Nadat we vorige week kennis hebben gemaakt met de krachtige Barolo en verfijnde Barbaresco wijnen, richten we onze blik op het noordoosten. Hier vinden we de welbekende mousserende Prosecco. Maar ook de magistrale wijnen uit Valpolicella en nog veel meer moois.
De mousserende wijnen van Lombardia
Wanneer je naar Lombardije kijkt, zijn er twee opvallende invloedrijke factoren; de Alpen in het noorden en de meren Lago Maggiore, Lago Como, Lago Iseo en Lago Garda, die het klimaat temperen. Wie Lombardije zegt, denkt mogelijk eerder aan de industrialisatie en modestad Milaan. Toch zijn hier heel mooie wijngebieden te vinden, die vooral lokaal bekendheid genieten. Overigens zie je hier naast de wijnstokken ook vaak moerbeien staan. Reeds sinds de Middeleeuwen wordt de moerbei gebruikt om zijdewormen aan te trekken die op hun beurt zorgen voor de fameuze Italiaanse zijdedraad, vanwaar Milaan haar status als modestad te danken heeft.
Ook hier waren het de Etrusken die de wijnbouw introduceerden, net als in noordwest Italië.. Tot ze waren verjaagd door de Galliërs met hun lange baarden (Langobards waar Lombardia naar refereert).
De appellaties in Lombardia
De regio herbergt 21 DOC’s en 5 DOCG’s en 15 IGT’s verspreidt over drie gebieden; Valtellina in het noorden, Oltrepò Pavese in het zuidwesten en in het centrum en zuidoosten liggen Bergamo, Brecia en Lago di Garda district. Hier produceert men 1.3 miljoen hl wijn waarbij het leeuwendeel afkomstig is uit Oltrepò Pavese.
De meest bekende wijn afkomstig uit Lombardia is toch wel Franciacorta DOCG. Deze mousserende wijn, gelegen nabij Lago Iseo, is gemaakt volgens de Méthode Traditionelle en kan zich meten met de beste champagnes. De wijn is gemaakt van een blend tussen Chardonnay, Pinot Nero (Noir) en Pinot Bianco. De wijn heeft een licht zoete afdronk.
Een andere mooie mousserende wijn komt uit Oltropò Pavese Metodo Classico DOCG. Dit is een blend van minimaal 70% Pinot Nero met Chardonnay, Pinot Bianco en Pinot Grigio. De wijn ligt minimaal 15 maanden op lie. Ze zijn verkrijgbaar in zowel witte mousserende wijn als rosé mousserend.
Tevens is er een derde mousserend product in deze regio, maar kan je het wijn noemen? Ik duid dan op Lambrusco, welke in het uiterste zuidoosten geproduceerd wordt. Het is een goedkope variant met heel licht alcohol. Leuk als aperitief, maar verder vind ik persoonlijk deze wijn niet al te bijzonder.
Natuurlijk brengt Lombardia niet alleen mousserende wijn, er is een grote verscheidenheid gelet op de vele druiven die zijn toegestaan. Een andere curiositeit is de Sforzato di Valtellini DOCG. Hier maken ze rode wijn van de Chiavennasca druif, de lokale benaming voor Nebbiolo. Het is een volle droge wijn gemaakt van ingedroogde druiven (recioto). Het drogen duurt ongeveer 100 dagen op rekken waarna de wijn 20 maanden rijpt. Uiteindelijk zijn deze wijnen te vergelijken met Amarone wijnen uit Veneto.
Trentino Alto Adige het dak van Italië
Wijnbouw op het dak van Italië zo kan je Trentino Alto Adige wel definiëren. Op steile terrassen die wel reiken tot boven de 1.000m. Slechts 15% van het land kan bewerkt worden voor wijnbouw, staat Trentino toch stevig in de middenmoot met 1 miljoen hl aan wijn productie. Het grootste risico is hier misschien wel verbranding van de druiven – zonneschade. Daarom is bladbeheer hier belangrijk. Overigens is hier ook een duidelijk tweedeling zichtbaar, Trentino en Alto Adige (ofwel Zuid Tirol).
