Blog

Geplaatst op

Interessant in Noord Transdanubia

We hebben de vorige keer kennis mogen maken met Tokaj en Opper Hongarije. We kijken nu in het noordwesten en komen terecht in Noord Transdanubia. Hoewel deze regio niet direct meer gerelateerd wordt aan wijnbouw, kent het toch een rijke geschiedenis. Door de eeuwen heen liepen belangrijke handelsroutes door deze regio naar het westen. En tevens vinden we hier de loop van de belangrijkste de rivier, de Donau. Welkom in interessant Noord Transdanubia.

Wijn en wijnstokken maken hier al sinds de Romeinse tijd deel uit van de cultuur. De wijnregio kenmerkt zich door haar koele klimaat en verscheidenheid aan levendige wijnen met hoge zuurgraad. Zoals je van het klimaat reeds kan verwachten, overheersen hier witte boven de rode druivensoorten. De klimaatveranderingen laat ook hier hun spoor na. De wijnen zijn in de loop der tijd voller en alcoholischer geworden. Dankzij de zuurgraad, vinden we hier wijnen die goede rijpingspotentieel hebben.

Interessant in Noord Transdanubia

De wijngebieden strekken zich uit langs bergen, heuvels en hellingen op een hoogte variërend van 150 tot 400m boven zeespiegel. Het strekt zich uit over 5.500ha van de westelijke grens tot aan Budapest. Door de uitgestrektheid zijn er vele verschillende druivenrassen te vinden, van Chardonnay tot Kékfrancos.

Hoofdstedelijk Etyek-Buda

Op wijn gebied onderscheid Budapest zich van vele andere hoofdsteden. Er zijn maar weinig hoofdsteden waar druiven en wijn eeuwenlang een belangrijke rol spelen. Nog niet zo lang geleden stonden op de Gellért heuvel en de Tabán druivenstokken geplant. Helaas zijn de wijngaarden inmiddels uit de stad verdwenen.

Reeds ten tijde van de Arpad-dynastie stond Budapest al bekend voor haar wijn industrie (9e tot en met 14e eeuw). De stad Etyek, die de regio ook haar naam heeft gegeven, trok de aandacht. Het stond bekend als de wijngaard van Boeda of zelfs als de Hongaarse Champagne! In 1899 was de regio de belangrijkste leverancier van mousserende wijnen van het Oostenrijks-Hongaarse monarchie met maar liefst 1 miljoen flessen per jaar.

Het huidige wijngaard arsenaal van deze regio in Noord Transdanubia beslaat ongeveer 1.650ha en omvat 1e en 2e klasse wijngaarden met wijnen die interessant in speciaal te noemen zijn. De bodem typeert zich door het hoge kalkgehalte en vooral leemgrond. Het klimaat is koel te noemen met gemiddelde jaar temperatuur van 9.5-10.5C. Dankzij een zachte wind ontstaat hier een optimale groeiomstandigheid voor de druiventeelt met weinig risico op schimmel- en vorstschade. Het klimaat wordt zeer beïnvloed door de zuidelijke vlaktes, het Balaton meer in het westen en de bergwinden van de Karpaten in het noorden.

De regio is bovenal een witte wijn regio. Vooral Chardonnay staat hier aangeplant, maar ook Irsai Olivér, Pinot Gris (Szürkebarät), Sauvignon Blanc, Olaszrizling en anderen. Ook vind je een “verdwaalde” Pinot Noir waarvan zo’n 117ha staat aangeplant voor zowel rode wijn als mousserende wijn. De oudste druivenvariëteit die we hier vinden is Schlamper, welke van Duitse oorsprong is, echter niet geschikt is voor kwaliteitswijn.

Etyeki Kúria Pinot Noir

Een mooie wijn is de Pinot Noir van wijnhuis Etyeki Kúria. Dit is een wijn met de intense aroma’s van kersen en zwarte bessen. Met een vleugje kruidigheid en een lichte bittere chocolade toets. In de mond bespeur je naast deze aroma’s ook lichte vanille door de houtrijping. Een heerlijk evenwichtige wijn met een aangename afdronk. Deze wijn is geweldig bij een eendgerecht of zachte kaas als camembert.

Koel Ászar-Neszmély

Iets naar het noorden ligt Ászár-Neszmély. De twee gebieden zijn in 1997 samengevoegd tot één, vernoemd naar de steden aan elk van de uiteinden van de regio. Vooral Eszterházy Csákvár heeft zich internationaal op de kaart gezet met wijnen van Cserszegi Füszeres, Irsai Oliver en Grüner Veltliner. Ook andere internationale druivenvariëteiten vinden we hier terug. De wijngaarden liggen vooral aan de rechteroever van de Donau op de zuidoostelijke hellingen van de Gerecse heuvels. De kleine 1.000ha bestaan vooral uit 1e klasse wijngaarden waarvan ruim 90% staat aangeplant met witte druivensoorten. Het gebied kenmerkt zich door de rijke mergel en klei grond. Het koele klimaat kent een hoge luchtvochtigheid, waardoor risico’s als schimmel op de loer liggen.

Hoewel Olaszrizling en Riesling de traditionele druiven waren, ligt de focus nu meer op Chardonnay, Pinot Gris (Szürkebarát), Sauvignon Blanc en anderen. Er is een verwaarloosbare hoeveelheid rode druiven aanwezig, vooral van Merlot en Pinot Noir. De wijnen zijn overwegend jong zodat u haar fruitige, frisse aroma’s met levendige zuren kan waarderen.

Oudste wijnproducerende Pannonhalma

Pannonhalma, is het oudste wijn producerende regio van Hongarije. Terwijl historisch gezien blauwe druiven domineerden, is het nu een uitstekende plaats voor aromatische en volle witte wijnen, mede dankzij de mineraalrijke bodem.

De Romeinen cultiveerden ook wijnstokken in de regio, maar na de verovering in 996 gaven de eerste benedictijnen die zich op de Sint-Maartensheuvel vestigden (Szent Márton hegy) een echte impuls aan de wijnbouw. Gedurende de hele geschiedenis is wijnbouw altijd van belang geweest. In de 2e helft van de 19e eeuw, voor de phylloxera uitbraak, telden het gebied 2.000ha aan wijngaarden. Tegen de Eerste Wereldoorlog kromp dit naar 1.000ha en nu is het ongeveer slechts 600ha. En dat terwijl volgens de wetgeving 3.950ha is toegewezen, waarvan 3.236ha als eerst klasse.

Het gesteente van de Sokoróalja-heuvels bestaat uit meerzand en klei met grind en (fijn) zand. Löss en bruine grond vormen de bovenlaag. Dit levert een rijke bodemstructuur op. De regio kent een gematigd landklimaat en is relatief winderig. Tegenwoordig staan hier vooral Chardonnay, Olaszrizling, Traminer, Sauvignon Blanc en anderen aangeplant. Hoewel het koele klimaat de teelt van Kékfrankos, Merlot en Cabernet Franc bevordert vanwege hun hoge zuurgraad, staan deze maar mondjesmaat aangeplant. De wijnen zijn zowel als jonge frisse zomerwijn te vinden als vol met uitgesproken zuurgraad, waardoor deze laatste ook goed kan rijpen.

Pannonhalmi Apatsagi Pinceszet Tricollis

Pannonhalmi Apatsagi

De Pannonhalmi Apatsagi Pinceszet Tricollis is een mooie witte blend van Olaszrizling (40%), Riesling (35%), Gewürztraminer (15%) en 105 Pinot Blanc en levert een intense fruitige wijn op. U ontdekt aroma’s als appel, peer en citrus omkadert door een volle structuur. Heerlijk bij garnalen of visgerechten met een lichte saus.

Levendige uitgebalanceerde wijnen uit Sopron

In de uiterste noordwestelijke hoek vinden we Sopron, van drie kanten omringd door Oostenrijk en nabij de Neusiedlersee. Je ziet daarom veel overeenkomsten met het Oostenrijkse wijngebied Burgenland. Na de Tweede Wereldoorlog werd Sopronland ook opgedeeld in een Oostenrijks deel (Burgenland) en Hongaars deel. Dit gebied, in tegenstelling tot de andere in Noord Transdanubia, richt zich vooral op wijnen van rode druivenrassen.  Het stokpaardje Kékfrankos (Blaufränkisch) is de belangrijkste, gevolgd door de Bordeaux rassen en Pinot Noir. Het heeft niet de internationale faam als Tokaj of Villány, maar er wordt wel volop geëxporteerd naar Europa en de Verenigde Staten.

Hoewel de regio een continentaal klimaat kent, zijn de winters minder streng en de ergste hitte wordt gereduceerd dankzij het nabijgelegen Neusiedlersee, lokaal ook bekend als Fertömeer. Het ligt op de uitlopers van de Alpen en aan de zuidelijke en westelijke oevers van het Neusiedlersee. De druiven kunnen beter en gestaag rijpen waardoor deze haar complexe aromatische complexiteit verkrijgt. Desondanks kan het klimaat worden omschreven als koel en regenachtig in vergelijking met de rest van het land. De oppervlakte van het wijndistrict is 4.290ha waarvan 3.250ha is geclassificeerd als 1e klasse. Echter er staat slechts 1.550ha aangeplant. De bodem is veelzijdig gevormd in het Palaeozoicum bedekt met grind, leem, kalksteen, löss en bosbodem. Dit levert zeer interessante complexe en rijke wijnen op die gedragen worden door een goede zuurgraad.

Weninger Kékfrankos Balf

Neem deze Kékfrankos Balf van het wijnhuis Weninger. In de neus stuivend met fruitige en kruidige aroma’s. Terwijl in de mond de complexe aroma’s van pruimenjam, rijp rood en zwart fruit. De wijn kent mooie gestructureerde tannine en een zeer prettige zuurgraad wat resulteert in een lange afdronk.  Heerlijk bij wild en vlees gerechten, maar ook stoofpot zoals goulash en kruidige half-harde kaassoorten.

Kekfrankos Balf

Mór

Hoewel Mór ooit een aanzienlijke diversiteit had op het gebied van wijnstijlen, is het nu vooral de witte druivensoort Ezerjó dat bekendheid geniet. Daarnaast staat hier ook de internationale druiven als Chardonnay, Sauvignon Blanc, Rizlingszilváni (Müller Thurgau)  en Riesling aangeplant. De Mór vallei ligt 60km ten westen van Budapest en kent kenmerkende buttes (geïsoleerde heuvels met steile wanden), lange richels en zacht glooiende uitlopers.  Het is overwegend koel doordat de noordwesten wind koele lucht tussen de bergketens Vértes en Bakony naar beneden komt. Bodems zijn een mix van bruine bosbodems over löss gesteente, löss gemengd met kalksteen en zand, en rendzina bodem over dolomiet en kalksteen gesteenten. Rendzina is een grijze bodem die rijk is aan hummus en calcium. De huidige oppervlakte van de wijnregio is 544ha en is daarmee een kleine regio.

Mór-wijnen worden meestal gekenmerkt door frisheid en bloemige aroma’s. Kalkhoudende mineraalachtige tonen komen veel voor. Samen met een relatief hoge zuurgraad resulteert dit soms in scherpe wijnen. Om deze redenen is het noodzakelijk dat druiven volledig rijpen en de opbrengst te beperken voor het behoud van de aroma’s. Rijping op eiken out is gunstig voor de wijnen, omdat dit in meer karaktervolle wijnen resulteert. De kans is aanwezig dat in de toekomst ook druiven als Pinot Noir aangeplant worden voor de productie van mousserende wijnen.

Geplaatst op

Prachtig Tokaj en krachtig Stierenbloedwijn

Nadat we twee weken geleden Hongarije hebben geïntroduceerd gaan we de regio’s nu verder verdiepen. We beginnen in het noordoosten van Hongarije waar we naast de wijnen uit prachtig Tokaj, ook de krachtig en volle Stierenbloedwijn vinden. Deze week gaan we ons verder verdiepen in deze subgregio’s.

Prachtig Tokaj

De eerste wijnen waar menig wijnliefhebber aan denkt wanneer Tokaj wordt gezegd, zal ongetwijfeld de prachtig zoete dessertwijnen uit Tokaj zijn. Dankzij deze nectarachtige wijn gebotrytiseerde wijn is Tokaj lang het meeste gerespecteerde wijngebied van Hongarije geweest. Leuk feitje is dat zelfs in het Hongaarse volkslied men refereert aan deze wijnstreek; “Tokaj szolovesszein nektárt csepegtettél” (in de wijngaarden van Tokaj druppelde je zoete nectar). De regio ligt in het noordoosten tegen Slowakije aan. Ooit maakte het Slowaakse Tokaj deel uit van deze regio. Tokaj beslaat ongeveer 30 dorpen en heeft ongeveer dezelfde omvang als de Côte d’Or in Bourgondië. De belangrijkste centra voor de wijnhandel zijn de steden Mad, Tarcal en Tokaj zelf. Het gebied dat geschikt is voor wijnbouw in het wijngebied is 11.149 hectare, maar er is momenteel slechts 5.803 hectare onder wijnstokken.

Tokaj is ’s werelds tweede oudste wijnregio, die met koninklijk besluit in 1757 werd bevestigd. De eerste is Chianti in 1716. Maar de eerste aanwijzing van wijnbouw dateert reeds uit de 12e eeuw, maar er zijn aanwijzingen van eerdere activiteiten. Daar waar vroeger ook rode druivensoorten aangeplant waren, zijn nu alleen witte druivenvariëteiten toegestaan.

Prachtig Tokaj

Klimaat en geologie

Tokaj kent een continentaal klimaat met hete zomers en koude winters. Het wordt beschermd door het Karpatengebergte dat in een halve maan vorm om het gebied heen ligt. De vele zonneschijn in combinatie met mistvorming in de herfst vormen ideale omstandigheden voor de vorming van botrytis. De bodem is bijzonder divers. Op de hoger gelegen wijngaarden vinden we vulkanisch klei, terwijl de lager gelegen hellingen vooral bedekt zijn met löss. Dichterbij de oevers van de Bodrog heersen zanderige bodems. De regio omvat ongeveer 5.720ha aan wijnbouwgebied. Overigens is Tokaj in 2002 tot Werelderfgoed benoemd. Documentatie bewijst dat de wijnteelt hier terug gaat naar 1561 en nog steeds (deels) op dezelfde authentieke wijze plaatsvindt. Hiermee is Tokaj aszu ’s werelds oudste gebotrytiseerde wijn!

