In zuidoost Spanje, net onder Catalunya en Aragon vinden we verrassend mooie wijn uit Valencia en Murcia. Deze regio’s gaan we vandaag verder verkennen.
Valencia
De provincie Valencia ligt in het centrum van de zonnige oostkust van Spanje. Sinaasappels en paella genieten hier meer aanzien dan wijn. Hoewel de wijn uit Valencia nooit echt bekendheid heeft genoten, gaat de wijnbouw geschiedenis toch ruim 1.000 jaar terug.
De Valencia DO beslaat 13.000ha verdeeld over 4 subzones. Hier vind je verschillende druivensoorten waarbij zelfs enkele inheemse soorten die bijna uitgestorven zijn. De productie is ongeveer 650.000hl er jaar en van de 93 wijndomeinen brengt slechts de helft de wijn zelf op de markt.
Het klimaat is mediterraan aan de kust tot continentaal in de hoger gelegen streken. Het kenmerkt zich door grote verschillen in dag en nacht temperatuur, wat de versnelde rijping van de druiven kan verklaren. Gezien de droogte (er valt slechts 450mm water per jaar) gaan sommige wijnstokken wel 17m de grond in op de hoger gelegen delen om aan water en voeding te komen.
De wijnen zijn overwegend gemakkelijk te drinken.
Het hoge Alto Turia
Op 700 tot 1.000m hoogte vinden we in het noordoosten van de Valencia DO de subzone Alto Turia. Ze ligt rondom de bovenloop van de rivier de Turia en is hiermee de koelste zone van Valencia. Deze zone verschilt van de andere door haar zanderige ondergrond. Dit is een fantastisch gebied voor witte wijn van Mabaceo (Viura) en de inheemse Merseguera (lokaal bekend als Verdosilla). Ook vind je hier rode wijn van Bobal en Tempranillo. De Merseguera levert frisse wijnen op met expressieve neus. Het heeft misschien iets weg van Sauvignon Blanc, maar is toch anders. De wijn is zachter, met bloemige tonen (acacia en oranjebloesem) met een vleugje citrusvruchten. Zuurgraad is hoger dan gemiddeld. Kortom levendige en elegante wijnen die heerlijk als aperitief dienen!
Zoet Moscatel de Valencia
Lager aan de Turia-loop vinden we Moscatel de Valencia, op een 150 tot 400m hoogte. Het is hier heter dan in Alto Turia, maar profiteert wel van een verkoelende zeebries. Hier produceert men de weelderig zoete Moscatel de Alejandra (ofwel Muscat d’Alexandrie). Deze staan bekend onder de namen Mistela of Vino de Licór Moscatel. Deze druivensoort staat al meer dan 2.000 jaar aangeplant in deze regio.
Naast deze weelderige wijn, produceert de regio ook droge witte en mousserende wijn. De wijn kenmerkt zich door haar florale en bloemige tonen, vaak licht alcoholisch (om zo haar zoetheid te geven). Ideaal als aperitief of om in het zonnetje op het terras te genieten.
Veelzijdig Valentino
Daar waar de andere regio’s zich meer concentreren op één of een selecte biedt Valentino sub zone een brede selectie van wijnstijlen. Valentino ligt ten oosten van Alta Turia. Witte wijn is gemaakt van de traditionele Macabeo en Merseguera, maar ook Chardonnay en Semillon. Terwijl de favoriete rode druivensoorten Garnacha, Tempranillo, Cabernet Sauvignon en Merlot.
