februari 2022 - Love4Wine

22 februari 202222 februari 2022

Een fantastische ervaring langs de Rhône

Ik werd uitgenodigd bij vrienden voor een gezellig etentje en vanzelfsprekend combineren we dat meteen met een wijn proeverij natuurlijk. Het oog was gevallen op Rhône wijnen en omdat de blog vorige week Zwitserland achter zich liet, hadden we besloten om ook Zwitserland hierin mee te nemen. Deze week nemen we u mee in een fantastische ervaring en wijnreis langs de Rhône. We beginnen in Valais of Wallis, reizen Frankrijk in met Châteauneuf-du-Pape en eindigen in de Côte Rotie in de noordelijke Rhône.

Pierrafeu Fendant 2020 AOC Valais

We begonnen met een Zwitsers aperitief, de Pierrafeu Fendant ofwel Chasselas van Provins. Dit is de nationale druif van het land.

Deze heldere, bleekgele wijn heeft een lichte intensiteit. De wijn stuift uit het glas met florale tonen en tonen van tropisch fruit. Denk aan mango, rijpe perzik en mandarijn. Het is één en al fruit wat je tegemoetkomt. De wijn is nog in ontwikkeling.

Het is een droge wijn, laag in de zuren, gemiddeld alcohol en gemiddelde body ofwel mondgevoel. De smaakintensiteit is aanzienlijk minder. Het is fruitig maar meer citroen en limoen in combinatie met mineraalachtige afdronk.

Kortom het is een heerlijke wijn, vol fruit, mooi harmonieus en in balans. Waarbij de lengte relatief kort is.

Domaine de la Côte de l’Ange 2019 AOC Chateauneuf-du-Pape

Vervolgens kregen we een heerlijke zeeduivelfilet van de bbq geserveerd met aardappelgratin waarbij we de witte Chateauneuf-du-Pape van Domaine de la Côte de l’Ange uitschonken. Het is een blend van 30% Clairette, 30% Bourboulenc, 20% Roussanne, 20% Grenache blanc. Afkomstig van een 1.3ha kalkrijke wijngaard met wijnstokken die gemiddeld dertig jaar oud zijn. De wijn rijpt zes maanden deels op RVS (70%) en deels op nieuw eiken (30%).

De wijn zou nog prima een paar jaar kunnen liggen, maar we bespeuren toch wel dat het fruit naar de achtergrond verdwijnt en plaats maakt voor secundaire aroma’s. De wijn is goudgeel van kleur met een bovengemiddelde kleurintensiteit. De dikke tranen die in het glas achterblijven geven een hint van de hoge alcohol (15%).

De geurintensiteit is gemiddeld met aroma’s van steenfruit zoals abrikoos en perzik. De droge wijn heeft een bovengemiddelde zuurgraad, hoge alcohol en volle body. De smaakintensiteit is bovengemiddeld met vooral secundaire aroma’s als boter door de malolactische omzetting, toast vanwege de houtrijping, een mineraalachtige ondertoon. Verder zit er een zweem van perzik maar ook marsepein in.

De wijn is reeds door ontwikkeld waardoor de fruit aroma’s naar de achtergrond gaan. Echter er is een mooie balans in de toch hoge alcohol, zuurgraad en body. De lengte is verfrissend en aangenaam.

Cave St Pierre Réserve des Administrateurs Dôle 2020

Voor het hoofdgerecht – een heerlijke lamsrack van de barbecue – gaan we weer even terug naar Zwitserland. Op een goede 100km afstand waar de Rhône zich ontspringt op de Rhône gletsjer vinden we het plaatsje Chamoson. Hier vinden we zeer bekende wijngaarden, waaronder die van Cave St Pierre, op een bodem van kleischalie en kalksteen. Dôle du Valais is een blend van Pinot Noir en Gamay en levert frisse fruitige, lichttoegankelijke wijnen.

Deze wijn is robijnrood van kleur met een lichte intensiteit. Fruit als frambozen, bramen en kersen komen u tegemoet uit het glas. De wijn heeft een bovengemiddelde intensiteit. Ook in de mond domineren het rode en zwarte fruit. De wijn heeft een prettige zuurgraad, gemiddeld alcohol, soepele tannine en een fluweelzachte body.

Deze wijn is heerlijk toegankelijk, en genieten van rood en zwart fruit. Een heerlijk balans tussen fruit, zuur en alcohol wat resulteert in een aangename body en een zachte smaak. De focus ligt op het fruit en dus kent de wijn geen echte complexiteit. Lengte is niet bijzonder en vlakt snel af.

Domaine Santa Duc Habemus Papam 2012

Ook bij het hoofdgerecht hebben we de GSM van de zuidelijke Rhône en de Côte Rotie ingeschonken. Dit gaf ons een unieke gelegenheid de drie wijnen te proeven naast een heerlijke lamsrack.

