Brabant heeft er een nieuw wijn domein bij, Domein Buitendijks in Raamsdonk, nabij de oude vestingstad Geertruidenberg. Nou ja, in Raamsdonk, het ligt toch echt wel een stuk in de polder, bijna tegen het Oude Maasje aan en nabij de Biesbosch. De naam is afkomstig van de polder waar het domein ligt, de Buitendijksche Polder en heeft naast een wijngaard ook een kersengaard. In 2023 zijn de eerste wijnen van Domein Buitendijks verschenen en natuurlijk waren wij nieuwsgierig naar het eerste wijnfeest.
In 2021 zijn Hubert en Janny Verschure gestart met het aanplanten van 5 verschillende druivenrassen. Eigenlijk is bij toeval gekozen voor moderne rassen, en dat bleek een goede greep in ons vochtige land. Omdat de bodem alluviaal van aard is en dus zeer rijk aan voedingsstoffen, doen de druivenranken het zeer goed. Daarnaast heeft de bodem een kalkhoudende laag met dank aan de Grote Waard (wat nu dus Biesbosch is). De ranken staan aangeplant in noord-zuid opstelling om zoveel mogelijk zonlicht te vangen in de ochtend en avond. Van de beperkte oogst 2022 is er geen fles meer verkrijgbaar.
In de wijngaard wordt goed gekeken naar mogelijkheden en veel gebeurd handmatig. Het maaien is weliswaar vaak machinaal, waardoor de wijnstokken iets verder uit elkaar staan gepland. Maar ontbladeren en plukken is echt handmatig. Wel is er een irrigatiesysteem aangebracht dat ten tijde van vorst bijdraagt aan de bescherming van de druiven.
Buitendijks wijnfeest
Afgelopen zondag, 22 september, was het eerste wijnfeest van Domein Buitendijks. We vinden hier de aangeplante druiven Johaniter, Souvignier Gris, de geurende Muscaris en de Cabernet Cortis en Cabernet Cantor. Tijdens een rondleiding over het 8ha tellende domein, mochten we ook genieten van 3 van de 7 wijnen. De wijnen zijn in samenwerking gemaakt met Diederik Beeker van het Betuws Wijndomein.
En een feest mocht het ook zijn, want maar liefst 3 wijnen zijn bekroond tijdens de wijnkeuring van de Lage Landen in 2024. Dit zijn de Buitendijks Bubbels rosé 2022, Cuvée Elisabeth 2023 en Souvignier Gris 2023.
Mousserende Rosé
We beginnen met de eerste bekroonde wijn, de mousserende rosé van de witte Johanniter en de rode Cabernet Cantor en een vleugje Cabernet Cortis. De wijn is gemaakt op de traditionele wijze gemaakt, net zoals een Champagne. En ze is bekroond met een bronzen medaille.
De wijn heeft een mooie heldere lichtroze kleur. Naast een kruidige neus bespeur je ook iets van meloen in de wijn. De wijn heeft een aangename zuurgraad en zachte mousse. Alcohol is gemiddeld en tannine is zeer zacht. Body is verfrissend dankzij de bubbels en de zuurgraad. Op het pallet overheerst vooral het citrusfruit en in de afdronk is dit snel naar de achtergrond terwijl de zuurgraad nazingt.
Cuvée Elisabeth
De Cuvée Elisabeth is een ode aan de grootouders alswel een verwijzing naar de Sint Elisabethsvloed uit 1421 die het gebied deed overstromen.
De wijn is een blend van Johanniter en Muscaris en dat merk je meteen. De wijn heeft een zeer expressieve neus dat zo kenmerkend is voor de Muscaris. De goudgele wijn geeft een aroma af van tropisch fruit en muskaat. Terwijl in de mond de Johanniter de zuurgraad brengt. Een mooi balans tussen zuur en alcohol met een goede body met een zoete hint. Op het pallet rollen muskaat tonen over ananas en gebrande noten. De afdronk is prettig.
Souvignier Gris
Souvignier Gris is een lichtroze druivenvariëtiet doordat het een kruising is tussen de rode Cabernet Sauvignon en de witte Bronner.
De Souvignier Gris is droog en fris van smaak met fruitige tonen van rijpe peren. Met een pallet van bloemige tonen en steenfruit. Body is prettig dankzij het gemiddelde alcohol percentage. De afdronk is aangenaam.
Kom zelf maar eens kijken en proeven. Domein Buitendijks is een jong wijnbedrijf waar zeker potentie in zit. Dankzij de ervaring van Diederik leren ze veel over het beheer in de wijngaard en Diederik zit er bovenop als het gaat om kwaliteit. Wij zijn erg nieuwsgierig naar de ontwikkeling van deze wijnen in de komende jaren!
We kijken naar het oostelijke deel van het Midwest in Amerika. Midwest kent een zeer koud klimaat in het noorden en zeer vochtig in het zuiden, waarbij de rivier de Mississippi een leidraad is. Wijnbouw is al zeer uitdagend door de klimatologische invloeden. Maar toch zijn er een aantal pionieren die volharden. Vandaar dat dit deel van Midwest vooral moderne druivenrassen staan aangeplant.
Kaasland Wisconsin
Ten westen van Lake Michigan ligt de staat Wisconsin. Hoewel de wijnindustrie reeds sinds midden 19e eeuw actief is, is deze nog steeds erg klein. De focus in dit deel van Midwest ligt op de kou-resistente hybride of moderne druivenrassen. Vooral Valiant, Edelweiss, La Crosse en Frontenac zijn erg in trek. Maar ook wijn gemaakt van fruit, zoals bosbessen, bramen en kersen. Interessant weetje is dat Wisconsin de onbetwiste nummer 1 bekend staat als kaasland van Amerika. En wat gaat nu beter bij kaas dan wijn?
Binnen Wisconsin liggen drie subappellaties. Dit zijn Upper Mississippi Valley, de grensoverschrijdende appellatie en tevens grootste appellatie van Amerika, Lake Wisconsin en Wisconsin Ledge.
De Upper Mississippi Valley ligt langs de Mississippi rivier. De topografie van de appellatie is grotendeels bepaald door glaciale activiteit van de laatste IJstijd. Ondanks de enorme omvang, is de wijnbouw activiteit maar beperkt.
Lake Wisconsin AVA
Binnen dit grote Upper Mississippi Valley vinden we ook Lake Wisconsin AVA. In tegenstelling tot de grote zus, vinden we hier vooral de hybride Marechal Foch en Seyval Blanc druivenrassen. Daar waar het in Upper Mississippi Valley vaak onbestendig warm of ongelooflijk koud kan zijn dankzij het continentale klimaat, kent Lake Wisconsin AVA een juist gematigd klimaat. Dankzij de grote watermassa profiteren de wijngaarden van een uniek mesoklimaat. Daatentegen is het risico op vochtigheid, en dus schimmeldruk, wel groter. Wijngaarden in Lake Wisconsin liggen op hellingen op het zuiden en zuidwesten, waar de zanderige en grindachtige leembodems zorgen voor een goede afwatering van de wijngaarden. De hellingen leveren meerdere voordelen. Zo is er een betere blootstelling aan zonlicht en de luchtcirculatie laat de koude lucht zakken naar het diepste punt. Hierdoor is er minder kans op vorstschade.
Wisconsin Ledge AVA aan de Niagara Escarpment
In het uiterste noordoosten van de staat ligt Wisconsin Ledge AVA. Recht aan het water van Lake Michigan en Niagara Escarpment. Ondanks de grootte van de appellatie (wel 10.000km2), zijn er slechts 44 wijndomeinen. Hier liggen de wijngaarden vooral op het oosten om optimaal te profiteren van de luchtstroming vanaf Lake Michigan. Het groeiseizoen is langer als gevolg van het opwarmen en vasthouden van deze warmte van de grote watermassa. De bodem bestaat uit arme, goed waterdoorlatende kalksteen met grind, zand en klei. Hierdoor ontstaan kleine maar zeer geconcentreerde druiventrossen. Dit in combinatie met de waterschaarste in de grond, levert kwalitatief zeer goede druiven.
Snelgroeiend Illinois
Illinois is mogelijk de snelst groeiende wijnstaat van Amerika. Het ligt ingeklemd tussen Missouri in het westen en Idaho in het oosten. Met Wisconsin in het noorden en Tennessee in het zuiden. Hoewel Illinois op dezelfde hoogte ligt als noord Californië, zorgen de onvoorspelbare en strenge winters van de Midwest ervoor dat wijnbouw niet zo wijd bedreven wordt als in Napa Valley of Sonoma County. Om deze zelfde reden vinden we de meeste wijndomeinen in het zuiden van de staat, waar het warmer is.
Hoewel de wijnindustrie snel groeit, is het nog steeds zeer klein met slechts 400ha. Ook hier geldt dat moderne druivenrassen het meest geliefd zijn. Denk aan Chambourcin, Seyval Blanc en Marcheval Foch. Terwijl Niagara, Frontenac Gris en Saint Pepin vaak verwerkt worden tot halfzoete tot dessertachtige wijnen.
Binnen Illinios zijn er twee subappellaties; Shawnee Hills AVA en Upper Mississippi Valley in Illinios, waar we al veel over geschreven hebben.
Shawnee Hills AVA
Zoals de naam zich doet vermoeden, onderscheidt deze appellatie zich door haar heuvels tot ongeveer 300m hoogte. De appellatie is in 2006 toegekend en was daarmee de eerste van Illinois. Shawnee Hills AVA is tevens onderdeel van het grensoverschrijdend Illinois Ozarks regio met Missouri. De zomers kunnen vochtig zijn, waarbij de luchtafvoer van groot belang is om de schimmeldruk te beperken. Tevens spelen de heuvels een belangrijke rol om de ergste kou uit het noorden buiten de deur te houden. Er zijn ongeveer 50 wijngaarden (en 20 wijnmakerijen) binnen deze appellatie.
Wie Tennessee zegt, zegt whisky
Tennessee is zeer bekend terrein voor whisky liefhebbers. Maar ook vinden we hier en daar een klein plukje wijngaard. Interessant genoeg was Tennessee erg groot in de wijnindustrie dat begon toen de Europese kolonisten begin 19e eeuw het land verkenden. Maar na de eeuwwisseling nam whisky een vogelvlucht en overschaduwde de wijnindustrie volkomen.