Van oudsher zijn de lokale rode druivensoorten Lagrein en Schiave van belang, echter die hebben inmiddels plaats gemaakt voor de witte soorten Pinot Grigio en Chardonnay. Er zijn negen DOC’s te vinden. Alto Adige DOC en Trentino DOC zijn de overkoepelende benamingen. Hier kan men experimenteren binnen de limieten van de ruime regelgeving. In Zuid Tirol kent men daarnaast Caldaro DOC/Lago di Caldaro DOC (Kalterersee DOC) en Valdadige DOC. Interessant is dat Lago di Caldaro DOC volledig gericht is op Schiava (Vernatsch of Trollinger). Deze geeft lichte elegante rode wijnen met een boeket van rozen en aardbeien. Zeker een interessante wijn wanneer je een keer in Alto Adige bent!
Trentino DOC levert veelal de commerciële wijnen op, maar ook deze dessertwijn misstaat niet.
Probeer eens de Castel Firmian Moscato Giallo van Mezzacorona (ja in deze Corona tijd, is dit geen grap!). Deze strogele zoete wijn gemaakt van Moscato Giallo druif. De geur is zwoel en tropisch met perzik en honing meloen. Echter het is een elegante wijn, aangezien in deze niet een te zoet pallet heeft met mooie zuren. De wijn bouwt haar suikers op doordat een deel van de druiven pas laat geoogst worden.
Het is een heerlijke combinatie bij zoet brood, noten crumble of gedroogd fruit.
Nu verkrijgbaar voor € 9.95.
Mousserende variant in Trentino Alto Adige
En wat dacht je van Trento DOC waar ook een mousserende wijn vandaan komt! Zoals deze mooie Rotari Spumante. Een pure Chardonnay wijn die doet denken aan perzik, abrikoos, amandelen en hazelnoten. Heerlijk naast een kaasplankje.
Deze spumante is gemaakt volgens de Methode Traditionelle, gelijk aan Champagne. En dus verschilt van de Prosecco.
De ondergewaardeerde Friuli Venezia Giulia
Helemaal in het noordoostelijke hoekje ligt Friuli Venezia Giulia verstopt. Geplakt tegen de Oostenrijkse en Sloveense grens. Vaak afgekort als Friuli. Deze kleine regio produceert één Italiaanse beste witte wijnen verdeelt over vier DOCGs, 12 DOCs en 3 IGPs. Zo’n 77% van de wijn hier is wit met als signatuur druif Friulano. Dit geeft fruitige wijn met tonen van citrus, vegetatie en amandelen met een hint van mineralen. Helaas is de Friulano overschaduwd door internationale rassen als Pinot Grigio en Sauvignon Blanc. Ook vind je een kleine hoeveelheid rode wijn voornamelijk van Merlot.
Het veelzijdige Veneto
Als laatste regio van noord Italië direct ook de grootste van het land met 11 miljoen hl; Veneto. Om meteen met de deur in huis te vallen, hier ligt het 205ha grootte Prosecco DOC gebied (wat ook nog deels doorloopt in Friuli Venezia Giulia). Prosecco DOC is goed voor maar liefst 440 miljoen flessen mousserende wijn dat bij het grote publiek geliefd is. De productie methode van Prosecco is hier reeds uitgebreid aan bod gekomen. Nu zijn er veel voor- en tegenstanders van Prosecco, maar neemt niet weg dat het een alleraardigste bubbel is. Binnen Prosecco DOC ligt het Valdobbiadene Asolo DOCG wat 80ha omvat en zo’n 100 miljoen flessen voortbrengt. Deze mousserende wijn is van nog betere kwaliteit als Prosecco. En binnen Valdobbiadene Asolo vinden we dan nog Conegliano Valdobbiadene Superiore DOCG.
Naast Prosecco komen hier nog meer topwijnen vandaan. Met in totaal zo’n 26 DOC’s en DOCG’s is zijn regiogebonden wijnen hier goed vertegenwoordigd. De streek kan je opdelen in drie delen. In het noordwesten aan de voet van de alpen, nabij het Gardameer vinden we het koelere alpine klimaat. Hier komen de verfrissende witte wijn van Bianco di Custoza DOC en Garda DOC maar ook de lichte verfijnde rode wijnen van Bardolino DOC en de iets robuustere Bardolino DOCG rondom het Gardameer. Deze wijn is een blend van Corvina en Rondinella en kenmerkt zich door haar rode kleur met een neus van kersen. Mooie volle wijn met weinig tannine. Heerlijk voor op het terras.
De magistrale Valpolicella
Ten oosten van het Gardameer en ten noorden van de staf Verona ligt de Valpolicella streek. Hier komen de Valpolicella Classico DOC, Valpolicella Ripasso DOC, Amarone della Valpolicella DOCG en Recioto della Valpolicella DOCG vandaan. Al deze magistrale wijnen zijn een blend van Corvina, Corvinone, Rondinella en Molinara maar de methodes zijn anders.
