilste. Op dergelijke steile en terrasvormige locaties is de verzorging van de wijnstokken alleen met de hand mogelijk en zeer tijdrovend.
Zuidelijke Moezel
Geologisch, landschappelijk en wijnbouw toont de Moezel in het zuidwesten van de Moezelstreek een bijzonder gezicht. Het dal is breder, de hellingen minder steil dan op de bredere loop van de rivier. In het drielandenpunt van Duitsland, Frankrijk en Luxemburg groeien de wijnstokken op dolomietgesteente, dat werd gevormd uit kalksteenafzettingen. De totale aanplant beslaat zo’n 860ha. Het opvallende is dat je hier Riesling zelden ziet. Daarvoor in de plaats is de oude druivensoort Elbling. Ooit was deze druiven variëteit in heel Duitsland te vinden. Nu slechts op 450ha in dit gebied. Verder nemen de Bourgondische variëteiten een toevlucht, aangezien deze goed gedijen op kalksteenbodems.
De Elbling is één van de oudste wijndruiven in Europa en was reeds geliefd bij de Romeinen. De witte variant leveren pittige ongecompliceerde wijnen op. Als gevolg van een mutatie kan op één stok zowel witte als rode druiven voorkomen. Vandaar dat aparte oogst noodzakelijk is en de rode Elbling apart gevinifieerd wordt tot rosékleurige wijn of mousserende wijn. Echter de wijnwet beschouwd de rode Elbling als een witte wijn.
Op de kalksteengronden van de Bovenmoezel en op leisteen groeien interessante Pinot Noir, die tevens in barriques gerijpt is. Ze gaan heel goed samen met aromatische en sterke gerechten zoals rundvlees of wild.
Bereich Moseltor
Moseltor is het kleinste Bereich in het Moezelgebied met slechts 126 ha. Hierin ligt de Grosslage Bübinger Schloss met maar liefst zes Einzellagen; Perler Hasenberg (13ha), Perler St Quirinusberg (27ha), Sehndorfer Klosterberg (17ha), Sehndorfer Marienberg (29ha), Nenniger Schlossberg (27ha) en Nenninger Römerberg (10ha).
Bereich OberMosel
Het wijnbouwgebied Boven-Moezel in Rijnland-Palts met 750 ha strekt zich uit van Palzem, waar de deelstaten Rijnland-Palts en Saarland aan elkaar grenzen, tot de dorpen Wasserliesch en Igel bij Trier.
Saar
Aan de Saar beoefent men wijnbouw tussen Serrig en Konz. De wijngaarden liggen vaak op de zuidelijke hellingen van zijdalen. De bodem bestaat voornamelijk uit donkere Devoon leisteen. Op sommige locaties is er ook gesteente van vulkanische oorsprong.
Saar Riesling wijnen kenmerken zich door fijnheid en mineraliteit. Ze worden beschouwd als een bijzondere bewaarwijn en verrassen vaak na tientallen jaren door hun frisheid. De wijnen vertonen vaak aroma’s uit het assortiment van licht fruit zoals appel en citrus, maar ook bloemen en kruiden. Het wijnbouwgebied aan de Saar is de laatste jaren weer gegroeid door de herbouw van oude steile hellingen. 791 hectare is beplant met wijnstokken, waarvan bijna 83 procent met Riesling. De Scharzhofberg is een van de beroemdste Rieslinglocaties ter wereld aan de Saar.
Ruwertal
Het Ruwertal ten oosten van Trier is met 177 ha wijngaarden de kleinste subregio van het wijnbouwgebied. Het riviertje Ruwer slingert zich een weg door een smal dal vanuit de Hunsrück, omzoomd met weiden, wijnstokken en bossen, en mondt bij Trier uit in de Moezel.
De wijngaarden liggen op de zuidelijke hellingen tussen het dorp Sommerau en het Trierse district Ruwer. De wijngaardbodems van de Ruwer werden uitsluitend gevormd op gesteente van Devoons leisteen. Net als aan de Saar liggen de wijngaarden hier hoger dan aan de Moezel. De fruittonen van de wijnen doen vaak denken aan zwarte bessen, frambozen en bramen, evenals kruidentonen zijn niet zeldzaam. Bovendien hebben de steile hellingen van de Ruwer ook een hoge mineraliteit en worden ze als delicaat, delicaat en ronduit subtiel beschouwd.
Het wijnbouwgebied van Ruwer heeft met bijna 88 procent het hoogste Riesling-aandeel in het hele wijnbouwgebied. Daarnaast worden Pinot Blanc en Pinot Noir geteeld op de Ruwer.
Mittel-Mosel ook bekend als Bernkastel
Aan de Midden-Moezel, het hart van het teeltgebied, liggen veel van de beroemdste wijndorpen, steile hellingen en wijnhuizen van het teeltgebied opgesteld langs bijna 100 rivierkilometers. Hier vind je dus Bernkastel en Piesport Klimatologisch gezien wordt de wijnbouw begunstigd door de beschermde valleilocatie en de warmteopslag van de Moezel. De jaarlijkse zonuren is bijna 1.400 uur. Het is ook niet voor niets dat je hier de grootste hoeveelheid wijngaarden ziet, wel 5.646ha!