Er zijn een paar wijndomeinen, vooral rondom de stad Nashville en enkele hoger in de Appalachen. Dit ligt in het westen van de staat in de sub-appellatie The Appalachian High Country AVA. Deze strekt zich nog verder uit over North Carolina en Virginia. De enige andere sub-appellatie is het noordelijke puntje van de met Louisiana grensoverschrijdende Mississippi Delta AVA. Het vochtige sub-tropische klimaat maakt het uitdagend voor druiventelers. En door de koude winters zijn vorstresistente druivensoorten nodig. Vandaar dat we hier hybride soorten als Vidal en Chambourcin tegen komen die naast vorstbestendigheid ook goed tegen vochtig klimaat kunnen.
Muscadine uit lastig Mississippi
Dankzij het hete vochtige klimaat is het lastig om in Mississippi druiven te laten groeien. Alleen de Muscadine, die inheems is aan deze regio, weet haar weg te vinden. Schimmelziekten zoals valse meeldauw en de ziekte van Pierce komen hier veel voor, en onvoorspelbaar weer uit de Golf van Mexico is een gevaar tijdens het groeiseizoen. Vandaar ook dat er slechts drie commerciële wijndomeinen zijn. Muscadine wordt veelal gebruikt voor druivensap, gelei en jam. En dus ook een beetje wijn.
Naast het uitdagende klimaat is er ook een andere reden waarom wijn niet echt van de grond komt. Reeds 13 jaar voor de Drooglegging, besloot Mississippi om in 1907 alcohol uit te bannen. Omdat men de opvatting had dat alcohol gezinnen zou destabiliseren en ruineren. Daarnaast was Mississippi de laatste staat om de Drooglegging terug te draaien in 1966.
Er is slechts één appellatie binnen de staatsgrenzen, de Mississippi Delta AVA, die ook in delen van Tennessee en Louisiana ligt. Deze ligt 260km langs de Mississippi River en profiteert van de alluviale afzetting. Ondanks de grote appellatie, vind er bijzonder weinig wijnbouw plaats. De producenten neigen naar Muscadine en Norton, vanwege hun schimmelresistentie. De wijn is ook niet buiten de staatsgrenzen te verkrijgen.
Tot slot
Ook in dit deel van Midwest Amerika vinden we vooral moderne druivenrassen vanwege de extremen in het klimaat. De Mississippi rivier speelt een hoofdrol voor de watervoorziening. En omdat wijnbouw zeer beperkt is, zijn de wijnen nauwelijks buiten de staten te verkrijgen. Dus ben je in de buurt, ga zeker eens de winetrails na die in de staten lopen.
Net ten oosten van de Midwest liggen staten als Minnesota, Iowa en Missouri. In het midden van de VS vinden we vooral winterharde moderne druivenrassen zoals Norton, Chambourcin en Frontenac.
Minnesota land of 10.000 meren
Minnesota is één van de noordelijke staten van de Verenigde Staten die aan Canada grenzen. Het ligt net ten westen van de grote meren. Het is een nog jonge wijnregio met de eerste wijnmakerij dat is opgericht in 1977.
De temperatuur kan erg koud zijn en is vergelijkbaar met de Mosel of Okanagan in Canada. Een van de factoren achter het succes van de wijn uit Minnesota is het gebruik van winterharde druivensoorten zoals Marquette, Frontenac en la Crescent. Dit zijn hybride of moderne druivenrassen ontwikkeld door de Universiteit van Minnesota.
De staat kent twee subapppellaties; de grensoverschrijdende Upper Mississippi Valley AVA, die maar liefst vier staten doorkruist en Alexandria Lakes AVA.
Dus, hoe smaken Minnesota-wijnen? De smaakprofielen zijn net zo gevarieerd als de druiven zelf, maar veel van de wijnen worden gekenmerkt door heldere zuren, fruitige tonen en een vleugje zoetheid. De rode wijnen zijn meestal lichter, met smaken van kersen, frambozen en kruiden. De witte wijnen zijn fris en verfrissend, met tonen van citrus, appel, peer en tropisch fruit.
Grensoverschrijdend Upper Mississippi Valley
Langs de Upper Mississippi River ligt de gelijknamige appellatie en strekt zich uit over 7,7 miljoen hectare. Dit is de grootste appellatie in de Verenigde Staten. Hier vinden we de inheemse Vitis Riparia. De oorspronkelijke bewoners, Sioux en Ojibwa indianen gebruikten de bessen in hun voedsel. De eerste kolonisten noemden de druiven “frost grapes” omdat de beste kwaliteit werd verkregen na de eerste strenge vorst.
Het klimaat van de Upper Mississippi Valley is continentaal en koel. De glooiende heuvels en het glooiende landschap van de regio zorgen voor maximale blootstelling aan de zon, wat de groei van de druiven bevordert. Wijngaarden worden aangeplant in bodems die voornamelijk bestaan uit klei en slibleem bovenop gesteente van kalksteen.
In de Upper Mississippi Valley River AVA moeten wijnbouwtechnieken worden aangepast om de koude winters het hoofd te bieden. Na de oogst halen veel wijnhuizen de wijnstokken van hun geleidingssystemen los. Om vervolgens de wijnstokken te snoeien en begraven onder de mulch. In het voorjaar, net voor het ontluiken, worden de wijnstokken vervolgens terug in het hekwerk geleid om aan de volgende groeicyclus te beginnen.
Alexandria Lakes AVA
Nabij de stad Alexandria, gelegen ten noordwesten van Mineapolis, ligt Alexandria Lakes appellatie. Deze appellatie is in 2005 toegekend dankzij Carlos Creek Winery.
De meren rond de stad Alexandria zijn erg diep en hebben ook een aanzienlijke oppervlakte. Watermassa’s zoals deze dienen om het lokale meso-klimaat te matigen, waardoor iets warmere winters en koelere zomers ontstaan. Dit effect is van vitaal belang in het extreme continentale klimaat. De leemachtige bodems in de meren van Alexandrië werden door gletsjers uit het omringende landschap geschuurd. Ze zijn diep en goed doorlatend en zetten de wijnstokken ertoe aan om diepe wortelstelsels te laten groeien om bij het water te komen. Hierdoor zijn de planten sterker en produceren ze kleinere hoeveelheden druiven van hoge kwaliteit.
Uitdagend Iowa
Ten zuiden van Minnesota ligt de staat Iowa. Wijnbouw kent hier haar uitdagingen. De zeer warme zomerdagen bevorderen het risico op schimmelziekten. Terwijl de extreem koude winternachten vele wijnstokken kunnen doden. Vandaar dat er maar relatief weinig Vitis Vinifera staan aangeplant, maar meer hybride en inheemse Amerikaanse soorten, zoals Frontenac, Marechal en la Crescent.
Hoewel wijnbouw reeds in 1999 werd toegepast, is de omvang nog redelijk klein met ongeveer 100 wijnbouwers en 500ha. Dit is vooral te danken aan de Drooglegging en het gebruik van onkruidbestrijders in de jaren 1940 waardoor de druiventeelt geminimaliseerd werd. Voor die tijd nam Iowa de zesde plaats in van grootste wijnbouw in Amerika.
Iowa ligt op dezelfde breedtegraad als zuid Frankrijk, maar kent toch echt een heel ander klimaat. Terwijl de wijngaarden van de Provence worden beïnvloed door de nabijgelegen Middellandse Zee, heeft Iowa een fel continentaal klimaat, met hete, vochtige zomers en strenge winters.
Het grootste deel van de productieve wijngaard van Iowa ligt in de heuvelachtige noordoostelijke hoek van de staat, de Upper Mississippi Valley AVA. Hier zijn wijngaarden te vinden in valleien en op hellingen waar enige beschutting is tegen de heersende weersystemen uit het noorden. Meer recentelijk heeft de staat een tweede AVA verwelkomd, het Löss Hills District, dat aan de westelijke grens van de staat ligt.
Löss Hills AVA
In 2016 werd de appellatie status voor het gebied in het westen van Iowa toegekend. Hier staat vooral de winterharde Norton en Chambourcin druivensoorten.
Het gebied heeft diepe lössbodems (soms tot 90m diep) die de heuvels in de loop van de tijd hebben gevormd. Deze bodems zijn glaciaal van oorsprong en werden door de rivier de Missouri in de regio gebracht. De wind blies vervolgens de bodems over het landschap met de zwaarste deeltjes die zich tot heuvels vormden.
Het belangrijkste voordeel van de diepe, brokkelige bodems is dat de wijnstokken diep in de grond groeien op zoek naar voedingsstoffen. De bodem draineert ook gemakkelijk, wat een pluspunt is gezien de hoge regenval in het gebied. Risico echter is de gepaarde erosie.
De moderne druivenrassen van Missouri
De geschiedenis van wijn maken in Missouri gaat terug naar 1850 dankzij Duitse immigranten. Deze vestigden zich in het stadje Hermann in de Missouri River vallei. Hier zijn ideale condities voor wijnbouw. Dit werd de “Missouri Rhineland” genoemd. Helaas door de Drooglegging veel ook in Missouri de wijnbouw terug. Maar vanaf midden jaren 1960 begon het weer te groeien. Dankzij de benoeming van Augusta AVA in 1980 heeft Missouri de eerste Amerikaanse appellatie in handen. Gevolgd door Hermann AVA in 1983. Het zal dan ook niet verbazen dat de meeste wijn makerijen.
Missouri wordt algemeen erkend als de toonaangevende producent van uitstekende Norton-wijn, die, als je het nog niet weet, een krachtpatser van rode wijn is die net zo weelderig en robuust is als Zinfandel. Het is ook de staatsdruif van Missouri. En houd Vignoles in de gaten. Het is hard op weg een elegante witte wijn te worden die past bij Sauvignon Blanc voor zure, droge witte wijnen die op magische wijze samengaan met pittige gerechten.
Grensoverschrijdend Ozark Mountain AVA
Binnen het grote Ozark Mountain AVA vinden we meerdere subappellaties. Ozark Mountain strekt zich uit over Missouri, Arkansas en Oklahoma. Ook hier geldt dat het continentale klimaat uitermate geschikt is voor moderne druivenrassen zoals we wel in meer staten van midden VS zien.
Hoewel de naam verwijst naar bergen, is het meer een verhoogd plateau. Door de enorme omvang van 1,4 miljoen hectare is het terroir zeer divers. Het klimaat kan omschreven worden als continentaal, met koude winters en hete zomers. Terwijl de bodems gevarieerd zijn, van zandsteen en leem tot kalksteen en klei.