De Habemus Papam is een blend van Grenache (64%), Syrah (25%), Mourvèdre (10%) en een lokale druivensoort Counoise (1%). De druiven groeien op zanderige kleigrond en rijpen 18 maanden in eiken houten foudres en deels in terracotta potten.

De robijnrode wijn kent een zweem van bruin door de oxidatieve rijping en heeft een diepe intensiteit. De neus kent een bovengemiddelde geurintensiteit van gekonfijt fruit en natte steen, tabak en specerijen. De wijn is heel mooi in balans, de zuur, alcohol en tannine completeren elkaar. Ook hier komt het gekonfijt fruit direct naar voren. Tevens proef je smaken als leer, tabak door de rijping en de mineraliteit. De afdronk is lang met veel tertiaire aroma’s en heel mooi afgeronde tannine.

Domaine Cheze Bellissima 2019 AOC Côte Rotie

In de noordelijke Rhône ligt het Domaine Cheze. Deze wijn is een blend van Syrah afkomstig van wijngaarden op de Côte Brûne en Côte Blonde d’Ampuis welke een granieten ondergrond hebben. De wijnstokken zijn gemiddeld 30 tot 45 jaar oud. De druiven zijn hand geplukt. De maceratie en fermentatie vinden plaats op RVS waarna de malolactische omzetting op vaten gebeurd. Ook rijpt de wijn gedurende 14 maanden in houten vaten.

De wijn is diep gekleurd, zeer donkerpaars, bijna zwart, met een complexe neus van rood fruit en specerijen. De droge wijn heeft een hoge zuurgraad, gemiddeld alcohol, en een aangename body. De tannine is aanwezig en geeft de wijn haar rauwe karakter. Wanneer de wijn wat langer ligt (makkelijk 5 tot 8 jaar) zal dit beter integreren. De afdronk is heerlijk lang en aangenaam.

Conclusie

Naast het feit dat we een heerlijke avond hebben gehad, gezellig bij gekletst en vooral lekker gegeten, waren de wijnen ook om te genieten. Onze kennismaking met Zwitserse wijnen is zeer goed bevallen; het zijn frisse fruitige wijnen, ideaal als aperitief of lekker genieten in de zon of op de bank. Ondanks dat ze allemaal langs de Rhône liggen, zijn de wijnen uniek en zijn ze niet te vergelijken. Wat dat betreft is deze fantastische ervaring langs de Rhône meer dan geslaagd. We gaan zeker vaker dit soort proeverijen doen om onze kennis en ervaring verder te verdiepen.

15 februari 202222 februari 2022

Kwaliteit experimenteren en hybride wijnstokken

Na de introductie van wijnland Zwitserland en de ontdekkingen van Frans Zwitserland met de Pot Vaudois, Oeil de Perdrix en flétri methode, gaan we deze week de resterende twee regio’s verdiepen. We bespeuren wijnen met enorme kwaliteit potentie, maar ook het experimenteren met nieuwe rassen en zelfs hybride wijnstokken.

Duits Zwitserland, een broeinest van experimenten

De wijnen van Oost-Zwitserland zijn heel verschillend. Daar waar Frans Zwitserland vooral op de witte Chasselas concentreert, richt Duits Zwitserland zich op rode wijnen (ongeveer 67%). In witte wijn is het Müller Thurgau dat domineert. Overigens zie je vaak dat Müller Thurgau wordt aangeduid als “Riesling x Sylvaner”. Dit is onterecht aangezien Müller Thurgau een kruising is tussen Riesling en Madelaine Royale. Pinot Noir of Blauburgunder is bijzonder populair en wordt gemaakt in een breed scala aan stijlen. Van licht zoet en sappig via serieus bourgondisch tot een sterke, zoete versie gemaakt van gedroogde druiven in de regio Graubünden.

Met bijna 3.000 wijnbouwers heb je hier ongeveer 2.660ha aan wijngaarden. Pinot Noir staat voor zo’n 55% aangeplant. Gezien de klimatologische omstandigheden van Duits Zwitserland en de vrij noordelijk ligging, is het aantal druivenrassen dat tot rijping komt vrij beperkt. Gelukkig zijn er andere factoren die microklimaten creëren, zoals de meren, de rivieren, de föhn (een warme wind) of de voordelige expositie van de wijngaarden. De regenval varieert aanzienlijk van de ene zone tot de andere en de risico’s op vorst in het voorjaar en in de herfst zijn vrij belangrijk. Verder is de samenstelling van de bodems is zeer divers, die zich uitstrekt van de Jura tot de Alpen en die belangrijke bekkens omvat die ontstaan door waterstromen.

Westelijk gelegen Basel en Aargau

In het westen vinden we Basel met 150ha en Aargau met 380ha aan wijnbouwgebieden.