De wijngaarden liggen op 200 tot 650m hoogte. Er zijn hier veel verschillende bodemsoorten, het gebied kan geologisch en klimatologisch opzicht in drie delen worden opsplitst. De laagstgelegen gebieden zijn Cheste en Marquesado, in het zuiden. Ze liggen op een hoogte van 175 tot 180 m en hebben een bruine of roodbruine kalkstenen bodem. Cheste kent bovendien in bepaalde delen een versteende onderlaag. Iets hoger, op 260 m, ligt Campos de Liria. De bodemgesteldheid lijkt erg op die van de lagergelegen gebieden met het enige verschil dat er hier geen versteende ondergrond is. Het hoogstgelegen is Serrania, op 550 m hoogte, met bruine kalkstenen bodems op een versteende ondergrond. Bovendien is het oostelijke deel meer blootgesteld aan de invloeden van de Middellandse Zee dan het westelijke binnenland. Daardoor produceert deze sub regio een veelzijdigheid aan wijnen.
Valenciaans Toscane in Clariano
Het kleinere gebied, Clariano ligt ten zuiden van de stad Valencia en grenst aan de Alicante DO. Het oostelijke deel (Clariano zelf) ligt op 350m hoogte en heeft eenzelfde bodemgesteldheid als Valentino. Het Valle de Albadia kenmerkt zich door een hoger klei gehalte, onder de bruine kalkstenen bovenlaag. Hier vind je vooral vlezige stevige rode wijnen van Monastrell (Mourvèdre), Tempranillo, Cabernet Sauvignon en Merlot.
De Terres dels Alforins regio noemt men ook wel het “Valenciaanse Toscane” om dezelfde reden. Wijnboeren beginnen meer de nadruk te leggen op vergane inheemse soorten zoals de witte Verdil (ookwel Verdeja en niet te verwarren met Verdejo!) en rode Mandó en Forcalla. En tevens maakt men gebruik van ánforas – uit klei gemaakte wijnvaten. Een methode die men honderden jaren geleden ook gebruikte.
De Verdil kenmerkt zich door haar mooie gele kleur. Een verfrissende wijn met aroma’s van perzik, nectarine en bloemen zoals oranjebloesem en lelies en limoenen. Drink deze wijn bij een gerecht van zeeduivel met citroensaus of gerookte makreel.
Het grootste gebied van Valencia; Utiel-Requena
De naam komt van de twee steden Utiel en Requena, waarrond je een hoge concentratie wijngaarden kunt vinden. Utiel-Requena DO is het grootste wijngebied in Valencia (34.000ha), met het grootste deel van de lokale economie gericht op druiventeelt. Het ligt op een plateau op 600 tot 900m hoogte. Het hogere oosten leveren wijnen op met meer zuur, lagere alcohol en frisse fruitaroma’s. Het gebied heeft een lange en trotse traditie, waarvan bekend is dat de vroege Iberiërs reeds in de 7e eeuw voor Christus wijn maakten. De techniek werd 6 eeuwen later door de Romeinen verfijnd.
Bobal is de inheemse rode druivensoort die hier domineert. Vandaar dat de regio gespecialiseerd is in rode en rosé wijnen. Doordat, vanwege vorst in het vroege najaar, de druiven vaak onrijp geplukt werden, reageerden ze niet goed op vatrijping. Daardoor is de focus komen te liggen op rosé wijnen. Echter de laatste jaren focussen de wijnmakers meer op een blend van Bobal, Tempranillo en Cabernet Sauvignon. Waardoor de jonge wijnen zich kenmerken door delicaat zwart fruit aroma’s terwijl hout gerijpte wijnen meer complexe smaken ontwikkelen. Ook de traditionele wijnstijl is hier ook nog aanwezig; waarbij de Bobal-most, nadat de rosé wijn is afgetapt, een tweede keer fermenteert op de schillen en pulp. Deze dubbele maceratie (ofwel doble pasta) geeft een extra hoge kleurextractie en tannine.
Geniet van een jonge Bobal bij charcuterie of paté terwijl een oudere Bobal heerlijk is bij barbecue of stevig vleesgerecht.
Alicante DO
Ten zuiden van Clariano vinden we Alicante DO. Hoewel de regio op te delen is in acht verschillende sub regio’s, springen er twee echt in het oog. Rondom de stad Denia aan de kust ligt Marina Alta en Subzona Clásica ligt in de stad Alicante en ten westen ervan. Alicante vertoont veel overeenkomsten met de naburige wijngebieden van de Levant: er groeien dezelfde druiven (vooral merseguera en macabeo) en de regio produceert traditiegetrouw vooral bulkwijnen.
