Touriga Nacional Archieven

6 september 202216 december 2023

Mooi Tejo en versterkte Setúbal

Na een aantal interessante feitjes en update over de wijnen van Bordeaux en Duitsland, gaan we weer verder met de verdieping van Portugal. Na Lissabon gaan we naar het oosten en zuiden en komen we in mooi Tejo en Setúbal terecht waar interessante versterkte wijn vandaan komt.

Veelzijdig Tejo

Tejo ligt in centraal Portugal en draagt de naam Vinho Regional (VR) Tejo sinds 2009. Daarvoor was het bekend onder de naam Ribatejo. Overigens VR staat gelijk aan het Franse IGP ofwel Vin de France. De betere wijnen mogen ook de classificatie Do Tejo DOC dragen.

In tegenstelling tot alle andere wijngebieden van Portugal, is Tejo de enige die niet aan de oceaan grenst. Echter de rivier de Tejo (de Taag) waar de regio haar naam aan dankt, heeft grote invloeden. De wijngaarden vinden we dan ook langs de rivier. De alluviale bodem is bijzonder vruchtbaar en lange tijd belangrijk voor de groente en fruit opbrengsten voor de lokale bevolking. Overigens gaat wijnbouw terug naar de Romeinse tijd. Echter pas vanaf 1170 wordt melding gemaakt van wijn uit deze regio. De wijn heeft zich lange tijd gekenmerkt door geen invloeden van buiten de regio. Tot de toetreding van Portugal tot de EU, waarna met name Franse invloeden hun intrede deden.

Klimaat en geologie

Mede omdat de rivier een verbinding is tussen Madrid en Lissabon, is deze regio altijd al één rijke regio’s van Portugal geweest. Hierdoor ontstond er reeds vroeg een levendige handel in onder andere wijn. Maar ook is Tejo bij uitstek de regio waar veel kurkeiken staan aangeplant, belangrijk voor de kurken op de wijnflessen.

Door het droge klimaat kent de regio weinig last van plagen en schimmels. Zoals reeds aangegeven, matigt de rivier het klimaat en levert de broodnodige irrigatie.

Charneca

Ook Charneca, ten zuiden van de rivier dat Chamusca, Almeirim en Coruche omvat, is een droog vlak gebied op arme zandgrond. Doordat de wijnstokken diep moeten reiken, levert het prestigeuze wijnen op. De hogere temperaturen stimuleren de druiven om sneller te rijpen dan in de rest van de Tejo regio. De subregio’s omvatten vooral witte druivensoorten.

Bairra

De kwaliteitswijnen vinden we in de iets hoger gelegen gebieden in de regio Bairro ten noorden van de rivier de Tejo. Dit omvat de subregio’s Tomar, Santarem, Cartaxo en het noordelijke deel van Chamusca. De hooglanden bestaan uit glooiende hellingen en uitgestrekte vlaktes die rijk zijn aan kalksteen en kleigrond die goed water doorlaten. Verder naar het noorden vertoont de bodem schist zodat de wijnstokken dieper moeten rijken. Deze wijnen tonen gelijkenissen met de wijnen uit Lissabon.

Campo

De lager gelegen wijngaarden in de regio Campo, profiteren van deze irrigatie wat vervolgens ook overvloedige opbrengsten kan opleveren. Campo strekt zich uit in een smalle strook langs beide zijden van de rivier. Tejo neemt daarom plek 2 in van de gebieden in Portugal die de hoogste opbrengsten opleveren. Dit zijn de wijnen waar het draait om kwantiteit en niet kwaliteit. De wijngaarden zijn vooral in handen van coöperaties.

Wijnen

In Tejo vinden we vooral rode wijnen van traditionele rassen als Touriga Nacional, Trincadeira, Castelão en Aragonês. De enkele witte wijnen zijn gemaakt van Fernão Pires en Arinto. Echter internationale rassen als Syrah en Cabernet Sauvignon nemen een toevlucht. Deze worden vooral in blends toegepast. Hoewel er maar liefst 90 verschillende druivenrassen zijn toegestaan, ligt de nadruk op elegante wijnen en dus niet te zwaar.

In Tejo delen wijnhuizen het land met oude dorpjes, olijfgaarden en kurkbomen. Elk vertellen hun unieke verhaal en stijl, gecreëerd door het gemeenschappelijke doel om hoogwaardige wijnen vorot te brengen die uitdrukking aan het terroir geven. Één van de unieke eigenschappen zijn de voetstappen (druiven pletten en stampen met de voeten), gemeenschapsoogst (lokale vrouwen die de druiven met de hand plukken terwijl traditionele liederen gezongen worden) en de kurkafsluiting.

Quinta do Casal Monteiro

Quinta do Casal Monteiro is een wijnhuis dat reeds 150 jaar opereert als familiebedrijf. De druivenstokken staan aangeplant op zand- en kleibodem die geschikt is voor het voortbrengen van kwaliteitswijnen.

