Er zijn verschillende soorten druivensoorten, maar allen behoren tot de stamboom Vitis. Er zijn er maar liefst 79 verschillende species ofwel soorten. Maar de meest bekende in onze wereld is de Vitis Vinifera. De wat? Vitis Vinifera is de Europese en West- en Centraal Aziatische gedomesticeerde druivensoort waarvan men wijn maakt. Denk aan de welbekende variëteiten (cultivar) Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling, Pinot-familie, Cabernet Sauvignon, Merlot,Tempranillo, Barbera, Sangiovese en ga zo maar door. Ook de druivensoort Vitis Silvestris, wat de wilde, niet gedomesticeerde variant is komt uit deze stamboom. Verder heb je de Amerikaanse soorten (zoals Vitis Labrusca, Vitis Aestivalis) en Oost Aziatische soorten (bijvoorbeeld Vitis Coignetiae). Maar wat zijn dan eigenlijk hybride druivensoorten en is de wijn mooi en goed? En wat is het verschil met de term cultivar?
Druivensoorten nader toegelicht
Elk van de soorten hebben sterk afwijkende eigenschappen. Zo is het grote voordeel van de Amerikaanse soorten dat deze goed bestand zijn tegen ziektes afkomstig uit Amerika zoals meeldauw en valse meeldauw. Maar nog belangrijker deze is resistent tegen druifluis (Phylloxera die de Europese wijngaarden bijna aan de afgrond brachten). Terwijl de Oost Aziatische soorten zeer goed bestand zijn tegen kou. Echter over het algemeen wordt aangenomen dat alleen van de Vitis Vinifera druivensoorten echt goede wijn gemaakt kan worden. Maar is dat echt wel zo?
Amerikaanse soorten
Er zijn ongeveer 25 vitis soorten in Amerika. Waarvan de Aestivalis, Berlandieri, Labrusca (niet te verwarren met de Italiaanse Lambrusco druivenvariëteit waar licht zoete mousserende wijn van wordt gemaakt) en Riparia. Hoewel nog redelijk onbekend, tonen deze vijf soorten potentieel voor het maken van wijn. Maar nog belangrijker spelen ze een belangrijke rol in de ziektebestrijding van de Vitis Vinifera.
Hoewel van Amerikaanse oorsprong is de grootste aanplant van Vitis Rupestris in Frankrijk te vinden. Vooral als onderstok waar een Vitis Vinifera cultivar op is geënt vanwege haar phylloxera resistentie en diepschietende wortelstok.
De Vitis Labrusca staat eigenlijk alleen bekend om haar cultivar Concord. Echter deze druiven variëteit produceert wijn met ongewenste muskusachtige smaken. Waardoor deze druif vooral tafeldruiven voortbrengt.
De Vitis Riparia daarentegen biedt goede mogelijkheden voor zowel als geënte wortelstok als het kruisen met Vitis Vinifera. Aan de andere kant levert de Vitis Riparia druiven voort met een te hoge zuurgraad en sterk kruidachtige aroma’s. De cultivars Baco Noir en Frontenac zijn mogelijk de meest bekende voorbeelden. De aanplant vind je vooral in Five Finger Lake district en Oregon in de US.
Tenslotte de Vitis Aestivalis zou mogelijk een uitkomst bieden voor de problemen van de Vitis Riparia. Deze staat bekend om haar lagere zuurgraad en een smaakprofiel dat meer aansluit bij de Vitis Vinifera druiven soorten. Echter het grote nadeel is dat voortplanting lastig is. Toch wel bijzonder relevant voor commerciële exploitatie. Een goed voorbeeld is de druivensoort Norton welke vooral in de staat Virginia te vinden is.
Conclusie
Grofweg kunnen we wel stellen dat wijn van één van de Amerikaanse vitis druivensoorten nog niet is waar de consument ze zou willen hebben, maar hybride variëteiten mooi en succesvol zijn. Maar realiseer dat alles smaak gebonden is en dus zeer persoonlijk is. Men is nog op zoek naar het vinden van het potentieel door te kruisen maar ook DNA manipulatie. Dus wie weet wat de toekomst nog gaat brengen.
Oost Aziatische soorten
Er zijn ongeveer 65 Vitis soorten in Azië te vinden, maar vooral de Vitis Coignetiae is bekend. Deze is vernoemd naar het Franse echtpaar Coignet die zaadjes van deze druivenplant uit Japan meenamen in 1875. De vorstharde druif vinden we vooral in oost Rusland en Japan. De druivenstokken worden niet zozeer voor wijn gebruikt maar zijn zeker interessant om nieuwe cultivars te ontwikkelen.
Dramatisch gevolg voor de Europese soort
En tenslotte de Europese en West en Centraal Aziatische soorten. Hier is slechts één soort, ofwel de Vitis Vinifera te vinden en die heeft de hele wereld veroverd. Het grote nadeel van deze specie is haar bevattelijkheid voor schimmels. Dankzij de internationale expansie die eind 19e eeuw flink op gang kwam, kwamen ook bacterieën en schimmels mee uit Amerika naar Europa. Naast Meeldauw en Valse Meeldauw (schimmels die uitstekend gedijen warme en vochtige regio’s) heeft vooral de druifluis ofwel Phylloxera verwoestend uitgehaald in de Europese wijngaarden.
Phylloxera is een insect die zich in de wortelstok vestigt en gaatjes perforeert. De wortelstok verzwakt, kan de sapstromen niet meer goed stimuleren, is vatbaar voor infecties en de druivenplant sterft af. Dit is exact wat er is gebeurd. In 1854 is deze luis ontdekt in Amerika door A Finch. Waarschijnlijk tussen 1858 en 1862 werd de druifluis verscheept naar Europa doordat het meeliftte op andere planten. In 1860 begonnen druivenstokken in de zuidelijke Rhône dood te gaan. Maar ook in de Douro rapporteerde men een nieuwe ziekte. In 1863 stierven wijnstokken in de Provence op onverklaarbare redenen af. In 1868 werd de reden ontdekt, maar inmiddels was reeds 700.000ha aan wijngaarden vernietigd. Vanaf 1872 werd de druifluis in Oostenrijk gevonden en verspreidde het insect zich richting Hongarije, Tsjechië en Slowakije. Tussen 1874 en 1900 waren diverse uitbraken gerapporteerd in Duitsland. Ook verspreidde de luis zich naar Zuid Afrika, Uruguay en de rest van de wereld. Alleen om onbekende redenen zijn de Canarische Eilanden gespaard gebleven.
Wat is cultivar en kan wijn van hybride stokken mooi zijn?
De term druivensoort refereert dus aan de specie binnen de wijnstokfamilie. Cultivar is een samenvoeging van de engelse woorden cultivated (grape) variety en grofweg vertaald naar het Nederlands als “ras” of variëteit. Dit refereert dus aan de Chardonnays, Merlots etcetera. Je kan grofweg zeggen dat cultivar, ras en variëteit door elkaar gebruikt worden, maar er zijn heel kleine (wettelijke) verschillen.
Wanneer twee of meer variëteiten gekruist worden, krijg je een nieuwe cultivar. Zo heb je een kruising van druiven variëteiten binnen één familie (Vitis Vinifera x Vitis Vinifera). Een voorbeeld is de Cabernet Sauvignon die is ontstaan door het kruisen van een wilde Cabernet Franc met Sauvignon Blanc. Wanneer dit binnen de Vitis Vinifera plaats vindt, refereert men naar “klassieke druivenras”. Wanneer een kruising tussen druiven variëteiten uit verschillende vitis families (bijvoorbeeld Vitis Vinifera x Vitis Labrusca) plaatsvindt, krijg je een hybride variëteit. Overigens zie je steeds vaker de referentie naar “PiWi” (Pilswiederstandsfähig ofwel schimmeltolerant) of “nieuwe druivenras”.
Een bijzonder voorbeeld is de Canadese Vidal die een kruising is tussen Ugni Blanc (Vitis Vinifera) en Rayon d’Or (welke afstamt van een Vitis Rupestris variëteit). Deze levert ijswijn van uitzonderlijke kwaliteit op. Maar een ander mooi voorbeeld is Johanniter. Dit is een kruising tussen Riesling, Ruländer (Pinot Gris), Gutedel (Chasselas) en Seyve-Villard een kruising met de Franse Siebel hybride variëteit.
Johanniter is een druiven variëteit die ontwikkeld is voor haar schimmelresistentie en vorstbestendigheid. Hierdoor is het een uitermate geschikte druivensoort om in noordelijke regio’s te verbouwen, waaronder Nederland. Je komt deze druif zelfs in Zweden tegen!
Een voorbeeld: de genealogie van Johanniter een hybride druivensoort
Dat de stamboom of afkomst van een druivenras complex kan zijn, bewijst de Johanniter wel. Deze variëteit is een kruising van vier rassen; Riesling, Chasselas, Pinot Gris en het (afgeleide) hybride ras Seyve Villard.
Om de kruising tussen Vitis Vinifera (VV) en Vitis Rupestris (in dit geval; VR) te vinden, moeten we terug naar de Siebel cultivars gaan. De verschillende Siebel rassen zijn een kruising tussen Aramon (VV), Allicante Bouschet (VV), AxR1 (kruising van een onbekend wild ras x wederom Aramon; dus een VV) en Jaeger 70, een ras in de Vitis Rupestris klasse. Dus hier hebben we de interspecies crossing te pakken.
Wanneer minimaal één voorouder geclassificeerd is als hybride, zijn alle nakomelingen ook hybride. Eigenlijk is dit vreemd. Neem de Johanniter waar 3 rassen afkomstig zijn uit Vitis Vinifera groep en “slechts” 1 een afgeleide uit Vitis Rupestris. Daarom spreekt men tegenwoordig vaker over “moderne rassen” of “interspecies kruising” dan over een hybride druivensoort.
Hoewel DNA tegenwoordig veel duidelijkheid kan geven, is het in de wereld van druivenrassen nog lang niet allemaal duidelijk. Het bovenstaand voorbeeld geeft aan dat de oorsprong van Pinot Noir, Chasselas, Gouais Blanc, Traminer en Grenache nog onduidelijk is.
Ludique wijnen Johanniter 2020
De kleine wijngaard van Ludique wijnen vinden we in de IJsselvallei in Gelderland. In 1999 is men begonnen met het aanplanten van deze wijngaard met louter nieuwe druivenrassen die beter geschikt zijn in het Nederlandse klimaat. Vervolgens is in 2008 is een tweede wijngaard aangelegd aan de oevers van de IJssel bij Deventer.
Dit is een bijzondere wijn van 60% Johanniter en 40% Cabernet Cortis (vanwege de kleine oogst Johanniter) uit de IJsselvallei in Gelderland. Doordat Johanniter overeenkomsten vertoont met Riesling vind je de milde zuren en fruitige tonen terug in deze wijn. De wijn geeft een groengele reflectie met lichte intensiteit. De expressieve neus geeft steen- en tropisch fruit. De wijn heeft een mild zuur, een volle body met gemiddeld + alcohol. Ze laat een filmend laagje achter op de tong en wordt gedragen door citrusfruit, ananas, lychee en gras met een licht vleugje paprika (wat te danken is aan de Cabernet Cortis). De afdronk is gemiddeld met een citrus overheersende smaak.
De balans tussen zuurgraad en aroma’s is prettig maar de wijn heeft een licht verhoogd alcohol percentage. De prettige lengte wordt gedragen door de zuren en citrusfruit. In de aanzet is de intensiteit hoog, zowel in de neus als in de mond. Echter deze vlakt snel af. De wijn heeft een lichte complexiteit omdat de nadruk op de primaire aroma’s liggen.
Kortom, dit is een plezierige wijn, heerlijk op het terras of bij een salade en het past zelfs bij een zuurkoolgerecht. Een mooi staaltje Nederlandse wijn!
Een interessant perspectief is de prijsbepaling van wijn, maar ook in de huidige wereld van CO2 footprint hoe groot is deze impact? Waarom kost de ene fles 3.50€ en een ander 350€? Bedenk dat in Nederland de gemiddelde prijs voor wijn in supermarkten 3.87€ is. En voordat de wijn daar staat moet er nogal wat gebeuren. Het houdt niet op bij de productie van wijn, bedenk eens wat glas (de fles), papier (het etiket voor de fles of de kartonverpakking en de doos), de afsluiting (kurk of aluminium dop) en transport (tja de benzine wordt er ook niet goedkoper op) doen. En met een groot focus op CO2 footprint vandaag de dag valt ook in de wijnindustrie een slag te slaan en het is te bezien hoe dit haar weerslag op de prijsbepaling van wijn zal krijgen.
De prijs voordat wijn in een fles zit
Prijzige verpakking
Een producent heeft de keuze waarin de wijn verkocht wordt. Het meest bekend is natuurlijk de glazen flessen, maar ook de dozen zien we steeds vaker. Verder verschijnt voorzichtig de plastic flessen. De keuze van de verpakking is zeer relevant. Glas is van oudsher altijd de standaard geweest, echter het komt ook met een prijs. Wanneer je je realiseert dat de glasprijs sinds 2015 met ruim 40% is gestegen (bron: Eurostat) is dat niet niets.
Het begint natuurlijk al met het type fles en het gewicht. Een champagne fles is al snel 40% duurder dan een standaard Bordeaux-type fles, mede door de grootte en dikte (in verband met de bar die kracht uitoefent op de fles). Daarnaast staan Italiaanse wijnen bekend om hun zwaardere flessen, want dat zou een aanduiding van de kwaliteit zijn. Maar lijkt feitelijk meer op een goede marketing stunt.
Realiseer dat het gewicht van een 750ml fles varieert tussen 350 gram en 1kg! Weet dat volgens Jancis Robinson, Master of Wine, de fabricage van de fles en het transport van wijn in glazen flessen een groot, zo niet de grootste, CO2 footprint veroorzaakt in de gehele wijnfabricage?
Een alternatief is verpakking in dozen. Een goede bijkomstigheid is dat dit veel makkelijker te vervoeren is omdat het goed op te stapelen is en aanzienlijk minder weegt. Maar toch, de prijs van karton is ook sinds 2015 met 40% gestegen. Deze verpakking komt zowel de CO2 footprint als de prijsbepaling van wijn ten goede met een groot impact. En eenzelfde trend zien we in plastic flessen, hoewel superlicht heeft dit hetzelfde probleem als glazen flessen – er zit veel “loze ruimte”. Daarnaast is ook de productie van plastic natuurlijk niet zonder een CO2 impact.
Afsluiting
Wanneer de wijn in een fles zit, moet er natuurlijk een afsluiting op. Hier kan de producent kiezen voor een metalen schroefdop of kurk. Echter er is kurk en kurk. Dit kan van synthetisch materiaal zijn, van volledig natuurlijk kurk en alles wat er tussen zit. Wat je grofweg ziet is dat de “nieuwe wereld” wijnlanden makkelijker kiezen voor een metalen schroefdop. Dit omdat de wijnen ook vaak fruitiger en toegankelijker zijn en bedoeld zijn om direct te drinken.
Wanneer wijnen zijn bedoeld om op fles nog verder te ontwikkelen, kom je al snel bij de kurk (-varianten) afsluiting uit. Dit omdat kurk heel licht zuurstof door kan laten wat nodig is voor de flesrijping. Het grote nadeel van kurk is dat het de chemische verbinding TCA kan bevatten. TCA beïnvloedt hout afgeleide materialen, zoals kurk, wanneer tijdens de verwerking chloor in aanraking komt bepaalde schimmels. Hoewel onschadelijk laat TCA toch een nadrukkelijk spoor na in de wijn, het kan de aroma’s van nat karton, vochtige kelder of natte hond in de wijn achterlaten.
