Al enige tijd had ik een Bordeaux-blend proeverij in de planning zitten, naar aanleiding van het artikel over Bordeaux. Echter het wilde maar niet lukken om samen te komen en nu dat we samen zijn gekomen voor de Bordeaux-blend proeverij, was dit er eentje zonder een echte Bordeaux wijn! We hadden dusdanig veel wijnen in gedachte, dat we de proeverij toch over twee sessies moeten uitsmeren… wat is het leven toch onaangenaam.
Voor deze proeverij hadden we een aantal mooie wijnen geselecteerd. De wijnen moesten van ten minste twee druivenrassen bestaan die in de Bordeaux (met name de linkeroever) gebruikt worden. Nou dan is de keuze al niet heel reuze; Cabernet Sauvignon, Merlot, Petit Verdot en Cabernet Franc. Toch hebben we maar een enkele “exoot” ook maar toegestaan. Ik had namelijk een Chinese wijn (ja geen kopie, maar een echte Chinese wijn!) gevonden die mij wel zeer interessant leek. Ook had dit wijnhuis een “blanc de noir” een witte wijn (eigenlijk rosé) gemaakt van blauwe druiven; de Cabernet Sauvignon.
Deze proeverij werd aangekleed met op de barbecue geroosterd kalfsvlees. Het zachte vlees was een heerlijke combinatie met deze wijnen!
Chateau Changyu Moser XV
Dit domein is een samenwerking tussen het Chinese Changyu en de Oostenrijkse wijnmaker Lenz Moser. Moser is een bekende wijn familie die terug gaat naar 1610. In 2015 besloot Lenz Moser om een nieuwe uitdaging op zich te nemen en hij werd consultant voor het oudste wijnbedrijf in China; Yantai Changyu Pioneer. Dit bedrijf was opgericht door de ambassadeur Zhang Bashi in 1892. Het was de eerste wijn domein in China. Na 120 jaar van groei, Changyu heft acht chateaux in hun beheer in China. Het is uitgegroeid tot de grootste Chinese wijn producent!
De wijnstokken van Chateau Changyu Moser XV zijn slechts 12 jaar oud, hierdoor is terroir afgifte nog niet voldoende ontwikkeld. In Ningxia in Centraal West China, aan de rand van de Gobi woestijn, ligt het domein aan de Gele Rivier. De woestijn heeft hier een duidelijk invloed, de warme dag temperatuur wisselt af met koude nacht temperatuur waardoor de druiven hun frisheid behouden. Hier zijn beduidend meer zonuren (3.000 uur) ten opzichte van 2.000 zonuren in bijvoorbeeld Bordeaux. Hierdoor rijpen de druiven optimaal. Door de bergketen ten westen, wordt de wijngaard beschermd tegen overvloedig regenval, echter moet middels irrigatie de juiste waterstress gecreëerd worden.
Helan Mountain Cabernet Sauvignon Blanc de Noir
De allereerste blanc de noir uit China, en wat een pareltje! Deze derde wijn van dit huis is gemaakt van 15 jaar oude stokken, waarbij de druiven vroeg zijn geplukt. Deze roze-oranje gekleurde wijn heeft een expressieve neus van aardbeien, perzik en limoen. De kleur is niet afkomstig van schilweking maar van het druivensap. Daarom is het een witte wijn! De wijn heeft hoog zuur met een heerlijk verfrissende intensiteit en gemiddeld alcohol (13.5%). Je krijgt een vol mondgevoel terug van deze wijn, met heerlijke fruit smaken van aardbeien, perzik en limoen. Hoewel het fruit een mooi zoetje met zich meebrengt, is de wijn echt droog. De afdronk is aangenaam lang en zeer verfrissend, vooral gedragen door de hoge zuren en limoen.
Kortom dit is een wijn van hoge kwaliteit. Een speels fris balans waarbij het fruit een boventoon speelt. Een heerlijke intensiteit zowel in geur als pallet met een afdronk die blijft tintelen op de tong.
Ook de rode wijn is bijzonder. Ook hier geldt dat het de derde wijn is van het huis. Het levert een mooie robijnrode wijn op met een zweem van bruin dat je normaal zou zien bij oudere wijnen. Het heeft een heel diepe intensiteit. De neus is ook hier expressief met tonen van zwarte bessen, bramen, animaal met natte aarde en een hint van mint en specerijen. De zuren zijn mooi geïntegreerd in de wijn, en de tannine zijn heerlijk soepel. Dat levert een heel rijke wijn met aangenaam mondgevoel op. Het pallet toont veel gestoofd zwart fruit (wat niet zo verrassend is gelet op de ligging!) en wederom natte aarde. De afdronk is fantastisch lang en heeft een hint van koffie. Wat interessant is, is dat deze wijn niet op hout heeft gerijpt, terwijl je dat vaak ziet bij deze druif.
Deze wijn is bijzonder verrassend door de dominantie van het gestoofde fruit de aardse tonen. Het is niet onaangenaam, maar wel bijzonder. De wijn kent een mooi balans tussen haar fruit, zuur en tannine, waarbij de nadruk op het fruitige karakter ligt. En de afdronk bijzonder prettig. Persoonlijk vind ik deze wijn net een tikkeltje minder, maar je kan zeker stellen dat het zeker geen typisch Bordeaux kopie is.
Wanneer je ook nieuwsgierig bent geworden, is deze wijn zeker het proberen waard en verkrijgbaar bij ons voor € 17.95. Maar geef de wijn wel tijd en open hem minimaal 1 uur voordat je deze inschenkt.
Rivetti Massimo
Het volgende huis die we geproefd hebben staat in Italië; Rivetti Massimo. Hier hebben ze veel aandacht voor de natuur en zijn biologisch gericht. Gelegen in het hart van de Barbaresco streek, werkt men op 25ha met wijnstokken tussen de 35 en 75 jaar oud waardoor de opbrengst van de wijngaard lager is, maar de druiven meer geconcentreerde smaken hebben. In de wijngaard werkt men niet met pesticiden en is het hele management handenarbeid. Daarnaast gebruikt met kruiden die in de natuurlijke omgeving thuis horen om stress te voorkomen die tevens kan dienen als natuurlijke bemesting. Tevens plukt men de druiven met de hand om de juiste druiven met fysiologische rijpheid te selecteren. Men voegt ook geen gist toe, maar gebruikt de natuurlijke gist die op de druiven aanwezig zijn om de vergisting op gang te brengen. Hierdoor wordt terroir nog meer benadrukt.
Langhe Garassin 2016
We hadden gekozen voor de blend Cabernet Sauvignon-Merlot van dit huis. Deze wijn wordt eerst apart vergist op RVS waarna ze nog één jaar op Frans eiken hout verder rijpt voordat ze geblend wordt. Om vervolgens nog als blend 8 maanden te rijpen. De wijn is paars van kleur met een gemiddelde intensiteit. De neus is expressief met zwarte bessen, bramen en vanille. Je krijgt een bak met tannine binnen terwijl het zuur gemiddeld is. Het pallet vertoont wederom zwart fruit, zoethout en tabak terwijl in de afdronk ook koffie en chocolade naar boven komen.
De wijn mag zeker nog even blijven liggen, zodat de tannine verder kan integreren want deze zijn nu nog te dominant. Echter gelet op de lagere zuren, zal dit slechts 2 tot 3 jaar maximaal zijn. Het is de vraag of daarbij de tannine verder zijn afgezwakt.
Conclusie
De avond sloten we nog af met een andere verrassing, de Négrette die vorige week beschreven was. Ik wilde graag verrassen omdat deze wijn wel zo bijzonder was alleen al vanwege zeldzaamheid van de druif en wist dat dit zou worden gewaardeerd.
Deze Bordeaux-blend proeverij was een bijzondere avond, alleen al omdat er geen Bordeaux wijn bij was.
De Blanc de Noir was een grote verrassing. Dit was toch wel een heel bijzondere wijn. Maar de Négrette was misschien wel de grootste verrassing. Zo een onbekende druif, alleen geteeld in Fronton, maar met zo een power en frisheid! De Changyu Cabernet Sauvignon was een heel mooie wijn, maar voor ons iets te sappig met gestoofd fruit voor een Cabernet Sauvignon. Niet verwonderlijk gelet het lokale klimaat. De Italiaanse wijn stelde ons iets teleur. Maar ja, ook dat hoort bij het proberen en leren van wijn!
Vorige week zijn we diep in gegaan op de 5e grootste regio van Frankrijk. Dat motiveerde mij om wijnen uit deze regio te zoeken. Ik was vooral nieuwsgierig naar de kleinere onbekende regio’s als Tursan en Fronton omdat hier veel belovende wijnen vandaan zouden komen. Na enig speurwerk ben ik terecht gekomen bij Halfles, ontstaan uit een filosofie om verspilling tegen te gaan en daarom werken met (betaalbare) kleine flessen wijn en een gericht assortiment. Hier vond ik de juiste wijnen voor een prachtige proeverij en kon ik SudOuest zelf ervaren.
De coöperatieve samenwerking in Tursan
Zoals aangegeven vorige week werken de wijngaarden hier samen in een coöperatie; la Cave des Vigerons de Tursan. Deze wijnen kennen een rijke geschiedenis die gaat vanaf de Gallo-Romaanse tijd tot in de 17e eeuw. Daarna valt de regio een beetje in het slop en vanaf de phylloxera crisis tot aan de 20e eeuw produceert de regio wijnen van twijfelachtige kwaliteit. Dat is de reden dat in 1958 de coöperatie is opgericht om te investeren in vernieuwing. Tevens heeft de regio last gehad van de markt beperking door Bordeaux. Dit om haar eigen markt te beschermen. Daardoor is nog steeds vandaag de dag deze wijnen niet bekend bij het grotere internationale publiek.
De Vigerons de Tursan streven ernaar zich te onderscheiden door het inzetten van lokale druiven variëteiten. Vooral voor witte wijn is de Baroque variëteit uniek. Deze komt alleen in Les Landes/Tursan voor. Een uitgelezen mogelijkheid om deze unieke druif te ontdekken.
Baroque
Deze druivenvariëteit is heel zeldzaam. De herkomst is nog steeds niet duidelijk maar men vermoedt dat het een kruising is tussen Folle Blanche en Sauvignon Blanc. Het is bijzonder populair omdat de druif goed resistent is tegen echte meeldauw, een schimmel die gedijt in een klimaat met hoge luchtvochtigheid maar gematigde temperaturen. Hierdoor stopt de groei van de bessen en verschrompelen de bladeren, een nachtmerrie voor elke wijnboer!
Overigens was de Baroque nagenoeg uitgestorven, maar een kleine groep wijnmakers hebben hard gevochten om deze druif te behouden, en met succes!
Om in aanmerking te komen voor Tursan AOC, dient de wijn te bestaan uit minimaal 30% (tot maximaal 90%) Baroque, aangevuld met Gros Manseng en Sauvignon Blanc.
De Baroque (of Bordelais) levert een wijn op met volle body en aroma karakteristieken gelijk aan de Sauvignon Blanc. De druif kenmerkt zich door de hoge zuren en lichte aromatische smaak van citrusfruit, groen fruit en hazelnoot. Ideaal om te serveren bij een salade of zo als aperitief.
Gros Manseng
De Gros Manseng is een andere typische variëteit voor SudOuest. Traditioneel geassocieerd met zoete wijn, maar ook hier vind je droge wijn van. De droge wijn kenmerkt zich door verfrissende citroen aroma’s.
Gros Manseng is populair bij wijnmakers omdat de dikke druivenschil bescherming biedt tegen schimmels en de druif zowel hoog suiker- als zuurgehalte kunnen behalen. Wanneer de druif laat geplukt wordt (late-harvest) krijg je druiven met mooi ontwikkelde smaken, hoog suiker en verfijnde zuren. Echter de droge wijn kent een steeds grotere populariteit. Deze worden vaak geplukt voor deze hun fysiologische rijpheid behaald hebben. Hierdoor hebben de druiven verfrissende zuren, florale aroma’s en soms tonen van abrikoos.
Esprit de Tursan blanc
Deze wijn is een blend van Baroque, Gros Manseng en Sauvignon Blanc. Het is een mooie goudgele wijn. De neus kent een gemiddelde intensiteit van gras en citrus fruit. Het geeft je een hint van de frisheid van de wijn. In de mond daar en tegen word je verrast door de volheid. Het is een aromatische wijn maar subtiel, met karakteristiek van perzik, grapefruit, vuursteen en hazelnoten. De zuren zijn aanwezig, maar op een mooie wijze, ze dragen de wijn naar een mooi lange afdronk. Het alcohol is met haar 12% stevig, maar is niet dominant.
Kortom de wijn is mooi in balans, misschien mag het fruit nog iets aanweziger zijn ten op zichte van de zuren. De lengte is verrassend lang hoewel zowel de geur- als smaakintensiteit matig zijn. Dit leidt al met al tot een mooie goede wijn welke fantastisch past naast een lunch salade, een lekker kipgerecht (wat niet te vet mag zijn) of een zalmgerecht. Een mooi pareltje in deze prachtige proeverij om SudOuest te ervaren.
Tannat
Tannat is een druivensoort die haar oorsprong vindt in het Baskenland op de grens van Frankrijk en Spanje. Maar is vandaag de dag te vinden in heel Zuidwest Frankrijk, met name in Madiran, Tursan en Béarn. En toch kennen de meeste mensen Tannat van de krachtige wijnen uit Uruguay, waar ze deze druif tot hun nationale held hebben bekroond. De Uruguayaans Tannat is subtiel anders dan de Franse, omdat de druivenstokken in Uruguay afkomstig zijn van de pre-phylloxera wijnstokken in Frankrijk. Daardoor is met name de tannine net iets zachter. Overigens door het hoge gehalte antioxidanten in de druif (zoals resveratrol) maakt dit meteen één van de “gezondste” wijnen!
De Franse Tannat kenmerkt zich door haar diepe kleuring, stevige tannine, rijke zuren en hoge alcohol, waardoor de wijn lang kan rijpen. In de neus herken je vaak gestoofde rode bessen en een lichte vorm van teer. Je kan Tannat herkennen aan aroma’s als rode bessen, gestoofde frambozen en aardbeien.
De Uruguyaanse Tannat daarentegen kent meer zwarte pruim, zoethout, pure chocolade, espresso en cardemom. Hoe meer houtrijping de wijn heeft gehad, hoe nadrukkelijker de specerijen naar voren komen.
Fer Servadou
De Fer Servadou is ook een donkere druivensoort en gedijt uitstekend op steenachtige, ijzerrijke heuvels. De druif zou ook vanuit het Baskenland afkomstig zijn, maar staat reeds lange tijd aangepland in SudOuest. De druif was bijna uitgeroeid door de Phylloxera uitbraak en eigenlijk door de opening van een mijn bracht ommekeer. De dorstige mijnwerkers dronken graag wijn van Fer Servadou en daarmee was de druif gered.
Overigens bestaat er geen relatie tussen de Malbec kloon Fer uit Argentinië.
De druif kenmerkt zich door haar stevige tannine en aroma’s van rode bessen, rabarber, vijgen en een peperige en rokerige boventoon.
Impératrice Eugénie rosé
De wijn is vernoemd naar de vrouw van Napoleon III, Eugénie. Daarmee was ze de schoondochter van Lodewijk Napoleon die ooit koning van Holland was (om een leuk bruggetje te slaan).
Deze rosé is een blend van Tannat, Fer Servadou, Cabernet Franc en Cabernet Sauvignon. Wat opvalt aan deze rosé is de relatief donkere kleur ten opzichte van veel andere rosés. De wijn kent een langer schilcontact, waardoor je de tannine herkent in de wijn. Daarnaast heeft ze een kleine bite door het gebruik van vier krachtige rode druiven. Ook zijn de druivensoorten atypisch voor rosé, dat maakt deze wijn eigenlijk alleen maar origineel.
Ik twijfel even bij de kleur intensiteit, is dit nu gemiddeld of diep. Ik houd het toch even op diep zalmroze van kleur. De neus heeft een gemiddelde intensiteit van vuursteen, rode bessen en aardbeien. Het is een droge wijn met een hoger dan gemiddeld zuurgraad. Er zit een lekker bite in, mede ingegeven door de tannine. De wijn heeft een aangename body met aroma’s van rood fruit, zwarte bessen, vuursteen (ingegeven door de bodemopbouw) en grenadine.
Concluderend kan ik zeggen dat het een frisse wijn met lekker fruit en soepel. Het fruit en zuur zijn goed in balans en versterken elkaar. Je moet iets langer de wijn in de mond houden voordat de rode bessen, aardbeien en zwarte bessen goed tot haar recht komt. De wijn heeft een aangename afdronk. Dit is een goede rosé die niet misstaat naast een salade geitenkaas of kalfsvlees.
Fronton
Een ander bijzonder gebied is Fronton, gelegen ten oosten van Toulouse. In Fronton heerst de Négrette. Deze druif kom je alleen in SudOuest tegen en een kleine aanplant in de Fief Vendéens in de Loire. Daar staat deze druif ook wel bekend onder de naam Ragoutant.