Zo ook deze rode veganistische blend van 40% Touriga Nacional, 30% Syrah en 30% Merlot. De wijn is zelfs bekroond met 85 punten Parker. De robijnrode wijn heeft een gemiddelde tot diepe kleurintensiteit. De wijn is heerlijk rond en vol van smaak. Met aroma’s van kersen en rood fruit. De wijn heeft een mooie balans en een structuur waardoor je deze wijn naast verschillende gerechten kan serveren. Tannine is mooi gerijpt en de afdronk is soepel en evenwichtig. Drink deze wijn bij vleesgerechten als lam, kalf. Maar ook vegetarische gerechten, vooral met paprika, salades.

Deze witte harmonieuze wijn van 50% Arinto en 50% Fernão Pires is ook een vegan wijn. Met aroma’s van appel en steenfruit zoals perzik. De prettige zuurgraad en gemiddeld alcohol levert een wijn op die een prettig balans en mondgevoel kent. De wijn heeft een lange afdronk.

Geniet van deze veelzijdige wijn bij visgerechten, (vis)pasta of salades. Maar ook gevogelte, of lamsvlees en zachte kazen is deze wijn bijzonder verrassend.

Quinta do Casal Monteiro Arinto Fernão Pires

Wanneer u interesse heeft in deze wijnen, neem even contact op en wij sturen u een offerte.

Setúbal

Direct ten zuidoosten van Lissabon vinden we het schiereiland Setúbal met haar versterkte wijn gelegen aan de overkant van de monding van de Tejo die mooi de Atlantische Oceaan opzoekt. Het terroir varieert van zanderige kustvlakte tot de steile kalkrijke Serra Arribida heuvels. De belangrijkste rivier is de Sado. Er zijn twee DOC-titels en één IGP. In het noordelijke deel van de regio vinden we de twee DOC’s die beiden een andere wijnstijl hanteren.

Palmela DOC

In het noordoosten vinden we Palmela DOC, gelegen rondom de gelijknamige stad. De DOC gaat tot de stad Setúbal en overlapt dus de andere DOC grenzen. Palmela heeft eerst indruk gemaakt met haar licht zoete witte wijnen van Muscat druiven. Echter in recente jaren is de focus verschoven naar rode en droge witte tafelwijnen en ook naar kwaliteitswijnen.

De regio is een zacht glooiend gebied dat overwegend uit kalk, zandsteen en leem bestaat. Vooral de hoger gelegen wijngaarden produceren mooie kwaliteitswijnen. Terwijl de lager gelegen gebieden op vooral zandbodems de tafelwijnen voortbrengen.

De DOC mag alle soorten wijn voortbrengen, waarbij mousserende wijn 9 maanden moet rijpen. De rode druivenrassen zijn vooral Castelão (min 67%), Cabernet Sauvignon en Bastardo. De witte druivenrassen zijn onder andere Arinto, Fernão Pires en Moscatel de Setúbal. De Castelão Frances is de belangrijkste druivensoort en deze bevindt zich vooral op de diepe arme zandgronden. Aangezien dit de enige plaats is waar deze druivensoort tot goede rijping kan komen door het warme zeeklimaat. De rode wijnen uit Palmela DOC staan bekend om hun balans, rijpe tannine en kersen karakter.

Setúbal DOC

Setúbal DOC staat bekend om haar versterkte wijnen. Natuurlijk zijn deze wijnen niet vergelijkbaar met de port-wijnen. En een ander groot verschil zit in de gebruikte druivenrassen. Setúbal gebruikt bijna uitsluitend Moscatel de Setúbal (ofwel Muscat d’Alexandrie).

Het klimaat is mediterraan met warme droge zomers en regenval vooral in de koelere wintermaanden. De nabijheid van de Atlantische Oceaan levert de nodige vochtigheid op en ook de broodnodige luchtstroom om de wijngaarden te vrijwaren van meeldauw.

Zoals gebruikelijk bij het maken van versterkte wijn, voegt men alcohol toe om de vergisting voortijdig te stoppen om zo de suikers te behouden (Mutage). Vervolgens rijpt de wijn in houten vaten. In Setúbal voegen de wijnmakers de overgebleven druivenschillen van de zeer aromatische Moscatel toe. Om vervolgens de wijn met de schillen gedurende 6 maanden te laten weken. Dit geeft de Moscatel de Setúbal haar typerende intense bloemige aroma. Vervolgens rijpt de wijn nog 4 tot 5 jaar op vat. De wijn verkrijgt dan haar oranje tint en haar ingedroogde karakter.

Leuk weetje is dat Lodewijk XIV (de zonnekoning) een voorliefde had voor deze zoete wijnen. Daarnaast werden deze wijnen vroeger veelvuldig naar Brazilië geëxporteerd. De wijn die daar niet werd verkocht keerde terug. Doordat ze bloot werden gesteld aan de hoge temperaturen bemerkte men bij het lossen dat de wijn geconcentreerder en soepeler was geworden. Deze wijnen staan bekend als torna-viagem (“terugreis”).

VR Peninsula de Setúbal

Tot 2008 heette de regio VR Terras do Sado, wat Land van de Rivier de Sado betekent. Hier vinden we ongeveer 20.000ha aan wijngaarden. Het zijn vooral blends die hier domineren. De witte wijn moet tenminste voor 50% te bestaan uit Arinto, Chardonnay, Fernão Pires, Malvasia Fina, Moscatel de Setúbal of Roupeiro (Syrah). De rode wijn moet voor tenminste 50% te bestaan uit Aragonez (Tempranillo), Cabernet Sauvignon, Merlot, Moscatel Roxxo, Castelão Frances, Trincadeira Preta en Touriga Nacional.