Basel

Het klimaat is gunstig voor de wijnbouw. Basel heeft een gematigd zeeklimaat. Het wordt beïnvloed door de Boven-Rijnvlakte, die via de Belfort gap of ook wel Bourgondische Poort met de Middellandse Zee in verbinding staat.

Op de zuidelijke hellingen van de Tafel- en Falten-Jura liggen de overgrote meerderheid van de wijnstokken. In de loop van de tijd is de bodem gevormd uit de sterk kalkrijke afzettingen van de oer-Jurazee. De samenstelling en structuur zijn ideaal voor de aanplant van wijnstokken.

Aargau

Het milde klimaat kenmerkt zich door de vele rivieren en beken die door het kanton lopen. Bijzonder aan de regio zijn de kalkrijke bodems van de Jura, die overal in wisselende samenstellingen te vinden zijn. Ze brengen over het algemeen een mooie mineraliteit over op de wijnen. Als gevolg hiervan en net als in Bourgondië, is de overheersende druivensoort Pinot Noir. Voor witte wijnen groeit vooral Müller-Thurgau.

Aargau is opgedeeld in zeven kleinere wijnbouwgebieden. Afhankelijk van de regio is het micro-klimaat de reden van een breed scala aan wijnen, variërend van elegante of fris-fruitige wijnen tot rijke, gestructureerde wijnen.

De twee belangrijkste druivensoorten zijn ook hier Pinot Noir en Müller-Thurgau, gevolgd door Chasselas (of Gutedel). Dankzij moderne methoden van wijnbereiding, nieuwe variëteiten en het kwaliteitsbewustzijn van innovatieve wijnboeren, zijn de wijnen van de regio Basel tot ver buiten de regionale grenzen bekend.

Centrale regio Zurich, Thurgau en Schaffhausen

het grootste wijngebied Schaffhausen is in feite een zuidelijke uitbreiding van de Duitse regio Baden.

Zurich

Met zijn oppervlakte van meer dan 600 hectare is het kanton Zürich het grootste en belangrijkste wijnbouwkanton in het Duitstalige deel van Zwitserland. Dit gebied is onder te verdelen in een vijftal wijnbouwgebieden.

Het klimaat is over het algemeen vrij mild en zonnig, op plaatsen die gedeeltelijk worden gekenmerkt door föhn-winden met matige tot hoge regenval. Er is echter een verscheidenheid aan microklimaten die specifiek zijn voor elk wijngebied. .

Zo hebben het meer van Zürich en de rivieren een regulerend effect op de temperaturen en voorzien ze met de reflectie van het zonlicht in het water de wijnstokken van extra warmte. Door het ontbreken van grotere wateren in andere wijnbouwgebieden van het kanton, zoals het Zürcher Weinland en het Unterland, is in die gebieden de kans op vorst iets groter. De bodemstructuur verschilt sterk van regio tot regio. Er is van alles te vinden van stuwwal tot melasse, tot schalie of kalkhoudende bodems. Dit verklaart de grote diversiteit aan druivensoorten en soorten wijnen die in het kanton Zürich te vinden zijn

Appelgaard Thurgau

Het kanton Thurgau staat vooral bekend om zijn appelgewassen. En heeft daarnaast een wijngaardoppervlakte van ongeveer 250 hectare. Hier ligt de geboorteplaats van de Müller Thurgau. Dr. Hermann Müller kruiste succesvol Riesling met Madeleine Royale, een nazaat van Chasselas. Zo is de cirkel weer rond. Deze druif is een zeer makkelijke toegankelijke wijn, die relatief weinig eisen stelt aan bodem en weersgesteldheid. Wijn van deze druif heeft milde zuren, is fruitig en kan het beste jong gedronken worden.

Het kanton ligt dicht bij het Bodenmeer en de rivier de Rijn en heeft een gematigd klimaat. De wijnstokken worden op verschillende bodems verbouwd, variërend van zandige klei met kalkhoudende aderen tot diepe morenen. De witte wijnen zijn vaak aromatisch. De verscheidenheid aan rode wijnen, voornamelijk Pinot Noir, varieert van fruitige en gemakkelijk te drinken wijn tot goed gestructureerde vatwijnen. Rood domineert met zo’n 68% van de aanplant.

Het land van Schaffahauser Pinot Noir

Het wijnbouwkanton Schaffhausen kent zo’n 480 hectare wijngaarden. Hier viert Pinot Noir hoogtij en beslaat bijna 80 procent van het totale oppervlak. De regio is er speciaal voor afgestemd door de ideale omstandigheden: kalkrijke, voedselrijke bodems en een mild, droog klimaat. Voor wit staat er vooral Müller Thurgau, waarna Sauvignon Blanc, Chardonnay en Pinot Gris volgen.