Voldoende regenval en de bossen op de hoogten zorgen voor een goede watervoorziening voor de wijngaarden. De wijnen zijn fruitiger en iets sterker dan saar en Ruwer. De wijnstokken groeien op de steile hellingen op blauwe, grijze en rode leisteen en in de valleien op terrasvormige sedimenten van grind, zand en klei afgezet door de Moezel door de millennia. Een geologisch kenmerk zijn de bodems van het Rotliegend bij Ürzig, waar de Moezel het rode vulkanische gesteente van de Eifel ontmoette.
Terrassenmosel of Kasteel
Vanaf Zell wordt het Moezeldal steeds smaller. In veel gevallen zijn de hellingen zo steil dat de wijnstokken alleen te vinden zijn op smalle terrassen die zijn beveiligd door droge stenen muren. De benedenmoezel wordt daarom de Terrassenmosel genoemd. Qua wijnrecht heet het gebied “Burg Cochem”. De terrassen die door de eeuwen heen door de mens zijn aangelegd, bijvoorbeeld in de buurt van Winningen, zijn een indrukwekkend cultureel monument.
Hier vindt u dus de steilste wijngaard van Europa, de Calmont. De bodems zijn gemaakt van klei leisteen en kwartsiet zandsteen. De terrassen met hun warme microklimaat zijn niet alleen gunstig voor de Riesling-wijnstokken, ze bieden ook een thuis aan zeldzame planten en dieren zoals de gouden aaster, de Apollo-vlinder en de zwaluwstaart. De Rieslingwijnen zijn hier vaak weelderiger in fruit en body dan in andere delen van de Moezelstreek.
Riesling-wijnen heeft de regio de afgelopen jaren een nieuwe impuls gegeven. Tussen Zell en Koblenz wordt 1.190 hectare wijngaarden gecultiveerd. Naast Riesling kom je hier ook regelmatig Pinot Noir tegen.
Federweisser
Graag wil ik de Federweisser onder de aandacht brengen. Dit is een licht zoete, alcoholische mousserende wijn van 5%. En feitelijk alcoholische vruchtensap of erg jonge wijn. Federweisser is verkrijgbaar met een alcohol percentage vanaf 4% tot aan 13%, wanneer de gisting langer is doorgegaan. Deze wijnen zijn dan ook donkerder van kleur, tegen amberkleurig aan. Ook is er Federroter wanneer deze wijn van rode druiven gemaakt wordt. Deze wijnen zijn alleen verkrijgbaar in de maanden september en oktober.
Vanwege de snelle vergisting, is deze wijn na het openen niet lang houdbaar. Omdat de wijn constant koolzuur produceert, kunnen de flessen niet luchtdicht worden afgesloten. Vandaardat ze een doorlatend deksel hebben (ze zouden anders barsten). Ze moeten rechtop worden opgeslagen om het gas continu uit de fles te laten ontsnappen en morsen te voorkomen.
De voortschrijdende gisting was ook een uitdaging bij het transport van gebottelde Federweisser. Vóór de komst van het moderne commerciële verkeer en koelwagens, om het metabolisme van de gist tijdens het transport te vertragen, was vervoer een uitdaging. Daarom was Federweisser vroeger bijna uitsluitend beschikbaar (en voor het grootste deel bekend) in en rond wijnbouwgebieden.
Afhankelijk van de datum van de druivenoogst is het beschikbaar van begin september tot eind oktober en wordt het over het algemeen samen met hartig voedsel geserveerd. De klassieke combinatie is Federweißer en Zwiebelkuchen, hoewel Federweisser en kastanjes of flamkuchen ook populair zijn.
Conclusie
Hoewel het één gebied is met een voorkeur voor één druivenvariëteit, levert de Moezel toch verschillende wijnen op. Er zijn 2 primaire soorten leisteengronden gevonden in het Moezeldal: blauwe leisteen en rode leisteen. Hoewel beide bodems relatief arm zijn, hebben de rode bodemgebieden over het algemeen meer klei die een rijkere, weelderigere stijl van Riesling produceert, terwijl blauwe leisteenwijnen over het algemeen bloemiger zijn. Verwacht niet van Mosel Rieslings dat ze krachtig zijn, het zijn wijnen met finesse en elegantie.
Hoewel de blog mogelijk laat doorschemeren dat er alleen Riesling gevonden kan worden, is dat absoluut niet waar. De andere belangrijkste druif is de Müller Thurgau (ofwel Rivaner), maar met slechts 10% aanplant en zo eerder besproken Elbling en Pinot Noir (Spätburgunder) met beiden 5%. De resterende 18% is verdeeld over een ruime reeks van druiven variëteiten.
Omdat de Moezel wijnen maar beperkt geëxporteerd worden, is het absoluut de moeite waard om in de auto te springen en die 4 uur te rijden naar de Moezel. De aanblik van de steile hellingen in de Mosel is zeker de moeite waard!
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
