druivenras Archieven - Pagina 13 van 16

13 april 202121 juni 2021

De Nederlandse invloed in de Pays Nantais

Er is bewijs dat 8.000 jaar geleden wilde druiven hier stonden. Maar het waren de Romeinse legioenen in de 3^e eeuw die het wijngaard beheer echt introduceerden in dit gebied. Echter de Nederlandse invloed heeft de Pays Nantais haar bekendheid gegeven. Welkom in de Pays Nantais waar verfrissing en ziltigheid samen komen in de wijnen.

Even stroomafwaarts van Angers, belanden we in het land van Ancenis. Dit is de enige appellatie in de Nantais die op beide banken van de Loire gelegen is. De andere appellaties liggen allemaal op de linkerbank. De Loire vloeit slingerend door het landschap langs Nantes en mondt uit in de Atlantische Oceaan.

Deze regio heeft een ondergrond gemaakt van stollings- en metamorfe gesteente uit het Massif Armoricain, met voornamelijk gneiss, mica schists, greenstone en graniet. Na een verschrikkelijke winter in 1709, toen de zee langs de kust bevroor, werden de wijngaarden volledig verwoest en vervolgens voornamelijk vervangen door de Melon variëteit uit Bourgogne. Daar waar Chenin Blanc de koningin in de Anjou-Saumur is, domineert nu de Melon de Bourgogne in de Pays Nantais. Deze druif excelleert in het maritieme klimaat van de Nantais waarbij de druiven op de zonnige hellingen staan. Echter vanwege het vochtige klimaat lopen de druiven het risico op rot.

Gelet op de locatie, zo kort bij zee, is het bijna vanzelfsprekend dat ook de wijnstijl afgestemd wordt op de food pairing. Vis en schaal/schelpdieren domineren het menu en daar horen bijpassende wijnen bij, de muscadet wel te verstaan. Dit is geen muscaat druif hoewel de naam dat zou vermoeden. Muscadet wordt gemaakt van de Melon de Bourgogne. De naam Muscadet schijnt een referentie te zijn naar een wijn karakteristiek; vin qui a un goût musqué (wijn met een muskaatachtig aroma). Echter muskaatachtige aroma’s zijn ver te vinden in de wijn.

Waarom Melon de Bourgogne

Melon werd in de regio geïntroduceerd na de verwoestende strenge winter van 1709, die in feite elke wijnstok in de regio verwoestte. Interessant genoeg waren het de Nederlanders die telers voorstelden om Melon de Bourgogne aan te planten (Pays Nantais ligt tenslotte ver van Bourgondië), Deze druif bewees dat ze snel groeide en betrouwbaar rijpte in het koele, natte weer. De van nature hoge zuurgraad en neutrale smaak waren perfect om er sterke drank van te maken. En dat in combinatie met de lage suikers door de vroege pluk (vanwege de gevoeligheid voor schimmels als meeldauw en grijze rot). De Nederlanders, die in het begin van de 18e eeuw enorme hoeveelheden ‘Brandewijn’ nodig hadden, aangezien hun ondernemingen in Amerika zich uitbreidden. De zeevarende Nederlanders konden gemakkelijk vaten Brandewijn uit deze regio verschepen. Vandaar dus de Nederlandse invloed in de Pays Nantais!

De Nederlandse brandewijnhandel daalde nadat Amerika hun eigen producten begon te produceren. De lokale bevolking van Pays Nantais bleef achter met een druivensoort die het beter deed in de koude winters en hoge oogsten opleverde, maar erg flauw was. De wijn had veel zuurgraad, maar de regio miste de diepe ondergrondse krijtkelders die lange rijping mogelijk maakten, zoals in de Champagne. Ook ontbrak het de smaak en alcohol om een goede match te zijn met veel gerechten, met uitzondering van de lokale visgerechten. Deze hebben die subtiele smaak en rijkdom die goed past bij een neutrale druiven variëteit zoals Melon.

Hoe Melon bijzonder werd

Nu, met sommige druivensoorten (zoals Melon), lijkt het niet uit te maken wat je in de wijngaard probeert, het heeft gewoon niet veel natuurlijke smaak. Dus besloten de inventieve en vindingrijke wijnmakers van deze appellatie een methode te gebruiken om meer smaak, textuur en interesse in hun wijnen op te bouwen nadat ze van de wijnstokken waren geoogst; de Sur Lie-methode. Sur Lie betekent “op gist” en het doet wat het zegt; de wijn wordt maanden (soms jaren) bewaard op zijn grove lie, de dode lichamen van gistcellen die hun korte leven hebben geleefd en de omzetting van druivensuiker in alcohol hebben voltooid, waarbij ze zichzelf doden.

Na verloop van tijd breken de gistcellichamen af, geholpen door een aanhoudend doorroeren van de wijn, beter bekend als “batonnage”. Deze afbraak van gistcellen voegt een broodachtig, amandelmelig, karakter toe aan de wijn. Tevens stimuleert het de omzetting van malolactische stoffen, waardoor het appelzuur in romiger melkzuur verandert. Door deze afbraak van gist komen ook mannoproteïnen vrij in de wijn, waardoor het astringente (bittere, scherpe) mondgevoel in de wijn vermindert. Dit is erg belangrijk voor een neutrale variëteit zoals Melon, omdat het sap meestal gedurende een langere tijd (meestal een paar dagen) op de druivenschil wordt bewaard. Dit om kleur, smaak en gewicht te onttrekken.

Interessant genoeg verwijderen deze mannoproteïnen niet de bittere tannines, maar verstoren ze de binding van speekselproteïnen en de tannine. Wanneer je een “Orange wine” hebt geprobeerd, zal je de ervaring kennen van samentrekkende, bittere tannine in een witte wijn, terwijl je de overvloedige fruitsmaken mist (iets wat bij de Melon ook ontbreekt)

De regio in detail

Muscadet

De grootste appellatie qua omvang en omvat een aantal gemeente appellaties. AOC Muscadet, gemaakt van Melon de Bourgogne, zijn het best op dronk wanneer ze jong en licht gekoeld zijn. De wijnen zijn stijls, mineralig waarbij het fruit ontbreekt, behalve een subtiel toon van grapefruit en witte peper. De wijn ligt 6 tot 24 maanden op lie om de wijn een mooi rond mondgevoel te geven.

Een jonge Muscadet staat mooi naast verse oesters, gerookte paling of gegrilde sardines.

Muscadet de Sèvre et Maine

Net ten zuidoosten van Nantes ligt één van de beste appellaties van de Nantais. Hier vind je tevens lokale “Crus Communaux” uit de gemeenten Goulaine, Le Pallet, Mouzillon Tillières, Château Thébaud, Gorges, Monnières-St-Fiarce of Clisson.

De Muscadet de Sèvre et Maine AOC zijn typerend voor hun volle body, subtiele brood tonen door de sur lie en gedroogd fruit in geval van de Crus Communes, en hebben een mooie kleine bubbel.

Dit is een perfect match met gegrilde vis, kip gerechten of geitenkaas.

Muscadet sur Granite La Perdrix de l’Année

Tijdens de eerder vermelde wijnproeverij van Wijnhuis Oktober kwam vanzelfsprekend ook een Muscadet aan bod. In Chateau Thébaud, net ten zuiden van Nantes, ligt het 57ha domein met de dezelfde naam. Op biologische wijze wordt hier de Melon verbouwd om vervolgens in de kelders van een oud klooster 3 maanden te rijpen op gist. De reden dat deze wijn geen gemeente appellatie heeft, ligt in het feit dat de rijping niet voldoet aan de minimale 2 jaar. Maar neemt niet weg dat dit een mooie frisse wijn is, veel zuren kent en een subtiele smaak van elstar appels. Het is een heerlijk aperitief en past prima naast een gerecht van oesters of fruits de mer!

Muscadet Côtes de Grandlieu

Ten zuidwesten van Nantes, rondom het meer Grandlieu ligt het gelijknamige appellatie.

Deze wijn onderscheidt zich meer door haar subtiele, rijke en florale tonen, naast de bekende sur lie rijping. Is een fantastisch aperitief en misstaat niet naast geitenkaas gerechten.

Gros Plant du Pays Nantais

Deze AOC overlapt Muscadet AOC voor een groot gedeelte. Echter het verschil zit in de toegestane druif. Daar waar, zoals nu bekend, Muscadet de Melon de Bourgogne gebruikt, kent de Gros Plant du Pays Nantais de Folle Blanche. Deze druif draagt ook de naam Gros Plant (vandaar de OAC naam…) of Picpoule. De druif produceert heel droge wijnen met hoog zuur die goed combineert met schaaldieren. Ook is dit de basis van de eau de vie, een tafelwijn uit de Loire. Vanwege de hoge zuren werd de wijn vaak als basiswijn voor brandewijn gebruikt.

Muscadet Coteaux de la Loire

Dit is de regio die zich uitstrekt over de rechter- en linkeroever van de Loire, net ten noordwesten van Nantes. Doordat deze wijn het terroir reflecteren, meer dan Muscadet AOC, heeft ze haar eigen oorsprongsbenaming gekregen. En dit komt tot uitdrukking in de vuursteenachtige tonen in de wijn.

Coteaux d’Ancenis

Deze AOC beslaat hetzelfde gebied als de Muscadet Coteaux de la Loire AOC. Echter omdat hier andere druiven zijn toegestaan, heeft het haar eigen oorsprongsbenaming gekregen. Dit is het gebied voor de rode en rosé wijnen in de Pays Nantais, maar ook van de zoete dessert wijnen! Ja in dit koele maritieme gebied kan je ook zwoele zoete wijn vinden. De rode en rosé wijnen, van Cabernet Franc en Gamay Noir, zijn fruitig, fris en soepel. Heerlijk als aperitief of bij gevogelte. De witte wijn van Chenin Blanc (ookwel Pineau de la Loire) en Pinot Gris (lokaal ook Malvoisie genaamd) kennen een aroma van honing en was. Terwijl de frisse zuren en suikergehalte prima in balans zijn.

Fief Vendéens

De Fief Vendéens is een beetje de aparte appellatie. Hoewel ruim 70km te zuiden van de Pays de Loire, toch ziet men deze regio als een zuidelijke uitbreiding. Hoewel pas in 1984 haar eigen oorsprongsbenaming gekregen, wijnen worden hier reeds vanaf de Romeinse tijd. Je vindt hier rood, rosé en witte wijnen die goed zijn afgestemd op het terroir en het koele klimaat. Daar waar rond de Loire het terroir vooral afkomstig is van het Armorican Massif, is dat hier meer rode klei van schist en leisteen. Vandaar dat je hier dezelfde druiven vindt als in de Tourraine; Gamay en Pinot Noir.

De rode wijn moet bestaan uit min 50% van deze twee druiven. Dit is aangevuld met Cabernet Franc/Sauvignon en het relatief onbekende Négrette. De witte wijn bestaat minimaal 50% uit Chenin Blanc, geblend met Chardonnay of Sauvignon Blanc. Ook Melon of Grolleau Gris zijn toegestaan. Er zijn vier specifieke centra’s; rondom de dorpen Brem, Mareuil, Pissotte en Vix.

Dit is een zeer interessante regio en zeker de moeite waard om eens uit te proberen!

Wat maakt de Pays Nantais zo bijzonder?

Naast het feit dat de Nederlandse historische invloed terug te leiden zijn naar ons kleine landje, is het bijzonder te zien hoe in de Pays Nantais van een stijlloze druif iets moois gemaakt kan worden. Hier is de wijn, meer dan in andere regio’s, gericht op de lokale wijn-spijs combinatie. Ook is het een zeldzaamheid dat er slechts één druif een hele regio zo domineert. Meestal zijn meerdere druivensoorten toegestaan binnen de richtlijnen van een appellatie.

Maar waarom dan toch nog zoveel verschillende oorsprongsbenamingen? Nou dat is gelegen in de onderliggende wetgeving en richtlijnen. Per appellatie gelden andere regels voor opbrengst per hectare bijvoorbeeld; in Muscadet is dit 65hl per hectare terwijl in Muscadet Sèvre et Main dit slechts 55hl is. Ook in de vinificatie kunnen verschillen zijn, zoals het aantal minimale maanden dat de wijn op gist ligt. Maar bovenal geeft het een onderscheiding aan binnen de regio. Het is duidelijk waar de wijn vandaan komt.

6 april 202120 mei 2021

Chenin de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur

We zakken de Loire verder af en verlaten de Touraine bij Bourgeuil. Hier komen we in het land waar de Chenin de ongetroonde koningin is, Anjou-Saumur. Welkom in het grootste wijngebied van de Loire, met haar indrukwekkende 19.300ha, 1.000 wijnboeren, 60 handelaren en zo’n 120 miljoen flessen per jaar.

Anjou-Saumur heeft een gematigd oceaan klimaat in de Anjou, maar in de valleien kan lokaal een specifiek warmer klimaat ontstaan (mesoklimaat). Terwijl in de Saumur een meer continentaal klimaat geldt. De bodem bestaat voornamelijk uit leisteenschist, zandsteen en vulkanisch gesteente, afkomstig van het Armoricaans massief. Hier heersen Chenin Blanc en Cabernet Franc. En met ongeveer 30 herkomstbenamingen (of appellaties) is de keuze reuze!

Chenin Blanc, ook genaamd Pineau de la Loire, geeft mooie verfrissende droge tot betoverende dessert wijnen afkomstig van Coteaux du Layon. De grottenkelders, die zo typerend zijn voor deze regio, zijn ideale locaties om de Crémant de Loire, de l’Anjou Fine Bulles of de Saumur Brut te bewaren.