19 juli 202219 juli 2022

Stevig en fruitig uit Lisboa

Aan de kust van de Atlantische Oceaan vinden we de wijnregio van Lissabon, Lisboa VR. Voorheen heette dit Estremadura. Dit moet niet worden verward met het Spaanse provincie Extremadura. Lisboa is een gebied met hoge productie, maar de wijn die stevig en fruitig is, is eigenlijk niet echt bekend. Dit is omdat van oudsher de wijnen geëtiketteerd worden onder de lokale subregio’s zoals Alenquer, Buvelas en Colares.

Tot 2008 viel Lisbao onder de classificatie Vinho Regional. Maar om de wetgeving meer in lijn te brengen met de Europese, werd in 2008 de regio omgedoopt tot IGP. Tevens werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om Estremadura om te dopen in Lisboa.

De regio laat zich kenmerken door de Serra de Montejuno die de regio in tweeën opdeelt. In het westen teistert de harde Atlantische wind en de herfstregens de wijngaarden. Hierdoor is wijnbouw een enorme uitdaging. Opvallend is dat Colares DOC meer bekend staat om haar phylloxera-resistente bodem dan om haar robuuste rode wijnen. Dezelfde koele natte omstandigheden dragen bij aan de brandewijn in Lourinhã en de mousserende wijnen in Óbidos DOC.

Aan de andere kant van de bergketen vinden we één van de beste wijnen in deze regio. Alenquer DOC brengt een zeer complexe volle blend voort van o.a. Touriga Nacional en Tinta Roriz. Terwijl Bucelas DOC zeer frisse mineraalrijke witte wijn van Arinto.

Wijnbouw

De wijn uit Lisboa richt zich vooral op kwantiteit en helaas niet op kwaliteit. Één van de redenen is dat wijncorporaties domineren met hun commerciële focus. Hierdoor is er weinig focus voor individuele creativiteit en passie. En de wijnrassen zijn geselecteerd op hun opbrengsten en ziekteresistentie. Gelukkig zien we langzaam een trend ontstaan met meer aandacht voor terroir en creativiteit, maar we zijn er nog lang niet. Maar dit heeft wel gebracht dat de regio bekend staat om haar goede prijs-kwaliteit verhouding. Inmiddels mogen meer dan 30 rassen aangeplant staan waarbij witte rassen de overhand hebben.

Encostas de Aire

De grootste subregio is Encosta de Aire DOC. Hier heeft de moderniseringsslag pas als laatste haar intrede gedaan. Nieuwe druivenrassen zijn aangeplant zoals Baga en Castelão. Net als de witte Arinto, Malvasia Fina en Fernão Pires. De regio is in 2005 verheven tot DOC status. Het ligt aan de voet van kalkrijke heuvels van de Serre d’Aire. Er heerst een gematigd mediterraan klimaat dat duidelijke invloeden van de Atlantische Oceaan heeft. De zomers zijn koel en de winters mild.

Een wijde serie van druivenrassen worden hier gebruikt van zowel lokale als internationale druivenrassen. Het zijn geen kwalitatieve bijzonder goede wijnen. Maar de wijn uit deze streek in Lisboa zijn zeker prettig te drinken, stevig maar wel fruitig. Geniet van de krachtige rode wijn bij pasta of vlees gerechten.

Lourinha DOC

Ingeklemd tussen Óbidas DOC in het noordoosten en Torres Vedras DOC in het zuiden vinden we Lourinhã DOC. Deze regio is zo bijzonder omdat hier uitsluitend brandy wordt gemaakt van witte druiven. De brandy dient een alcohol percentage te hebben van minimaal 38%. Daarnaast slaat men deze op voor 24 maanden voordat de wijn gebotteld wordt. Er heerst een gematigd mediterraan klimaat met invloeden vanaf de Atlantische Oceaan.

Torres Vedras

Ten zuiden van Lourinhã en ingeklemd tussen de Atlantische Oceaan en het Serra de Montejunto vinden we Torres Vedras DOC. Je hebt hier zowel rode als witte wijnen van vooral inheemse druivenrassen. De rode wijnen zijn van mindere kwaliteit, ze zijn stevig met enige tannine en aroma’s van rood fruit. De witte wijnen zijn matig te noemen. Ze zijn hoog in alcohol, fris en aromatisch. Maar niet geheel in balans. Dit is dan ook een reden dat deze wijn niet makkelijk verkrijgbaar is buiten Portugal.

Pétillant uit Óbidos DOC

Een uur ten noorden van Lissabon en ten oosten van Lourinha ligt Óbidos. Hier is het koel en winderig, ondanks dat het verder landinwaarts ligt. Daardoor is het niet geschikt voor de productie van verfijnde rode of witte wijn. In plaats daarvan vind je hier geweldige wijn met een lichte bubbel. Door het vochtige terroir, dienen de wijnboeren te kiezen tussen intensief gewasbeheer en lagere opbrengst of een ontspannen beheer en hoge opbrengst. De eerste optie geeft kwalitatief betere druiven terwijl de tweede optie grotere volumes van lagere kwaliteit opleveren.