De druif is afkomstig van de Cypriotische Mavro. Het verhaal gaat dat de Tempeliers de druif mee namen van Cyprus naar de Gaillac, waar deze vooral rond Fronton werd aangepland. Het is daarom niet verwonderlijk dat de druif houdt van hete droge klimaten. Zeker omdat ze ook erg kwetsbaar is voor echte meeldauw en grijze rot. Verder floreert ze op lastige bodems, grind, steenachtig slib en klei en doet ze het heel goed op de ijzerrijke bodems van Fronton.
Wijnen van Négrette hebben over het algemeen een mooie body, zijdezachte tannine en geparfumeerd met aroma’s van rood fruit, violet maar ook dierlijke aroma’s.
Chateau Terre Fauve
Terre Fauve is een wijnmakerij met 13ha wijngaard waar bijna 100 jaar oude stokken van Négrette staan. Hier wordt sinds 1600 reeds wijn gemaakt. Sinds 2019 is het domein overgenomen door 2 jonge wijnmakers die een aardige staat van dienst hebben. En zij richten zich hierbij op biologische en biodynamische wijnbouw. Biologische wijn houdt in dat de wijn gemaakt wordt met respect voor de natuur, zonder gebruik te maken van chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest. Ook in de wijnkelder zijn regels. Sulfiet is een product dat natuurlijk aanwezig is in druiven. Echter in de kelder wordt dit vaak toegevoegd om de wijn beter te kunnen laten ouderen. In de biologische wijnbouw is de toegestane hoeveelheid sulfiet dat mag worden toegevoegd beperkt tot 50mg/lt minder dan gebruikelijk. Gangbaar is 150mg voor rode wijn en 200mg voor witte wijn (omdat witte wijn vaak gevoeliger is voor de blootstelling aan zuurstof).
Biodynamisch houdt in dat men werkt op basis van het antroposofische gedachtegoed van Rudolf Steiner. Ze werken samen met natuur en kosmos. Het gehele bedrijf wordt gezien een organisme in het grote geheel waarbij hemellichamen invloed uitoefenen op het gewas. Hocus pocus? Denk aan hoe de maanstand invloed uitoefent op de getijdebeweging!
Chats
Deze rode wijn is een vin naturel, dat wil zeggen dat er geen gisten of sulfieten toegevoegd zijn. Het is een volledig natuurlijke wijn. De vergisting begint door de natuurlijke gisten die op de druif aanwezig zijn. De druiven zijn afkomstig van wijnstokken van Négrette die in 1977 zijn aangeplant.
Het levert een diep paarse wijn op met een intense neus van viooltjes, bosvruchten en aardbeienyoghurt. Ook bespeur je een aardse ondertoon. De wijn heeft een mooi balans tussen zuren en fruit waarbij de tannine iets wat uitgesproken zijn, maar niet vervelend. Ook in het palet bespeur je kersen, gedroogd fruit, aardbeienyoghurt (waarbij je dus direct de malolactische omzetting hebt), vanille van de houtrijping en natte aarde en leer. De afdronk is heerlijk lang. Dit is een mooie afsluiter in deze prachtige proeverij om de SudOuest te ervaren.
Conclusie
Deze wijnen hebben mij echt verrast. Zo subtiel als de witte wijn was, met hele mooie aroma’s zo verfrissend was de rosé met bijna uitgesproken aardbeien die uit het glas spatten. De rode wijn is zo goed, mooie lagen en een heerlijke afdronk.
Maar ook het verhaal heeft mij geïntrigeerd. De wijnwereld wordt gedomineerd door de commercieel gangbare druiven als chardonnay, sauvignon blanc, cabernet sauvignon, syrah noem ze maar op. Maar het zijn de kleine lokale druivensoorten die vaak op het randje van uitsterven hebben gestaan die toch heel verrassend voor de dag komen.
Dat en meer heeft deze prachtige proeverij uit de SudOuest toch toegevoegd om deze wijnen te ervaren.
Tussen Bordeaux en Bergerac aan de noordkant en de Pyreneeën en Spanje aan de zuidkant ligt de grote regio “Zuidwest Frankrijk” of SudOuest. Hier staan wijngaarden naast weelderige bossen en is wijn en wijnmaken en levenswijze. Hier liggen wijngaarden die in Frankrijk grote faam genieten, maar in het buitenland minder bekend zijn. Hele mooie robuuste wijnen uit het vergeten SudOuest die zeker de moeite waard zijn om te ontdekken.
Met zo’n 50,000ha is dit het 5e grootste wijnbouwgebied in Frankrijk. Wat opvalt ten opzichte van alle andere wijnbouwgebieden in Frankrijk is dat het Sud-Ouest een gebied is dat erg versplinterd is. Er is geen één groot aaneengesloten gebied, maar allemaal kleine wijngebiedjes met ieder haar eigen karakteristiek. Daar waar de wijngebieden in het noorden toch vaak de druivensoorten uit Bordeaux gebruiken, zie je in de meer zuidelijke gebieden lokale druivenrassen zoals Manseng, Fer-Servadou, Tannat (bekend als de lokale druif van Uruguay) en Négrette. Tevens wordt hier veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van nieuwe inheemse druivensoorten.
De regio kan grofweg worden opgedeeld in drie regio’s; Aveyron, Garonne & Tarn en Pyrenneeën (incl de Côtes de Gasconne en Armagnac).
Klimaat in Sud-Ouest
Klimatologisch ligt Sud-Ouest heel gunstig, in een overgangszone van maritiem onder invloed van de Atlantische Oceaan en de warmte van de Middellandse Zee. Het is overwegend warm met milde winters. In de herfst en winter kan de wind van zuid naar zuidwest droog aanvoelen en uitzonderlijk warm weer brengen. Dit wordt veroorzaakt door het föhneffect door de milde Spaanse lucht die over de Pyreneeën komt.
Regenval is regelmatig, waarbij meer regen valt aan de voet van de Pyreneeën in vergelijking tot het middengebied van Sud-Ouest.
Bodemopbouw
Natuurlijk is in zo een groot gebied niet echt één bodemsoort te vinden. In de regio’s Cahors en Gaillac liggen de wijngaarden op een grindachtige klei en mergel bodems. Vanzelfsprekend in Irouléguy, aan de voet van de Pyreneeën, is dit meer rood zandsteen, schist en mica-rijke grond.
Aveyron
Côtes de Millau
Helemaal in het oosten ligt de regio Aveyron. Hier vind je de kleine appellatie Côtes de Millau. De wijngaarden liggen op de zuidelijke hellingen in de smalle vallei van de Tarn. De kale bodem is gemaakt van kalksteen vermengd met mergel. De dominante druivensoorten zijn Gamay en Syrah die elk voor minimaal 30% moeten zijn aangeplant. Verder vind je hier Cabernet Sauvignon en de lokale druiven Fer Servadou en Duras. De wijnen dienen een cuvées van verschillende druivensoorten te zijn. De wijnen worden gekenmerkt door hun fruitige karakter van aardbeien, rode bessen en frambozen. Terwijl flesrijping voegt een pittigere notensmaak toe.
De witte wijnen zijn afkomstig van Chenin Blanc en Mauzac en hebben een karakteristiek van groen fruit (appels en peer). Terwijl de rosé, natuurlijk van Gamay, volgens de Saignée methode.
Marcillac
Tussen de rivieren Aveyron en Lot, nabij Rodez, ligt Marcillac. Het terroir typeert zich door rode klei dat rijk is aan ijzer, rougiers genaamd. De wijngaarden staan of op steile hellingen, of men heeft terrassen gehakt uit de heuvels. De lokale held is ook hier Fer Servadou, of ter plaatse Mansois genaamd. Deze staat voor 90% aangeplant terwijl de resterende 10% bestaat uit Cabernet Sauvignon en Franc.
De wijnen zijn licht en fruitig met een boventoon van frambozen. De zijn gaat heel goed samen met aligot à la sausisse of lokale kaas zoals rocquefort.
Vin d’Estaing en Vins d’Entraygues et du Fel
Vin d’Estaing AOC ligt net ten noorden van Espalion op de beide oevers van de Lot. Op de steile hellingen staan Chenin Blanc en een beetje Mauzac aangeplant, welke heerlijke fruitige wijnen voortbrengt. De rode wijn van Gamay, Cabernet Franc en Sauvignon en Fer Servadou leveren diep robijnrode wijnen met een zweem van paars. Heerlijk fruitig, maar zeker niet geschikt om lang te ouderen.
Iets noordelijker, waar de Truyère samenkomt met de Lot, ligt Entraygues et du Fel AOC. Het grote verschil zit in het terroir wat hier vooral schist van de Fèl en graniet en barène (zand als gevolg van corosie van het graniet) van Entraygues. Dit geeft net meer frisheid aan de wijn
Garonne & Tarn
Vernoemd naar de twee rivieren, ligt oostelijk van de Aveyron het gebied Garonne et Tarn. In het oostelijke deel tegen Aveyron aan kent het gebied een klimaat met mediterrane invloeden, terwijl aan de westkant er nog maritieme invloeden zijn.
Er is een lange lijst van toegestane druivensoorten te vinden hier. Natuurlijk is er een overlap met het nabijgelegen Bordeaux appellatie. Echter vind je hier ook diverse lokale druivensoorten zoals Tannat, Abouriou en Prunelard welke de vader van de Malbec is!
Côtes du Lot
Op de beide oevers van de Lot liggen de wijngaarden van Côtes du Lot IGP. Hier komen voornamelijk rosé en rode wijn gemaakt van de Malbec druif die hier oorspronkelijk vandaan komt. Maar ook vind je andere druivensoorten zoals Merlot, Cabernet Franc en Gamay – gelet op de Bordeaux die binnen handbereik ligt. De wijn dient vaak jong gedronken te worden, heeft een mooi diep paarse kleur met rood fruit karakteristieken. Binnen deze IGP ligt het beter bekende Cahors AOC.
Witte wijn wordt gezien als een pareltje hier, zowel qua kwaliteit als verkrijgbaarheid. Slechts 5% van de productie is witte wijn, maar dan krijg je ook een mooie gele wijn met rijke aroma’s van peer, kweepeer en witte bloesem. Dominante druivensoorten zijn dan bekende; Chenin Blanc, Sauvignon Blanc en dergelijke, maar er zijn ook mooie lokale Len de l’El en de relatief onbekende Liliorilla.
Cahors AOC
De Cahors neemt een aparte plaats in. Hier vind je alleen rode wijnen waarbij Malbec dominant is (minimaal 70%). Andere druivensoorten zijn Tannat en Merlot. Dit zijn diep inktzwarte, krachtige wijnen met volle body. Tegenwoordig zie je dat wijnmakers ook meer toegankelijkere wijnen proberen te maken.
Wanneer je Malbec zegt, denkt men aan Argentinië. Het grote verschil tussen deze wijnen is dat wijnen uit de Cahors meer mineraliteit en structuur hebben terwijl er een beetje een aardse smaak omheen hangt. De wijnen gaan heel goed samen met rood vlees en stoofpotjes.
Côteaux du Quercy AOC
Net ten zuiden van Cahors, gelegen in de kalkstenen heuvels ligt Côteaux du Quercy. Hier komen mooie volle rode wijnen vandaan van Cabernet Franc. Tevens is er rosé te vinden. Toegestane druiven zijn Gamay, Malbec, Merlot en Tannat. Overigens, daar waar Cabernet Franc en Merlot de nadruk leggen op het fruitige karakter, voegt Malbec de body toe en geeft de Tannat de tannine. Maar 40% tot 60% van de blend dient Cabernet Franc te zijn. Dit vertaalt zich dan ook in een rijke aromatische wijn met veel fruit. Een ideale combinatie bij de lokale magret de canard of confit de canard!
Brulhois AOP
Helemaal aan de westkant van Garonne et Tarn langs de rivier de Garonne ligt Brulhois. Hier komen robuuste volle rode wijnen vandaan met uitstekend bewaarpotentieel. De tannine is pittig maar de wijn kent ook mooi zwart fruit, drop, pruim en specerijen. Men produceert hier 10,000hl ofwel 1.3 miljoen flessen.
Fronton AOC
Verder stroomafwaards, net boven Toulouse ligt Fronton AOC. Hier vinden we rode wijn van Négrette druif. Deze druivensoort is alleen in Fronton te vinden en nergens anders ter wereld! Ook hier zijn witte wijnen afwezig. Maar de rode wijn maakt veel goed; de jonge wijnen zijn fruitig met karakteristieken van zwart fruit en florale tonen. Terwijl de wijnen die gerijpt hebben een volle body hebben, robuust en complex zijn. Terwijl de rosé gemaakt van Négrette zacht, smaakvol, fruitig en een heerlijk lange afdronk hebben.
Gaillac
Tussen de steden Toulouse en Albi ligt de grootte appellatie Gaillac. Meer dan 100 wijn producenten en 3 grote coöperaties produceren hier zo’n 20 miljoen flessen wijn per jaar. Hier hebben we één van Frankrijk’s oudste wijngebieden. Reeds in de 4e eeuw voor Christus introduceerden de Feniciërs wijnstokken in Frankrijk. En Gaillacois was daar één van. Gaillac is absoluut een regio die een bezoek waard is; je hebt er de meest uiteenlopende wijnen van droog wit tot zoet door het laat oogsten van de druiven. Maar ook rood, rosé en mousserend. Al deze wijnsoorten, gemaakt van zeer uiteenlopende druivensoorten, hebben één ding gemeen; ze zijn allen gericht op fruitige frisse wijnen! Overigens de Gaillac Primeur zijn wijnen gemaakt van Gamay die zich heel goed laten vergelijken met Beaujolais. Tevens binnen de grenzen van Gaillac AOC heb je Gaillac Premières Côtes AOC voor hoge kwaliteit droge witte wijn. De wijn dient gemaakt te zijn van de authentieke Len de l’El, Mauzac Blanc en gesteund door Muscadelle, Sauvignon Blanc en een andere lokale ras Ondenc.
Côtes du Tarn
Rondom de Gaillac ligt de Côtes du Tarn. Hier combineren de wijnmakers hun aloude vergaarde kennis met moderne wijnmaaktechnieken. Zowel het terroir als klimaat is bijzonder divers, waardoor hier leuke spannende wijnen te vinden zijn. Hierdoor is het assortiment druivensoorten ook groot, maar liefst 5 witte druiven en 7 rode druiven variëteiten zijn toegestaan.
De Pyreneeën
Het laatste en grootste gebied betreft de Pyreneeën. Dit is het domein van Comté Tolosan IGP. Deze Indication Géographique Protection is een kwaliteitsaanduiding waar diverse regels aan gebonden zijn, zoals welke druiven variëteiten gebruikt mogen worden, maar ook wijnmaak technieken. Deze regels zijn minder streng dan bij een AOC (Appellation Origine Controlée). Hier vind je diverse kleinere sub-appellaties, maar ook de grote streek Armagnac, een destillaat vergelijkbaar met cognac.
Côtes de Gascogne
In de regio van Armagnac ligt IGP Côtes de Gascogne. Dit gebied is de leider van het zuidwesten; ongeveer 75% van de wijn is bestemd voor export. Terwijl 80% van de wijn productie witte wijn is van uiteenlopende druiven waaronder Colombard, Ugni Blanc, Gros en Petit Manseng. Dit biedt aromatische wijnen met tonen van exotisch fruit; ideaal als aperitief of bij zeevruchten. Je hebt hier kleinschalig rode wijn en rosé waar rood fruit in domineert.
Tursan
Een gebied 450ha groot met veel klein verspreide wijngaarden werken samen in een coöperatie. Hier vind je rode wijn van Cabernet Franc en Sauvignon, Tannat en Fer Servadou. Het zijn frisse jonge wijnen, heerlijk fruitig. Ook de rosé gemaakt door direct te persen zijn fris en fruitig. De witte wijn van Tursan is enorm in opkomst, fris, rond met complexe aroma’s gedragen door exotisch fruit. De Baroque variëteit speelt hier een belangrijke rol in naast Gros Manseng en Sauvignon Blanc.
Saint Mont
Naast Tursan en onder Côte de Gascogne ligt Saint Mont AOP. Reeds sinds vele jaren domineren lokale druivenrassen de wijngaarden. Wijnstokken zijn gemiddeld tussen 30 en 50 jaar oud (waarbij een enkeling zelfs de 150 jaar aantikt!).
Madiran et Pacherenc du Vic Bilh
Ten zuiden van Saint Mont ligt Madiran AOC en daaronder Pacherenc du Vic Bilh. Daar waar Madiran gericht is op rode wijn, is Pacherenc gericht op witte wijn. Madiran wijnen zijn diep gekleurd tegen het zwarte aan met een tanninerijk gevoel. Jonge wijnen zijn fruitig met aroma’s van bramen, zwarte bessen, terwijl een gerijpte wijn complexe tonen van leder, drop en specerijen vertoont.