Een ander uniek gegeven is dat in de periode 1400 tot 1600 na Christus een uitgebreid systeem van kelders is uitgehouwen uit massief gesteente. Ze zorgen voor een constante temperatuur van 10-12C. De kelders zijn bedekt met de kenmerkende schimmel die zich voedt met alcohol die tijdens het rijpen verdampt.

Dr druivensoorten voor Tokaj zijn Furmint, Hárslevelú, Sárga Muskotály (Muscat Blanc) en Kabar. Furmint is de dominante druivensoort, deze levert de hoge zuurgraad en suiker niveau die zo belangrijk zijn voor de lange bewaarpotentieel en het kruidenachtige aromaprofiel. Met het aroma profiel onderscheid deze wijn zich van de andere dessertwijnen.

Hoe wordt Tokaj gemaakt?

De aszú (gebotrytiseerde) wijn is dus gemaakt van de druiven die geïnfecteerd zijn met de botrytis schimmel. Deze schimmel droogt de druif uit waardoor de suikers concentreren.

Puttony

De zoetheid van de wijn wordt uitgedrukt in “puttonyos”. Een puttonyo is een grote mand die men gebruikt voor de oogst. De traditionele wijze om de zoetheid van de wijn te meten wordt berekend door het aantal manden dat toegevoegd wordt aan een vat van 136lt basiswijn.

Tegenwoordig meet men dit meer precies. De dessertwijn begint bij 3 puttonyos wat ook op de fles vermeld staat en omvat 25gr/lt restsuiker. Elke extra puttonyos voegt 5gr/lt restsuiker toe. Deze schaal gaat tot 6 puttonoys. Daarna komt nog de Aszu Aszencia. Dit is een zeer zeldzame aszu wijn in de allerzoetste stijl. Met maar liefst 800gr/lt restsuiker is ze zeer laag in alcohol (5%). Het is onverdunde nauwelijks gefermenteerde druivensap van gebotrytiseerde bessen. Dit is dan ook wijn dat meer dan 200 jaar kan rijpen.

Vanzelfsprekend zijn niet alle bessen geïnfecteerd, dus is er ook een niet-zoete Tokaj wijn. Dit is de Szamorodni, wat letterlijk “zoals het werd geteeld” betekent. Deze wijn is echter pas sinds het nieuwe millennium in beeld gekomen. Het zijn vaak raszuivere wijnen zoals Tokaj Furmint, Tokaj Hárslevelu of Tokaj Zeta (Oremus). Binnen deze stijl zijn er droge (száraz) tot zoete (édes) varianten beschikbaar. Om een vergelijking met de aszu wijnen te trekken. De édes kan je vergelijken met 2 tot 3 puttonyos. Doordat deze wijnen vaak geoxideerd rijpen, krijgen ze vaak een sherry-achtig karakter.

Opper Hongarije

Tussen Budapest en Tokaj ligt het district Opper Hongarije. Dit bestaat uit drie belangrijke regio’s Mátra, Bükk en Eger. De wijngaarden staan aangeplant op de hellingen van Bükk en Mátra, wat de hoogste bergen van Hongarije zijn, en bestrijken 13.000ha. Wat deze regio uniek maakt is dat de wijngaarden meestal op een hoogte tussen 200 en 300m liggen, terwijl aan de kant van Nagy-Eged heuvel deze op 500m hoogte liggen. Ook hier ondervinden de wijngaarden bescherming van de Noordelijke Centrale bergen.

Opper Hongarije met Stierenbloedwijn

Bükk

 Ten zuidwesten van Tokaj vinden we Bükk. Hier vind je vooral knisperend frisse en fruitige rode en witte wijnen. De belangrijkste druivensoorten zijn Kékfrancos (Blaufränkisch), Leányka, Olaszrizling (Welschriesling), Zweigelt, Chardonnay en lokale Cserszegi Fuszeres en Zenit. Vooral de experimenten met Zenit zijn veelbelovend! Het is niet verwonderlijke dat de Oostenrijkse druivenrassen zeer populair zijn, gelet op de innige historische band die de twee landen hebben gehad.

Het totale productiegebied omvat ongeveer 17.600ha en is onderverdeeld in twee klassen; Klassiek Bükk en Terroir Bükk. Voor de klassieke variant moeten de druiven uit de Bükk regio afkomstig te zijn. Chaptilisatie is niet toegestaan en het gebruik van houten chips is verboden. Het alcoholpercentage dient tussen de 11.5% en 14% te liggen na een rijpingsperiode van 6 maanden. De terroir gedreven wijn is afkomstig van druiven van Eerste Klasse wijngaarden waar deze handmatig geselecteerd moeten worden. Wijngaard beheer behoort biologisch te zijn. De wijn moet 6 maanden te rijpen op vat om vervolgens nog 6 maanden te rijpen op fles.

Het klimaat in Bükk wordt vooral bepaald door het Bükk-gebergte in het noorden dat de bescherming biedt. Echter de winters kunnen toch erg koud zijn. De lente heeft de neiging om pas laat haar intrede te doen, terwijl de eerste vorst zich vaak al in oktober meldt. Dit maakt het seizoen dus erg kort.

De geschiedenis van wijnbouw gaat terug naar een publicatie uit 1313. In de 18e eeuw bloeide de wijnproductie en de wijnhandel, mede onder invloed van Tokaj. Terwijl in de 20e eeuw Bükk vaak in de schaduw van Eger heeft gestaan. Maar eigenlijk is dit allemaal zeer onterecht. Bükk produceert zelf ook heel prettige wijnen.

Een Chardonnay uit Bükk kenmerkt zich kruidige wijnen met aroma’s van appel, rijpe peer en perzik. Aangenaam zacht romig met een prettige lange afdronk. Vooral lekker als aperitief of bij een romig vegetarisch gerecht. Maar vooral de rode wijnen zijn buitengewoon lekker. Neem bijvoorbeeld Medea van Sandor Zsolt. Deze biologische wijn die 14 maanden houtrijping geniet is een kruidenbom die gedomineerd is door zwarte bessen, kruidnagel en kaneel. Aanbevolen bij stevige gerechten als een stoofpotje. Helaas genoeg worden de meeste wijnen lokaal geconsumeerd en zijn dus internationaal lastig verkrijgbaar.

Matra

Het dichtst bij Budapest vinden we Mátra wat gelegen is tegen de lager liggende uitlopers van het Mátra gebergte. Hier produceert men aromatische witte wijnen, en in beperkte volume, mooi gestructureerde rode wijnen. Een hele reeks witte aromatische druivensoorten zijn toegestaan zoals Olaszriesling (Welschriesling), Müller-Thurgau en Muscat Ottonel. Maar ook Kékfrancos (Blaufränkisch), Cabernet Sauvignon en Zweigelt.

Hoewel het productiegebied 32.500ha omvat, waarvan 24.200ha als Eerste Klasse is aangemerkt, is slechts 6.000ha aangeplant. Deze beperkte aanplanting is gelegen op vulkanisch gesteente, op naar het zuiden gelegen hellingen. Eigenlijk vond er een grote omslag plaats na de phylloxera-plaag. Daarvoor stond er vooral de rode Kadarka aangeplant. Maar na de plaag kwamen vooral witte druivensoorten terug.

De bodem is significant anders, bosgronden, arm aan kalk en humusrijk. Dit maakt de wijnen zo mooi complex in combinatie met de rijke aromatische druivensoorten die aangeplant staan.

Serveer de kruidige witte, ronde wijn bij gevogelte of lamsvlees gerechten.

Eger

Wanneer Tokaji de meest onevenaarde wijn van Hongarije is, dan is Eger Bikavér wel de beroemdste rode wijn van het land. Deze stijl, wat een complexe blend van verschillende druiven met een donkere schil is, werd voor het eerst gemaakt eind 19e eeuw in Szekszard. De doorbraak kwam in de jaren 70 toen het staatsbedrijf Egervin de stijl monopoliseerde en internationaal op de kaart zette. Deze blend kent maar liefst negen druivenvariëteiten, te weten Kadarka, Kékfrankos, Zweigelt, Blauburger, Kekmedoc, Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Merlot en Pinot Noir. Geen van deze variëteiten mag meer dan 50% bedragen, maar Kadarka en Kékfrankos nemen samen wel vaak een groot deel van de blend voor hun rekening. Een goede Bikavér is diep paars-karmozijnrood van kleur met zachte tannine een gemiddelde body met aangename zuurgraad en kruidige primaire aroma’s.

Ook vind je beperkte hoeveelheid witte wijn van vooral Olaszrizling (Welschriesling), Leanyka en Hárslevelyu. Maar deze benaderen de Bikavér geenszins. Het productiegebied omvat maar liefst 22.000ha waarvan 18.300ha tot de eerste klasse behoort. Echter de totale aanplant is slechts 5.700ha.

Eger heeft een redelijke bescherming van het Bükk gebergte in het noordoosten en de uitlopers van de Mátra in het westen. Daarom hebben de koude winden van het Karpatengebergte weinig invloed. Hoewel de zomers zeer heet kunnen zijn (ook wel boven de 40C), compenseert de barre winters de gemiddelde temperatuur. Hierdoor is de regio één van de koelste van Hongarije met een gemiddelde temperatuur 10C. De regio ligt op dezelfde breedtegraad als het bekende Oostenrijkse Neusiedlersee. Ook in deze regio vinden we de Kékfrankos en Bordeaux-variëteiten hetgeen natuurlijk geen toeval is. Geniet van deze wijn naast een rijk (wild) vleesgerecht, gevogelte in (licht) pikante saus) of stoofvlees.

De wijnlegende van Bikavér

De geschiedenis van Eger gaat terug tot in de 10e eeuw. Koning Stefanus I stichtte de stad en bisdom in Eger. Dit ondersteunde de verdere ontwikkeling van wijnbouw. Vervolgens branchten de Waalse kolonisten in de 11e eeuw de Franse wijnkennis. De beroemdste wijngaard, Eged-hegy, is vernoemd naar St Egyed. Eén van de patroonheiligen van een benedictijns abdij in Frankrijk.

Echter in de 16e eeuw vielen de Turken het land binnen. Toen de Turkse troepen de stad Eger belegerden, stuitten ze op een heftige weerstand. Hierdoor dachten de Turken dat de inwoners zich versterkt hadden door het drinken van het bloed van de stieren (bikavér). En zo ontstond de bijnaam voor de wijn Bikavér of wel “Stierenbloed”. Ondanks de alcohol onthouding van de Turken, werd de wijnproductie niet stopgezet omdat de belasting op wijn een goede inkomstenbron vormde.

Ben je nu ook nieuwsgierig geworden naar deze prachtig zoete wijn uit Tokaj of de krachtig en volle Stierenbloedwijn? Kijk dan ook eens op www.tokajwijnen.nl of neem even contact met ons op.

Geplaatst op

Fantastisch mooi gelegen Domein Holset

Onlangs brachten wij het weekend door in zuid Nederland. Gelegen in het fantastisch mooi Zuid-Limburgse heuvelland vinden we het domein Holset. In 2017 is deze oude boerderij omgetoverd tot een mooi wijn domein met adembenemende uitzichten.

Het is een succes verhaal van een lange adem. Reeds in 2008 begon de geschiedenis van dit leuke wijnhuis. In het kleine dorpje Holset, tegen Vaals aan, liepen Marianne Blijdestein en Erik Leferink tegen een vervallen boerderij aan. Beiden hadden geen ervaring in wijn, maar wel een passie en zagen mogelijkheden. Het idee om hier druivenstokken aan te planten was al snel geboren. De bodem is uitermate geschikt voor wijnproductie. De druivenstokken wortelen in een lösslaag vermengt met vuursteen, kiezel, kalksteen en kalksteenachtige stenen.

Ongelooflijk mooi uitzicht Domein Holset
Panorama uitzicht op de wijngaard bij Domein Holset

Nu 5 jaar later vinden we hier fantastische wijnen gelabeld als Domein Holset die, interessant genoeg, alleen mousserend zijn. Op mijn vraag waarom uitsluitend mousserend, kwam het antwoord dat dit met opzet gekozen was om  zich te onderscheiden. Dit is ook tot stand gekomen met medewerking van buurman en wijnprofessor Stan Beurskens van de wijngaard St Martinus. Het domein is 13.5ha groot, waarvan slechts 7ha staat aangeplant. De wijngaarden liggen in Holset en Vijlen en staan aangeplant met verschillende druivenrassen; Souvignier Gris, Cabernet Blanc, Johanniter, Chardonnay en Pinot Noir. De keuze voor de eerste drie druivensoorten heeft vooral te maken met de schimmelresistentie van deze druivenvariëteiten. Uiteindelijk zitten we nog steeds in Nederland waar het toch vaak vochtig is. En vochtigheid geeft schimmeldruk wat funest is voor een wijngaard. Daarom zijn ook hybride druivenvariëteiten ontwikkeld die beter bestand zijn tegen schimmeldruk.

Ter vergelijking, in Nederland is er ongeveer 275ha (commerciële) wijngaarden verdeeld over 165 wijnbouwers. De meeste wijnboeren zitten in Gelderland, gevolgd door Limburg. De gemiddelde opbrengst ligt op 7.700hl ofwel 1 miljoen flessen. Tijdens de jaarlijkse Wijnkeuring van de Lage Landen (dus inclusief België) deden 60 wijndomeinen mee en van de 238 ingezonden wijnen waren er 32 mousserend! Dus de populariteit is toch redelijk hoog.