Verder zijn er diverse alternatieven zoals een korrelige kurk. Dit is een goedkoper alternatief van gewone natuurlijke kurk. Granulaten van natuurkurk perst men samen tot een kurk. Wijn die is afgesloten met een korrelige kurk kan ongeveer 2 jaar worden opgeslagen. Onlangs is ook de Vino-look of Vinoseal geïntroduceerd. Dit is een glazen afsluiting en kan men gebruiken als herbruikbare (en milieuvriendelijke) afsluiting. Echter prijstechnisch een stuk minder interessant.
Wat betekent dit voor de prijs?
Voor grote producenten met een goede inkoopvoordeel kom je op fles, kurk, etiketten en capsule al snel uit op grofweg 0.98€ exclusief BTW. Terwijl voor kleine producenten, ook gezien de hoge energie en transport kosten, al snel op 1.70€ uitkomen.
Vervolgens komt daar het internationale transport bij wat geschat wordt op ongeveer 0.15€ per fles. En natuurlijk de Nederlandse accijns van 0.66€ (welke waarschijnlijk ook nog verder verhoogd wordt).
Dus zonder wijn zit je al tussen de 2.15€ en 3.00€ per fles (inclusief BTW)! Wanneer je uitgaat van een gemiddelde verkoopprijs van 3.87€ in de supermarkt, met een marge voor supermarkt en agent/importeur van ongeveer 0.40€ (aanname), blijft er nog maar 0.47€ (voor een kleine producent) tot 1.32€ )voor een grote producent) over om de wijn te maken.
Hoe zit het met wijn maken dan?
In de wijngaard
We weten dan wat de kosten zijn voordat er ook maar één druppel wijn de fles ingaat, maar hoe zit het dan met het wijn maken zelf? Dit onderwerp hebben we al eerder aangestipt. Allereerst is er natuurlijk grond nodig. Nu geldt voor veel wijnmakers in Europa dat wijngaarden vele jaren (zo niet eeuwen) in de familie zitten. Dus is die aanschaf niet relevant, maar wanneer je in Bordeaux 1ha wilt kopen waar geen appellatie aan vast hangt, kost dit al snel 15.000€ en de bekende appellaties zitten over de 1 miljoen euro. Gemiddeld in Frankrijk kost een appellatie wijngaard 150.000€, in Italië slechts 30.000€ Neem in vergelijking in Nederland waar 1ha landbouwgrond rond de 80.000€ kost.
Vervolgens zal men moeten aanplanten. Afhankelijk van het gekozen ras hangt ook daar een prijskaartje aan. Verder gelden er in Europa vaak beperkende maatregelen vanuit de appellatie hoeveel wijnstokken aangeplant mogen worden per hectare (of hoeveel 1ha mag opbrengen in mostgewicht). Bedenk dat de eerste vier jaar een wijnstok geen rendement geeft, dus pas na vier jaar gaat de eerste pluk plaats vinden en kan men oogsten. Dit speelt veelal niet wanneer een wijngaard overerft wordt.
Dan is er natuurlijk het beheer van de wijngaard. Dit is een enorm arbeidsintensief proces, denk aan opbinden wat vaak handmatig is, bladbeheer wat soms ook machinaal kan, bemesting, ziektebestrijding. Hier is mankracht en machines voor nodig. Verder heb je natuurlijk risico’s zoals water tekort (soms is irrigatie niet eens toegestaan binnen de appellatie-regels), vorst, maar ook ziektes, bacteriën en schimmels. En hierdoor verschillen opbrengsten van jaar tot jaar, terwijl kosten grotendeels stabiel zijn, of wanneer je naar energie kosten kijkt fors stijgen.
Een laatste mogelijkheid, wat bijvoorbeeld veelal in Champagne gebeurd, is dat de wijnproducent de druiven opkoopt van lokale wijnboeren.
In de kelder
Wanneer de druiven eenmaal geplukt zijn, moeten deze naar de wijnmakerij. Afhankelijk van de regio en het plukmoment zou het ideaal zijn om de druiven gekoeld te houden. Verder is er nogal wat apparatuur nodig, sorteertafel, ontsteelmachine, pres, tanks, vaten om te rijpen. Grote wijnbedrijven hebben deze apparatuur in eigen beheer, maar vaak kan men dit huren of lenen.
En tenslotte is er nog jaarlijks onderhoud, brandstof, elektriciteit, water, sales, marketing, administratie noem maar op. Dat zijn nogal wat kosten die gedekt moeten worden.
“Fun” fact
Wist u dat witte wijn in een 0.75l fles gemiddeld 0.92kg CO2 emissie levert terwijl rosé en rode wijn gemiddeld op 0.89kg CO2 zit? Vanzelfsprekend verschilt dit van regio tot regio en wat er in de wijngaard gebeurd. Oudere studies bewijzen dat maar liefst 55% van de CO2 footprint veroorzaakt wordt door de verpakking en transport. Het wijngaard management neemt ongeveer 35%-40% voor haar rekening. Denk aan de uitstoot bij het aanplanten, gebruik van meststoffen en pesticiden noem maar op. De kelderactiviteiten kennen de kleinste uitstoot.
In 2021 werd wereldwijd 260 miljoen hl wijn geproduceerd terwijl er 7.3 miljoen hectare wijngaarden zijn. Dit betekent dat gemiddeld 35hl per hectare werd geproduceerd.
Conclusie
Toch iets om over na te denken wanneer je een fles wijn optrekt. De marges die de uiteindelijke wijnboer maakt zijn vaak niet royaal terwijl het erg arbeidsintensief is. Daarnaast is de prijsbepaling van wijn nog niet gericht op compensatie van de uiteindelijke CO2 footprint. Hoewel je in het hoger segment steeds meer bewustwording ziet bij de wijnmakers. Die moeten ook vanwege klimatologische veranderingen ook anders nadenken hoe wijn productie ingericht moet worden om het toekomst bestending te houden.
Vorige week is de staat Southern Australia geïntroduceerd en we ronden we deze regio af met de zones waar het volume groot is. Lower Murray met The Riverland neemt ongeveer 50% van de hele Australische wijn productie voor haar rekening! Ook kijken we naar de zone Fleurieu. Dit zal u misschien niet direct iets zeggen, maar de regio McLaren Vale daarentegen kennen veel mensen wel. Ook Kangaroo Island staat vaak bekend bij de wijnliefhebbers als een interessant alternatief voor de dure top-Bordeaux wijnen.
Frans Fleurieu in Southern Australia
Fleurieu is een wijnzone ten zuiden van Adelaide, die zijn naam ontleent aan het schiereiland Fleurieu (zelf vernoemd naar de Franse ontdekkingsreiziger Charles Pierre Claret de Fleurieu). Ze is geregistreerd in 1996 als GI Fleurieu. Over de hele zone is Shiraz de meest voorkomende druivensoort, aangevuld met Cabernet Sauvignon, Chardonnay en Sauvignon Blanc. Shiraz vinden we vooral in de glooiende heuvels rondom McLaren Vale, terwijl rond Langhorne Creek vooral Cabernet Sauvignon te vinden is. Fleurieu is de derde grootste regio in South Australia met bijna 15.200ha aangeplante wijngaarden en een 15.000 ton aan opbrengst.
De temperatuurstijging als je Fleurieu binnenrijdt is merkbaar en dat bespeur je ook in de wijnen. Deze nemen een meer ruige, dierlijke vorm aan. Intense, hartige tonen overheersen deze wijnen: zoethout, geroosterde vleessmaken, mokka, grafiet en exotische kruiden. De alcoholniveaus kunnen van nature vrij hoog worden rond 15% -16%. Als je van rijke, smaakvolle wijnen houdt, trekt dit gebied zeker uw aandacht.
McLaren Vale
Het wijngebied McLaren Vale ligt ten zuiden van Adelaide en is tevens het belangrijkste wijngebied in deze zone. Met de 226mm regen in het gebied en de diversiteit aan grondsoorten, waaronder zand, klei en kalksteen, produceert dit gebied een breed scala aan wijnen met Shiraz, Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay, Semillon en Sauvignon blanc als de meest aangeplante druiven variëteiten. Hoewel sinds eind 19e eeuw wijn verbouwd werd hier, ontving McLaren Vale pas in 1997 haar Geografische Indicatie.
Het klimaat is overwegend mediterraan gesteund door een verkoelende bries vanaf Golf van Sint Vincent. Het kroonjuweel van McLaren Vale is Shiraz. Dit levert een diep gekleurde, rijk aromatische wijn die snel een fluweelachtige textuur ontwikkelt. McLaren Vale Shiraz staat wereldwijd bekend om zijn kwaliteit en zijn verleidelijke stijl. De Cabernet Sauvignon wijnen zijn vol en rijk, vaak met een vleugje pure chocolade vermengd met zwarte bessen. De tannine is overvloedig maar zacht en de wijnen hebben structuur waardoor de wijn goed kan verder ontwikkelen op fles.
d’Arenberg “The Hermit Crab”
Deze bijzondere blend van Viognier en Marsanne van D’Arenberg is afkomstig uit McLaren Vale.
De druiven worden zacht geperst, de fermentatie gebeurt op een lage temperatuur om zo de fruitige accenten van de wijn te behouden. Een deel van de Viognier is opgevoed op gebruikte eikenhouten vaten.
De smaak is aromatisch en vol fruitig met mooi afgeronde zuren. Je ruikt en proeft aroma’s van papaja, bloesem, sinaasappel en een licht toontje van amandel en hazelnoot. Heerlijke gulzige wijn met super veel sap en fijne structuur.
Probeer de d’Arenberg Hermit Crab eens met een Indische Curry, gekruid varkensvlees of bij een gegrild visje.
In het oosten, ten noorden van Longhorne Creek ligt Currency Creek. Het is een relatief jonge maar snelgroeiende appellatie. Het klimaat wordt zwaar beïnvloed door de twee nabijgelegen watermassa’s: Lake Alexandria en de Zuidelijke Oceaan. Als gevolg hiervan kent Currency Creek een maritiem klimaat. Ze verdient erkenning door haar delicate Sauvignon Blancs; goed gestructureerde Cabernet Sauvignons geschikt voor het milde klimaat; afgeronde en zachte Merlots die men vaak blend met Cabernet Sauvignon maar ook uitblinken in hun eigen recht. En natuurlijk Shiraz, dat ondanks het feit dat het duidelijk weinig tannine bevat, peperige kruidenkarakters vertoont die lijken op wijnen uit de noordelijke Rhône.
Longhorne Creek
Het wijngebied Langhorne Creek ligt ten zuidoosten van Adelaide langs de Bremer Rivier. Het is één van de meest historische gebieden in Australië met de oudste wineries van het land. Met haar kleine 6.000ha is Longhorne Creek het tweede grootste wijnbouwgebied in Fleurieu, achter McLaren Vale. Maar kent wel een grotere productie van maar liefst 35.000 ton. Rode wijn domineert hier van vooral Shiraz en Cabernet Sauvignon. De opvallende witte druivensoort is Verdelho die een mooie wijn met vegetale aroma’s van citrusfruit en kamperfoelie leveren met een rijke vette structuur.
Vakantiebestemming Southern Fleurieu
Naast het feit dat Southern Fleurieu één van Australisch favoriete vakantiebestemming is, staan hier ook 480ha wijngaarden aangeplant. De zandleem- en grindgrond van het gebied ondersteunt Cabernet Sauvignon, Malbec, Riesling en Viognier aanplant. In het midden van het schiereiland, rondom Nangkita vinden we ook Shiraz, Sauvignon Blanc, Merlot en Primitivo. Het klimaat is mediterraan met sterke beïnvloeding van de water massa’s rondom het schiereiland waardoor de maximale zomer temperatuur op ongeveer 25C uitkomt.
De regio is nog volop in ontwikkeling en produceert vooralsnog op kleine schaal wijn.
Kangaroo Island
Het wijngebied Kangaroo Island ligt net voor de kust van Zuid-Australië en kreeg haar GI status in 2000. De appellatie strekt zich uit over het gehele eiland. Kangaroo Island staat bekend om haar Bordeaux-stijl wijnen. De meeste wijngaarden zijn te vinden op de ijzersteen- en zandleemgronden in de buurt van Kingscote. Naast Cabernet Sauvignon en Merlot speelt ook Shiraz een belangrijke rol. Verder vinden we kleine hoeveelheden van Chardonnay, Riesling, Sauvignon Blanc en Viognier. De wijnen zijn lokaal maar ook internationaal zeer gewild. Echter gelet op de kleine hoeveelheid zijn ze lastig verkrijgbaar. Daarnaast is het eiland getroffen door een grote brand in januari 2020. Bijna de helft van het hele eiland zijn geïmpact door deze brand. En natuurlijk dus ook de wijngaarden.
Helaas zijn deze bijzondere wijnen nauwelijks in Europa te verkrijgen.
Lower Murray
De zone Lower Murray levert een groot deel van de volume van de wijnproductie in Southern Australië. Hier vinden we 21.000ha aan wijngaarden met een opbrengst van maar liefst 510.000 ton. De opbrengst per hectare is hier enorm hoog. De enige GI in deze zone is The Riverland.
Groot volume in The Riverland
De meeste druiven die in The Riverland geproduceerd worden gaan naar de meer betaalbare wijnen. Desondanks zijn de wijnen echt simpelweg goed. De betere wijnen zijn vaak Shiraz en Cabernet Sauvignon. De Chardonnay uit The Riverland zijn vaak voor de massaproductie en leveren weinig noemenswaardige wijnen op.
De Riverland-wijnstreek is het sterk geïrrigeerde land waar een groot percentage van de Australische bulk- en boxwijnen worden geproduceerd, vergelijkbaar met de Riverina-regio in New South Wales. Met recht kan hier gesproken worden dat het volume groot is uit deze regio in Southern Australia. Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Malbec en Riesling zijn enkele van de grootste aanplantingen in het gebied.
De Riverland-regio heeft ook een van de grotere enkele aanplantingen van Petit Verdot ter wereld. U weet wel, de rode druivensoort die in Bordeaux wordt meegeblend om structuur en kleur.
Bijzonder Limestone Coast
De naam van Limestone Coast wijn zone komt van een miljoenen jaren oude zee die ooit het land bedekte. Dit vormde het krijtwitte gesteente van de regio dat langzaam werd bedekt met ijzerrijke kleigronden die de naam “Terra Rossa” hebben gekregen vanwege hun rode kleur. Cabernet-gebaseerde wijnen uit de regio bieden zwarte en rode fruitsmaken met tabak en een hartige bladachtige, muntachtige noot. Hoewel de meerderheid van de wijnen uit de regio redelijk betaalbaar zijn, mede door mechanisatie, oogsten een aantal producenten hun Cabernet-wijnstokken met de hand. Vooral in Coonawarra zien we enkele van de meest gerespecteerde Cabernet wijnen in Australië.
Welkom in de tweede regio van Southern Australia. Hier vinden we bijna 1/3 van de Australische kwaliteitswijnen. Qua oppervlakte Limestone Coast met haar 15.800ha is het verschil met Fleurieu en Barossa klein, maar het tonnage is groter. Met 110.000 ton is het volume groot en maakt het Limestone Coast dus de tweede zone in South Australia.
De zone is geologisch uniek. Zoals de naam reeds aangeeft vormt kalksteen de basis. Deze bodems zijn goed waterdoorlatend en rijk aan voedingsstoffen. Het verschil met andere Australische regio’s is dat er voldoende grondwater is, waardoor irrigatie niet persé nodig is. Het klimaat is koel maritiem waarbij het noordoostelijke deel blootgesteld kan zijn aan gematigd continentaal klimaat. De wijngaarden staan overwegend op lage hellingen (tot 150m) aangeplant waardoor hoogte geen verkoelende invloeden heeft.
Penley Estate Phoenix Cabernet Sauvignon
Penley is een samenvoeging van de families Penfold en Tolley. Beide families waren al heel lang actief in de wijnbouw, maar het was pas in 1988 dat de eerste telgen een stuk grond aanschaften en er cabernet- sauvignon op plantten. Penley Estate is een door en door Australisch verhaal dat zich vertaalt in toegankelijke wijnen met een schitterende kwaliteit.