Een klassieke Pacherenc du Vic Bilh is een zoete witte wijn rijk met aroma’s van honing en gedroogd fruit. Desondanks hebben ze een natuurlijke frisheid. De droge wijn is helder, fris met exotisch fruit. De druiven variëteiten zijn toch vooral lokaal gericht; Arrufiac, (Petit) Courbu, Gros en Petit Manseng.
Duc du Therme
Uit de uitverkoopbak bij een Nederlandse supermarkt heb ik een keer de Duc de Thermes opgepikt.Voor slechts € 2.00 had ik geen hoge verwachtingen, maar was toch aangenaam verrast door een mooie zuurgraad, heerlijk fruitig (perzik, ananas, gedroogd fruit) gedragen door honing. Helaas is de afdronk niet bijzonder, maar ja, voor € 2.00 kan je niet alles krijgen!
Jurancon
Aan de voet van de Pyreneeën ligt Jurancon. Verscholen in het heuvellandschap liggen de wijngaarden die mogen genieten van bergachtig klimaat met oceaaninvloeden. De druiven zijn hoog getraind om vorstschade zoveel mogelijk te voorkomen. Dit gebied mag dan iets meer bekendheid genieten, vooral voor haar droge witte wijn, de Jurancon Sec. Daarnaast kent met ook zoete wijn, de zogenaamde moelleux wijnen.
De moelleux wijnen zijn gemaakt van Petit Manseng druiven die laat worden geoogst en leveren mooie verfrissende wijn. Doordat de druiven drogen aan de wijnstokken tot rozijnen, krijg je weelderige wijnen met gedroogd fruit, honing maar toch behouden ze hun natuurlijke frisheid door hoge zuurgraad.
De droge wijn is een blend van Petit en Gros Manseng met de lokale Courbu druif. Het frisse citrusfruit wisselt af met mooi exotisch fruit en bloemige tonen van jasmijn. De wijn kent over het algemeen een aangename lange afdronk. Heerlijk bij zalmgerechten of Thaise curries.
Irouleguy
In het uiterste zuidwest hoek, hoog in het Baskenland vind je Irouleguy. Hier liggen de wijngaarden op terrassen tegen de stijle hellingen van de Pyreneeën. Nadat aan het begin van de 20e eeuw de wijnbouw activiteiten nagenoeg waren verdwenen, is er sinds 1950 nieuw leven in geblazen. Met voornamelijk inheems variëteiten als (Petit en Gros) Manseng, (Petit) Courbu en Tannat, maar ook Cabernet Franc en Sauvignon. Het klimaat is hier droog en heet, vooral ook in de herfst wat de rijping goed ondersteund. De rode wijn zijn donker en tanninerijk. Deze wijnen kunnen goed ouderen dankzij de zuren en tannine. De wijnen zijn aromatisch en ontwikkelen naar gedroogd fruit en specerijen naar mate ze ouderen.
Ariège
In de zuidoost hoek van de Pyreneeën, hoog boven de andere appellaties vinden we Ariège AOC. De rode wijn van vooral internationale variëtieten domineert hier. Denk daarbij aan de Bordeaux rassen en Syrah. Overigens geldt hetzelfde voor de witte wijn; Sauvignon Blanc, Sémillon, Chenin Blanc en Chardonnay.
Vergeten robuuste wijnen uit SudOuest
Vanzelfsprekend is er niets mooier dan in het gebied zijn, lekker eten en een lokale wijn op tafel. Dat geldt helemaal voor SudOuest waar ontspanning en genieten hand in hand gaan met haar vergeten robuuste wijnen. Ja veel mensen kennen de Cahors en Jurancon dan misschien wel, maar de verscheidenheid is hier vele malen groter. Van de robuuste wijnen uit Cahors tot mooie weelderige moelleux wijnen in Pacherenc du Vic Bilh. Wat het hier zo uniek maakt is door de versplintering heb je vele subgebieden met ieder haar eigen uitgesproken karakter. Je merkt ook dat sommige regio’s meer aan het werk zijn op de internationale markt als andere, maar over het algemeen zijn deze wijnen beperkt te krijgen buiten de eigen regio. Begin met experimenteren, neem een Côteaux de Lot, een Brulhois of Frontin. Vanzelfsprekend kunnen wij hiermee helpen.
De Périgord, gelegen ten oosten van Bordeaux en doorsneden door de rivier de Dordogne is beter bekend als het wijngebied Bergerac AC. Het is een ideaal vakantiegebied met mooie middeleeuwse stadjes en de welbekende weekmarkten. Daarnaast is het een gebied met heel stabiel weer. Ook de Périgord produceert krachtpatsers hoewel het niet de naam heeft.
Je ziet hier dan ook een klimaat dat ongeveer hetzelfde is als dat van de Bordeaux, maar dan zonder de maritieme invloeden. Het zal je dan ook niet verbazen dat hier dezelfde druivensoorten te vinden zijn als in de grote zus; Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot en Malbec voor de rode wijnen. Voor witte wijnen draait het om Sauvignon Blanc, Sémillon en Muscadelle.
Geschiedenis van het gebied
Net als in Bordeaux zijn het de Romeinen geweest die wijn hebben geïntroduceerd. Vooral in de 13e eeuw werd een boost gegeven aan de wijnproductie, mede door de export naar Engeland. Henri III gaf Bergerac voorkeursrecht voor productie, speciale belastingvoordelen (ja toen al!) en het recht om wijn ongehinderd te transporteren. Al reeds in de 14e eeuw heeft Bergerac strikte eisen aan haar wijnen om kwaliteit te waarborgen. Echter ondanks al deze privileges, lag het stroomafwaarts gelegen Bordeaux toch dwars. Door de Bordeaux wijnen voorrang te geven in het afhandelen van de vrachtschepen en daar bovenop zware belastingen te heffen op de wijnen uit Bergerac.
Toen kwam de 100 Jarige Oorlog (1337 – 1453), die verwoestende sporen achterliet in Bergerac. Dit viel samen met de Zwarte Dood (1347 – 1352) die een groot deel van de bevolking uitroeide. Vanzelfsprekend werden wijngaarden niet gespaard en ging kennis omtrent wijnmaken verloren door de vele slachtoffers. In de 17e eeuw was Bergerac een Hugenootse versterking terwijl de protestantse gemeenschap beschermd werd. Dit resulteerde ook in veel verzetjes en onderdrukking. Door al deze gebeurtenissen werd de ontwikkeling van de wijnindustrie zwaar ingeperkt.
De volgende impactvolle gebeurtenis was de phylloxera crisis; nagenoeg alle druivenstokken waren geïnfecteerd en dus na sanering van de bodem, moesten de wijngaarden opnieuw aangeplant worden. Vandaag de dag staat er naar maar 1/6e deel aangeplant vergeleken met de aanplant voor de phylloxera besmetting.
Bodemopbouw
Je kan het gebied opbouwen in drieën opdelen; ten noorden van de Dordogne bevat het vooral zand en klei vermengd met grind. In het zuidoosten zorgen boulbènes, een kiezelrijke bodem, voor een arme bodem. In het westen, gelegen tegen St Emilion en Côtes de Castillon vind je kalkhoudend gesteente en bodems bezaaid met kiezelstenen; dezelfde bodem die je in de naburige gebieden vindt.
De krachtpatsers uit Bergerac in de Périgord
Hoewel heel mooie wijnen afkomstig zijn uit Bergerac, staat deze regio – nog steeds – in de schaduw van Bordeaux. Ook het feit dat de regio, met nog geen 13.000ha aan wijnbouwgebied, uit ruim 10 verschillende appellaties bestaat, doet geen goed aan de naamsbekendheid; het is simpelweg te verwarrend. Bergerac is een overkoepelende naam, waar redelijke basis rode wijn, rosé, droge en zoete witte wijn geproduceerd wordt. Terwijl de specifieke sub-appellaties zich richten hogere kwaliteit wijn.
Harde keuzes voor Bergerac AOC
Doordat het gebied meer landinwaarts ligt, komen druiven ongeveer 10 dagen later tot hun beste fysiologische rijpheid. Vaak zie je dat men druiven toch te vroeg plukt, waardoor de wijn astringent aanvoelt. Een tweede aspect is dat men gericht moet zijn om tannine goed te managen. Daarom zie je vooral Merlot aangeplant staan.
Naast de bovengenoemde druiven, zijn ook Ugni Blanc en Chenin Blanc toegestaan. Tevens de zeer onbekende en vooral plaatselijke druivensoorten Ondec (wit) en Mérille (rood).
Helaas verkoopt men veel druiven aan coöperaties, die kwaliteit niet altijd hoog in het vaandel hebben staan. Hierdoor is de regio bekend voor haar soepele toegankelijke wijnen. Terwijl de regio in staat is tot prachtige krachtpatsers in de Périgord. Men zal de plantdichtheid moeten verhogen om de druiven harder te laten werken om hogere concentraties te realiseren. Echter kan je jezelf blijven afvragen of je wel wilt en kan concurreren met de Bordeaux. Maar om het op één hoop te vegen met Zuidwest Frankrijk, is ook weer zo wat. Daar gebruikt men eenmaal heel andere druivensoorten.
Feitelijk kan je zeggen dat de regio moeite heeft met haar eigen identiteit; er zijn veel overeenkomsten met Bordeaux, maar het is geen Bordeaux. Overigens onderscheidend is Bergerac wel. Ze heeft eenmaal niet de schaalgrootte en het financiële vermogen, hier zijn eigenaar en wijnmaker vaak één en dezelfde. En de (Franse) trots geldt hier niet zozeer voor de eigen wijn, maar eerder voor de hele regio!
Creativiteit in Bergerac
Wanneer er domeinwijnen zijn, zie je ook een groot contrast met Bordeaux; daar waar in Bordeaux vaak slechts één of twee wijnen geproduceerd worden, is dat in de Bergerac zeer uiteenlopend. Daarnaast bemerk je ook dat in Bergerac meer geëxperimenteerd wordt; wat dacht je van een Chardonnay uit deze regio! Omdat Chardonnay niet is toegestaan in de lijst van druivensoorten voor de regio, staat op het etiket “vin de France”. De wijnen van Bergerac staan vooral op een ondergrond van klei en kalksteen. Dat herken je terug in de frisheid en hoge zuurgraad van de witte wijn, gecombineerd met mineraliteit en citrus met tropisch fruit palet.
Côtes de Bergerac
Binnen de Bergerac AOC heb je ook Côtes de Bergerac AOC. Deze kent een strengere wet- en regelgeving omtrent wijngaardbeheer en vinificatie. Hier vind je dan ook de betere wijnen. Daar waar Bergerac AOC snel fruitig is, maar blijft niet echt hangen, zijn wijnen van Côtes de Bergerac rouge AOC toch wel een maatje beter. Echter in het algemeen kan je stellen dat ook hier kwaliteit nogal kan fluctueren.
Le Vin selon David Fourtout
Een fantastische wijn die zich duidelijk onderscheidt, is Le vin selon David Fourtout. Deze is verkrijgbaar als wit of rode wijn. De druiven zijn handgeplukt en volgen een heel precies proces om kwaliteit te waarborgen. Deze wijn is ook niet in elke jaargang verkrijgbaar! De rode wijn van Bordeaux blend rijpt 18-24 maanden op nieuw eikenhout. Ze ondergaan geen filtering. Je kan de wijn wel 15 jaar weg leggen. De witte wijn is een aromatisch volle wijn met hoge zuren. Deze is gemaakt van Sauvignon Blanc (46%), Muscadelle (18%) en Sauvignon Gris (36%). Deze indrukwekkende wijnen zijn nu verkrijgbaar voor slechts € 49.95 per fles (excl verzendkosten). Neem even contact met ons op.
Ook heb je Côtes de Bergerac blanc AOC, welke mooie moelleux wijnen produceert. Zijdezachte wijnen met karakteristiek van bloemen en wit fruit.
Montravel
Grensend aan Castillon in Bordeaux ligt Montravel. Hier kent men een redelijke strikte wetgeving omtrent plantdichtheid en productiestandaarden. Daardoor vind je verrassend hoge kwaliteitswijnen van vooral witte druiven. Gekenmerkt door aroma’s van witte bloesem en gerijpt op fijne lie, genereert dit een rijke complexe wijn met veel structuur. Probeer eens Château Masebureland Le Raz, Château Laulerie of Château Du Bloy.
Ook heb je rode wijn binnen de Montravel AOC. En gelet op de ligging zal het niet verbazen dat Merlot de dominante druif is; minimaal 50% van de blend dient Merlot te zijn.
Verder heb je halfzoete wijnen, moelleux, onder de appellatie Côtes de Montravel AOC. Ze hebben de zoetheid van een Riesling Kabinett en gaan geweldig samen met de Aziatische keuken. Terwijl Haut Montravel AOC de dessertwijnen heeft die gemaakt zijn van druiven die edele rotting hebben ondergaan. Deze wijnen zijn gemaakt van de klassieke blend, Sauvignon Blanc, Sémillon en Muscadelle. De wijnen hebben een karakter van geroosterde amandelen, perzik en gedroogde abrikoos, versterkt door vat rijping.
Rosette
Rosette is gelegen ten westen van Pécharmant. Deze kleine appellatie heeft nauwelijks naamsbekendheid buiten de Dordogne. Een waar pareltje dus!. Je vindt hier, net als in Côtes de Montravel AOC, de moelleux wijnen van lichte en verfrissende stijl.
Pécharmant
Net ten oosten van de stad Bergerac ligt het relatief onbekende Pécharmant. Dit is een atypische regio met een bodem bestaande uit rode klei, vuursteen en kiezelstenen. Hierdoor hebben wijnen meer structuur en body. Je hebt hier daarom fantastische stevige rode wijnen. Domaine Haute-Pécharmant en Château Tiregand hebben de beste naam opgebouwd. Maar Domaine des Costes, Château les Marnières en Les Chemin d’Orient timmeren erg hard aan de weg.
Saussigniac
Dit is een bron van mooie zoete wijnen met een vriendelijke prijs. De wijnen ondergaan edele rotting om de suiker concentratie te verhogen. Men gebruikt de klassieke blend, maar de verhoudingen van de druivensap kan anders zijn. De wijngaarden staan aangeplant op mooie kalksteenhoudende bodem, wat de mineraliteit en frisheid van de wijn ten goede komt.
Ook vind je hier beperkt verrassende rode wijn; zoek eens naar Château Les Miaudoux of Château le Payral
Monbazillac
Monbazillac staat bekend om de mooiste dessertwijnen van Sauvignon Blanc, Sémillon en Muscadelle. Vooral de wijngaarden gelegen op de noordelijke helling produceren hoge kwaliteitswijnen. Langs de bergkam liggen de goed gedraineerde gronden, ideaal voor de beste kwaliteit druiven. Halverwege de helling liggen de wijngaarden op uitgewassen, dunnere gronden terwijl aan de voet het kalksteen begraven ligt op een dikke laag klei. Hoe stroperig de wijn mag zijn, de dronk is toch erg verfrissend; de Muscadelle bijvoorbeeld voegt een heerlijk palet van witte bloesem toe. Wanneer de wijn langer rijpt, zal de kleur veranderen naar amber en de karakteristiek gaat naar noten en marsepein. Probeer eens de wijnen van de coöperatie Château Monbazillac of bij Mitra een flesje Château Bélingard!
Tevens heb je de Monbazillac sélection de grain nobles met een suikergehalte van meer dan 85 gram. Deze zeer zoete dessertwijn kan prima worden genoten op zichzelf, of bij een heerlijk zoet dessert.
Wat zijn dan die krachtpatsers uit de Périgord?
Wanneer je echt op zoek bent naar mooie pareltjes, zoek dan in Pécharmant voor de rode wijn, Montravel voor de droge witte wijn. Voor een mooie moelleux wijn kijk dan uit naar een Côtes de Bergerac Blanc of beter, een Rosette AOC! Terwijl de mooiste tegenhangers van Sauternes toch echt in Monbazillac te vinden zijn. Helaas zijn deze wijnen buiten Frankrijk moeilijk aan te komen. Dus houdt het vooral in gedachte wanneer je gaat genieten in de Périgord.
Zo zie je, er is voor elk wat wils in de Périgord en het goede nieuws, ook voor elke portomonee! Echter zoals altijd, voor kwaliteit moet je toch wel betalen, maar gelukkig niet zoveel als in de Bordeaux. Dus Bergerac is echt wel een goed alternatief voor de dure Bordeaux, maar je hebt wel wat meer kennis nodig om de “gewone” wijntjes te kunnen onderscheiden van de betere wijnen met meer structuur en complexiteit helaas.
Nadat we uitgebreid over de Médoc en Entre-Deux-Mèrs hebben uitgeweid, gaan we nu eens kijken wat dan het verschil met de rechteroever is. Hier vinden we de welbekende appellaties Pomerol en St Emilion, maar ook veel andere minder bekende appellaties. Ook op de rechteroever van de Bordeaux zijn grote verschillen te ontdekken.