Historisch Augusta AVA
Het kleine Augusta AVA ligt in een curve van de Missouri River. Wijngaarden liggen op een lage, op het zuiden gerichte klif boven de rivier, waar ze kunnen profiteren van een goede blootstelling aan zonlicht tijdens het groeiseizoen en beschutting tegen barre weersomstandigheden uit het noorden. Hier zijn slibrijke alluviale bodems van grote diepte te vinden naast zeer vruchtbare löss en ontsluitingen van zandsteen. Het rivierdal, en die van zijn zijrivieren, biedt beschutte mesoklimaten en vorstbescherming in het voor- en najaar.
Tegenwoordig domineren kleine boetiekwijnmakerijen de wijnindustrie in Augusta, waarvan er vele dezelfde namen dragen als hun wijnbouwvoorgangers uit de 19e eeuw. Hoewel hybride variëteiten de aanplant in Augusta domineren, experimenteren sommige producenten met Vitis vinifera-druivenrassen zoals Chardonnay.
Duitse invloeden in Hermann AVA
De Duitse invloed op de lokale cultuur en architectuur is gemakkelijk te zien in Hermann, zelfs zonder noemenswaardige aanplant van Riesling. De namen van de steden die de grenzen van de AVA vormen, bevestigen ook het Duitse erfgoed van het gebied: Berger, Bernheimer, Swiss, Dissen en Hermann.
We vinden Hermann AVA op de zuidelijke oever van de Missouri River. Ondanks deze herkomst, en de vele vergelijkingen met de wijngebieden van Zuid-Duitsland, zijn de wijngaarden meestal beplant met hybriden zoals Chambourcin, Traminette, Seyval Blanc en Vidal. Er zijn ook kleinere aanplantingen van vinifera-variëteiten, en Riesling komt voor.
Divers Ozark Highlands AVA
Terwijl Ozark Highlands in het midden van het grote Ozark Mountains ligt, vinden we hier zowel moderne druivenrassen als de Vitis Vinifera. Denk hierbij aan Muscat en Cabernet Sauvignon. Het grote verschil met de andere appellaties is dat regenval hier minder is, het gebied op grotere hoogte ligt en de bodem bestaat uit bruin los leem met klei. Wortelstokken moeten dieper graven voor water en voedingsstoffen, wat de kwaliteit tegoed komt. Helaas zal je echt naar Missouri moeten gaan om van deze wijnen te genieten.
Klein Arkansas
Daar waar in de noordelijke staten het vooral de Duitse kolonisten waren die de wijnbouw introduceerden, was dat in Arkansas de Franse kolonisten. In Altus vinden we de oudste wijnmakerijen van de staat, die inmiddels in handen zijn van de 6e generatie. Wijnbouw profiteert van de vruchtbare grond en milde klimaat. De wijnbouw vind vooral plaats in het noorden van de staat en gebeurd geheel binnen de grenzen van Ozark Mountain AVA.
Er zijn twee subappellaties. In de Arkansas River vallei ligt de Arkansas Mountain AVA. Deze ligt beschermd ingeklemd tussen de Ouchita en Boston bergtoppen. Waardoor temperaturen significant hoger zijn dan in de omliggende gebieden. Terwijl de Arkansas River de nodige verkoeling brengt in de zomer. De bodem is alluviaal dankzij de rivieren. We vinden hier vooral inheems druivensoorten zoals Muscadine, Niagara en Catawba.
Altus AVA ligt op een plateau tussen de Boston Mountains in het noorden en de noordelijke oevers van de Arkansas River. Het continentale klimaat zorgt voor warme zomers en strenge winters die getemperd worden door de bescherming van de Boston Mountains. De rijpingsperiode is hierdoor langer waardoor variëteiten als Cabernet Sauvignon, Merlot en Chardonnay prima tot hun recht komen. De bodems op het Altus-plateau bestaan voornamelijk uit grind en zandleem. Deze arme grond met goede drainage is uitstekend voor de wijnbouw.
Tropisch Louisiana
In het zuiden tegen de Golf van Mexico aan ligt de staat Louisiana. Gezien het hete, vochtige klimaat en de moerassige, drassige bodems van Louisiana is het geen verrassing dat wijnbouw geen rol van betekenis speelt. In het noorden is er heuvelachtig hoogland en in het zuiden alluviale moerassen.
Er was een aanzienlijke wijnindustrie in de staat gedurende de 18e en 19e eeuw (ten tijde van de Franse kolonisatie). Dit was meestal gebaseerd op wijnen die uit Europa werden geïmporteerd. Sommige kolonisten in Louisiana experimenteerden in deze tijd echter met wijnbouw in het lokale terroir.
De weinige wijn die uit Louisiana komt is vooral gemaakt van de inheemse Muscadine druif, een druif met een dikke schil die daardoor resistent is tegen de schimmeldruk die gepaard gaat met de hoge luchtvochtigheid in de regio.
In het noordoosten van Louisiana, langs de oostelijke rand van de Mississippi rivier ligt de Mississippi Delta AVA die in 1984 haar eigen appellatie verkreeg. Ondanks de hoge beloftes, is er nog geen grootschalige wijnbouw. Het kleine aantal producenten hebben een voorkeur voor de inheemse Muscadine omdat die zich beter aan het klimaat heeft aangepast.
Het midden van de Verenigde Staten (de Midwest) varieert van een gematigd continentaal klimaat in North Dakota met subtropische zomers en koude strenge winters tot een warm steppe klimaat in het zuidwesten van Texas. In deze aaneenschakeling van klimaten vinden we toch ook wijnbouw plaats.
Continentaal North en South Dakota
In het midden van Amerika, aan de grens met Canada ligt North Dakota. Deze staat heeft feitelijk geen AVA, naast de officiële staat-appellatie.
North Dakota ligt op dezelfde breedtegraad als beroemde Europese wijnregio’s als de noordelijke Rhone, Bordeaux, Chablis en Champagne. Desdanks kent het slechts een kleine wijnindustrie. Deze is gebaseerd op fruitwijnen en hybride variëteiten die goed tegen de extreem koude temperaturen kunnen, zoals Frontenac en Saint Croix.
De staat heeft een continentaal klimaat en is daardoor ongeschikt voor grootschalige wijnbouw. Desondanks is er kleinschalig wat wijnbouw activiteiten en is in 2006 de North Dakota Grape Growers Association opgericht om wijnbouw te promoten. Pas in 2002 is de eerste commerciële wijngaard opgericht, Pointe of View Winery.
In South Dakota, dat tussen 42 en 45 graden noorderbreedte ligt, zien we een zelfde beeld. Deze staat ligt feitelijk op dezelfde hoogte Bordeaux en Toscane. Maar de wijngeschiedenis gaat hier wel terug naar midden van de 18e eeuw. Kolonisten vestigden zich in de Black Hills-regio (daar waar we ook het beroemde Mount Rushmore monument te vinden is). Hier vestigden ze wijngaarden rondom de stad Sioux Falls. Desondanks is wijnbouw van geen betekenis en zijn er ook geen appellaties, naast de staat-appellatie.
Nebraska
Ten zuiden van South Dakota ligt Nebraska. De wijnbouwgeschiedenis van Nebraska is vergelijkbaar met die van een groot deel van Midwest. Vroege Europese kolonisten brachten wijntradities mee uit hun thuisland en vestigden een kleine maar bloeiende wijn in het midden van de late jaren 1800. Met de komst van de drooglegging in 1920 werden wijngaarden weggerukt ten gunste van lucratievere gewassen.
Hybride druivenrassen die speciaal zijn gekweekt om extreme kou te weerstaan, slaan het beste aan. De witte variëteit Edelweiss wordt het meest geteeld in de staat, en de Brianna-druif, ontwikkeld in Minnesota, is ook belangrijk. De witte wijnen kunnen nogal variëren qua restsuikergehalte.
Sunflower state Kansas
In het centrum van de Verenigde Staten ligt de staat Kansas en staat meer bekend om haar graangewassen en zonnebloemen producten dan om haar wijnindustrie. Toch in het oosten van de staat rondom de stad Kansas City, aan de Kansas-rivier, vinden we plukjes wijnbouw.
Duitse telers introduceerden de wijnbouw in deze staat in de 19e eeuw. Voordat in 1881 Kansas als eerste staat de productie en verkoop van alcohol verbood, had Kansas één van de grootste wijngaarden van het land met 2.000ha.
Ook hier is het niet verwonderlijk dat het klimaat continentaal is met lange hete vochtige zomers en koude winters. Andere risico’s zijn ook tornado’s, hagelbuien en schade door het gebruik van pesticiden in andere landhouwvormen.
Oklahoma
Gelegen tussen Kansas in het noorden en Texas in het zuiden ligt Oklahoma. Hoewel Oklahoma niet de meest logische locatie voor kwalitatieve wijnbouw is, gelet op haar liggen tussen de 32 en 37 graden noorderbreedte, vindt wijnbouw plaats sinds de eerste kolonisten. Dit is vooral in het oosten van de staat. Hier vinden we de eerste Vitis Vinifera wijndruiven in MidWest ondanks het onvoorspelbare klimaat dat vooral continentaal is. Ongeveer 80% van de aanplant is Vitis Vinifera, zoals Cabernet Sauvignon en Chardonnay, 15% is hybride zoals Chamborcin en de resterende 5% zijn Amerikaanse natives.
Naast de staat appellatie, kent Oklahoma slechts één subappellatie: Ozark Mountain AVA. Dit is een grensoverschrijdende appellatie en ligt in noordoost Oklahoma, zuid Missouri en noordwest Arkansas. Het is de 6e grootste appellatie van Amerika met 1.5 miljoen hectare. Maar is eigenlijk maar klein in Oklahoma.
Kortom
De Amerikaanse MidWest heeft mede dankzij een extreem continentaal klimaat geen echte wijnregio’s. Maar desondanks heeft de MidWest een belangrijke rol in de wijnbouw gespeeld, maar daar volgende week meer over.
In het noordoosten van Amerika, ten zuiden van Lake Ontario in de staat New York vinden we Finger Lake AVA. Hier komt 80% van de wijnproductie van de staat New York vandaan. De andere wijnregio’s in de staat zijn Lake Erie region, Niagara Escarpment, Hudson River region en Long Island region. De Finger Lakes is een overweldigend en uitgestrekt gebied waar met name Duitse wijn invloeden te vinden zijn. Riesling is één van de belangrijkste commerciële gewassen. Maar daarnaast vinden we hier ook andere Europese rassen, hybride druiven soorten en inheemse Amerikaanse soorten.