Hallau, de grootste wijnstad van Duitstalig Zwitserland, is in zekere zin de hoofdstad van het land van Schaffhausen of zoals het lokaal wordt genoemd “Blauburgunderland”. Er zijn vier subregio’s; Klettgau is met 389 ha het grootste wijnbouwgebied. In het noordoosten hebben Schaffhausen en de Reiat 28 ha. De gemeenten Buchberg en Rüdlingen, omringd door Duitsland en het kanton Zürich, is 33 ha groot en in de steile wijngaarden in Stein am Rhein ongeveer 32 ha.

Oosters Graubunden en St Gallen

In Chur, gelegen in Graubunden, liet de bisschop Tello in 765 enkele wijngaarden aanleggen. Dit markeert de geboorte van de wijnbouw in Duits Zwitserland.

De Bündner Herrschaft van Graubünden

Wijnbouw is alleen mogelijk in de regio Bündner Herrschaft, ook bekend als Heidiland, langs de rivier de Rijn in de wijndorpen van Bonaduz tot Fläsch. Het klimaat is bijzonder mild en de omliggende bergen beschermen de wijnstokken tegen koude wind. De bodem is kalkrijk, vergelijkbaar met Bourgondië. Het kleine gebied produceert uitstekende wijnen van de variëteit Pinot Noir en wordt daarom vaak aangeduid als Bourgondië van Zwitserland. Toch zijn er ook andere nationale en internationale druivenrassen. Vooral opmerkelijk is de zeer oude en inheemse witte druif genaamd Completer.

Een andere regionale wijnspecialiteit is de “Churer Schiller”, een lichtrode wijn en een blend van Pinot Noir en witte druivenrassen. Om in aanmerking te komen voor deze exclusieve benaming, moeten de druiven allemaal op hetzelfde perceel worden geteeld, met een overwegend aandeel Pinot Noir.

De wijnmakers en wijnbouwers van de Bündner Herrschaft vertrouwen op een duurzame wijnbouw met respect voor het milieu. Met het project “Biovision 2020” willen ze de transitie naar biologische wijnproductie voltooien.

Sankt Gallen

De wijnbouwgebieden van het kanton St. Gallen beslaan iets meer dan 200 hectare. De meeste wijngaarden liggen op steile, op het zuiden gelegen heuvels, die door hun blootstelling ideale omstandigheden bieden voor het verbouwen van druiven.

De föhnwinden in het Rijndal en in de regio van het Sarganserland, evenals het nabijgelegen Bodenmeer in het zuidelijke Rijndal, zorgen voor een bijzonder mild en gunstig klimaat. Omdat de bodems vaak arm zijn, moeten de wijnstokken gedwongen diep wortelen om bij de voedingsstoffen te komen. De opbrengsten zijn dan ook klein, wat terug te vinden is in de uitstekende kwaliteit van de wijnen van St. Gallen.

De wijn van St. Gallen wordt voornamelijk gemaakt van de druivenrassen Pinot Noir en Müller-Thurgau.

Italiaans Zwitserland

De Ticino is nog een andere heel aparte regio in Zwitserland. Ze onderscheidt zich door de vele zonuren en hogere gemiddelde temperaturen. Daarom vind je hier vooral toegankelijke Merlot wijnen. Tevens heb je bijzondere eiken gerijpte Merlot del Ticino wijnen van topkwaliteit gemaakt van oude wijnstokken. Ongeveer 90% zijn blauwe druiven van vooral Merlot en Bondola, een lokale, oude druivensoort met een donkere schil. Helaas verdringt internationale rassen als Merlot en Cabernet Sauvignon deze bijzondere druif. Tevens vind je de bijzondere Merlot Bianco.

De Monte Ceneri verdeelt Ticino in twee zones: de Sopraceneri (Bellinzona) in het noorden, waar men nog steeds wijnstokken kan zien groeien op pergola’s, en de Sottoceneri (Lugano) in het zuiden. Traditioneel zijn de wijngaarden van Ticino verspreid over kleine percelen en wijnboeren vinificeren hun oogsten over het algemeen samen, om de gevraagde kwaliteitsnormen te garanderen. De wijn komt samen in het plaatsje Morbio Inferiore, ofwel het Casa del vino Tessin.

Brivio Vini Merlot Blanc de Noi, Ticino

In het glas goudgeel gekleurd met complexe en intense aroma’s van exotisch fruit, verfijnd citrus en geroosterde tonen met iets vanille en specerijen.

De smaak is rijk, zacht en vooral fris met een mooie structuur. Verfijnd geel citrus fruit, iets abrikoos mooi gecombineerd met de invloeden van 8 maanden vatrijping.

Ze is perfect als aperitief bij een mooi diner, de wijn past goed bij verfijnde gerechten met vele soorten vis, gebakken of gegrild, coquilles, krab en kreeft, kip & kalkoen of een mooi verfijnd vegetarisch gerecht.

