Wijnbouw in Zuid Afrika wordt vaak geassocieerd met de West Kaap. Dit is vanzelfsprekend de meest belangrijke wijnregio van het land, maar toch is het zeker niet de enige. Ten noorden ligt de Noord Kaap en in het oosten vinden we de Oost Kaap. Daarnaast vindt ook wijnproductie plaats in Free State, KwaZulu-Natal en Limpopo. Wat betekenen deze relatief onbekende regio’s en wat doet wijn eigenlijk hier? Regio’s als de Noord Kaap, Free State en Limpopo zijn redelijk onconventioneel, het is er vaak veel te warm en te droog. Inmiddels komt 10% van de Afrikaanse wijn (vooral bulkwijn) uit de Noord Kaap met 380 wijnboeren die ongeveer 3.200ha aan wijngaarden beheren en 10 onafhankelijke wineries en twee coöperaties (waaronder Orange River Cellars). Het is een regio die zich heeft opgewerkt tot een producent van hoge kwaliteitswijnen met een unieke geur en smaak. Maar helaas zijn deze wijnen (nog) niet wijd beschikbaar in Europa.
Central Orange River Valley
De wijngaarden liggen in een gebied dat veel heter is dan de West Kaap en hier is geen koele invloed van de Atlantische of Indische Oceaan, zoals in haar zuiderbuur. Maar we vinden hier de wijngaarden langs de vruchtbare alluviale bodem van de Orange River gedurende 300km. Ondanks het semi-woestijn klimaat dat hier heerst met hete dagen en koele nachten, waarbij de Orange Rivier een belangrijke rol speelt in het matigen van die temperatuurverschillen. De bodem is ook veelal opgebouwd uit rood zand en grind.Het gebied van Orange River strekt zich uit van het Boegoe gebergte in het oosten tot de Augrabies Fall Valley in het westen en omvat ongeveer 7.800ha aan wijnbouwgebied. Maar het overgrote deel hiervan is bestemd voor rozijnenteelt (5.000ha). Vooral witte druiven variëteiten zoals vooral Colombard en Chenin Blanc (1330ha resp. 725ha) en Chardonnay Muscat d’Alexandrie die hier zijn aangeplant. Qua rode soorten (slechts 270ha) zijn het vooral Cabernet Sauvignon, Pinotage en Shiraz. Vanzelfsprekend is het water afkomstig van de rivier, maar wat bijzonder is dat wijngaarden ook overstromen om zo aan het nodige water te komen.
Binnen Central Orange River vinden we ook de wards Groblershoop, Grootdrink, Kakamas, Keimoes, Upington, Hartswater en Prieska.
Lyra Vega
Dit is een blend van Shiraz (66%) en Petit Verdot (34%). De wijngaard ligt op een alluviale bodem met grijs gesteente en krijgt haar water via druppelirrigatie, maar ook via overstromingen. De druiven worden vroeg in de ochtend met de hand geplukt.
Volle dieprode wijn met rode bessen, viooltjes en witte peperaroma’s met vanille eiken hints in de neus. Het pallet toont stevige, rijpe tannine met een lang aanhoudende smaak van kruiden zoals koriander, pruimen, witte peper en vanille.
Deze wijn past goed bij geroosterd lamsvlees, gerijpte kaas en carpaccio.
Douglas
Te midden van de diamant velden en onder de rook van de Kalahari woestijn, ligt de ward Douglas die niet tot een (sub)regio behoort binnen district Noord Kaap. Het heeft slechts één wijnmakerij, Douglas Wine Cellars opgericht in 1968. Het ligt aan de oevers van de rivier Vaals die uitmondt in de Oranje rivier. Ze produceren zowel tafelwijn als dessertwijn.
Hoog gelegen Sutherland-Karoo
De hoogst gelegen wijngaarden van in de Noord Kaap vinden we in Sutherland-Karoo. Door haar ligging lijkt het nagenoeg op een koel-klimaat regio. Het is een ward die niet tot een regio behoort. Het is een gebied dat zich kenmerkt als een steppeland met een oude klei- en schaliebodem. Deze arme bodems in combinatie met droge lucht vormt het een laag ziekte risico voor wijnbouw. Op de wijngaarden van wijnmakerij Mount Sutherland vinden we Sauvignon Blanc, Tempranillo, Syrah en op de allerhoogste wijngaarden zelfs Riesling, Pinot Noir en Nebbiolo.
Mount Sutherland Pinot Noir
In tegenstelling tot andere Zuidafrikaanse Pinot Noir’s, veel donker fruit en vol van smaak, mooie rijpe tannine die niet overheersen. Beetje aards met specerijen met prettige zuurgraad en een aangename lange afdronk van rijpe pruimen zoethout en tabak.
Heerlijk bij geroosterde groente, eend of wit vlees.
Freestate met Rietrivier
In de Freestate ligt de enige ward Rietrivier, opgericht door een coöperatieve kelder in 1965. Er zijn ongeveer 45 leden die jaarlijks 5.000 ton druiven persen. Rietrivier Cellar staat bekend om hun brede assortiment kwaliteitswijnen tegen redelijke prijzen.