Wat zijn hybride druivenstokken

Maar wat zijn nou hybride druivenstokken? In principe zijn er drie druivenrassen, Amerikaanse rassen (zoals Vitis Labrusca, Vitis Rupestris en Vitis Bicolor), de Oost-Aziatische rassen (zoals Vitis Coignetiae) en de Europese, de West- en Centraal-Aziatische rassen (Vitis Silvestris en Vitis Vinifera). Hoewel deze namen onbekend zijn, is deze laatste ras de meest bekende. Dit is het ras waar de meeste wijnen van gemaakt worden. De bekende druivensoorten Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Merlot, Malbec en ga zo maar door vallen onder dit ras. Wanneer variëteiten die tot het Vitis Vinifera ras behoren gekruist worden, spreekt met nog steeds van een Vitis Vinifera (ofwel klassieke) druivenvariëteit. Echter wanneer een Vitis Vinifera variëteit gekruist wordt met een ander ras, spreekt men over een hybride druivenvariëteit, PiWi’s  (“pilzwiderstandsfähig”) of “nieuwe druivenrassen”.

Wijn maken van een Vitis Vinifera variëteit blijkt goede wijnen tot stand te brengen. Critici kijken met argusogen naar wijn van niet-Vitis Vinifera. Echter vooral de Amerikaanse soorten hebben één groot voordeel. Ze zijn vele malen beter resistent tegen schimmels als Valse Meeldauw of Phyloxera, omdat deze schimmels reeds in hun natuurlijke omgeving voorkwamen. Het is de Phyloxera plaag die vanuit Amerika met de stoomboten eind 19e eeuw die het gebruik van PiWi’s bevorderden. Doordat in Europa grote wijnbouwgebieden verzwolgen werden door de Phyloxera plaag, ging met de Vitis Vinifera variëteit enten op onderstokken van een PiWi.

Een ander voordeel is dat PiWi’s van nature meer suikers aanmaken, wat in koel klimaat natuurlijk een groot voordeel oplevert. Aangezien door de mindere zonuren de druiven te weinig suikers en te hoge zuurgraad hebben waardoor er geen kwaliteitswijn mogelijk is. Zelfs biologische teelt is mogelijk. Echter de keerzijde is dat veel wijnbouwers niet overtuigd zijn dat ze tot kwaliteitswijnen kunnen leiden. En dat komt vooral door de merkwaardige muskusachtige aroma die ze aan de wijn geven. Dit “foxy” aroma wordt niet overal gewaardeerd.

Terug naar domein Holset

Maar om weer even terug te gaan naar het fantastisch mooi gelegen Domein Holset. Ze produceert ongeveer 30.000 flessen wijn per jaar, verdeelt over vier series. De mousserende wijn wordt gemaakt volgens de traditionele methode, dus de methode die ze ook in de Champagne gebruiken. De gehele vinificatie gebeurd “in-house”. Dit is uniek in Nederland. In 2020 heeft Domein Holset haar eigen wijnkelder in gebruik genomen in Lemiers. Hier vindt zowel de eerste vergisting plaats als de tweede (fles)vergisting.

De wijnen van Domein Holset hebben de classificatie BOB Mergelland en BOB Vijlen. BOB staat voor Beschermde Oorsprong Benaming wat gelijk is voor het France AOC.  BOB Mergelland omvat de streek van Maastricht – Nuth – Vaals – Eijsden. De bodem is opgebouwd met mergel in de diepere lagen en löss als bovenlaag met plaatselijk tertiaire lagen, pleistocene formaties en oude rivierafzetting. Binnen de regels van de BOB zijn alleen Vitis Vinifera variëteiten toegestaan. Vanzelfsprekend zijn er verder nog meer beperkingen die je hier kan vinden.

De BOB Vijlen daarentegen is interessanter. Deze 419ha grootte BOB heeft slechts 2 geregistreerde aanvragers, te weten St Martinus en Domein Holset. De bodem dient een bovenlaag van löss te hebben vermengd met stenen zoals vuursteen, kiezel en kalksteen. En daar verschilt het in met BOB Mergelland waar de bodem meer uit mergel bestaat. Hier zijn naast de Vitis Vinifera variëteiten Chardonnay, Pinot Gris en Pinot Noir, zijn ook PiWi’s toegestaan zoals Johanniter, Solaris, Sauvignon Gris, Cabernet Blanc en voor rood Monarch, Cabernet Cortis, Baron en Pinotin.

Recentelijke uitdagingen

Vorig jaar werd Domein Holset, gelegen op een mooi glooiende heuvel met ongelooflijk uitzicht, geconfronteerd met enorm veel regenval. Waarbij de weg die voor het domein loopt, omgetoverd werd in een niet misverstaande wildwaterbaan. De wijngaard worstelde met de meeldauw die in de wijngaard begon te ontwikkelen als gevolg van de hoge vochtigheid. Bij het domein dachten ze “dit nooit meer!” met als gevolg dat in dit jaar men zich richtte op meer natuurlijke ventilatie in de wijngaard. Door meer bladeren weg te knippen, die het vocht vast kunnen houden, ontstaat meer luchtstroom en dus minder kans dat vocht wordt vastgehouden. Echter een jaar als 2022 had en dan ook niet op gerekend. En een ander risico deed haar intrede. Door de overvloedige zon met hoge UV straling ontstond er zonnebrand op de druiven. Juist omdat de natuurlijke bescherming tegen direct zonlicht (het bladerdek) was weggeknipt.

Tenslotte hadden ze bij Domein Holset één groot voordeel. Doordat men zich alleen richt op mousserende wijnen, moeten druiven vroeg geplukt worden. De zuurgraad moet namelijk hoger zijn dan bij stille wijnen. Hierdoor werd in september, voordat de heftige regen en onweersbuien hun intrede deden, geplukt. Daar waar andere wijngaarden meer schade ondervonden vanwege een latere pluk, waardoor druiven opzwollen, openbarstten of rotten, lagen de druiven van Domein Holset reeds veilig in de wijnkelder.

De wijnen

Zoals aangegeven richt men op kwalitatief hoogwaardige wijnen en tot op heden allemaal single-vintage. Dus de wijn is van één jaargang afkomstig. Domain Holset brengt 4 mooie wijnen op de markt. De Dot, een frisse blend van Johanniter en Cabernet Blanc, de Dame, een single variety van Chardonnay. En verder de Prins, een blend van Sauvignon Gris en Johanniter en tenslotte de Classic welke een klassieke blend is van Chardonnay en Pinot Noir. Wat mij ook erg aanspreekt zijn de stijlvolle ingetogen etiketten.

Domein Holset wijnen
Wijn collectie

Dot

De Dot is licht geelgroen van kleur, met een neus van appel, kruisbes munt en een vleugje witte peper. Het is een frisse fruitige wijn dat 24 maanden weggelegd is op gist. En met 12.5% alcohol aan de gemiddelde kant. De mousse is een beetje stevig maar prettig en de wijn heeft een gemiddeld+ zuur. Het is een droge wijn met 4gr per liter dosage. De wijn heeft een mooi balans tussen fruit en zuurgraad, gedragen door de mousse. Heerlijk als aperitief op een zonovergoten dag.

Dame

De Dame doet haar naam eer aan. De druiven worden voorzichtig met de hand geplukt. De wijn rijpt 30 maanden op haar gist en ook kort op eikenhouten barrique (225lt vaten). Ze is licht goudgeel van kleur met een neus van toast, bloemen, citrus en mango. In de mond bespeur je daarnaast een prettige zachte vanille toets. De mousse is zacht en prettig. De wijn heeft slechts 3gr/lt dosage. De afdronk is aangenaam en verfrissend, waarbij de balans tussen fruit en zuurgraad erg goed is, nadat de toast een beetje naar de achtergrond is gegaan. Persoonlijk is dit toch echt wel een favoriet, terwijl mousserende wijnen normaal niet zo aan mij besteed zijn. Hoewel onze eerste keus op de Prins viel om te proeven, werd deze Dame ons als verrassing extra ingeschonken

Prins

Domein Holset Prins

De Prins is een stevige blend van Sauvignon Gris (80%) en Johanniter (20%). De wijn rijpt 36 maanden op haar gist. Deze wijn heeft een krachtige uitgesproken bubbel, is goudgeel van kleur. In de neus bespeur je vooral perzik en abrikoos met een vleugje kruidigheid. Het is een droge wijn met slechts 2gr/lt dosage. Persoonlijk vond ik de afdronk wat kort.

Classic

Afkomstig van de kalkrijke bodems in Voerendaal vinden we de Classic van Holset. Deze valt niet onder de BOB Vijlen of BOB Mergelland, maar kent de classificatie BOB Limburg. Het is een Brut Nature, wat wilt zeggen dat er geen suiker is toegevoegd aan deze wijn (0 gr/lt dosage). De wijn is gemaakt van 70% Chardonnay en 30% Pinot Noir en kent een diepe goudgele kleur met een koperen gloed. In de neus kan je rood fruit, tonen van citrus fruit en hazelnoot bespeuren. Terwijl in de mond naast deze aroma’s ook de vanzelfsprekende toast of brioche te herkennen valt door de autolyse van de 36 maanden gistrijping. Het alcohol percentage is iets bovengemiddeld met 13% wat ook terug te merken valt in de volle body van de wijn. Natuurlijk is het genieten om deze wijn zo te drinken, maar ook naast een zalmgerecht misstaat deze wijn niet.

Geplaatst op

Ongelooflijk risotto met 4x Barbera

Het was weer eens tijd om een avondje samen te zitten tafelen. De keuze was door mijn gastheer gevallen op niet één van zijn vakantiewijnen, maar maar liefst 4x een heerlijke Barbera waarbij een ongelooflijk lekkere huisgemaakte risotto werd geserveerd. Het was een echt verwenavondje geworden die we afsloten met een andere verrassing. Een Madeira Reserve uit 1898.

Wat is Barbera d’Alba

 Misschien heb je de eerdere blog over Italië gelezen waar deze regio in besproken werd. In het noordwesten van Italië vinden we Piemonte. Hier vinden we de beroemde Barolo wijn. Maar ook rondom de stad Alba vinden we wijn van de Barbera druif – de Barbera d’Alba. Deze wijn is te verkrijgen in twee varianten, de “gewone” Barbera d’Alba en de Barbera d’Alba Superiore. Deze laatste heeft minimaal 12 maanden houtrijping gehad, terwijl de “gewone” wijn niet of nauwelijks in de kelder rijpt en dus jong op de markt komt.

De Barbera druif kent een heftige geschiedenis. Pas in 1800 dook deze druif op in literatuur met haar oorsprong in Piemonte. In de jaren 80 van de 20e eeuw onderging de wijnstijl een grote verandering. Tot dan waren de jonge fruitige druiven zeer gebruikelijk maar doordat wijnmakers begonnen te experimenteren ontstonden houtgerijpte volle wijnen. Vervolgens in 1985 waren er verschillende Barbera wijnmakers die methanol toevoegden aan de wijn om zo de productiekosten te verlagen. Als gevolg van dit handelen vonden 30 mensen de dood  en werden veel mensen blind. Door deze gebeurtenis daalden de verkoopcijfers vanzelfsprekend flink en daalde tevens de aanplant. Maar gelukkig is dit nu weer helemaal hersteld.

Massucco wine family

De Massucco familie is sinds het begin van de 20e eeuw de wijngaarden gaan aanleggen op zo’n 20ha. Ze richten op duurzame wijnbouw en hebben het Green Experience certificaat. Ze produceren verschillende wijnstijlen waarvan wij er twee geproefd hebben.

Barbera d’Alba Superiore 2016

Massucco Barbera d'Alba met ongelooflijk Risotto

Op 350m boven zeespiegel vinden we de wijngaarden met zuidwestelijke expositie genieten van de overvloedige zon. De bodem is overwegend kleiachtig met mergel en zandlagen. De wijn heeft een robijnrode kleur met lichte intensiteit. Ze kent een licht paarse gloed. De neus heeft een gemiddelde geurintensiteit met aroma’s van zwarte bes, kers en paprika. Wanneer de wijn door de mond walst bespeur je een iets hoger dan gemiddelde zuurgraad aan de hand van de mate dat speeksel wordt aangemaakt. De body is gemiddeld en gedragen door een iets hoger alcohol percentage. De tannine is bijzonder zacht terwijl de smaakintensiteit gemiddeld is met tonen van kers, zwarte bessen en iets aardsachtig. De afdronk is niet heel lang met een aanwezige zuurgraad en een beetje bitter.

Kortom de wijn is licht uit balans door de hoge zuurgraad terwijl in de korte afdronk de wijn minder fruitig is. Geniet van deze wijn bij charcuterie of een kaasplankje of witvlees, zoals kalfsvlees of koteletten. Deze wijn is in de 10-15€ prijsklasse.

La Luna dei Tempi 2018

Een andere wijn van hetzelfde wijnhuis is een wijn met de welluidende naam de “Maan des Tijds”. Dit is een stijlvolle wijn ook van de Barbera druif met een heerlijke elegantie. De wijn is robijnrood met een gemiddelde kleurintensiteit. De wijn is nog volop in ontwikkeling met aroma’s van zwarte bes, kers, bramen en cederhout met een gemiddelde intensiteit. In de mond daarentegen komen de aroma’s meer tot hun recht, wat zich uit in een bovengemiddelde intensiteit met aroma’s van gerijpte pruim, rode kers, zwarte bes, cederhout door de houtrijping en beetje kruidigheid, toast en rokerig. De zuurgraad is aangenaam en gemiddelde tannine structuur. Mede door de gemiddeld+ alcohol is de body van de wijn ook bovengemiddeld. Deze wijn heeft een goede balans tussen body, fruit en zuurgraad, ze versterken elkaar op een goede wijze. De afdronk is zeer aangenaam, maar helaas wat aan de korte kant.

Massucco La Lune dei Tempi

De wijn is complex dankzij de houtrijping en flesrijping. Deze wijn was perfect bij het risotto gerecht van deze avond maar gaat ook prima bij pasta of kalfsvlees. Voor de prijs denk aan rondom 20€.