De Cabernet Franc, samen met Gamay, worden gebruikt voor zowel rode als rosé wijnen. Met name de rosé’s hebben befaamheid gekregen.

Saumur

Saumur is dé regio voor mousserende wijn. De wijngaarden staan geplant op kalkstenen bodems. Deze zijn nog een verlengstuk van het Bekken van Parijs. Hier geven de druiven de heldere zuurgraad die ze nodig hebben om uitstekende mousserende wijnen te maken. Onder de wijngaarden liggen kilometerslange tunnels en grotten “troglodytes” genaamd. Deze uit de kalksteen gehouwen grotten zijn de perfecte plek om heerlijke bubbels te laten ouderen. Naast mousserend, vind je hier ook witte wijn van Chenin Blanc, rood en rosé van Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon en Pineau d’Aunis. De mousserende wijn kan ook onder de appelatie Brut Saumur op de markt gebracht worden.

Saumur Champigny

Champigny kent een heel specifiek microklimaat welke in de zomer bijzonder warm kan worden. Hierdoor krijgen de wijnen een meer ontwikkeld pallet. Je vindt hier alleen rode wijn met een fruitige neus van rood en zwart fruit. Het zijn lichte wijnen met een mooi balans en zijdezachte tannine. Dit zijn wijnen die je rustig 5 tot zelfs 20 jaar kan bewaren!

Saumur Puy Notre Dame

Even ten zuiden van Saumur ligt Puy Notre Dame. Het kent een ongekend droog klimaat doordat het afgeschermd gelegen is door het Massif des Mauges. De Cabernet profiteert daardoor van een goede fysiologische rijpheid. De rode wijnen van Cabernet Franc en Sauvignon leveren diep robijnrode wijnen met zwart fruit op. Verder hebben deze een volle body, zijn krachtig en hebben een fantastisch balans. Dit zijn echte Vin de garde, wijnen met een enorm bewaarpotentieel.

Anjou

Daar waar Saumur voornamelijk kalkstenen bodem kent, domineert het graniet, schist en leisteen van het Armoricaans Massief in het westelijke deel van de Anjou. Deze bodem is heel verschillend en is afkomstig van het stollingsgesteente van het schiereiland Bretagne. Deze donkere schist gesteente noemt men ook wel Zwarte Anjou (“Anjou Noir”) en draagt bij aan mooi gestructureerde en krachtige wijnen. Een ander verschil met Saumur is dat door deze granieten bodem niet heen te komen is, en de kelders daarom bovengronds liggen.

Naar het oosten toe, tegen de Saumur aan verandert de bodem naar meer kalksteen met oestervlekken, beter bekend als “tuffeau blanc”. Dit valt gemakkelijk uit elkaar waardoor je hier dus wel veel kelders kan vinden voor de meest fantastische mousserende wijn.

De Anjou strekt zich uit over 128 gemeenten en kent 980ha voor rode wijn, 500ha voor witte wijn en 80ha voor mousserend. Hier hebben de kloosters een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van de wijngaarden. Reeds sinds de 12^e eeuw zijn de Loire wijnen erg in trek bij Britse en Franse koningshuizen. Door deze interesse is de populariteit erg gestegen.

Anjou Noir

De wijnen uit het westelijke deel worden vaak Anjou Noir genoemd terwijl die uit het oosten Anjou Blanc genoemd wordt. De toegestane rode druiven zijn Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Pineau d’Aunis en Grolleau (max 10%) of 100% Gamay voor de Anjou Gamay AOC. Voor witte wijnen zijn dit Chenin Blanc (min 80%), Sauvignon Blanc en Chardonnay.

Je hebt hier frisse fruitige wijnen en licht toegankelijk. De witte wijnen van Chenin kunnen weelderig met tonen van honing en abrikoos hebben.

De Cabernet d’Anjou AOC zijn elegante rosé’s met rijp rood fruit en soms een hint van tropisch fruit. De Rosé d’Anjou AOC welke wereldfaam hebben zijn lichte verfrissende rosé’s met toegankelijk rood fruit.

Anjou Coteaux de la Loire

De Anjou Coteaux de la Loire AOC is een integraal deel van Anjou Noir met uitsluitend Chenin Blanc. Vaak vindt de pluk handmatig plaats. Een ideaal aperitief met haar delicate exotische aroma’s. Deze regio is vergelijkbaar met Savennieres maar heeft een lager suikergehalte.

Anjou Village

Binnen het grote Anjou AOC, vind je Anjou Village AOC; 46 gemeenten mogen dit label dragen vanwege beter terroir en betere expositie. De bodem is vooral bezaaid met schist. Dit zijn rode wijnen van Cabernet Franc en Cabernet Sauvignon en mogen pas gebotteld worden vanaf 1 september in het jaar volgend op de pluk. Dit om de kwaliteit te verhogen door rijping in het voorjaar. Deze wijnen hebben een diepere kleur, zijn voller van smaak en de structuur is beter in vergelijking tot de Anjou AOC. Anjou Village Brissac AOC is de crème de la crème. Deze wijn heeft een fantastisch bewaarpotentieel van 5 tot 15 jaar. Waarbij dan ook tonen van leer en bosgronden zich ontwikkelen bij het verouderen. Heerlijk bij gegrild rood vlees.

Savennieres

Deze regio is het waard apart te melden. Savennieres ligt ten zuidwesten van Angers, op de rechterbank van de Loire. De uitzonderlijke natuurlijke omstandigheden van het gebied werden waarschijnlijk voor het eerst vastgesteld tijdens de Romeinse invasies. De wijnbouw ontwikkelde zich in de tijd van de grote kloosters en werd vervolgens voortgezet door landeigenaren en vervolgens, in de 19e eeuw, door de middenklasse van Angers. Het levert diep gekleurde wijnen van Chenin Blanc op. Je hebt hier droge tot zoete wijnen, allen van Chenin Blanc. Jonge wijnen hebben een intens en complexe neus, met de soms sobere kruidenaroma’s van varen en jasmijn. Aroma’s van limoenbloesem, anijs, grapefruit, peer, honing en kweepeerpasta volgen, en ontwikkelen witte perziken en bloemen op een basis van bijenwas en gedroogd fruit. De wijn is sappig en vol van smaak met een levendige, frisse afdronk en een duidelijk randje van mineraliteit.

Savennieres Roche aux Moines en Coulée de Serrant nemen een speciale plaats in. Door hun bijzondere ligging komen hier hoog kwalitatieve wijnen vandaan.

Wijnen uit Savennieres zijn echt wijnen voor aan tafel; riviervis in botersaus, vette paling of gegrilde zalm.

Haut Poitou

Nabij Poitiers ligt outlayer Haut Poitou in de Loire vallei. Hier worden rode, witte en rosé wijnen gemaakt op slechts 90ha. De kalkrijke kleigrond steekt af bij de andere regio’s binnen Anjou-Saumur. Verfrissende makkelijk drinkbare wijnen komen hiervandaan die uitstekend als apperitief genuttigd kunnen worden.

Zoete wijnen

Coteaux de Saumur

Hier vind je de zoete wijnen van Chenin Blanc. De wijnen zijn pittig en heerlijk in hun jeugd, terwijl de wijnen ook een decennium kunnen rijpen. De wijngaarden liggen op goed geventileerde en blootgestelde hellingen. Waardoor vroege plantengroei en de productie van extreem rijp fruit bevorderen. Oogst met edele rot is zeer gebruikelijk, waardoor de pluk tevens vaak handmatig is. De wijnen zijn diep goud van kleur, met een neus van subtiele aroma’s van wit fruit en bloemen. De wijnen zijn luchtiger en levendiger dan de wijnen afkomstig van Coteaux de Layon.

Bonnezeaux

Bonnezeaux wijnen profiteren van een bijna mediterraans microklimaat langs de Layon. Hier komen dan ook mooie volle zoete wijnen vandaan. Mede dankzij de lager gelegen Loire, ontstaat een vochtig klimaat wat ideaal is voor Botrytis Cinerea.

Het levert complexe wijnen van Chenin Blanc. Daar waar jonge wijnen tonen van acacia en sinaasappelschil vertonen, geven de oudere wijnen rijpe kweepeer, gekookte abrikoos, karamel en tropisch fruit en een onderliggend laagje kruiden.

Coteaux du Layon

Even ten zuiden van Angers, langs de Layon ligt de Coteaux de Layon. Reeds in de 16^e eeuw ontdekten de Nederlandse handelaren dit gebied voor de versterkte wijnen aangezien deze bij uitstek gebruikt konden worden op de lange zeereizen.

Chenin Blanc de koningin van Anjou-Saumur

Hoewel het klimaat maritiem is, profiteren de druiven van hun zuidelijke expositie en ventilatie door de wijngaard waardoor de druiven hoge fysiologische rijpheid halen. Dat in combinatie met blootstelling aan botrytis, geven mooie zwoele zoete wijnen als resultaat. Dit zijn complexe wijnen met volle body en tonen van acacia honing en gedroogd fruit. Vooral deze regio verklaart waarom Chenin de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur is.

Er zijn 6 gemeenten en 1 dorp die kwalitatief uitstijgen en daarom de kwalificatie Coteaux du Layon Village mogen dragen. Tenslotte heb je de enige echte premier cru in de Loire; de Coteaux du Layon Premier Cru Chaume. Deze worden vaak (deels) op hout gerijpt; zacht van structuur, filmend mondgevoel en hoge concentratie. Aroma’s van rijp fruit en sinaasappelschil, gedragen door notige tonen en een hint perzik en tutti-fruti.

Quarts de Chaume Grand Cru

Na de Premier Cru, dan nu de enige Grand Cru in de Loire; Quarts de Chaume. Deze naam leidt terug naar de Middeleeuwen toen boeren een kwart (quart) van hun inkomsten aan de Heer moesten afstaan. Dit is altijd één van de meest prestigieuze AOC’s geweest in de Anjou.

De bloemige, citrus- en tropische aroma’s van de jeugd maken plaats voor een overvloed aan gedroogd en gekonfijt fruit, abrikoos, honing en kruiden. De Quarts de Chaume is sappig en fluweelzacht, met een prachtig glad, afgerond mondgevoel. Goed uitgebalanceerd krachtig en fris; een wijn met een oneindige complexiteit.

Coteaux de l’Aubance

Is het resultaat van erosie door de Loire en Aubance, de zijrivier, die een groot aantal kleine hellingen creëerde, in verschillende richtingen, op ondiepe schistgrond. Dit geeft goudgele wijnen met een zweem van groen. Een neus van perzik en nectarine en witte bloesem. Maar ook volle soepele wijnen, vol frisheid en mineraliteit. Kortom heerlijke aperitief wijnen!

Conclusie

Ook hier is het aanbod zeer divers. Grote naduk ligt toch wel op rosé wijnen, maar Chenin blijft echt de ongetroonde koningin van Anjou-Saumur. Haar veelzijdigheid om droge tot zoete weelderige wijnen, met hoog zuur is en blijft verbluffend. En vergeet ook niet de mousserende wijnen uit deze regio!

Uiteindelijk is het leeuwendeel rosé; Cabernet d’Anjou of Rosé d’Anjou zijn de grote drijvers, gevolgd door de mousserende wijnen. Echter ga je je verdiepen in de vele kleine niche gebieden kan je je laten verrassen door de mooie veelzijdige droge wijnen die echt terroir spreken. En tenslotte de dessertwijnen, waar eigenlijk geen woorden voor zijn, zo subliem!

30 maart 202114 april 2021

De fascinerende en levendige wijnen uit de Touraine

Nadat we het Centre in detail bekeken hebben, gaan we de rivier de Loire verder stroomafwaarts en belanden we in de Touraine met haar fascinerende en levendige wijnen.

De Touraine strekt zich uit van Orléans in het oosten tot aan Bourgeuil in het westen. Deze regio omvat 12.600ha aan wijngaarden verspreid over 19 appellaties. De 1.400 wijnboeren, 12 cooperaties en 150 handelaren produceren gezamenlijk zo’n 213.500hl ofwel 58 miljoen flessen per jaar.

Wat wellicht opvalt is de regio Orléans ook hier weer genoemd wordt, terwijl we deze in het Centre ook al vermeld hebben. Dit is één van die Franse onduidelijkheden zullen we dan maar zeggen. We gaan niet alle regio’s in detail bekijken, maar wel de belangrijkste.

Druiven en terroir

De dominante druiven zijn Gamay (voor rosé) en Sauvignon Blanc, maar ook chenin blanc als single variety en Côt en Cabernet Franc welke in de rode blend worden gebruikt.

Deze regio is gelegen op de kruising tussen het zee klimaat en continentale klimaat, wat de wijnen hun frisheid en aromatische profiel geven. Dit is versterkt door het gebruik van koude persing. In dit proces worden druiven gekoeld voordat deze geperst worden. Deze koude persing draagt bij aan het versterken van de frisse fruitige aroma’s en donkere kleuring van de wijn.

Het terroir is divers en omvat kleigronden uit het bassin van Parijs, tufeaukrijt, kiezel- en zandgronden. Hierdoor ontstaan vele verschillende soorten wijn in een relatief klein gebied.

Van de 19 verschillende AOCs bespreken we de 5 belangrijkste in willekeurige volgorde.