De Finger Lakes AVA werd opgericht in 1982 en omvat de elf vingervormige meren. Dit zijn natuurlijk gevormde meren. Volgens indiaanse overleving “keek de Schepper met speciale gunst naar het land en reikte naar beneden om het te zegenen, waarbij hij de afdruk van zijn hand achterliet”. Geologisch wijst uit dat toen de laatste ijstijd eindigde, trokken gletsjers zich terug. De enorme slijpdruk als gevolg van de terugtrekkende gletsjers lieten diepe sporen achter, wat nu de Finger Lakes zijn.
Het omvat in totaal 11 meren. Waarbij de grootste aanplant te vinden is nabij Canadaigua, Keuka, Seneca en Cayuga Lakes. In totaal beslaat Finger Lakes AVA ongeveer 4.500ha aan wijngaarden.
Geschiedenis
De eerste vermelding van wijngaardbeheer dateert uit 1829 toen een bisschoppelijke predikant in Hammondport Vitis Labrusca-scheuten in de pastorietuin aanplantte. De eerste commerciële wijnbouw dateert van 1862 met de oprichting van de Hammondsport en Pleasant Valley Wine Companies.
De regio werd beroemd om haar mousserende wijnen waarbij zelfs Europese prijzen werden behaald. Deze successen stimuleerden de industrie waardoor de aanplant groeide tot meer dan 10.000ha. In het begin van de 20e eeuw ontstond er echter een daling, ingegeven door de Drooglegging, de groei van de Californische wijn industrie en de phylloxera-plaag. Na de opheffing van de Drooglegging in 1933 kwam de productie slechts beperkt op gang. Toen de soldaten terugkeerden aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, waren de Europese droge wijnen meer in trek. Terwijl de wijnen van de inheemse Amerikaanse wijnstokken meer suikers bevatten. Echter door het barre klimaat in Finger Lakes ondervond men veel problemen met de verbouwing van Vitis Vinifera druivenstokken. De wijnbouwers begonnen te experimenteren met een kruising tussen Franse en Amerikaanse wijnstokken met beperkt succes.
Pas in 1962 bewees Dr Frank dat het enten van Vitis Vinifera druivenrassen op een winterharde Amerikaanse onderstok weldegelijk succesvol kan zijn. Hij plantte de Duitse Riesling, Chardonnay, Pinot Noir, Gewürztraminer en Cabernet Sauvignon wijn stokken met overweldigend succes aan in het Finger Lakes district. Dit zorgde voor revitalisering van de wijnindustrie.
Bedreiging
Naast de vanzelfsprekende vorst risico’s is in 2020 de Gevlekte Lantaarnvlieg ontdekt. Dit is een invasieve insectenplaag uit Azië die zich voornamelijk voedt met onder andere wijnstokken, hop, esdoorn, walnoot en fruitbomen. Hoewel de volledige effecten van dit insect onbekend zijn, zal het, volgens de DEC, een negatieve invloed hebben op de landbouw- en toerisme-industrie en kan het de bossen van New York beïnvloeden.
Terroir
De diepe meren helpen het klimaat te matigen. De zomerse warmte wordt opgeslagen in het water en komt in de winter vrij. Hierdoor blijft het klimaat mild en heeft de anders zo strenge vorst minder impact op de wijngaarden. De wijngaarden staan op steile hellingen aangeplant met uitzicht op de meren, zodat ook de reflectie van het water zonlicht tot onder het bladerdek kan brengen (en dus vorst vermindert) en voorziet in goede afwatering.
Het gesteente is op sommige plaatsen kalkhoudend en op andere niet-kalkhoudend. De kalksteenbodem is te vinden in het noorden van de regio met zuurdere bodems in het zuiden. In de gebieden met kalksteenbodems lekt zure regen calciumcarbonaat uit het gesteente en zet het af in de bodem en het meer. Dit calciumcarbonaat fungeert als een buffer tegen de pH van de bodem, waardoor de bodem ideaal is voor de druiventeelt. In de niet-kalksteenzones moet gemalen kalksteen aan de bodem worden toegevoegd om dit bufferende effect te creëren.
Overweldigend Finger Lakes AVA wijn
Er zijn inmiddels ongeveer 150 wijndomeinen te vinden binnen deze AVA, die over een breed assortiment beschikken. De toekenning van AVA is in 1982 gebeurd. In totaal valt maar liefst 1 miljoen hectare onder de AVA regulering. Riesling wijn, van Duitse herkomst, is vanzelfsprekend de signatuur voor de Finger Lakes regio met ongeveer 25% van de totale productie. Maar er zijn ook voortreffelijke Chardonnay, Pinot Noir en Cabernet Sauvignon te vinden. New York mag de derde grootste wijnproducerende staat van Amerika zijn, maar 80% van het wijngaarden staan aangeplant met Vitis Labrusca voor druivensap, zoals Concord, Niagara en Catawba. Ook staat er een wijde variëteit aan hybride of moderne druivenrassen, waarvan Vidal Blanc de meest bekende is voor ijswijn.
Gelet op het koele klimaat is er tevens mousserende wijn voorhanden, van de traditionele Champagne stijl maar ook verrassend en ongebruikelijke mousserende wijn van Riesling. Binnen de AVA zijn twee subregio’s die een eigen AVA hebben toegekend, dat zijn Cayuga AVA in 1988 en Seneca AVA in 2003.
De wijnstijlen variëren van droog, mousserend tot zoet en ook ijswijn. De wijnen zijn overwegend licht en verfrissend – heel anders dan de Californische tegenhangers. Ook gelet op het koelere klimaat is het niet verrassend dat de alcohol percentages lager liggen.
Cayuga AVA
Cayuga Lake was het eerste individuele meer van de Finger Lakes dat in 1988 de AVA-status verwierf. Met haar Veertig mijl lengte is Cayuga Lake de langste van de elf Finger Lakes. Net als het Seneca-meer zijn de wijngaarden op steile hellingen geplant, waardoor luchtpatronen mogelijk zijn die een microklimaat creëren waarin koude lucht van de wijngaarden naar het meer stroomt waar het opwarmt en stijgt, waardoor een vacuüm ontstaat dat meer koude lucht van het land trekt. Ongeveer 500ha is aangeplant met overwegend Riesling, Cabernet Franc, Chardonnay, Gewürztraminer, Pinot Gris. Het gesteente van het Cayuga-meer is schalie.
Seneca AVA
Seneca Lakes is de diepste van de 11 Finger Lakes. Met een maximale diepte tot 188m bevriest dit 35 mijl lange water zelden. De diepte van het meer beïnvloedt het mesoklimaat van de regio door zowel de winter- als de zomertemperaturen te matigen. Het is de meest productieve region binnen Finger Lakes met 3.700ha aangeplante wijngaarden met vooral Riesling, Cabernet Franc, Chardonnay, Pinot Noir, Gewurztraminer. Rond het Seneca-meer bestaat het gesteente voornamelijk uit schalie, terwijl de zuidelijke regio een mix is van zandsteen en schalie.
Vorige week zijn we begonnen met het verkennen van New South Wales, binnen de GI Zuidoost Australië. We hebben Big Rivers waar grote volumes worden behaald in Riverina en Murray Darling, de boetiek wijn regio’s van Southern New South Wales, de fameuze chardonnay’s van Hunter Valley en Central Ranges verkend. Vandaag gaan we de resterende regio’s onder de loep nemen. Deze regio’s zijn klein en onbeduidend in vergelijking met de volume’s die gedraaid worden in een Big Rivers, waar maar liefst 96% van de productie 2022 vandaan kwam, of Hunter Valley. We onder andere dichterbij de kust waar naast Shiraz ook verrassend Pinot Noir staat aangeplant aan de Australische kust die bekend staan om het surfen.
Surfen in Northern Rivers
In het uiterste noorden van New South Wales, net ten zuiden van Brisbane, vinden we de zone Northern Rivers. Deze zone aan de Australische kust wordt meer geassocieerd met surfen dan met Shiraz wat wellicht niet verrassend is. Het heeft een heet tot tropisch klimaat. In de 19e eeuw was Northern Rivers zeer bekend om haar wijncultuur, maar dit verdween in de jaren 20 van de 20e eeuw. De stijl was voornamelijk versterkte wijn en hoog alcoholische tafelwijn die gretig aftrek genoot in de UK. Northern Rivers kent slechts één regio, Hastings River. Het was de Cassegrain familie die Northern Rivers opnieuw op de kaart probeert te zetten. Vandaag de dag zijn er ongeveer zes wijngaarden. De wijngaarden liggen langs de Hastings rivier die vanaf de Great Dividing Range naar de Pacific loopt. De rivier is in dit hete klimaat van groot belang als watervoorziening voor de irrigatie.
Onbekend Hastings River
Hastings River staat nog niet zo heel lang bekend om haar wijnindustrie en kreeg haar GI status pas in 1999. In het oosten ligt de Pacific en is één van de kleinste in New South Wales met slechts 13ha aan wijngaarden die op 650m hoogte liggen. De keuze om wijn te verbouwen is interessant, omdat het warm en vochtig is met veel regenval. Dit is een perfecte combinatie voor de weelderige meeldauw schimmels.
Echter deze regio springt in het oog omdat hier als één van de weinige regio’s niet geïrrigeerd wordt. Het water dat uit de Great Dividing Ranges naar beneden komt, is voldoende voor gezonde wijngaarden. Een ander risico zijn de tropische stormen. De cyclonen komen bij Hastings Rivers GI aan wal met een enorme kracht. Daarom zijn de beste jaargangen ook de jaren van droogte. Om deze redenen is de wijngaard locatie op heuvelachtig terrein van belang. De ligging van de helling is cruciaal om ervoor te zorgen dat heersende winden uit de Stille Oceaan de wijngaarden binnendringen en de meeldauwdruk verminderen door luchtcirculatie. De wijngaarden zijn gelegen op goed drainerende alluviale en rode vulkanische bodems en waterbestendig gele klei.