Livia Fontana Barbera d’Alba Superiore 2017

Livia Fontana Barbera

Livia Fontana is een wijnhuis dat meer dan 200 jaar in familiebeheer is. De 3ha wijngaarden voor deze wijn van Livia Fontana liggen op 300 tot 350m hoogte waar de druiven hand geplukt worden. De wijn fermenteert in temperatuur gecontroleerde RVS vaten waarna de wijn 30 maanden rijpt in eikenhouten vaten en vervolgens op fles. Dit resulteert in een mooie robijnrode wijn met gemiddelde kleurintensiteit. De neus kent een rokerig, aards aroma met zwart fruit met gemiddelde geurintensiteit. In de mond herkennen we een gemiddelde smaakintensiteit van zure kers, onrijp zwart fruit, aards en een rokerige toast door de houtrijping. De zuurgraad is bovengemiddeld, net als de tannine. De body is gemiddeld, waarbij de afdronk net iets langer is.

Doordat wij weinig fruit bespeuren, vinden wij de wijn lichtelijk uit balans terwijl de afdronk langer aandringt vanwege de rokerige toast. De complexiteit is bovengemiddeld. De prijs rond de 20€ vinden wij iets aan de hoge kant voor het glas wijn dat je krijgt.

Massimo Rivetti Serraboella 2017

Van de beste druiven afkomstig van de Serraboella wijngaard maakt Massimo Rivetti deze wijn. Dit is de oudste wijngaard van het huis waarbij de druivenranken meer dan 75 jaar oud zijn. Dit geeft als gevolg een langere opbrengst maar meer complexe aroma’s die de druiven voortbrengen. De wijngaard is een mix van kalk en klei waardoor het beter water kan vast houden in de zomer, terwijl de kalk de bijdraagt aan de lengte van de wijn. Na het persen fermenteert de wijn in temperatuur gecontroleerde RVS vaten om vervolgens 20 maanden te rijpen op frans eikenhouten barriques. Deze barriques zijn 1/3 nieuwe houten vaten en 2/3 tweede jaar vaten. Hoe nieuwer het vat is, hoe meer hout aroma’s de vaten afgeven aan de wijn, maar ook hoe beter de tannine geïntegreerd kan worden in de wijn. Tenslotte rijpt de wijn nog 6 maanden op fles.

Dit resulteert in een mooie robijnrode wijn met diepe intensiteit en tranen die van het glas druipen. Dit geeft aan dat alcohol en suiker aanwezig zijn. In de neus bespeur je bramen kers, cederhout, kruidnagel en tijm met een hoge geurintensiteit. De mond levert een gemiddelde intensiteit op met gemiddelde tannine maar bovengemiddelde zuurgraad en body. De wijn geeft aangename aroma’s van zwart fruit cederhout met een prettige toast, boter en bittere chocolade. De afdronk is aangenaam lang.

Massimo Rivetti Barbera

Dit is kortom een heel goede wijn, maar dat zijn we ook helaas terug in het prijskaartje van zo’n 30€. Schenk deze wijn bij kalfsvlees of lamsgerechten.

Curieuze South side Madeira Association LTD Funchal 1898

Er heerst een groot mysterie rondom de madeira wijn van South Side Madeira Association. Op internet is hier nauwelijks iets van terug te vinden en het vermoeden rijst dat het mogelijk het merknaam was van een exporteur  van Companhia Vinicola da Madeira Lda (CVM). Activiteiten zouden in 1985 gestaakt zijn wat gelijk viel met de samengaan van CVM met het huidige Justino’s Madeira Wines SA.

Madeira Reserve 1898

Door deze schimmige achtergrond is het niet eenduidig te zeggen of deze wijn ook echt uit 1898 afkomstig, maar het heeft weldegelijk alle kenmerken van zeer oude wijn. De wijn heeft een stro afdichting over de kurk. De kurk zelf was in minder goede staat. De fles was nog goed gevuld boven schouder-lengte (dit is waar de flessenhals overgaat in de bolling van de fles) met weinig depositie (ofwel drap). De wijn is bruin gekleurd met een diepe intensiteit, beetje troebel en met veel tranen. In de neus komen de gedroogde rozijnen, boerenjongens, noten, amandelen je tegemoet en kent een hoge geurintensiteit. Het wordt helemaal feest wanneer je een slok neemt. Het hoge zuur en alcohol complementeren de volle body. De wijn heeft een hoge smaak intensiteit van rozijnen, karamel en pecan noten met een zeer lange afdronk.

Voor een wijn van deze leeftijd is ze nog bijzonder levendig en fris met hoge mate van complexiteit. We hebben ook nog een 20 jarige Graham port ingeschonken om een klein vergelijk te kunnen maken, maar deze Madeira blies de port volledig omver.

Conclusie

De avond en het eten met deze wijnen was geweldig. Natuurlijk was het veel later geworden dan eigenlijk de bedoeling was. Algehele conclusie van deze 4x Barbera was dat de Massimo Rivetti toch echt wel de favoriet was, maar dan wel bij een steviger (vlees) gerecht en niet bij deze ongelooflijk lekkere risotto. Bij het gerecht was de La Luna dei Tempi de meest geschikte wijn. Ook de ervaring van deze curieuze Madeira was zeer bijzonder. Daar kan ik nog een paar meer keren van genieten.

Geplaatst op

Verrassend Hongarije

Hoewel de meeste mensen bij wijn niet direct aan Hongarije denken, kent dit land toch een zeer lange rijke geschiedenis, waarbij de wijnen – mogelijk verrassend genoeg – aan alle Europese hoven zeer welkom waren.

Tegenwoordig kent men internationaal slechts enkele wijnstijlen uit Hongarije, maar eeuwenlang kende dit land een verrassend bijzondere diversiteit. Natuurlijk is de mooie zoete Tokaj bekend, waar wij reeds eerder over hebben geschreven, en ook de diepe, stevige Stierenbloed-wijnen uit Eger en Szekszard. Maar ook kent Hongarije, rond de oevers van het Balaton Meer, interessante droge witte wijnen en meer verfijnde rode wijnen uit diverse andere regio’s.

Hoe het begon

De Hongaarse wijngeschiedenis gaat terug tot de 1e eeuw voor Christus. Er zijn vondsten van wijnculturen die een Keltische oorsprong hebben. Ook de Romeinse overheersing bereikten het Karpaten-bekken en ontwikkelden de cultuur verder. Vooral in de Balaton hooglanden en de Szerémség regio wat toen tot Hongarije behoorde (Syrmia in Servië en deels in Kroatië).

De ontwikkeling van de wijncultuur is niet zonder slag of stoot gegaan. Omdat de wijnen uit de provincie Pannonia (Transdanubië) vergelijkbaar waren met wijnen van het Italiaanse schiereiland, verbood keizer Domitianus in 92 na Christus de wijnproductie in het gebied. Pas in 282 na Christus beviel keizer Valerius Probus de herplanting van de hellingen van Mons Almus (Tarcal of Olaszhegy) in toenmalig Szerémség.

Bloei in de Middeleeuwen

De wijnbouw is beïnvloed door vele tradities. Met invloeden van oude, Centraal Aziatische en Kaukasische tradities die stammen uit de voormalige provincie Pannonia. Deze zijn terug te herleiden in kennis en smaakvoorkeur van de wijnen.  Zo dateert de eerste vermelding van zelfsturende wijngaardraden uit 1271. In de Middeleeuwen floreerde de Hongaarse wijnindustrie . Het was een oude traditie dat alle wijngaardeigenaren dezelfde rechten hebben met betrekking tot hun wijnstokken, ongeacht hun titel.

Neergang na de Middeleeuwen

Echter na de Middeleeuwen kwam de Turkse overheersing. Gedurende 1.5 eeuw (van 1541 tot 1699) werd de Hongaarse wijnproductie zwaar getroffen. In deze periode nam Tokaj (gelegen in het Koninkrijk Hongarije) de Aszu-productie over van Szerémség vanwege de Turkse dreiging. Het eerste schriftelijke bewijs van Tokaj Aszu dateert uit 1550.

De volgende mijlpaal kwam in de 19e eeuw, toen het Hongaars-Oostenrijkse Habsburger monarchie serieus professioneel werk begon te maken van wijnbouw, bereiding, regelgeving en handel. Zo ontstonden er nieuwe markten voor Hongaarse wijnen en kwam de wijn op alle Europese hoven terecht. Helaas bespaarde de phylloxera uitbraak ook Hongarije niet. Wijngaarden liepen ernstige schade op. Men breidde eerst het wijngaard areaal uit naar zandgronden, die minder phylloxera gevoelig zijn. Maar ook dit bleek niet de oplossing te zijn. Daarom ging men, net als in veel andere Europese gebieden, de wijnstokken enten op Amerikaanse onderstokken die wel resistent zijn tegen deze druifluis.

Ontwikkelingen in de 20e eeuw

Na de Tweede Wereldoorlog werd door het Communistische regime de focus gelegd op massa productie. Dit gaat natuurlijk hand in hand met lagere kwaliteit en ondoordachte aanplanting. Dit was ook de tijd dat veel mensen besloten om thuis wijn te maken die verborgen werden in kleine kelders.

Toen Hongarije toetrad tot de Europese Unie bloeide de wijnindustrie opnieuw op. In 2011 nam Hongarije nieuwe verordeningen aan voor de kwaliteitscontrole en bescherming van de oorsprongsbescherming.

Geologie en terroir

Inmiddels heeft de wijncultuur zich over het gehele land verspreid en er zijn inmiddels 22 wijnregio’s. Door de veelzijdigheid heeft elke regio haar specifieke terroir. In het oosten liggen de Karpaten, een gebergte dat het land beschermt tegen de koude winden die vanuit het noordwesten het land binnen komen. Over het algemeen kent het land een continentaal klimaat. Echter lokaal is dit gematigd onder invloed van de grote watermassa’s van de Balaton Meer of de Neusiedler See op de grens met Oostenrijk.

Druivensoorten

De gebruikte druivenvariëteiten in de wijngaarden is een mengsel van inheemse en internationale rassen. Witte druivenrassen zijn vooral inheems, zoals Furmint en Hárslevu (vooral toegepast voor Tokaj), Olaszrizling en Kéknyelukekra. Voor rood Kadarka, Kékfrankos (ook bekend als Blaufränkisch of Nagyburgundy) Zweigelt en Blauwer Portugieser. Gelet op de historisch innige band met Oostenrijk zijn deze rassen niet verbazingwekkend. Daarnaast zijn als internationale rassen vooral Chardonnay en Sauvignon Blanc voor witte wijn en Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon en Merlot voor rode wijn aangeplant.

Opvallend is dat we ook mousserende wijnen vinden, met name in de koelere regio’s. Deze zijn van de klassieke druiven Chardonnay en Pinot Noir, maar ook van inheemse Furmint, Harslevelu en Olaszrisling. Deze worden gemaakt volgens de traditionele methode en soms voor de goedkopere wijnen wordt ook koolstofdioxide toegevoegd zodat er eenvoudige mousserende wijn ontstaat.

Hongaarse wijnregio’s

Over het hele Hongaarse land vinden we wijnregio’s. Hoewel elke regio echt haar eigen kenmerken kent, zien we in de noordelijke regio’s vooral rijke en krachtige wijnen afkomstig van hoger gelegen wijngaarden. De midden en zuidelijke regionen zijn meer vlak met een zeer heet continentaal klimaat. In centraal Hongarije vinden we dan ook meer bulkwijn, terwijl in het zuiden er ook een aantal pareltjes tussen zitten, zoals Szekszard en Villany. En tenslotte in het westen vinden we de Balaton regio dat een ietswat milder klimaat kent vanwege de ligging aan het meer.

Verrassend Hongarije

Hongaarse appellatie

In 2009 heeft de EU het classificatie systeem geharmoniseerd binnen de lidstaten. Om het voor consumenten toegankelijker te maken werden drie niveau’s; Protected Designation of Origin (PDO), Protected Geographical Indication (PGI) en basis kwaliteit wijn. Ook Hongarije heeft zich geconfirmeerd aan deze logica en refereert naar Oltalom alatt álló Eredetmegjelölés (OEM).

Classificatie Hongarije

De DHC (Dstrictus Hungaricus Controllatus of wel Védett Erdetü) en OEM vormen de PDO. Terwijl de OFJ (Oltalom alatt Földrajzi Jelzés) de PGI vormt en de BOR (wijn) tenslotte staat voor de basis wijn. De DHC is in 2003 opgericht als een vrijwillige subcategorie binnen de PDO classificatie. Het verschil tussen de DHC en OEM is dat de regelgeving voor DHC nog strikter is. Een wijn met DHC status kent gewoonlijk een bepaalde stijl en smaakprofiel. U kan deze wijn herkennen aan VEB (Védett Erdetü Bor), Districtus Hungarius Controllatus of DHC op het etiket.

In Hongarije zijn er 37 appellaties verdeeld over ongeveer 71.000ha, waarvan er maar liefst 31 PDO’s zijn. Maar het kan ook ondoorzichtig gemaakt worden. Zo omvat bijvoorbeeld Balaton PGI, 6 regio’s, 2 subregio’s en nog een andere PGI.

Realiseer u wel dat de hoogste classificatie niet automatisch zegt dat dit een goede wijn is. Het classificatie systeem is in het leven geroepen om aan te geven waar de wijn precies vandaan komt. Echter, net als in de andere wijnlanden, hoe specifieker de locatie is, hoe strikter de regels van het wijn maken vaak zijn. Voorbeelden zijn beperkingen in de dichtheid van het aanplanten van druivenstokken, beperken van de opbrengst per hectare, de toegestane druivenvariëteiten en hoe de wijnen dienen te rijpen. Hierdoor wordt de kwaliteit wel vaak verhoogd.

Kortom

Hongaarse wijnen zijn op de weg terug van weggeweest. De phylloxera plaag, wereldoorlogen en het communistische regime hebben diepe sporen achter gelaten. Maar mede dankzij (financiële) steun uit Europa is de opmars goed ingezet, en er staat een stabiel classificatie systeem. Er is een nieuwe generatie wijnmakers opgestaan die hard aan de weg timmeren met kwalitatief goede wijnen. U ziet deze wijnen meer en meer bij restaurants op de kaart verschijnen. Maar de grote uitdaging is vaak de uitspraak en herkenning van de (inheemse) druivenrassen waar menigeen zijn of haar tong over breekt.