Bourgeuil

Bourgeuil is de geboorteplaats van de Cabernet Franc. Deze druif wordt lokaal Breton genoemd. In het abdij van Bourgeuil begon men meer dan 1.000 jaar geleden met het verbouwen van Cabernet Franc en dus het wijn maken. De appellatie Bourgeuil AOC omvat 7 gemeenten gelegen ten westen van Tours op de rechteroever van de Loire. Er zijn 120 wijnboeren die 1.400ha wijngaarden beheren. De regio heeft een maritiem klimaat waarbij de wijngaarden beschermd zijn door hun zuidelijke hellingen en het gematigde effect van de rivier.

Er zijn drie verschillende bodemtypen te vinden, kleine eilandjes van grind in de alluviale terrassen van de Loire; hogere terrassen van oud, met gletsjer bedekt alluviaans zand en grind; en klei / kalksteenbodems vanaf de heuvelrug die langs het noorden van de appellatie loopt.

Je vindt hier rode en rosé wijnen gemaakt van Cabernet Franc. Blenden met Cabernet Sauvignon (max 10%) is toegestaan.

De rode wijn heeft een sterke paarse kleur met een zeer aromatische neus van kersen en aardbeien voor wijnen op grindbodem. Voor wijnen van kleigronden meer framboos, bramen en kruiden tonen welke ondersteund worden door tonen van leer en geroosterd vlees. De wijnen hebben een volle body en kennen een langdurige en evenwichtige smaak met elegante tannine en een vleugje zuur. De rosé wijnen zijn diep roze met een neus van vers fruit. Ze zijn licht fruitig, gestructureerd en fris.

St Nicolas de Bourgeuil

In de AOC Bourgeuil, aan de westzijde, ligt de subregio St Nicolas de Bourgeuil, rondom het gelijknamige dorp. De appellatie is 1.050ha groot en voor de aanplant is eigenlijk alleen Cabernet Franc gebruikelijk. Omdat de regio net iets koeler is dan Bourgeuil, zijn de wijnen net iets lichter; in plaats van paars meer robijnrood, neus en aroma’s zijn gelijkwaardig, maar de body is net iets verfijnder.

Cheverny

Wanneer je vanaf Orléans verder stroomafwaarts gaat, kom je Cheverny tegen. Deze regio strekt zicht uit tot aan Bois en is in te delen in Cheverny en Cour Cheverny. Cheverny omvat 24 gemeenten ten zuiden van Bois met een continentaal klimaat. De wijngaarden strekken uit over 574ha voornamelijk op zand en kleigronden en deels op zand en grindterrassen en liggen beschut door het enorme bos.

Hier vind je een reeks uiteenlopende druivensoorten; Gamay, Pinot Noir, Cabernet Franc en Malbec (lokaal Côt genaamd). En voor wit Sauvignon Blanc en Chardonnay.

De rode wijn kenmerkt zich door haar kersenrode kleur en sprankelende rode fruit in de neus. Wanneer de Pinot Noir is gebruikt in de blend, bespeur je tevens een vleugje animaal en specerijen (kruidnagel). Het palet kenmerkt zich door fruitaroma’s en zachte tannine. De wijn kan nog jaren liggen. De witte wijn is lichtgeel met een zweem van groen. In de neus duidelijk kruisbes en licht kruidig. De Chardonnay voegt body en exotische fruit aroma’s aan de Sauvignon Blanc. De rosé is een perfecte zomerwijn; zalmrose met een neus van rood fruit en kruiden. De wijn is fris en fruitig met rabarber en specerij tonen.

Cour Cheverny

Het in oppervlakte grotere Cour Cheverny omvat 11 gemeenten en slechts 55ha gelegen op zand-klei gronden. De wijngaarden worden, net als Cheverny beschermd door het rondom liggende bos. Hier vinden we een bijzondere druif, de Romorantin. Dit is een oude Bourgondische druivensoort die nu alleen nog in Cour Cheverny te vinden is. De druif zou door koning Francois I naar Chateau Chambord liet komen. Deze druif is verwant aan de Chardonnay en geeft intense mineralige wijnen die lijken op de wijnen uit de Chablis.

Romorantin geeft licht gele wijnen, soms met een zweem van goud. De neus overheerst door groen fruit en acacia bloemen. Met het ouderen komen aroma’s van honing, limoen en bijenwax. Het geeft levendige wijnen met mineralen, hoog zuur. Echt goede kwaliteitswijnen met lengte en elegantie.

Chinon

Over het algemeen wie Loire wijnen zegt, denkt men vaak aan Chinon of Vouvray. Chenin staat zowel rood als witte druiven toe in haar appellatie; Cabernet Franc en Sauvignon voor rood en Chenin voor wit. De 2.300ha wijngaarden zijn in handen van ongeveer 200 wijnboeren, verdeelt over 19 gemeenten aan beiden zijden van de rivier Vienne. De wijngaarden gelegen aan de rivier kennen een zand-grind bodem en brengen soepele lichte wijnen voort. Wanneer deze gelegen zijn op de hogere kalkstenen hellingen, zie je vollere, robuuste wijnen die zeker kunnen rijpen op fles. In de rode wijn herken je donker fruit en zachte specerijen. Witte wijn zijn licht van kleur, met een neus van appel en peer en de zo kenmerkende vleug van honing voor de Chenin Blanc. Over het algemeen zeer fruitige wijnen. De rosé wijn is diep roze van kleur en heeft herkenbare kersen en kruidige tonen.

Chateau de la Grille Rouge

Typerend door de markante flesvorm, is dit een wijn die de moeite waard is. De wijn is afkomstig van 100% Cabernet Franc van 50 jarige stokken. Hierdoor is de opbrengst beperkter maar de aroma’s zijn geconcentreerder. Vooral rood en zwart fruit (vijgen en bramen) wisselen af met tonen van getoast hout en vanille. In de mond bespeur je het zwarte fruit, de houtrijping (vanille) en boter (MLF). De tanine is rond en heel mooi in balans met de hogere zuren. Heerlijk om te drinken naast een steak of lamsrack.

Touraine

De appellatie Touraine AOC kan in het hele gebied gebruikt worden. Met haar 4.400ha aan wijngaarden en 360 wijnboeren is het een groot gebied. Het terroir is bijzonder divers; met vuursteenachtige kleisoorten, kleikalksteen op een kalkbed en zand op vuursteen in het oosten, daarnaast ook grindstenen en zand.

Je vindt hier stille wijn en mousserend en rood, wit en rosé. Daarnaast zijn er ook kleine pareltjes, zie hieronder.

Xavier Frissant Sauvignon de Touraine

Onlangs deze wijn voorgeschoteld gekregen tijdens een wijnproeverij georganiseerd door Wijnhuis Oktober. De citroengele wijn stuift uit het glas, overweldigende perzik, acacia, kruisbes. Het houdt niet op. De wijn heeft een hoog zuurgehalte en gemiddeld mondgevoel. De wijn rijpt enkele maanden “sur lie”, maar de bijbehorende toast of brioche wordt weggevaagd door het expressieve fruit. Wanneer je houdt van frivole lichtvoetige expressieve wijnen, is dit zeker een aanrader. Een echt voorbeeld van fascinerende, levendige wijn uit de Touraine.

Touraine Oisly

Dichterbij de rivier de Cher ligt Oisly. Hier is Sauvignon Blanc Keizer. Op 20ha wijngaarden verspreidt over 10 dorpen en slects 7 producenten, heb je een micro-continentaal klimaat. Het terroir kent een typische Solognon-gletsjerbodems van zand over klei met stukjes grind en mergel. Deze geven wijnen met delicate bloemengeuren van acacia en meidoorn gevolgd door citrus (grapefruit en citroen) met frisse minerale tonen. De wijn is levendig, fris en fijn, bloemig en vol met citrusfruit. Kortom een echte Sauvignon!

Touraine Azay le Rideau

Er is bewijs gevonden dat hier in de Gallo-Romaanse tijd reeds wijn werd gemaakt. Hoewel deze appellatie slechts 60ha wijngaard omvat, vind je hier grote klimatologische verschillen. De wijngaarden in het westen hebben een meer maritiem klimaat, terwijl in het oosten je juist een meer continentaal klimaat vindt. Azay le Rideau ligt daar waar de rivier de Indre zich samenvoegt met de Loire en kenmerkt zich door een kleirijke grond vermengt met vuur- en kalksteen.

Je kan hier levendige rosé wijnen van Grolleau en heldere Chenin Blanc witte wijnen vinden. De rosé kan geblend worden met Gamay, Côt (Malbec) of Cabernet Franc. De witte wijn is hier droog en mineraalrijk met aroma’s van abrikoos en perzik.

Touraine Chenonceaux

AOC Touraine Chenonceaux is onlosmakelijk verbonden met het gelijknamige kasteel wat hier ligt. De wijngaarden liggen op de beste locaties op de zonnige richels boven de rivier de Cher op een bodem van klei met vuursteen. Hier komen wijnen van zeer hoge kwaliteit vandaan gemaakt van Gamay of een blend van Malbec (Côt) en Cabernet Franc en witte wijn van Sauvignon Blanc. Typerend voor deze regio is dat de witte wijn min 10 maanden rijpt terwijl rode wijn zelfs bijna 1 jaar rijpt.

De witte wijn is Chinon typerend; licht tot goudgeel van kleur en stuivend met aroma’s van acacia gedragen door brioche en toast van de gistrijping. De rode wijn kenmerkt zich door expressief rood fruit van de Gamay maar ook zwart fruit en specerijen door de Côt. Mooi zuur en zijde zachte tanine maakt dit een heerlijke wijn om van te genieten. Bewaarpotentieel is ongeveer 2 tot 5 jaar.

Touraine Mesland

Tussen de stad Blois en AOC Touraine Amboise ligt OAC Touraine Mesland. In 1838 introduceerden de monniken van de Abdij van Marmoutier de Gamay druif in deze regio. Gamay nam een toevlucht ten koste van de Côt. Het semi-continentale klimaat laat duidelijk de sporen na in de wijn. Samen met het terroir van vuursteen en kiezelzand, krijg je wijnen met frisse zuren, zachte tanine, heerlijk fruitig (framboos en zwarte bes in rode wijn) of mooi floraal en bloesem (in witte wijn).

Touraine Noble Joué

Dit pareltje in de Touraine kent een stormachtige geschiedenis. Reeds onder het bewind van Lodewijk XI produceert men hier wijn (15^e eeuw) maar het kreeg echt grootse naamsbekendheid in de 19^e eeuw. Helaas door de oorlog werden de wijngaarden deels verwoest en een ander groot deel verdween door verstedelijking. In 1975 hervond een kleine groep wijnboeren de passie weer wat resulteert in een gebied van 28ha wijngaard verdeeld over 5 producenten. Op een bodem van klei met vuurstenen kiezels staan Pinot Meunier, Pinor Noir en Pinot Gris aangeplant. Er komt uitsluitend rosé wijnen voor. Het is tevens één van de regio’s waar Vin Gris origineel vandaan komt! Pinot Noir (10-20%) en Pinot Meunier (50-60%), beide rode druiven, geven body, lengte en kracht; Pinot Gris (30-40%), een witte druivensoort, biedt fruitigheid en finesse.

De rosé heeft een complexe neus met tonen van hyacint, kersen, aardbeien en rijpe peer. Het is een lichte verfrissende wijn met aroma’s van kersen en kruidnagel. De minerale frisheid versterkt de fruit aroma’s. Een heerlijk aperitief!

Touraine Amboise

Nabij één van de mooiste kastelen in de Loire, ligt AOC Touraine Amboise. Hier bewerken 30 wijnboeren 220ha wijngaarden. De aangeplante druiven zijn Cabernet Franc, Gamay, Malbec en Chenin Blanc. Er worden witte (van droog tot zoet), rode en rosé wijnen geproduceerd.

Vouvray

De andere zo bekende regio is dus Vouvray. Hier vind je alleen witte wijn van Chenin Blanc. Ze variëren van sparkling (ruim 50%), halfzoet tot zoet, afhankelijk van de restsuiker op het moment van de oogst. Demi-sec is het paradepaardje van de regio. Vouvray ligt vlak bij Tour en de wijngaarden gaan zo’n 1.800 jaar terug toen St Martin van Tours de Chenin Blanc in de regio introduceerde bij de Abdij van Marmoutier. De 160 wijnboeren bewerken 2.200ha wijngaarden. De wijngaarden hebben een micro klimaat met een maritiem inslag wat verkoeling brengt. Dit cool-climate gecombineerd met zonnig najaar helpt de fysiologische rijpheid van de druiven waardoor zoete wijnen mogelijk gemaakt worden. De wijngaarden liggen op de rechteroever van de Loire terwijl de zijrivier Brenne doorkruist. Het terroir is hier serieus anders; rotsachtige hellingen met tuffeau en valleien bedekt met vuursteenachtige kalksteenklei.

Jonge Vouvray kenmerkt zich door tonen van rozen, kweepeer en acacia. Terwijl meer ontwikkelde Vouvray aroma’s van abrikoos, gedroogd fruit en honing laat zien.

Domaine du Clos des Aumônes

Deze 100% Chenin Blanc heeft een mooi gouden kleur met lichte kleurintensiteit. Afkomstig van 35 jaar oude wijnstokken heeft de wijn een neus van rijp wit fruit zoals appel en peer. In het palet bespeur je ook abrikoos, gedroogd fruit en honing. Met haar hoge zuur en volle body geeft de wijn een aangenaam lange afdronk.