De belangrijkste druivensoorten zijn Arinto en Fernão Pires voor witte wijn en Castelão en Touriga Nacional voor rode wijn.

Succesvol Alenquer DOC

Mogelijk is dit wel de meest succesvolle wijn uit de regio. De klassieke Portugese druivensoorten als Aragonez, Touriga Nacional en Touriga Franca zorgen voor enkele van de beste wijnen van Lisboa. Ook zijn internationale rassen toegestaan als Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah. Alenquer DOC ligt landinwaarts en is dus meer beschut tegen de felle winden.

De wijnen kenmerken zich door hun zwarte fruit met tonen van chocolade, vanille en mokka. Het is een levendige wijn met aangename afdronk wat ideaal samengaat bij vleesgerechten.

Arruda

Ten noorden van Lissabon ligt het stadje Arruda dos Vinhos. Niet verwonderlijk heeft de regio deze naam gekregen, Arruda DOC. De rode en witte wijnen zijn vooral gemaakt van inheemse druiven. Maar het zijn de rode wijnen die hier indruk maken.

Beroemd Bucelas, Colares en Carcavelos

Deze drie regio’s in het zuiden van de regio, rondom de stad Lissabon, waren heel bekend. Nu helaas door verstedelijking zijn de wijnstokken met uitsterven bedreigd.

Bucelas DOC

Bucelas DOC kreeg haar herkomst in 1911 en produceert uitstuitend witte wijn van de Arinto druif. Het is veelbelovende regio omdat er veel geïnvesteerd is in de wijnbouw. De regio ligt tussen Arrunto DOC en de stad Lissabon. Door de bescherming van de Serra de Montejuno is er een droger en gelijkmatiger klimaat. Hierdoor profiteren de druiven om optimale rijpheid te bereiken. Het zijn vooral klassieke frisse wijnstijlen die je hier tegenkomt.

Quinta da Murta – Bucelas DOC

Deze droge zeer frisse wijn van Arinto druiven doet denken aan een Elzasser Riesling, strakdroog met mineraal tonen. De wijn vergist in RVS en tempreratuur gecontroleerde vaten. Uniek is dat alleen wijngaard eigen gist gebruikt wordt. Je bespeurt appel, peer en ananas naast een lichte amandel toon en iets ziltigs. Het is een krachtige wijn met mooi balans en een zeer aangename afdronk.

Colares DOC

Colares DOC staat dus bekend om haar phylloxera-resistente zanderige bodem (“chão de areira”) met kleiachtige ondergrond (“chão de rijo”). De wijnstokken zijn dan ook niet geënt op andere onderstokken, iets wat in Europa maar zeer zelden voorkomt. Wijnstokken op een andere bodem in deze regio mag dan ook niet op de markt worden gebracht als Colares DOC. De onderlaag is van groot belang voor het vasthouden van water en voedingsstoffen. De Ramisco-druivensoort, dat robuuste rode wijnen voortbrengt, staat uitsluitend hier aangeplant is misschien de enige vitis vinifera ras dat niet is geënt op een andere onderstok. Verder als bescherming tegen de vlagerige wind vanaf de Atlantische Oceaan, zijn de wijngaarden omringd door droogriethekken. Dit is een eeuwenoude oplossing voor een praktisch probleem.

Helaas beslaat Colares DOC tegenwoordig nog maar een fractie van wat het eerst was. Maar het mooie is dat het nu een niche beslaat waardoor het nu een kleine renaissance doormaakt. Het bereikt ongeveer 10.000 flessen op jaarbasis.

Carcavelos DOC

Op het uiterste puntje van de Lisbao regio vinden we Carcavelos DOC. Het is hierdoor aan drie kanten omringd door de Atlantische Oceaan. Vaak wordt dit gezien als een positieve invloed op wijnbouw, echter daar zijn de Atlantische winden te heftig voor. En ze komt met nevel in de oogsttijd wat schimmels met zich meebrengt.

In zowel Colares als Carcavelos zijn de wijnen rustiek en hoekig. Tannine is niet optimaal geïntegreerd. Het zijn wijnen die lang kunnen ouderen. Ze zijn ideaal bij rood vlees of barbecue. En zijn zeker wijnen waarbij gegeten moet worden.

Kortom

Lisboa staat vooral bekend als een gezellige stad. Maar ook vinden we hier natuurlijk wijn. Alleen ligt de focus op kwantiteit en pas recent begint kwaliteit van belang te zijn. Vooral in de regio’s Colares, Carcavelos en Bucelas kan je nog bijzondere wijnen tegen komen. De andere regio’s zijn meer gericht op bulkwijn. Heerlijk om ter plekke in Lisboa te genieten van wijn die stevig en fruitig is, met de bijbehorende ervaringen.

5 juli 20223 september 2022

Fantastisch Portugal is meer dan Port

Wanneer je Portugal zegt, denkt iedereen direct aan zon en vakantie en natuurlijk het zoete port drankje. Maar naast een fantastisch toeristisch land is Portugal meer dan alleen port. Iets wat niet bij het brede publiek bekend is, is dat er ook heel mooie verrassende witte en rode wijnen vandaan komen. Toeristen worden aangetrokken door de culturele tradities, het erfgoed, de rust en gastvrijheid. Maar ook de innovatie en diversiteit. En dit zie je ook allemaal terug komen in de wijnbouw.