Maar dat neemt niet weg dat het sublieme wijnen zijn. Natuurlijk kan ik doorgaan over Tokaj en hoe bijzonder deze zwoele wijn is. Maar ook de droge witte en rode wijnen zijn indrukwekkend. En daar gaan we in de volgende serie dieper op in.

Geplaatst op

Fantastisch versterkte wijn uit Griekenland

Deze week staat in het teken van de laatste regio’s in Griekenland, in het zuidwesten vinden we een aantal bijzondere PDO’s waar je fantastisch versterkte wijn vindt.

Kefalonia op de Ionische eilanden

De Ionische eilanden liggen in de Ionische Zee ten westen van Griekenland en zijn niet zo beroemd als de Egeïsche Eilanden Samos en Santorini. Maar we vinden hier wel een rijke wijnbouwgeschiedenis. De eilandengroep omvatten Korfu in het noorden, op slechts 100km van Puglia, Italië, tot aan Zakynthos voor de kust van het schiereiland Peloponnesos.

In de Homerus van Odyssee wordt reeds melding gemaakt van de wijn uit Kefalonia en Korfu. Dit suggereert dat de wijnbouwgeschiedenis hier reeds 2.500 jaar oud is! Echter de belangrijkste periode is ten tijde van de Venetiaanse overheersing in de Middeleeuwen. De belangrijkste druivensoorten waren en zijn Robola en Vertzami. DNA onderzoek heeft uitgewezen dat Robola geen verwant is aan Italiaanse Ribolla die in Friuli staat aangeplant. Vertzami blijkt verwant te zijn aan de Marzemino variëteit die in Trentino gevonden wordt. Naast de introductie van druiven, brachten de Venetianen ook krenten en olijfbomen.

Klimaat en appellaties op Kefalonia

De eilanden kennen een mediterraan klimaat met hete zomers en milde winters. Doordat de wijngaarden aan de zuidwestzijde van het Pindusgebergte liggen, zijn ze meer blootgesteld aan de (regen)wind. Hierdoor is het op de Ionische Eilanden natter dan op de Egeïsche Eilanden waardoor het groener is met meer biodiversiteit. Zowel de zeewind als de koelere nachten dragen bij aan de zuurgraad van de wijnen. Terwijl de kalksteenrijke bodem goed waterdoorlatend is en de kracht van de wijnstokken bevorderen en de concentratie in de druiven versterken.

Er zijn slechts drie PDO classificaties op de Ionische Eilanden. En die vinden we allemaal op het eiland Kafalonia. Elke PDO staat voor haar eigen druivenras; Robola van Kefanolia, de Muscat van Kefalonia en de Mavrodaphne van Kefalonia. De Robola staat bekend als een lichte limoengroene tot geelgekleurde wijn met aroma’s van citrusfruit als limoen en grapefruit. Maar ook een lichte honingtoets dat naar karamel neigt bij ouderen. Het heeft een verfrissende zuurgraad met een mooie frisse afdronk. Heerlijk bij (Griekse) salades. Deze Robola is veruit de meest bekende wijn van de eilanden.

De zoete Muscat is een elegante wijn met een uitgebalanceerde zuurgraad. Aroma’s zijn typisch muscat als rozen, rijpe steenvruchten zoals abrikoos en perzik. Kortom genieten bij blauwe kazen of fruit desserts.

Tenslotte is de Mavrodaphne de enige rode wijn maar ook rosé is voor handen. Deze levert rijke kruidige wijnen op met tonen van zwart fruit en chocolade. De volle body combineert met een aangename zuurgraad en zachte tannine. Het is niet een wijn die goed aangeschreven staat, maar toch kan je interessante wijnen vinden. Ook is hier in Griekenland versterkte wijn van Mavrodaphne verkrijgbaar die vergelijkbaar is met de fantastisch zoete port wijn.

Peloponesse

De Peloponesse is het zuidelijkste puntje van het Griekse schiereiland. Het is een bergachtig gebied waarbij de bergketen de twee belangrijkste wijnbouwzones in tweeën verdelen. Het centrale en noordelijke deel vinden we de PDO’s Mantinia en Nemea. En de westelijke zone met Achaia, Ilia en Messina.

Het klimaat is mild mediterraan dankzij de gematigde effect van de Golf van Karinthos in het noorden, maar ook de bergenketens op continentaal Griekenland die koude noordenwind tegenhouden. Diverse facturen als hoogte, berghelling, aspect en nabijheid van zee creëren vele meso-klimaten.

Inheemse druivensoorten als Agiorgitiko, Moschofilero en Mavrodaphne staan aangeplant naast internationale rassen als Muscat d’Alexandrie. Ze produceren frisse mineraal witte wijnen tot rijke rijpe rode wijnen. Hier vinden we maar liefst 7 PDO’s en 17 regionale appellaties (IGP’s). Het zijn Nemea en Mantinia die de meest gewaardeerde wijnen opleveren. Hun wijngaarden liggen op zo’n 800m hoogte waardoor het klimaat misschien meer continentaal is dan mediterraan en zijn de winters zeker kouder dan in de lager gelegen gebieden.

Het is een relatief jong wijngebied omdat pas na de Tweede Wereldoorlog de echte groei van de moderne wijnbouwindustrie zich had ingezet.

Veelzijdig Patras

In de noordoost hoek vinden we Patras die met vier verschillende PDO’s goed vertegenwoordigd is. De stijlen omvatten droog wit van Roditis met haar kenmerkende citrus aroma’s en zoete dessert wijnen. De twee muscat appellaties, Muscat van Patras en Muscat van Rio Patras, worden met hun voortbestaan bedreigd door de verstedelijking van de steden Patras en Rio.

De belangrijkste appellatie is waarschijnlijk PDO Mavrodaphne van Patras. Deze versterkte rode dessertwijn moet minimaal 50% Mavrodaphne bevatten en mag men aanvullen met Cortnithiaki druivensoort. Echter doordat de wijnmakers een kwaliteitsimpuls willen geven aan de wijn, zien we meer single variety wijnen. De wijn rijpt minstens 1 jaar op eiken houten vaten van maximaal 1.000lt. Wanneer de wijn 2 jaar op hout heeft gerijpt en 1 jaar op fles, mag de wijn “Reserve” op het etiket dragen. De wijn mag “Grand Reserve” dragen wanneer ze 7 jaar rijpt, waarvan minimaal drie jaar op vat en drie jaar op fles.

Beroemd Nemea

Nemea is mogelijk de meest beroemde rode wijn appellatie in Griekenland. In de bergen en valleien rondom de plaats Nemea vindt reeds sinds eeuwen wijnbouw plaats van overwegend de Agiorgitko druivensoort. Dit is de enige appellatie in Griekenland die deze druivensoort voorschrijft. De wijn gaat van droog die zeer goed kan ouderen tot mooi zoet. De rijke, droge wijnen komt van hoger gelegen wijngaarden waar de arme grindachtige bodem en lagere temperaturen de kwaliteit omhoog brengen. Op de alluviale vlakte rondom de stad Numea waarde temperatuur hoger is, wordt de zoetere wijnstijl gemaakt.

Koel Mantinia

Het hooggelegen Tripoli is vooral aangeplant met Moschofilero-druif die goed gedijt in het koelere klimaat. Het levert bloemige aromatische witte wijnen met een hoge zuurgraad en laag alcohol percentage. Tevens mag binnen de appellatie mousserende wijnen geproduceerd worden. De koelere temperatuur tijdens de zomer vertraagt de rijping om zo de zuurgraad te behouden. Hierdoor komt het voor dat de pluk pas in oktober plaats kan vinden om tot volledige rijpheid te komen. Echter de herfstregens kan de pluk danig verstoren.

Geniet van deze mooie wijn met lange afdronk als aperitief of bij lichte visgerechten.

Monemvasia Malvassia

De laatste appellatie op het schiereiland ligt in het zuidelijke puntje. Het is de nieuwste PDO en heeft haar classificatie in 2010 ontvangen omdat het bijdraagt aan de heropleving van de zoete Malvasios Oenos die haar oorsprong in Monemvasia vond. Van hieruit verspreide de wijn zich naar de Cycladen waaronder Paros. De wijn dient verplicht minimaal twee jaar te rijpen op eikenhout (en dus oxidatief). Opvallend is dat indien het langer dan twee jaar rijpt, het een veelvoud van vier moet zijn. Ook is het toegestaan dat de wijn geblend mag worden van verschillende oogstjaren samen. Echter op het etiket dient het meest recente jaar staan aangegeven.

Zuidelijk Kreta

Kreta is het grootste en zo niet meest beroemde eiland van Griekenland en markeert de zuidgrens van de Egeïsche Zee. Wijnbouw vond hier reeds in de 5e eeuw voor Christus plaats. De Minoërs van het oude Kreta worden geacht de oudste beschaving in Europa te zijn. Oude wijnpersen uit die tijd en schilderijen in Minoïstische paleizen duiden op druiventeelt en wijnbereiding. Gelet op haar ligging te midden van de Middellandse Zee werd Kreta het centrum van de zeehandel tussen de verschillende beschavingen (denk aan het oude Egypte, Kanaän en klein Azië (Anatolië of Turkije).

De moderne wijnbereiding begon in de jaren 70 en is inmiddels niet meer weg te denken. Er zijn 7 PDO’s en “slechts” 5 PGI’s. Opvallend is dat merendeel van de appellaties in het middel en oostelijke deel van het eiland te vinden zijn en dan wel aan de noordzijde. De bergen op het midden van het eiland beschermen de wijngaarden tegen de verzengende woestijnwind uit het zuiden. Terwijl de verkoelende bries van de Egeïsche Zee verlichting brengt. Deze twee factoren helpen aan een vertraagde rijping van de druiven waardoor de wijn haar zuurgraad behoudt.

Liatiko, soms geblend met Mandilaria, levert een bleke aromatische rode wijn op. Terwijl de lichte delicate witte wijnen gemaakt worden van Athiki en Vilana.

Kreta met haar fantastisch mooie versterkte wijn uit Griekenland

Zo vinden we in het oosten in PDO Sitia zowel rood (van 85% Liatiko en Mandilaria) en witte wijn (van 70% Vilana en Thrapsathiri), terwijl PDO Malvasia Sitia de zoete van zongedroogde druiven wijn vertegenwoordigd. Wat deze wijn anders maakt van andere Malvasia wijnen is dat dit een blend van 6 inheemse druivenrassen is en ze minimaal twee jaar op eikenhout moet rijpen.

In het midden van het eiland vinden we PDO Candia  en PDO Malvasia Candia. Deze zijn in 2011 opgericht. Daar waar Candia de appellaties Peza, Archanes en Dafnes omvat voor droge witte en rode wijn, beslaat Malvasia Candia de zoete en versterkte wijnen op dit fantastisch mooie eiland in Griekenland.

Dafnes is gericht op de rode wijn van Liatiko. Deze druivensoort heeft een groot potentieel getoond om zoete rode wijnen voort te brengen. Ten oosten van Dafnes vinden we Archanes. Ook hier kleurt de wijn rood, echter is deze een blend van Kotsifali en Mandilaria (75%/25%). Door de geringe omvang, zijn deze wijnen niet buiten Kreta verkrijgbaar. Tenslotte in het noordoosten van Archanes ligt Peza. Deze appellatie is verder in de wijnbouw ontwikkeling dan de andere twee appellaties. Net als Archanes vinden we hier de blend van Kotsifali en Mandilaria, echter in andere verhouding (80%/20%). De ruwe Mandilaria heeft de zachte Kotsifali nodig om de wijn toegankelijker te maken. Het levert een wijn met volle body en elegante tannine met aroma’s van rood fruit, vanille, peper, kruiden en tabak.

Daarnaast vinden we een zachte witte wijn van Vilana. Deze wordt ook wel de witte ster van Kreta genoemd. De wijn draagt aroma’s van citroen, limoen en mandarijnschillen en is sappig, prettige zuurgraad en een heerlijke afdronk. Serveer salades, hartige taart, maar ook bij vis- of vleesgerechten.

Geplaatst op

Bijzonder centraal Griekenland met harswijn

Griekenland is natuurlijk een rijk land met een grote invloedrijke geschiedenis. Zo ook in de wijnwereld. In deze blog gaan we op zoek naar pareltjes in het centraal Griekenland waar mooie verrassende blends maar ook harswijn die heel bijzonder is vandaan komen.

Centraal Griekenland

In het hard van het vaste land van Griekenland vinden we de grote geografische regio Centraal Griekenland. We vinden hier maar liefst 37 verschillende PGI wijnzones, maar geen enkele PDO. Tevens produceert men hier maar liefst 200 miljoen liter wijn en wordt gezien als de regio van massaproductie. Maar gelukkig hebben producenten een duwtje in de rug gekregen naar kwaliteit en experimenten met verschillende wijnstijlen.

Centraal Griekenland met harswijn

In de bergen aan de westzijde is het klimaat meer continentaal met hete zomer temperaturen. Wijnbouwers zijn de hoogte gaan opzoeken voor de broodnodige verkoeling die de zuurgraad gelijkmatig laat ontwikkelen. Parnassos, Martino, en Knimida die op hoogte liggen bieden meso-klimaten aan zodat je hier mooie droge witte en rode wijnen kan vinden.

Veel van de appellaties vinden we in het oostelijk gelegen laagvlakte van Attika, waar bijzondere harswijn geproduceerd wordt over maar liefst 17 verschillende appellaties.

Retsina van Attika

De thuisbasis van Athene ligt in het district Attika. Dit ligt net ten noorden van het schiereiland Peloponnesos. Hoewel Attika geen eigen classificatie kent, is vermelding van de regio zeker de moeite waard. De zon is hier heet met warme temperaturen. Hierdoor loopt men het risico dat druiven (te) snel rijpen en hun zuurgraad verliezen. We vinden hier de Savatiano druivensoort, die bijdraagt aan de beroemde Retsina-wijn. Retsina wordt reeds eeuwenlang in Griekenland gemaakt door de hars van de pijnboom voor de vergisting toe te voegen aan de druivenmost van Savatiano. Het uiteindelijke resultaat is een bijzondere droge witte wijn met een sterk aroma van hars. Deze wijn heeft de bijzondere classificatie “Appellation by Tradition” ontvangen.  Tevens is er een rosé variant meestal gemaakt van Mandilaria.