Heerlijk bij vis gerechten en verrukkelijk als aperitief.

Conclusie

Met haar 12.600ha aan wijngaard is dit een veelzijdige regio. Je vindt in de Touraine zeer levendige en fascinerende wijnen, ingegeven door verschillende klimatologische invloeden, verwarming van de wijngaarden door de rivieren en het verschil in bodem structuur. Om elke hoek vind je hier weer een nieuw pareltje. Touraine, geeft levendige en fascinerende wijnen waar je echt je tijd voor moet nemen om te verkennen!

23 maart 202123 maart 2021

De minder bekende kant van Centre Val de Loire

Nadat we vorige week zijn gedoken in de bekende gebieden, Sancerre, Pouily Fumé en Menetou-Salon, gaan we deze week de minder bekende kant van het Centre Val de Loire nader bekijken. We laten zuster regio’s Quincy en Reuilly, maar ook Coteaux de Guinnois, Chateaumeillant, Côte de la Charité en Coteaux de Tannay de revue passeren. Je kan debateren of Orléans tot Centre hoort, omdat deze op de grens met Touraine ligt. En Côte d’Auvergne is ook niet echt bekend als wijngebied maar wel in opkomst.

Quincy

Is één van de oudste wijngaarden in de regio en ontleent haar naam van de Romeinse naam Domaine de Quintius óf aan een stam met de naam Quintius, die hier 100 jaar voor Christus zou hebben geleefd, dat is nog niet geheel duidelijk. Quincy ligt aan de oever van de rivier de Cher ten noordwesten van Bourges.

De wijnstokken groeien hier op een oud, zacht glooiend rivierterras dat bestaat uit zand en grind. De 37 wijnboeren bewerken 321ha wijngaarden en produceren zo een 16.000hl wijn. Slechts 7% gaat naar het buitenland.

Je vindt hier alleen witte wijn van Sauvignon; 10% Sauvignon Gris en 90% Sauvignon Blanc. Er heerst een meer oceaan klimaat met regelmatig regenval en warmere maar droge zomers. Gelet op de significante andere bodem, mis je hier het vuursteen en mineraliteit in de wijn.

De wijn kenmerkt zich door haar frisheid van citrusfruit en bloemen met een hint van menthol en peper. Door haar frisheid een mooie combinatie bij een quiche Lorraine of geitenkaas met bacon. De ziltigheid van het gerecht vult de rijkheid van de wijn prima aan!

Reuilly

De appellation Reuilly AOC ligt net ten zuidwesten van Quincy en beslaat zo een 290ha aan wijngaarden. De productie tikt de 12.000hl net niet aan. Ook deze wijn is voornamelijk voor de lokale markt (88%).

De wijngaarden liggen op de matige hellingen van kalkhoudend mergel en op de zand- en grindterrassen. De pluk begint met Pinot Gris, waarna de Pinot Noir en Sauvignon Blanc volgen. De Pinot Gris wordt gebruikt voor rosé (ofwel Vin Gris), terwijl de Pinot Noir voor zowel rosé als rode wijn gebruikt kan worden. De rosé is gemaakt volgens de rosé pressée.

De witte wijnen zijn lichtvoetig, fris en citrus-fruitig met een bloemig aroma en een vleugje mint. Ze staan heel goed naast karaktervolle kazen of vis met roomsaus. De rosé kenmerkt zich door haar frisse aroma van perzik en lychee en combineert goed met de Aziatische keuken. Bij de rode wijnen van Pinot Noir knalt het rode fruit (kersen, aardbeien) je tegemoet. De zuren, tanines en fruit is heel mooi in balans. De wijn gaat heel goed samen bij gegrild vlees of zachte kazen.

Coteaux de Giennois

Deze relatief onbekende AOC ligt ten noordoosten van Sancerre en ligt op zowel linker als rechteroever van de Loire. Met haar 203ha aan wijngaarden is het een bescheiden gebied maar zeer versplinterd over haar 35 wijnboeren. Met name de dorpen Cosne in het zuiden, Bonny, Briare en Gien in het noorden spelen een grotere rol. Ruim 8.000hl wijn is hier geproduceerd in 2020, waarvan het leeuwendeel voor de lokale markt is. De appellation bestaat pas sinds 1998, terwijl de wijnbouw hier actief is sinds de 2^e eeuw na Christus. Het is zeker een gebied om in de gaten te houden, qua prijs-kwaliteit en potentie!

De wijnstokken staan aangeplant op vuursteenachtige of kalkhoudende grond langs de heuvels van de Loire. Hier staan Gamay en Pinot Noir aangeplant voor de rode en rosé wijnen en vanzelfsprekend Sauvignon Blanc voor de witte wijnen.

De witte wijn is zeer solide; vetheid vermengt met zuren en gerookte silex met een kleine zilte toets in de afdronk. Heerlijk bij schaaldieren of geitenkaas. De rode blend geeft een vlot toegankelijke wijn met een verfrissend zuurtje door de Gamay. Dit gaat vergezeld met een palet van kersen, frambozen en zwarte bessen. Heerlijk als aperitief.

Chateaumeillant

Verder naar het zuiden onder Reuilly vinden we Chateaumeillant AOC. Het ligt aan de voet van het Central Massif en kent een continentaal klimaat mede door bescherming van de bergen. Pas in 2010 heeft de regio haar eigen AOC gekregen. Deze relatief onbekende appellatie brengt lichte en fruitige rode wijn van vooral Gamay. De streek is gespecialiseerd in rosé gemaakt van Pinot Gris, net als in Reuilly. Met haar slechts 78ha is het een kleine streek welke 1.500hl voortbrengt dat voornamelijk voor de lokale markt bestemd is.

De bodem bestaat vooral uit kiezelhoudende zand en klei. De wijnen mogen een monocépage van Gamay zijn of een blend met Pinot (Noir of Gris). Wanneer Chateaumeillant op het etiket staat bij een rosé betekent dit dat de wijn afkomstig is van direct geperste druiven. Indien een referentie naar Vin Gris is vermeld, dan is de wijn gemaakt van direct geperste Gamay druiven.

Côte de la Charité

Hoewel nog geen officiële AOC, toch wel het noemen waard. Met slechts 50ha aan wijngaarden en een produktie volume van 1.500hl, is dit oude wijngebied slechts een kleine speler in Centre Loire. Echter het unieke is dat je hier vooral Pinot Noir en Chardonnay vindt, de druiven van de nabijgelegen Bourgogne! Tevens is de Pinot Gris voor de rosé groeiende.

2018 Les Montées de St.-Lay, Côtes de la Charité

Deze mooie wijn van Pinot Noir barst van kersen, framboos, zwarte bessen en specerijen met een ondertoon van vanille door de houtrijping. De wijn is mooi subtiel met zijdezachte tanine, volle body en in balans waarbij de fruitigheid lang na zingt. Dit domein is reeds 4 generaties in de familie. Domaine Serge Dagueneau is gelegen in de heuvels van Pouilly-sur-Loire en St. Andelain. Het wijngaardareaal bedraagt 17 ha. De 100% Pinot Noir wijnstokken staan aangeplant op een bodem van klei en kiezel. De specifieke mineraliteit van de Bourgogne mis je in deze wijn, maar verder is deze wijn een absolute traktatie bij rood vlees, lam en kazen.

Coteaux de Tannay

De Coteaux de Tannay ligt ten oosten van Pouilly Fumé op de rechtoever van de Loire. De wijngaarden liggen op westelijke heuvels rondom de rivier de Yonne, een zijtak van de Loire. Het bevat slechts 26ha aan wijngaarden die een tal van uiteenlopende druiven verbouwen; Chardonnay, Melon de Bourgogne (voor wit), Pinot Noir en Gamay voor rood en Pinot Gris voor rosé.

Orléans

Sinds 2006 is Orléans tot een AOC verheven. Hier vind je vijf druivenrassen; Chardonnay voor witte wijn, Pinot Noir en Meunier voor rode wijn en rosé, Pinot Gris die zowel de witte wijn als de rosé kan versterken en Cabernet Franc voor natuurlijk rode wijn. Deze laatste is voorbehouden aan Orléans Cléry AOC. Het gebied kent een gematigd oceaan klimaat. Het omvat slechts 85ha wijngaard in 2016.

Côte d’Auvergne

De Côte d’Auvergne ligt een stuk zuidelijker rondom de stad Clermond Ferrand. Deze appellatie heeft haar status gekregen in 2010 welke wijngaarden uit vijf steden omvatten; Madargue, Châteaygay, Chanturgue, Corent en Boudes. In deze regio staat vooral Gamay en Pinot Noir aangeplant (ongeveer 90% van de aanplant) voor rode wijn en Chardonnay voor de witte. De rode wijn uit deze appellatie is een blend van Gamay en Pinot Noir. Rosé wordt gemaakt van Gamay, terwijl Chardonnay vanzelfsprekend gereserveerd is voor witte wijn. In totaal ligt hier voor 800ha aan wijngaarden, waarvan echter 400ha in professioneel gebruik zijn. Hiervan heeft 50ha de classificatie Vin de Pays, de overige 350ha valt onder de AOC.

Conclusie

Deze minder bekende kant van Centre Val de Loire laat een heel versplintert gezicht zien. Niet alleen in druivenras, maar ook grootte van de wijngaarden en bodemgesteldheid. In sommige regio’s kan je parallellen trekken met de nabij gelegen Bourgogne, maar aan de andere kant het de regio ook echt haar eigen identiteit. Het is een gebied dat de moeite waard is te ontdekken en je te laten verrassen.

Natuurlijk is het gemakkelijk om naar de bekende appellaties te grijpen, die zijn het grootste zoals hier onder te zien is. De drie grootste appellaties nemen 78% van de wijngaard oppervlakte in in de hele regio. Dus neem de uitdaging en zoek eens iets bijzonders! Natuurlijk kan ik hier mee helpen.

De minder bekende kant van Centre Val de Loire en de grootte van de wijngaarden

16 maart 202131 augustus 2021

De bekende medailles van het Centre Val de Loire

We beginnen de ontdekkingsreis door de Loire in het Centre. We steken de Loire over bij Auxerre en komen meteen in Centre Val de Loire uit. De wijn regio is vernoemd naar het departement. Behalve heel mooie wijnen vindt je hier ook een schat aan kastelen die de moeite waard zijn voor een bezoek! De meeste wijngaarden zijn gesitueerd aan de Loire zelf. Pikant detail is dat de rechteroever van de Loire toebehoort aan het (voormalige) departement Bourgogne, terwijl de wijnen worden gerekend tot de Val de Loire aangezien de meeste wijngaarden gelegen zijn aan de rivier de Loire. Laten we een duik gaan nemen in de regios die de bekende medailles van het Centre Val de Loire vormen.

Zo dicht tegen de Bourgogne aan, zou je aannemen dat wijnen op hoofdlijn hetzelfde zou zijn, maar niets is minder waar. Daar waar de Bourgogne gedomineerd wordt door de Chardonnay, vindt je in Val de Loire juist Sauvignon Blanc; met als top regio’s Sancerre en Pouilly Fumé. Maar er is nog veel meer te vinden! De wijngaarden bevinden zich op de heuvels rondom de rivieren de Loire en de Cher. Zoals je vorige week wellicht begrepen hebt, heerst er een continentaal klimaat met warme zomers en koele winters.

Centre Val de Loire omvat ongeveer 6.000ha wijngaarden redelijk versplintert over het hele gebied. Daarmee is het ook veruit de kleinste subregio. Je kan veel parellellen trekken met de naastgelegen Bourgogne, maar dat al blijken uit dit artikel.

Overigens, tijdens het Concours des Vins de Val de Loire 2021 valt het Centre redelijk in de prijzen. Deze wedstrijd is gehouden in februari 2021 in Angers (Anjou & Saumur). Daar waar het Centre ongeveer 13% van de wijngaarden hebben in het hele Loire gebied, heeft het Centre toch 10% van alle medailles binnen gehaald. Waarvan 56 van de in totaal 80 toegekende prijzen in de meest befaamde subregio’s van het Centre.

Sancerre

Wie Centre Val de Loire zegt, zegt Sancerre. Hier komen de meest beroemde wijnen van Sauvignon Blanc vandaan. Wat niet iedereen beseft is dat hier ook mooie rode wijnen vandaan komen van, jawel, Pinot Noir.

Tevens is dit het subregio die de meeste bekende medailles van het Centre Val de Loire toegekend krijgen.

Sancerre is gelegen op de linkerbank van de Loire, en dus echt in het departement Centre Val de Loire. In 2020 omvat deze appellatie 3.007ha en is daarmee de grootste regio. Er zijn 330 wijnboeren die bijna 170.000hl produceerden in 2020. Saillant detail is dat 68% van de wijn voor export bestemd is

Origineel stond vooral Pinot Noir aangeplant in Sancerre, maar deze was volledig weggevaagd door de phylloxera uitbraak. Daarna is de Sauvignon Blanc vooral aangeplant en deze heeft de regio groot gemaakt.

Terroir en wijn maken

Er zijn drie grond types specifiek voor de Sancerre; terres blanches (Kimmeridgeklei en kalksteen witte bodems) vooral in het westelijke deel, caillottes (kiezelgrond) en kiezelhoudende klei vooral in het oostelijke deel. Deze silex ofwel vuursteen is typerend voor het gebied. Overigens deze bodem opbouw heeft veel parallellen met de Bourgogne (lees Chablis). Naar mate de silex gehalte in de bodem stijgt, daalt de Ph waarde en versterkt de zuurgraad van de wijn. Dit is ook terug te vinden in de wijnen; een wijn van Kimeridgieklei is voller en ronder terwijl silex strakkere en reductievere wijnen geven. De oogst in Sancerre is vooral machinaal, hoewel handmatige pluk ook nog plaats vindt. Dit is vooral bij de Pinot Noir.