Nieuwe ontwikkelingen

Kwaliteit experimenteren en hybride wijnstokken

Zwitserland is hard aan het werk om nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Zo ook in de wijnwereld. Heel progressief is men bezig met het experimenteren om nieuwe klonen maar ook door hybride wijnstokken, die wijnen met kwaliteit potentie kunnen produceren, aan te planten. Sinds 1996 zijn ze hier mee bezig, wat resulteert in verrassende resultaten zoals de Bronner x Gamaret; een vroegrijpende druif met goed kwaliteit potentieel en fruitige en florale aroma’s.

8 februari 20228 februari 2022

Verrassend uit dwergwijnstaat Zwitserland

Vorige week hebben we Zwitserland geïntroduceerd, waarbij we een verrassende relatie hebben vast gesteld tussen de Dalai Lama en Zinedine Zidane. Maar hoe ziet het landscape eruit in deze dwergwijnstaat Zwitserland, dat verrassend omgeven is door zeer bekende wijn grootheden?

Er is ongeveer 15.000ha aan wijngaarden met een jaarproductie van 148 miljoen flessen ofwel 1,1 miljoen hl. Dit is verdeeld over 1.500 wijnboeren. Ter vergelijking; Zowel Italië als Frankrijk produceren rondom 49 miljoen hl!

Zwitserland is op te delen in 6 verschillende regio’s waarbij we nu Frans-Zwitserland gaan ontdekken.

Wijnregio’s

Verrassend uit Dwergwijnstaat Zwitserland

Frans Zwitserland

Langs de grens met Frankrijk liggen de vier subregio’s van Frans Zwitserland; Driemeren-gebied, Vaud, Genève en iets verder landinwaarts Wallis (Valais). Veruit de belangrijkste druivensoort hier in het zuiden en oosten van het land is Chasselas. De koningin onder de druiven in Zwitserland.

Het gematigde Driemeren-gebied AOC

De wijngaarden liggen aan de noordwest zijde van de grote meren. In deze regio vind je 945ha verdeelt over 100 producenten en 4 AOCs. Met een jaarproductie van ongeveer 60.000hl staat het Driemeren-gebied op de 6^e plaats qua grootte.

Dankzij de invloed van de nabijgelegen meren kent deze heuvelachtige regio een gematigd en luchtig klimaat. De mistvorming in de herfst legt de basis voor dit gematigde klimaat ingegeven door de nabijgelegen meren.

De belangrijkste druif is Pinot Noir (48%) die zeer goede rode wijnen kan voortbrengen, maar ook verfijnde en fruitige rosé wijnen. Deze staan bekend als Œil-de-Perdrix. Daarnaast is vooral Chasselas (30%) de toonaangevende druif. De volgende in lijn is Pinot Gris (4.5%; hier bekend als Malvoisie) en Chardonnay (4%). Dat geeft meteen inzage in de verscheidenheid!

Neuchâtel

Neuchâtel is erg vooruitstrevend, maar liefst 20% van de wijngaarden werken biologisch. En het neemt ongeveer tweederde van de productie voor haar rekening. Pinot Noir is de enige rode variëtiet die is toegestaan. Als witte wijn is vooral Chasselas bekend, maar je hebt hier ook mooie mousserende wijnen van Chardonnay! Het verschil in bodems van de ene wijngaard naar de andere wordt weerspiegeld in de vele nuances van het boeket in de Chasselas-wijnen.

Bielersee

Gelegen in het kanton Bern, behoort Bielersee toch tot de regio Driemeren-gebied. De regio kent een oppervlakte van 220ha en 80 wijnboeren. De droge en rotsachtige zuidoostkust van het Lac de Bienne bestaat uit kalksteen. De wijnstokken profiteren van de warmtereflecties van het meer en de voordelen van het microklimaat dat de terrasvormige gewassen markeert.

Je vindt hier meer dan 40 druivensoorten, maar vooral Pinot Noir, Chasselas (ook bekend als Fendant) en Chardonnay profiteren van deze kalksteenbodem.

Vully

Dit is een bijzondere AOC; 100ha ligt in het Driemeren-gebied en 50ha ligt in de Vaud. Er zijn 24 enclaves waar 26 variëteiten verbouwd worden. Ook hier is Pinot Noir dominant en naast inheemse soorten ook verrassend genoeg Malbec en Syrah. Het is vooral Chasselas en Chardonnay die de witte druiven vertegenwoordigen.

De belangrijkste wijngaarden in Vully liggen aan de noordkant van Lac de Morat, aan relatief steile oevers. Het zuidoostelijke aspect van de wijnstokken helpt het fruit te laten rijpen. Tegelijkertijd zorgt de relatief koele temperatuur voor een langere hangtijd; waardoor de druiven hun complexe fenolische structuur ontwikkelen.

Het klimaat rond Vully is aanzienlijk gematigd door de aanwezigheid van de meren. Deze voorkomen dat de zomertemperatuur dramatisch stijgt maar ook de effecten van vorst en sneeuw in de winter dempen. Veel wijngaarden kennen geen vorst vanwege de luchtbeweging, en het hoge niveau van licht dat de meren reflecteren.