Dit is een biologische wijn afkomstig uit Coonawarra. Het is een complexe en intense wijn. Prachtig boeket van pruimen, bramen en anijs met een dun laagje chocolade. Het is een heerlijke eigentijdse wijn, intens en lang in de mond met hartige tannine die de mond vullen.
Padthaway is in 1963 opgericht als wijnbouwgebied met zo’n 4.000ha. Maar pas in 1999 kreeg het haar GI-certificaat. De oorsprong van de naam ligt in het verleden. De oorspronkelijke bewoners (Potawurutj) noemden het reeds Padthaway, wat “Goed water” betekent. Het ligt iets ten noorden van en iets warmer dan Coonawarra, maar het is beter bekend om zijn witte wijnproductie, met name Chardonnay. De wijnen hier staan bekend om de balans van hun natuurlijke zuurgraad en fruit. Hetgeen op zich opvallend is juist omdat het warmer is en meer zonuren kent. Witte wijn neigt dan snel te rijp te ontwikkelen. Grootste risico is vorstschade.
De rode variëteiten (vooral Cabernet Sauvignon en Shiraz) vormen 50% van de totale aanplant van wijngaarden in de regio. Er zijn ook belangrijke aanplantingen van andere variëteiten zoals; Riesling, Merlot, Sauvignon Blanc, Traminer en Pinot Noir, met groeiende aanplant van nieuwere variëteiten zoals Viognier en Pinot Gris. Gemiddeld plet men ongeveer 32.000ton per jaar.
Watchout for Wrattonbully
Het wijngebied Wrattonbully ligt tussen Coonawarra en Padthaway en had zijn eerste commerciële wijngaarden in het gebied in 1968. Het klimaat van de regio is vergelijkbaar met Coonawarra, maar wijngaarden in de regio Wrattonbully hebben de neiging om hoger, op beter gedraineerde bodems, te liggen. De bodem van het gebied omvat klei, zand en leem bovenop kalksteen, met enkele stukken terra rossa. Cabernet Sauvignon en Shiraz zijn de meest populaire aanplant. Er is 2.700ha aan wijngaarden te vinden.
Het maritieme klimaat van Wrattonbully is ideaal voor kwaliteitswijnen. De koele nachten en warme dagen tijdens het groeiseizoen dragen bij aan de langzame rijping en geconcentreerde smaakprofiel en tevens de zuurgraad. Dit is een opkomende regio van wijnbouwers die verder dan Coonawarra kijken. Deze wijnen zullen u positief verrassen!
Cabernet Sauvignon is de meest aangeplante variëteit en produceert wijnen met zachte en complexe tanninestructuren en veel rijpe bessensmaken met minerale hints. Shiraz en Merlot zijn de andere prominente rode wijnen. De productie van witte wijndruivenrassen is op een lagere schaal, op basis van Pinot Gris, Viognier (met name voor bottrytis dessertwijnen en ook gebruikt voor het mengen met Shiraz), Chardonnay en Sauvignon Blanc.
Beroemd Coonawarra
Coonawarra is het belangrijkste wijngebied binnen de Limestone Coast-zone geroemd voor het het produceren van enkele van de beste rode wijnen in het hele land, en vaak beschreven als het beroemdste terroir van Australië. Het ligt ten zuiden van Wrattonbully en kreeg haar GI status in 2003. Het staat bekend om de Cabernet Sauvignon geteeld in zijn terra rossa bodem. De roodachtige kleur van de grond wordt veroorzaakt door ijzeroxide (roest) formaties in de klei waarbij de grond ook rijk is aan silica en andere voedingsstoffen. Jarenlang waren er geschillen binnen de Coonawarra regio over welke wijngaarden met recht als “Coonawarra” konden worden beschouwd, en welke buiten de grenzen lagen. De bodem zelf werd de beslissende factor, waarbij de landen met rode terra rossa-grond visueel te onderscheiden waren van de zwarte grond die in de hele regio werd aangetroffen.
Coonawarra’s nabijheid van de Zuidelijke Oceaan geeft het een mild zeeklimaat, met mediterrane effecten in de zomer gematigd door de koele bries die van de zee komt. Deze afkoeling van de wijnstokken is van cruciaal belang voor de rijkdom en complexiteit van de wijnen van de regio, omdat het de rijpingsperiode verlengt. Dit resulteert in een breed scala aan smaakontwikkeling. De vele zonuren stellen druiven ook in staat om volledige fenolische en suikerrijpheid te bereiken, terwijl koude nachten allemaal voor het behoud van de zuurgraad. De gemiddelde temperatuur gedurende de wintermaanden is slechts 9.8C met vorst een regelmatige bedreiging in de lente.
Naast Cabernet heeft de regio ook enig succes gevonden met zijn Chardonnay, Malbec, Merlot, Petit Verdot, Pinot noir, Riesling, Sauvignon blanc, Semillon en Shiraz.
Mount Gambier
In de zuidoostelijke hoek van groot Southern Australia ligt Mount Gambier, een regio met een klein volume dankzij de 251ha wijngaarden en slechts 21 geregistreerde eigenaren. De eerste aanplant van wijnstokken vond plaats in 1982. De regio ontving in 2010 haar GI status. Het klimaat is koel mediterraan dankzij de nabijheid van de Zuidelijke Oceaan. Tevens vermindert deze oceaan het risico op voorjaarsvorst tijdens de knoppen ontluiken. De vruchtbare vulkanische bodem is gecreëerd door de Newer Volcanics Province (een geologisch gebied met langdurige vulkanische activiteit). In de loop der jaren is as verweerd tot goed drainerende, zeer vruchtbare leem dat het dieper gelegen kalksteen bedekt.
Witte druivenrassen overheersen in de hele regio, met name Riesling, Sauvignon Blanc en Chardonnay. De nadruk ligt op aroma’s van tropische en steenfruit in de witte wijnen. Van de rode variëteiten is Pinot Noir de belangrijkste die gedijt in de koele omstandigheden. Tevens vinden we ook Shiraz.
Robe
De regio kreeg in 2006 de officiële GI-status. Het ontleent har naam aan de historische vissershaven met dezelfde naam. De wijnindustrie was hier een late nieuwkomer, waarbij visserij en toerisme een grote rol speelden in de lokale economie tot de jaren 1990. Sindsdien is er een gestage groei in de aanplant van wijngaarden (730ha in 2022) en heeft deze kleine regio zich gevestigd als een van de premium wijnproducenten.
Net als het noordelijk gelegen Mount Benson, beïnvloedt de afkoelende effecten van de Zuidelijke Oceaan het klimaat en de druiventeeltomstandigheden van de regio. Deze maken het rijpingsseizoen, vooral de zomers, koeler dan de binnenlanden in het oosten, waardoor het groeiseizoen verlengt. Dit is een van de redenen dat de wijnen van Robe een vergelijkbare intensiteit en diepte vertonen als die van Mount Benson. De hellingen van het Woakwine-gebergte zijn ideaal voor rode druivenrassen als Cabernet Sauvignon en Shiraz en biedt enige bescherming tegen de sterke en koelende wind die van de Zuidelijke Oceaan afkomstig is. Ook de vele meren matigen de koele temperaturen. De bodem is divers en varieert van terra rosso tot zandleem op kalksteenruggen tot kalkhoudend zand op de kustvlaktes.
Mount Benson
Aan de westelijke kalksteenkust vinden we de regio Mount Benson. Het is een van de kleinste regio’s in de Limestone Coast-zone met 500ha en ook een van de jongste, met de eerste commerciële wijngaarden die pas in 1989 zijn geplant. Sindsdien is de wijnindustrie van de regio getuige geweest van een gestage groei met veel bekende lokale en internationale namen die zich hier vestigen – met name Michel Chapoutier van de Rhône-vallei en het Belgische wijnhuis Kreglinger. Op basis van haar potentieel als kwaliteitswijnregio kreeg Mount Benson in 1997 de GI status.
De oceaaninvloed verkoelt de zomertemperaturen dan bijvoorbeeld Coonawarra in het oosten, met een gemiddelde van 19C. Dit resulteert in een langer groeiseizoen met meer hangtijd voor de druiven – waardoor een rijk en complex fruitprofiel ontstaat. Mede ondersteunt door de kalkrijke bodem. Dit zijn een van de kenmerken die kwaliteitswijnboeren naar Mount Benson trekken.
Shiraz is hier de meest succesvolle druif en produceert intens gearomatiseerde wijnen; de beste voorbeelden komen van de wijnstokken met een lagere opbrengst. De iconische status is het resultaat van vele bekroonde wijnen en de betrokkenheid van het merk Chapoutier. De noordelijke Rhône-ervaring om de stijl van deze wijnen te verbeteren door Viognier toe te voegen, is hier ook behoorlijk populair. Cabernet Sauvignon is de andere belangrijke rode druivensoort. Sauvignon Blanc is de witte druif bij uitstek, vanwege de koelere groeiomstandigheden, en produceert enkele van de beste wijnen van deze variëteit in Australië.
Nadat we de oude nieuwe wereld Afrika achter ons laten, gaan we de wijnen van succesvol Australië ontdekken. Wie Australië zegt, zegt vaak krachtig Shiraz, wijn gemaakt van Syrah.
Dit enorme land is verdeeld in zeven staten waarvan in maar liefst zes wijnproductie plaats vindt. Hierbinnen zijn 60 wijnregio’s actief, waarvan sommige een lange geschiedenis hebben. Het totale wijngaard arsenaal omvat ongeveer 146.200ha. South Australia is veruit de grootste regio met ruim 76.200ha gevolgd op ruime afstand door New South Wales (bijna 35.000ha) en Victoria (22.000ha). Western Australia omvat 10.750ha, Tasmania 1.700ha en tenslotte Queensland 675ha. De totale opbrengst in 2021 was 2.03 miljoen ton waarbij de toonaangevende druivensoorten Shiraz (27%) en Chardonnay (19%) waren.
Australië is in korte tijd een belangrijke speler geworden op de internationale wijnhandel, zowel in termen van kwaliteit als kwantiteit. Het kenmerkende van Australische wijnen is de fruitgedrevenheid. Het zijn veelal jonge frisse fruitige wijnen. Inmiddels is Australië opgeklommen tot de 7e grootste wijn producerende landen ter wereld. Maar het kent geen autochtone wijnrassen, het zijn geïmporteerde vitis vinifera rassen uit Europa en Zuid Afrika.
Wat ging er aan vooraf?
In 1788 bracht de Eerste Vloot van gouverneur Arthur Philip de eerste wijnstokken van Kaap de Goede Hoop naar de strafkolonie in New South Wales. Na mislukte pogingen is het de kolonisten toch gelukt om met succes wijnstokken te cultiveren in het hete droge klimaat. De eerste wijn was in 1820 beschikbaar in eigen land, terwijl in 1822 de eerste wijn reeds werd geëxporteerd. De Schot James Busby bouwde een boerderij in Hunter Valley in 1825 en plantte zaaigoed vanuit Europa. In 1833 kwam hij terug vanuit Frankrijk met en Spanje met een serieuze selectie druivenrassen. Hiermee wordt hij ook vaak betiteld als de grootvader van de Australische wijnindustrie.
De productie en kwaliteit van Australische wijn verbeterde sterk door de komst van vrije kolonisten uit verschillende delen van Europa. Zij gebruikten hun vaardigheden en kennis om enkele van de belangrijkste wijnregio’s van Australië te vestigen. Emigranten uit Pruisen in het midden van de jaren 1850 waren bijvoorbeeld belangrijk voor Barossa Valley als een wijnbereidingsgebied. Op kleinere schaal hielpen wijnmakers uit Zwitserland ook bij het vestigen van Geelong wijngebied in Victoria in 1842.
Vroege Australische wijnmakers waren vaak geconfronteerd met veel problemen, vooral vanwege het onbekende Australische klimaat. Maar omdat het ook warm, droog en mediterraan is, is Australië ideaal voor wijnproductie. Hierdoor behaalden ze uiteindelijk aanzienlijk succes. “Op de Weense tentoonstelling van 1873 prezen de Franse juryleden, blind proevend, enkele wijnen uit Victoria, maar trokken zich terug uit protest toen de herkomst van de wijn werd onthuld, op grond van het feit dat wijnen van die kwaliteit duidelijk Frans moeten zijn.” (bron: A short history of wine).
Weelderige Barossa Shiraz, krachtige Coonawarra Cabernet en houtgerijpte Chardonnay zijn de boegbeelden uit Down Under. Hoewel tegenwoordig de elegante wijnen uit de koele Australische wijngebieden erg populair zijn.
Export in de 20e eeuw
Pas in de jaren 80 van de 20e eeuw brak Australië op de export markt door, maar won direct terrein met haar fruitige wijnen van hoge kwaliteit. Het staat op de 5e plek met zo’n 6.3 miljoen hl wereldwijd en moet in 2021 Spanje, Italië, Frankrijk en Chili voor zich dulden (bron: Statista).
Het grote voordeel voor Australië is dat het land geen beperkende wijnwetgeving kent. De industrie heeft vrije keuzes omarmd en experimenteert met druivenrassen, wijnstijlen en bereidingsmethoden.
Appellatie systeem
Het appellatie systeem van Australië heeft veel weg van het Bourgondische systeem in Frankrijk. Maar er is één die er uitspringt, dat is Zuidoost Australië. Deze GI (Geographical Indication) omvat de staten Tasmania, Victoria, New South Wales en delen van Queensland en South Australia.
Onderaan staat de staat en heeft betrekking op de wijnen die in de staat geproduceerd zijn, zoals South Australia. Het niveau erboven is een zone. Dit bestaat uit één of meer regio’s die binnen een staat liggen, zoals de Barossa.
Vervolgens dus regio. Dit is een gebied binnen een zone, zoals Barossa Valley of Eden Valley. En tenslotte is een sub-regio een aangewezen gebied binnen een regio, zoals High-Eden in zone Eden Valley.
Net als in Frankrijk betekent dit hoe specifieker de locatie aangeduid kan worden, hoe hoger het in de appellatie classificatie komt. Daarom dat dit systeem veel lijkt op het appellatie systeem zoals dat in Bourgogne gebruikt wordt. Het gaat dus niet om de kwaliteit maar om de geografische ligging, hoe exacter aangegeven, hoe hoger in de classificatie. Realiseer ook dat in Australië de nadruk meer op het druivenras ligt dan op het terroir (uitdrukking van klimaat en bodemopbouw wat resulteert in verschillende wijnstijlen).
Iconisch Shiraz
Shiraz is de meest geteelde druivensoort in Australië. Shiraz, ook bekend als Syrah, is een druivensoort in Australië met een donkere schil. Ze staat veel aangeplant in de Rhône-streek, maar wordt ook over de hele wereld geteeld, waaronder ook in Zuid Afrika. Shiraz heeft zich aangepast aan het lokale Australische klimaat en de bodemgesteldheid en verschilt het ook van de Europese Syrah-selecties. In Australië heet de druivensoort Shiraz, waarvan de wijn krachtig is, terwijl het exact dezelfde soort is als Syrah. Dit is gedaan om een verschil in wijnstijl te accentueren. In Australië staat Shiraz in een warm klimaat terwijl de soort die Syrah heet vaak in een koel klimaat staat aangeplant. Hierdoor is de wijnstijl van Shiraz in Australië krachtig en gedurfder is terwijl Syrah subtieler is. Beiden hebben sterke fruit- en kruidentonen, waarbij Syrah meestal zachter fruit en tonen van witte peper heeft, terwijl Shiraz rijker fruit en tonen van zwarte peper heeft.