Portugal kent een geweldige wijngeschiedenis waarbij inheemse druivenvariëteiten domineren. Door een breed scala van klimaten en invloeden, is geen regio hetzelfde. Daarnaast is Portugal de hofleverancier van wijnkurken.

Portugal is al geruime tijd een belangrijke bestemming voor wijntoerisme. Dit is verklaard door de prachtige wijnen, het geweldig eten en een fascinerende geschiedenis en cultuur. Maar ook een heerlijk klimaat, het gevarieerde landschap en haar prachtige wijndomeinen ook Quintas genaamd.

Er zijn maar liefst 14 verschillende wijnregio’s met ongeveer beslaat 175.000ha aan wijngaarden. Dat bewijst dat Portugal met haar fantastisch mooie wijnen meer is dan alleen port.

Wijnwetgeving

Net als in de omringende landen als Frankrijk en Spanje, zijn er in Portugal drie niveaus die de herkomst van de wijn aangeven.

Vinho is Portugese tafelwijn. De Vinho Regional ofwel IGP zijn gedefinieerde regio’s die in de afbeelding terug te vinden zijn. Hier laat de wetgeving ruimte voor experimenteren in zowel de wijngaardbeheer als het wijnmaakproces. Tenslotte is er de DOC ofwel de Denominacao de Origen Controlada. In deze regio’s zijn er strenge regels aan de te gebruiken druivensoorten en de maximale opbrengsten. Er zijn in totaal maar liefst 30 DOC’s.

Daarnaast kunnen de termen Reserva en Garrafeira op het etiket voorkomen. Reserva wijnen moet zijn gemaakt van druiven met DOC kwalificatie die afkomstig zijn van een specifieke wijngaard. Verder moet het alcohol percentage 0.5% hoger zijn dan het minimum vereiste binnen de DOC. Garrafeira is van toepassing op zowel DOC and IGP wijnen van een specifieke wijngaard. Rode Garrafeira wijn dient 30 maanden te rijpen waarvan 12 maanden op fles. Witte en rosé wijn dienen 12 maanden te rijpen waarvan 6 maanden op fles.

Portugese wijnen zijn over het algemeen vol karakter en hebben originele aroma’s. Natuurlijk zijn buiten Portugal de versterkte port-wijnen het meest bekend. Maar ook de zoete wijnen van Madeira zijn beroemd. Echter neem eens iets anders en probeer een jonge Vinho Verde of fruitige Dão-wijn.

Portugal lijkt ergens een beetje op Italië, er zijn hier maar liefst 250 verschillende lokale druivenvariëteiten. Waarvan er meer dan 100 alleen al in de Douro vallei te vinden zijn! Ook staan internationale druivensoorten aangeplant, waarbij Syrah het meest populair is. De meest populair rode druivensoorten zijn Touriga Nacional, Touriga Franca, Trincadeira , Tinta Roriz (ofwel Tempranillo of Aragonês) en Syrah. Van de minder populaire witte druivensoorten zijn dat Fernao Pires, Siria (ofwel Roupeiro) en Arinto (ookwel Pederna).

Klimaat in Portugal

Door de ligging aan de kust, heeft Portugal een gematigd maritiem klimaat. De hoge regenval die vanuit de Atlantische Oceaan komt biedt hoge opbrengsten voor wijngaarden. Maar ook dus schimmelrisico, waardoor ventilatie in de wijngaard van groot belang is. In bijvoorbeeld Lisboa en Setubal is weinig nodig voor grote oogst hoeveelheden. Echter wanneer kwaliteit voorop staat, moet men de hoeveelheid beperken door goed bladerbeheer en mogelijk groen oogsten.

In het binnenland liggen de wijngaarden meer beschut, zoals in Transontano en Duero. Het drogere klimaat en alluviale bodems zijn uitermate geschikt voor kwaliteitswijnen.

Het terroir is niet zo divers als in Frankrijk of Italië maar de aanzienlijke variatie tussen bergen, zanderige kustvlakten en kalkstenen kustheuvels bieden toch veel gebiedspecifieke wijnen. De meest bekende streken zijn Vinho Verde, Douro en Dão. Laten we daar eens iets dieper in kijken.

Originele en onderscheidende wijnen van Vinho Verde DOC

Vinho Verde DOC ligt in het uiterste noordwesten van Portugal. Dit overlapt met Minho Vinho Regional (een soort vin de pays). Echter volgens de Minho Vinho classificatie zijn internationale druivenrassen ook toegestaan, wat niet het geval is voor Vinho Verde DOC.

Dit is de grootste regio. Echter je moet niet denken dat dit alleen grote wijngaarden zijn. Veelal zijn het kleine percelen, niet groter dan een achtertuin. De wijngaarden liggen in de riviervalleien met zeer vruchtbare granieten bodems. Dit ondersteund dan ook de zuurgraad. De regio is opgedeeld in negen subregio’s. De ligging aan de Atlantische Oceaan levert het voordeel op dat druiven in grote hoeveelheden weelderig groeien. De westenwind brengt de nodige regen met zich mee. Op de 15.500ha wijngaarden staat voor zo’n 70% witte druiven aangeplant. De meest toonaangevende wijngaarden zijn te vinden rondom de stad Moncao. De opbrengst is hier lager wat resulteert in vollere wijnen.