De belangrijkste verschillen
Merlot en Cabernet Franc zijn de dominante druiven op de rechteroever. Soms gebruikt men Cabernet Sauvignon, Malbec en Petit Verdot om te blenden. Cabernet Franc is populairder geworden om de wijn meer frisheid te geven. Dit in tegenstelling tot de Médoc waar dus de Cabernet Sauvignon, met haar hoge tannine, de dominante druif is!
De bodem is ook van kalksteen, maar in plaats van grind, is deze meer vermengd met klei. De wijngaarden zijn over het algemeen aanzienlijk kleiner met slechts 5ha voor een landgoed.
Wijnen zijn fruitig met zacht mondgevoel door de lagere tannine en zuurgraad. Echter sommige wijnen kunnen alsnog lang ouderen, hoewel veel wijnen prima jong te drinken zijn.
Aangezien de Merlot een vroegrijpend ras is, lopen de wijnboeren hier tegen uitdagingen aan. Verschillend bladmanagement kan uitkomst bieden, maar ook het gebruik van andere klonen die later kunnen rijpen of de plantdichtheid verhogen. Immers in dat geval moeten de planten met elkaar “concurreren” om de voedingsstoffen en dat vertraagd de rijping.
Significant verschillend classificatie systeem
Op de rechteroever in Saint Emilion kent met het St Emilion-classificatie systeem. Dit in tegenstelling tot het Classificatie systeem van 1855, wordt elke 10 jaar herzien. De huidige lijst van geclasseerde landgoederen dateert 2012, dus we verwachten volgend jaar een nieuwe lijst!
Het systeem is significant makkelijker dan de classificatie van 1855; er zijn slechts vier classificaties. De classificatie is afhankelijk van verschillende factoren; het aantal jaargangen die geproefd worden door een jury, reputatie in de markt, het terroir en de bestaande classificatie. Al deze criteria leveren punten op. De finale score is op een 20 punten schaal.
Saint Emilion Grand Cru Classe A (minimaal 17 punten) is slechts weggelegd voor 4 chateaux (Angelus, Ausone, Cheval Blanc en Pavie). Terwijl Saint Emilion Grand Cru Classe B minimaal 16 punten moet hebben. In totaal 18 wijndomeinen kennen deze classificatie. Er zijn 63 domeinen met Saint Emilion Grand Cru Classe. Tenslotte is er Saint Emilion Grand Cru; meer dan 200 domeinen dragen deze classificatie.
Echter om het verwarrend te maken, want we zijn immers in Frankrijk, is niet elk domein geclassificeerd. Hierdoor zijn de wijnen van bijvoorbeeld Tetre Roteboeuf en Chateau le Dome een St Emilion Grand Cru, maar behoren ze wel tot de beste wijnen van de wereld, met prijzen rond €150 per fles!
“Vin de Garages”
Ook staat de rechteroever bekend om haar “Garagistes” met hun “vin de garages”. Deze beweging is begin 1990 ontstaan. “Vin de garages” zijn hoogwaardige, volle wijnen met een diepe kleur en vaak duidelijke op eiken gerijpte aroma’s. Ze worden in zeer beperkte hoeveelheden geproduceerd door kleine wijnmakerijen en zijn meestal iets eerder rijp dan meer conventionele wijnen. De opbrengsten zijn laag, omdat de druiven zorgvuldig zijn geselecteerd en ultramoderne wijnbereidingstechnieken worden gebruikt. Vanwege deze beperkte productie werd gezegd dat de productie in een garage zou passen, vandaar de naam. De populariteit bereikte haar hoogtepunt eind 20e eeuw, begin 21e eeuw toen ook de fameuze Robert Parker hoge scores toekende aan deze wijnen.
Libourne
St Emilion
Deze befaamde appellatie kent een wijd aanbod van verschillende terroirs en bodemsoorten. Vooral hier verschilt dit van wijngaard tot wijngaard. De beste terroirs hebben een bodem van kalksteen, kalk, gravel en ijzer depositie. Terwijl de beste wijngaarden mooie hoogteverschillen en goede drainage kennen. Op het plateau in St Emilion vind je de beste wijngaarden.
Wanneer je afglijdt richting de rivier, verandert de bodemsamenstelling naar een mengsel van klei, zand en kalksteen; “calcaire” genaamd. Vooral het kalksteen speelt een belangrijke rol, aangezien die een perfecte bodem aan wijnstokken biedt. Dit vanwege de hoge concentraties aan calciumcarbonaat wat vocht vasthoudt en vooral tijdens droge jaren kunnen de wijnstokken hiervan profiteren. Maar watert ook goed af tijden de natte jaren. Verder verhoogt het de pH waarde en voegt mineralen toe aan de bodem welke door de druiven worden opgenomen.
Tevens speelt de kalksteen een belangrijke rol bij de landgoederen; veel van de kastelen zijn gebouwd met kalksteen en tevens zijn er in het gebied steengroeven waar bezoekers zowel de wortelstokken kunnen zien, als dat deze worden gebruikt om de wijn te laten rijpen.
Wanneer je van west naar oost kijkt, vindt je in het westen tegen Pomerol, een bodem van vooral gravel, klei, kalksteen en zand. Dat is ideaal voor Cabernet Franc. In het oosten, de koelere terroirs van het gebied, vind je juist meer klei.
Chateau Vignot St Emilion Grand Cru
Een fantastische St Emilion Grand Cru voor een schappelijke prijs. De wijn straalt diepte uit met een neus van zwarte kersen, bramen en een vleugje aardse tonen. In de eerste slok geniet je van de smaken van donker fruit met jeneverbes en kruidnagel. Je herkent de elegantie direct. De afdronk is lang waarbij je geniet van de minerale ondertonen.
Pomerol ligt dus westelijk van St Emilion. Hier zie je al grote verschillen op de rechteroever van Bordeaux; qua bodemopbouw. Terwijl de klei structuur geprezen wordt in Pomerol, zijn ook gravel, zand en ijzer deposities aanwezig. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat Merlot hier de dominante druif is vanwege het geliefde kleirijke terroir. Net als in St Emilion, kan je Cabernet Franc vinden op de gravelrijke gronden. De beste kleigronden kan je vinden bij Chateau Pétrus (het noordoosten van de appellatie); hier ligt blauwe klei dat heel compact is met een hoge dichtheid. Daardoor moeten de druivenstokken hard werken om zich te vestigen, wat bijdraagt aan de kwaliteit van de wijn!
Je kan grofweg zeggen hoe compacter de kleilaag, hoe rijker en geconcentreerder de wijn is. Dat betekent dus ook dat Pomerol wijn afkomstig uit een wijngaard gelegen op gravel over het algemeen een lichtere stijl wijn maakt met veel finesse, terwijl de wijn van zandgronden de lichtste wijn voortbrengt.
St Emilion satellites
Ten noorden en oosten van St Emilion liggen de satelliet gemeentes. Hier is het terroir te vergelijken met die van de grote broer, maar liggen temperaturen iets lager. En aangezien ze iets verder van de Dordogne liggen, is het klimaat net een tikkeltje anders waardoor ook later geoogst dient te worden. Twee gemeenten bestaan niet meer; Parsac is opgegaan in Montagne en Sables welke is opgegaan in St Emilion zelf. De bestaande appellaties zijn:
Lussac St Emilion
Dit is één van de grotere satellieten met 1.396ha. Lussac dankt haar naam aan de ruïne van een oude Romaanse villa van Luccius die de regio voor het eerst cultiveerde. Het ligt net ten noorden van Montagne St Emilion en is gescheiden door slechts een beekje; de Lavie. Hier zijn 215 wijnboeren actief, maar een groot deel verkoopt de oogst aan de grote coöperaties.
Het terroir is divers; met zand en klei op het plateau, kalksteen en klei op de helling terwijl klei en gravel in de vallei ligt. De beste wijnen komen van de kleigronden uit het noorden van Lussac St Emilion.
Montagne St Emilion
Dit is de grootste satelliet met 1.549ha aan wijngaarden en 220 wijnboeren. Slechts 10% verkoopt de druiven aan coöperaties. Het ligt ingeklemd tussen Lussac St Emilion en St Emilion zelf. Hier vind je één van de beste wijnen uit de satellieten; neem bijvoorbeeld Clos de Bouard, Beausejour Montagne of Faizeau.
Clos de Boüard Montagne St Emilion
Deze mooie wijn van 85% Merlot, 10% Cabernet Franc en 5% Cabernet Sauvignon komt van 30ha perceel met wijnstokken die gemiddeld 40 jaar oud zijn. Het domein is in eigendom van de familie Boüard, die ook Chateau Angélus aanhouden (welke een St Emilion Grand Cru Classe A status heeft!). Door het lage rendement op een fantastisch terroir levert het geconcentreerde wijnen op. Ze worden 24 maanden op eikenhout gerijpt. Het resultaat? Intens purper wijn met subliem zwart fruit en lichte rokerige ondertoon. Fluweelzachte tannine, fris en kruidig met een hint van cacao. Nu verkrijgbaar voor slechts € 42.95.
Puisseguin St Emilion
De naam is afgeleid van het Keltische woord “Puy” (heuvel van krachtige wijn) en “Seguin”, wie een officier was die diende onder keizer Karel de Grote.
Hier is 989ha waarvan 731ha aangeplant staat en beheert door 100 wijnboeren. Terwijl er 75 chateaux actief zijn. Het terroir bestaat uit kalksteen, klei, gravel en zandsteen waar Merlot floreert. Verder vind je er Cabernet Franc, Sauvignon en Malbec.
Probeer eens Chateau Soleil, Chateau Clarisse of Croix de Justice!
St Georges St Emilion
De kleinste appellatie met slechts 180ha aan wijngaarden, beheert door slechts 20 wijnboeren. Het heuvelachtige landschap levert fantastische wijnen op terroir van klei, krijt en kalksteen.
Interessant detail is dat wijnen uit St Georges gelabeld mogen worden als St Georges St Emilion of, vreemd genoeg, Montagne St Emilion! Voor de beste wijnen, probeer eens Cap Saint Georges of Chateau St Georges.
Lalande de Pomerol
Ten noorden van het prestigieuze Pomerol en de rivier Barbanne, ligt Lalande de Pomerol. Hier vind je goede kwaliteitswijnen voor een betaalbare prijs. Net als de St Emilion satellieten ligt het net iets verder van de Dordogne, de rivier die de broodnodige voeding en vocht levert aan de twee grote namen.
In Néac vind je de mooiste wijnen uit Lalande de Pomerol, vooral gedreven door de glooiende hellingen met diepe klei en gravel. Dit komt dicht in de buurt van het terroir in Pomerol zelf. Probeer eens de fluweelzachte Chateau de Chambrun en laat je betoveren!
Fronsac
Op alluviale klei-kalksteenheuvels bezaait met gravel en dieper gelegen krijt- en kalkhoudende lagen ligt zo een 771ha aan wijngaarden. Hier komen krachtige subtiele wijnen met toetsen van rood fruit, peper en kruiden vandaan. De body is vol en rond.
Terwijl Canon-Fronsac meer een mengsel van klei en kalksteen omvat en slechts 243ha kent. De wijnen hier zijn geconcentreerder, mede omdat het dichterbij de Dordogne ligt. De neus is geconcentreerd; framboos, aardbei en aalbessen voeren de boventoon. Wanneer de wijn ouder wordt, herken je meer pruimedant, leer en mokka. Het palet is weelderig en gul met een intense aangename lange afdronk.
Côtes de Bordeaux
Zoals vorige week was aangegeven, is deze appellatie verdeeld over Entre-Deux-Mèrs en Libournais. Naast de reguliere Côte de Bordeaux zijn er nog een tweetal specifieke appellaties in de Libournais. Je bemerkt ook dat de wijnen meer gaan neigen naar die van de Médoc; zo zie je maar weer dat er in een klein gebied grote verschillen op de rechteroever van Bordeaux te vinden zijn.
Castillon Côtes de Bordeaux
Ten oosten van St Emilion, gelegen op een verlengde van hetzelfde plateau ligt Castillon. Dit is een snel opkomende regio met een meer Médoc-blend wijn. De wijn is vol, aards van smaak en complex, met vrij stevige tannine.
Francs Côtes de Bordeaux
Hier komen zowel droge als zoete witte wijn vandaan, als ook rode wijn.
Op slechts 19ha staan Sauvignon Blanc, Muscadelle en Sémillon aangeplant op klei of klei-kalkstenen bodem op een onderlaag van mergel. Hier komen verbluffende droge witte wijnen vandaan. Het zijn rijke, levendige wijnen die naar mate ze ouder worden eleganter en weelderiger worden met toetsen van honing, ananas en citrusfruit.
De enkele hectaren die voor zoete wijn zijn gereserveerd (van dezelfde druiven) liggen meer op klei en kalksteen. Het geeft volle, ronde wijnen die desondanks fijn en harmonieus zijn met tonen van acacia, abrikoos en exotische vruchten.
De rode wijn is een klassieke Médoc blend maar dan op de rechteroever. De jonge wijn geeft meer rood fruit, daar waar wanneer de wijn heeft gelegen, tonen van pruim, leer en vanille zich ontwikkelen.
Blaye – Côtes de Bordeaux
In 2009 zijn de appellaties Côte de Blaye en Premières Côte de Blaye zijn opgegaan in Blaye Côtes de Bordeaux. Dit is nu een gebied dat 6.000ha beslaat met een ondergrond van vooral klei en kalksteen, gelegen op hellingen met ideale zon exposie. Toegestane druiven zijn Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Carménère, Malbec en Petit Verdot. Dit levert krachtige wijnen op (wat niet vreemd is met druiven als Malbec en Carménère), sterk en fruitig wanneer ze jong zijn, dat overgaat naar muskus en kruiden wanneer ze ouderen. Het zijn heel prettige wijnen met zachte tannine structuur.
Ook heb je hier uiteenlopende witte druivensoorten; Ugni Blanc, Colombard, Muscadelle, Sauvignon Blanc en Sémillon. Ongeveer 300ha staat aangeplant met deze druiven op klei en kalksteen bodems. Het levert complexe wijnen, subtiel en licht zuur. Maar qua neus en smaak intens en krachtig met tonen van buxus en citrusvruchten.
Blaye en Bourg
We komen aan in de oudste wijngebieden van de Bordeaux en dateert terug naar de oude Romeinse tijd. Zij zagen het voordeel van de ligging in het estuarium van de Gironde. Deze regio’s produceren zowel droge witte wijn (van Sauvignon Blanc, Sémillon en Muscadelle) als rode wijn. De wijngaarden zijn rijk aan klei, maar je kan ook kalk, zand en gravel vinden.
Côtes de Bourg
De Côtes de Bourg wordt soms “Zwitserland van de Gironde’ genoemd omdat er men er veel heuvels vindt. De meeste wijngaarden zijn aangelegd tegen de zuidhellingen van een drietal heuvelruggen die parallel lopen met de Dordogne en Gironde. De heuvels zijn een 50- tal meter hoog en bieden soms prachtige panorama’s.
De wijnen van deze kleine appellatie produceren betere wijnen dat deze van zijn buur (Blaye), zijn tanninerijk en hebben sterke aroma’s van rode vruchten.
Chateau Mercier Cotes de Bourg
Deze wijn is afkomstig van een domein dat al 13 generaties in de familie is. Het is een krachtige Bordeaux wijn gemaakt van 45% Merlot en aangevuld met Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon en Malbec. Het is een dieprode wijn met veel fruit; rode bes, zwarte bes, bramen. Mooie ondertoon van cederhout door de houtrijping en wat aardse tonen door het ouderen. De wijn is het best op dronk tussen 3 en 8 jaar. Nu verkrijgbaar voor slechts € 13.95!
De witte wijnen zijn subtiel en levendig. Mooie body en toetsen van citrusfruit, perzik en gele en witte bloemen.
Blaye
AOC Blaye is exclusief voor rode wijn van Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Malbec, Merlot en Petit Verdot. Het zijn ronde, fruitige wijnen met tonen van donker en rood fruit. Lichte florale toetsen, met munt en groene peper. Het zijn tevens wijnen die makkelijk kunnen ouderen, tot we 15 jaar.
Côtes de Blaye
Het kleine Côtes de Blaye AOC beslaat slechts 1ha met Ugni Blanc, Colombard, Muscadelle, Sauvignon Blanc en Sémillon. Het zijn levendige verfijnde wijnen met een mooie body en rijk aan tonen van citrusvrucht, exotisch fruit met pompelmoes, perzik en rabarber. Helaas zijn deze wijnen zeer beperkt.
Conclusie
Dit was het laatste deel uit de serie over de Bordeaux. Een conclusie die we wel kunnen trekken is dat de Bordeaux veelzijdig is met grote verschillen op de rechteroever alleen al. In de kleinere niche appellaties vind je ook de historische druivenrassen terug zoals Carménère en Malbec, die nu vooral bekend staan als wijnen uit Latijns Amerika. Maar ga eens deze kleinere appellaties ontdekken, ze zijn vriendelijker voor je portemonnee maar desalniettemin heerlijke wijnen!