Reeds 7.000 jaar geleden werd Retsina in amforen bewaard die verzegeld werden met hars van pijnbomen. Dit omdat amforen poreus zijn, smeerde men de flessen in met hars zodat de wijnen langer houdbaar zouden blijven. Hierdoor kregen de wijnen op natuurlijke wijze een harssmaak. Zodoende is de bijzonder geblende harswijn geboren van de in Griekenland centraal gelegen vlakte.

De Retsina van nu heeft een lichte harssmaak, maar is daarnaast ook nog verfrissend en vol van smaak. Het is een lichte wijn met een gemiddelde zuurgraad en een licht bittere smaak. De harswijn bevat tonen van dennenbomen, hars, kruiden en citrusvruchten. Afhankelijk van de kwaliteit van de hars en de druiven, verschilt de smaak van de Retsina per producent en per regio.

Drink Retsina jong en gekoeld bij 7 tot 9 graden en bij voorkeur bij Griekse gerechten. Echter deze smaak is niet voor iedereen weg gelegd!

PGI Parnassos

De BGA Parnassos appellatie is opgericht in 2006 en is één van de weinige Griekse appellaties die zich over twee districten uitstrekt. Het omvat feitelijk de vallei die tussen de bergen Parnassos en Kallidromo ligt en de noordoostelijke helling van Parnassos en de zuidwestelijke helling van Kallidromo. De rode druivensoort Mavroudi is eigenlijk de lokale Arahovitiko Black die in het verleden een belangrijke rol speelde in deze regio.

Parnassos BGA produceert witte, rosé en rode wijnen van zowel lokale rassen als Athiri, Assyrtiko, Roditis en Mavroudi. Maar ook internationale druivenrassen als Chardonnay, Sauvignon Blanc, Cabernet Sauvignon en Merlot.

De 100% Assyrtiko van Argyriou bijvoorbeeld is een fruitige wijn met hoge geur- en smaak intensiteit. De groenige kleur geeft een hint van limoen en citroen met een palet aan witte bloesem. De wijn heeft een gemiddelde zuurgraad, alcohol en de afdronk is bovengemiddeld. Heerlijk bij frisse Griekse salade!

Helaas zijn deze wijnen niet makkelijk buiten Griekenland te verkrijgen.

Thessalië

Thessalia

Net ten noorden van Centraal Griekenland en ten zuiden van Grieks Macedonië vinden we Thessalië. Hoewel de appellatie niet één van de bekendste is, kent ze een bloeiende wijnbouw industrie meestal in de bergen die de regio rijk is. We vinden hier een grote verscheidenheid aan wijnstijlen, van diep donker rood van de Xynomavro of Messenikola Black druivenrassen tot licht en aromatisch wit van Roditis.

Binnen de grenzen van Thessalië liggen drie PDO classificaties. Rapsani in het noordoosten, Anchialos in het zuidoosten en Messenikola in het zuidwesten. Tevens is er een handvol aan PGI’s aanwezig.

Thessalië heeft een warm mediterraan klimaat met droge zomers en milde regenachtige winters. Meer landinwaarts is het klimaat meer continentaal. Koude bergwind en sneeuwsmeltwater leveren de nodige verkoelig voor de wijngaarden wat bijdraagt aan de ontwikkeling van de zuurgraad.

Ongebruikelijk Rapsani

Rapsani, waarvan de wijngaarden op de zuidelijke helling van de berg Olympus liggen, is de meest bekende regio. De wijngaarden liggen op 250 tot 750m hoogte en zijn aangeplant met vooral Xynomavro, Krasato en Stavroto. De wijn moet een blend van deze drie druivenrassen zijn, in gelijke hoeveelheden. Wat nog bijzonderder is, is dat de drie druivenrassen samen gevinifieerd moeten worden. De Xynomavro levert de tannine en bewaarpotentieel (en dus zuurgraad). Terwijl de andere twee minder bekende rassen het karakter en de body leveren. Tevens helpen deze twee de zuurgraad enigszins te temperen.

Het vooral mediterrane klimaat wordt sterk beïnvloed door nabijgelegen oceaan en de besneeuwde bergtoppen die in de nacht de koelte naar beneden laten zakken. Terwijl overdag de intense zonlicht de wijngaarden verwarmen.

Tot 2005 was Tsantali de enige wijnmaker in de regio. Inmiddels zijn er meerdere producenten.

Het levert een rijke wijn op van zwoel zwart fruit. Denk aan pruimen, rijpe kersen. Maar ook plantaardig als olijven en tomaat. Een elegante, zijdezachte structuur met een lange zachte finish. Heerlijk bij gegrilde vleesgerechten, kip en zachte kazen.

Blanc de Noir in Anchialos

Gelegen in een baai aan de Pagasetische Golf is Anchialos (Anhialos) één van de laagst gelegen wijngebieden in Griekenland. Wijngaarden liggen niet hoger dan 200m. en de invloed van de Egeïsche Zee dragen bij aan het warme mediterrane klimaat. De (witte) wijnen zijn hier overwegend licht van een blend met minimaal 80% Roditis met Savatiano. Hoewel Roditis een roze-rode druivensoort is, mag er geen schilcontact bestaan, waardoor je alsnog witte wijn verkrijgt. Dit wordt ook wel Blanc de Noir genoemd.

Het waren Bulgaren die begin 20e eeuw de regio Anhialos (nu bekend als Pomorie) ontvluchtten vanwege aanhoudende oorlogen in de Balkan regio. Zij vestigden zich rondom Nea Anhialos en plantten daar de wijnstokken die ze hadden meegenomen. Kort na de Tweede Wereldoorlog werden de wijngaarden zwaar getroffen door de phylloxera die ook op het Griekse vasteland woedde. In 1971 kreeg Anchialos als één van eerste wijnbouwgebieden haar PDO status.

De wijnbouw ligt vooral geconcentreerd rondom de stad Nea Anhialos. Er is slechts 450ha op zanderige kleigrond aangeplant. Deze biedt goede waterdoorlating maar zijn iets vruchtbaarder dan nodig voor druivenstokken, waardoor de stokken weelderig kunnen groeien en meer aan wijngaardmanagement nodig is. Slechts een handvol wijnhuizen produceren Anhialos wijn en deze is nauwelijks buiten Griekenland te verkrijgen.

Mr Nicola in Messenikola

In het zuidwestelijke deel van het Karditsa district vinden we PDO Messenikola. Dit is met haar 95ha de kleinste appellatie. Het ligt aan het noordoostelijke deel van het kunstmatige meer Plastira, wat ook een zeer populair toeristische trekpleister is. De wijngaarden liggen op een hoogte tot zo’n 750m. Hier staat vooral de blauwe Messenikola druif aangeplant. Het verhaal gaat dat een zekere Monsieur Nicola deze druif ten tijde van de Ottomaanse overheersing heeft geïntroduceerd. En zowel de naam van de druif als de naam van het dorp is hiervan afgeleid. Echter DNA analyse heeft aangetoond dat er een relatie met de Griekse Xynmavro druif is. Echter de “ouders” van deze druif zijn tot op heden nog onbekend. De rode (en beperkt ook rosé) wijn van deze druif is alleen verkrijgbaar in PDO Messenikola en PDO Hellingen van Meliton in Macedonië. De laatrijpende Messenikola is vatbaar voor meeldauw en botrytis.

De wijn is een blend van Messenikola (70%) en Carignan en Syrah (max 30%). Deze laatste twee druivensoorten leveren de balans en structuur in de wijn. Het is een licht robijn gekleurde rode wijn die vooral doet denken aan bosbessen. Het zijn volle wijnen met een aangename lange afdronk. Het is te adviseren om de wijn 15 minuten van te voren te laten luchten. Geniet van deze wijn bij een stoofpot, lamsvlees of rijpe kazen.

Geplaatst op

Prachtig mooie eilanden wijn van droog tot zoet

In de Egeïsche Zee tussen Griekenland en Turkije vinden we vele eilanden waar ook prachtig mooie wijn vandaan komen. Hoewel op de eilanden gedurende enkele duizenden jaren wijn wordt geproduceerd, zijn het vooral de Samos wijnen die weelderig zoet zijn en droge mineraalachtige Santorini met haar wijn die mineraalachtig droog zijn, die wijd bekend staan.

Echter op veel van de prachtig mooie eilanden produceert men de zoete maar verfrissende wijn op basis van Malvasia. Vooral tijdens de Venetiaanse overheersing op Paros, Rhodos en Kreta in de Middeleeuwen werden deze wijnen over heel Europa geëxporteerd. Door de daarop volgende Ottomaanse overheersing zakte deze markt echter flink in. De Ottomanen (Turken) mogen weliswaar vanuit religieuze overweging geen alcohol drinken, maar geheel verbieden deden ze ook niet.

Stabiel klimaat

Het mediterrane klimaat is zeer mild en droog. De stevige noorden en zuiden winden teisteren de wijnbouw. Om deze reden worden de wijnstokken laag bij de grond in een gobelet-stijl getraind om deze invloeden te verminderen. Deze wind draagt ook bij aan het verlagen van de effecten van de warme zonneschijn en verlengen de rijpingsperiode. Hierdoor behouden de druiven hun zuurgraad en kunnen ze complexe aroma’s ontwikkelen. De wijngaarden op de vele verschillende eilanden hebben één ding gemeen; ze liggen allemaal vlak bij zee en genieten van een overvloedig aantal zonuren tijdens het groeiseizoen.

De meeste wijngaarden liggen op onvruchtbare vulkanische bodem op de steile terrassen die uit de bergen zijn gesneden. Deze terrassen staan bekend onder de naam pezoules en helpen de erosie in de bodem te verminderen en weinige water dat valt vast te houden. Door de arme bodems, kent de druivenstok een lagere groeikracht waardoor de bladerengroei vermindert. Hierdoor concentreert de druivenrank zich op de voortplanting en dus concentratie van hoogwaardige druiven.

Er zijn maar liefst 42 verschillende druivensoorten toegestaan, veelal inheemse soorten. Maar vooral de witte Assyrtiko en Athiri en de rode Mandilaria en Fokiano zijn zeer geliefd op de eilanden. De wijnen zijn droog en zoet wit en rosé. Tevens vinden we hier mousserende wijnen.

Classificaties in een vogelvlucht

Wijn van prachtig mooie Griekse eilanden

Er zijn maar liefst 9 PGI’s en 8 PDO’s verdeeld over de vele eilanden. En alle eilanden produceren wijn onder de classificatie PGI Egeïsche Zee. De PDO’s zijn op de bekende eilanden; Limnos, Samos, Paros, Santorini en Rhodos.

Limnos

Net ten zuiden van Grieks Macedonië ligt het eiland Limnos. Uit kloosterarchieven blijkt dat wijnbouw dateert uit de Byzantijnse periode. Sinds 1982 vinden we onder de naam PDO Muscat van Limnos witte wijn die weelderig zoet is van Muscat d’Alexandrie. Deze zijn gemaakt volgens de vin doux naturel stijl. Ook kom je de vermelding Grand Cru tegen. Dat mag onder de voorwaarden dat alle druiven van de één wijngaard afkomstig is met beperkte opbrengst per hectare. De droge witte wijnen komen op de markt onder de naam PDO Limnos en is ook van de Muscat d’Alexandrie. De wijngaarden liggen vooral in het centrale en zuidelijke deel van het eiland, goed beschermd tegen de stevige noordelijke winden. De temperaturen zijn hier net iets lager dan op het vaste land.

Vanaf 2011 zijn er ook droge rode wijnen van Limnio beschikbaar. Deze staan lokaal bekend onder de naam kalampaki. Wijnen gemaakt van deze druivenvariëteit hebben een interessante, frisse smaak, een kleur van gemiddelde diepte, elegante aroma’s die zowel de neus als de mond stimuleren, gedomineerd door tonen van verse kruiden en rood fruit. In de mond hebben ze een gemiddelde tot hoge zuurgraad, knapperige tannine en ongeveer 12,5-13% alcohol. Ook gebruikt men Limnio om versterkte zoete wijnen te produceren, deze zijn een blend van 90% Limnio en 10% Muscat d’Alexandrie.

Vanwege de gunstige klimatologische omstandigheden, zijn veel van de wijnen biologisch gecertificeerd. Saillant detail is dat er meerdere regio’s zijn die refereren naar de Muscat druif. Echter Limnos is de enige regio die gebruikt maakt van Muscat d’Alexandrie. In de andere regio’s staat Muscat Blanc à Petit Grains.

Historisch produceerde Limnos meer rode wijn dan witte. Pas in de jaren 1900 werd de Muscat geïntroduceerd. Doordat deze druif zo goed aansloeg met het lokale terroir, overschaduwde de Muscat druif alle andere druivensoorten.

Mooi Samos

Op één van de mooiste Griekse wijnzones vinden we PDO Samos. De meeste wijngaarden vinden we aan het noordelijke deel van het eiland. De wijngaarden liggen vooral op stenen terrassen rondom de berg Karvounis en de noordoostelijke helling van de berg Kerki. De hoogten kunnen oplopen tot wel 900m om het warme klimaat te temperen. Het aanzienlijke verschil tussen dag- en nachttemperatuur vertraagd de rijping wat ten goede komt aan de zuurgraad en de aroma ontwikkeling.

Tot 2016 was de Unie van Wijnbouwcoöperaties van Samos de enige producent en heeft de weelderig zoete wijn van Samos internationaal op de kaart gezet. De enige toegestane druivenras is Muscat White, beter bekend als Muscat Blanc à Petit Grains en lokaal als Moschata Aspro. Van de ongeveer 1.400ha wijngaarden, staat 98% aangeplant met deze druivensoort.