Men past hier een aantal ongebruikelijk technieken toe in de wijngaardbeheer. De wijnranken worden hoog opgebonden volgens het pergola systeem. Dit noemen ze plaatselijk “latada”. Waarbij soms zelfs telefoonpalen gebruikt worden! Verder zie je ook het “Enforcado vine”, een systeem waarbij de wijnranken verweven zijn in bomen.

Je hebt jonge frisse wijnen in zowel wit, rood als rosé stijl, die ook allemaal het predikaat Vinho Verde (“groene wijn”) mogen dragen. Mogelijk refereert deze naam ook naar de bijzonder groene omgeving. De rode en rosé wijnen zijn helaas internationaal niet zo makkelijk verkrijgbaar. Saillant detail is dat veel Vinho Verde wijnen een lichte bubbel hebben. Niet voldoende om mousserend genoemd te worden, maar wel “petillance”. Deze bubbel is afkomstig van de malolactische omzetting die op de fles plaats vindt.

Escola Alvarinho

Neem bijvoorbeeld de Escolha-blend van Anselmo Mendes. De Alvarinho is afkomstig uit de Quinta da Torre nabij Moncao. Deze geeft de wijn haar structuur en body. Terwijl de Loureiro variëteit uit het iets zuidelijker gelegen Lima vallei komt en de aroma’s van citrus, mint en een minerale ondertoon toevoegt. En tenslotte de Avesso, met haar aangename zuurgraad, uit de Douro vallei. Koop deze wijn nu voor slechts 9.50€ met kortingscode Portugal*.

*Aanbieding is geldig tot eind augustus 2022

Ruig Douro DOC

Net ten oosten van Vinho Verde, vinden we Douro DOC. Dit is een ruig, wild gebied, uitgesleten door de vallei van de Douro-rivier. En kenmerkt zich door haar arme leisteenbodem. Welkom in het land van Port. Maar ook steeds meer krachtige droge rode wijn van dezelfde druivensoorten.

Het klimaat is meestal droog, met koude winters en zeer hete zomers, variërend van matige regenval in het westen tot de bijna woestijnachtige droogte van het land in de buurt van de grens.

Hoewel Douro bekend staat om Port, is de totale productie gelijkmatig verdeeld tussen de zoete versterkte drank en droge rode wijn. Veel over het gebied is reeds beschreven in de Port-blog.

Er zijn drie erkende sub-zones gelegen langs de Douro-rivier. Douro Superior ligt het verst landinwaarts. Deze opkomende regio is bedekt met terrasvormige wijngaarden en beslaat ongeveer 20% van de Douro DOC. Cima Corgo of Alto Corgo staat bekend als de subzone waar de meeste vintage port vandaan komt en is goed voor de helft van de totale wijnproductie. Het dichtst bij de kust ligt Baixo Corgo. Dit gebied is het meest geschikt voor de productie van tafelwijnen. Het gebied is koeler en natter, maar ook toegankelijker. Daardoor is bulkproductie mogelijk.

Gewaardeerde wijnen uit Dão DOC

Ten zuiden van zowel Vinho Verde DOC als Douro DOC vinden we Dão DOC. Dit is tevens één van de oudste wijngebieden in Portugal. De Dão regio is omringt door bergen en heeft zeer arme granietbodems. Hierdoor is het gematigde klimaat relatief mild, stabiel en consistent tussen de wijngaarden. Hoewel Dão in het verleden een slechte reputatie had, is dat nu wel anders. Het behoort tot de hoogst gewaardeerde wijnen in Europa en Amerika.

De meeste kwaliteitswijngaarden liggen op 150 tot 450m hoogte. Daardoor profiteren de druiven van optimale zonuren voor hun rijpheid, terwijl de koele nachten de zuurgraad versterken. Het is niet verwonderlijk dat vooral de Tinta Roriz (Tempranillo) en Touriga Nacional met hun dikke schillen hier staan aangeplant. Ook vinden we hier Jaen. De stevige rode wijnen moeten voor tenminste 20% uit Touriga Nacional bestaan en minstens 12.5% alcohol. De beste wijn krijgt op het etiket Dão Nobre wat “edele Dão” betekent. Ook een enkele witte wijn wordt hier geproduceerd. De beste zijn gebaseerd op de Encruzado druif.

Lafões is een klein overgangsgebied tussen Dão en Vinho Verde DOC met granieten bodems. Hier vind je vooral frisse witte wijnen met hoog zuur, vergelijkbaar met de wijnen uit Vinho Verde DOC. Maar de druivensoorten zijn vooral Arinto, Cerceal ,Dona Branca, Esgana Cão en Rabo de Ovelha. De rode wijn is gemaakt van Amaral en Jaen.