Wijnen uit Sancerre en Pouilly Fumé zijn moeilijk uit elkaar te houden. Sancerre wijnen zijn ingetogen en hebben vaak meer uitgesproken aroma’s terwijl Pouilly Fumé vaak meer geparfumeerd zijn. De Sancerre heeft meer een verwijzing waar deze vandaan komt met minder nadruk op de specifieke kenmerken van het druivenras. Vaak rijpen wijnen sur-lie op houten vaten om reductie te voorkomen. Eigenlijk dien je een Sancerre niet te jong te drinken, de mooiste aroma’s dienen zich pas na een aantal jaar aan.

Wanneer de wijn niet voldoet aan de regels van de appellatie, kan deze op de markt worden gezet als Vin de Pays du Jardin de France. Overigens mag de naam van de wijngaard niet meer op het etiket worden vermeld. Dit in tegenstelling tot de Bourgogne.

Henri Bourgeois Sancerre la Bourgeoise

Onlangs had ik de eer deze wijn te mogen proeven. Wat een kadootje! Ondanks dat de wijn inmiddels 7 jaar op fles ligt, blijft ze doorgaan. De druivenoogst gaat per perceel en wordt apart op gist opgevoed, zodat je een echter terroirwijn krijgt. De wijn is gemaakt van oude stokken op warme hellingen met veel silex.

In de neus bespeur je citrus fruit en steenfruit, maar ook de silex. Terwijl je een explosie krijgt in de mond; medium+ zuur met volle body in combinatie met grapefruit, lychee, perzik, vuursteen, vleugje petroleum en cederhout. De wijn is heerlijk in balans, de zuren ondersteunen de fruitigheid en gedragen door lichte hout- en flesrijping. Het is zo al genieten van deze wijn, maar naast gerijpte kazen, gegrilde vis (zoals zalm) of geroosterd varkensvlees is dit nog meer genieten.

Pouilly Fumé en Pouilly sur Loire

De twee Pouilly gebieden lopen door elkaar heen. Daar waar voor Pouilly Fumé slechts Sauvignon Blanc wordt gebruikt, in Pouilly sure Loire is dat alleen Chasselas. De wijngaarden strekken zich uit over 1.340ha (waarvan slechts ongeveer 60ha Chasselas) van 135 wijnboeren en leveren 78.000hl wijn. Daarmee is het de tweede appellatie in de regio. Pouilly strekt zich uit over zowel de linker als rechteroever van de Loire. Uit deze appellatie gaat 51% van de wijn naar het buitenland.

Leuk weetje is dat Fumé niet refereert aan de rokerige ondertoon (welke door silex kan ontstaan), maar verwijst naar de waas die op de druiven zit; alsof er een aslaag op ligt.

Terroir en wijn maken

In Pouilly kan je vier bodemsoorten onderscheiden; caillottes (“Villiers” kalksteen), terres blanches, caillottes (“Barrois” kalksteen) en klei met silex. Ook hier vindt de pluk plaats door middel van machines, hoewel hier en daar ook handmatig geplukt wordt. Rijping vindt vaak plaats in RVS in tegenstelling tot de betere wijnen uit Sancerre.

De Pouilly Fumé wijnen hebben vaak een palet van citrusfruit en vuursteen. Terwijl de Pouilly sur Loire fris en delicaat zijn met een palet van wit fruit (appels of peer) en amandelen. De frisheid en mineraliteit van de Pouilly Fumé komen goed tot recht naast een gerecht van schelp- en schaaldieren. Maar ook geroosterd varken is een verrassend heerlijke combinatie! Maar ook een uitgebreid kaasplankje is zeer goed gezelschap. De Pouilly-sur-Loire kan je het best naast een kaasfondue of raclette zetten. Ook een delicaat visje als slibtong of coquille is een perfect combinatie.

Menetou-Salon

Ten zuidwesten van Sancerre, aan de rivier de Cher ligt de appellatie Menetou-Salon. Hier bewerken nog geen 90 wijnboeren 611ha wijngaarden met een opbrengst van 27.000hl. Merendeel (86%) is voor de Franse markt bedoeld. De druivensoorten zijn Sauvignon Blanc voor wit en Pinot Noir voor rood en rosé.

Terroir en wijn maken

De wijnstokken staan aangepland op kalkhoudend (Kimmeridgisch) sediment. De wijngaarden zijn gelegen op de markante Cuesta heuvel welke afglijd naar het westen richting Menetou-Salon. Met name de rode druiven worden met de hand geplukt.

De witte Menetou-Salon kenmerkt zich door haar frisheid en fruitigheid met een zweem van kruidigheid. Een palet van citrusfruit en bloemige aroma’s mengen zich met een vol mondgevoel met een afdronk inclusief menthol en peper. De wijn gaat prima samen met visgerechten, maar ook witte schimmelkazen.

De rode Menetou-Salon zijn soepel en heeft een palet van rijpe kers, framboos en pruim. Heerlijk als aperitief bij gedroogde worst of bij gevogelte.

Voor rosé wijnen zijn twee methodes in gebruik; rosé de pressée en rosé de saignée. Bij de eerste methode worden druiven geperst na de oogst waarna er kort schilcontact is om de wijn te “kleuren”. In geval van rosé de saignée start men het proces om rode wijn te maken, maar in een vroeg stadium, wanneer nog niet veel kleuring heeft plaats gevonden, tapt men het sap af. Hierdoor ontstaat een sterkere en vollere rosé.

We hebben nu de appellaties van de bekende medailles van het Centre Val de Loire nader bekeken. Volgende week gaan we verder met de andere, onbekende pareltjes!

9 maart 20212 mei 2021

Interessante ontdekkingsreis door de Val de Loire

We laten de Bourgogne nu achter ons, en steken de Loire over van de Grand Auxerrois voor een interessante ontdekkingsreis door de Val de Loire. Deze vallei is gelegen aan de rivier de Loire, de langste rivier in Frankrijk van maar liefst 1.012 km! De Loire ontspringt in de Ardèche in het Massif Central. Grappig genoeg ligt het Massif Central ingeklemd tussen de rivieren de Rhone (zie ook het artikel over Châteauneuf-du-Pape) aan de oostelijke kant en de Loire aan de westelijke zijde.

Maar terug naar de Loire. Deze strekt zich uit van de Ardèche en mondt uit in de Atlantische Oceaan nabij Nantes. Het wijnbouwgebied strekt zich uit vanaf Nevers waar de Centre Loire begint en stroomafwaarts via Touraine, Anjou-Saumur en uitmondt in de Atlantische Oceaan in de Nantais. In de komende weken gaan we deze regio’s apart bespreken.

Terroir

De Loire vallei kent een uniek cultureel landschap, waarbij het gebied van Chalonnes-sur-Loire (in Maine et Loire) tot aan Sully-sur-Loire (in Loiret) geclasseerd is door UNESCO Werelderfgoed lijst. Met meer dan tweeduizend jaar geschiedenis, bestaat het wijngaardgebied van de Loire-vallei uit een mozaïek van verschillende klimaten, bodems, geografische kenmerken en locaties – die allemaal bijdragen aan de diversiteit van de wijnen van de vallei.

De wijngaarden van de Val de Loire onderscheiden zich door de diversiteit van hun natuurlijke omgeving. De ondergrond verschilt aanzienlijk;

De Pays Nantais bestaat uit stollingsgesteente uit het Massif Armoricain (een gebied dat zich uistrekt van Bretagne tot de Val de Loire), met vooral gneiss, mica schists en graniet.
In de Anjou is de ondergrond voornamelijk leisteen, zandsteen en vulkanisch gesteente afkomstig uit het Massif Armoricain.
Tussen Angers en Saumur vindt een overgang plaats van oudere gesteente in het westen naar sedimentaire bekken (het Bassin Parisien) in het oosten.
In de Saumurois en Touraine bestaat de ondergrond uit tuffeaukalksteen, zand en kielibachtige klei uit het Bassin Parisien. Terwijl de terrassen grenzend aan de Loire en de Vienne bestaan uit zand en kiezels, gladgestreken tot rondheid door de werking van het water en hier in de loop der jaren afgezet.

Klimaten

Omdat het gebied erg uitgestrekt is, het reikt zo een 400km het binnenland in, heb je vanzelfsprekend ook verschillende klimatologische invloeden. Daar waar de wijngaarden in de Nantais oceaan invloeden hebben, liggen de wijngaarden van Touraine in een meer continentale zone. Hierdoor zijn de herfst en winters mild in de Nantais, met warme vochtige zomers. In de Anjou continueert de oceaan invloeden wat resulteert in milde winters en hete zomers. Er is veel zon en lage temperatuurschommelingen. Sommige microklimaten resulteren zelfs in mediterrane plantenleven. De Saumur wijngaarden vind je een semi-oceanisch klimaat, aangezien de heuvels in het westen een barrière vormen voor de westenwind. De Touraine kent dus een meer continentaal klimaat. En dat allemaal in één wijngebied!

Druivensoorten

Ook als het gaat om druivensoorten is de Val de Loire uniek. Zelden komen zoveel verschillende soorten druiven voor en dan ook nog ieder in het eigen sub-gebied!

Regio	Wit	Rood
Nantais	Melon de Bourgogne
Anjou-Saumur	Chenin, Chardonnay	Cabernet franc, Gamay
Touraine	Chenin, Sauvignon Blanc, Chardonnay	Cabernet franc, Gamay
Centre Loire	Sauvignon Blanc, Romorantin	Grolleau, Pineau d’Aunis (Chenin Noir), Pinot Meunier

Overzicht belangrijkste druivensoorten Val de Loire

De Melon staat voor 30% aangeplant, de Sauvignon Blanc voor 28% en Chenin voor 27% als witte druiven. Voor de rode zijn dit vooral Cabernet Franc 56% en Gamay 18%. Wat het ook bijzonder is, is dat in deze regio de wijnen vooral van één druivensoort gemaakt wordt (monocépage), en dus niet geblend.

Voordat we in onze interessante ontdekkingsreis duiken, nemen we eerst een kijkje in de druiven van de Val de Loire.

Melon de Bourgogne

Deze druif is een kruising tussen Pinot Blanc en het oude bijna vergeten ras Gouais Blanc. Het zal je niet verbazen dat deze druif zijn oorsprong vindt in de Bourgogne. Op enkele plaatsen staat deze daar nog aangeplant. In de Bourgogne werd deze druif tot begin van de 18^e eeuw volop gebruikt. Doordat in de begin van de 18^e eeuw in de Nantais zoveel druivenstokken werden verwoest door vorst, was een nieuw ras nodig. Vandaar dat de Melon werd geïntroduceerd. Sindsdien wordt de Melon exclusief gebruikt voor de frisse lichte wijn Muscadet. Vandaar dat de Melon vaak Muscadet wordt genoemd. Een andere bekende synoniem zijn Auxerrois Gros, Gamay Blanc en Weisser Burgunder.

Chenin Blanc

Dit is de iconische druif in de Loire en kan het terroir goed weerspiegelen in de wijn. Het is een laat rijpende druif die vooral in de Anjou en Touraine aangeplant staat.

Je moet de wijn niet verwarren met de Sauvignon Blanc, door de tonen van gras en groene appels is deze verwarring makkelijk te maken. Echter de zuurgraad is toch vele malen hoger in de Chenin.

De druif wordt gebruikt voor het maken van zowel droge, maar ook de sparkling wijn Crémant de Loire. Aangezien de druif erg vatbaar is voor edele rotting, vind je ook hele mooie zoete wijnen van deze druif. Dit versterkt zich doordat de druif een hoog zuurgehalte heeft van zichzelf, waardoor deze het hoge suikergehalte mooi in balans houdt.

Je vindt de Chenin ook elders in de wereld, in Zuid Afrika is ze zelfs tot “hun” druif uitgroeit (onder de aangenomen inheemse naam Droe Steen). Maar ook in Chili, Nieuw Zeeland en de VS.

Sauvignon Blanc

En dan de Sauvignon, deze vindt haar herkomst in de Loire. Zeer expressief met buxus en bloemen in de neus. Terwijl het palet groene appels, gras en kruisbessen. In warmere micro-klimaten neigt ze zelfs naar ananas en lychee. De grootste namen komen uit Centre; Sancerre en Pouilly-Fumé.

Cabernet Franc

Ook bekend onder de naam Breton. De druif is geïntroduceerd in de 11^e eeuw in de Nantais en men vermoedt dat de druif van oorsprong uit het Baskenland afkomstig is. Het is een voorloper van de bekende Cabernet Sauvignon en is beter bestand tegen koeler klimaat.

Gamay

De Gamay, vooral bekend uit het artikel over de Beaujolais, brengt een heel fruitige wijn voort (palet van frambozen en aardbeien).

Tot zo ver deze introductie, volgende week gaan we dieper duiken in onze interessante ontdekkingsreis door de Val de Loire. Dan gaan we de verschillende regio’s met al hun bijzonderheden verdiepen!

2 maart 20218 maart 2021

De onbekende Grand Auxerrois, veelzijdig en verrassend!