Maar naast Shiraz staan hier ook andere druivensoorten aangeplant. Wel meer dan 100 variëteiten zoals Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Sémillon, Riesling, Viognier, Pinot Noir, Grenache, Sangiovese, Mourvèdre and Pinot Grigio. Wat direct opvalt is de grote aanwezigheid van rode druivenrassen, het is dan ook niet verwonderlijk dat de verhouding rode en witte wijn 60-40 is.
Klimaat en bodemopbouw
Het klimaat is overwegend mediterraan met warme droge zomers en koele natte winters. Daarnaast spelen hoogte en nabijheid van de oceaan een lokale rol voor de regio’s. Bodemtypen variëren van vruchtbare roodbruine aarde in Riverina tot oude verweerde granieten bodems in Margaret River. Mogelijk de bekendste bodemsoort is wel de terra rossa in Coonawara in de Lime Coast van South Australia. De rode kleileem heeft een hoog ijzergehalte en ligt op kalksteen met goede drainage. Hier vinden we topkwaliteit Cabernet Sauvignon. We kunnen vergelijkbare bodems vinden in La Mancha (Spanje) en Carso in de regio Friuli Venezia Giulia in Italië. De veelzijdigheid die Australië biedt wordt ook uitgedrukt in een breed porfolio van wijnstijlen. In Barosso Valley, South Australia, vinden we blockbuster Shiraz terwijl we in het naburige Eden Valley, op grotere hoogte de beste Rieslings vinden. Terwijl Tasmanië met haar koel klimaat mooie Pinot Noir en mousserende wijnen voortbrengt.
Wijnbouw in Zuid Afrika wordt vaak geassocieerd met de West Kaap. Dit is vanzelfsprekend de meest belangrijke wijnregio van het land, maar toch is het zeker niet de enige. Ten noorden ligt de Noord Kaap en in het oosten vinden we de Oost Kaap. Daarnaast vindt ook wijnproductie plaats in Free State, KwaZulu-Natal en Limpopo. Wat betekenen deze relatief onbekende regio’s en wat doet wijn eigenlijk hier? Regio’s als de Noord Kaap, Free State en Limpopo zijn redelijk onconventioneel, het is er vaak veel te warm en te droog. Inmiddels komt 10% van de Afrikaanse wijn (vooral bulkwijn) uit de Noord Kaap met 380 wijnboeren die ongeveer 3.200ha aan wijngaarden beheren en 10 onafhankelijke wineries en twee coöperaties (waaronder Orange River Cellars). Het is een regio die zich heeft opgewerkt tot een producent van hoge kwaliteitswijnen met een unieke geur en smaak. Maar helaas zijn deze wijnen (nog) niet wijd beschikbaar in Europa.
Central Orange River Valley
De wijngaarden liggen in een gebied dat veel heter is dan de West Kaap en hier is geen koele invloed van de Atlantische of Indische Oceaan, zoals in haar zuiderbuur. Maar we vinden hier de wijngaarden langs de vruchtbare alluviale bodem van de Orange River gedurende 300km. Ondanks het semi-woestijn klimaat dat hier heerst met hete dagen en koele nachten, waarbij de Orange Rivier een belangrijke rol speelt in het matigen van die temperatuurverschillen. De bodem is ook veelal opgebouwd uit rood zand en grind.Het gebied van Orange River strekt zich uit van het Boegoe gebergte in het oosten tot de Augrabies Fall Valley in het westen en omvat ongeveer 7.800ha aan wijnbouwgebied. Maar het overgrote deel hiervan is bestemd voor rozijnenteelt (5.000ha). Vooral witte druiven variëteiten zoals vooral Colombard en Chenin Blanc (1330ha resp. 725ha) en Chardonnay Muscat d’Alexandrie die hier zijn aangeplant. Qua rode soorten (slechts 270ha) zijn het vooral Cabernet Sauvignon, Pinotage en Shiraz. Vanzelfsprekend is het water afkomstig van de rivier, maar wat bijzonder is dat wijngaarden ook overstromen om zo aan het nodige water te komen.
Binnen Central Orange River vinden we ook de wards Groblershoop, Grootdrink, Kakamas, Keimoes, Upington, Hartswater en Prieska.
Lyra Vega
Dit is een blend van Shiraz (66%) en Petit Verdot (34%). De wijngaard ligt op een alluviale bodem met grijs gesteente en krijgt haar water via druppelirrigatie, maar ook via overstromingen. De druiven worden vroeg in de ochtend met de hand geplukt.
Volle dieprode wijn met rode bessen, viooltjes en witte peperaroma’s met vanille eiken hints in de neus. Het pallet toont stevige, rijpe tannine met een lang aanhoudende smaak van kruiden zoals koriander, pruimen, witte peper en vanille.
Deze wijn past goed bij geroosterd lamsvlees, gerijpte kaas en carpaccio.
Douglas
Te midden van de diamant velden en onder de rook van de Kalahari woestijn, ligt de ward Douglas die niet tot een (sub)regio behoort binnen district Noord Kaap. Het heeft slechts één wijnmakerij, Douglas Wine Cellars opgericht in 1968. Het ligt aan de oevers van de rivier Vaals die uitmondt in de Oranje rivier. Ze produceren zowel tafelwijn als dessertwijn.
Hoog gelegen Sutherland-Karoo
De hoogst gelegen wijngaarden van in de Noord Kaap vinden we in Sutherland-Karoo. Door haar ligging lijkt het nagenoeg op een koel-klimaat regio. Het is een ward die niet tot een regio behoort. Het is een gebied dat zich kenmerkt als een steppeland met een oude klei- en schaliebodem. Deze arme bodems in combinatie met droge lucht vormt het een laag ziekte risico voor wijnbouw. Op de wijngaarden van wijnmakerij Mount Sutherland vinden we Sauvignon Blanc, Tempranillo, Syrah en op de allerhoogste wijngaarden zelfs Riesling, Pinot Noir en Nebbiolo.
Mount Sutherland Pinot Noir
In tegenstelling tot andere Zuidafrikaanse Pinot Noir’s, veel donker fruit en vol van smaak, mooie rijpe tannine die niet overheersen. Beetje aards met specerijen met prettige zuurgraad en een aangename lange afdronk van rijpe pruimen zoethout en tabak.
Heerlijk bij geroosterde groente, eend of wit vlees.
Freestate met Rietrivier
In de Freestate ligt de enige ward Rietrivier, opgericht door een coöperatieve kelder in 1965. Er zijn ongeveer 45 leden die jaarlijks 5.000 ton druiven persen. Rietrivier Cellar staat bekend om hun brede assortiment kwaliteitswijnen tegen redelijke prijzen.
KwaZulu Natal
Het WO KwaZulu-Natal omvat tevens de provincie met dezelfde naam. De eerste proeven met wijnstokken dateert van 1992, maar de eerste echte wijnmakerij is pas in 2005 opgericht en in hetzelfde jaar verkreeg het district haar Wine of Origin predicaat. Het klimaat met zomerregens is bijzonder gunstig, terwijl ze in deze regio de gebieden met een strenger klimaat vermijden. De druiven bereiken hun optimale rijping vaak 3-4 weken later dan in de West Kaap. Het is aangetoond dat Chardonnay geen optimale druivensoort is, maar Sauvignon Blanc en Cabernet Sauvignon daarentegen verrassende wijnen kan voortbrengen. Daarom vinden we hier vooral de klassieke druivenrassen Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah en natuurlijk Pinotage voor rode wijn en Sauvignon Blanc voor witte wijn. Het zijn wijnen die rijk en vol van smaak zijn met doorontwikkelde fruitige tonen. Ideaal om te serveren naast een goed gerecht.
Het district KwaZulu Natal kent twee wards Central Drakensberg en Lion River. Vaak wordt de regio ook aangeduid als Midlands.
Central Drakensberg
Op een hoogte van 1.100m vinden we de wijngaarden van Cathedral Peak in de ward Central Drakensberg. Hier staan Cabernet Sauvignon, Merlot, Petit Verdot, Pinot Noir en Pinotage, maar ook Sauvignon Blanc aangeplant met zeer verrassend goede resultaten. Hitte is hier een groot risico, waardoor de suikerontwikkeling erg nauw in de gaten gehouden moet worden. Maar ook hagelbuien vormen een groot risico. Gedurende het groeiseizoen (van september tot maart) reiken temperaturen tot wel 32C. Terwijl gedurende de nachten de koele bergwinden de temperatuur weer afkoelen wat de zuurgraad te goede komt. De wijngaard is pas in 2007 aangeplant en dus nog steeds produceert de eerste aanplant deze mooie wijnen. Cathedral Peak is een wijnhuis met slechts 25ha.
Cathedral Peak Pinotage
Deze Pinotage is gemaakt van de eerste wijnstokken geplant in de Centrale Drakensbergen. Het was met deze wijnstokken dat de wijnmaker leerde wat er nodig is om kwaliteitswijnen te maken in een zomers regengebied. Het klimaat brengt de Pinot Noir wortels naar boven en dit levert een wijn op met een duidelijk gevoel voor terroir. De wijn fermenteert in open tanks gedurende 5 dagen. Om vervolgens overgepompt te worden naar RVS tanks om de malolactische vergisting te voltooien. Tenslotte rijpt de wijn 12 maanden op 225lt Frans eiken vaten.
Dit resulteert in een wijn die vol en intens is met veel zachte tannine. De tannine is goed geïntegreerd door de vatrijping om rokerige ondertonen op het palet te geven.
Geniet van deze wijn bij wild, stoofpotjes of een plankje met rijpe kazen.
Onbekend Limpopo
Grenzend aan Botswana en Zimbabwe, en ten oosten van de Kalahari woestijn ligt de provincie Limpopo. Wijnproductie vindt hier plaats sinds 2012 en voornamelijk gericht op tafelwijn. Eigenlijk is het nog vroeg om een goede kwaliteit vast te kunnen stellen. Er is slechts één wijndomein geregistreerd, Camelthorn Winery & Wildlife Estate die ongeveer 500.000 flessen produceert. Maar veel meer is niet bekend van dit wijndomein helaas.
Nieuwe smaken in de Oost Kaap
De Oost Kaap is het nieuwste wijngebied in Zuid Afrika. Het wordt beïnvloed door de warmere Indische Oceaan, maar kent toch een streng klimaat door de late vorst, hagel en regenval in de zomer terwijl het gebied hoge temperaturen kent met nauwelijks tot geen luchtvochtigheid. Daarom is het verrassend om de wijnindustrie hier in opkomst te zien. De wijngaarden vinden we in het Amatola gebergte en de aanplant is vooral Chardonnay, Merlot, Petit Verdot, Pinotage, Sauvignon Blanc en Shiraz.
In 2009 is nabij Port Elizabeth het Harrison Hope Wine Estate geregistreerd als eerste wijndomein. Deze wijngaard ligt in het Amatole-gebergte, een gebied dat in de zomer hoge temperaturen heeft met weinig tot geen vochtigheid. Buiten Queenstown ligt de Theescombe Estate Wine Farm. De Mayime Winery, die in de buurt van het semi-landelijke stadje Whittle Sea ligt, legt de essentie van de prachtige Oost-Kaap vast.
St Francis Bay
Het stadje St Francis Bay ligt halverwege tussen Plettenberg Bay in Cape South Coast en Port Elizabeth in de Oost Kaap. Hier vinden we de gelijknamige ward. Het profiteert van de koele invloeden van de Indische Oceaan in het zuiden en de bergketens in het noorden. De gematigde neerslag en temperaturen leveren betere mogelijkheden op voor wijnbouw dan het binnenland. Op dit moment richt de wijnindustrie zich op lokale evenementen als trouwerijen en toeristen, maar het biedt zeker perspectief in de toekomst.
Kortom
Wie wijn uit Zuid Afrika zegt, zegt natuurlijk de West Kaap. Maar er zijn interessante ontwikkelingen gaande in andere regio’s. Feit is dat de Noord Kaap inmiddels al ruim 10% van de wijn uit Zuid Afrika voor haar rekening neemt. Terwijl regio’s als KwaZulu Natal en de Oost Kaap zeer interessante wijnen voortbrengen. Dit zijn zeker gebieden waar we meer van gaan horen.
Na de introductie van Zuid-Afrika, gaan we eerst het belangrijkste wijngebied van dit land belichten, krachtig veelzijdig West Kaap. Deze bestaat uit een vijftal districten; Olifants River, Coastal Region, Breede River Valley, Cape South Coast en Klein Karoo. Deze week gaan wij ons concentreren op Olifants River en Coastal Region, de regio’s die het meest westwaarts liggen.
Zoals in het vorige artikel al was aangegeven, is de West Kaap de thuisbasis van de wijnproductie van Zuid-Afrika. Ook omvat het de twee meest beroemde regio’s Stellenbosch en Paarl. Het wijnlandschap kenmerkt zich door haar bergachtig en biologische diversiteit, waardoor er ook een verscheidenheid aan wijnstijlen te vinden is.
Vanzelfsprekend, ook gelet op de historie van het land, is er een dikke knipoog naar Frankrijk. Wijnen van Shiraz (Syrah) en Pinotage kunnen variëren van fris en sappig of vol en stevig. De elegante wijnen van Cabernet Sauvignon (monocepage) en de Bordeaux-blends liepen voorop toen de export in het midden van de jaren 1990 werd hervat. De Pinot Noir kent vaak echt een Bourgondische stijl. De Chardonnay uit Walker Bay geniet van wereldwijde bekendheid terwijl de koelklimaat Sauvignon Blanc van Darling en Overberg wedijvert met andere Nieuwe Wereld landen.
Opvallend is dat in 2022 het wijngaardareaal langzaam is gekrompen in deze regio’s. Met name door de ontworteling van de wijngaarden, ziektedruk vanwege de vroegtijdige regenval vlak voor of tijdens de oogst en in enkele gevallen vanwege zonnebrand. Volgens Vinpro worstelen de wijnproducenten met lage prijzen onder andere vanwege een 200 miljoen lt overschot van het voorgaande jaar, terwijl de input kosten aanzienlijk gestegen zijn (jaar over jaar 7% met een 14% piek in 2022 door de stijging van energie, chemicaliën, meststoffen). En ook verpakkingskosten en transportkosten rijzen de pan uit.
Klimaat en geologie
De wijngaarden zijn zelden te vinden op meer dan 160km afstand van de kust. Landinwaarts neemt de invloed van de Great Karoo woestijn toe. Hoewel het klimaat in sommige gebieden als Cape Point en Lutzville Valley koel en regenachtig kan zijn, is het over het algemeen mediterraan van aard. Zuid-Afrika kent veel bergketens die samen de Cape Fold-gordel vormen. Deze zijn bijzonder belangrijk voor de wijnbouw aangezien de bodems en de verschillende meso-klimaten invloed hebben op de wijnen. Zo blokkeert het Langeberg-gebergte de invloed van de Klein Karoo-woestijn in Breede River Valley. Vanwege de berginvloeden, is graniet de dominante bodemsoort samen met Malmesbury-leisteen en zandsteen uit de Tafelberg. Langs de verschillende rivieren vinden we vooral alluvium- en leemgronden.
Zoals vorige week reeds aangegeven, spelen de oceanen een belangrijke rol. Hier ontmoeten de Antarctische Benguelastroom vanuit de Atlantische Oceaan de warmere Agulhasstroom uit de Indische Oceaan. De heersende wind, Cape Doctor, wordt hierdoor gekoeld en stromen het wijngebied binnen om verkoeling te brengen. Tevens ligt langs de gehele westkust van Afrika de Benguelastroom zodat de meer noordelijk gelegen gebieden ook van deze verkoeling kan profiteren.