Neem deze Cabriz Encruzado Reserva van het wijnhuis Cabriz. De wijn toont aroma’s van limoen en citroen met lichte tonen van hazelnoot en tropisch fruit. Ze voelt een beetje vettig aan, zoals Chardonnay dat kan doen. Serveer deze wijn op 10C bij gebakken vis, gegrild of geroosterd wit vlees of pasta en zachte kazen.

Wanneer je interesse hebt, neem even contact met ons op.

Kortom

We zijn nu meteen met de deur in huis gevallen met de mooiste wijnregio’s van Portugal. Dat het een bijzonder land is, mag duidelijk zijn. Wat het zo uniek maakt is dat hier vooral inheemse soorten voorkomen, misschien nog wel meer dan in het buurland Spanje. Ook weten we nu dat fantastisch Portugal meer te bieden heeft dan alleen Port.

22 maart 202222 maart 2022

Een prachtig verticale proeverij van Barao de Vilar

Ik had een dik jaar geleden reeds een viertal flessen port van Barao de Vilar op de kop weten te tikken die ik wilde gebruiken voor een prachtig en unieke verticale proeverij. Naast deze 10, 20, 30 en 40 jaar oude port heb ik ook een ruby en tawny port van hetzelfde huis weten te vinden. Hierdoor gaan we ontdekken wat we wel en niet lekker vinden aan port en waar de verschillen in zitten.

Barao de Vilar

Barao de Vilar is een oud familiebedrijf, bekend van het merk Maynard, Quita do Noval en Barao de Vilar. De geschiedenis gaat terug naar de 17^e eeuw toen de familie Van Zeller neerstreek in Portugal en begonnen met het opzetten van een wijnhandel. Toen begon wat nu de 14^e aaneengesloten generatie die toegewijd is aan wijnhandel in port en Douro wijnen. Barao de Vilar ofwel Baron van Vilar, is een oude titel die werd verleend aan de families Van Zeller en Kopke in 1828. Deze families worden nog steeds gezien als de grondleggers van de portmarkt. In 1996 besloot baron Fernando van Zeller de titel te registreren voor portwijn om de familie traditie te handhaven.

Wat is port

Portwijn is een versterkte wijn als gevolg van het onderbreken van het vergistingsproces door brandewijn (aguardente) toe te voegen. Hierdoor behoud de wijn haar restsuiker en hoger alcohol. Het is een blend van een vijftal druivensoorten, Tinta Barroca, Tinto Cão, Tinta Roriz (Tempranillo), Touriga Francesa, and Touriga Nacional. Port wordt uitsluitend geproduceerd in de wijnstreek van de Douro, in het noorden van Portugal en het kan worden onderverdeeld in drie verschillende categorieën: wit, tawny en ruby. Onlangs is rosé port geïntroduceerd. Meer details over het maken van port kan je ook terug lezen in deze blog.

De kwaliteit van port wordt normaal gewaarborgd door de wetgeving waarbij elke fles tevens haar eigen kwaliteitslabel ontvangt. Echter de Portugese opvatting wijkt af van de Europese. Volgens Portugese wetgeving dient de wijn “het karakter te hebben van een 10 jaar oude port”. Maar hoe meet je dit? Europese wetgeving schrijft voor wanneer een fabrikant claimt dat het 10 jaar rijpt, het ook 10 jaar moet rijpen. Lees hier meer over het onderzoek gepubliceerd bij MaxMeldpunt.

De verticale proeverij

We begonnen deze verticale proeverij niet met een Barao de Vilar. Een goede maaltijd is altijd de basis. Ik had gekozen voor een heerlijk recept van handgepekelde buikspek met gegrilde groenten. Hierbij past een rijke chardonnay en ik had gekozen voor een 5th Innings, de topwijn van Misty Cove. Na deze basis schakelden we door naar de port wijnen van Barao de Vilar en begonnen deze unieke verticale proeverij.

Handgepekelde buikspek met gegrilde groenten
Verticale proeverij Barao de Vilar

Ruby port

Ruby port is een jonge wijn, dieprood van kleur met een zuiver rood fruit smaakpallet. Binnen ruby vind je de categorieën LBV (Late Bottle Vintage) en Vintage, wijnen van hogere kwaliteit met unieke kenmerken. Vintages (met jaartal) zijn wijnen die geproduceerd zijn van druiven geoogst in een enkel jaar en gebotteld twee jaar na de jaargang. Deze rijpen op fles waar het enkele decennia kan worden bewaard. LBV is ook een wijn van een enkele oogst, maar het wordt alleen gebotteld tussen vier en zes jaar na de oogst, en men kan het op fles laten rijpen of drinken terwijl het nog jong is.

De ruby port van Barao de Vilar fermenteert op RVS met gecontroleerde temperatuur. De wijn kent 1 dag pre-fermentatieve schilweking en 2 dagen op fermentatie. Het is een blend van jonge port wijnen die rijpen in grote eiken toneles van 1.000lt.

De wijn is diep rood van kleur met een uitbundig rijke zoete geur met een hint van karamel. De volle ronde zoete smaak heeft nuances van rood en zwart fruit, rozijnen en karamel. De afdronk is aangenaam lang met intense zoetigheid.

Een goede smaakmaker naast een kaasplank met zachte kazen of een chocolade dessert.