Echter er vindt een kentering plaats. Nu de consument het accent verschuift naar lichtere frissere wijnen met minder alcohol, zie je dit ook gebeuren bij de bodega’s. Vinos de Licor en Rancio wijnen doen weer hun intrede.
De Alicante DO staat zes typen wijn toe;
- Doble Pasta, een blend van Monstrell, Garnacha, Bobel en Tempranillo. Dit levert wijnen op van 12%. De naam is afgeleid van de dubbele hoeveelheid gist die gebruikt wordt, terwijl de wijn zelf tevens wordt gebruikt ter versterking van zwakkere wijnen.
- Rode wijn verkocht als jóvenes, crianza of reserva. Dit is ook een blend van Monstrell, Garnacha, Bobal en Tempranillo met 12% alcohol.
- Rosado Jóven van Monastrell, Garnacha en Bobal.
- Witte Jóven van Merseguera, Moscatel Romano (steeds minder), Planta Fina (steeds meer) en Macabeo met 11% alcohol. Nu nog in een experimentele fase, maar tevens zijn Chardonnay en Riesling toegestaan.
- Licor Moscatel, gemaakt van Moscato Romano heeft 15% alcohol
- Uniek voor Alicante DO is de Fondillon. Dit is een portachtige wijn van 100% Monastrell met 16% alcohol en minimaal tien jaar rijpen op een solera-systeem (vooral bekend van port en sherry). De oudere wijnen zijn net zo mooi en nootachtig als tawny port-wijnen.
Vooral de Muscat wijnen zijn populair door hun verfrissende palet. De honing aroma wisselt af met citrustonen als limoen en appel. Daardoor is de wijn niet zo weelderig overdreven zoet als de muscat wijnen uit de andere regio’s. Heerlijk voor bij het dessert of gebak.
Overgang tussen Alicante en Murcia
Vanaf Alicante lopen de wijngaarden van Subzona Clásico landinwaarts tot aan het voetgebergte van het centraal plateau dat tot op een hoogte van 400 m ligt, op de grens met de Yecla DO in Murcia. In het noordelijke deel van de provincie Murcia vinden we 600 ha wijngaarden waarvan de wijn in Alicante wordt gemaakt (en gelabeld als Alicanta DO). De bodems bevatten alluviaal materiaal, maar de wijngaarden liggen meestal op een kalkstenen ondergrond.
Murcia DO
Verstopt in de uiterste zuidoost hoek van Spanje, vinden we de provincie Murcia. Het is een kleine minder bekende wijnregio. Deze regio is de thuisbasis van drie DO’s. In deze regio vinden we vooral klassiek gemaakte robuuste fruit gedreven wijnen van Monastrell (Mourvèdre). Andere druiven die zijn toegestaan zijn Tempranillo, Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah voor rode wijn. En Macabeo, Airen en Merseguera voor witte wijn.
Murcia beslaat vooral laaggebergte en droge kustvlaktes. De Segura rivier levert het broodnodige water. Het klimaat is gematigd mediterraan klimaat.
Ook hier is wijnbouw een oud principe, echter na de uitbraak van phylloxera in Frankrijk, nam het echt een toevlucht. Maar het gevolg was dat men ging focussen op kwantiteit en bulk in plaats van kwaliteit. Pas voor enige jaren is de focus terug op kwaliteit door modernisering van het wijn maken. Wijnen komen op de markt als Murcia IGP of Vino de la Tierra of onder één van de DO’s.
Yecla DO
In het noordoosten ligt Yecla DO. De wijngaarden liggen op 400 tot 800m hoogte. Het klimaat kenmerkt zich als continentaal met mediterrane invloeden. Wat betekent dat er lange hete zomers zijn en korte koude winters met weinig regenval.