Wat er vooraf ging
De eerste Europese kolonisten arriveerden in de 17e eeuw en plantten de eerste wijngaarden aan. De eerste gouverneur Jan van Riebeeck plantte de eerste wijngaard in 1655 en in 1659 werd de eerste wijn gedronken. De tweede gouverneur van de Kaap was Simon van der Stel en hij wordt geroemd voor het brengen van de wijnbereiding technieken en het opzetten van het domein Constantia, reeds in 1788 beroemd en geliefd in Europa om haar mooie dessertwijnen. Ook is de regio Stellenbosch naar hem vernoemd. Maar de wijnindustrie heeft meer te danken gehad aan de komst van de Hugenoten, de protestanten die aan het eind van de 17e eeuw het katholieke Frankrijk ontvluchtten om religieuze vervolging. Zij perfectioneerden het wijnbereidingsproces.
Aan het begin van de 19e eeuw ten tijde van de Britse overheersing bloeide de wijnindustrie op omdat er een geheel nieuwe (Britse) markt werd aangeboord. In een tijdsbestek van 45 jaar, groeide de wijnvolume van 0.5 miljoen liter naar 4.5 miljoen! Maar dit kwam ook met zware belastingen.
Pre-phylloxera
Ook hier richtte de phylloxera-plaag aan het eind van de 19e eeuw (1886) enorme schade aan. Maar ook de Anglo-Boer oorlog stortte de industrie in een chaos. De getroffen wijngaarden werden opnieuw aangeplant met de hoog renderende soorten zoals Cinsault. Maar door de ontstane prijsdruk vond er consolidatie plaats en zochten veel boeren hun toevlucht in KWV-coöperatie welke in 1918 is opgericht. De KWV bracht de nodige stabiliteit en legde een nieuw pad naar de toekomst neer. Een ander belangrijk mijnpaal was de introductie van Pinotage. Deze kruising van Pinot Noir en Cinsault (Hermitage) was in 1925 succesvol geïntroduceerd en uitgegroeid tot de nationale druif van Zuid-Afrika. Helaas hadden de handelsboycots die werden opgelegd naar aanleiding van de Apartheidsregime van 1948 tot 1994 negatieve gevolgen.
Vanaf toen ging het snel met de ontwikkeling in de wijnindustrie, in 1973 werd de Wine of Origin classificatie ingesteld, in 1979 was de Cape Wine Academy in Stellenbosch in het level geroepen terwijl in 1983 de Cape Winemakers Guild was opgericht. Zij stelt zich tot doel om hoogwaardige kwaliteitswijnen te produceren en via een exclusieve veiling te verkopen. Waarbij de opbrengsten naar een goed doel gaan. Overigens voor geïnteresseerden heb ik nog enkele flessen hiervan voorradig.
In de jaren 90 kwam er een einde aan de dominantie van de KWV, waardoor er weer ruimte ontstond voor kleine wijnboeren om te experimenteren. In 1990 werd de SA Wines & Spirits Export Association (SAWSEA) die zich geheel toelegt op de export markt. Dit is de grondlegger van de WOSA. Tenslotte had Covid-19 pandemie diepe sporen achtergelaten in de wijnindustrie. Door lock downs en alcohol beperkende maatregelen in de oogstmaanden maart-april, kwam de oogst van 2020 in gevaar. Later werd een uitzondering gemaakt voor de wijnindustrie om toch nog iets van de oogst te redden.
Olifants River Valley
In het uiterste noordwesten van West Kaap ligt Olifants River Valley. Het beslaat grofweg het gebied vanaf Lutzville tot het Citrusdal en omvat de subregio’s WO Citrusdal Mountain en WO Citrusdal Valley. Hoewel de regio vooral bulkwijn produceert zijn er enige boetiek wijngaarden die premium wijnen van hoogstaande klasse voortbrengen. Hier vinden we in totaal 8.800ha aan wijnbouwgebied.
De regio is vernoemd naar de olifanten die hier in de 18e eeuw door de regio zwierven. En de riviervallei is ook de thuisbasis voor citrusfruit industrie.
WO Citrusdal Mountain
In het westen vinden we WO Citrusdal Mountain district, maar overlapt tevens delen van Citrusdal Valley. Met wijngaarden tussen de 500m en 700m hoogte behoort Citrusdal Mountain tevens tot de hoogste wijngaarden van Zuid-Afrika. Dit betekent natuurlijk ook dat de warme dagen gevolgd worden door koelere nachten. Deze temperatuurverschillen leiden tot een betere zuurgraad en meer complexe aroma’s. De regio heeft een sterke affiniteit met het Franse Rhône gebied. Vandaar dat ook veel Grenache staat aangeplant. De bodem is vooral opgebouwd uit zandsteen en leisteen, welke een goede drainage biedt. Hierdoor moeten de wortelstokken dieper de bodem ingaan om toegang te krijgen tot water en voedingsstoffen, waardoor je sterkere planten krijgt.
Ëén van de oudste gebieden in de West Kaap is de ward Piekenierskloof. Hier vinden we zeer bijzondere wijnen waarvan de stokken in 1950 zijn aangeplant. Tevens vinden we hier de Grenache die gebruikt wordt voor de beroemde Boekenhoutskloof “The Chocolate Block”.
Het is een intrigerende wijn die al je smaakpapillen op scherp zet. In de neus veel rijp rood fruit (kersen, rode bessen) en blauwe bessen aroma’s, aangevuld met een tikje witte peper. In de smaak weelderig zwart fruit, subtiele zoete specerijen-aroma’s waaronder vanille door de 12 maanden houtrijping. De wijn heeft heel veel body en smaakstootjes van donkere chocolade. Tegelijkertijd toch fluweelzacht met een superlange afdronk. Krachtig met evenwicht en balans.
Drink deze Chocolate Block bij gestoofd of gegrild vlees of gerijpte kazen.
Dit is een groot contrast met het district WO Citrusdal Valley. Hier vindt meer de commerciële productie plaats van vooral Cabernet Sauvignon en Shiraz. Terwijl de aanplant gedomineerd wordt door Chenin Blanc en Colombard omdat deze blend vooral voor brandewijn en lokale tafelwijn gebruikt wordt. De bodem bestaat overwegend uit alluviaal zandsteen. Terwijl de Clan Williamsdam aan de Olifantsrivier de belangrijkste leverancier van water is. Waardoor de wortelstokken minder hard hoeven te werken. De hoger gelegen Cederberg ward van wijnhuis Cederberg Private Cellar (1.030m) staat wel goed aangeschreven. Bijzonder is dat deze ward opzichzelfstaand is, het behoort niet tot een regio of district. De wijngaard omvat ongeveer 50ha, maar de boerderij omvat tevens een veehouderij en bierbrouwerij. Vooral de Sauvignon Blanc en Shiraz zijn befaamd. Maar ook de Chardonnay, Chenin Blanc en Cabernet Sauvignon doen het erg goed.
Binnen de regio Olifants River vinden we ook de ward Bamboes Bay. Deze behoort echter, opvallend genoeg, niet tot één van de twee districten, maar is een ward binnen de West kaap.
Coastal Region
Dit is het kloppende hart van de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie en is goed voor bijna de helft van het wijnbouwareaal in het land. Veel van de districten liggen binnen de kustregio’s zodat het hier koeler is. Dat zien we dan ook terug in de aanplant van druiven als Sauvignon Blanc in het district Cape Town (met ward Constantia) en Darling. Iets verder het binnenland in vinden we de bergketens waar het klimaat droger en warmer is – meer mediterraan. Daarom vinden we hier vooral aanplant van Chenin Blanc, Pinotage en Shiraz. Terwijl in de zuidelijke districten meer Cabernet Sauvignon en Merlot gevonden worden. Door de grootte van de regio is de bodemstructuur ook divers. Wat ten goede komt aan de diversiteit van de wijnen natuurlijk!
Het zwarte land van Swartland
Swartland is vernoemd naar de inheemse renosterbos (neushoornstruik), die na een regenbui zwart wordt. Het is direct één van de grootste districten en van oudsher een tarwe-producerende regio. Maar nu zijn ze gespecialiseerd in rijke fruitige wijnen van Shiraz, Chenin Blanc en Pinotage verdeeld over 12.300ha wijngaarden. Het klimaat is overwegend warm en droog. De kans op schimmelziekten is laag, terwijl de waterstress bijdraagt aan lagere opbrengsten van kleine geconcentreerde bessen. De Malmesbury zandsteen biedt goede drainage waardoor de wortelstokken diep moeten gaan. De Shiraz wordt vaak gebruikt in de zuidelijke Rhône blend van Grenache en Mouvèrdre (GSM). Terwijl de Chenin Blanc zeer rijk kan zijn, zie ook onze Mullineux Quartz.
Binnen WO Swartland vinden we acht wards, waaronder Porseleinberg mogelijk de meest bekende is.
Zeg je Swartland, dan zeg je Eben Sadie. Deze pionier in de wijnindustrie heeft er voor gezorgd dat Swartland in een ander licht wordt bezien. Hij heeft van oude wijngaarden omgetoverd die de befaamde Columella en Palladius hebben voortgebracht. De lage rendement van oude stokken in combinatie met de geweldige concentratie tovert Eben Sadie verbluffende wijnen. Die om diezelfde redenen ook niet goedkoop zijn, maar internationaal enorm in de belangstelling staan.
Bijzonder stilistisch Darling
Binnen de regio Swartland vinden we ook WO Darling. Deze regio is in 2003 losgemaakt uit Swartland vanwege haar bijzondere stijl. Hier is het klimaat meer koel onder invloed van de Atlantische Oceaan en vinden we vooral Sauvignon Blanc en Shiraz. De oceaan levert hier ook ochtendmist die bijdraagt aan het vocht in de wijngaard. De bodemstructuur bestaat vooral uit ontbonden graniet wat bijzonder goed draineert. Waardoor wortelstokken dieper moeten graven om toegang te hebben tot water. We vinden hier vooral zogenaamde bushvine, struiken die laag bij de grond zijn om niet teveel last te hebben van de sterke wind. Deze hebben van nature een lagere opbrengst waardoor de concentratie hoger is en de wijn meer complex is. Wijnen van Darling hebben de afgelopen 10 jaar internationale bekendheid gekregen, met name de intense en ongewone stijlen gemaakt van bushvine Sauvignon Blanc.
In Darling ligt één ward, Groenekloof.
Cape Town: het Sauvignon Blanc-rijk
De WO Cape Town is pas in 2017 geïntroduceerd vanwege commerciële redenen en heette voordien WO Cape Point. Het ligt op een smal, bergachtig schiereiland direct ten zuiden van Kaapstad. Hier ontmoeten de Atlantische en Indische Oceaan elkaar en kent het dus sterke maritieme invloeden. De Sauvignon Blanc weerspiegelt koelere klimaat; de lange zomers en zeebriesjes leveren rijke kruidachtige en complexe wijnen op met een duidelijke mineraalachtige toets en frisheid. Deze zeewind zorgt er ook voor dat schimmels geen kans hebben zich hier te vestigen.
Helemaal in het puntje van het schiereiland vinden we de ward Constantia. Vanzelfsprekend is de iconische wijn van Klein Constantia Estate bekend over de hele wereld. Het estate werd in 1823 losgemaakt van Groot Constantia Estate en begon zich toe te leggen op zoete wijnen. Deze Vin de Constance gemaakt van Muscat de Frontignan. Helaas werden de wijngaarden bijna geheel weggevaagd door de phylloxera-plaag en de echte meeldauw. Hierdoor raakte Constantia in de vergetelheid tot in 1980 nieuw leven werd ingeblazen. Naast de Muscat vinden we hier ook veel Sauvignon Blanc en Bordeaux-blend.
Naast Constantia kent Cape Town WO ook de wards Durbanville (ook bekend voor haar goede Sauvignon Blanc-Semillon blends), Hout Bay en Philadelphia.
Stellenbosch geboortegrond van Pinotage
Misschien wel de meest bekende wijnproducerende regio van Zuid-Afrika is WO Stellenbosch. Hier vinden we een kleine 15.000ha aan wijngaarden. Cabernet Sauvignon is de meest aangeplante druivensoort, naast Merlot. Het Hottentot Hollands-gebergte ligt in het oosten en vormt de grens met WO Walker Bay in South Coast regio. De wijngaarden liggen op zacht glooiende hellingen waarbij het terrein voor veel variaties in stijlen en meso-klimaten met zich mee brengt. De bodem is gebaseerd op graniet, schalie en zandsteen en is maar liefst onderverdeeld in 50 verschillende soorten. Het klimaat is relatief warm en droog waarbij verkoelende briesjes in de middag vanaf de False Bay in het zuiden de wijngaarden afkoelt. Witte druivensoorten als Chenin en Sauvignon Blanc vinden we dan ook meer bij de kust. Ook is hier goede Semillon, Chardonnay en Riesling te vinden. Terwijl Cabernet Sauvignon, Merlotm Petit Verdot en Shiraz meer landinwaarts liggen. Dit is tevens de geboortegrond van Pinotage, ontwikkelt aan de universiteit van Stellenbosch.
Ook Stellenbosch heeft acht wards, waarvan Simonsberg-Stellenbosch, gelegen op de zuidwestelijke helling van de Simonsberg, waarschijnlijk de meest bekende is.
Franse invloeden in Franschhoek Valley
WO Franschhoek Valley is het thuis van enkele van de beroemdste wijngaarden van Zuid-Afrika en produceert wijn sinds de 17e eeuw. Het ligt in de zuidoostelijke hoek van Paarl. Shiraz en Cabernet Sauvignon zijn de belangrijkste druivensoorten en produceren rijke volle rode wijnen. Ook speelt de Cap Classique, de mousserende wijn van Chardonnay en Pinot Noir volgens de traditionele methode, een grote rol. En het lijkt dat Semillon hier hard aan de weg aan het timmeren is. Er is op het moment 11ha te vinden aan oude Semillon-wijngaarden die betrokken zijn met een project (GD-1, refererend aan de Zuid-Afrikaanse naam Groendruif) om nieuw leven te blazen in deze bijzondere wijn. Neem bijvoorbeeld Monument Semillon van Alheit Vineyards. Vooral lekker bij pittige gerechten of wit vlees zoals kip. Varken maar ook eend.
Het ligt ingekapseld in een vallei tussen het Wemmershoekgebergte in het noorden welke Breede River Valley scheidt van Franschhoek en Groot Drakenstein- en Franschhoekgebergte in het zuiden. Deze beschermen de regio tegen de oceanische invloeden. Er heerst dus een warm continentaal klimaat, ideaal voor zware robuuste rode wijnen en rijke fruitige witte wijnen. De schaduwen die de bergen werpen helpen de temperatuur en het zonlicht te matigen. De bodem is overwegend zandsteen, terwijl op de berghellingen ook graniet te vinden is.
Een mooi voorbeeld is de Pinotage van Bellingham. Het is intens donkerrood met een robijnrode rand. Zoete kruiden, pruimen en moerbeien slaan je tegemoet in de neus met hints van vanille. In de mond heb je hints van rijpe en sappige frambozen-, aardbei- en zwarte kersensmaken. Deze zijn ondersteund door goed geïntegreerde eikenkruiden met een opwindende tanninestructuur.
Het combineert perfect met rozemarijn en vlierbessen geroosterde lamsbout, hert, spareribs met een rijke barbecuesaus, ossenstaart of ossobuco.
Net als WO Stellenbosch is WO Paarl ook een beroemd wijngaardgebied. Het is niet verwonderlijk dat de twee de grenzen met elkaar delen. De Paarl Rock ontleent haar naam aan van het woord “parel” vanwege de manier waarop het glinstert na een regenbui. Paarl omvat ruim 14.500ha aan wijnbouwgebied.
De wijngaarden van Paarl zijn te vinden op de lagere hellingen van Paarl Rock, aan de noordkant van Simonsberg en in het dal van de berg. De twee bergen bieden goed gedraineerde graniet- en schaliegronden voor de wijnstokken, terwijl de grond op de valleibodem meer op zandsteen is gebaseerd. De hoog gelegen wijngaarden profiteren van deze voedselarme bodems. Waarbij de wijnstokken dus dieper moeten graven voor voeding, ze sterker worden en de opbrengsten verminderen. Daarom vinden we meer premium kwaliteitswijnen van de wijngaarden hoger op de Paarl- en Simonsberg.
