Nadat we de grootste regio’s als Frankrijk, Italië, Duitsland en het Iberisch schiereiland met Spanje en Portugal achter ons laten, gaan we het verderop naar het oosten zoeken. Vanzelfsprekend komen we in Griekenland uit. Griekenland is relatief een onbekend wijnland, op Samos na die mooi weelderig kan zijn, maar wordt wel gezien als één van de landen waar wijn haar oorsprong vandaan heeft. We gaan in de komende serie ons verder verdiepen in wat Griekenland nog meer te bieden heeft!
Rijke Griekse geschiedenis
Griekenland met haar bergachtige mediterrane zonovergoten landschap wordt vaak gezien als de bakermat van de westerse beschaving. Tevens zijn het de Grieken en Feniciërs (het huidige Lebanon) geweest die de wijn naar de omringende landen rond de Middellandse Zee hebben geïntroduceerd.
Archeologisch bewijs heeft aangetoond dat men 4.000 jaar voor Christus reeds wijn maakte in Griekenland. Het belang van wijn is ook te herleiden in de Griekse mythologie. Dionysus, de Griekse god van de wijn, verschijnt in legendes over het gehele schiereiland.
Echter vanaf de 4e eeuw na Christus belandde Griekenland, als onderdeel van het grote Byzantijnse rijk, in vele twisten verwikkeld. Hierdoor kon de wijncultuur zich niet ontwikkelen zoals in Italië. Later in de Middeleeuwen kende de Griekse wijnindustrie een gouden eeuw dankzij de Malvasia-handel. Deze wijn werd een belangrijk export product naar Constantinopol (Istanbul). Echter vanaf de 15e eeuw heerste het Ottomaanse Rijk over Griekenland. De strenge islamitische wetgeving verbood alcohol. Dus dit betekende een neergang van de Griekse wijnindustrie. Wijnstokken werden gerooid, verboden, vergeten of vervangen voor andere gewassen. Dit zijn de redenen waarom de hedendaagse Griekse wijncultuur zich niet hetzelfde heeft ontwikkeld als in de andere landen.
Pas laat in de 19e eeuw, na de Griekse onafhankelijkheid, werd de wijnbouw opnieuw opgepakt. Doordat West-Europa in de greep was van de phylloxera-uitbraak, kwam de Griekse wijn in de belangstelling te staan. Helaas dankzij de twee Wereldoorlogen én de lokale phylloxera uitbraak in midden 20e eeuw, werd deze wederopstanding teniet gedaan. Pas in de jaren 1960 begon de industrie zich te herstellen dankzij moderne wijnmaaktechnieken en -technologieën. In 1971 werd de appellatiesysteem in het leven geroepen naar voorbeeld van Frankrijk en Italië.
Vandaag de dag kent Griekenland ongeveer 67.000ha aan wijnbouwgebieden waarvan 29.000ha een beschermende oorsprongsbenaming heeft. Zo’n 26% vinden we op de eilanden.
Grieks classificatie systeem
Aan de voet van de pyramide van het appellatie systeem staat de tafelwijn (Epitrapezios Inos). Binnen deze appellatie is veel meer toegestaan, qua gebied, scale van wijnstijlen en druivensoorten.
Hierboven staat de BGA ofwel landwijn genaamd Topikos Inos. De hoogste kwalificaties zijn Onomasia Proelefseos Anoteras Piotitos (OPAP) voor droge wijn en Onomasia Proelefseos Eleghomeni (OPE) voor zoete wijn.
Ondertussen blijven de wijngebieden van Naoussa, Nemea, Mantinia, Samos en het eiland Santorini een benchmark bieden voor de rest van het land om naar te streven.
Klimaat
Dankzij de ligging van Griekenland ten zuiden van de Balkan en de verspreide eilanden in de Middellandse Zee, kent het land veel verschillende meso klimaten. In het noorden is het continentaal terwijl op de eilanden en de kustlijn het klimaat meer gematigd maritiem is.
Grofweg kan je Griekenland in vier klimaatzones opdelen;
- Het natte Noord Griekenland
- De warme en droge Egeïsche eilanden
- Het gematigde centraal Griekenland
- Het mediterraan zuid Griekenland
By Pitichinaccio (talk) – Own work, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4288608
Noord Griekenland
Het noorden van Griekenland omvat de gebieden Epirus, Macedonië en Thracië. De regio heeft slechts beperkte invloed van het Middellandse Zee gebied en kent een meer continentaal klimaat met koude winters en veel regen in sneeuwval in de bergen. Gelet op het koelere klimaat is het niet verwonderlijk dat je hier mousserende wijnen tegen komt, vooral in Zitsa.
De belangrijkste druiven die je hier tegenkomt zijn Malagousia en Assyrtiko geblend met Chardonnay of Sauvignon Blanc voor witte wijn. En voor rode wijn is het Xinomavro met in mindere mate Merlot, Limnio, Cabernet Sauvignon en Syrah.
Egeïsche Eilanden
De eilanden in de Egeïsche Zee zoals het welbekende Santorini, Samos en Limnos zijn verzonken vulkanische eilanden. En brengen zeer mooie wijnen voort met overwegend hoge zuurgraad die je mag verwachten van dit soort bodems.
Santorini is dan ook het thuis(ei)land van de beroemde Assyrtiko wijnen, terwijl op Samos juist de weelderig zoete wijnen van Muscat Blanc te vinden zijn. Voor rode wijn vinden we vooral Limnio en Mavrotragano.
Centraal Griekenland
Ten oosten van het Pindus- en Agrafagebergte vinden we het grote gebied van Centraal Griekenland met Thessalië en Attica. Het is een stuk droger dan in Noord-Griekenland en je kan de regio vergelijken met Napa Valley in de US. In het noordelijke bergrijke deel ligt de focus op rode wijn van vooral Xinomavro druif. De beste wijngaarden liggen op meer dan 250m hoogte. Verder naar het zuiden vinden we vooral witte wijn van de meest aangeplante (en gehate) Savatiano druif. Het is een druif met weinig aroma, maar wanneer we bedenken dat Griekenland in 50 jaar tijd 6 oorlogen en een militaire dictatuur heeft doorstaan begrijpen we waarom er een overproductie is van een goedkope witte wijn. Nu verlegt men de focus op kwaliteitswijnen en dan kan ook deze druivensoort verrassende wijnen voortbrengent!
Zuid Griekenland
Het zuiden van Griekenland met Kreta, Peloponesse en Kefalonia kent een warm mediterraan klimaat. Hier vinden we mooie volle wijnen van Agiorgitiko druif. Verder vinden we hier de witte Moschofilero en zoete rode wijnen van de Mavrodaphne druif.
Kortom
We zullen in de komende weken de regio’s verder uitwerken en ontdekken dat het Griekenland, ondanks haar oorsprong en veelzijdigheid aan onuitspreekbare lokale druivenrassen, ook zeer veel overeenkomsten vertoont met heerlijk weelderige wijnen uit West Europa!