Wanneer je interesse hebt in een specifieke wijn, neem dan even contact op!
Van de linkeroever in de Bordeaux schuiven we langzaam naar het oosten. Hier komen we Entre-Deux-Mèrs tegen. Ook hebben we vorige week niet stil gestaan bij de dessertwijnen van de linkeroever, omdat deze een speciale plaats innemen. Dit spiegelt de twee verrassende werelden van de Bordeaux.
Mooie langlevende dessertwijnen
Eén van ’s werelds mooiste dessertwijnen komt uit de Bordeaux, Château d’Yquem. Maar wie geen €200+ kwijt wilt zijn voor een flesje dessertwijn van 375ml, zijn er zeker alternatieven.
Maar hoe komen deze wijnen in het flesje? De wijn is gemaakt van druiven die geinfecteerd zijn met de schimmel Botrytis Cinerea. Doordat deze schimmel kleine gaatjes perforeert in de druivenschil, verdampt het vocht uit de druif. Hierdoor krijg je een druif die nog geconcentreerder is dan anders. Echter tevens gaat de opbrengst fors naar beneden, er is immers minder druivensap! Dit in combinatie met de handmatige pluk, waarbij plukkers meerdere malen door de wijngaard moeten gaan, drijven de prijzen aanzienlijk omhoog.
Pessac Léognan en Graves zijn vorige week reeds aanbod gekomen. Hier komen hele mooie droge witte en rode wijnen vandaan. Maar terug naar de dessertwijnen. Wie aan Franse dessertwijn denkt, komt vaak uit bij Sauternes. Echter, ook voor een goede Sauternes leg je al snel tientallen euro’s neer. Maar er zijn ook nog andere mooie gebieden. Dat hebben we gezien in het artikel over de Loire. Maar ook in de Bordeaux heb je subregio’s die verrassende verschillende werelden laat zien.
Sauternes en Barsac
Maar natuurlijk eerst de meest belangrijke appellatie, Sauternes. Grofweg gelegen tussen Barsac in het noorden en Sauternes in het zuiden, langs de rivier de Ciron, strekt zich de appellatie Sauternes AOC en Barsac AOC zich uit. Overigens mogen wijnen uit Barsac ook onder de naam Sauternes AOC op de markt gebracht worden.
Sauternes
Sauternes is gekenmerkt door een bodem van krijt, kalksteen, zand, klei en grind op een alluviale ondergrond. Er zijn zacht glooiende heuvels. Door de ligging langs de Ciron die uitmondt in de Gironde ontstaat een microklimaat dat ideaal is voor Botryttis Cinerea geïnfecteerde druiven. Een unieke condensatie draagt bij aan mistvorming in de herfstochtenden waarna mooie zonnige middagen volgen. Hier gedijt de schimmel het best. De oogst kan wel 3 maanden duren, waarbij alleen die druiven worden geplukt die goed aangetast zijn door de schimmel. Vervolgens vindt er wel 3 tot 5 sorteer rondes plaats. Men perst de druif langzaam en voorzichtig. Waarna de wijn gefermenteerd wordt in RVS tanks. Hout is zelden gebruikt omdat men de nadruk wilt leggen op het fruitige karakter.
Jonge Sauternes is bijzonder fruitig – citrus, wilde perzik en accacia bloessem. Wanneer je de wijn weglegt zal je merken dat de kleur naar amber gaat en het pallet aanzienlijk complexer wordt – gekonfijt en gedroogd fruit. Voor goede Sauternes, is er een eis van minimaal 13% alcohol en de wijn dient duidelijk zoet te moeten zijn. Echter is er geen regulering omtrent restsuikers (zoals bij de Duitse dessertwijnen en indirect ook bij Hongaarse Tokaji. Sauternes relatief makkelijk herkennen aan hun nootachtige ondertoon. Dit is een typerend karakteristiek van de Sémillon druif die overwegend aanwezig is met de blend van Sauvignon Blanc, Gris en/of Muscadelle. Wanneer je een fles hebt van een goed huis, uit een goed jaar en bewaard onder de juiste condities, kan de wijn wel meer dan 100 jaar oud worden!
Barsac
Overigens het grote verschil tussen Barsac en Sauternes is dat wijnen uit Barsac over het algemeen lichter en verfrissender zijn dan de romigere en ronde wijnen uit Sauternes. Dit komt door de ziltige aluviale ondergrond die specifiek is voor Barsac.
Carmes de Rieussec – Sauternes 2014
Deze wijn uit het fantastische jaar 2014 gedronken. Strogeel van kleur. Bijzonder fruitig gedragen door de hoge zuurgraad. Citrus, abrikoos, accacia bloessem. Maar ook rozijntjes, geconfijte sinaasappel, honing, vijgen en kaneel en natuurlijk hazelnoot. In de afdronk een verfrissend grapefruit-bittertje na. De wijn is vol en zoet maar door de aanhoudende frisheid is dat niet vervelend. Kortom, alles wat een Sauternes behoort te zijn!
Graves Supérieures en Cérons
De andere twee overgebleven gebieden zijn Graves Supérieures en Cérons. Wijnen gelabeld Graves Supérieures kunnen geproduceerd worden van druiven die uit het hele gebied komen. De mini-appellatie Cérons kan alleen zijn toegewezen aan wijnen gemaakt van druiven uit de dorpen Cérons, Podensac and Illats. Château de Cérons bijvoorbeeld heeft nog maar 5ha gereserveerd voor haar dessertwijn. De kwaliteit is fantastisch (en prijzen zijn bijzonder betaalbaar), maar deze appellatie is helaas tanende. Deze wijnen zijn overigens niet zo lang houdbaar als Sauternes; max ongeveer 5 jaar.
De Graves Supérieures daarentegen is een lichtzoete wijn gemaakt door het voortijdig stoppen van de vergisting zodat er restsuikers achterblijven in de wijn of door het gebruik van overrijpe druiven. Dat is ook de reden dat deze wijn aanzienlijk beter betaalbaar is. Ook deze wijn is beperkt houdbaar.
Entre-Deux-Mèrs
Dan steken we de Garonne over en komen terecht in het gebied tussen de Garonne en de Dordogne; het Entre-Deux-Mèrs. Hier vind je rode wijn met als label Bordeaux AOC of Bordeaux Supérieur AOC, of witte wijn welke ook haar eigen gemeente appellatie mag dragen.
Tevens vind je zoete wijnen uit de gemeenten Cadillac, Loupiac of Sante-Croix-du-Mont. Primair zijn de witte wijnen gemaakt van Sémillon, geblend met Sauvignon Blanc en Muscadelle. Met haar 6.000ha is dit tevens één van de grootste wijngebieden van de Bordeaux en goed voor bijna de helft van de Bordeaux wijn. Hoewel de meeste wijn uit de regio rood is, is de appellatie Entre-Deux-Mèrs AOC alleen voor witte wijn! De regio is significant anders dan Bordeaux aangezien er een ruime variëteit aan ondergrond is.
Entre-Deux-Mèrs stond bekend voor haar half-zoete witte wijnen tot de jaren 50 van de vorige eeuw. Deze behoorden tot de slechtste Bordeaux wijnen. Hierdoor leek een lokale economische ramp te gaan ontstaan, totdat de wijnboeren omschakelden naar het aanplanten van rode druiven. Deze wijn is nog steeds volop verkrijgbaar als Bordeaux AOC of Bordeaux Supérieur AOC. Enkele decennia later zijn er een aantal voortrekkers geweest om droge witte wijnen te herintroduceren met moderne vinificatietechnieken. Hierdoor werd de wijn fris en fruitig. De toegestane druiven zijn vanzelfsprekend Sémillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle (gezamenlijk minimaal 70%). Maar daarnaast ook Merlot Blanc, Colombard, Mauzac en Ugni Blanc.
Chateau Marjasse, Entre-Deux-Mèrs 2019
Dit landgoed is in eigendom van M. Lurton die ook werkzaam is geweest als manager bij Chateau Chéval Blanc (een 1er Cru wijngaard) en Chateau d’Yquem. Toch niet de minste referenties!
De wijn is een blend van 44% Sauvignon Blanc, 20% Sauvignon Gris, 32% Sémillon en 4% Muscadelle. De druiven apart geplukt (in de koele ochtend) en hebben hin eigen vinificatie. Dit geeft een bleekgouden wijn met een intense neus van wilde perzik, steenfruit en vlierbloesem. Het volle mondgevoel is gedragen door een stevig alcohol percentage en licht hogere zuren. De lengte is wat aan de korte kant, maar desalniettemin bijzonder aangenaam. Kortom, een heerlijke wijn voor een zonnige aangename dag!
Tevens zijn er een aantal kleinere appellaties;
Haut-Benauge
In het zuiden ligt Haut Benauge. Deze relatief onbekende regio is onder te verdelen in 2 sub regio’s; Bordeaux Haute Benauge en Entre-Deaux-Mèrs-Haute-Benauge. Rode wijn voort hier de boventoon (ongeveer 80% rood of rosé). En komt onder de generieke AOC Bordeaux op de markt. Het terroir varieert van krijtsteen, gravel, zand en klei gronden.
De droge wijn dient jong gedronken te worden en gaat prima samen met oesters, vis of geitenkaas.
Bordeaux Haute Benauge
De droge witte wijn is gemaakt van Sémillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle, welke op een kalkrijke bodem staan. Mede door de vergisting op lage temperatuur, geeft dit levendige frisse wijnen met toetsen van citrusfruit, gele bloemen en exotische vruchten.
Ook vind je hier mooie halfzoete wijn (moulleux) van dezelfde druiven. Hiervoor staan de stokken eerder aangeplant op klei-kalkstenen bodems. Dit brengt elegante wijnen voort met een lange geurige afdronk, vol citrus en exotisch fruit.
Entre-Deux-Mèrs-Haute-Benauge
Deze appellatie omvat uitsluitend droge witte wijnen. Je zal daarom ook zien dat de droge wijnen eerder deze appellatie op het etiket voeren. De wijnen worden vaak gezien als een iets betere kwaliteit dan de Entre-Deux-Mèrs AOC. Tevens kan je mousserende wijn vinden uit deze regio!
Loupiac
Is een sub regio dat in 1936 is gecreëerd, gelegen ten oosten van de Gironde en ten zuidwesten van Cadillac. Ongeveer 70 huizen produceren dessert wijn. Je ziet de wijngaarden van Barsac aan de andere kant van de rivier liggen. Het terroir en sub klimaat is ongeveer hetzelfde als in Barsac.
De wijnstokken zijn overwegend ouder waardoor ze nog geconcentreerdere wijnen opleveren. De prijzen zijn hier wat vriendelijker dan aan de overkant van de Gironde, onder de 20 euro kan je hier al goede wijn vinden!
Cadillac
Is een kleine appellatie gelegen naast Loupiac. Terwijl de bodem (grind, kalksteen en klei) een andere samenstelling kent dan de overbuur, profiteert ze van dezelfde ochtend mist. Vandaar dat ook hier mooie zoete wijnen te vinden zijn onder de naam Cadillac AOC. De wijnen hebben een neus van acacia, honing, vanille, citrus en abrikoos. Jonge wijnen hebben een lekkere pit maar naar gelang ze ouderen krijgen ze meer room en zijn ze ronder van smaak.
Côtes de Bordeaux
In 2009 opgezet door vier subregio’s samen te voegen; Premièr Côte de Blaye, Côtes de Castillon, Côtes de Francs en de rode wijn van Côtes de Cadillac. In 2016 is Sante Foy Bordeaux toegevoegd. Deze samenvoeging is commercieel gedreven om meer eenheid te creëren en de appellatie structuur te vereenvoudigen. Hierbij liggen eigenlijk alleen Cadillac en Sante Foy in Entre-Deux-Mèrs. Hier komen rode wijnen vergelijkbaar met Bordeaux, witte wijnen, rosé en dessertwijnen vandaan.
Premièrs Côtes de Bordeaux
Is nu alleen nog maar een appellatie voor witte wijn. Deze zijn overwegend fruitig en bloemig met tonen van citrusfruit, gekonfijt fruit en kweepeer. De klei en kalksteenrijke bodem geeft de wijn haar frisse zuren.
Cadillac Cotes de Bordeaux
Tot 1973 viel dit onder Premières Cotes de Bordeaux om vervolgens in 2009 op te gaan in Côtes de Bordeaux AOC. Hier vind je alleen rode wijn in Bordeaux stijl tegen een betere prijs-kwaliteit verhouding. Het terroir bestaat uit krijtsteen en gravel op mooie hellingen. De wijngaarden op het plateau heeft een kleibodem, terwijl onderaan de helling vooral zandgronden liggen. Dit verklaart meteen de uiteenlopende wijnen. Merlot is hier de dominante druif gevolgd door Cabernet Sauvignon en Franc en Malbec. De wijnen zijn elegant en vlezig met een neus van rood fruit en specerijen. Het zijn soepele wijnen met een rond mondgevoel. Bijzonder aangenaam en zeker een aanrader!
Sainte Foy Bordeaux Côtes de Bordeaux
Tenslotte Sainte Foy Bordeaux. Deze is sinds 2016 toegetreden tot de Côtes de Bordeaux. De regio ligt aan de oostelijke grens van de Bordeaux, dicht tegen Bergerac aan. Hoewel Sainte Foy bekend is om haar witte Bordeaux, is men sinds 1990 begonnen met rode wijn productie. Tevens is Sainte Foy de “speeltuin” van de Bordeaux, waar men een wijde range van druiven toestaat die op zijn minst zeer bijzonder te noemen zijn voor de regio! Natuurlijk het bekende drietal staat hier, maar ook Colombard, Mauzac, Merlot Blanc en Ugni Blanc.
De droge witte wijn is zijdezacht en mineralig met aroma’s van perzik en vanille. Een aanrader, zeker om jong te drinken.
De zoete wijn, ofwel Sainte Foy Liquoreux, is gemaakt van druiven geïnfecteerd met Botrytis Cinerea. Deze is rond, romig, maar toch ook fris en fruitig met een lange aromatische afdronk. Je ontdekt tonen van witte bloemen, honing, brood en subtiele hint van muskus.
De rode wijn is stevig (bijna boers te noemen), complex met diepe structuur. Duidelijk rood fruit zoals kers is aanwezig, maar ook leer en hout zijn goed te onderscheiden.
Cotes de Bordeaux St. Macaire
Net ten oosten van de Premièrs Côtes de Bordeaux vind je St Macaire. De naam is afgeleid van een druivenvariëteit met een heel donkere schil. Helaas vind je deze druivenvariëteit nagenoeg niet meer en dat terwijl deze oorspronkelijk hier vandaan komt! De druif heeft inmiddels een weg gevonden naar Californië en NewSouthWales, maar is nog steeds een zeldzaamheid.
Vandaag de dag vind je hier vooral Sauvignon Blanc, Sémillon en Muscadelle, vooral voor de zoete witte wijn. Toch vind je ook beperkt droge witte wijn. Het terroir is vooral een mix van zand met kalksteen (vooral droge wijn) of klei met kalksteen (voor zowel zoete als droge wijn). Het brengt fruitige volle wijn voort.
De zoete wijn is gemaakt van Sémillon en Muscadelle en mondt uit in wijn met een neus van muskus, geroosterde amandelen, groene appel en vanille. Terwijl het pallet eerder tonen van honing en gekonfijt fruit geven.
De droge wijn is een blend van Sauvignon Blanc en Sémillon. Dit geeft sterk aromatische wijnen met de frisheid van ceder en zoetheid van gedroogde abrikoos en marsepijn.
Graves de Vayres
Dit is een klein sub gebied in het grotere Entre-Deux-Mèrs en beslaat twee gemeenten; Vayres en Arveyres.Hoewel de naam het zou doen vermoeden, is er geen relatie met de Graves. Dit is een referentie aan de grindachtige bodem. Hier vind je zoete, droge witte wijnen en rode wijnen (vooral Merlot). Ook Merlot Blanc is hier toegestaan. Deze relatief neutrale druif is gelimiteerd tot maximaal 30% in de blend en is bedoeld om de blend te ondersteunen.
Op de lichte grindbodem staan de Muscadelle, Sauvignon Blanc en Sémillon aangeplant voor de droge witte wijn. Deze hebben aroma’s van hazelnoot, citrus en wit fruit en met een elegante soepel geurig mondgevoel. Drink deze wijn jong.
In de zoete wijn kom je het bekende drietal druiven weer tegen. Deze staan vooral aangeplant op de grindrijke bodems van de wijngaarden. Het levert soepel volle wijnen waarin je abrikoos, acacia en exotisch fruit in herkent.