Het klimaat van Paarl is relatief heet in vergelijking met de meer kustgebieden van de West-Kaap. Lange, hete zomers en koude, regenachtige winters zijn typerend voor het gebied. De regenval is matig tot hoog, maar de hitte is zo groot dat wijngaarden in de zomer vaak worden geïrrigeerd om de planten te helpen koelen. De Atlantische Oceaan, op 60 km afstand, heeft een kleine hoeveelheid invloed in de vorm van een verkoelend middagbriesje.
De belangrijkste druivenrassen zijn Cabernet Sauvignon, Shiraz, Pinotage, Chenin Blanc en Chardonnay. Maar de wijnboederijen krijgen veel ruimte om te experimenteren met verschillende druivenrassen en blends mede dankzij het enorm gevarieerde terroir. De rode wijnen zijn overwegend rijk en robuust, met een grote intensiteit van fruit. De witte wijnen zijn fruitgedreven en tropisch.
Binnen Paarl liggen drie wards, te weten Simonsberg-Paarl (gelegen op de noordwestelijke helling van de Simonsberg), Voor Paardeberg en Achter Paarl.
Jonge wijnstokken uit Wellington
Net ten noorden van Paarl, ten westen grenzend aan Swartland vinden we het kleine WO Wellington. De wijngaarden van WO Wellington strekken zich uit langs de valleibodem en de uitlopers van de Limietberg en Groenberg in het oosten. Hoewel Wellington 55km landinwaarts ligt, geniet ze toch nog van de koele luchtstroom die de Benguelastroom biedt zodat de warme nazomerse dagen verkoeling krijgt. De bergen spelen ook een grote rol, doordat de koude lucht zich op de berg verzamelt en ’s avonds naar beneden trekt, ontstaan er grote verschillen in de dagelijkse temperatuur. En dit is essentieel om de frisheid en de zuurgraad op peil te houden. Ook dragen de schaduwen van de bergen bij aan een latere zonsopkomst en vroegere zonsondergang, waardoor de blootstelling aan de zon vermindert en de druiven langzamer kunnen rijpen. Met als gevolg dat de smaak concentratie verhoogt in de druiven.
Wellington kent een rijke variatie van bodemgesteldheid. Mede door erosie in de nabijgelegen bergen profiteren de hoger gelegen wijngaarden van gebroken graniet en zandsteen, terwijl de lager gelegen terrassen bezaaid zijn met goed gedraineerde leisteen. Deze droge arme bodems dwingen de wortelstokken dieper te zoeken naar water en voedingsstoffen, wat zich dus vertaald in rijkere wijnen.
WO Wellington staat bekend om haar wijnen van jonge wijnstokken en kent maar liefst 5 wards, ondanks haar kleine oppervlakte.
Uniek Tulbagh
WO Tulbagh is omgeven door de Winterhoek bergketen in het noorden, de WItsenberg in het oosten en de Obiqua bergketen in het westen. Het zuiden is open en heeft de wind vrij spel. Ook hier spelen de bergen een belangrijke rol in de verkoeling van de wijngaarden omdat de dagen erg heet kunnen zijn. Zowel de koele berglucht in de avond als de schaduw spelen een belangrijke rol in het langzame rijpingsproces. De alluviale rivierbodem en de berghellingen geven de wijnmakers de mogelijkheid om te experimenteren met verschillende druivensoorten. Shiraz is hier de koning te rijk en de wijnen zijn vergelijkbaar met de zuidelijke Rhône-stijl (GSM). Ook Chenin Blanc, Sauvignon Blanc en Chardonnay staan hier veel aangeplant. Tenslotte produceert de Twee Gezellen Estate, die reeds 300 jaar oud is, een mooie mousserende wijn onder de Krone-label die volgens de methode traditionelle gemaakt wordt.
Lutzville Valley
Hoewel gelegen in het noordwesten van Olifants River Valley, behoort de WO Lutzville Valley tot de Coastal Region. Het bevat enkele van de grootste afzonderlijke wijngaarden van Zuid-Afrika. Deze liggen langs de noordelijke rivierbedding van de Olifants river en de bodem is zanderig en alluviaal. De wijngaarden die langs de westkust liggen zijn meer zanderig en kalksteen waardoor deze een mineraalachtige afdronk krijgen. De Lutzville Sauvignon Blanc trekt internationale aandacht, maar ook de Chardonnay, Chenin Blanc en Cabernet Sauvignon zijn belangrijke druiven.
Binnen de WO Lutzville Valley kennen we de ward Koekenaap. Terwijl de onafhankelijke wards Vredendal en Spruitdrift (die niet tot een district behoren maar onder regio Olifants River Valley) net ten zuidoosten liggen van Lutzville.
Nu we de belangrijkste wijngebieden van Europa besproken hebben, gaan we de wijnen van de nieuwe wereld opzoeken. We trappen dit af met Zuid-Afrika, een gebied dat je inmiddels nog nauwelijks nieuwe wereld kan noemen. Er komen hier inmiddels vele verschillende gerenommeerde wijnen vandaan. Vooral sinds het einde van de apartheid geniet de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie van internationale aandacht en waardering. In Zuid-Afrika ontmoet de Nieuwe Wereld verrassend genoeg de Oude Wereld als het gaat om wijn. De meeste wijn wordt gemaakt met behulp van wijnbereidingstechnieken uit de Nieuwe Wereld, maar stilistisch hebben ze meer gemeen met Oude Wereld wijnen.
Je kan het land grofweg in drie regio’s opdelen met heel toepasselijk benamingen; de Noordkaap, de Oostkaap en de Westkaap. Daar waar de Noordkaap vooral bulkwijnen voortbrengen en de Oostkaap een nog relatief onbekend gebied is, zijn vooral de wijnen van de Westkaap gerenommeerd. Hier domineren bergen, plateaus en valleien het landschap die de wijnmakers in staat stellen om een veelvoud aan stijlen te produceren.
Klimaat
Zuid Afrika’s wijngebieden liggen tussen de 27e en 34e graad zuiderbreedte en zou dus een heet klimaat moeten hebben. Ter vergelijking, op de noorderbreedte ligt dit gelijk aan de Sahara woestijn.
De meeste wijnregio’s in Zuid Afrika hebben, onder invloed van de nabijheid van de Atlantische en Indische Oceaan, een overwegend mediterraan klimaat. Daarom liggen ook de meeste wijngaarden op maximaal 50km afstand van de kust. Dit is belangrijk om voldoende koelte in de wijngaarden te krijgen gedurende de warme zomermaanden. Vooral de Benguelastroom die afkomstig van Antartica brengt de boordnodige verkoeling. Maar het matigt ook de voorjaarsvorst zodat de openbarstende knoppen en de vruchtzetting van de bloemen minder risico lopen. De “Cape Doctor”, de zuidoostelijke zomerwind, is erg belangrijk in de bestrijding van meeldauw in de wijngaard.
Druivensoorten
Natuurlijk komen we hier de bekende druivensoorten tegen als Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah (ofwel Shiraz), Chardonnay, Colombard en Sauvignon Blanc. Maar dé druif van Zuid Afrika is toch wel Pinotage, een kruising tussen Pinot Noir en Cinsault, en Chenin Blanc. Er staat ongeveer 230.000ha wijngaarden aangeplant. De witte druivensoorten domineren met 55% van de aanplant, waarbij Chenin Blanc een hoofdrol speelt. Ook hier speelt deze aanplant een historische rol, net zoals in de Loire. Tijdens de koloniale periode gebruikte men Chenin Blanc voor de productie van versterkte wijn en brandewijn tijdens de koloniale periode. Echter dat imago heeft ze van zich afgeworpen. En nu zijn de Chenin Blanc wijnen vooral frisse droge witte wijnen. Maar het zijn vooral de Chardonnay en Sauvignon Blanc die internationaal hoge ogen gooit.
Wijn classificatie in Zuid-Afrika
Sinds 1972 is ook hier een appellatie systeem ingevoerd met als naam “Wine of Origin”-systeem (W.O.). Dit om de diversiteit van het terroir in het land te erkennen en beschermen en omvat zo’n 60 appellaties.
De geografische benaming is vergelijkbaar met de Noordkaap, Westkaap of Oostkaap.
Terwijl een regio een groot gebied is die eenzelfde geologische kenmerken vertoont, zoals Coastal Region.
Een regio is vervolgens onderverdeeld in districten, zoals het Cape Town district in de Coastal Region.
En tenslotte is een ward het meest nauwkeurig afgebakend gebied, zoals de ward Klein Constantia in het Cape Town district.
Estate wines is ook een veelvoorkomende term. Dit betekent dat de wijn afkomstig is van één wijngaard en alle druiven moeten van de eigen wijngaard komen, die een aaneensluitend gebied moet beslaan. Maar het wijngoed moet de eigen faciliteiten op het domein hebben om de druiven en wijn te verwerken tot en met botteling. Integrated Production of Wine (IPW) geeft aan dat de wijn afkomstig is van een gecertificeerde producent die duurzame landbouw nastreeft.
Geschiedenis
De eerste wijnstokken zijn door Nederlandse kolonisten in 1650 aangeplant om hun voorraden aan te vullen voor de route naar India. Maar onder invloed van de Franse Hugenoten kwam de groei dankzij hun wijnbouwvaardigheden en kennis. Het oudste wijndomein van Zuid-Afrika bevindt zich in Constantia, waar de productie van de legendarische dessertwijn Vin de Constance de regio wereldwijde bekendheid gaf in de 18e en 19e eeuw. Stellenbosch is even historisch als een wijnproducerende regio, de eerste wijngaarden werden geplant in de jaren 1690.
Ook hier deed de phylloxera haar intrede in 1860. En het wijngaardarsenaal kromp aanzienlijk. Voor de daaropvolgende herplant gebruikte men vooral het hoogproductieve Cinsault. Maar dat leidde tot onnodige overproductie. De Zuid-Afrikaanse overheid greep in en begon de Kooperatieve Wijnbouwers Vereniging van Zuid Afrika (KWV) te financieren. Gedurende de 20e eeuw beperkte de KWV de productie, waardoor innovatie niet rendabel werd. Vandaar dat kwantiteit de overhand kreeg boven kwaliteit. De opbrengsten werden beperkt en de minimumprijzen werden vastgesteld op een niveau dat de productie van brandewijn en versterkte wijn aanmoedigde. De controle van KWV over de Zuid-Afrikaanse wijnsector duurde tot de jaren 1990, maar nu nog steeds domineren coöperaties het wijnlandschap.
Zuid-Afrikaanse wijn raakte internationaal uit de gratie tijdens de 20e eeuw en bereikte een dieptepunt toen handelssancties in de jaren 1980 aan het land werden opgelegd vanwege het apartheidsbeleid. De vrijlating van Nelson Mandela in 1990 en de daaropvolgende verkiezing tot president hebben de industrie nieuw leven ingeblazen: wijnen van het landgoed Rust en Vrede in Stellenbosch werden geserveerd tijdens zijn diner voor de Nobelprijs voor de Vrede in 1993 in Oslo, Noorwegen.
Huidige productie
Tegenwoordig wordt bijna de helft van alle wijn die in het land wordt geproduceerd geëxporteerd onder toeziend oog van WOSA, waarbij Europa de belangrijkste markt is. In 2022 oogstten 542 wijnhuizen iets meer dan 1,4 miljoen ton druiven om 806 miljoen liter wijn te produceren. Meer dan 300.000 mensen zijn werkzaam in de industrie; gezien de geschiedenis van het land wordt veel aandacht besteed aan het welzijn van werknemers en veel wijnhuizen hebben specifieke merken gecreëerd om programma’s zoals woningbouw en educatieve voorzieningen te ondersteunen.
Onlangs brachten wij het weekend door in zuid Nederland. Gelegen in het fantastisch mooi Zuid-Limburgse heuvelland vinden we het domein Holset. In 2017 is deze oude boerderij omgetoverd tot een mooi wijn domein met adembenemende uitzichten.
Het is een succes verhaal van een lange adem. Reeds in 2008 begon de geschiedenis van dit leuke wijnhuis. In het kleine dorpje Holset, tegen Vaals aan, liepen Marianne Blijdestein en Erik Leferink tegen een vervallen boerderij aan. Beiden hadden geen ervaring in wijn, maar wel een passie en zagen mogelijkheden. Het idee om hier druivenstokken aan te planten was al snel geboren. De bodem is uitermate geschikt voor wijnproductie. De druivenstokken wortelen in een lösslaag vermengt met vuursteen, kiezel, kalksteen en kalksteenachtige stenen.
Panorama uitzicht op de wijngaard bij Domein Holset
Nu 5 jaar later vinden we hier fantastische wijnen gelabeld als Domein Holset die, interessant genoeg, alleen mousserend zijn. Op mijn vraag waarom uitsluitend mousserend, kwam het antwoord dat dit met opzet gekozen was om zich te onderscheiden. Dit is ook tot stand gekomen met medewerking van buurman en wijnprofessor Stan Beurskens van de wijngaard St Martinus. Het domein is 13.5ha groot, waarvan slechts 7ha staat aangeplant. De wijngaarden liggen in Holset en Vijlen en staan aangeplant met verschillende druivenrassen; Souvignier Gris, Cabernet Blanc, Johanniter, Chardonnay en Pinot Noir. De keuze voor de eerste drie druivensoorten heeft vooral te maken met de schimmelresistentie van deze druivenvariëteiten. Uiteindelijk zitten we nog steeds in Nederland waar het toch vaak vochtig is. En vochtigheid geeft schimmeldruk wat funest is voor een wijngaard. Daarom zijn ook hybride druivenvariëteiten ontwikkeld die beter bestand zijn tegen schimmeldruk.
Ter vergelijking, in Nederland is er ongeveer 275ha (commerciële) wijngaarden verdeeld over 165 wijnbouwers. De meeste wijnboeren zitten in Gelderland, gevolgd door Limburg. De gemiddelde opbrengst ligt op 7.700hl ofwel 1 miljoen flessen. Tijdens de jaarlijkse Wijnkeuring van de Lage Landen (dus inclusief België) deden 60 wijndomeinen mee en van de 238 ingezonden wijnen waren er 32 mousserend! Dus de populariteit is toch redelijk hoog.
Wat zijn hybride druivenstokken
Maar wat zijn nou hybride druivenstokken? In principe zijn er drie druivenrassen, Amerikaanse rassen (zoals Vitis Labrusca, Vitis Rupestris en Vitis Bicolor), de Oost-Aziatische rassen (zoals Vitis Coignetiae) en de Europese, de West- en Centraal-Aziatische rassen (Vitis Silvestris en Vitis Vinifera). Hoewel deze namen onbekend zijn, is deze laatste ras de meest bekende. Dit is het ras waar de meeste wijnen van gemaakt worden. De bekende druivensoorten Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Merlot, Malbec en ga zo maar door vallen onder dit ras. Wanneer variëteiten die tot het Vitis Vinifera ras behoren gekruist worden, spreekt met nog steeds van een Vitis Vinifera (ofwel klassieke) druivenvariëteit. Echter wanneer een Vitis Vinifera variëteit gekruist wordt met een ander ras, spreekt men over een hybride druivenvariëteit, PiWi’s (“pilzwiderstandsfähig”) of “nieuwe druivenrassen”.
Wijn maken van een Vitis Vinifera variëteit blijkt goede wijnen tot stand te brengen. Critici kijken met argusogen naar wijn van niet-Vitis Vinifera. Echter vooral de Amerikaanse soorten hebben één groot voordeel. Ze zijn vele malen beter resistent tegen schimmels als Valse Meeldauw of Phyloxera, omdat deze schimmels reeds in hun natuurlijke omgeving voorkwamen. Het is de Phyloxera plaag die vanuit Amerika met de stoomboten eind 19e eeuw die het gebruik van PiWi’s bevorderden. Doordat in Europa grote wijnbouwgebieden verzwolgen werden door de Phyloxera plaag, ging met de Vitis Vinifera variëteit enten op onderstokken van een PiWi.