Een ander, minder bekend gebied dat onderdeel is van de Bourgogne is de Grand Auxerrois. Deze onbekende regio ligt ten zuidwesten van de stad Auxerre en nog een klein gebied ten oosten van de Chablis, de Tonnerois. Het omvat een veelheid van kleine wijngaarden die grofweg zijn op te delen in Auxerrois (ten zuiden en zuidoosten van Auxerre), Tonnerois (in de vallei van de Armancon nabij de stad Tonnerre), Vézelien (omvat de steden Vézelay, Asquins, St Père en Tharoiseau) en Jovinien (ten noorden van Auxerre op de heuvels die uitkijken op de stad Joigny). hoewel onbekend, de Grand Auxerrois is toch veelzijdig en verrassend!

De wijngaarden, op de vooral kalkstenen gronden, omvatten Chardonnay, Alligoté, Pinot Noir en Gamay. Dit zijn de welbekende druiven voor de Bourgogne. Wat heel bijzonder is, is dat je in St Bris Sauvignon Blanc vindt. Aangezien deze druif niet voorkomt in de toegestane rassen voor de Bourgogne. Verder vind je in beperkte mate Sacy (een druif variëteit dat is ontstaan uit een kruising tussen een (onbekende) Pinot variëteit en het oude druivenras Gouais Blanc, welke vroeg rijpt en lichte wijnen produceert. Tenslotte vind je Melon (de Bourgogne) welke grappig genoeg vooral bekend is in de Muscatelle uit de Loire. En César, een heel oude donkere variëteit uit de Bourgogne met hoge tannine die vooral in de stad Irancy geblend met Pinot Noir zachter wordt gemaakt.

Appellaties van de Grand Auxerrois

Deze regio omvat vooral regionale appellaties en slechts 3 gemeentelijke appellaties; Irancy, St Bris en Vézelay.

Irancy

Wijnen afkomstig uit de gemeenten Irancy, Cravant en Vincelottes mogen de appellatie AOC Irancy dragen. Hier staat Pinot Noir en César aangeplant over 190ha, waarvan slechts 5ha César is. Er wordt gezegd dat de Romeinse legioenen deze druif hebben meegenomen en geïntroduceerd. Ongeblend genereert deze druif diepe gekleurde wijnen met rood fruit aroma’s en hoge tannine gehalte.

De wijngaarden zijn aangelegd op de glooiende heuvels van kimmeridgian mergel met kalksteen. Er zijn wel 65 climats in deze kleine regio. Indien de wijn afkomstig is van één climat, staat dat vermeld onder IRANCY. Vooral hier verbaas ik mij over de Grand Auxerrois, zoveel veelzijdig en verrassend.

Deze wijn schreeuwt om een stevig stuk vlees door de stevige tannine en vettige structuur. De wijn is rijk aan donker fruit, zoals bramen, zwarte bessen, maar ook zoethout en peper kan je herkennen. Dit wordt in balans gebracht door de hogere zuren. Het is een ideale wijn om bij een stevige barbecue te serveren.

Saint Bris

Het 160ha omvattende AOC Saint Bris ligt verspreid over 5 dorpen; Saint-Bris-Le-Vineux, Chitry, Irancy, Vincelottes en Quenne. Hier staat exclusief in de Bourgogne Sauvignon (Blanc en Gris) aangeplant. De wijn is strogeel van kleur en heeft uitgesproken citrus aroma’s (zoals grapefruit, mandarijn en sinaasappel) en perzik. Soms heb je een zweem van lychee. In de afdronk bespeur je de mineraliteit in de vorm van ziltigheid en kruiden. De wijn gaat prima samen met geitenkaas gerechten of de aziatische keuken.

Een ander unicum is dat Domaine Gueguen in Saint-Bris-le-Vineux een wijngaard heeft van 50ha volledig toegewijd aan de druif Sacy. Daar waar in 1958 nog 650ha was aangepland in Frankrijk, is deze wijngaard de enige in Frankrijk waar deze “vergeten” druif nog te vinden is. Het produceert een droge lichte wijn gedragen door haar zuurgraad met een palette van groen fruit en bloesem. De wijn kent slechts een alcohol percentage van 11%!

Vézelay

Gelegen in de vallei van de rivier Cure, vinden we de jongste aanwinst in de Bourgogne, de OAC Vézelay. Deze is in 2017 goedgekeurd en omvat 256ha in de dorpen Vézelay, Asquins, Saint-Père en Tharoiseau, waarvan op het moment slechts 70ha in gebruik is. De bodem is bedekt met mergel en kalksteen wat een verfrissende mineraliteit toevoegt aan de wijn. Samen met de florale tonen en groen fruit maakt dit de wijn compleet. Een ideaal aperitief of geserveerd bij visgerechten.

Bourgogne Chitry

Deze regionale appellatie omvat de 77ha wijngaarden rondom de plaats Chitry-le-Fort. Je vind hier witte wijn (van Chardonnay) en rosé en rode wijn van Pinot Noir.

De Chardonnay is gelig van kleur met een neus van limoen, perzik en dille. Het is een soepele wijn gedragen door haar zuurgraad en frisheid. Het is een heerlijk aperitief; denk aan tapas, vegetarische hapjes.

De rosé is licht oranje van kleur met een florale hint, frambozen, rode bessen en granaatappel. Begeleid met zoethout en peper. Het is een krachtige rosé maar wel gebalanceerd met frisheid. Om te serveren denk aan salades, gemarineerde oven geroosterde vis of gnocchi.

De rode wijn is licht robijnrood van kleur met mooi afgeronde tannine wat het een perfecte match maakt naast tonijn bijvoorbeeld. De wijn is rijk aan frambozen, bramen en afgerond met een lichte toast. Deze fruitige wijn misstaat ook niet naast mooie varkens gerechten of zachte kazen zoals een Tomme.

Bourgogne Côte Saint Jacques

De 12ha wijngaarden van deze regionale appellatie is te vinden rondom de stad Joigny en liggen op het zuidoostelijke heuvels. De wijngaarden worden beschermd tegen koude wind door de bossen van Othe welke op het plateau erboven ligt. De bodem is zeer kalkrijk wat dan ook terug te vinden is in de wijn; fruitige wijnen met mooi zuur gemaakt van Chardonnay of Pinot Blanc (wit) en Pinot Noir en Pinot Gris (rood).
De witte wijnen zijn erg fruitig en lichtvoetig. Wat het ideaal maakt als apperitief.

De rode wijnen zijn licht robijnrood, fruitig en mooi balans tussen zuur en tannine, waarbij fruitigheid altijd een boventoon speelt. Door de lichtheid van de wijn is dit ook een uitstekend apperitief.

Verder kennen ze hier een gris-wijn, gemaakt van de pinot gris. De wijn is zalmroze van kleur met een zweem van grijs. Het is fruitig, fris en levendig. Heerlijk bij salades, tzatziki, gedroogde ham, maar ook zalm of kip. Het is eindeloos te combineren.

Bourgogne Côte d’Auxerre

Ligt zuidoosten van Auxerre op de rechteroever van de Yonne. De belangrijkste producerende gemeenten zijn Quenne, St-Bris-le-Vineux, Vincelottes en Champs-sur-Yonne. Op 127ha staat Pinot Noir aangepland voor rosé en rode wijn en 114ha Chardonnay voor witte wijn. Het brengt mooie rijke wijnen voort met een subtiele hint van mineraliteit vanwege de Kimmeridgian terroir.

De rode en witte wijnen zijn fruitig met een mooie touch van mineraliteit door de bodem. Ze zijn vaak verder ontwikkeld tot rijpere smaken.

Bourgogne Coulange-la-Veneuse

Op de linkeroever van de Yonne, tegenover de Côte d’Auxerre, ligt de appellatie AOC Bourgogne Coulanges-la-Vineuse. Een kleine twintigtal wijnboeren in maar liefst 7 gemeenten verbouwen vooral Pinot Noir. De wijngaarden liggen op een kleine heuvel op oostelijke richting, uitkijkend over de rivier de Yonne. De bodem bestaat uit mergel en kalksteen. Dit brengt lichte, levendige en fruitige wijnen voort, ideaal voor lunch gerechten of smaakvolle kazen. De wijnen zijn lichter dan die afkomstig van de buurman Irancy.

Bourgogne Epineuil

Indien de wijn afkomstig is van de 71ha omvattende wijngaarden uit het dorp Epineuil, dan mag AOC Bourgogne Epineil vermeld worden. Anders is het Bourgogne Tonnerre. Uniek in dit gebied is dat er alleen Pinot Noir en Pinot Gris aangeplant staan. De Chardonnay is niet aanwezig. Vandaar dat er alleen rode en rosé wijnen verkrijgbaar zijn. Interessant detail is dat ook hier de uitbraak van de druifluis de wijngaarden van de Tonnerre volledig hebben verwoest, maar zijn weer opnieuw opgebouwd in de late jaren 30 van de 20^e eeuw. Waarbij begonnen werd rondom Epineuil.

De rosé is een blend van de twee druivensoorten en staat bekend om haar verfrissende souplesse. Ideaal bij een salade of Aziatische gerechten.

De rode wijn van Pinot Noir is een lichte wijn met rood en zwart fruit. Door de lichtvoetigheid van de wijn is het een mooie partner bij kalfsvlees of Goudse kazen.

Bourgogne Tonnerre

Daar waar in Epineuil de Chardonnay ontbreekt, is het juist de enige aangeplante druif in de Tonnerre, het gebied dat er omheen ligt. De wijngaarden liggen op de heuvels rondom de rivier Armancon. Eigenlijk is pas laat in de jaren 80 wijnbouw herontdekt in deze regio. Ook hier vind je Kimmeridgian kalksteen en dat maakt de Chardonnay groen, fris, met tonen van groen fruit, venkel en soms steenfruit uit de warmere wijngaarden. Ook hier zijn de zuren hoger wat de wijn bijzonder geschikt maakt visgerechten en tapas.

Grand Auxerrois, veelzijdig en verrassend!

Zo zie je, ben je halverwege de Bourgogne volledig afgehaakt, omdat er zoveel labels zijn, krijg je bijna eens zoveel nogmaals voor alleen het gebied Grand Auxerrois! De wijnen hier zijn echter iets vriendelijker geprijsd, omdat ze niet de naam hebben die in de Côte d’Or en Chablis gelden. Terwijl zeker Irancy, Epineuil en Tonnerre mooie wijnen voortbrengen. Een ander gevolg van het feit dat de naamsbekendheid minder is, is dat het echt een heel stuk lastiger is om aan deze wijnen te komen. En met z’n 6.5 uur rijden vanaf Utrecht, is het ook niet iets wat je even doet!

Eén ding weet ik wel. Nu dit ook voor mij onbekende gebied geïntroduceerd is, ga ik zeker op zoek naar enkele van deze wijnen. Irancy, St Bris, Chitry en Côte d’Auxerre staan zeker op mijn lijstje. Uiteindelijk is de Grand Auxerrois zeker veelzijdig en verrassend. Want ik ben toch wel bijzonder nieuwsgierig geworden. Kortom, wordt vervolgd!

23 februari 20211 september 2021

Chablis de nummer 1 van de Bourgogne

Je zou het misschien niet verwachten, maar ook de magnifieke Chablis maakt onderdeel uit van de wijnregio Bourgogne. De Chablis ligt zo’n 150km meer noordwestelijk, wat bijna eenzelfde afstand is van het noordelijkste punt van de Côte d’Or tot aan de Beaujolais. Daarnaast kent de Chablis een significant ander klimaat. Waarom is de Chablis de nummer 1 van de Bourgogne? Dat vind je uit in dit artikel.

Ligging van de Chablis

De Chablis ligt ten oosten van Auxerre, eigenlijk halverwege tussen Beaune en Parijs. En is geconcentreerd rondom de stadjes Chablis, Poinchy en Fyé. Deze liggen net ten zuiden van de Côte de Bar (Champagne regio) en oostelijk van Sancerre (Loire regio). Eigenlijk is dit voor de Bourgogne het bijzondere buitenbeentje. Ten eerste vanwege de ligging, maar ook vanwege het klimaat en de bodemgesteldheid. Al deze basis factoren zijn significant anders in de Chablis in vergelijking tot Bourgogne.

Echter het is historisch bepaald dat de Chablis toch onderdeel uitmaakt van de Bourgogne; in de 15^e eeuw werd het onderdeel van het Hertogdom van Bourgondië en zo is het ook altijd gebleven in wijnland.

De ligging van de regio is bijzonder, in een kom tussen beboste heuvels waar in het Jura tijdperk een zee heeft gelegen. De dikke kalklaag, gevormd door fossielen van miljarden schelpdieren, wordt gerefereerd als Kimmeridgien. Het is deze kalk die de Chablis wijn zo specifiek maakt. De wijn heeft een mineraalachtige geur die lijkt op vuursteen. Deze heeft een hoge zuurgraad (net als in een deel van de Champagne waarbij de bodem hetzelfde is) en is dus strak in de mond. Echter deze hoge zuurgraad is tevens een voorwaarde om wijn lang te kunnen bewaren.

De regio vastomlijnd en omvat ongeveer 4.150ha, dus kan niet groeien en is er een limiet aan de productie; max 50hl wijn per jaar. Schaarste drijft de prijs omhoog.