De wijnproductie op Samos gaat terug naar de 5e eeuw voor Christus. De beroemste periode is echter de 19e eeuw toen Europa geteisterd werd door phylloxera. De West Europeanen keken naar de zoete Griekse Muscats en in het bijzonder naar Samos.

De zoete wijnen kunnen gemaakt worden volgens het principe van Vin Naturellement Doux (zongedroogde druiven), Vin Doux Naturel of Vin Doux zijn. De Vin Naturel Grand Cru is afkomstig van wijngaarden die op 400m of hoger zijn aangeplant.

Paros

Centraal gelegen in de Egeïsche Zee vinden we het eiland Paros, dat onderdeel is van de Cycladen-eilandenketen. Op dit winderige, door bergen gedomineerde eiland vinden we vooral de Monemvasia-druivensoort. Hoewel deze vaak wordt aangezien als Malvasia Bianco, is onlangs uit DNA onderzoek gebleken dat er geen relatie is tussen de twee soorten. Wat bijzonder is, is dat phylloxera zich nooit heeft genesteld op Paros. Hierdoor vinden we hier zeer oude en diepgewortelde wijnstokken.

Alle wijngaarden op het eiland vallen onder de PDO Paros die in 1981 in het leven is geroepen en zowel rode als witte wijnen kent.

Monemvasia is de enige witte druivensoort van het eiland. Witte wijnen geclassificeerd onder de Paros PDO-appellatie moeten 100 procent Monemvasia zijn. Ze zijn meestal knapperig en droog van stijl. In 2011 is de Malvasia Paros PDO geïntroduceerd als classificatie voor zoete wijn van minimaal 85% zongedroogde (Vin Naturellement Doux) Monemvasia en maximaal 15% Assyrtiko. Deze wijn moet minimaal 24 maanden op houten vaten rijpen voordat ze gebotteld mogen worden.  Verwarrend genoeg verwijst de PDO naam naar Malvasia, waar dit niet de druif betreft maar de wijnstijl. In de Middeleeuwen tijdens de Venetiaanse overheersing produceerde de Egeïsche Zee regio een populaire zoete wijn onder de naam “Malvasias Oenos”. De beide namen Malvasia en Monemvasia zijn afgeleid van de havenplaats Monemvasia op het schiereiland Peloponnesos.

PDO Paros is de enige Griekse classificatie die een rode wijn toestaat die een blend is met een witte druivensoort. Om de onstuimigheid van de rode Mandilaria in balans te brengen, blendt de wijnmakers van Paros deze met de witte Monemvasia.

Oud Santorini

Santorini is het meest zuidelijke eiland van de Cycladen-groep. Het eiland is geologisch gezien het overblijfsel van een oude vulkanisch kegel waarvan de uitbarsting de kliffen en lagune creëerde. Het eiland staat bekend om haar frisse droge witte wijnen  en zoete vinsanto van Assyrtiko. Maar produceert ook rode wijn van Mandilaria en Mavrotragano.

Rijke Santoriaanse geschiedenis

De wijnbouwgeschiedenis op Santorini gaat terug naar 1653 voor Christus. In dat jaar had een vulkaanuitbarsting de stad Akrotiri onder as begraven en opgravingen hebben bewijs opgeleverd dat in die tijd er een bloeiende wijnbouw activiteit bestond. Drie eeuwen later heeft men opnieuw druivenstokken aangeplant op dit eiland. En dankzij het hoge zandgehalte in combinatie met het weinige klei en organische materiaal in de bodem (met als gevolg veel mineralen), overleefden de wijnstokken de phylloxera plaag in de 19e eeuw. Hierdoor vinden we hier wortelstokken die ouder dan 300 jaar zijn!

Klimaat

Tijdens het groeiseizoen kent Santorini nagenoeg geen regenval. Daarnaast teisteren sterke warme westenwinden het eiland. Om die reden traint men de wijnstokken in een spiraalvormige kroonachtige vorm, zogenaamde “mand” wijnstokken die beter bestand zijn tegen deze winden. Het hete droge klimaat geeft als gevolg een lagere opbrengst, maar wel van hoge kwaliteit met veel suiker en zuren.

Diverse Wijnstijlen

De wijnstijl voor droge witte wijn op Santorini is verfrissend, fris en aromatisch. Deze minerale en citrus geurende wijnen worden voornamelijk gemaakt van Assyrtiko, met een beetje Athiri en Aidani. Wanneer ze op eikenhout rijpen zijn ze nog complexer met een vleugje van noten en kruiden. De meest complexe wijnen zijn Nykteri, gemaakt van overrijpe druiven. Deze rijpen 3 tot 10 maanden op vat. Ze zijn genoemd naar “de hele nacht werken” omdat ze traditioneel ’s nachts worden geoogst om complicaties te voorkomen die wel ontstonden wanneer de druiven bij dag werden geoogst. Het verschil tussen Nykteri en gewone Santorini is dat deze wijnen rijker zijn met aroma’s van tropisch fruit en kamperfoelie.

Zoete Vinsanto is misschien wel de belangrijkste bijdrage van Santorini aan de wijnwereld. Deze rijke dessertwijn combineert zuurgraad en intense zoetheid met aroma’s van gedroogde citrusschil, vijgen, abrikozen en toffeepudding. De naam Vinsanto kan worden teruggevoerd tot de 16e eeuw, toen wijn werd geëxporteerd van het eiland in vaten gemerkt als wijn (vin) uit Santorini (Santo). Hoewel het vaak verkeerd vertaald wordt als “Heilige Wijn”, is het heel anders dan het Italiaanse “Vin Santo”. In 2002 verleende de Europese Unie Santorini exclusieve rechten op de naam “Vinsanto”, hoewel Italië nog steeds “vin santo” mag gebruiken.

Tenslotte de rode wijn van Mandilaria en Mavrotragano zijn diep rood van kleur, met zachte tannine en fruitige aroma’s. Vaak hebben ze iets van rokerigheid en overrijp fruit. Sommige mensen associëren deze wijn met de Italiaanse Amarone-stijl.

Beroemd Rhodes

Rhodos is zo niet het meest beroemde eiland in Griekenland en ligt slechts op 20km afstand van Turkiye. De vondst van amforen die uit de 7e eeuw voor Christus afkomstig zijn, levert bewijs dat de wijncultuur hier reeds 2.400 jaar oud is. Een andere bijzonderheid was dat ten tijde van de Ottomaanse heerschappij Rhodos specifiek goedkeuring kreeg om wijn van Malvasia te blijven verhandelen.

Vandaag de dag omvat dit slechts twee appellaties op het eiland, PDO Rhodos voor rode Mandilaria (lokaal Amorgiano) wijn en droge witte Athiri wijn en PDO Muscat van Rhodos voor zoete witte wijn van de Muscat Blanc à Petit Grains (ookwel Moschato Aspro) in een Vin Doux Naturel stijl of Vin Naturellement Doux (zongedroogde druiven)-stijl. Verder is Rhodos een belangrijke bron van mousserende wijn volgens de tank-methode. De stijl is zeer toegankelijk en charmant met aroma’s van rijp fruit. Tevens zijn er rosé versies die mogelijk tot de beste van de Middellandse Zee gebied behoren.

De berg Attavyros speelt een centrale rol in deze cultuur. Op de golvende hellingen en uitlopers vinden we de meeste wijngaarden. Rhodos heeft één van de droogste en warmste klimaten van Griekenland met haar mediterrane klimaat. Tijdens het groeiseizoen koelt de zuidelijke zeebries met name de hooggelegen wijngaarden op de Attavyros. Op deze hoogte vinden we daarom vooral de Athiri witte druivensoort die laag gesnoeid wordt om bescherming te bieden aan de stevige wind. Deze wind geeft de verkoeling die de rijping vertraagd wat de ontwikkeling van de zuurgraad en aroma’s bevordert. De rode Amgiano staat lager op de uitlopers van de berg aangeplant waar de temperaturen hoger zijn en de fenolische rijpheid bevorderen.

Conclusie

Bijna iedereen kent wel de Samos wijn en Vinsanto wijn van Santorini die heerlijk weelderig en zoet zijn met aroma’s van rijp fruit en mooie zuren. Heerlijk bij lichte fruit gebakjes of gele kazen.

Terwijl de zeer prijzige Santorini wijnen zijn mineraalachtig en droog. En ze zijn rijk van smaak zijn met aroma’s van citrus, gevolgd door abrikoos, mediterrane kruiden en een lichte vanilletoets. Deze wijnen zijn heerlijke bij traditionele Griekse gerechten inclusief lamsvlees. Maar ook quiches, pasta met romige sauzen of stoofpotjes.

De rode wijnen van de eilanden zijn ook goed aan de prijs (20€+) en heerlijk bij de traditionele Griekse vleesgerechten of rijpe gele kazen.

Je blijft gewoon genieten op deze prachtig mooie eilanden, of het nou het uitzicht, de natuur, het eten of de wijn is!

Geplaatst op

Verrassend Xinomavro in Noord Griekenland

Vorige week hebben we Griekenland geïntroduceerd. En daar waar Griekenland vooral bekend is door de zoete Samos, is het land veel rijker. Zo vinden we in het noord Griekenland wijngebieden in elke provincie waar verrassend genoeg Xinomavro en Mavroudi een belangrijke rol spelen.

Thrakie

Thracië

Geheel in het noordoosten tegen de Turkse en Bulgaarse grens ligt Thraki (Thracië). Hoewel de regio relatief weinig wijn opbrengt, is het wel één van de belangrijkste regio’s in de duizenden jaren oude wijngeschiedenis. De Valchitrun schat is gedateerd op 1.300 voor Christus en bestaat uit 13 rituele wijn objecten. Dit duidt aan hoe ver de wijngeschiedenis terug gaat in deze regio.

Helaas heeft in de moderne tijd een verschuiving op meer winstgevende producten plaats gevonden, zoals tabak. Waardoor een aantal wijngaarden plaats moesten maken. Maar de laatste decennia zien we weer een wederopstanding van de wijnindustrie.

Het klimaat is hier vochtig door de vele regenval en warm. Het Rodopi gebergte beschermt het gebied tegen koude noordenwinden. Terwijl de zuidelijk gelegen Egeïsche Zee de lage wintertemperatuur vermindert en in de zomer koelte geeft.

De PGI Thracië is opgericht in 1997 en omvat de districten Evros, Rodopi en Xanthi. Omdat veel mensen afkomstig zijn uit Bulgarije, zijn deze wijnbouwtradities hier voortgezet. En dus vind je veel overeenkomsten tussen de Bulgaarse wijn en die uit PGI Thracië. Binnen Xanthi en Rodopi vinden we de twee kleine subzones PGI Avdira en PGI Ismaros.

De wijnen staan bekend als overwegend licht tot gemiddeld zoet en zijn verkrijgbaar in wit, rosé en rood. Echter er is een breed spectrum verkrijgbaar.

PGI Avdira

Avdira heeft haar eigen PGI in 1997 ontvangen en omvat de gemeenten Avdira, Mandra en Myradato. De wijngaarden dienen tot een hoogte van 300m te zijn aangeplant. De rode bodem houdt goed water vast waarvan de wijnstokken profiteren tijdens de hete zomers. Het is één van de meest actieve wijngebieden van Thracië en kent slechts 3 wijnproducenten hoewel we meer kunnen gaan verwachten van dit gebied.

We vinden hier een combinatie van lokale druiven zoals Athiri, Assyrtiko en Mavroudi (dit is eigenlijk de Bulgaars inheemse soort Mavrud). Maar ook internationale rassen als Chardonnay Muscat d’Alexandrie, Cabernet Sauvignon en verrassend genoeg Trebbiano.

PGI Ismaros

In het Rodopi district vinden we PGI Ismaros. In het uiterste zuidoosten van Rodopi ligt Maronia. Dit is een regio met een zeer lange geschiedenis van wijnbouw. In de epos “De Odyssee” meldde Homerus dat Odysseus in Maronia de honingzoete wijn (de fameuze Maroneios of Maronitis oenos) verkreeg waarmee hij de Cyclops versloeg.

Vooral Maronia is een belangrijk wijnbouwgebied geworden. Wijnstokken staan op de zuidelijke helling die haar beschermen tegen de koude noordelijke winden. Terwijl de verfrissende zeebries vanaf de Egeïsche Zee de nodige verkoeling geeft tegen de hitte. Naast verkoeling vertraagt deze bries de rijpingsperiode en laten de druiven smaak ontwikkelen met behoud van haar zuren.

Verder blijkt het dat de oude Grieken reeds belang hechtten aan oorsprongsbenaming voor hun wijnen!

Ook hier vinden we lokale rassen als Roditis, Lemnio en Mavroudi. Maar de internationale rassen zijn beter vertegenwoordigd, zoals Muscat d’Alexandrie, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Cabernet Sauvignon en Merlot.

PGI Evros

Geheel in het noordoosten vinden we PGI Evros, waar de wijngaarden op hellingen van ten minste 30m hoogte moeten liggen. De meeste wijngaarden vinden we in het noorden en centrale deel van Evros. Hier vinden we overwegend lokale rode rassen als Karnachalades, Mavroudi, Bogialamades en de lichte Pamidi. Verder zijn er enkele internationale rassen toegestaan waaronder Chardonnay en Sauvignon Blanc voor witte wijn. En Trebbiano, Gernache, Carignan en Syrah voor rode wijn.

Macedonia

Macedonia in noord Griekenland met verrassend Xinomavro

Het Grieks Macedonië is een uitgestrekt gebied in het noorden van Griekenland, grenzend aan Albanië, Bulgarije en de Republiek Noord-Macedonië in het noorden en de Egeïsche Zee in het zuiden. Naast een viertal PDO’s (Protected Designation of Origin ofwel OPAP) zijn er maar liefst  24 PGI’s (ofwel Topikos Inos).

De wijngaarden staan vooral aangeplant met Xinomavro, Roditis, Limnio en Cabernet Sauvignon. Deze druiven leveren robuuste wijnen op met stevige tannine en een rijk aroma palet. Naoussa is mogelijk wel de meest bekende classificatie in deze regio.