KwaZulu Natal
Het WO KwaZulu-Natal omvat tevens de provincie met dezelfde naam. De eerste proeven met wijnstokken dateert van 1992, maar de eerste echte wijnmakerij is pas in 2005 opgericht en in hetzelfde jaar verkreeg het district haar Wine of Origin predicaat. Het klimaat met zomerregens is bijzonder gunstig, terwijl ze in deze regio de gebieden met een strenger klimaat vermijden. De druiven bereiken hun optimale rijping vaak 3-4 weken later dan in de West Kaap. Het is aangetoond dat Chardonnay geen optimale druivensoort is, maar Sauvignon Blanc en Cabernet Sauvignon daarentegen verrassende wijnen kan voortbrengen. Daarom vinden we hier vooral de klassieke druivenrassen Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah en natuurlijk Pinotage voor rode wijn en Sauvignon Blanc voor witte wijn. Het zijn wijnen die rijk en vol van smaak zijn met doorontwikkelde fruitige tonen. Ideaal om te serveren naast een goed gerecht.
Het district KwaZulu Natal kent twee wards Central Drakensberg en Lion River. Vaak wordt de regio ook aangeduid als Midlands.
Central Drakensberg
Op een hoogte van 1.100m vinden we de wijngaarden van Cathedral Peak in de ward Central Drakensberg. Hier staan Cabernet Sauvignon, Merlot, Petit Verdot, Pinot Noir en Pinotage, maar ook Sauvignon Blanc aangeplant met zeer verrassend goede resultaten. Hitte is hier een groot risico, waardoor de suikerontwikkeling erg nauw in de gaten gehouden moet worden. Maar ook hagelbuien vormen een groot risico. Gedurende het groeiseizoen (van september tot maart) reiken temperaturen tot wel 32C. Terwijl gedurende de nachten de koele bergwinden de temperatuur weer afkoelen wat de zuurgraad te goede komt. De wijngaard is pas in 2007 aangeplant en dus nog steeds produceert de eerste aanplant deze mooie wijnen. Cathedral Peak is een wijnhuis met slechts 25ha.
Cathedral Peak Pinotage
Deze Pinotage is gemaakt van de eerste wijnstokken geplant in de Centrale Drakensbergen. Het was met deze wijnstokken dat de wijnmaker leerde wat er nodig is om kwaliteitswijnen te maken in een zomers regengebied. Het klimaat brengt de Pinot Noir wortels naar boven en dit levert een wijn op met een duidelijk gevoel voor terroir. De wijn fermenteert in open tanks gedurende 5 dagen. Om vervolgens overgepompt te worden naar RVS tanks om de malolactische vergisting te voltooien. Tenslotte rijpt de wijn 12 maanden op 225lt Frans eiken vaten.
Dit resulteert in een wijn die vol en intens is met veel zachte tannine. De tannine is goed geïntegreerd door de vatrijping om rokerige ondertonen op het palet te geven.
Geniet van deze wijn bij wild, stoofpotjes of een plankje met rijpe kazen.
Onbekend Limpopo
Grenzend aan Botswana en Zimbabwe, en ten oosten van de Kalahari woestijn ligt de provincie Limpopo. Wijnproductie vindt hier plaats sinds 2012 en voornamelijk gericht op tafelwijn. Eigenlijk is het nog vroeg om een goede kwaliteit vast te kunnen stellen. Er is slechts één wijndomein geregistreerd, Camelthorn Winery & Wildlife Estate die ongeveer 500.000 flessen produceert. Maar veel meer is niet bekend van dit wijndomein helaas.
Nieuwe smaken in de Oost Kaap
De Oost Kaap is het nieuwste wijngebied in Zuid Afrika. Het wordt beïnvloed door de warmere Indische Oceaan, maar kent toch een streng klimaat door de late vorst, hagel en regenval in de zomer terwijl het gebied hoge temperaturen kent met nauwelijks tot geen luchtvochtigheid. Daarom is het verrassend om de wijnindustrie hier in opkomst te zien. De wijngaarden vinden we in het Amatola gebergte en de aanplant is vooral Chardonnay, Merlot, Petit Verdot, Pinotage, Sauvignon Blanc en Shiraz.
In 2009 is nabij Port Elizabeth het Harrison Hope Wine Estate geregistreerd als eerste wijndomein. Deze wijngaard ligt in het Amatole-gebergte, een gebied dat in de zomer hoge temperaturen heeft met weinig tot geen vochtigheid. Buiten Queenstown ligt de Theescombe Estate Wine Farm. De Mayime Winery, die in de buurt van het semi-landelijke stadje Whittle Sea ligt, legt de essentie van de prachtige Oost-Kaap vast.
St Francis Bay
Het stadje St Francis Bay ligt halverwege tussen Plettenberg Bay in Cape South Coast en Port Elizabeth in de Oost Kaap. Hier vinden we de gelijknamige ward. Het profiteert van de koele invloeden van de Indische Oceaan in het zuiden en de bergketens in het noorden. De gematigde neerslag en temperaturen leveren betere mogelijkheden op voor wijnbouw dan het binnenland. Op dit moment richt de wijnindustrie zich op lokale evenementen als trouwerijen en toeristen, maar het biedt zeker perspectief in de toekomst.
Kortom
Wie wijn uit Zuid Afrika zegt, zegt natuurlijk de West Kaap. Maar er zijn interessante ontwikkelingen gaande in andere regio’s. Feit is dat de Noord Kaap inmiddels al ruim 10% van de wijn uit Zuid Afrika voor haar rekening neemt. Terwijl regio’s als KwaZulu Natal en de Oost Kaap zeer interessante wijnen voortbrengen. Dit zijn zeker gebieden waar we meer van gaan horen.