We vinden hier Semillon, Chardonnay en Verdelho, maar ook nieuwe druivenrassen zoals Chambourcin vanwege de resistentie tegen meeldauw. Interessant is dat de ouders onbekend zijn (een Siebel variëteit is er één van), maar een in Nederland bekende druif, Regent, is afkomstig van Chambourcin. Deze laatste levert wijnen op met tonen van zwarte kers, aardbeien, iets vegetaals en peper. Vaak wordt houtrijping gebruikt in het wijnmaakproces. Deze wijn komt het best tot haar uitdrukking bij bijvoorbeeld een hamburger.
Verrassende en onbekende druiven in Northern Slopes
Op de westelijke helling van de Great Dividing Range, dus aan de andere kant van de bergketen ten opzichte van Northern Rivers, vinden we Northern Slopes. In het noorden vormt de staatsgrens met Queensland de grens, terwijl in het zuiden Hunter Valley ligt. Het hete droge klimaat van Northern Slopes staat niet echt bekend voor haar wijncultuur. Het is dan ook niet verrassend dat het vooral Shiraz en deels Cabernet Sauvignon en Merlot die hier staan aangeplant. Maar ook de minder verwachte Barbera en Sangiovese druiven vinden we hier. Ook de redelijk onbekende Duriff die resistent is tegen schimmels.
Northern Slopes GI dankt haar naam aan de hellingen van de Great Dividing Range.
Koeler New England Australia GI
Ingekapseld vinden vinden we de regio New England Australia GI tussen de heuvels en valleien van het oostelijke deel van Northern Slopes GI. Deze heuvels en valleien beiden koelere mesoklimaten waar wijnbouw betere kwaliteit biedt. Waarbij Australia is toegevoegd om onderscheid te maken met de staat New England in de US. Het heeft in 2008 haar GI-status ontvangen vanwege het onderscheidende koelere klimaat ten opzichte van de Northern Slopes GI. New England Australia GI strekt zich uit over het oostelijke deel van Northern Slopes, maar voornamelijk in de valleien waar koelere mesoklimaten te vinden zijn. Ook kent New England Australia GI een hoger aandeel familie-gebonden wijngaarden die het uitdragen met een “artisan”-stempel. De meeste wijngaarden liggen op een hoogte van 400 tot 1.000m waardoor hoogte verkoeling brengt tegen de verzengende hitte op de vlakte. In totaal staat er 77ha aangeplant.
Hier vinden we tevens de hoogst gelegen wijngaard van Australië, Jilly Winery op de Black Mountain, die op 1.320m ligt. Interessant is dat we hier tevens de oudste wijnstokken van de staat vinden. In het koloniale verleden was New England één van de wijngebieden die delicate wijnen voortbracht. Er is een grote verscheidenheid van druivenrassen. Chardonnay produceert elegante uitgebalanceerde wijnen met aroma’s van steenfruit en citrus. Een opvallende variëteit is Riesling. Dit zijn levendige aromatische wijnen met rijke fruitsmaken en verfrissende zuren. Ook Shiraz doet het hier erg goed waarbij het smaakpallet meer gericht is op rood fruit. Verder zien we een groeiende aanplant van alternatieve druivenrassen zoals Tempranillo, Nebbiolo en Gewürztraminer.
Boetiek wijngaarden en modern druivenrassen in South Coast
De South Coast GI moet niet worden verward met South New South Wales GI. Hoewel South Coast genaamd, overziet deze zuidelijke kust het oostelijke deel van de Stille Oceaan. Het strekt zich uit langs de kust vanaf Newcastle met Hunter Valley in het noorden, via Sydney tot aan de staatsgrens met Victoria. In totaal maar liefst 530km lang! Een aantal wijngaarden liggen binnen de South Coast zone maar buiten de regio’s Southern Highlands of Shoalhaven Coast.
Het klimaat wordt beïnvloed door de nabijheid van de Stille Oceaan. Het matigt de extreme temperaturen maar tevens brengt het verhoogde vochtigheid en regenval tijdens de zomer en pluk. Dit verhoogt dus het risico op schimmels. Het is niet verwonderlijke dat Chambourcin en Verdelho, twee rassen die we ook al in Hastings River tegen kwamen, hier terug zien. Ook Savagnin, een wijnstok die afstamt van de oude Traminer familie, staat aangeplant. Deze druif was lang aangezien als Albariño. Pas vanaf 2009 is deze wijn gelabeld als Savagnin. Maar het zijn Chardonnay en Cabernet Sauvignon die de ranglijst aanvoeren. Daar waar Shiraz zo dominant is in bijna alle streken, delft ze hier het onderspit.
Dit is een gebied van kleinschalige boetiekwijngaarden, waarvan de groei en ontwikkeling wordt gestimuleerd door de passie van individuen in plaats van de wielen van grote bedrijven.
Hawkesbury Valley, gelegen rondom Hawkesbury River, is bezig om een eigen GI-status te verkrijgen waarschijnlijk onder de naam Sydney GI. Waar in het verleden de focus lag op versterkte en zwaar alcoholische rode wijnen lag, verschuift de aandacht naar meer frisse wijnen van Sauvignon Blanc, Semillon, Verdelho en Chardonnay.
Shoalhaven Coast
Shoalhaven Coast GI beslaat de kuststrook direct ten zuiden van de Zuidelijke Hooglanden en heeft een gematigder en vochtiger klimaat. Hier, in de 130km gerekte kuststrook zijn de meest zuidelijke wijngaarden van New South Wales. Echter staat er slechts 44ha aangeplant. Geplant tussen de lage heuvels en valleien tussen de plaatsen Kiama en Durras, staan de wijnstokken blootgesteld aan veel hogere regenval dan die verder landinwaarts. Dat is tevens één van de redenen waarom de grote huizen dit gebied minder aantrekkelijk vinden; het is lastiger betrouwbare, consistente oogsten te behalen.
De eerste wijngaard in de regio werd geplant door Alexander Berry op Coolangatta Estate op de hellingen van Mt. Coolangatta. Het is gelegen aan de noordelijke oever van de Shoalhaven rivier. Het woord “Coolangatta” betekent “goede uitkijk”. Het landgoed is nog steeds omgeven door wijngaarden.
Southern Highlands
De hooggelegen wijngaarden vinden we in Southern Highlands met een maximale hoogte van 915m. Dit gebied vormt de zeer oostelijke rand van de zuidelijke Great Dividing Range. Op de koelere en drogere locaties staat hier vooral Sauvignon Blanc en Pinot Noir aangeplant, die verrassende wijnen produceren. Het groeiseizoen is iets later, maar ook langer dan in Shoalhaven Coast GI. Wat de rijping en frisheid van de druiven goed doen. Keerzijde van de hoogte is dat voorjaarsvorst een risico vormt, vooral voor laatbloeiers zoals Merlot. De grootste aanplant is nog steeds Chardonnay en Cabernet Sauvignon.
Leuk detail is dat Southern Highlands parallel ligt aan het noordelijkste punt van Noordereiland in Nieuw Zeeland. Daar is het klimaat zo vochtig, dat wijnmakers het niet aandurven met Pinot Noir en Sauvignon Blanc. Echter dankzij de hoogte van Southern Highlands en dus koelere klimaat is het hier wel goed mogelijk.
Western Plains
De Western Plains is een zone met GI-status maar heeft geen regio’s. Het ligt in het noordwesten van New South Wales. Het grootste deel van deze regio is droog en nagenoeg ongeschikt voor druiventeelt. Er zijn ongeveer acht wijnhuizen die allemaal in het oosten van deze zone liggen. Western Plains is in 1996 opgericht, meer met het oog op dekking van de oppervlakte in New South Wales, dan om een bijzonder wijngebied te identificeren. Murray Darling en Riverina grenzen aan de zuidkant, en Southern Ranges en Northern Slopes in het oosten. De regio kent een spanwijdte van 800km.
De wijnstijl in dit barre klimaat is overwegend versterkt en is bedoeld voor bulkwijn of distillatiedoeleinden.
Deze week komen we met een aantal interessante wijnweetjes waaronder productie gegevens over 2022 en meer feitjes. Sommige zijn om zo te vergeten, andere zullen ongetwijfeld blijven plakken.
Wijnproductie en consumptie
Wijn is nog steeds een zeer populair product in de wereld. Het jaar 2022 heeft zich gekenmerkt door veel uitdagingen. De oogst in Europa is groter geweest dan verwacht, ondanks de droogte en hittegolven in de lente en zomer. Terwijl het zuidelijke halfrond en de US een gemiddelde opbrengst neerzette. In het algemeen was 2022 droog en heet, wat heeft geleid tot vroege oogst met gemiddelde volumes, mede om suiker niet te hoog te laten oplopen. De totale oogst zal rond 260 miljoen hl (mhl) uitkomen.
De grootste producenten zijn nog steeds in Europa te vinden; Italië met 50.3mhl, Frankrijk heeft zich hersteld na de dip van 2021 en kwam in 2022 met 44.2mhl, vooral dankzij Bourgogne en Zuid-Frankrijk. En Spanje staat derde met 33mhl.
De consumptie in 2021 groeide gestaag met 0.7% tot 236 miljoen hl, echter er zijn grote regionale verschillen. De groei is deels te verklaren door de heropening van restaurants na Covid-sluitingen over de gehele wereld en dat sociale bijeenkomsten weer werden toegestaan. De grootste consumptie vinden we in de US met 33.1mhl en opvallend genoeg zien we in Frankrijk ook behoorlijke stijging (8.6% tot 25mhl). Italië en Duitsland blijven redelijk gelijk met respectievelijk 24.2mhl en 19.8mhl. Echter wanneer we per hoofd van de bevolking kijken, valt het op dat het de Portugezen zijn die veel drinken, 51.9lt per persoon, terwijl Frankrijk op 46.9lt zit. Ook Nederland doet goed mee met 26.1lt en staat daarmee op de 9e plek. Echter toch is de trend, vooral in de traditionele markten, dat er steeds minder wijn wordt gedronken, zoals onderstaande grafiek aangeeft.
In ons artikel van 14 maart bespraken we de CO2 impact van de wijnindustrie. We zien dat dit onderwerp een steeds grotere rol begint in te nemen. Ander interessante wijnweetjes houden verband met de productie van jaargang 2022 en duurzaamheid. Waar jarenlang de consument zich niet bezighielden met monocépage en het gebruik van chemicaliën geen rol speelden, zien we dat consumenten meer bewust worden van duurzaamheid. Vooral bij generatie Z zal biologische en biodynamische wijn een meer centrale plek innemen. Echter voor wijn die langer rijpen is dit natuurlijk niet altijd weggelegd.