Het klimaat is overwegend mediterraan met continentale invcloeden, gekenmerkt door de hete zomers en koude winters. De geologie is bijzonder divers. Merendeel zijn rotsachtige bodems met lage vruchtbaarheid en goede drainage. In het oosten van Macedonië vinden we ook alluviale bodems op de lage glooiende landschappen die vruchtbaarder zijn en meer krachtige wijnen opleveren.

Hooggelegen Amynteo

Op de hooggelegen wijngaarden rond de plaats Amyndaio (570-750m) in noord Griekenland vinden we verrassend vooral Xinomavro. Hoewel in de PDO alleen deze druif is toegestaan, zijn de stijlen toch heel divers. Van (rode) mousserende wijn, naar droge rosé en lichte fruitige rode wijnen.

Het klimaat hier is het meest continentaal in Griekenland en de bodem is vooral zanderig. Het zijn gematigde zomers en koude natte winters die overheersen. In het groeiseizoen volgt de warme zon na een koude nacht die de productie van suiker in de druiven stopzetten. Hierdoor verlengt de rijpingsperiode waardoor de zuurgraad behouden blijft en de druiven een heerlijk aroma ontwikkelen. Doordat de zuurgraad behouden blijft, is Amynteo ook één van de twee regio’s in Griekenland waar mousserende wijn mogelijk is.

Geniet van deze wijn bij geroosterd vlees, geroosterde paprika of licht gekruide kazen. De aroma van rode fruit en specerijen (zoals kruidnagel, peper) met de volle afgeronde tannine is een heerlijke combinatie.

Bemind maar onbekend Goumenissa

Een relatief onbekend PDO is Goumenissa die ligt op de zuidoostelijke hellingen van de berg Paiko. Hier staan Xynomavro en Negoska aangeplant om een mooie blend te maken die meer rustiek en fruitgedreven is dan omliggende wijnregio’s. Het is tevens de enige regio die tenminste 20% Negoska toestaat in de blend. Dit helpt de wijn te verzachten. Negoska brengt de hoge zuurgraad van Xynomavro naar beneden. De appellatie omvat 330ha aan wijngaarden tot 150m hoogte. Doordat deze op het zuidoosten liggen, kunnen de maritieme invloeden van de Egeïsche Zee doordringen en meer gematigd klimaat brengen.

De kalksteenrijke bodem biedt goede drainage en in combinatie met lage neerslag levert dit geconcentreerde druiven op. De wijn moet samen gevinifieerd worden om vervolgens 12 maanden in eikenhout te rijpen.

Het levert wijnen op met rijk fruit van bramen, kersen, aangevuld met kruiden en vanille. De volle wijn is rijk aan tannine met een aangenaam lange afdronk. Geniet van deze wijn bij geroosterd vlees.

Gerenommeerd Naoussa

In 1971 kreeg Naoussa als eerste wijngebied haar eigen appellatie en stond model voor het Griekse classificatiesysteem. De klassieke Naoussa-wijn is een gestructureerde hartige rode wijn van Xynomavro. Deze druif heeft de regio groot gemaakt, maar inmiddels treedt Amynteo in de voetsporen van Naoussa.

De wijn kent een hoge zuurgraad, hebben harde tannine wanneer ze jong zijn, maar bij ouderen wordt dit fluweelzacht. Dit zien we ook in de kleur, de jonge Naoussa-wijn is paarszwart van kleur terwijl wanneer deze oudert het verandert naar granaatrood. Het is dan niet verwonderlijk dat Xynomavro werd geassocieerd met Nebbiolo, maar DNA analyse heeft dit ontkracht.

De wijngaarden liggen op 150 tot 400m hoogte op de zuidoostelijke helling van Mount Vermio, die rijk zijn aan kalksteen en klei. Het klimaat is minder mediterraan en wordt sterk beïnvloedt door de nabijgelegen bergen. De diversiteit van terreinen, hoogtes, aspecten en bodems op de heuvelachtige hellingen van Vermio, resulteren in aanzienlijke verschillen tussen de wijngaarden en maken dus het bestaan van veel kleinere verschillende terroirs mogelijk.

Naoussa-wijnen liggen over het algemeen iets hoger in prijsklasse; al snel rond de 20€. Ze schittert in rood fruit, specerijen en plantaardige tonen zoals tomaat en olijven. De wijnen krijgen lange schilweking en verlengde houtrijping om de tannine te verzachten. De wijn heeft veel zuren met een lange afdronk. Heerlijk bij gerechten met eend, gegrilde kip of Aziatische gerechten.

Bijzonder Playes Melitona

Op het Chalkidiki schiereiland vinden we de mooie hellingen (Playes) van Melitona. Een breed scala van druivensoorten is hier toegestaan onder de PDO. Bijzonder is dat deze PDO, verkregen in 1982, de eerste was waar internationale druivenrassen zijn toegestaan. De wijnbouwzone behoort praktisch aan één eigenaar Domaine Porto Carras, waardoor de wijn onder deze classificatie geheel aan hem toebedeeld wordt. Er is een witte blend van Athiri (50%), Assirtyko (35%) en Roditis (15%) welke een kruidig aroma met citrus kent. De wijn heeft een volle body met pitte zuren en een rijke fruitige afdronk. Ideaal bij visgerechten (niet romig!), wit vlees of de Aziatische keuken. De rode wijn is een blend van Lemnio, Cabernet Sauvignon en maximaal 30% Cabernet Franc. Deze blend levert een wijn op met complexe aroma’s van zwarte bessen en cederhout. Het is delicaat, rokerig met een lange fluweelachtige afdronk. Heerlijk bij wild of ander rood vlees met een stevige saus.

De meer algemene Halkidiki en Sithonia PGIs stellen wijnmakers in staat te experimenteren met bijvoorbeeld het bijna uitgestorven ras Malagousia. Deze bijzondere druif levert volle rijke wijnen met aroma’s van sinaasappel, limoen, jasmijn en rozebottel. Een heerlijke borrelwijn en past ook goed bij visgerrechten.

Hoog gelegen Epirus

In het noordwesten vinden we Epirus in haar ruige bergachtige landschap. PGI Epirus is de enige regio die mousserende witte wijnen toestaat. Het is opgericht in 2020. We vinden de hoogste wijngaarden op maar liefst 1.100m hoogte. Hier vinden we slechts één PDO die uitsluitend witte wijn produceert. Zowel droge als mousserende wijn die volgens de traditionele methode gemaakt wordt, PDO Zitsa. Alleen de witte Debina-druif is hier toegestaan. De wijngaarden zijn vaak omringt door hekwerk om beren te weren voor wie de Debina-druif maar al te geliefd is. Geniet van deze mousserende wijn als aperitief of dessert. Het is een frisse sprankelende wijn met de nadruk op groen fruit.

De wijnen zijn misschien niet bijzonder uitgesproken, maar omvatten inheemse druiven als de witte Debina en de rode Vlachiko en Bekiari. Verder binnen de vier PGI’s zijn ook internationale druivenrassen toegestaan zoals Chardonnay, Gewürztraminer, Merlot en Syrah.

Geplaatst op

Weelderig mooi Griekenland

Nadat we de grootste regio’s als Frankrijk, Italië, Duitsland en het Iberisch schiereiland met Spanje en Portugal achter ons laten, gaan we het verderop naar het oosten zoeken. Vanzelfsprekend komen we in Griekenland uit. Griekenland is relatief een onbekend wijnland, op Samos na die mooi weelderig kan zijn, maar wordt wel gezien als één van de landen waar wijn haar oorsprong vandaan heeft. We gaan in de komende serie ons verder verdiepen in wat Griekenland nog meer te bieden heeft!

Rijke Griekse geschiedenis

Griekenland met haar bergachtige mediterrane zonovergoten landschap wordt vaak gezien als de bakermat van de westerse beschaving. Tevens zijn het de Grieken en Feniciërs (het huidige Lebanon) geweest die de wijn naar de omringende landen rond de Middellandse Zee hebben geïntroduceerd.  

Archeologisch bewijs heeft aangetoond dat men 4.000 jaar voor Christus reeds wijn maakte in Griekenland. Het belang van wijn is ook te herleiden in de Griekse mythologie. Dionysus, de Griekse god van de wijn, verschijnt in legendes over het gehele schiereiland.

Echter vanaf de 4e eeuw na Christus belandde Griekenland, als onderdeel van het grote Byzantijnse rijk, in vele twisten verwikkeld. Hierdoor kon de wijncultuur zich niet ontwikkelen zoals in Italië. Later in de Middeleeuwen kende de Griekse wijnindustrie een gouden eeuw dankzij de Malvasia-handel. Deze wijn werd een belangrijk export product naar Constantinopol (Istanbul). Echter vanaf de 15e eeuw heerste het Ottomaanse Rijk over Griekenland. De strenge islamitische wetgeving verbood alcohol. Dus dit betekende een neergang van de Griekse wijnindustrie. Wijnstokken werden gerooid, verboden, vergeten of vervangen voor andere gewassen. Dit zijn de redenen waarom de hedendaagse Griekse wijncultuur zich niet hetzelfde heeft ontwikkeld als in de andere landen.

Pas laat in de 19e eeuw, na de Griekse onafhankelijkheid, werd de wijnbouw opnieuw opgepakt. Doordat West-Europa in de greep was van de phylloxera-uitbraak, kwam de Griekse wijn in de belangstelling te staan. Helaas dankzij de twee Wereldoorlogen én de lokale phylloxera uitbraak in midden 20e eeuw, werd deze wederopstanding teniet gedaan. Pas in de jaren 1960 begon de industrie zich te herstellen dankzij moderne wijnmaaktechnieken en -technologieën. In 1971 werd de appellatiesysteem in het leven geroepen naar voorbeeld van Frankrijk en Italië.

Vandaag de dag kent Griekenland ongeveer 67.000ha aan wijnbouwgebieden waarvan 29.000ha een beschermende oorsprongsbenaming heeft. Zo’n 26% vinden we op de eilanden.

Grieks classificatie systeem

Classificatie Griekenland

Aan de voet van de pyramide van het appellatie systeem staat de tafelwijn (Epitrapezios Inos). Binnen deze appellatie is veel meer toegestaan, qua gebied, scale van wijnstijlen en druivensoorten.

Hierboven staat de BGA ofwel landwijn genaamd Topikos Inos. De hoogste kwalificaties zijn Onomasia Proelefseos Anoteras Piotitos (OPAP) voor droge wijn en Onomasia Proelefseos Eleghomeni (OPE) voor zoete wijn.

Ondertussen blijven de wijngebieden van Naoussa, Nemea, Mantinia, Samos en het eiland Santorini een benchmark bieden voor de rest van het land om naar te streven.

Klimaat

Dankzij de ligging van Griekenland ten zuiden van de Balkan  en de verspreide eilanden in de Middellandse Zee, kent het land veel verschillende meso klimaten. In het noorden is het continentaal terwijl op de eilanden en de kustlijn het klimaat meer gematigd maritiem is.

Weelderig mooi Griekenland

Grofweg kan je Griekenland in vier klimaatzones opdelen;

  • Het natte Noord Griekenland
  • De warme en droge Egeïsche eilanden
  • Het gematigde centraal Griekenland
  • Het mediterraan zuid Griekenland

By Pitichinaccio (talk) – Own work, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4288608

Noord Griekenland

Het noorden van Griekenland omvat de gebieden Epirus, Macedonië en Thracië. De regio heeft slechts beperkte invloed van het Middellandse Zee gebied en kent een meer continentaal klimaat met koude winters en veel regen in sneeuwval in de bergen. Gelet op het koelere klimaat is het niet verwonderlijk dat je hier mousserende wijnen tegen komt, vooral in Zitsa.

De belangrijkste druiven die je hier tegenkomt zijn Malagousia en Assyrtiko geblend met Chardonnay of Sauvignon Blanc voor witte wijn. En voor rode wijn is het Xinomavro met in mindere mate Merlot, Limnio, Cabernet Sauvignon en Syrah.

Egeïsche Eilanden

De eilanden in de Egeïsche Zee zoals het welbekende Santorini, Samos en Limnos zijn verzonken vulkanische eilanden. En brengen zeer mooie wijnen voort met overwegend hoge zuurgraad die je mag verwachten van dit soort bodems.

Santorini is dan ook het thuis(ei)land van de beroemde Assyrtiko wijnen, terwijl op Samos juist de weelderig zoete wijnen van Muscat Blanc te vinden zijn. Voor rode wijn vinden we vooral Limnio en Mavrotragano.

Centraal Griekenland

Ten oosten van het Pindus- en Agrafagebergte vinden we het grote gebied van Centraal Griekenland met Thessalië en Attica. Het is een stuk droger dan in Noord-Griekenland en je kan de regio vergelijken met Napa Valley in de US. In het noordelijke bergrijke deel ligt de focus op rode wijn van vooral Xinomavro druif. De beste wijngaarden liggen op meer dan 250m hoogte. Verder naar het zuiden vinden we vooral witte wijn van de meest aangeplante (en gehate) Savatiano druif. Het is een druif met weinig aroma, maar wanneer we bedenken dat Griekenland in 50 jaar tijd 6 oorlogen en een militaire dictatuur heeft doorstaan begrijpen we waarom er een overproductie is van een goedkope witte wijn. Nu verlegt men de focus op kwaliteitswijnen en dan kan ook deze druivensoort verrassende wijnen voortbrengent!

Zuid Griekenland

Het zuiden van Griekenland met Kreta, Peloponesse en Kefalonia kent een warm mediterraan klimaat. Hier vinden we mooie volle wijnen van Agiorgitiko druif. Verder vinden we hier de witte Moschofilero en zoete rode wijnen van de Mavrodaphne druif.

Kortom

We zullen in de komende weken de regio’s verder uitwerken en ontdekken dat het Griekenland, ondanks haar oorsprong en veelzijdigheid aan onuitspreekbare lokale druivenrassen, ook zeer veel overeenkomsten vertoont met heerlijk weelderige wijnen uit West Europa!

Bekijk winkelwagen Afrekenen Verder winkelen