In Yecla domineert Monastrell en daarnaast zijn Garnacha, Tempranillo, Merlot Cabernet Sauvignon en Syrah toegestaan. Wit is een zeldzaamheid maar Airen, Macabeo, Merseguera en Malvasia zijn aangeplant. De regio produceert ongeveer 9 miljoen liter.
Yecla wijnen worden gekenmerkt door hun diversiteit, waar balans, aromatische intensiteit en grote fruitconcentratie de boventoon voeren.
Jumilla DO
DO Jumilla produceert de bekendste wijnen van Murcia. Tevens overschrijdt de DO de provinciale grenzen. Een deel ligt in Castilla-La Mancha. Geplant in vlaktes tussen 1300 en 3000 voet hoogte, worden de 23.000ha wijnbouwgebied beïnvloed door een continentaal-mediterraan klimaat. Het is hier zachter dan in andere gebieden vanwege de invloed van de Middellandse Zee. Dit betekent warmere zomers en kortere winters, die de druif ten goede komen bij zijn rijping. De bodemopbouw bestaat uit bruinkalk en kalk die goed waterdoorlatend is maar dit goed vasthouden. Daarom kunnen de wijngaarden overleven onder de barre droogte. Phylloxera heeft hier door deze omstandigheden niet kunnen toeslaan en vandaar dat hier ongeënte wijnstokken staan.
De DO Jumilla gebruikt voornamelijk de Monastrell variëteit voor haar wijnen. Deze druif is goed voor ongeveer 80% van de hele plantage. Terwijl de rest gereserveerd is voor de Garnacha, Garnacha tintorera, Cencibel en de witte druiven Macabeo, Airén en Pedro Ximénez is. Hoewel er onlangs andere variëteiten zijn toegestaan zoals de Syrah en de Cabernet Sauvignon.
De meeste roséwijnen zijn afkomstig van Monastrell door een korte maceratie in contact met de pulp en de schillen. De kleurschakering varieert van frambozen-roze tot kersen-paars. Ze hebben fruitige en elegante fruit aroma’s en voelen fris en fruitig aan in de mond. Rode wijnen, waarin Monastrell domineert, hebben een diepe kleur van paarsrood tot paars en een fruitig aroma (zwart en rijp fruit, pruimen). Ze hebben levende tannine en volle body. De gerijpte rode wijnen zijn, afgezien van goed geïntegreerd hout, smaakvol, vlezig en hebben ze een zeer complex aroma. Tenslotte zijn er ook zoete rode wijnen, natuur- en likeurwijnen. Deze hebben allemaal een zeer intense kleur hebben en de geur van rijp fruit (rozijnen, vijgen). Het zijn traditionele wijnen uit de omgeving en hebben een onmiskenbare kwaliteit.
Bullas DO
DO Bullas ligt in het noordwesten van Murcia. Vanwege de verschillen in bodem, klimaat en neerslagsnelheid zijn er drie belangrijke deelgebieden. In het westnoordwestelijke deel liggen ongeveer 50% van de wijngaarden van de Bullas DO. De wijnstokken worden normaal gesproken geplant tussen 1600 en 2600 voet hoogte op de hellingen van de omliggende bergen. In het centrale deel liggen ongeveer 40% van de wijngaarden, aangeplant tussen 1600 en 1900 voet hoogte. Terwijl in het noordnoordoosten de resterende 10% van de wijngaarden zijn geplant, tussen 1300 en 1600 voet hoogte.
Het gebied kent zeer hete zomers met uitbarstingen van koude wind. In de winter is er kans op vorst. Neerslag is beperkt, maar komt in de vorm van stormen en korte heftige regenval.
Conclusie
Deze verrassend mooie wijn regio’s in zuidoost Spanje heeft grote potentie. Het is over het algemeen nog redelijk onbekend maar timmert hard aan de weg in de internationale wijnwereld. Vooral rosé wijnen genieten hier de voorkeur maar er zijn zeker mooie stevige volle wijnen.
Heel veel geniet plezier!