Klimaat impact
Een ander aspect wordt deels ingegeven door moeder Natuur. Bourgogne, Bordeaux, Nappa, het zijn slechts een handvol voorbeelden van regio’s die zwaar te lijden hebben gehad onder de hand van moeder Natuur. Vuur, droogte, vorst of juist overvloedige neerslag (op de verkeerde momenten) stuwen prijzen op en limiteren opbrengsten. Vooral jongere wijnmakers zoeken naar alternatieven en buitenkansjes. Ook klimaatverandering speelt een rol. Regio’s als Bourgogne (vooral Chablis) maar ook Champagne dreigen andere smaakprofielen te krijgen doordat het simpelweg warmer is. Daarom is het niet verrassend dat landen als België, Nederland, Verenigd Koninkrijk of Finger Lake district (US) in opkomst zijn. Dit is natuurlijk direct een bruggetje naar het gebruik van de moderne (hybride) druivensoorten.
Absurde Bourgondische prijzen
Om nog even terug te grijpen naar Bourgogne. Exclusieve wijn is altijd al hot geweest en sommigen denken dat het ook een goede investering is. Echter de prijzen in Bourgogne gaan sky-high op het moment dat het gewoon niet meer leuk is. De gemiddelde prijs is in 2022 met 30% gestegen, vooral doordat volumes omlaag waren gegaan (schaarste is prijsverhogend), de cult-status die vaak aan bourgondische wijnen gegeven wordt, trekt investeerders aan wat ook prijsopdrijvend werkt.
NOLO-wijnen
Wat ook nauw gevolgd te volgen is, is het gebruik van NOLO-wijnen (NO or Low alcohol-wijnen). Door de groeiende aandacht aan gezond leefpatroon kan je het verlagen van alcohol niet los zien, ook niet (of zelfs niet) in de wijn industrie. Vanzelfsprekend voor alle nieuwe initiatieven geldt dat het tijd nodig heeft om aan kwaliteit te werken. Velen zullen het zich herinneren hoe Buckler alcoholvrij bier snel mond dood werd gemaakt. Echter kijk nu eens om je heen. Dezelfde trend zien we nu ook in de wijn industrie. Zoals de Grote Hamersma opmerkt, waar bij alcoholische wijnen de grens op 50% van de geproefde wijnen minimaal een 7 scoren, ligt dat bij alcoholvrije wijn slechts op 10%.Kijken we een aantal jaren verder, dan zal het speelveld er ongetwijfeld anders uitzien. Bedenk alcohol ontstaat als gevolg van de vergisting van de (druiven)suikers.
Interessant weetje is dat alleen wijndruiven dusdanig veel suiker bevatten dat je meer dan 12% alcohol kan bereiken in het eindproduct. Wanneer wijn meer dan 12% alcohol heeft, ontstaat er een chemisch proces waarbij geur- en smaakaroma’s kunnen wijzigen. Wijn wint aan body (rondheid en volheid ofwel viscositeit) en complexiteit. Maar ook zorgt alcohol dat de houdbaarheid verlengt kan worden. Kortom kan je aannemen dat vooral voor jonge wijnen een alcoholvrije wijn interessante alternatieven kan zijn, maar wanneer het gaat om wijnen weg te leggen, zal dit aan alcoholvrij toch nog even voorbij gaan.
Too much of anything is bad, but too much of Champagne is just right
Dit is een mooie spreuk die zich zeker doet gelden. Of de mousserende wijn nu uit de Champagne komt of elders, het is bubbels waar de consument zeer geïnteresseerd in is. Misschien wel na 2 jaar Covid denkt de consument dat het elke dag een feestje is! En bij een feestje horen bubbels natuurlijk.
Uitdaging in Australië
Australië heeft na de Covid lockdown in China een redelijke uitdaging. Doordat de verkopen ingezakt zijn in China, kampen de Australische wijnboeren met enorme voorraden van maar liefst 2.3 miljard liter. Dit is goed voor 2 jaar aan wijnverkopen. De gemiddelde prijs is gedaald met maar liefst 40%. Het is bijzonder spijtig dat de meeste wijnen afkomstig zijn uit 2019 en 2020, toen de druivenprijs enorm hoog lag. Bedenk dat in Australië veel druiven worden ingekocht om vervolgens wijn te maken. Saillant detail is dat Europa de Australische wijnen ook niet direct omarmt, aangezien het nog maar een paar jaar geleden was dat Australië vond dat Europa de hoge “Chinese prijzen” moest betalen.
Bron: Wijnpers 1/2023
Duitse ijswijn komt eraan
IJswijn in Duitsland wordt steeds zeldzamer. Door de opwarming van de aarde wordt het simpelweg niet koud genoeg. Temperatuur moet ver onder de -7C liggen om voldoende suiker te behouden in de druif. Op 20 november was het koud genoeg in Saksen en Saale-Unstrut. Terwijl het tot in december duurde dat ook de Ahr, Pfalz, Franken, Hessische Bergstrasse, Wurttemberg en Burgenland in Oostenrijk koud genoeg was. Waar bijvoorbeeld in de Ahr het de eerste keer in 20 jaar was dat er weer ijswijn gemaakt kan worden, was het voor Württemberg het derde jaar op rij.
Het is voor een wijngaard een risico om ijswijn te willen produceren. Want wanneer het niet koud genoeg wordt, en dat is reëel met de milder winters tegenwoordig, betekent het dat de wijnmaker letterlijk druiven weggooid doordat ze te lang aan de stokken blijven hangen en rotten. Vandaar dat je bijvoorbeeld de Kamer van Landbouw in Rijnland-Pfalz minder registraties voor ijswijn ziet. In 2022 waren er 35 producenten met 24 hectare geregistreerd, terwijl in 2021 nog 152 boerderijen druiven hadden laten hangen op meer dan 100 hectare.
To use irrigation or not to use irrigation that’s the question
In Europa is het wijngaard beheer strak geregeld binnen de AOC regels. Je ziet dan ook vaak dat irrigatie niet is toegestaan. Zeker in de zuidelijke landen kan dit tot forse problemen leiden vooral nu droogte een terugkerend fenomeen is. We zagen in 2022 dat in Pomerol (Bordeaux) bij wijze van hoge uitzondering wijngaarden geïrrigeerd mochten worden. Terwijl in Pessac Léognan het reeds het derde jaar op rij was dat werd geïrrigeerd. Wetenschappers voorspellen dat door klimaatverandering de uitzondering een noodzaak zal zijn.
Wat is dan de correlatie tussen klimaat en terroir? In een onderzoek uit 2004 naar het terroir van Bordeaux-wijngaarden, schreven professor Cornelis van Leeuwen van de universiteit van Bordeaux en collega’s: ‘De impact van klimaat en bodem was groter dan die van de cultivar. Veel van de variabelen correleerden met de intensiteit van de waterstress van de wijnstok. Het is waarschijnlijk dat de effecten van klimaat en bodem op de vruchtkwaliteit worden gemedieerd door hun invloed op de waterstatus van de wijnstok.’ Daarom is de waterbeschikbaarheid van de bodem voor de plant tijdens de verschillende stadia van het groeiseizoen een van de belangrijkste aspecten van terroir. Dus we kunnen op de langere termijn geen water bij de wijn doen als het om irrigatie gaat.
In veel van de (inmiddels niet zo) “nieuwe” wijnwereld kent met de restrictie van irrigatie niet. En kan dus in tijden van droogte volop water sproeien wat een groot voordeel op kan leveren. Vanzelfsprekend zal het water wel voorradig moeten zijn…
Er zijn verschillende soorten druivensoorten, maar allen behoren tot de stamboom Vitis. Er zijn er maar liefst 79 verschillende species ofwel soorten. Maar de meest bekende in onze wereld is de Vitis Vinifera. De wat? Vitis Vinifera is de Europese en West- en Centraal Aziatische gedomesticeerde druivensoort waarvan men wijn maakt. Denk aan de welbekende variëteiten (cultivar) Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling, Pinot-familie, Cabernet Sauvignon, Merlot,Tempranillo, Barbera, Sangiovese en ga zo maar door. Ook de druivensoort Vitis Silvestris, wat de wilde, niet gedomesticeerde variant is komt uit deze stamboom. Verder heb je de Amerikaanse soorten (zoals Vitis Labrusca, Vitis Aestivalis) en Oost Aziatische soorten (bijvoorbeeld Vitis Coignetiae). Maar wat zijn dan eigenlijk hybride druivensoorten en is de wijn mooi en goed? En wat is het verschil met de term cultivar?
Druivensoorten nader toegelicht
Elk van de soorten hebben sterk afwijkende eigenschappen. Zo is het grote voordeel van de Amerikaanse soorten dat deze goed bestand zijn tegen ziektes afkomstig uit Amerika zoals meeldauw en valse meeldauw. Maar nog belangrijker deze is resistent tegen druifluis (Phylloxera die de Europese wijngaarden bijna aan de afgrond brachten). Terwijl de Oost Aziatische soorten zeer goed bestand zijn tegen kou. Echter over het algemeen wordt aangenomen dat alleen van de Vitis Vinifera druivensoorten echt goede wijn gemaakt kan worden. Maar is dat echt wel zo?
Amerikaanse soorten
Er zijn ongeveer 25 vitis soorten in Amerika. Waarvan de Aestivalis, Berlandieri, Labrusca (niet te verwarren met de Italiaanse Lambrusco druivenvariëteit waar licht zoete mousserende wijn van wordt gemaakt) en Riparia. Hoewel nog redelijk onbekend, tonen deze vijf soorten potentieel voor het maken van wijn. Maar nog belangrijker spelen ze een belangrijke rol in de ziektebestrijding van de Vitis Vinifera.
Hoewel van Amerikaanse oorsprong is de grootste aanplant van Vitis Rupestris in Frankrijk te vinden. Vooral als onderstok waar een Vitis Vinifera cultivar op is geënt vanwege haar phylloxera resistentie en diepschietende wortelstok.
De Vitis Labrusca staat eigenlijk alleen bekend om haar cultivar Concord. Echter deze druiven variëteit produceert wijn met ongewenste muskusachtige smaken. Waardoor deze druif vooral tafeldruiven voortbrengt.
De Vitis Riparia daarentegen biedt goede mogelijkheden voor zowel als geënte wortelstok als het kruisen met Vitis Vinifera. Aan de andere kant levert de Vitis Riparia druiven voort met een te hoge zuurgraad en sterk kruidachtige aroma’s. De cultivars Baco Noir en Frontenac zijn mogelijk de meest bekende voorbeelden. De aanplant vind je vooral in Five Finger Lake district en Oregon in de US.