Cheyres

Dit is een klein commune met haar eigen appellatie. Slechts 14ha groot is dit de enige appellatie aan de zuidoever van Lac de Neuchâtel. Gelet op de kleine omvang, zijn de meeste wijngaarden in beheer van de Associations des Vignerons Broyards, een coöperatie van wijnboeren.

De koningin van de Vaud AOC

Het kanton Vaud, aan de noordelijke oever van het Meer van Genève, is het tweede Zwitserse wijngebied met ongeveer 3.800ha aan wijngaarden. Dit kan je opdelen in grofweg vier subregios’s; Côtes de l’Orbe/Bonvillars in het noorden, la Côte in het zuidwesten, Lavaux midden-zuid en Chablais in het zuidoosten tegen Wallis aan.

Ongebruikelijk, maar de regio brengt vooral witte wijn voort van de koningin onder de Zwitserse druivensoorten; Chasselas (zo’n 60%). Pinot Noir staat op een tweede plaats met slechts 12% en Gamay 9%.

Het klimaat in Vaud wordt sterk gematigd door het Meer van Genève, die de voorjaarsvorst verlichten en de zomerse temperaturen verminderen. Als de zon overdag over het meer gaat, wordt veel licht gereflecteerd naar de wijngaarden die op vele terrassen zijn uitgehouwen. Dit gematigde klimaat en de hoge helderheid is het geheim achter het betrouwbare terroir van Vaud, hoewel relatief hoge regenval de omstandigheden enigszins dempt.

De overgrote meerderheid van de wijnstokken die in de Vaud worden geteeld, zijn eigendom van particulieren en gezinnen in plaats van grote wijnbedrijven. Vele duizenden kleine boeren verkopen hun druiven onder contract of maken wijn coöperatief, maar een groeiend aantal is nu gemotiveerd om hun eigen wijn te produceren of samen te groeperen in veel kleinere coöperaties.

Kom je toevallig een Pot Vaudois tegen? Dat is een erfgoedfles van 1.4 liter. Oorspronkelijk afkomstig uit 1822 geblazen door lokale glasblazers, maar kent nu een meer promotionele toepassing.

Lavaux

Steil boven het meer van Genève liggen de wijngaard terrassen van de twee grands crus in Lavaux; Dézaley en Calamin. Net als in Bourgondië heeft de Grand Cru status betrekking op het terroir en niet een specifieke wijn zelf. Het geeft aan dat je hier fantastische wijnen kán maken.

Bonvillars

Bonvillars is een klein wijngebied aan het uiterste noordelijke uiteinde van Vaud. De belangrijkste wijngaarden liggen op hellingen op het zuiden direct boven het dorp Bonvillars. Omdat het nabij het meer van Neuchâtel ligt, profiteren de wijngaarden van een zeer gematigd klimaat met veel licht dat wordt gereflecteerd door het oppervlak van het meer.

Chasselas en Pinot Noir zijn de toonaangevende druivensoorten. Terwijl Gamaret en Garanoir, die typerend zijn voor Zwitserland, een bescheiden vertegenwoordiging hebben. Bonvillars produceert ook de Oeil de Perdrix.

La Côte

Aan de noordelijke oever van het Lac Léman (Meer van Genève) ligt La Côte. Het staat bekend om haar staalachtige wijnen. Het klimaat is hier dermate mild dat het bijna mediterraans aanvoelt. Er zijn hier tal van kleine, vaak door familie gerunde, wijngaarden. Ze verkopen individueel of in coöperatie. De belangrijkste druiven zijn Chasselas, Pinot Noir en Gamay, die samen ongeveer voor 85% staan aangeplant.

Chablais

Niet te verwarren met het Franse Chablis. Er is ongeveer 600ha aan wijngaarden waar vooral Chasselas en Pinot Noir staan. Er zijn subappellaties voor Villeneuve (inclusief haar Premier Cru CLos de Châtelard), Yvorne, Aigle, Olon-Vaud en Bex. Ze grenst aan het nabij gelegen Wallis.

Chablais onderscheidt zich van de andere gebieden door de glaciale ligging. De wijngaarden hebben een zeer stenige losse, waterdoorlatende bodem waardoor wateroverlast hier niet aan de orde is. Tevens ontwikkelen de wijnstokken lange en sterke wortelstokken. Op lagere hellingen is de bodemopbouw van klei en kalksteen.

De wijnstijl is fris en mineraalachtig.

Van het wijnhuis Hammel, heb ik deze mooie Cabernet gevonden.