De rode wijn tenslotte is een op Merlot-gebaseerde wijn, waarbij Cabernet Sauvignon de tannine voorziet en de Sauvignon Franc de body. Het zijn zachte fluweelachtige wijnen met milde tannine structuur en duidelijk herkenbaar framboos en kersen tonen. Deze doen zeker niet onder voor de wijnen van de rechteroever, echter de prijzen zijn een stuk vriendelijker.
Sainte Croix du Mont
In Cadillac en ten zuiden van Loupiac ligt Sainte Croix du Mont. Aan de overkant van de rivier ligt dus Sauternes. Het terroir onderscheidt zich duidelijk van de andere gebieden door de grote hoeveelheid oesterschelpen en fossielen in de bodem. Deze zijn vermengd met klei, kalksteen en grind. Hier zijn alleen zoete witte wijnen toegestaan, die optimaal profiteren van het microklimaat dat hier is ontstaan. Dit levert krachtige levendige en complexe dessertwijnen met een lange afdronk. Naast het bekende abrikoos en perzik, ontdek je ook aroma’s van druiven, vijg, acacia en kamperfoelie in de wijn! Zeker de moeite waard om te ontdekken.
Afsluiting van de twee verrassende werelden van de Bordeaux
Natuurlijk zegt iedereen rode wijn, wanneer naar Bordeaux wordt gevraagd. Tenslotte is 90% van de wijn rood! Maar nu heb je ook gezien dat er veel meer is, zowel droog wit als weelderige zoete wijn. Maar ook dat prijstechnisch er nogal wat verschillen zijn. Ja de top producenten hebben hun naam hoog te houden, zowel in kwaliteit als in prijs. Duik eens wat dieper in Bordeaux en ga op zoek naar de pareltjes. Verder is het duidelijk dat Entre-Deux-Mèrs een overgangsgebied is, het heeft veel weg van de linkeroever, de fameuze Médoc. Maar neigt ook al duidelijk naar de stijl op de rechteroever met haar Pomerol. Daar gaan we volgende week verder in duiken.
Vorige week hebben we uitgebreid gekeken naar de totstandkoming van de Bordeaux als wijnstreek. Hieruit bleek ook dat de Nederlanders een belangrijke rol hebben gespeeld met het droogleggen en ontginnen wat de hedendaagse Médoc is. Deze week gaan we daarom dieper in op het terroir en het wijn maken de deze majestueuze wijnen op de linkeroever van de Bordeaux.
De regio onderverdeelt
Bordeaux kent 125.000ha aan wijngaarden en 47 appellaties! Naast de vijf generieke appellaties; Bordeaux AC, Bordeaux Supérieur AC (beiden in rood en wit), Bordeaux Rosé AC en Bordeaux Clairet AC, zijn er nog een indrukwekkende 55 specifieke appellaties. Hiervan liggen er 16 op de linkeroever en 11 in Entre-Deux-Mèrs. De resterende 20 liggen op de rechteroever.
Grofweg kan je de linkeroever opdelen in drie sub regio’s; Médoc (westelijk van de monding van de Gironde), Graves (zuidelijk van Médoc) en Entre-Deux-Mèrs (oostelijk van de Graves). Daar waar Médoc zich concentreert op rode wijn, heeft de Graves zowel rood als wit (waaronder dessertwijnen) en richt Entre-Deux-Mèrs zich vooral op wit. Deze laatste zullen we in het volgende artikel verder uitdiepen.
Druivensoorten
In de gebieden op de linkeroever is de Cabernet Sauvignon de dominante druif en spelen Merlot, Petit Verdot en Cabernet Franc een ondersteunende rol. Hierdoor ervaar je dat de wijnen robuuster en krachtiger zijn met een hoger tannine gehalte. Het terroir is overwegend vlak, beetje glooiend, bezaait met grind terwijl de ondergrond van kalksteen is. Hier voelt de Cabernet Sauvignon zich het best; de diepe grindbodem en glooiende helling zorgen voor een goede afwatering. Daardoor moeten de wijnstokken dieper in de grond nestelen. Het is deze combinatie die heeft bijgedragen aan de wereldfaam van de Bordeaux wijnen.
De landgoederen zijn wijds opgezet en 100ha wijngaard is dan ook geen uitzondering. Zoals vermeldt domineert rood in de Médoc, echter er zijn enkele chateau die ook witte wijn produceren. Een voorbeeld is Pavillon Blanc de Chateau Margaux. Echter de beste witte wijnen zijn afkomstig uit Pessac Léognan AC.
Verwarring omtrent de Cru classificatie
Overigens verwar de appellatie niet met de Cru classificatie. Er zijn zes Cru classificaties; Premier, Deuxièmes, Troisième, Quatrièmes en Cinquièmes en tenslotte Cru Bourgeois. De eerste vijf (de Cru Classé) dateren uit 1855, de Bourgeois is in 1932 in het leven geroepen. Alleen landgoederen uit de Médoc en haar sub-appellaties mogen deze classificatie voeren. De term Bourgeois stamt uit de middeleeuwen toen de burgers van Bordeaux (Bourg genaamd) de beste percelen van de streek opkochten. Deze classificatie is niet zonder slag of stoot gegaan en erg aan verandering onderhevig. In 2020 heeft de laatste wijziging plaats gevonden en zijn 179 Crus Bourgeois, 56 Crus Bourgeois Supérieurs en 14 Crus Bourgeois Exceptionelles uitgeroepen. Elke 5 jaar worden de wijnen opnieuw beoordeeld door een blindproeverij. En voor de twee hogere classificaties neemt men ook in acht het wijngaardbeheer en marketing activiteiten. Gelukkig nemen milieu aspecten ook een meer prominente rol in.
Klimaat
Bordeaux geniet van een uniek klimaat. Gelegen op precies het midden tussen de evenaar en de Noordpool, kent het een maritiem klimaat met gemiddelde jaar temperaturen rond 13 graden Celcius. Natuurlijk tikt het de 40 graden aan in de zomer, echter de nacht temperaturen blijven koel en deze zijn van belang voor de rijping. Dit voegt de zuurgraad toe aan de druiven zodat de wijn fris blijft met elegante textuur.
En het is juist deze combinatie (met neerslag en zonuren) die de regio uniek maakt en daardoor de wijn zo gewild.
Wijngaard management
Zoals aangegeven bestaat de bodem opbouw uit kalksteen en kiezels. Deze schrale grond zorgt ervoor dat de wijnstokken hun wortels diep moeten vestigen om de juiste voeding te krijgen. Door de kiezelbodem watert de wijngaard goed af. Zodat op het juiste moment de wijnstokken waterstress krijgen. Wanneer dit niet het geval is, zal de plant blijven groeien in plaats van de voedingsstoffen naar de druiven brengen. En krijg je dus waterige druiven die niet goed rijpen. De gelijkmatige temperaturen en zonlicht dragen bij aan een mooie gelijkmatige rijping. Door de waterstress in het rijpingsseizoen, vermindert de opbrengsten van de druiven waardoor de overgebleven druiven kleiner en meer geconcentreerd zijn. En juist dát is de bedoeling. In de wijngaard kan men dit managen door de juiste wijnvariëteit te kiezen, het “groen oogsten”1, snoeien en het uitdunnen van de trossen.
Daarnaast helpen de kiezels de rijping van de druiven. Het absorbeert de warmte en geeft deze af wat ten goede aan het rijping proces is. Daarnaast houdt de bodem water vast zodat in het droge seizoen voldoende water voorradig is en dit draagt bij aan de kenmerkende minerale karakteristiek in de wijn.
In de Médoc kan je verschillende soorten kiezelbodems vinden, wat tevens de verschillen in de appellaties deels verklaart. Deze kiezels zijn afkomstig uit enerzijds de Pyreneeën en het vulkanisch gesteente van het Central Massif. Het is belangrijk te realiseren dat de kwaliteit van de bodem ernstig verschilt, niet alleen per landgoed, maar ook binnen een landgoed.
Appellaties uitgelicht
Médoc
Médoc is zowel de plaatsnaam als de naam van een grotere appellatie. De andere appellaties hieronder zijn gelegen binnen de grenzen van de Médoc AC. Tevens vind je hier meer Merlot dan Cabernet Sauvignon aangeplant staan. De bodem is hier meer zanderig waardoor de Merlot hier beter tot haar recht komt. De wijnen zijn toegankelijker en minder complex dan in de andere regio’s. Maar dit wilt niet zeggen dat je geen goede wijnen hier kan vinden!
Haut Médoc
De Haut Médoc is de appellatie met de grootste oppervlakte aan wijngaarden en een indrukwekkende 400 landgoederen. Hier mag alleen rode wijn geproduceerd worden onder het label Haut Médoc AC. Witte wijn kent het generieke Bordeaux Blanc AC label. Door de grootte heb je dus ook geen specifieke stijl wijn, ze lopen uiteen van elegante florale wijnen tot de bekende zware Bordeaux wijnen.
St Estèphe
Het noordelijk gelegen St Estèphe heeft een bodem van kiezelstenen, maar veel meer vermengt met klei en zanddelen. De wijngaarden liggen geconcentreerd rond de plaats St Estèphe. Het brengt uitzonderlijke wijnen voort. Hoewel maar weinig wijnen uit 1855 classificatie, is dit ruimschoots gecompenseerd door Crus Bourgeois die tippen aan de 5e Cru.
Het terroir is veelzijdig met steen, klei, kalksteen, en gravel. Maar het is vooral de klei dat St Estèphe uniek maakt. Dit vind je niet in de andere Médoc appellaties. Hierdoor produceert St Estèphe fantastische wijnen in hete droge zomers, omdat de klei ondergrond het water goed vasthoudt en afgeeft aan de druiven.
Door de grootte van de appellatie is er niet één wijnstijl. Wanneer de wijn heeft gerijpt, levert ze rijke geconcentreerde complexe wijnen met aroma’s van zwart fruit, tabak en stenige mineralen.
Pauillac
Dit is misschien wel de meest befaamde appellatie omdat 3 van de 5 Premier Crus hier liggen. Pauillac kent geen uitbreidingsmogelijkheden meer. Maar de Crus Classés breiden nog wel uit. Wat betekent dat het aantal Cru Bourgeois dalende is.
Het terroir is hier ideaal voor Cabernet Sauvignon. Dat is dan ook de reden van de hoge kwaliteit. De gravel zorgt voor de goede afwatering en vraagt de wortelstok diep te vestigen. Daarnaast reflecteert de stenige bodem licht en warmte terug de wijngaard in.
De wijn is een klassiek Bordeaux-wijn; zwart fruit, tabak, specerijen, aards, natte grond en ceder hout. Gecombineerd met stevige tannine, zo een 13% alcohol, volle body maar in z’n geheel elegant.
St Julien
Dit is de kleinste appellatie waar merendeel van de wijngaarden behoort aan een Cru Classé! Het terroir is veelzijdig met een bodem van grind, zand, klei, zandsteen en stenen. In het noorden (tegen Pauillac aan) en oosten domineert grind/gravel. In het zuiden en westen eerder zand en klei.
St Julien huisvest geen Premier Crus, maar de andere Crus zijn wel goed vertegenwoordigd. Hier komen de wijnen die boven zichzelf stijgen vandaan. Men probeert de beste wijnen te produceren, hoewel dat niet vertaald kan worden in het Cru Classé systeem.
Enige tijd geleden had ik mijn hand gelegd op een Chateau Talbot 2004. Deze mooie granaatrode wijn heeft een neus van bramen, zwarte kersen. Maar ook specerijen zoals kruidnagel, nootmuskaat en eucalyptus. Door de flesrijping tevens aardse en leder tonen. Ook in de mond bespeur je gedroogde pruim en proeft de wijn een beetje jamachtig. Heerlijk soepele tannine, verfrissende zuurgraad en medium alcohol. De afdronk is erg lang en blijft heerlijk terug komen. Gesproken over een majestueuze wijnen van de linkeroever van de Bordeaux!
Margaux
Deze zuidelijke appellatie kent de meest uiteenlopende bodemsoort, weliswaar vooral gebaseerd op kiezelstenen. De wijngaarden liggen op grindachtige eilandjes omgeven door beekjes en moerassen. Het griend ligt bijzonder diep maar met kleinere stenen. Daarnaast liggen hier een reeks witte grindruggen.
De wijnen zijn fruitig met elegantie en zijdezachte tannine. Naast fruit bespeur je tabak, truffel maar ook unique florale aroma’s. Hiermee onderscheidt Margaux zich van de andere appellaties in de Bordeaux waar wijnen vooral krachtig en tanninerijk zijn.
Graves
Graves dankt zijn naam aan de grote afzettingen van stenen, rotsen, kiezels, kwarts en grind in de bodem. De wijngaarden in Graves kent haar eigen Cru Classé systeem. Deze is niet zo gecompliceerd als in de Médoc. Een landgoed mag “Grand Cru Classé de Graves” voeren op het etiket voor een wijn en dus niet automatisch voor alle wijnen van het landgoed. De 16 chateau liggen allemaal binnen het Pessac Léognan AC. Alleen Château Haut-Brion is gewaardeerd met een Cru de Graves en Grand Cru Classés 1855.
Pessac Léognan
Hoewel tot 1997 nog onderdeel van Graves AC, kent het nu haar eigen appellatie. Het zijn het grind, kwarts en verschillende stenen, samen met een verscheidenheid aan mineralen in alle soorten en maten, die veel van de Pessac Leognan-appellatie zijn gevarieerde reeks wijnen en stijlen voor zowel rode als witte Bordeaux-wijn geven. De bodems van Pessac Leognan bevatten ook afzettingen van zand en alluviaal materiaal. Afhankelijk van de wijngaard rusten veel van de bovenste bodems op bodems van klei, zand of kalksteen.
Er zijn ook terroirs in Pessac Leognan met ijzeroxide in de grindachtige grond. In Pessac Leognan is het terroir uniek voor heel Bordeaux, vanwege de productie van rode en witte Bordeaux-wijn. Voor sommige wijngaarden kan de bodem iets te warm zijn voor de witte wijn en iets te koel voor de rode wijn. Deze situatie vereist veel werk en aandacht als het gaat om de beslissing wanneer te oogsten voor zowel rode wijndruiven als witte wijndruiven.
Proefnotitie van een bijzonder huis uit Pessac Léognan
Ik heb twee leuke wijnen geproefd voor deze blog; Lagrave Martillac 2016 een blend van sauvignon Blanc en Semillon, en Latour Martillac 2014. Deze zijn beiden afkomstig van hetzelfde landgoed, echter Lagrave is de 2e wijn.
De grote broer is een blend van Cabernet Sauvignon, Merlot en Petit Verdot. En is mooi diep granaat rood met tonen van cassis en ander zwart fruit. De verfrissende zuren samen met de zachte tannine maakt dit een wijn met mooie lengte. Deze wordt vergezeld met een hint van cederhout, eucalyptus en peper in de afdronk.
De wijn is goudgeel van kleur met tranen, mede door haar stevig alcohol van 13%. De neus heeft een gemiddelde intensiteit waar het steenfruit (vooral witte perzik) en mineralen al snel overvleugeld worden door het cederhout. Ze heeft een heerlijk rond mondgevoel waarbij alcohol en zuurgraad mooi in balans zijn, maar helaas is het fruit het ondergeschoven kindje. De wijn heeft een lange afdronk van met name ceder en rokerigheid.
Conclusie
Ongetwijfeld is veel op je af gekomen, maar Bordeaux is eenmaal niet simpel en het wordt in de wereld gezien als de bakermat voor wijn. We hebben nu slechts de majestueuze wijnen van de linkeroever van Bordeaux besproken. Volgende week gaan we verder verdiepen in de Bordeaux met de Entre-Deux-Mèrs.
1 dit houdt in dat men druiven of trossen in een vroeg stadium verwijderd omdat men er van uit gaat dat deze niet zullen rijpen.
Op ongeveer 4.5 uur rijden vanaf Utrecht, kom je aan in de Champagne streek. Het is de enige streek ter wereld die zich exclusief richt op het produceren van mousserende wijn. Champagne, er hangt vele jaren een feest stemming om het product. Niet voor niets is er altijd een reden voor een champagne feestje!
Champagne mag alleen zo genoemd worden wanneer het uit de Franse Champagnestreek komt. Maar wat maakt Champagne zo speciaal ten opzichte van andere dranken?
Geschiedenis
Champagne heeft een rijke geschiedenis, de Romeinen brachten wijnkennis naar het noordoosten van Frankrijk. Men weet dat reeds in de 5e eeuw een bleekroze stille wijn werd geproduceerd, gemaakt van Pinot Noir. Echter dit leek helemaal niet op de Champagne van vandaag de dag.
Wat niet wijd bekend is, is dat mousserende wijn reeds in de eerste eeuw na Christus een bekend verschijnsel was. Een Egyptisch papyrus gedateerd 23 oktober 522 AD staat beschreven dat een wijntransactie werd geannuleerd omdat in het voorjaar een tweede vergisting plaatsvond1. Ook in de Europese Middeleeuwen is vermelding van bruisende wijnen, echter men begreep niet hoe dit ontstond.