Tenslotte de Vitis Aestivalis zou mogelijk een uitkomst bieden voor de problemen van de Vitis Riparia. Deze staat bekend om haar lagere zuurgraad en een smaakprofiel dat meer aansluit bij de Vitis Vinifera druiven soorten. Echter het grote nadeel is dat voortplanting lastig is. Toch wel bijzonder relevant voor commerciële exploitatie. Een goed voorbeeld is de druivensoort Norton welke vooral in de staat Virginia te vinden is.
Conclusie
Grofweg kunnen we wel stellen dat wijn van één van de Amerikaanse vitis druivensoorten nog niet is waar de consument ze zou willen hebben, maar hybride variëteiten mooi en succesvol zijn. Maar realiseer dat alles smaak gebonden is en dus zeer persoonlijk is. Men is nog op zoek naar het vinden van het potentieel door te kruisen maar ook DNA manipulatie. Dus wie weet wat de toekomst nog gaat brengen.
Oost Aziatische soorten
Er zijn ongeveer 65 Vitis soorten in Azië te vinden, maar vooral de Vitis Coignetiae is bekend. Deze is vernoemd naar het Franse echtpaar Coignet die zaadjes van deze druivenplant uit Japan meenamen in 1875. De vorstharde druif vinden we vooral in oost Rusland en Japan. De druivenstokken worden niet zozeer voor wijn gebruikt maar zijn zeker interessant om nieuwe cultivars te ontwikkelen.
Dramatisch gevolg voor de Europese soort
En tenslotte de Europese en West en Centraal Aziatische soorten. Hier is slechts één soort, ofwel de Vitis Vinifera te vinden en die heeft de hele wereld veroverd. Het grote nadeel van deze specie is haar bevattelijkheid voor schimmels. Dankzij de internationale expansie die eind 19e eeuw flink op gang kwam, kwamen ook bacterieën en schimmels mee uit Amerika naar Europa. Naast Meeldauw en Valse Meeldauw (schimmels die uitstekend gedijen warme en vochtige regio’s) heeft vooral de druifluis ofwel Phylloxera verwoestend uitgehaald in de Europese wijngaarden.
Phylloxera is een insect die zich in de wortelstok vestigt en gaatjes perforeert. De wortelstok verzwakt, kan de sapstromen niet meer goed stimuleren, is vatbaar voor infecties en de druivenplant sterft af. Dit is exact wat er is gebeurd. In 1854 is deze luis ontdekt in Amerika door A Finch. Waarschijnlijk tussen 1858 en 1862 werd de druifluis verscheept naar Europa doordat het meeliftte op andere planten. In 1860 begonnen druivenstokken in de zuidelijke Rhône dood te gaan. Maar ook in de Douro rapporteerde men een nieuwe ziekte. In 1863 stierven wijnstokken in de Provence op onverklaarbare redenen af. In 1868 werd de reden ontdekt, maar inmiddels was reeds 700.000ha aan wijngaarden vernietigd. Vanaf 1872 werd de druifluis in Oostenrijk gevonden en verspreidde het insect zich richting Hongarije, Tsjechië en Slowakije. Tussen 1874 en 1900 waren diverse uitbraken gerapporteerd in Duitsland. Ook verspreidde de luis zich naar Zuid Afrika, Uruguay en de rest van de wereld. Alleen om onbekende redenen zijn de Canarische Eilanden gespaard gebleven.
Wat is cultivar en kan wijn van hybride stokken mooi zijn?
De term druivensoort refereert dus aan de specie binnen de wijnstokfamilie. Cultivar is een samenvoeging van de engelse woorden cultivated (grape) variety en grofweg vertaald naar het Nederlands als “ras” of variëteit. Dit refereert dus aan de Chardonnays, Merlots etcetera. Je kan grofweg zeggen dat cultivar, ras en variëteit door elkaar gebruikt worden, maar er zijn heel kleine (wettelijke) verschillen.
Wanneer twee of meer variëteiten gekruist worden, krijg je een nieuwe cultivar. Zo heb je een kruising van druiven variëteiten binnen één familie (Vitis Vinifera x Vitis Vinifera). Een voorbeeld is de Cabernet Sauvignon die is ontstaan door het kruisen van een wilde Cabernet Franc met Sauvignon Blanc. Wanneer dit binnen de Vitis Vinifera plaats vindt, refereert men naar “klassieke druivenras”. Wanneer een kruising tussen druiven variëteiten uit verschillende vitis families (bijvoorbeeld Vitis Vinifera x Vitis Labrusca) plaatsvindt, krijg je een hybride variëteit. Overigens zie je steeds vaker de referentie naar “PiWi” (Pilswiederstandsfähig ofwel schimmeltolerant) of “nieuwe druivenras”.
Een bijzonder voorbeeld is de Canadese Vidal die een kruising is tussen Ugni Blanc (Vitis Vinifera) en Rayon d’Or (welke afstamt van een Vitis Rupestris variëteit). Deze levert ijswijn van uitzonderlijke kwaliteit op. Maar een ander mooi voorbeeld is Johanniter. Dit is een kruising tussen Riesling, Ruländer (Pinot Gris), Gutedel (Chasselas) en Seyve-Villard een kruising met de Franse Siebel hybride variëteit.
Johanniter is een druiven variëteit die ontwikkeld is voor haar schimmelresistentie en vorstbestendigheid. Hierdoor is het een uitermate geschikte druivensoort om in noordelijke regio’s te verbouwen, waaronder Nederland. Je komt deze druif zelfs in Zweden tegen!
Een voorbeeld: de genealogie van Johanniter een hybride druivensoort
Dat de stamboom of afkomst van een druivenras complex kan zijn, bewijst de Johanniter wel. Deze variëteit is een kruising van vier rassen; Riesling, Chasselas, Pinot Gris en het (afgeleide) hybride ras Seyve Villard.
Om de kruising tussen Vitis Vinifera (VV) en Vitis Rupestris (in dit geval; VR) te vinden, moeten we terug naar de Siebel cultivars gaan. De verschillende Siebel rassen zijn een kruising tussen Aramon (VV), Allicante Bouschet (VV), AxR1 (kruising van een onbekend wild ras x wederom Aramon; dus een VV) en Jaeger 70, een ras in de Vitis Rupestris klasse. Dus hier hebben we de interspecies crossing te pakken.
Wanneer minimaal één voorouder geclassificeerd is als hybride, zijn alle nakomelingen ook hybride. Eigenlijk is dit vreemd. Neem de Johanniter waar 3 rassen afkomstig zijn uit Vitis Vinifera groep en “slechts” 1 een afgeleide uit Vitis Rupestris. Daarom spreekt men tegenwoordig vaker over “moderne rassen” of “interspecies kruising” dan over een hybride druivensoort.
Hoewel DNA tegenwoordig veel duidelijkheid kan geven, is het in de wereld van druivenrassen nog lang niet allemaal duidelijk. Het bovenstaand voorbeeld geeft aan dat de oorsprong van Pinot Noir, Chasselas, Gouais Blanc, Traminer en Grenache nog onduidelijk is.
Ludique wijnen Johanniter 2020
De kleine wijngaard van Ludique wijnen vinden we in de IJsselvallei in Gelderland. In 1999 is men begonnen met het aanplanten van deze wijngaard met louter nieuwe druivenrassen die beter geschikt zijn in het Nederlandse klimaat. Vervolgens is in 2008 is een tweede wijngaard aangelegd aan de oevers van de IJssel bij Deventer.
Dit is een bijzondere wijn van 60% Johanniter en 40% Cabernet Cortis (vanwege de kleine oogst Johanniter) uit de IJsselvallei in Gelderland. Doordat Johanniter overeenkomsten vertoont met Riesling vind je de milde zuren en fruitige tonen terug in deze wijn. De wijn geeft een groengele reflectie met lichte intensiteit. De expressieve neus geeft steen- en tropisch fruit. De wijn heeft een mild zuur, een volle body met gemiddeld + alcohol. Ze laat een filmend laagje achter op de tong en wordt gedragen door citrusfruit, ananas, lychee en gras met een licht vleugje paprika (wat te danken is aan de Cabernet Cortis). De afdronk is gemiddeld met een citrus overheersende smaak.
De balans tussen zuurgraad en aroma’s is prettig maar de wijn heeft een licht verhoogd alcohol percentage. De prettige lengte wordt gedragen door de zuren en citrusfruit. In de aanzet is de intensiteit hoog, zowel in de neus als in de mond. Echter deze vlakt snel af. De wijn heeft een lichte complexiteit omdat de nadruk op de primaire aroma’s liggen.
Kortom, dit is een plezierige wijn, heerlijk op het terras of bij een salade en het past zelfs bij een zuurkoolgerecht. Een mooi staaltje Nederlandse wijn!
Onlangs brachten wij het weekend door in zuid Nederland. Gelegen in het fantastisch mooi Zuid-Limburgse heuvelland vinden we het domein Holset. In 2017 is deze oude boerderij omgetoverd tot een mooi wijn domein met adembenemende uitzichten.
Het is een succes verhaal van een lange adem. Reeds in 2008 begon de geschiedenis van dit leuke wijnhuis. In het kleine dorpje Holset, tegen Vaals aan, liepen Marianne Blijdestein en Erik Leferink tegen een vervallen boerderij aan. Beiden hadden geen ervaring in wijn, maar wel een passie en zagen mogelijkheden. Het idee om hier druivenstokken aan te planten was al snel geboren. De bodem is uitermate geschikt voor wijnproductie. De druivenstokken wortelen in een lösslaag vermengt met vuursteen, kiezel, kalksteen en kalksteenachtige stenen.
Panorama uitzicht op de wijngaard bij Domein Holset
Nu 5 jaar later vinden we hier fantastische wijnen gelabeld als Domein Holset die, interessant genoeg, alleen mousserend zijn. Op mijn vraag waarom uitsluitend mousserend, kwam het antwoord dat dit met opzet gekozen was om zich te onderscheiden. Dit is ook tot stand gekomen met medewerking van buurman en wijnprofessor Stan Beurskens van de wijngaard St Martinus. Het domein is 13.5ha groot, waarvan slechts 7ha staat aangeplant. De wijngaarden liggen in Holset en Vijlen en staan aangeplant met verschillende druivenrassen; Souvignier Gris, Cabernet Blanc, Johanniter, Chardonnay en Pinot Noir. De keuze voor de eerste drie druivensoorten heeft vooral te maken met de schimmelresistentie van deze druivenvariëteiten. Uiteindelijk zitten we nog steeds in Nederland waar het toch vaak vochtig is. En vochtigheid geeft schimmeldruk wat funest is voor een wijngaard. Daarom zijn ook hybride druivenvariëteiten ontwikkeld die beter bestand zijn tegen schimmeldruk.