Een ander voordeel is dat PiWi’s van nature meer suikers aanmaken, wat in koel klimaat natuurlijk een groot voordeel oplevert. Aangezien door de mindere zonuren de druiven te weinig suikers en te hoge zuurgraad hebben waardoor er geen kwaliteitswijn mogelijk is. Zelfs biologische teelt is mogelijk. Echter de keerzijde is dat veel wijnbouwers niet overtuigd zijn dat ze tot kwaliteitswijnen kunnen leiden. En dat komt vooral door de merkwaardige muskusachtige aroma die ze aan de wijn geven. Dit “foxy” aroma wordt niet overal gewaardeerd.
Terug naar domein Holset
Maar om weer even terug te gaan naar het fantastisch mooi gelegen Domein Holset. Ze produceert ongeveer 30.000 flessen wijn per jaar, verdeelt over vier series. De mousserende wijn wordt gemaakt volgens de traditionele methode, dus de methode die ze ook in de Champagne gebruiken. De gehele vinificatie gebeurd “in-house”. Dit is uniek in Nederland. In 2020 heeft Domein Holset haar eigen wijnkelder in gebruik genomen in Lemiers. Hier vindt zowel de eerste vergisting plaats als de tweede (fles)vergisting.
De wijnen van Domein Holset hebben de classificatie BOB Mergelland en BOB Vijlen. BOB staat voor Beschermde Oorsprong Benaming wat gelijk is voor het France AOC. BOB Mergelland omvat de streek van Maastricht – Nuth – Vaals – Eijsden. De bodem is opgebouwd met mergel in de diepere lagen en löss als bovenlaag met plaatselijk tertiaire lagen, pleistocene formaties en oude rivierafzetting. Binnen de regels van de BOB zijn alleen Vitis Vinifera variëteiten toegestaan. Vanzelfsprekend zijn er verder nog meer beperkingen die je hier kan vinden.
De BOB Vijlen daarentegen is interessanter. Deze 419ha grootte BOB heeft slechts 2 geregistreerde aanvragers, te weten St Martinus en Domein Holset. De bodem dient een bovenlaag van löss te hebben vermengd met stenen zoals vuursteen, kiezel en kalksteen. En daar verschilt het in met BOB Mergelland waar de bodem meer uit mergel bestaat. Hier zijn naast de Vitis Vinifera variëteiten Chardonnay, Pinot Gris en Pinot Noir, zijn ook PiWi’s toegestaan zoals Johanniter, Solaris, Sauvignon Gris, Cabernet Blanc en voor rood Monarch, Cabernet Cortis, Baron en Pinotin.
Recentelijke uitdagingen
Vorig jaar werd Domein Holset, gelegen op een mooi glooiende heuvel met ongelooflijk uitzicht, geconfronteerd met enorm veel regenval. Waarbij de weg die voor het domein loopt, omgetoverd werd in een niet misverstaande wildwaterbaan. De wijngaard worstelde met de meeldauw die in de wijngaard begon te ontwikkelen als gevolg van de hoge vochtigheid. Bij het domein dachten ze “dit nooit meer!” met als gevolg dat in dit jaar men zich richtte op meer natuurlijke ventilatie in de wijngaard. Door meer bladeren weg te knippen, die het vocht vast kunnen houden, ontstaat meer luchtstroom en dus minder kans dat vocht wordt vastgehouden. Echter een jaar als 2022 had en dan ook niet op gerekend. En een ander risico deed haar intrede. Door de overvloedige zon met hoge UV straling ontstond er zonnebrand op de druiven. Juist omdat de natuurlijke bescherming tegen direct zonlicht (het bladerdek) was weggeknipt.
Tenslotte hadden ze bij Domein Holset één groot voordeel. Doordat men zich alleen richt op mousserende wijnen, moeten druiven vroeg geplukt worden. De zuurgraad moet namelijk hoger zijn dan bij stille wijnen. Hierdoor werd in september, voordat de heftige regen en onweersbuien hun intrede deden, geplukt. Daar waar andere wijngaarden meer schade ondervonden vanwege een latere pluk, waardoor druiven opzwollen, openbarstten of rotten, lagen de druiven van Domein Holset reeds veilig in de wijnkelder.
De wijnen
Zoals aangegeven richt men op kwalitatief hoogwaardige wijnen en tot op heden allemaal single-vintage. Dus de wijn is van één jaargang afkomstig. Domain Holset brengt 4 mooie wijnen op de markt. De Dot, een frisse blend van Johanniter en Cabernet Blanc, de Dame, een single variety van Chardonnay. En verder de Prins, een blend van Sauvignon Gris en Johanniter en tenslotte de Classic welke een klassieke blend is van Chardonnay en Pinot Noir. Wat mij ook erg aanspreekt zijn de stijlvolle ingetogen etiketten.
Wijn collectie
Dot
De Dot is licht geelgroen van kleur, met een neus van appel, kruisbes munt en een vleugje witte peper. Het is een frisse fruitige wijn dat 24 maanden weggelegd is op gist. En met 12.5% alcohol aan de gemiddelde kant. De mousse is een beetje stevig maar prettig en de wijn heeft een gemiddeld+ zuur. Het is een droge wijn met 4gr per liter dosage. De wijn heeft een mooi balans tussen fruit en zuurgraad, gedragen door de mousse. Heerlijk als aperitief op een zonovergoten dag.
Dame
De Dame doet haar naam eer aan. De druiven worden voorzichtig met de hand geplukt. De wijn rijpt 30 maanden op haar gist en ook kort op eikenhouten barrique (225lt vaten). Ze is licht goudgeel van kleur met een neus van toast, bloemen, citrus en mango. In de mond bespeur je daarnaast een prettige zachte vanille toets. De mousse is zacht en prettig. De wijn heeft slechts 3gr/lt dosage. De afdronk is aangenaam en verfrissend, waarbij de balans tussen fruit en zuurgraad erg goed is, nadat de toast een beetje naar de achtergrond is gegaan. Persoonlijk is dit toch echt wel een favoriet, terwijl mousserende wijnen normaal niet zo aan mij besteed zijn. Hoewel onze eerste keus op de Prins viel om te proeven, werd deze Dame ons als verrassing extra ingeschonken
Prins
De Prins is een stevige blend van Sauvignon Gris (80%) en Johanniter (20%). De wijn rijpt 36 maanden op haar gist. Deze wijn heeft een krachtige uitgesproken bubbel, is goudgeel van kleur. In de neus bespeur je vooral perzik en abrikoos met een vleugje kruidigheid. Het is een droge wijn met slechts 2gr/lt dosage. Persoonlijk vond ik de afdronk wat kort.
Classic
Afkomstig van de kalkrijke bodems in Voerendaal vinden we de Classic van Holset. Deze valt niet onder de BOB Vijlen of BOB Mergelland, maar kent de classificatie BOB Limburg. Het is een Brut Nature, wat wilt zeggen dat er geen suiker is toegevoegd aan deze wijn (0 gr/lt dosage). De wijn is gemaakt van 70% Chardonnay en 30% Pinot Noir en kent een diepe goudgele kleur met een koperen gloed. In de neus kan je rood fruit, tonen van citrus fruit en hazelnoot bespeuren. Terwijl in de mond naast deze aroma’s ook de vanzelfsprekende toast of brioche te herkennen valt door de autolyse van de 36 maanden gistrijping. Het alcohol percentage is iets bovengemiddeld met 13% wat ook terug te merken valt in de volle body van de wijn. Natuurlijk is het genieten om deze wijn zo te drinken, maar ook naast een zalmgerecht misstaat deze wijn niet.
Hoewel de meeste mensen bij wijn niet direct aan Hongarije denken, kent dit land toch een zeer lange rijke geschiedenis, waarbij de wijnen – mogelijk verrassend genoeg – aan alle Europese hoven zeer welkom waren.
Tegenwoordig kent men internationaal slechts enkele wijnstijlen uit Hongarije, maar eeuwenlang kende dit land een verrassend bijzondere diversiteit. Natuurlijk is de mooie zoete Tokaj bekend, waar wij reeds eerder over hebben geschreven, en ook de diepe, stevige Stierenbloed-wijnen uit Eger en Szekszard. Maar ook kent Hongarije, rond de oevers van het Balaton Meer, interessante droge witte wijnen en meer verfijnde rode wijnen uit diverse andere regio’s.
Hoe het begon
De Hongaarse wijngeschiedenis gaat terug tot de 1e eeuw voor Christus. Er zijn vondsten van wijnculturen die een Keltische oorsprong hebben. Ook de Romeinse overheersing bereikten het Karpaten-bekken en ontwikkelden de cultuur verder. Vooral in de Balaton hooglanden en de Szerémség regio wat toen tot Hongarije behoorde (Syrmia in Servië en deels in Kroatië).
De ontwikkeling van de wijncultuur is niet zonder slag of stoot gegaan. Omdat de wijnen uit de provincie Pannonia (Transdanubië) vergelijkbaar waren met wijnen van het Italiaanse schiereiland, verbood keizer Domitianus in 92 na Christus de wijnproductie in het gebied. Pas in 282 na Christus beviel keizer Valerius Probus de herplanting van de hellingen van Mons Almus (Tarcal of Olaszhegy) in toenmalig Szerémség.
Bloei in de Middeleeuwen
De wijnbouw is beïnvloed door vele tradities. Met invloeden van oude, Centraal Aziatische en Kaukasische tradities die stammen uit de voormalige provincie Pannonia. Deze zijn terug te herleiden in kennis en smaakvoorkeur van de wijnen. Zo dateert de eerste vermelding van zelfsturende wijngaardraden uit 1271. In de Middeleeuwen floreerde de Hongaarse wijnindustrie . Het was een oude traditie dat alle wijngaardeigenaren dezelfde rechten hebben met betrekking tot hun wijnstokken, ongeacht hun titel.
Neergang na de Middeleeuwen
Echter na de Middeleeuwen kwam de Turkse overheersing. Gedurende 1.5 eeuw (van 1541 tot 1699) werd de Hongaarse wijnproductie zwaar getroffen. In deze periode nam Tokaj (gelegen in het Koninkrijk Hongarije) de Aszu-productie over van Szerémség vanwege de Turkse dreiging. Het eerste schriftelijke bewijs van Tokaj Aszu dateert uit 1550.
De volgende mijlpaal kwam in de 19e eeuw, toen het Hongaars-Oostenrijkse Habsburger monarchie serieus professioneel werk begon te maken van wijnbouw, bereiding, regelgeving en handel. Zo ontstonden er nieuwe markten voor Hongaarse wijnen en kwam de wijn op alle Europese hoven terecht. Helaas bespaarde de phylloxera uitbraak ook Hongarije niet. Wijngaarden liepen ernstige schade op. Men breidde eerst het wijngaard areaal uit naar zandgronden, die minder phylloxera gevoelig zijn. Maar ook dit bleek niet de oplossing te zijn. Daarom ging men, net als in veel andere Europese gebieden, de wijnstokken enten op Amerikaanse onderstokken die wel resistent zijn tegen deze druifluis.
Ontwikkelingen in de 20e eeuw
Na de Tweede Wereldoorlog werd door het Communistische regime de focus gelegd op massa productie. Dit gaat natuurlijk hand in hand met lagere kwaliteit en ondoordachte aanplanting. Dit was ook de tijd dat veel mensen besloten om thuis wijn te maken die verborgen werden in kleine kelders.
Toen Hongarije toetrad tot de Europese Unie bloeide de wijnindustrie opnieuw op. In 2011 nam Hongarije nieuwe verordeningen aan voor de kwaliteitscontrole en bescherming van de oorsprongsbescherming.
Geologie en terroir
Inmiddels heeft de wijncultuur zich over het gehele land verspreid en er zijn inmiddels 22 wijnregio’s. Door de veelzijdigheid heeft elke regio haar specifieke terroir. In het oosten liggen de Karpaten, een gebergte dat het land beschermt tegen de koude winden die vanuit het noordwesten het land binnen komen. Over het algemeen kent het land een continentaal klimaat. Echter lokaal is dit gematigd onder invloed van de grote watermassa’s van de Balaton Meer of de Neusiedler See op de grens met Oostenrijk.
Druivensoorten
De gebruikte druivenvariëteiten in de wijngaarden is een mengsel van inheemse en internationale rassen. Witte druivenrassen zijn vooral inheems, zoals Furmint en Hárslevu (vooral toegepast voor Tokaj), Olaszrizling en Kéknyelukekra. Voor rood Kadarka, Kékfrankos (ook bekend als Blaufränkisch of Nagyburgundy) Zweigelt en Blauwer Portugieser. Gelet op de historisch innige band met Oostenrijk zijn deze rassen niet verbazingwekkend. Daarnaast zijn als internationale rassen vooral Chardonnay en Sauvignon Blanc voor witte wijn en Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon en Merlot voor rode wijn aangeplant.
Opvallend is dat we ook mousserende wijnen vinden, met name in de koelere regio’s. Deze zijn van de klassieke druiven Chardonnay en Pinot Noir, maar ook van inheemse Furmint, Harslevelu en Olaszrisling. Deze worden gemaakt volgens de traditionele methode en soms voor de goedkopere wijnen wordt ook koolstofdioxide toegevoegd zodat er eenvoudige mousserende wijn ontstaat.
Hongaarse wijnregio’s
Over het hele Hongaarse land vinden we wijnregio’s. Hoewel elke regio echt haar eigen kenmerken kent, zien we in de noordelijke regio’s vooral rijke en krachtige wijnen afkomstig van hoger gelegen wijngaarden. De midden en zuidelijke regionen zijn meer vlak met een zeer heet continentaal klimaat. In centraal Hongarije vinden we dan ook meer bulkwijn, terwijl in het zuiden er ook een aantal pareltjes tussen zitten, zoals Szekszard en Villany. En tenslotte in het westen vinden we de Balaton regio dat een ietswat milder klimaat kent vanwege de ligging aan het meer.
Hongaarse appellatie
In 2009 heeft de EU het classificatie systeem geharmoniseerd binnen de lidstaten. Om het voor consumenten toegankelijker te maken werden drie niveau’s; Protected Designation of Origin (PDO), Protected Geographical Indication (PGI) en basis kwaliteit wijn. Ook Hongarije heeft zich geconfirmeerd aan deze logica en refereert naar Oltalom alatt álló Eredetmegjelölés (OEM).
De DHC (Dstrictus Hungaricus Controllatus of wel Védett Erdetü) en OEM vormen de PDO. Terwijl de OFJ (Oltalom alatt Földrajzi Jelzés) de PGI vormt en de BOR (wijn) tenslotte staat voor de basis wijn. De DHC is in 2003 opgericht als een vrijwillige subcategorie binnen de PDO classificatie. Het verschil tussen de DHC en OEM is dat de regelgeving voor DHC nog strikter is. Een wijn met DHC status kent gewoonlijk een bepaalde stijl en smaakprofiel. U kan deze wijn herkennen aan VEB (Védett Erdetü Bor), Districtus Hungarius Controllatus of DHC op het etiket.
In Hongarije zijn er 37 appellaties verdeeld over ongeveer 71.000ha, waarvan er maar liefst 31 PDO’s zijn. Maar het kan ook ondoorzichtig gemaakt worden. Zo omvat bijvoorbeeld Balaton PGI, 6 regio’s, 2 subregio’s en nog een andere PGI.
Realiseer u wel dat de hoogste classificatie niet automatisch zegt dat dit een goede wijn is. Het classificatie systeem is in het leven geroepen om aan te geven waar de wijn precies vandaan komt. Echter, net als in de andere wijnlanden, hoe specifieker de locatie is, hoe strikter de regels van het wijn maken vaak zijn. Voorbeelden zijn beperkingen in de dichtheid van het aanplanten van druivenstokken, beperken van de opbrengst per hectare, de toegestane druivenvariëteiten en hoe de wijnen dienen te rijpen. Hierdoor wordt de kwaliteit wel vaak verhoogd.