Diep rood-violette van kleur. In de neus maakt de wijn indruk met zijn aromatische diepte waarin de fruitige en bloemige geuren met een licht gerookt edelhout (eiken), versterkt door balsamico noten (vanille, zoethout). In de mond bespeur je een verscheidenheid aan smaken: zwart fruit (bramen, kers, bosbes) gevolgd door milde kruiden (zwarte peper, nootmuskaat, kurkuma, vanille), vergezeld van gebrande tonen (koffie, mokka). De afdronk eindigt met een mooie complexe minerale afwerking.

Genève AOC

Hoewel Genève vele associaties kent, zal wijn niet bovenaan het lijstje staan. Maar toch is Genève de derde grootste regio met zo’n 1.400ha. Hoewel de Chasselas nog steeds de witte wijnstokken domineert (20%), hebben de wijnboeren hier grote successen behaald op internationale wijnwedstrijden met klassieke druivensoorten, zoals de Chardonnay.

Onder de rode wijnstokken domineert de Gamay (24%) met uitstekende, goed gestructureerde wijnen. De Pinot Noir en andere rode rassen worden echter steeds belangrijker.

De “zone franche” betreft een aantal wijngaarden (totaal 120ha) die reeds vele jaren in handen zijn van Geneefse wijngaardhouders, maar liggen feitelijk in Frankrijk. Daarom dat ze ook zijn toegevoegd aan de Genève AOC.

Net als in de andere regio’s speelt de water massa van Lac Léman een belangrijke rol.

Wallis

Wallis, of Valais, ligt aan de bovenloop van de Rhône, ten zuidoosten van het Meer van Genève (Lac Léman). De zonnige, op het zuiden gerichte hellingen produceren meer Zwitserse wijn dan welke andere regio dan ook. Deze hellingen zijn dusdanig steil dat ze terrasvormig moeten zijn. Daarnaast zijn ze dusdanig lastig te bewerken dat katrollen nodig zijn. De zomers zijn zo droog en warm dat sommige wijngaarden van tijd tot tijd irrigatie nodig hebben.

In enkele van de hoogst gelegen wijngaarden, vind je ook lokale specialiteiten, zoals de karakteristieke, volle witte variëteit Petite Arvine. Maar ook Amigne en Humagne. Ook de rode zuster Humagne Rouge (ook bekend als Cornalin). Ook produceert men in Wallis fantastische dessert wijnen. Dit van late oogst en flétri methode. Daar waar late oogst (passerillage) langer aan de stokken hangen, rijper zijn en dus een hogere suiker concentratie hebben, zijn de druiven bij flétri volledig ingedroogd. Hierbij profiteren de druiven van de hete föhn. Je krijgt dan puur geconcentreerde druivensap. Deze wijnen zijn gemaakt van Chasselas (Fendant), Sylvaner, Pinot Gris (Malvoisie) maar ook Syrah. Deze laatste maken grote indruk op de wijnmakers in Tain l’Hermitage kilometers stroomafwaarts.

In Wallis kan Pinot Noir en Gamay geblend worden en vervolgens verkocht onder de naam Dôle du Valais AOC. Overigens zijn ook andere druiven toegestaan in de blend. Dit is de Zwitserse tegenhanger van de Bourgogne Passtoutgrains AOC. Het is een veelzijdige wijn die het terroir van de wijngaard vaak mooi tot uiting laat komen. Probeer eens Cave St Pierre van Wijnhuis Oktober!

Tot Slot

We hebben slechts Frans Zwitserland ontdekt, maar dit is tevens een verrassend veelzijdig gebied uit de dwergwijnstaat Zwitserland. Vooral witte wijn van Chasselas, maar ook verrassende dessert wijn door het toepassen van passerillage (of flétri), rode wijnen en in het bijzonder de Dôle de Valais.

Volgende week gaan we nog dieper de Zwitserse bergen in!

1 februari 20221 februari 2022

Verrassend mooie wijnen uit onbekend Zwitserland

Wie Zwitserland zegt, denkt aan bergen, kaas(fondue), maar ook bankgeheim en neutraliteit. Maar verrassend mooie wijnen? Dat is niet waar je het eerste aan denkt. En toch is dat vreemd. Zwitserland is omring door wijngebieden; de Jura en Savoie in het oosten, Baden in het noorden, Vorarlberg in het oosten en natuurlijk Trentino Alto Adige in het zuiden. Daarnaast hoort bij hét nationale gerecht, kaasfondue, vanzelfsprekend ook een mooie (witte) wijn. Maar hoe komt het dat de verrassend mooie wijnen uit Zwitserland zo onbekend zijn? Laten we maar zeggen dat de Zwitsers meer geheimen voor zich houden. Slechts 2% van de wijn wordt geëxporteerd en dan eigenlijk alleen naar Duitsland. Daarnaast is Zwitserse wijn, net als zoveel Zwitserse producten, prijzig waardoor interesse snel naar andere wijnen uitgaat.