Ter vergelijking, in Nederland is er ongeveer 275ha (commerciële) wijngaarden verdeeld over 165 wijnbouwers. De meeste wijnboeren zitten in Gelderland, gevolgd door Limburg. De gemiddelde opbrengst ligt op 7.700hl ofwel 1 miljoen flessen. Tijdens de jaarlijkse Wijnkeuring van de Lage Landen (dus inclusief België) deden 60 wijndomeinen mee en van de 238 ingezonden wijnen waren er 32 mousserend! Dus de populariteit is toch redelijk hoog.
Wat zijn hybride druivenstokken
Maar wat zijn nou hybride druivenstokken? In principe zijn er drie druivenrassen, Amerikaanse rassen (zoals Vitis Labrusca, Vitis Rupestris en Vitis Bicolor), de Oost-Aziatische rassen (zoals Vitis Coignetiae) en de Europese, de West- en Centraal-Aziatische rassen (Vitis Silvestris en Vitis Vinifera). Hoewel deze namen onbekend zijn, is deze laatste ras de meest bekende. Dit is het ras waar de meeste wijnen van gemaakt worden. De bekende druivensoorten Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Merlot, Malbec en ga zo maar door vallen onder dit ras. Wanneer variëteiten die tot het Vitis Vinifera ras behoren gekruist worden, spreekt met nog steeds van een Vitis Vinifera (ofwel klassieke) druivenvariëteit. Echter wanneer een Vitis Vinifera variëteit gekruist wordt met een ander ras, spreekt men over een hybride druivenvariëteit, PiWi’s (“pilzwiderstandsfähig”) of “nieuwe druivenrassen”.
Wijn maken van een Vitis Vinifera variëteit blijkt goede wijnen tot stand te brengen. Critici kijken met argusogen naar wijn van niet-Vitis Vinifera. Echter vooral de Amerikaanse soorten hebben één groot voordeel. Ze zijn vele malen beter resistent tegen schimmels als Valse Meeldauw of Phyloxera, omdat deze schimmels reeds in hun natuurlijke omgeving voorkwamen. Het is de Phyloxera plaag die vanuit Amerika met de stoomboten eind 19e eeuw die het gebruik van PiWi’s bevorderden. Doordat in Europa grote wijnbouwgebieden verzwolgen werden door de Phyloxera plaag, ging met de Vitis Vinifera variëteit enten op onderstokken van een PiWi.
Een ander voordeel is dat PiWi’s van nature meer suikers aanmaken, wat in koel klimaat natuurlijk een groot voordeel oplevert. Aangezien door de mindere zonuren de druiven te weinig suikers en te hoge zuurgraad hebben waardoor er geen kwaliteitswijn mogelijk is. Zelfs biologische teelt is mogelijk. Echter de keerzijde is dat veel wijnbouwers niet overtuigd zijn dat ze tot kwaliteitswijnen kunnen leiden. En dat komt vooral door de merkwaardige muskusachtige aroma die ze aan de wijn geven. Dit “foxy” aroma wordt niet overal gewaardeerd.
Terug naar domein Holset
Maar om weer even terug te gaan naar het fantastisch mooi gelegen Domein Holset. Ze produceert ongeveer 30.000 flessen wijn per jaar, verdeelt over vier series. De mousserende wijn wordt gemaakt volgens de traditionele methode, dus de methode die ze ook in de Champagne gebruiken. De gehele vinificatie gebeurd “in-house”. Dit is uniek in Nederland. In 2020 heeft Domein Holset haar eigen wijnkelder in gebruik genomen in Lemiers. Hier vindt zowel de eerste vergisting plaats als de tweede (fles)vergisting.
De wijnen van Domein Holset hebben de classificatie BOB Mergelland en BOB Vijlen. BOB staat voor Beschermde Oorsprong Benaming wat gelijk is voor het France AOC. BOB Mergelland omvat de streek van Maastricht – Nuth – Vaals – Eijsden. De bodem is opgebouwd met mergel in de diepere lagen en löss als bovenlaag met plaatselijk tertiaire lagen, pleistocene formaties en oude rivierafzetting. Binnen de regels van de BOB zijn alleen Vitis Vinifera variëteiten toegestaan. Vanzelfsprekend zijn er verder nog meer beperkingen die je hier kan vinden.
De BOB Vijlen daarentegen is interessanter. Deze 419ha grootte BOB heeft slechts 2 geregistreerde aanvragers, te weten St Martinus en Domein Holset. De bodem dient een bovenlaag van löss te hebben vermengd met stenen zoals vuursteen, kiezel en kalksteen. En daar verschilt het in met BOB Mergelland waar de bodem meer uit mergel bestaat. Hier zijn naast de Vitis Vinifera variëteiten Chardonnay, Pinot Gris en Pinot Noir, zijn ook PiWi’s toegestaan zoals Johanniter, Solaris, Sauvignon Gris, Cabernet Blanc en voor rood Monarch, Cabernet Cortis, Baron en Pinotin.
Recentelijke uitdagingen
Vorig jaar werd Domein Holset, gelegen op een mooi glooiende heuvel met ongelooflijk uitzicht, geconfronteerd met enorm veel regenval. Waarbij de weg die voor het domein loopt, omgetoverd werd in een niet misverstaande wildwaterbaan. De wijngaard worstelde met de meeldauw die in de wijngaard begon te ontwikkelen als gevolg van de hoge vochtigheid. Bij het domein dachten ze “dit nooit meer!” met als gevolg dat in dit jaar men zich richtte op meer natuurlijke ventilatie in de wijngaard. Door meer bladeren weg te knippen, die het vocht vast kunnen houden, ontstaat meer luchtstroom en dus minder kans dat vocht wordt vastgehouden. Echter een jaar als 2022 had en dan ook niet op gerekend. En een ander risico deed haar intrede. Door de overvloedige zon met hoge UV straling ontstond er zonnebrand op de druiven. Juist omdat de natuurlijke bescherming tegen direct zonlicht (het bladerdek) was weggeknipt.
Tenslotte hadden ze bij Domein Holset één groot voordeel. Doordat men zich alleen richt op mousserende wijnen, moeten druiven vroeg geplukt worden. De zuurgraad moet namelijk hoger zijn dan bij stille wijnen. Hierdoor werd in september, voordat de heftige regen en onweersbuien hun intrede deden, geplukt. Daar waar andere wijngaarden meer schade ondervonden vanwege een latere pluk, waardoor druiven opzwollen, openbarstten of rotten, lagen de druiven van Domein Holset reeds veilig in de wijnkelder.
De wijnen
Zoals aangegeven richt men op kwalitatief hoogwaardige wijnen en tot op heden allemaal single-vintage. Dus de wijn is van één jaargang afkomstig. Domain Holset brengt 4 mooie wijnen op de markt. De Dot, een frisse blend van Johanniter en Cabernet Blanc, de Dame, een single variety van Chardonnay. En verder de Prins, een blend van Sauvignon Gris en Johanniter en tenslotte de Classic welke een klassieke blend is van Chardonnay en Pinot Noir. Wat mij ook erg aanspreekt zijn de stijlvolle ingetogen etiketten.
Wijn collectie
Dot
De Dot is licht geelgroen van kleur, met een neus van appel, kruisbes munt en een vleugje witte peper. Het is een frisse fruitige wijn dat 24 maanden weggelegd is op gist. En met 12.5% alcohol aan de gemiddelde kant. De mousse is een beetje stevig maar prettig en de wijn heeft een gemiddeld+ zuur. Het is een droge wijn met 4gr per liter dosage. De wijn heeft een mooi balans tussen fruit en zuurgraad, gedragen door de mousse. Heerlijk als aperitief op een zonovergoten dag.
Dame
De Dame doet haar naam eer aan. De druiven worden voorzichtig met de hand geplukt. De wijn rijpt 30 maanden op haar gist en ook kort op eikenhouten barrique (225lt vaten). Ze is licht goudgeel van kleur met een neus van toast, bloemen, citrus en mango. In de mond bespeur je daarnaast een prettige zachte vanille toets. De mousse is zacht en prettig. De wijn heeft slechts 3gr/lt dosage. De afdronk is aangenaam en verfrissend, waarbij de balans tussen fruit en zuurgraad erg goed is, nadat de toast een beetje naar de achtergrond is gegaan. Persoonlijk is dit toch echt wel een favoriet, terwijl mousserende wijnen normaal niet zo aan mij besteed zijn. Hoewel onze eerste keus op de Prins viel om te proeven, werd deze Dame ons als verrassing extra ingeschonken
Prins
De Prins is een stevige blend van Sauvignon Gris (80%) en Johanniter (20%). De wijn rijpt 36 maanden op haar gist. Deze wijn heeft een krachtige uitgesproken bubbel, is goudgeel van kleur. In de neus bespeur je vooral perzik en abrikoos met een vleugje kruidigheid. Het is een droge wijn met slechts 2gr/lt dosage. Persoonlijk vond ik de afdronk wat kort.
Classic
Afkomstig van de kalkrijke bodems in Voerendaal vinden we de Classic van Holset. Deze valt niet onder de BOB Vijlen of BOB Mergelland, maar kent de classificatie BOB Limburg. Het is een Brut Nature, wat wilt zeggen dat er geen suiker is toegevoegd aan deze wijn (0 gr/lt dosage). De wijn is gemaakt van 70% Chardonnay en 30% Pinot Noir en kent een diepe goudgele kleur met een koperen gloed. In de neus kan je rood fruit, tonen van citrus fruit en hazelnoot bespeuren. Terwijl in de mond naast deze aroma’s ook de vanzelfsprekende toast of brioche te herkennen valt door de autolyse van de 36 maanden gistrijping. Het alcohol percentage is iets bovengemiddeld met 13% wat ook terug te merken valt in de volle body van de wijn. Natuurlijk is het genieten om deze wijn zo te drinken, maar ook naast een zalmgerecht misstaat deze wijn niet.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