De Classico is een robijnrode wijn met levendige tonen van rode bessen, bramen en viooltjes. Het zijn altijd wijnen met een mooi balans, verfijnde zuren en geen overheersende tannine.
De Ripasso is eigenlijk een blend van twee wijnen; de Classico en de overgebleven gist restanten van de Amarone (amarone pommace). Door deze samen te voegen gaat de wijn een tweede keer vergisten die het alcohol percentage verhoogt. Maar ook de tannine stijgt en de wijn krijgt meer kleur, smaak en textuur. Je kan zeggen dat dit een voordelig zusje van de Amarone is.
Wat dacht u van Ugolini Monte Solane Valpolicella Ripasso. Tenute Ugolini is een oude boerderij met 22ha wijngaarden en 0.7ha aangeplant met olijfbomen. De Monte Solane wijngaard ligt op een hoogte van 650 meter rond San Giorgio di Valpolicella.
De wijn wordt geperst op de dag van de oogst om een elegante frisse wijn voort te brengen. In maart vindt een tweede vergisting plaats door Amarone wijn toe te voegen. Dit voegt structuur en smaak toe. Vervolgens vindt de 20 maanden rijping in kleine frans eiken vaten plaats.
Dit levert een intense robijnrode wijn met aroma’s van rijp rood fruit, zwarte peper, tabak en cacao. Verder bespeur je aangename geur van balsamico azijn en mediteraanse kruiden. Kortom een warme, uitgebalanceerde wijn van hoge kwaliteit met een zeer aangenaam lange afdronk!
Geniet eens van onze Ugolini Monte Solane Valpolicella Ripasso van deze eenmalige speciale prijs slechts € 22.50.
De bijzondere Amarone della Valpolicella en Reciotto
Dan komt dus de Amarone della Valpolicella DOCG. Deze duurdere zus kost al snel €50 tot €90! De reden? Simpel, de druiven drogen gemiddeld 120 dagen voordat deze geperst worden. Het sap is dus geconcentreerder, rijker van smaak en je hebt meer druiven nodig om een fles te vullen. Deze methode heet appassimento. Ze heeft een gemiddeld hoge zuurgraad, hoog alcohol en is echt een zware wijn. Vol van kersen, vijgen, amandelen, chocolade. Heerlijk bij hertenbiefstuk of een plankje van gerijpte kazen.
Tenslotte de Reciotto. Deze volgt hetzelfde appassimento proces als Amarone, maar is vergist tot een zoete wijn in tegenstelling tot de Amarone. Naast deze magistrale wijnen van Valpolicella is hier nog meer moois, wat dacht je van Soave!
Fantastische witte Soave
Ten oosten van Valpolicella vinden we Soave DOC, het thuis van de fameuze witte wijn van Garganega en Trebbiano druiven. Daar waar de Soave DOC zich bevindt op de vlakte van de Po, heb je Soave Classico DOC en de Soave Classico Superiore DOCG aan de voet van de alpen. De wijnen kenmerken zich door de lage zuurgraad en boeket van witte bloemen, amandelen, citrus, perzik en honing. Minder bekend is de Recioto di Soave DOCG, wat een zoete dessert wijn is.
Het tweede gebied is centraal Veneto; dit is meer de Po vlakte en omliggende heuvels (waar de betere wijn vandaan komt). Dit kan je zien als de massaproductie in de regio alsmede het gebruik van internationale druivenrassen. Hier vind je onder andere IGT Veneto waar onze Neropasso vandaan komt. Een wijn gemaakt van deels appassimento druiven waardoor deze licht zoet is en heerlijk weg drinkt.
Tenslotte in het uiterste noordoosten vinden we Piave DOC. Hier regeert de eerder genoemde Prosecco gemaakt van de Glera druif.
Conclusie
In deze tweeluik over noord Italië hebben al veel soorten wijn de revue gepasseerd en is enorm veel te vertellen over deze regio. Eigenlijk hebben we alleen het topje van de ijsberg besproken. Zeker met de magistrale wijnen uit Valpolicella en het moois uit Soave bijvoorbeeld. Zoals zo vaak met Italië, je zal er naar toe moeten gaan om het echt te ervaren. Vaak zijn wijnen internationaal niet verkrijgbaar, maar er is zoveel moois te ontdekken hier!