Tot 17e eeuw
Maar terug naar Champagne. In de eeuwen die volgden, gingen de boeren in de Champagne zich onderscheiden van de Bourgondische buren door te richten op witte wijn gemaakt van blauwe druiven. Echter ze werden geconfronteerd met een aantal uitdagingen. De Pinot Noir had moeite met het bereiken van de fysiologische rijpheid. Dit resulteerde in hoge zuren en lage suikers. De wijnen waren lichter en dunner dan die uit de Bourgogne. Bovendien stopte de vergisting in de kelder in de winter (door de koude temperaturen) waarna in de lente de resterende gisten spontaan gewekt werden en een 2e vergisting op gang brachten. Een bijproduct van vergisting (fermentatie) is het vrijkomen van kooldioxidegas. Dit gas zit gevangen in de fles na het bottelen, waar het vervolgens een enorme druk opgebouwd. Dit bracht risico’s met zich mee, want de flessen in die tijd waren niet sterk genoeg. Wanneer één fles in de kelder explodeerde, ontstond er een ketting reactie in de kelder. En als de fles het overleefde, bleken er bubbels in de wijn te zitten. In die tijd ervoeren de Champenois dat als een fout in de wijn. Tevens was het klaren van de wijn nog niet ver genoeg gevorderd waardoor de wijn roze of grijs tinten bevatte.
17e eeuw
In 1662 ontdekte de Engelse Christopher Merret dat wanneer je suiker toevoegde aan de wijn, het fermentatieproces op de fles door bleef gaan. En dat je op deze manier mousserende wijn kon maken.
Eind 17e en begin 18e eeuw nam mousserende wijn een toevlucht. De extravagante wijn waarbij de kurk van de fles springt en alle vijf zintuigen beroert vindt vooral aftrek bij de Franse aristocratie en Britse welstand. Die hielden altijd van een feestje zonder reden met champagne. Echter de productie bevat meer geluk dan wijsheid, wanneer het suikergehalte in de druiven te laag was, vond er geen tweede vergisting plaats. En wanneer deze wel plaats vond, explodeerde de fles…
Het is Dom Pierre Pérignon (1638 – 1715), een monnik, die voor een revolutionaire wijziging in het productieproces zorgde. Hij wist te bewerkstelligen dat een witte wijn voortkwam uit de Pinot Noir (welke zijn voorkeursdruif was). Maar ook voor een manier zorgde om een tweede gisting op de fles mogelijk te maken. Grappig genoeg was het eigenlijk zijn bedoeling om de tweede vergisting te voorkomen. Hij maakte zich sterk voor kleinere oogst, oogsten in koele conditie, het verwijderen van rotte druiven, het blenden van druivenrassen voordat ze de pers in gaan. Maar ook voor het toepassen van wijn productie onder natuurlijke processen. Tegenwoordig profiteren we nog steeds van zijn uitvinding, hij was de grondlegger van de méthode Champenoise.
18e eeuw
De 18e eeuw betekende de grondlegging van hedendaagse Champagne. Met de méthode Champenoise, het experimenteren zoals het gebruik van kurk in plaats van hout, het kapselen van de kurk eerst met linnen, daarna met ijzerdraad, het selecteren van de meest bestendige flessen. Tevens ging men variëren van de datum van botteling en het toevoegen van suiker aan de gebottelde wijn. Maar ook het gebruik van kelders met stabiele temperatuur en het dégorgement.
Ook in de 18e eeuw vindt de grondlegging plaats van de hedendaagse grote Champagne huizen; Ruinart (1729), Taittinger (1734), Moët & Chandon (1743), Veuve Clicquot Ponsardin (1772) en Louis Roederer (1776). Maar er zijn natuurlijk nog veel meer (kleinere) huizen die fantastische Champagne’s voortbrengen!
In 1844 vond de volgende revolutie plaats, Jacquesson ontdekte de muselet – de metalen “dop” die over de champagne kurk geschoven wordt.
Ondertussen won Champagne aan populariteit, echter daar waar de Britten de voorkeur gaven aan droge wijn (22-26 gram suiker), gaven de Duitsers, Fransen en Amerikanen de voorkeur aan half zoet. En de Russen zelfs heel zoet, tot wel 250 gram suiker! Aangezien de Britten de drijvende kracht waren achter de populariteit van Champagne, is de trend naar droge wijnen vanzelfsprekend.
Wat champagnestreek zo bijzonder maakt
De Champagne bestaat uit een aantal streken; Montagne de Reims (bij Reims), Vallée de la Marne, Cote des Blancs (rondom Epernay), Cote de Sezanne (nabij Sézanne) en Cote de Bar (tussen Bar sur Aube en Bar dus Seine). Maar er is geen onderscheid in regionale appellaties, zoals in de andere streken.
In 1911 is de échelle des crus in het leven geroepen door het Syndicat des vins de Champagne. Afhankelijk van ligging, expositie, zonuren en dergelijke krijgt het dorp een percentage. Vanaf 80% is het dorp premier cru gecertificeerd en 100% staat voor Grand cru. Er zijn 44 dorpen met een Premier Cru status en 17 met Grand Cru. Overigens zegt het échelle des cru niets over de relatie tussen de wijngaard en de daarvan afkomstige wijn. Het is een hulpmiddel voor de prijsbepaling van de druiven. De wijnkopers, ofwel champagne huizen, geven een kwaliteitsoordeel over de wijnbouwers, de wijnleveranciers in een bepaalde gemeente. Dit in tegenstelling tot in Bourgondië waar de referentie naar cru zelfs tot op een climat niveau gaat!
Daarnaast is Champagne geen vin de terroir, zoals in andere wijnbouwgebieden. De wijn kent geen specifieke geografische herkomst, anders dan de streek. De champagne huizen maken een cuvée geheel in de stijl van het huis; het is een echte vin de maison.
Een bijzonder terroir
Het terroir bestaat uit klimaat, grond en ondergrond en reliëf.
Klimaat
Het klimaat in de Champagne is bijzonder koel met een temperatuur in het groeiseizoen van ongeveer 16 graden. Daarnaast ondervindt de regio invloeden van zowel een landklimaat (strenge vorst in de winter en voorjaar) en zeeklimaat (hoge neerslag, wat ideaal is voor de noodzakelijke watertoevoer). Het aantal zonuren is beperkt tot ongeveer 1650 uur per jaar. Hierdoor blijft het suikergehalte in de druif achter en de zuurgraad dus hoog, waardoor het maken van stille wijn nagenoeg uitgesloten is.
Bodemgesteldheid
De ondergrond bestaat grotendeels uit kalk en de afzetting is grotendeels kalkachtig, zoals mergel, krijt en kalk. Dit is een ideale ondergrond voor drainage en voegt smaakelement toe aan de uiteindelijke wijn (het zogenaamde mineralige karakter). Ook hier heb je de bekende Kimmeridgian klei, zoals in de Chablis. De Côte des Blancs, Côte de Sézanne en Montagne de Reims liggen vooral op krijtrijke grondlagen. De Vallée de la Marne (en een enkele specifieke wijngaard bij Reims) heeft een overwegende mergel- klei of zandgrond. Terwijl Côte de Bar vooral een ondergrond van mergel heeft.
Dit krijt is afkomstig van de skeletten van kleine zee-organismen. Zoals aangegeven in het artikel over Chablis, lag hier een groot bassin, het bekken van Parijs. Deze calcietkorrels zijn bijzonder poreus en houden daardoor water goed vast. Zelfs tijdens de droogste zomers voorziet deze ondergrond de druivenranken van water en vormt dus een betrouwbaar water reservoir. De druif heeft hierdoor een gematigde waterbehoefte tijdens het groei seizoen waardoor het evenwicht tussen de vruchtzuren, suiker en de voorlopers van de aroma’s bevordert.
Reliëf
Doordat de streek steil en heuvelachtig is, hebben de wijnstokken genoeg toegang voldoende zonuren. Daarnaast bevordert dit het afvloeien van overtollig water. Deze heuvelwijngaarden zijn typerend voor dit gebied. Deze heuvels zijn ontstaan toen het midden van het bekken van Parijs is gaan verzakken onder het gewicht van de afzettingen. Dit heeft de grond ten noorden en oosten van het bekken omhoog geduwd. Vervolgens heeft erosie nadere vorm geschapen aan het reliëf.
De belangrijkste heuvels die ontstaan zijn, zijn Côte de Île de France met de wijngaarden van Côte des Blancs, Montagne de Reim en Sézanne, Côte de la Champagne, met Vitry de Francois en Montgueux en Côte de Bar. Daarentegen hebben de Marne, Seine en hun vertakkingen engten uitgehold in de Côte de Île de France waardoor hellingen ontstonden zoals in Vallée de la Marne.
De beperkingen vanuit de wijnwetgeving
Vanzelfsprekend mogen de druiven alleen afkomstig zijn uit het afgebakende gebied van Champagne. De toegestane druivensoorten zijn Chardonnay, Meunier, Pinot Noir, Arbane, Petit Meslier, Pinot Blanc of Pinot Gris.
In de wijngaard is men verplicht om één van de volgende snoeimethodes te gebruiken.
Chablis-snoeien. Dit is een methode waar vanuit de stam één of meer 30cm lange scheuten worden opgebonden waar het fruit aan groeit.
Cordon de Royat Hierbij leidt men de stam horizontaal langs de lijnen met één of twee armen. Deze staat niet hoger dan 60cm van de grond. De scheuten met fruit worden omhoog opgebonden en in de winter weer terug gesnoeid. Dit is een korte snoei methode.
Guyot-snoeien. Vanuit de stam zijn er één of twee takken die horizontaal geleid worden. Hierop komen de nieuwe scheuten waar het fruit aan groeit. In de winter snoeit men alles terug op één of twee scheuten na, die weer horizontaal worden geleid.
De Vallée de la Marne-snoei is alleen toegestaan voor de Meunier druif. Men buigt een scheut van het vorig jaar om deze horizontaal te leiden. Lijkt verder sterk op de Guyot snoeimethode.
In de Grand en Premier Cru wijngaarden zijn overigens alleen Chablis en Cordon snoeimethodes toegestaan.
Zoals in bijna alle AOC in Frankrijk, zijn er beperkingen gesteld aan de maximale opbrengsten per hectare. Zowel bij het plukken als bij het persen (102lt per 160kg druiven).
Elk jaar bepaalt men het minimaal toegestaan alcohol percentage. Maar ook dient de wijn 15 maanden op fles rijpen voordat het op de markt gebracht mag worden. En vanzelfsprekend dient de methode traditionelle gebruikt te worden.
Van pluk naar de fles
Dit proces is bijzonder complex en strekt veel verder dan de reguliere stille wijn. Dit is uitgebreid hier aan bod gekomen, in de blog over de verschillen tussen mousserende wijnen.
Conclusie
Er valt enorm veel over Champagne te vertellen en niet te vergeten om te proeven. Maar wat is nu de relatie tussen champagne en feesten? Eigenlijk is dat niet echt duidelijk. Wanneer deze vraag wordt gesteld aan mensen, komt het antwoord vaak neer op “de bubbels creëren een feestelijke sfeer”. Waarom dan niet bruis water? Nou gezien de geschiedenis van Champagne omgeven door rijkdom, doet suggereren dat het statusverhogend werkt. En status dat is waar het in de huidige materialistische wereld omgaat. Echter, wanneer je puur naar het product kijkt, realiseer je je ook dat het verdomd goed in elkaar zit. Ja het niet goedkoop, maar dat is ook grotendeels te herleiden naar het bijzondere productieproces. En ja natuurlijk betaal je ook voor de naam van het Champagnehuis … maar carpe diem, je leeft maar één keer, dus gebruik dit altijd als de reden voor een champagne feestje!
1 afkomstig uit historische nota van Benoît Musset, doctor in de geschiedenis, lector in de moderne geschiedenis aan de Universiteit van Maine. 11 september 2009
Onlangs had mijn “partner in crime” in wijn mij het voorstel gedaan om te komen eten. We maakten daar direct een wijn-spijs avond van, met als thema Zuid Afrika. Hij introduceerde mij in een Zuidafrikaanse specialiteit genaamd braaibroodjie begeleid met verrassingswijnen (2 witte wijnen). Om de avond af te sluiten hadden we een lekker stukje vlees van de barbecue met 2 rode verrassingswijnen.
Braaibroodjie
Een braaibroodjie is een traditioneel Zuidafrikaans bijgerecht en feitelijk een luxe (en lekkerdere variant van een) tosti. Deze grillt men op een barbecue (een braai in het Zuidafrikaans, vandaar de naam). De wijnen die ik hierbij had gekozen waren een Chenin Blanc en een Semillon, twee druivenrassen die sprekend zijn voor Zuidafrika.
Quartz Chenin Blanc, Mullineux (Swartland)
Zoals je mogelijk hebt gelezen in het artikel over de Loire, is de Chenin Blanc de belangrijkste druif in de Anjou-Saumur. Echter Zuid Afrika is tegenwoordig het grootste producerende land van wijnen van deze druif. Chenin Blanc staat hier bekend als (Droë) Steen.
In de 17e eeuw stichtte Jan van Riebeeck, een VOC-koopman én wijnmaker, de eerste Europese handelspost in Zuid-Afrika. Hij nam groente en fruit mee om daar te verbouwen voor de bevoorrading van de VOC schepen. Vanzelfsprekend werden druivenstokken aangeplant. Echter het is pas in 1960 duidelijk geworden dat de Zuidafrikaanse Steen eigenlijk de Chenin Blanc is.
Mullineux is een vooruitstrevende wijnmaker die progressieve toepassingen in zijn wineries toepast. Hij is veelal geroemd om zijn wijnen door Platter’s South African Wine Guide. Vooral omdat zij het karakter van de individuele wijngaarden tot uiting laten komen in hun wijnen.
Wijnbeschrijving Quartz
De Quartz is een wijn van een perceel met 38 jaar oude Chenin Blanc wijnstokken. Deze wordt op een duurzame wijze onderhouden. De stokken staan aangeplant op een kwarts ondergrond op de Kasteelberg. Dit verklaart de frisse minerale en ziltige smaak in de wijn. De wijn kent een hoge zuurgraad wat het citrus fruit en granny smith appel versterkt. Tevens bespeur je in de lange afdronk steenfruit (zoals perzik en abrikoos) en honing. De zijdezachte textuur van de wijn voelt aangenaam vol in de mond.
Er zijn slechts 2.880 flessen gebotteld, wat deze wijn bijzonder uniek maakt en dus de prijs goed opdrijft.
Semillon, Boekenhoutskloof (Franschhoek)
Boekenhoutskloof is een ander topproduct die Zuid-Afrika te bieden heeft. In 1776 werd de kleine boerderij opgericht door Franse hugenoten in Franschhoek. Ze zagen al snel dat het klimaat en de grond ideaal waren voor de wijnbouw.
Na het einde van de apartheid is dit domein aangekocht door drie ondernemers, die keken naar de toekomst en mogelijkheden van het “nieuwe” Zuid-Afrika. Er werd gestart met het herplanten van Franse rassen, zoals o.a. Syrah en Cabernet Sauvignon.
De huidige wijnmaker Marc Kent werkt op een zo natuurlijk mogelijke manier in de wijngaarden. Na het plukken worden de druiven met de hand gesorteerd en in de moderne wijnmakerij verder opgevoed. Marc gaat alleen voor kwaliteit, zo getuigd ook bijvoorbeeld de Chocolate Block die van zijn hand is.
Semillon is vooral bekend uit de Grave in Bordeaux voor haar zoete weelderige Sauternes wijn. Echter er zijn ook fantastische droge wijnen van deze druif, deze wijn is daar een goed voorbeeld van.
De eerste semillon wijngaarden van Boekenhoutskloof werden in 1902 in Franschhoek geplant op gronden van de rivierbeddingen met hoog leemgehalte. In 1942 werd de wijngaard uitgebreid met aanplant op de zanderige plaatsen iets verder weg van de rivier. In de afgelopen drie jaar begon Boekenhoutskloof ook te experimenteren met een blok uit 1936. Dit blok is gelegen op een hoogte van 380 meter waar ook de zeldzame mutatie semillon gris is aangeplant.
Hoe wordt de Semillon gemaakt?
De Semillon Gris draagt bij aan een hogere natuurlijke zuurgraad in de uiteindelijke blend. De druiven worden geperst in hele trossen, waarna de vergisting op tank spontaan begint. Het grootste deel van de most wordt vervolgens overgestoken naar eiken vaten, waarvan 90% nieuw is. Daarna begint de 13 maanden durende lagering. De resterende 10% van de most rijpt op eivormige betonnen Nomblot-vergisters voor meer frisheid en mineraliteit. Tijdens het gehele vinificatieproces is het gebruik van sulfiet praktisch te verwaarlozen. De oude bushvines van 75 tot 114 jaar geven intense en complexe wijnen met stevige structuur en een buitengewoon rijpingspotentieel.