Kortom
Hongaarse wijnen zijn op de weg terug van weggeweest. De phylloxera plaag, wereldoorlogen en het communistische regime hebben diepe sporen achter gelaten. Maar mede dankzij (financiële) steun uit Europa is de opmars goed ingezet, en er staat een stabiel classificatie systeem. Er is een nieuwe generatie wijnmakers opgestaan die hard aan de weg timmeren met kwalitatief goede wijnen. U ziet deze wijnen meer en meer bij restaurants op de kaart verschijnen. Maar de grote uitdaging is vaak de uitspraak en herkenning van de (inheemse) druivenrassen waar menigeen zijn of haar tong over breekt.
Maar dat neemt niet weg dat het sublieme wijnen zijn. Natuurlijk kan ik doorgaan over Tokaj en hoe bijzonder deze zwoele wijn is. Maar ook de droge witte en rode wijnen zijn indrukwekkend. En daar gaan we in de volgende serie dieper op in.
In de Egeïsche Zee tussen Griekenland en Turkije vinden we vele eilanden waar ook prachtig mooie wijn vandaan komen. Hoewel op de eilanden gedurende enkele duizenden jaren wijn wordt geproduceerd, zijn het vooral de Samos wijnen die weelderig zoet zijn en droge mineraalachtige Santorini met haar wijn die mineraalachtig droog zijn, die wijd bekend staan.
Echter op veel van de prachtig mooie eilanden produceert men de zoete maar verfrissende wijn op basis van Malvasia. Vooral tijdens de Venetiaanse overheersing op Paros, Rhodos en Kreta in de Middeleeuwen werden deze wijnen over heel Europa geëxporteerd. Door de daarop volgende Ottomaanse overheersing zakte deze markt echter flink in. De Ottomanen (Turken) mogen weliswaar vanuit religieuze overweging geen alcohol drinken, maar geheel verbieden deden ze ook niet.
Stabiel klimaat
Het mediterrane klimaat is zeer mild en droog. De stevige noorden en zuiden winden teisteren de wijnbouw. Om deze reden worden de wijnstokken laag bij de grond in een gobelet-stijl getraind om deze invloeden te verminderen. Deze wind draagt ook bij aan het verlagen van de effecten van de warme zonneschijn en verlengen de rijpingsperiode. Hierdoor behouden de druiven hun zuurgraad en kunnen ze complexe aroma’s ontwikkelen. De wijngaarden op de vele verschillende eilanden hebben één ding gemeen; ze liggen allemaal vlak bij zee en genieten van een overvloedig aantal zonuren tijdens het groeiseizoen.
De meeste wijngaarden liggen op onvruchtbare vulkanische bodem op de steile terrassen die uit de bergen zijn gesneden. Deze terrassen staan bekend onder de naam pezoules en helpen de erosie in de bodem te verminderen en weinige water dat valt vast te houden. Door de arme bodems, kent de druivenstok een lagere groeikracht waardoor de bladerengroei vermindert. Hierdoor concentreert de druivenrank zich op de voortplanting en dus concentratie van hoogwaardige druiven.
Er zijn maar liefst 42 verschillende druivensoorten toegestaan, veelal inheemse soorten. Maar vooral de witte Assyrtiko en Athiri en de rode Mandilaria en Fokiano zijn zeer geliefd op de eilanden. De wijnen zijn droog en zoet wit en rosé. Tevens vinden we hier mousserende wijnen.
Classificaties in een vogelvlucht
Er zijn maar liefst 9 PGI’s en 8 PDO’s verdeeld over de vele eilanden. En alle eilanden produceren wijn onder de classificatie PGI Egeïsche Zee. De PDO’s zijn op de bekende eilanden; Limnos, Samos, Paros, Santorini en Rhodos.
Limnos
Net ten zuiden van Grieks Macedonië ligt het eiland Limnos. Uit kloosterarchieven blijkt dat wijnbouw dateert uit de Byzantijnse periode. Sinds 1982 vinden we onder de naam PDO Muscat van Limnos witte wijn die weelderig zoet is van Muscat d’Alexandrie. Deze zijn gemaakt volgens de vin doux naturel stijl. Ook kom je de vermelding Grand Cru tegen. Dat mag onder de voorwaarden dat alle druiven van de één wijngaard afkomstig is met beperkte opbrengst per hectare. De droge witte wijnen komen op de markt onder de naam PDO Limnos en is ook van de Muscat d’Alexandrie. De wijngaarden liggen vooral in het centrale en zuidelijke deel van het eiland, goed beschermd tegen de stevige noordelijke winden. De temperaturen zijn hier net iets lager dan op het vaste land.
Vanaf 2011 zijn er ook droge rode wijnen van Limnio beschikbaar. Deze staan lokaal bekend onder de naam kalampaki. Wijnen gemaakt van deze druivenvariëteit hebben een interessante, frisse smaak, een kleur van gemiddelde diepte, elegante aroma’s die zowel de neus als de mond stimuleren, gedomineerd door tonen van verse kruiden en rood fruit. In de mond hebben ze een gemiddelde tot hoge zuurgraad, knapperige tannine en ongeveer 12,5-13% alcohol. Ook gebruikt men Limnio om versterkte zoete wijnen te produceren, deze zijn een blend van 90% Limnio en 10% Muscat d’Alexandrie.
Vanwege de gunstige klimatologische omstandigheden, zijn veel van de wijnen biologisch gecertificeerd. Saillant detail is dat er meerdere regio’s zijn die refereren naar de Muscat druif. Echter Limnos is de enige regio die gebruikt maakt van Muscat d’Alexandrie. In de andere regio’s staat Muscat Blanc à Petit Grains.
Historisch produceerde Limnos meer rode wijn dan witte. Pas in de jaren 1900 werd de Muscat geïntroduceerd. Doordat deze druif zo goed aansloeg met het lokale terroir, overschaduwde de Muscat druif alle andere druivensoorten.
Mooi Samos
Op één van de mooiste Griekse wijnzones vinden we PDO Samos. De meeste wijngaarden vinden we aan het noordelijke deel van het eiland. De wijngaarden liggen vooral op stenen terrassen rondom de berg Karvounis en de noordoostelijke helling van de berg Kerki. De hoogten kunnen oplopen tot wel 900m om het warme klimaat te temperen. Het aanzienlijke verschil tussen dag- en nachttemperatuur vertraagd de rijping wat ten goede komt aan de zuurgraad en de aroma ontwikkeling.
Tot 2016 was de Unie van Wijnbouwcoöperaties van Samos de enige producent en heeft de weelderig zoete wijn van Samos internationaal op de kaart gezet. De enige toegestane druivenras is Muscat White, beter bekend als Muscat Blanc à Petit Grains en lokaal als Moschata Aspro. Van de ongeveer 1.400ha wijngaarden, staat 98% aangeplant met deze druivensoort.
De wijnproductie op Samos gaat terug naar de 5e eeuw voor Christus. De beroemste periode is echter de 19e eeuw toen Europa geteisterd werd door phylloxera. De West Europeanen keken naar de zoete Griekse Muscats en in het bijzonder naar Samos.
De zoete wijnen kunnen gemaakt worden volgens het principe van Vin Naturellement Doux (zongedroogde druiven), Vin Doux Naturel of Vin Doux zijn. De Vin Naturel Grand Cru is afkomstig van wijngaarden die op 400m of hoger zijn aangeplant.
Paros
Centraal gelegen in de Egeïsche Zee vinden we het eiland Paros, dat onderdeel is van de Cycladen-eilandenketen. Op dit winderige, door bergen gedomineerde eiland vinden we vooral de Monemvasia-druivensoort. Hoewel deze vaak wordt aangezien als Malvasia Bianco, is onlangs uit DNA onderzoek gebleken dat er geen relatie is tussen de twee soorten. Wat bijzonder is, is dat phylloxera zich nooit heeft genesteld op Paros. Hierdoor vinden we hier zeer oude en diepgewortelde wijnstokken.
Alle wijngaarden op het eiland vallen onder de PDO Paros die in 1981 in het leven is geroepen en zowel rode als witte wijnen kent.
Monemvasia is de enige witte druivensoort van het eiland. Witte wijnen geclassificeerd onder de Paros PDO-appellatie moeten 100 procent Monemvasia zijn. Ze zijn meestal knapperig en droog van stijl. In 2011 is de Malvasia Paros PDO geïntroduceerd als classificatie voor zoete wijn van minimaal 85% zongedroogde (Vin Naturellement Doux) Monemvasia en maximaal 15% Assyrtiko. Deze wijn moet minimaal 24 maanden op houten vaten rijpen voordat ze gebotteld mogen worden. Verwarrend genoeg verwijst de PDO naam naar Malvasia, waar dit niet de druif betreft maar de wijnstijl. In de Middeleeuwen tijdens de Venetiaanse overheersing produceerde de Egeïsche Zee regio een populaire zoete wijn onder de naam “Malvasias Oenos”. De beide namen Malvasia en Monemvasia zijn afgeleid van de havenplaats Monemvasia op het schiereiland Peloponnesos.
PDO Paros is de enige Griekse classificatie die een rode wijn toestaat die een blend is met een witte druivensoort. Om de onstuimigheid van de rode Mandilaria in balans te brengen, blendt de wijnmakers van Paros deze met de witte Monemvasia.
Oud Santorini
Santorini is het meest zuidelijke eiland van de Cycladen-groep. Het eiland is geologisch gezien het overblijfsel van een oude vulkanisch kegel waarvan de uitbarsting de kliffen en lagune creëerde. Het eiland staat bekend om haar frisse droge witte wijnen en zoete vinsanto van Assyrtiko. Maar produceert ook rode wijn van Mandilaria en Mavrotragano.
Rijke Santoriaanse geschiedenis
De wijnbouwgeschiedenis op Santorini gaat terug naar 1653 voor Christus. In dat jaar had een vulkaanuitbarsting de stad Akrotiri onder as begraven en opgravingen hebben bewijs opgeleverd dat in die tijd er een bloeiende wijnbouw activiteit bestond. Drie eeuwen later heeft men opnieuw druivenstokken aangeplant op dit eiland. En dankzij het hoge zandgehalte in combinatie met het weinige klei en organische materiaal in de bodem (met als gevolg veel mineralen), overleefden de wijnstokken de phylloxera plaag in de 19e eeuw. Hierdoor vinden we hier wortelstokken die ouder dan 300 jaar zijn!
Klimaat
Tijdens het groeiseizoen kent Santorini nagenoeg geen regenval. Daarnaast teisteren sterke warme westenwinden het eiland. Om die reden traint men de wijnstokken in een spiraalvormige kroonachtige vorm, zogenaamde “mand” wijnstokken die beter bestand zijn tegen deze winden. Het hete droge klimaat geeft als gevolg een lagere opbrengst, maar wel van hoge kwaliteit met veel suiker en zuren.
Diverse Wijnstijlen
De wijnstijl voor droge witte wijn op Santorini is verfrissend, fris en aromatisch. Deze minerale en citrus geurende wijnen worden voornamelijk gemaakt van Assyrtiko, met een beetje Athiri en Aidani. Wanneer ze op eikenhout rijpen zijn ze nog complexer met een vleugje van noten en kruiden. De meest complexe wijnen zijn Nykteri, gemaakt van overrijpe druiven. Deze rijpen 3 tot 10 maanden op vat. Ze zijn genoemd naar “de hele nacht werken” omdat ze traditioneel ’s nachts worden geoogst om complicaties te voorkomen die wel ontstonden wanneer de druiven bij dag werden geoogst. Het verschil tussen Nykteri en gewone Santorini is dat deze wijnen rijker zijn met aroma’s van tropisch fruit en kamperfoelie.
Zoete Vinsanto is misschien wel de belangrijkste bijdrage van Santorini aan de wijnwereld. Deze rijke dessertwijn combineert zuurgraad en intense zoetheid met aroma’s van gedroogde citrusschil, vijgen, abrikozen en toffeepudding. De naam Vinsanto kan worden teruggevoerd tot de 16e eeuw, toen wijn werd geëxporteerd van het eiland in vaten gemerkt als wijn (vin) uit Santorini (Santo). Hoewel het vaak verkeerd vertaald wordt als “Heilige Wijn”, is het heel anders dan het Italiaanse “Vin Santo”. In 2002 verleende de Europese Unie Santorini exclusieve rechten op de naam “Vinsanto”, hoewel Italië nog steeds “vin santo” mag gebruiken.
Tenslotte de rode wijn van Mandilaria en Mavrotragano zijn diep rood van kleur, met zachte tannine en fruitige aroma’s. Vaak hebben ze iets van rokerigheid en overrijp fruit. Sommige mensen associëren deze wijn met de Italiaanse Amarone-stijl.
Beroemd Rhodes
Rhodos is zo niet het meest beroemde eiland in Griekenland en ligt slechts op 20km afstand van Turkiye. De vondst van amforen die uit de 7e eeuw voor Christus afkomstig zijn, levert bewijs dat de wijncultuur hier reeds 2.400 jaar oud is. Een andere bijzonderheid was dat ten tijde van de Ottomaanse heerschappij Rhodos specifiek goedkeuring kreeg om wijn van Malvasia te blijven verhandelen.
Vandaag de dag omvat dit slechts twee appellaties op het eiland, PDO Rhodos voor rode Mandilaria (lokaal Amorgiano) wijn en droge witte Athiri wijn en PDO Muscat van Rhodos voor zoete witte wijn van de Muscat Blanc à Petit Grains (ookwel Moschato Aspro) in een Vin Doux Naturel stijl of Vin Naturellement Doux (zongedroogde druiven)-stijl. Verder is Rhodos een belangrijke bron van mousserende wijn volgens de tank-methode. De stijl is zeer toegankelijk en charmant met aroma’s van rijp fruit. Tevens zijn er rosé versies die mogelijk tot de beste van de Middellandse Zee gebied behoren.
De berg Attavyros speelt een centrale rol in deze cultuur. Op de golvende hellingen en uitlopers vinden we de meeste wijngaarden. Rhodos heeft één van de droogste en warmste klimaten van Griekenland met haar mediterrane klimaat. Tijdens het groeiseizoen koelt de zuidelijke zeebries met name de hooggelegen wijngaarden op de Attavyros. Op deze hoogte vinden we daarom vooral de Athiri witte druivensoort die laag gesnoeid wordt om bescherming te bieden aan de stevige wind. Deze wind geeft de verkoeling die de rijping vertraagd wat de ontwikkeling van de zuurgraad en aroma’s bevordert. De rode Amgiano staat lager op de uitlopers van de berg aangeplant waar de temperaturen hoger zijn en de fenolische rijpheid bevorderen.
Conclusie
Bijna iedereen kent wel de Samos wijn en Vinsanto wijn van Santorini die heerlijk weelderig en zoet zijn met aroma’s van rijp fruit en mooie zuren. Heerlijk bij lichte fruit gebakjes of gele kazen.
Terwijl de zeer prijzige Santorini wijnen zijn mineraalachtig en droog. En ze zijn rijk van smaak zijn met aroma’s van citrus, gevolgd door abrikoos, mediterrane kruiden en een lichte vanilletoets. Deze wijnen zijn heerlijke bij traditionele Griekse gerechten inclusief lamsvlees. Maar ook quiches, pasta met romige sauzen of stoofpotjes.
De rode wijnen van de eilanden zijn ook goed aan de prijs (20€+) en heerlijk bij de traditionele Griekse vleesgerechten of rijpe gele kazen.
Je blijft gewoon genieten op deze prachtig mooie eilanden, of het nou het uitzicht, de natuur, het eten of de wijn is!
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