Tot 2006 mochten Zwitserse wijnhandelaren, de wijn blenden met internationale wijnen. En dat maakt wijn natuurlijk ook niet populair in het buitenland. Sindsdien ondergaat de wijn productie een enorme revolutie. Hoewel Zwitserland geen onderdeel van de EU en dus niet ondergeschikt is aan de wijn wetgeving van de EU, zie je toch dat ze dezelfde kant op bewegen. Inmiddels heeft Zwitserland haar eigen appellation contrôlée.

Behoud van kwaliteit

Lang had Zwitserland geen kwaliteit keurmerk. Wijnen werden gelabeld met de naam van het dorp of de wijngaard. Onder vermelding van de druivenvariëteit of gebruik te maken van een merknaam. In de jaren 80 van de vorige eeuw kwam daar een ommekeer in. Het Kanton van Genève begon met de invoering van een appellation contrôlée en de andere kantons volgden.

In 2010 publiceerde de OFAC (Zwitserse federale landbouwbureau) een lijst met 800 oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen. Dit is in overeenstemming met de Europese richtlijnen en lijkt erg op het Franse systeem.

Geschiedenis van Zwitserse wijn

Zoals inmiddels wel te verwachten is, gaat ook in Zwitserland de wijngeschiedenis terug naar de Romeinse tijd. Maar zelfs ver daarvoor is bewijs gevonden. Men vermoed tot 800 voor Christus toen de Kelten over het land heersten.

De oudste geregistreerde fles, gemaakt in keramiek, werd gevonden in de buurt van Sembrancher (Wallis), in een Keltisch graf van een dame uit de 2e eeuw voor Christus. Een inscriptie op de fles geeft aan dat er wijn in zat. Rond de jaren 150 voor Christus, in het Keltische tijdperk, boden de mensen in Wallis wijn aan de doden aan, en waarschijnlijk dronken ze ook dezelfde wijn. Na een eeuw verschenen ook de Romeinse amforen.

Feitjes en weetjes

Zwitserland kent maar liefst 252 druivenrassen met een 57%/43% verdeling tussen rood en wit. De belangrijkste rassen zijn Pinot Noir (27%), Gamay en Merlot (beiden 8%), de nationale druif Chasselas (25%) en Müller Thurgau.

Wat heeft voetballer Zinedine Zidane gemeen met de Dalai Lama?

Hier vind je de kleinste wijngaard ter wereld; Saillon is slechts 1.6m2 en in eigendom van niemand minder dan de Dalai Lama. En Zizou helpt hem met het plukken van de druiven. Mooier kan het niet!

Hoogste wijngaard van Europa

Lang is aangenomen dat dit onbekende wijnland de hoogst gelegen wijngaard bezit. In Wallis ligt de Visperterminen. Hier op 1.100m hoogte zouden de hoogste gelegen wijngaarden van Europa liggen.

Helaas is dit inmiddels achterhaald, inmiddels is in Saalbach Hinterglemm (Oostenrijk) een wijngaard in 2019 aangeplant op 1.200m hoogte. Dit jaar (2022) verwachten we te kunnen genieten van de eerste wijnen.

Ook net aan de andere kant van de grens, ten zuiden van Visperterminen, vinden we Morgex, waar blijkbaar enkele wijnstokken zelfs op 1.210m staan. Overigens beweren de Zwitsers dat ook zij “enkele stokken op 1.300m kunnen vinden”! En blijkbaar is in 2010 op de westelijke helling van de Etna een 200 jaar oude wijngaard ontdekt op maar liefst 1.300m hoogte; de Vigna del Bosco.

Maar dat neemt niet weg dat wijngaarden op deze hoogten eerder uitzondering dan regel zijn. Ondanks de zeer lastige bereikbaarheid, kunnen wijngaarden rekenen op droge, schone lucht, zonnige dagen en frisse nachten. Deze omstandigheden beperken schimmels en ziekten en bevorderen de rijpheid met behoud van de frisheid.

Smaakprofiel

Zwitserse witte wijnen smaken heel anders dan die van bijvoorbeeld Duitsland of Oostenrijk. Zwitserse wijnmakers passen routinematig een tweede verzachtende malolactische gisting toe, zodat de wijnen een lagere zuurgraad lijken te hebben. Tevens zijn er wijnmakers die de alcohol verhogen door chaptalisatie toe te passen. Hierdoor smaakt witte wijn minder scherp en dun dan dat je zou verwachten van wijn uit een continentaal klimaat en van grote hoogte. Waarschijnlijk zal klimaatverandering chaptalisatie overbodig maken. Voor de steeds modieuzere rode wijnen is Pinot Noir (ook bekend als Blauburgunder of Clevener) de dominante variëteit en wordt overal geteeld, behalve in de zuidelijke regio Ticino, waar Merlot populairder is.

Tot slot

Volgende week gaan we dieper in op de verschillende regio’s. Maar sta de volgende keer eens stil bij deze verrassend mooie wijnen wanneer je Zwitserland doorkruist dat onbekend staat om haar wijnen.