Tawny port

Een Tawny port is een rode wijnen die rijpt in houten vaten en verschillende tinten vertonen, afhankelijk van hun leeftijd. Kleuren kunnen variëren van intens rood geleidelijk verzachtend tot een goudbruine kleur. Hoe langer een tawny port op vat rijpt, hoe meer de aromatische complexiteit toeneemt. Waardoor de aroma’s zoals gedroogd fruit (walnoten en amandelen), hout, koffie en chocolade meer prominent aanwezig zijn. De meest voorkomende referenties zijn Tawnys met leeftijd indicatie en Colheitas. Een Tawny port vertegenwoordigt altijd een blend van verschillende jaargangen die verschillend op vat rijpen. Echter het leeftijdsgemiddelde (10, 20, 30 en 40 jaar) staat vermeld op het etiket.

De tawny port kent hetzelfde proces als de ruby port. Echter de blend rijpt op kleine houten vaten genaamd “pipas”.

De wijn kent een taanachtige bruingele kleur met een neus van rijpe pruimen, noten en karamel. In de mond vol, beetje scherp van alcohol. Ook hier proef je amandelen, rijp fruit doorweven door vanille van de houtrijping. De afdronk is ietswat scherp en rijk.

Een goede port als borrelwijn of kaasplank met wat stevigere kazen

Barao de Vilar 10 years

Gemaakt van de traditionele druivenrassen Touriga Franca, Tinta Roriz (ofwel Temperanillo), Tinta Barocca en Tinto Cão heeft deze wijn zowel op schil geweekt als gewoon gegist. De wijn heeft deels in grote toneles en de kleinere pipes (520lt) in de plaats Vila Nova da Gaia. De port heeft ongeveer de gemiddelde leeftijd van 10 jaar waarbij de wijn 120 maanden op hout heeft gerijpt.

De wijn heeft neigt naar het amberkleurige met een neus van gekonfijt fruit, rozijnen en noten. De zuurgraad van deze droge wijn is bovengemiddeld. De body is vol met een iets ongebalanceerde scherpe alcohol. In de mond is het palet subtiel en rijk met gekonfijt fruit, rozijnen, noten en een hint van koffie. De afdronk is bovengemiddeld, wat scherpte van de alcohol maar aangenaam zwoel. Kortom een mooie serieuze port.

Heerlijk bij een kaasplank met blauwader kaas of gerijpte (schapen)kaas.

Barao de Vilar 20 years

Deze prachtige 20 jaar in gekruide eiken vaten port heeft een zachtere textuur dan zijn 10 jarige zuster. Mooie tawny kleur die naar het bruin neigt. De wijn is prettig stroperig in het glas. De intense complexe neus is uitgesproken met aroma’s van rozijnen en gedroogd fruit. De wijn heeft een aangenaam zuur, volle body met een palet van bruine suiker, kaneel, koffie, noten en vooral rozijnen. In de afdronk geeft de wijn nog een kleine alcohol brander na. Wat erop duidt dat de wijn zeker nog verder kan ontwikkelen.

Schenk deze wijn als afsluiter na een lekkere maaltijd, bij roquefort, taart of crème brûlée.

Barao de Vilar 30 years

De 30 jaar oude port van Barao de Vilar heeft een lichte amberkleur en mooie stroperige textuur. In de neus knallen de rozijnen je tegemoet, maar wanneer je verder zoekt, bespeur je karamel, hazelnoten en vanille van de 30 jaar houtrijping. De wijn heeft een volle body, de hoge alcohol dankzij de toevoeging van aguardente geeft nog steeds een kleine afterburner, maar deze is zeker niet onaangenaam. De wijn is heerlijk in balans mede dankzij de hoge zuurgraad. De oxidatieve rijping draagt de complexiteit van deze wijn en dat herken je in het palet van karamel, toast, amandelen en koffie. Met een heerlijke lange afdronk.

Geniet van deze wijn bij het nagerecht of tijdens een goede conversatie.

Barao de Vilar 40 years

De oudste port is de 40 jaar gerijpte port. De wijn heeft een donkere amberkleur met rijke aroma’s van hazelnoot, rozijnen, marmelade en frisheid van een vleugje citrus en natte bladeren. Met een lichte prikkeling in de neus van de aguardente. Wanneer je een slok neemt wordt je verrast met tonen van karamel, koffie, rozijnen, zoethout. De afdronk is erg lang en plezierig. De wijn heeft een perfecte balans tussen alcohol, zuur, body en palet waardoor het echt genieten is na een speciale maaltijd.

Afsluiting van een prachtig en unieke verticale proeverij van Barao de Vilar

Het is echt een prachtig en unieke ervaring om een verticale proeverij van één wijnhuis mee te maken. We hebben alle facetten van port voorbij zien komen, behalve LBV en colheita. Het helpt echt meer inzicht te krijgen in persoonlijke voorkeuren en waarom. Zo houdt de één meer van de jonge fruitige port. Terwijl mijn persoonlijk voorkeur echt naar de 30-40 jarige port neigt. De complexiteit en balans die hier vanaf straalt is magnifiek. En om te ervaren hoe een 10 jaar gerijpte port langzaam verandert naar een 40 jarige is ook heel bijzonder. Kortom het was weer een fantastische avond!