Het koele klimaat van de Chablis

In tegenstelling tot het aangename klimaat in de Bourgogne, waar de druiven op oostelijke hellingen, vol in de zon zijn aangepland, is het in de Chablis ronduit koel. Daardoor rijpen de druiven gelijkmatiger maar ook langzamer. Door de lagere hoeveelheid aan zonuren produceert de druif minder suiker en dat verklaart direct de hoge zuurgraad. Echter om de schade van de kou tegen te gaan, gebruikt men nevelinstallaties en kacheltjes in de wijngaard. Dat is best een kostbare bestrijding.

Afwijkende wijnmaak techniek voor Chablis

Omdat het zo koel is, zijn er eigenlijk slechts twee druiven die in aanmerking komen in de Chablis, dat zijn Chardonnay en Pinot Noir. Nu is de regelgeving in de Chablis zeer strikt dat alleen Chardonnay in aanmerking komt voor AOC Chablis. Bovendien een saillant detail is dat tevens in de regels is opgenomen dat iedere wijnboer verplicht is Chardonnay aan te planten! Indien men rode wijn maakt van Pinot Noir, zal deze op de markt worden gebracht als AOC Bourgogne Rouge (zie blog over Côte d’Or).

Echter daar waar bij Chardonnay wijnmaak technieken centraal staan, omdat de druif van zichzelf geen bijzondere accenten toevoegt, gebeurt dat in de Chablis niet. Omdat de Chardonnay erg terroir gedreven is, vindt men dat de Chardonnay in de Chablis haar magnifieke terroir tot uitdukking moet laten komen in de wijn, zonder beinvloeding van wijnmaak technieken. Daar waar Chardonnay wereldwijd vaak (let wel niet altijd!) wordt opgevoed op eikenhout, is dat not-done in de Chablis! Hierdoor komen de specifieke mineralige tonen van het terroir het beste bewaard en tot uitdrukking in de wijn. Slechts enkele Grand Cru of Premier Cru Chablis krijgen desondanks heel subtiele houtlagering.

Appellaties

Petit chablis

De wijnen met AOC Petit Chablis zijn afkomstig van het plateau rondom de stad Chablis (het buitengebied) en omvat ongeveer 729ha aan wijngaarden. De ligging op verschillende bodems (vaak geen kimmeridgian klei) geeft een aromatische wijn met veel citrus invloeden en een lagere zuurgraad die jong gedronken dient te worden. Echter de voor de Chablis zo kenmerkende mineraliteit, zal je in deze wijnen niet snel vinden.

Chablis

AOC Chablis is toegekend aan de wijngaarden op de heuvels rondom de rivier de Serein en is de grootste met haar 3.367ha. Ongeveer 70% van alle Chablis wijnen komen hier vandaan. De wijn is herkenbaar aan de AOC Chablis of OAC Chablis met de gemeente naam. Er zijn 20 gemeenten die deze appellatie mogen voeren. De wijn is kenmerkend voor haar mineraliteit, naast de fruitigheid van peer en citrus.

Premier Cru Chablis

De wijngaarden die het label Premier Cru hebben kan je grotendeels vinden op de zuidoostelijke en zuidwestelijke hellingen rondom de rivier de Serein. En omvat ongeveer 783ha en 40 climats. Door de betere zonpositie en de grotere aanwezigheid van kalk in de grond, komt de smaak nog beter tot zijn recht. De beste Chablis kan je wel 5 tot 10 jaar laten liggen!

Je kan een Premier Cru herkennen aan haar lichte goudgele kleur, de wijn heeft zuurstof nodig om haar geur en smaak tot de volledige potentie te ervaren. Aromatisch is de wijn heel complex met tonen van groen fruit, vuursteen, ziltigheid welke heel goed combineert met oesters, of vis in witte saus. Wanneer de wijn is gevoed op hoog minerale bodem, dan misstaat gevogelte of kalfsvlees zeker niet.

Grand Cru Chablis

De echte nummer 1 Bourgogne wijnen, komen van de Grand Cru wijngaarden die op de rechter oever van de Serein liggen tegenover de stad Chablis. Ze strekken uit over slechts 99ha, verdeeld over 7 climats. Dit zijn Blanchot, Bougros, Les Clos, Grenouilles, Preuses, Valmur en Vaudésir en zijn verspreid over de gemeentes Chablis en gehuchten Fyé en Poinchy.

Wanneer deze op eikenhout heeft gelegen, zijn ze rokerig en hartig (doordat de vaten “getoast” worden) en het fruit neigt meer naar abrikoos, sinaasappel en passievrucht, met een zweem van honing. Deze wijn kan rustig 10 tot 15 jaar ouderen voordat ze op hun best zijn. Een interessante wijn-spijs combinatie is met foie gras. De uitgesproken mineraliteit neutraliseert de bitterheid van de paté. Verder zijn schaaldieren en gevogelte ook een goede combinatie.

Conclusie

Nu waarom wordt de Chablis geassocieerd met de nummer 1 uit de Bourgogne? Het begint met het terroir, er zijn maar heel weinig wijngebieden die Kimmeridgian mergel bevatten. Je vindt dit vooral in Chablis, en heel beperkt in Champagne en Sancerre. Maar eigenlijk niet in andere wijngebieden. Doordat Chardonnay als druif de typische kenmerken van het terroir in zich opnemen, maakt dat de Chablis wijnen zo bijzonder. Verder vanwege het klimaat bevat de wijn hoge zuren, wat een belangrijke voorwaarde is om wijnen te kunnen laten ouderen. Er zijn maar weinig gebieden waar je witte wijnen 10 jaar of langer, kan laten liggen. Daarnaast de kleinschaligheid in het gebied drijft de prijs omhoog.

Mocht je interesse hebben om deze bijzondere wijnen te proberen, heeft Love4Wine nu een speciale aanbieding; de Chablis la Sereine van de coöperatie La Chablisienne met 10% korting. Van € 19.95 voor maar slechts € 17.95! Neem contact met ons op via het contact formulier onder vermelding van actiecode CHABLIS. Dit is een leuke introductie met deze AOC Chablis. De wijn is afkomstig van verschillende wijngaarden in dit gebied met gemiddeld 20 jaar oude wijnstokken. Ze kent geen houtrijping om zo de unieke mineraliteit en fruitigheid van de wijn te bewaren.

Volgende week het laatste artikel uit de Bourgogne.

16 februari 202121 september 2024

De exclusieve Bourgogne kan je vinden in de Côte d’Or!

Er is geen gebied waar zoveel over geschreven is als de Bourgogne, en dan vooral de Côte d’Or. We hebben de Beaujolais, de Mâconnais en de Côte Chalonnaise besproken. Maar de meest exclusieve wijnen van de Bourgogne vind je in de Côte d’Or. Niet voor niets associëren de meeste mensen de Côte d’Or met de Goudkust voor wijnliefhebbers. Er zijn twee verklaringen voor de naam Côte d’Or. Het is afgeleid van de goudgekleurde heuvels, wanneer in het najaar de zon er op staat. Echter wat niet iedereen weet is dat de naam afgeleid zou zijn van Côte d’Orient (oostelijke helling). Omdat de beste wijngaarden gelegen zijn op zuidoostelijke hellingen. Persoonlijk neig ik toch naar de eerste verklaring omdat Côte d’Orient ook voorkomt op kaarten uit de Middeleeuwen.

Deze regio is onder te verdelen in de Côte de Nuits en Côte de Beaune. In tegenstelling tot de andere regio’s in de Bourgogne, zijn er wel 60 verschillende appellaties in de Côte d’Or. Deze zijn verspreid in een gebied van 9.445ha en strekt uit van Dijon in het noorden tot de côte de Maranges in het zuiden.

De beste wijngaarden liggen smalle hellingen van mergel en kalksteen. Deze liggen dus op het zuidoosten met maximale blootstelling aan zon en warmte. De lager gelegen wijnstokken groeien op klei en wateren minder goed af, waardoor deze een mindere kwaliteit wijn opleveren.

De appellaties in de Côte d’Or

Regionale appellatie

De regionale AOC’s zoals Bourgogne Aligoté AC (een droge witte wijn), Bourgogne-Passe-tout-Grains AC (de rode tegenhanger welk vaak een blend is tussen Pinot Noir en Gamay uit de Beaujolais), Bourgogne Rouge AC en Bourgogne Blanc AC mogen in de gehele Bourgogne gebruikt worden. Verder nemen Bourgogne-Hautes Côtes de Nuits AC en Bourgogne-Hautes Côtes de Beaune AC een speciale plaats in – zie hieronder.

Gemeente appellatie

Vervolgens zijn er de gemeente appellaties. Dit zijn over het algemeen merkbaar betere wijnen. Vaak staan alleen de dorpsnaam vermeld op het etiket, dus een beetje topografische kennis komt hier enorm van pas! Er zijn 37 gemeentelijke appellaties waarvan Aloxe-Corton, Chassagne-Montrachet, Fixin, Gevrey-Chambertin, Puligny-Montrachet, Vougeot, Beaune, Meursault, Nuits-St-Georges, Pommard, Volnay, Vosne-Romanée de bekendste zijn. Wanneer de wijn afkomstig is van één climat, maar deze niet is gekwalificeerd als premier cru, staat de naam van de wijngaard soms ook vermeld maar in kleinere letters.

De Cru’s

Tenslotte de meest exclusieve Bourgogne wijnen die je in de Côte d’Or kan vinden; de single vineyard AC’s die zijn onder te verdelen in Premier Cru en Grand Cru. Daar waar in de Bordeaux een chateau de handelsnaam voert, is dat in de Bourgogne de specifieke wijngaard. De afmetingen van wijngaarden liggen vasten veranderen zelden. In Bordeaux daarentegen kan een chateau perceel bij kopen en dan krijgt dat perceel dezelfde classificatie als het chateau – ook wanneer de ligging minder gunstig is. Premier Cru wijngaarden hebben meer potentieel om zich te ontwikkelen dan gemeentelijke appellaties. Deze zijn dan nog onder te verdelen in Premier Cru van een enkele climat. Hier wordt de naam van het climat op het etiket is vermeld. En een Premier Cru geblend van verschillende climats; dan staat er alleen de dorpsnaam met Premier Cru op het etiket.

Côte de Nuits classificatie — Van links naar rechts: gemeentelijke appellatie met climat vermelding, Premier Cru single vineyard/climat, dorps appellatie en Premier Cru

Grand Cru wijngaarden hebben de beste ontwikkel potentie. Er zijn 33 Grand Cru wijngaarden in de Bourgogne. Men gaat er vanuit dat de reputatie van de Grand Cru’s zo bekend is, dat de dorpsnaam niet eens vermeld is. Alleen de naam van de wijngaard met de toevoeging Grand Cru staat op het etiket.

Een lijst van de Grand Cru wijngaarden kan je vinden op Wikipedia.

Côte de Nuits

Deze regio heeft een lengte van 20km bij slechts 200-800m breed en loopt van Dijon tot Corgoloin. En is vernoemd naar de plaats Nuits-St-Georges. De regio bevat bijna alle grand-cru ’s uit de Bourgogne en staat bekend om haar rode grand cru’s zoals Chambertin, Clos de Vougeot en Romanée-Conti. De prijzen zijn vandaar ook navenant.

De reden dat Côte de Nuits al bijna 2.000 jaar de faam van de Bourgogne draagt, is vooral gelegen in de maximale expositie naar zon en het ontbreken van waterlopen. Deze helling werd zo’n 50 miljoen jaren geleden gevormd door een verzakking in het Morvan-kalkplateau. Tijdens de laatste ijstijd ontstond door erosie een zeer steil en pal op het oosten gerichte heuvelrug (tussen 225 en 350 m hoog). Op de hellingen zelf, grotendeels ten westen van de N74 (route nationale), vinden we vooral harde kalksteen afgewisseld met kalkrijke mergel. Aan de voet en in de vallei is de kalksteen bedekt met een dikke laag erosiemateriaal, puin of alluviale afzetting. Het is vooral in de verweerde, zeer stenige, bruingekleurde (leem) en kalkrijke grond op de helling dat de pinot noir krachtige bewaarwijnen voortbrengt. Geen wonder dus dat op één na, namelijk Corton, alle rode grand cru’s hier te vinden zijn.

Côte de Nuits

Uitzondering hierop vormt de appellation Bourgogne-Hautes Côtes de Nuits, zijnde het heuvelland ten westen van de côte. Dit gebied, officieel erkend sinds 1961, produceert hoofdzakelijk rood en rosé van pinot noir. 18% van de productie bestaat uit wit van chardonnay en, zeldzaam, pinot blanc en pinot gris. De ligging van de wijngaarden is minder gunstig dan in de Côte, waardoor de wijnen lichter zijn. Dit vertaalt zich ook direct in de prijzen. Zie bijvoorbeeld de JC Boisset verkrijgbaar bij Gall.

Village appellatie

Appellation Côte de Nuits-Village is een gemeentelijke herkomstbenaming die enkel bestaat voor wijnen van de gemeenten Comblanchien, Corgoloin en Prémeaux uit het zuiden en Brochon, alsook de gedeclasseerde wijnen uit Fixin, in het noorden.

Voor alle duidelijkheid : Er bestaat geen AOC Côte de Nuits, alleen dorps appellaties en daarnaast zijn 10 Premier Cru en maar liefst 24 Grand Cru wijngaarden. Saillant detail, alleen het climat Les Musigny in Chambolle Musigny is Grand Cru met zowel rood als witte wijn in de Côte de Nuits. Alle andere wijngaarden bevatten alleen rode wijn.