Wijnbeschrijving Boekenhoutskloof Semillon
Deze mooie citroengele wijn kent in de neus rijpe peer, perzik, abrikoos en bloemen. Ze geeft een vol en rijk mondgevoel met smaak nuances van perzik en daarnaast vanille en amandelen door de houtrijping. De toevoeging van 10% sauvignon blanc geeft de wijn een nog grotere pittige, ziltige mineraliteit, meer complexiteit en lengte aan de wijn. In de afdronk bespeur je naast de noten ook een vleugje marsepein. Deze kwaliteit droge semillonwijnen is zeldzaam in de wereld, zeker gezien het bewaarpotentieel.
Kortom dit is een andere complexe wijn met vele laagjes die over elkaar heen rollen. De wijn kan zeker nog even liggen waardoor de noot tonen zich alleen maar verder ontwikkelen.
Pinotage, Kanonkop (Stellenbosch)
Vervolgens gaan we door naar een hapje vlees. We beginnen met de eerste fles; een Pinotage. Dit is een kruising tussen Pinot Noir en Cinsault. Deze druif vind je alleen in Zuid-Afrika en is daarmee tevens de nationale held. Kanonkop is een 4e generatie familie wijngaard. De naam is afkomstig van een plateau op de Simonsberg, boven de wijngaard. Hier stond vroeger een kanon, welke werd afgeschoten wanneer schepen arriveerden in de Tafelbaai. Het kanonschot waarschuwden de lokale boeren. Zodat zij de 50km reis naar de haven konden beginnen om verse groente en fruit te leveren aan de aangekomen schepen.
De wijngaard beslaat 100ha met Pinotage, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc en Merlot. Gelegen op de flank van de Simonsberg met een zuidoostelijke oriëntatie, profiteren de druiven van de verkoelende wind die vanaf Antarctica komen. Hierdoor rijpen de druiven zeer gelijkmatig en behouden ze hun frisse zuren. In 1949 was Kanonkop de eerste wijngaard die Pinotage op grote schaal aanplantte.
Na de oogst blijven de druiven 3 dagen in open gistkuipen liggen. Om de 2 uur worden de schillen en het sap handmatig geroerd (racking). Na de malolactische vergisting rijpt de wijn 15 maanden in kleine Franse eikenhouten vaten. Om tenslotte nog 6 maanden op fles te rijpen voordat de wijn op de markt komt.
Wijnbeschrijving Kanonkop
De Kadette Pinotage is zachter in fruit smaak omdat het gemaakt is van jongere druivenstokken (gemiddeld zo een 15 jaar oud). Deze mooie granaatrode wijn met een zweem van paars heeft een mooie intense neus van bramen, frambozen, laurier en paprika. De verfrissende wijn heeft een aangename zuurgraad, prettig mondgevoel en zachte tannine. Ook hier ervaar je sensaties van rood en zwart fruit in combinatie met kokos, vanille en specerijen door de houtrijping. De wijn heeft een aangename lange afdronk.
Vervolgens de tweede fles en wat wilt het toeval? Hij had ook een wijn van Boekenhoutskloof geselecteerd; de Cabernet Sauvignon. Wat een krachtpatser is dit! De wijn is een blend van Cabernet Sauvignon met 4% Cabernet Franc en rijpt 18 maanden op eikenhout. Wat resulteert in een hoog alcoholische (14.5%) heerlijke wijn. Ideale partner bij de barbecue.
Deze mooie diepe gekleurde wijn heeft een expressieve neus van zwarte bessen, bramen, specerijen en tabak. Zoals aangegeven, hoog in de alcohol maar de tegenhangende verhoogde zuurgraad brengt de wijn in een mooi balans. In de smaak rollen pruimen, bramen, kersen, vanille, specerijen en peper over elkaar heen. De verfijnde goed geïntegreerde tannine en stevige structuur maken het feest compleet. Het is dan ook niet voor niets dat deze wijn 92 punten van Winespectator heeft ontvangen.
Kortom, het was een heerlijk avondje met bijzondere wijnen. Voor ons staken de Quartz en de Cabernet Sauvignon er met kop en schouder bovenuit. Het braaibroodjie en aansluitende barbecue met de verrassingswijnen was bijzonder geslaagd. Op naar het volgende idee 😊
Ik heb op een speciaal moment gewacht om twee bijzondere flessen die ik in mijn voorraad had liggen aan te breken. Nu afgelopen vrijdag was mijn laatste werkdag bij mijn huidige werkgever. Er wacht nu een nieuwe spannende toekomst voor mij. En dat dient natuurlijk gevierd te worden om het onvergetelijke moment van dit afscheid in mijn geheugen te griffen! Vanzelfsprekend wil ik dit moment ook met jullie delen,. Uiteindelijk wijn is niet zo bijzonder wanneer het niet gedeeld wordt!
Tenuta San Guido Sassiscaia
We beginnen met een Tenuta San Guido Sassiscaia uit 2014. Voor wie die hier niet mee bekend is, Sassiscaia Bolgheri is een wijn uit het Italiaanse Toscane. Deze is gemaakt van Cabernet Sauvignon (85%) en Cabernet Franc (15%). Dit zijn echter typische Franse druiven en behoren niet toe aan het Italiaanse kwalificatie systeem. Tevens ouderen ze in houten vaten, wat niet was toegestaan volgens het systeem. Dit betekent dat de wijn geen DOC of DOCG kan zijn, maar eigenlijk gewoon “Vino da tavola” oftewel tafelwijn. Doordat de kwaliteit van deze wijnen zo bijzonder waren, werden ze al snel door Amerikanen “Super Tuscans” genoemd. Vanzelfsprekend is dit tegen het zere Italiaanse been, aangezien alle Italiaanse wijnen super zijn 😊
Interessant detail is dat Sassiscaia wereld’s 6e meest populair wijn is volgens de zoek frequentie data van winesearcher.com.
Kwalificatie systeem
In 1983 is ingegrepen, DOC Bolgheri is opgericht waarin een blend van internationale druiven zijn toegestaan. In 1994 vindt een ingrijpende wijzigingen plaats. DOC Bolgheri Rosso en DOC Bolgheri Superiore zien het licht. Tevens krijgt de Sassiscaia erkenning, als subzone van Bolgheri; de DOC Sassiscaia Bolgheri.
Vanaf 2011 is het ook toegestaan om single variety wijnen te maken van Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc of Merlot. Tenslotte is in 2013 DOC Sassiscaia Bolgheri erkend als eigen appellatie en niet meer als subzone. Dat betekent dat Tenuta San Guido als enige wijndomein in Italië een wijngaard appellatie krijgt.
Vanzelfsprekend zijn er inmiddels ook andere huizen begonnen met Bordeaux-stijl wijnen in Italië binnen DOC Bolgheri, zoals Tenuta dell’Ornellaia opgericht door Mr Antinori. Eenmaal, goed voorbeeld doet goed volgen.
Geschiedenis van Sassiscaia
In de jaren ’40 van de vorige eeuw vestigde markies Mario Incisa della Rocchetta zich op het domein Tenuta San Guido. Hier begon hij te experimenteren met verschillende Franse druivensoorten aangezien de Bordeaux wijnen de ideale wijnen waren voor de aristocratie in die tijd. Hij kwam uit bij de Cabernet Sauvignon, dat had het juiste boeket voor hem. Daarnaast is de gravel bodemgesteldheid hetzelfde als die van de Graves in Bordeaux. Een wijn van Cabernet Sauvignon was een breuk met de Toscaanse traditie van Sangiovese. Overigens de naam Sassiscaia is niet zo min toevallig; het betekent “gebied van veel stenen”.
In 1948 is het zover, de eerste vintage van Sassiscaia. De wijn was flauw en helemaal niet interessant. Niemand realiseerde zich op dat moment dat de wijn misschien tijd nodig had om te rijpen en ontwikkelen. De wijn was tot 1967 alleen te verkrijgen op het domein en was vooral voor eigen gebruik.
Elk jaar lagen een aantal kisten in de kelders van het Castiglioncello di Bolgheri. Door het rijpen op fles, realiseerde de markies zich dat de wijn aanzienlijk verbeterde. Het eerste commerciële jaar is 1968, wat een Bordeaux Premier Cru waardige wijn was. Deze wijn kwam na twee jaar rijpen in 1974 op de markt.
Vandaag de dag beheert het domein zo’n 90ha wijngaarden, ongeveer 71ha is gereserveerd voor de Sassiscaia. Het domein heeft daarnaast Guidalberto (60% Cabernet Sauvignon en 40% Merlot) en Le Difese (70% Cabernet Sauvignon en 30% Sangiovese) als alternatieven neergezet. De Sassiscaia kent een oplage van ongeveer 180.000 flessen op jaarbasis. Niet geheel zeldzaam, maar ook zeker niet wijd verkrijgbaar. Vanzelfsprekend verhoogt dit de prijs.
De lastige oogst van 2014
De 2014 oogst was atypisch, de warme en regenachtige winter werd gevolgd door een milde en droge lente. De warmte in mei droeg bij aan goede knoppen. Hierdoor konden de druiven zich normaal ontwikkelen. Echter eind juli sloeg het weer om. Het werd koud en regenachtig. De Cabernet druiven die normaal al profiteren bij een langzame rijping, profiteerden hiervan. De fenolische rijping ging geleidelijker waardoor de druiven uitgesproken aroma’s en smaken kregen die niet eerder waren waargenomen. Gelukkig waren de maanden september en oktober zonnig en droog; de ideale omstandigheden voor de druiven.
Wijn notities Sassiscaia 2014
Deze robijnrode wijn heeft een complexe neus van aardbeien, frambozen, zwarte bessen en bramen, met een subtiele vanille aroma. De neus heeft een mooie intensiteit, maar niet te overheersend. De wijn kent een medium alcohol percentage en mondgevoel. De zuren zijn mooi geïntegreerd met het fruit en tannine. Hoewel de tannine nog wel verder mag integreren. In het palet bespeur je tevens iets kruidigs en mineraligs. De wijn heeft een mooie afdronk die niet overdreven lang is. Hoewel de wijn reeds 7 jaar op fles ligt, bespeur ik nog weinig van tertiaire aroma’s.
Hieronder vind je de officiële notitie van Robert Parker, de internationale zeer bekende wijnkenner. Hij beloont deze wijn met 93 punten.
“This is my official review of the 2014 Bolgheri Sassicaia after having been graciously invited to the estate for various barrel samples spanning back several years. I have watched the evolution of this wine with a close eye and am impressed by how its real quality is diametrically opposed to the poor expectations of this difficult vintage. The nose is redolent of bright fruit and blackberry. Spice, tar and leather appear subtly at the back. The wine took on considerable weight each year I came back to taste it and this vintage was bottled earlier than average, precisely to give it more time to unwind and relax in the small confines of the bottle. This is a solid effort for sure and the wine is a stunning example of what it takes to make great wine, even when weather conditions are not in your favor.”
Tokaji Aszu Eszencia 1957
Vervolgens komen we aan bij deze bijzondere 64-jarige wijn. Iets wat op zich natuurlijk al heel uniek is. Tokaji is een zoete wijn gemaakt van Furmint en Hárslevelü druiven. Tevens mogen de Gele Muskaat, Oremus (ofwel Zéta), Kövérszölö en Kabar geblend worden. Echter de eerste twee druiven zijn veruit de dominantste met beplanting van 60% en 30%.
Tokaji kan van droog tot weelderig zoet zijn. Echter de droge wijn bestaat pas sinds ongeveer het jaar 2000 toen István Szepsy de Úrágya 2000 single vineyard selection introduceerde. Daarvoor was Tokaji een fantastische dessertwijn. Aszú staat voor ingedroogde druiven (betekent letterlijk geconfijt), vandaar dat Tokaji Aszú per definitie zoet is.
Geschiedenis van Tokaji
De eerste referentie aan Tokaji Aszú druiven dateert 1571. Maar volgens legendes is de eerste wijn gemaakt door Laczkó Máté Szepsi in 1630.
Tokaji is de eerste wijn met een eigen appellatie ter wereld. Prins Rákóczi nam in 1730 het initiatief om drie classificaties in het leven te roepen. Criteria waren de bodemgesteldheid, blootstelling aan zonlicht en het potentieel om botrytis te vormen. Dit is 120 jaar voordat in de Bordeaux het appellatie systeem in het leven werd geroepen! In 1757 bij koninklijk besluit is de regio omgrenst waar Tokaji gemaakt mag worden. De Tokaji Eszencia was overigens tot aan de Eerste Wereldoorlog voorbehouden aan de adel. Dat maakte de wijn nog exclusiever!
Na de Tweede Wereldoorlog mochten de (~6.000) wijnproducenten nog zelfstandig doorgaan. Maar het bottelen en de distributie kwam in handen van een staatsmonopolist. Na de val van het communistische regime in 1990 zijn een aantal onafhankelijke producenten doorgegaan in de regio. Over het algemeen nam men aan dat de wijn geproduceerd onder de staatsmonopolist, van mindere kwaliteit is dan die van de individuele wijn producenten. Mede doordat kwantiteit belangrijker werd dan kwaliteit. Maar gelukkig staat kwaliteit weer helemaal voorop!
Zoals aangegeven is Tokaji de wijn van de adel. Mooie voorbeelden zijn: Francis Rákóczi II (prins van Transylvanië) gaf Lodewijk XIV een fles Tokaji van zijn wijngaard cadeau in 1703. Keizer Franz Josef had de traditie om koningin Victoria Tokaji cadeau te doen op haar verjaardag, een fles voor elke maand dat ze leefde én twaalf flessen voor elk jaar dat ze leefde. Dit was in totaal 972 flessen!
Productie methode
Tokaji Aszú is gemaakt van botrytis gerijpte druiven. Tijdens het plukken worden deze handgeplukte druiven in een houten vat gedaan, puttony genaamd. Tijdens het plukken droeg men deze op de rug. De inhoud van dit vat voegt men toe aan de droge basiswijn. Afhankelijk van het aantal vaten dat aan de basiswijn is toegevoegd, krijgt de uiteindelijke wijn de classificatie 1 tot en met 6 puttonyos. Waarbij 1 minst zoet is en 6 het zoetst dus.
Na 1945 komen alleen wijnen vanaf 3 puttonyos op de markt. Deze hebben ten minste 60 gram rest suiker terwijl dit bij de 6 puttonyos wijn op 150 gram ligt. Vanaf 2014, om de kwaliteit van de Tokaji verder te kunnen waarborgen, mogen alleen wijnen vanaf 5 puttonyos op de markt komen.
De wijnen met 3 en 4 puttonyos zijn dus verdwenen. Wanneer er te weinig Aszú druiven beschikbaar zijn, oogst men de hele tros. Afhankelijk van de hoeveelheid Aszú druiven maakt men droge (Szamorodni száraz) of zoete (Szamorodni edes) wijn.
Tokaji Eszencia
De Aszú Eszencia bestaat ruim 200 jaar en is een tussenstap naar de fameuze Eszencia. Deze heeft restsuiker van minimaal 180 gram. Om verwarring te voorkomen is deze naam niet meer in gebruik sinds de oogst van 2009.
Tokaji Eszencia is één van de meest zeldzame en waardevolle wijnen ter wereld, en dus ook de duurste. De Aszú druiven worden gedurende een aantal dagen verzameld in een vat. Door het eigen gewicht verzamelt het hooggeconcentreerde sap naar de bodem vanwaar men het aftapt. Het restsuiker gehalte is minimaal 450 gram en daardoor komt de vergisting pas laat op gang en eindigt voortijdig. De gistcellen worden eenmaal gedood bij te hoge suikergehalte. Hierdoor krijg je dus wijnen met een laag alcohol percentage. Eigenlijk is dit geen wijn te noemen, maar elixer (oftewel essentie).
Proef notitie Aszú Eszencia
Deze amber tot bruin kleurige wijn is rijk aan gebakken appels, superrijpe perzik, gekonfijte rozijnen en honing. De intensiteit is overweldigend. Qua smaak daarentegen is het geen suikerwater. De balans tussen zoet en zuurgraad is fenomenaal. De zuren zijn nog erg hoog, waardoor de wijn nog erg fris is. In het palet overheersen de rozijnen en rijp fruit, naast de sinaasappelschil en een vleugje karamel en noten. De afdronk blijft maar gaan, er lijkt geen eind aan te komen. Wat een fantastische wijn om bij stil te staan!
Conclusie
Wat een feestje was dit, echt het onvergetelijke moment van een afscheid. Je kan jezelf de vraag stellen of de Sassiscaia de prijs waard is, welke snel oploopt in enkele honderden euro’s. Value for money is wat minder in verhouding. Vanzelfsprekend drijft schaarste de prijs en de faam die de wijngaard heeft behaald doet er een schepje bovenop.
De Tokaji was daarentegen de klapper van de avond. Zo oud en toch nog zo fris en levendig. Dit was echt een onvergetelijke moment als afscheid, schitterend om een hoofdstuk in mijn persoonlijk leven af te sluiten en door te gaan naar het volgende avontuur.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
