In de Wachau DAC bepaalt de Vinea Wachau, een vereniging van wijnbouwers in de regio, de regels rondom de wijn classificatie. Echter deze classificatie is vooral gericht op het suikergehalte van de wijn. En dat, in deze tijd van opwarming, ondervindt meer en meer kritiek. Nu dat er meer gerenommeerde wijnboeren uit de Wachau DAC lijken te stappen, raakt regio steeds meer verdeeld.
We hebben het natuurlijk eerder over Wachau gehad in onze Gru-Ve’s blog. De naam Vinea Wachau gaat terug naar Leuthold I von Kuenring in de 13e eeuw, aangezien het hart van zijn landgoederen overeenkomen met het huidige Wachau DAC.
Wat vooraf ging
De wijnbouwtraditie gaat terug naar de tijd dat Wachau een Romeinse nederzetting was. Onder de Karolingers bloeide de wijnindustrie op, zo getuigd een document uit 830 na Christus. Het kent een zeer afgebakend terrein; 33km te midden van de benedictijnen kloosters van Göttweig en Melk langs de Donau.
Bron: Vinea Wachau ®
Wat maakt Wachau zo bijzonder?
Wachau kent een microklimaat waardoor het zich onderscheidt van veel andere Europese wijngebieden. Vanuit het oosten heeft de Pannonische klimaatzone grote invloed. Terwijl vanaf grote hoogten van het Dunkelsteinwoud ten zuiden van de Donau en het Waldviertel in het noorden koele, natte en zuurstofrijke luchtmassa’s naar beneden stromen. Dit zorgt voor een bijna constante luchtcirculatie die zowel de schimmeldruk vermindert, als de boeketvorming van de druiven bevordert.
De wijnstokken staan hier op terrassen aangeplant tot ongeveer 450m hoogte (ofwel 250m boven de Donau). De terrassen zorgen ervoor dat de bodem niet snel erodeert op de hellingen van wel 60%. Daarnaast zijn de terrassen omlijnd door muurtjes, die zowel warmte als water kunnen opslaan en weer afgeven aan de wijngaard. Waardoor een uniek microklimaat ontstaat. De verweerde primaire rotsbodem is bedekt met lichte zandbodem nabij de rivier en dat overgaat on löss in het dal.
Mede door de lage opbrengst per hectare is de smaakdichtheid aanzienlijk en zijn de wijnen puur genieten.
Wachau Codex
Wachau-wijn is onafhankelijk en weerspiegelt zijn oorsprong. De wijnbouwers van de Vinea Wachau garanderen dit sinds 1983 door vrijwillig af te zien van het kopen van druiven of wijn uit andere gebieden of het cultiveren van wijngaarden elders. De kleine boerderijstructuren die hierdoor bewaard zijn gebleven, hebben tot op de dag van vandaag de wijnbouw in de Wachau gevormd. Daarnaast speelt herkomst een belangrijke rol. Hoe specifieker de herkomst, hoe unieker de wijn is. Vandaar dat het gebruik van wijngaardnamen erg gebruikelijk is. Het vertelt iets over de herkomst, maar ook het karakter van de wijn. Hiermee valt samen dat de stenen terrassen, waar het gebied om bekend staat, op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan. Deze terrassen maken het mogelijk om op het steile en onbegaanbare terrein wijnbouw plaats te laten vinden. Echter deze terroir komt niet terug in de wijnstijlen die Vinea Wachau nastreeft, zoals we hieronder lezen.
Tenslotte legt Vinea Wachau, zoals in zoveel wijnstreken, een beperking op voor de gebruikte druivenrassen. Alleen Grüner Veltliner, Riesling, Neuburger, Muscat en Chardonnay en Pinot Noir zijn toegestaan.
Vinea wijnstijlen
Dit resulteert dus in bepaalde wijnstijlen, waarbij het suikergehalte leidend zijn. En dit is juist de reden dat Wachau verdeeld raakt. Het suikergehalte bepaald de alcohol promillage van de wijn. Terwijl juist dit de leidraad voor de wijnstijl is. Dus de stijl wordt niet bepaald door de wijngaard zelf, maar is streng gereguleerd rondom het suikergehalte.
Steinfeder ®
De eerste wijnstijl is genaamd Steinfeder ®, een geurige lichte wijn van maximaal 11.5% alcohol. De druiven hebben een rijpheid van minimaal 15% suiker per 1kg most (of ongeveer 65° öchsle). De wijn dient te fermenteren in RVS vaten.
Federspiel ®
De Federspiel stijl is een meer klassieke wijnstijl, rijk aan nuances en een sterk karakter. De wijnen hebben een mooi balans tussen elegantie en diepgang en zijn met hun alcoholgehalte tussen 11.5% en 12.5% de ideale partner bij gerechten. Dit wordt bereikt doordat de druiven een suikergehalte van minstens 17% per 1kg most hebben (of ongeveer 85° öchsle). En ook deze wijnen dienen in RVS tanks gefermenteerd te worden. De stijl kan worden vergeleken met de Kabinett wijnen uit Duitsland.
Smaragd ®
De beste druiven met een minimale suikergehalte van 90° öchsle zijn weggelegd voor de Smaragd stijl. Om dit te bereiken komen de druiven van de wijngaarden met de meeste zon blootstelling. Dit zijn rijke wijnen die, indien goed weggelegd, wel 25 jaar goed blijven. Het alcoholgehalte is minimaal 12.5% en de wijn wordt ook in RVS tanks gefermenteerd.
Een paar andere bijzonderheden is dat Smaragd-wijnen niet voor 1 mei na de oogst verkocht mag worden en dat de wijnen afgesloten moeten worden met een natuurlijke kurk van 49mm lang waarop het oogstjaar gedrukt staat.
Maar waarom raakt Wachau verdeeld?
Nu de crux zit in de regelgeving en beperkingen opgelegd door Vinea Wachau. Door het vasthouden aan het suikergehalte binnen de wijnstijlen, zijn er gerenommeerde wijnbouwers die vinden dat dit tekort doet aan de typiciteit van de wijngaard zelf. Ze vinden het systeem gebaseerd op suiker achterhaald en niet meer van deze tijd. Wanneer je kijkt naar de invloed van klimaatverandering, is deze kritiek ook niet geheel onlogisch. Wijngaarden waar voorheen het suikergehalte bleef steken op 80° öchsle (en dus Federspiel-stijl), kunnen nu opeens doorschieten naar 90° öchsle (en dus Smaragd-stijl).
De wijnbouwers die kritisch kijken naar deze wijnstijlen, zoeken het meer in het Bourgondische cru-systeem, en dus de individuele wijngaarden (“Rieden”) zouden leidend moeten zijn voor de kwaliteitsaanduiding. Dit zien we terug in het DAC-systeem van Oostenrijk. Dit zorgt er dus voor dat men verdeeld raakt in Wachau. En dus stappen toonaangevende namen als FX Pichler en Franz-Joseph Gritsch uit de “club”. De tijd zal het leren of andere wijnmakers dit voorbeeld volgen.