Vougeot; het meest exclusieve climat in de Bourgogne en Côte d’Or

Tenslotte wilde ik even stil staan bij Vougeot. In dit dorpje vind je 65ha aan wijngaarden waarvan 4 climats een Premier Cru status hebben en 1 een Grand Cru. Omdat deze ommuurt is, heeft dit climat de naam Clos de Vougeot gekregen. Dit is tevens veruit het grootste aaneengesloten climat in de regio met maar liefst 50ha. Echter het is versnippert over 80 (!!) eigenaren.

Nochtans : onderaan bestaat de ondergrond uit een diepe laag klei- en leemgrond die moeilijk water doorlaat. Halverwege bevat de bodem een 45 cm dikke laag bruine kalkrijke kleigrond met veel stenen. De beste grond ligt bovenaan. Daar vinden we fijne klei met kiezelzand (amper 40 cm dik) op een laag harde kalksteen. Dat is de reden dat je vele verschillende wijnhuizen zien van Clos de Vougeot Grand Cru, met allen verschillende smaak notities. Bijvoorbeeld Louis Max bij Gall.

De rode wijnen van de Côte de Nuits staan internationaal befaamd om hun volle body, langstlevende wijnen die wereldwijd geproduceerd worden.

Côte de Beaune

Ook deze regio kent een lengte van 20km van noord naar zuid en slechts enkele honderden meters breed en strekt van Pernand-Vergelesses tot aan de Côte de Maranges. Hier produceert men rode wijnen zoals Pommard, Volnay, Aloxe-Corton van Pinot Noir en witte wijnen zoals Corton, Meursault en Montrachet van Chardonnay. De Pinot Noir vind je vooral van de grens met de Côte de Nuits tot rondom Beaune en een beperkte aanplant in het zuiden rondom Santenay. Verder domineert vooral de Chardonnay druif in dit gebied.

In totaal zijn er 20 Premier Crus en 9 grand crus wijngaarden in de Côte de Beaune. Er is slechts één rode Grand Cru; het climat Corton (in het dorp Aloxe-Corton). De oorzaak hiervan ligt vooral in de bodem, in de Côte de Beaune is deze vooral mergelkalksteen en is mergachtig vanuit het midden tot aan het bovenste deel van de helling. Hierdoor is de wijn iets lichter dan in de noordelijke zuster. De dorpen met de hoogste reputatie in de Côte de Beaune zijn Meursault, Puligny-Montrachet en Chassagne-Montrachet. Hier kan je de beste Chardonnay wijnen vinden, en tevens veruit de duurste. Deze wijnen kunnen gemakkelijk een decennia rijpen op fles. En wanneer je deze dan opentrekt ervaar je de meest complexe droge witte wijn ter wereld!

Haute Côte de Beaune

Ook hier heb je een strook wijngaarden ten westen van de Côte de Beaune, op een hoger gelegen plateau liggen; de Bourgogne-Haute Côte de Beaune AC. Hier geldt hetzelfde als in de Côte de Nuits. Deze wijnen zijn iets lichter en vriendelijker geprijsd.

Conclusie exclusieve Bourgogne in de Côte d’Or

De Côte d’Or mag dan de meest exclusieve Bourgogne wijnen bevatten, maar het mag duidelijk zijn dat de keuze erg groot is. Hoewel er slechts vier categoriën in appellatie zijn, omvat het al snel 80+ appellaties! En door het appellatie systeem en versnippering van de wijngaarden door de vererving is het er niet makkelijker op geworden. Het feit dat bijvoorbeeld Clos de Vougeot 50ha groot, van 80 verschillende eigenaren die ieder hun eigen wijn maken, Premier Cru is geclassificeerd is, wilt niet zeggen dat al die wijnen het ook waardig zijn. Aangezien de bodem, de waterafvoer, de wijnmaak methode allemaal kunnen verschillen!

Er zit maar één ding op, zelf ervaren. Echter dan heb je een flinke portomonee nodig. Dus dan zijn de lagere appellaties een mooie uitkomst!

9 februari 202124 september 2021

Alternatief in Bourgogne, de twee gezichten van de Côte Chalonnaise

Dit is het derde artikel in de reeks over de Bourgogne, waarbij we nu stil gaan staan bij de twee gezichten van de Côte Chalonnaise. Deze appellatie ligt geklemd tussen de Mâconnais in het zuiden en de fameuze Côte d’Or in het noorden. De appellatie strekt zich uit over 40km van noord tot zuid en 7km breed.

Het is vernoemd naar de nabijgelegen stad Chalon-sur-Saône. Hoewel deze stad zelf geen wijngaarden omvat en zelfs buiten de grens van de appellatie ligt, wordt ze desondanks de tweede wijnstad van de Bourgogne genoemd. Dit dankt de stad aan de historische waarde van de ligging aan de Saône; het was een belangrijke binnenhaven voor de wijntransport over de Saône.

Terroir en klimaat van de Côte Chalonnaise

Feitelijk is de Côte Chalonnaise een verlenging van de zuidelijke deel van de Côte d’Or, de Côte de Beaune. Echter waar in de Côte d’Or de wijngaarden aan elkaar grenzen, worden wijngaarden in de Côte Chalonnaise afgewisseld met akkerlanden en weilanden. Lang was er sprake van een polycultuur waar boeren een combinatie van de drie uitvoerden.

Het is dan niet verrassend dat in het noorden van de Côte Chalonnaise de bodem vooral uit kalk bestaat. Hiervan profiteren vooral de wijngaarden rondom de steden Bouzeron, Rully en Mercurey. Verder naar het zuiden, tegen de Maconnais aan, vind je meer klei en mergel gronden. Daarvan profiteren de wijngaarden rondom Givry en Montagny. Het verschil zie je ook terug in de wijn. Op kalk gronden zijn wijnen fijner en soepeler. Terwijl op klei en mergel wijnen meer gesloten zijn.

Het landschap is wel iets grilliger en de wijngaarden liggen op zuid-oostelijke exposie – wat minder ideaal is vergeleken met de Côte de Beaune.

Het klimaat is in grote lijnen hetzelfde als de grote buur Côte de Beaune, waar dan ook vaak afgunstig naar gekeken wordt. Warme lucht wordt aangevoerd uit het Rhônedal waardoor er een mediterraans invloed is. Echter diezelfde lucht kan ook zorgen voor heftige regen- en onweersbuien, voor tijdens het oogst seizoen.

Druivenrassen

Er zijn 4,500ha aan wijngaarden, terwijl de gemeentelijke appellaties slechts 1,600ha omvatten. Deze gemeentelijke appellaties (Bouzeron, Rully, Mercurey, Givry en Montagny) mogen ook de naam premier cru hanteren. Grand Cru bestaat niet in deze regio. De dominante druiven zijn Pinot Noir en Chardonnay, maar er staat ook Aligoté – een kruising tussen Pinot Noir en een oud Gallisch ras wat niet meer bestaat, Gouais. Dit is overigens een witte wijn.

AOC Bouzeron

Met haar 56ha aan wijngaarden zijn in de AOC Bouzeron uitsluitend wijnen te verkrijgen van Aligoté. Dit zijn licht gouden wijnen met een neus van acacia, witte bloemen en citrus fruit. Ook in de mond vol, vaak tikje room, wit fruit en mineralig door de bodem. Heerlijk te combineren bij paddestoelen risotto, gougères, quiches, geitenkaas of gerookte ham.

AOC Rully

Rully kent 368ha aan wijngaarden, waarvan 96ha premier cru wijngaarden zijn. Hier staat voor 66% Chardonnay aangepland. Het geeft gouden witte wijnen met aroma’s van acacia, witte bloemen en steenfruit. In de mond spat het fruit eruit en is de wijn heerlijk in balans. Wanneer de wijn rijpt ontdek je gedroogd fruit, honing en kweepeer. De rode wijn, gemaakt van Pinot Noir is robijn rood. In het boeket ontdek je zwart fruit, rood fruit en zoethout. De relatief licht wijn is goed gestructureerd met verfijnde tannine. Wanneer je de wijn laat rijpen, gaat het fruit meer richting gekookt fruit. Tevens staat Rully bekend om haar mousserende Crémant de Bourgogne.

AOC Mercurey

Heeft 649ha wijngaarden waarvan zo een 166ha zijn aangemerkt als premier cru. De Chardonnay speelt hier maar een zeer kleine rol en de aanplant is dus vooral Pinot Noir. Op de mergel-kalkstenen bodem doet deze druif het bijzonder goed. Het is een krachtige wijn die heel goed gepaard gaat met stevige vleesgerechten en milde zachte kazen of juist gerijpte. De Chardonnay kenmerkt zich door haar kruidige bloemige boeket en is een heerlijke match met gegrilde vis, aziatische keuken of harde kazen. De wijn zijn doorgaans snel op dronk.

AOC Givry

Nu we iets zuidelijker zijn afgedaald, komen we in Givry aan. Hier ligt ongeveer 300ha aan wijngaarden, waarvan 148ha premier cru zijn. Ook hier geldt dat de Pinot Noir overwegend is aangepland. De wijn is herkenbaar aan haar karmozijnrode kleur met paarse tint. En aardbeien, bramen, zoethout, kruidnagel spatten uit het glas. In de jonge wijnen is de tannine nog erg aanwezig, maar wanneer deze rijpt, wordt de wijn soepel en vol. Heerlijk bij paté, charcuterie. Een mooi voorbeeld is Thénard Givry Rouge premier cru Les Bois Chevaux welke bij ons verkrijgbaar is. Overigens worden de rode wijnen uit Givry vaak vergeleken met die uit Volnay (in de Côte de Beaune).

Een witte Givry is helder bleekgoud van kleur met aroma’s van honing, limoen en kalk. Het kent een mooi evenwicht tussen zuurgraad en zachtheid waardoor de wijn een mooie lengte krijgt. Geserveerd bij vis in lichte sauzen versterkt de beleving van de combinatie!

AOC Montagny

En tenslotte het meest zuidelijk gelegen appellatie. Hier vind je alleen witte wijnen van Chardonnay verspreid over 351ha (waarvan 210ha premier cru); bleek goud kleurend met een groene hint wanneer de wijn nog jong is. Indien langer gerijpt neigt de kleur naar donker goud. De neus is vooral bloemig, acacia, kamperfoelie, bramenbloemen. In het palet vooral hazelnoot, witte perzik, rijpe peer met een heerlijke kruidige afdronk. Als spijs combinatie denk aan paella, kalfsvlees of romige kazen.

Hoewel Montagny relatief onbekend is, is ze bijzonder gemind bij de wijnliefhebbers!

Côte de Couchois

Tenslotte wilde ik de Côte de Couchois aandragen. Deze nieuwe AOC is pas in 2000 erkend en is dus naar Franse begrippen een jongeling. Je kan het zien als het verstilde achterland van de Côte Chalonnaise, of het onbekende zuiden van de Hautes-Côtes de Beaune. Het kleine bourgondische wijndistrict is in ieder geval uniek: steeds glooiend, afwisselend (ook de wijngaarden liggen verspreid) en het landschap vertoont alle kleuren groen. Dit is feitelijk een ander gezicht in de Côte Chalonnaise.

Het klimaat is een tikje anders dan in de Chalonnais; warme zomers en strenge winters dragen bij een verfrissende Pinot Noirs uit deze appellatie. Het omvat ongeveer 250ha aan wijngaarden op een ondergrond van klei, graniet en keien. Dit zorgt dus ook voor haar eigen unieke smaak. Helaas is deze relatief onbekende appellatie nauwelijks bekend buiten de eigen regio. Reden is dat in Bourgogne de handelaren (négociants) een grote rol spelen. En die hebben weinig interesse om zo een kleine onbekende appellatie mee te nemen. Maar mocht je in de buurt zijn, zeker de moeite waard om te ontdekken!

Conclusie

Het is een interessante vraag waarom de Côte Chalonnaise “achter” is gebleven bij de Côte de Beaune, terwijl er zoveel overeenkomsten zijn. Eén aspect is mogelijkerwijs van historisch aard; het afschalen van de mijnbouw industrie en de langzamere aanplant van de wijnstokken. Maar ongetwijfeld spelen financiële middelen ook een rol. De wijnen in de Côte d’Or zijn eenmaal aanzienlijk prijziger, daardoor liggen investeringen in de Chalonnais op een lager pitje. Druiven worden veelal machinaal geoogst waardoor de kwaliteit minder gegarandeerd kan worden.

Maar wat is nu het verschil tussen Beaujolais, Maconnais en Chalonnaise? Nu het mag duidelijk zijn dat in de Beaujolais een volledig andere wijn wordt gemaakt. Allereerst is de dominante druif Gamay, hoewel ook Pinot Noir en Chardonnay aangeplant staan. Echter de focus ligt op jonge soepele wijnen met gebruik maken van maceration carbonique.

De Maconnais is net iets warmer van klimaat en dat verschil proef je terug in de wijnen. Fruit is net wat warmer (steenfruit tov citrusfruit in de Chalonnais).

De twee gezichten van de Côte Chalonnaise mogen nu wel duidelijk zijn. Aan één kant makkelijke soepel wijnen, maar aan de andere kant produceren de gemeentelijke appellaties toch echt wel kwalitatieve betere wijnen. Ook wanneer je kijkt hoe de Côte Chalonnaise zich probeert te onderscheiden van de Côte d’Or en de Maconnais laat zien dat de regio hard aan zichzelf werkt.

Over de Côte d’Or gaan we het volgende week hebben!